Đề thi đề xuất kì thi học sinh giỏi các trường chuyên khu vực duyên hải và đồng bằng bắc bộ năm 2015 môn lịch sử khối 11 của trường chuyên VÙNG CAO VIỆT BẮC

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG PT VÙNG CAO VIỆT BẮC
KÌ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI
KHU VỰC DUYÊN HẢI VÀ ĐỒNG BẰNG BẮC BỘ
NĂM HỌC 2014 -2015
MÔN : LỊCH SỬ - LỚP 11
Thời gian: 180 phút
Câu 1 (3,0 điểm)
Bằng những sự kiện lịch sử của phong trào kháng chiến chống Pháp của nhân dân ta
từ 1858 đến cuối thế kỉ XIX, em hãy chứng minh câu nói của Nguyễn Trung Trực “Bao
giờ người Tây nhổ hết cỏ nước Nam thì mới hết người Nam đánh Tây”.
Câu 2 (3,0 điểm)
Phân tích những nhân tố tác động đến sự ra đời của phong trào giải phóng dân tộc
theo khuynh hướng dân chủ tư sản ở Việt Nam đầu thế kỉ XX. Khuynh hướng dân chủ tư
sản có những đóng góp gì mới đối với sự phát triển của lịch sử dân tộc lúc bấy giờ?
Câu 3 (3,0 điểm)
Tổ chức cách mạng đại diện cho quyền lợi của bộ phận tiểu tư sản và tư sản dân tộc
Việt Nam trong những năm 1925 – 1930 là tổ chức nào? Trình bày và nhận xét về hoạt
động của tổ chức đó?
Câu 4 (3,0 điểm)
Hãy trình bày nội dung của Hội nghị thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (1930). Vì
sao nói Đảng cộng sản Việt Nam ra đời là sự chuẩn bị đầu tiên có tính quyết định cho bước
phát triển nhảy vọt tiếp theo trong lịch sử dân tộc Việt Nam?
Câu 5 (3,0 điểm)
Hãy đánh giá thái độ và vai trò của các nước Anh, Mĩ trong Chiến tranh thế giới thứ hai.
Trình bày kết cục và bài học kinh nghiệm rút ra từ cuộc Chiến tranh thế giới thứ hai.
Câu 6 (2,5 điểm)
Trình bày khái quát quá trình đấu tranh giành độc lập của các nước Đông Nam Á từ
sau Chiến tranh thế giới thứ hai đến nửa đầu những năm 80 của thế kỉ XX.
Câu 7 (2,5 điểm)
Sau khi cuộc chiến tranh lạnh kết thúc, thế giới phát triển theo những xu thế nào?

HƯỚNG DẪN CHẤM VÀ THANG ĐIỂM (10 trang)
Câu 1 Bằng những sự kiện lịch sử của phong trào kháng chiến chống Pháp của
nhân dân ta từ 1858 đến cuối thế kỉ XIX, em hãy chứng minh câu nói của
Nguyễn Trung Trực “Bao giờ người Tây nhổ hết cỏ nước Nam thì mới hết
người Nam đánh Tây”.
3
điểm
Khi bị Pháp bắt và đưa ra chém, Nguyễn Trung Trực khẳng khái nói: “Bao
giờ người Tây nhổ hết cỏ nước Nam thì mới hết người Nam đánh Tây”
trước khi chết ông đã khẳng định tinh thần quyết tâm đánh Pháp đến cùng
của nhân dân ta. Thực tế lịch sử truyền thống yêu nước của nhân dân ta đã
chứng minh điều đó:
a. Mặt trận Đà Nẵng
- Ngay từ khi liên quân Pháp – Tây Ban Nha nổ súng xâm lược Đà Nẵng,
nhân dân ta đã anh dũng chiến đấu thực hiện “vườn không nhà trống” gây
cho địch nhiều khó khăn. Đốc học Phạm Văn Nghị đã đem 300 quân tình
nguyện từ Bắc vào Kinh đô Huế xin được lên đường giết giặc. Tổng đốc
Nguyễn Tri Phương làm tổng chỉ huy mặt trận Quảng Nam khi Pháp đánh
Đà Nẵng…
b. Mặt trận Gia Định
- Khi Pháp đánh chiếm thành Gia Địnhh các đội nghĩa binh ngày đêm bám
sát, tìm cách bao vây tiêu diệt địch buộc Pháp phải phá hủy thành rút xuống
chiến tàu. Nguyễn Tri Phương làm tổng chỉ huy mặt trận ở Thành Gia
Định…
c. Miền Đông Nam kì
Khi Pháp đánh chiếm Định Tường, Biên Hòa, Vĩnh Long các toán nghĩa
quân của Trương Định, Trần Thiện Chính, Lê Huy chiến đấu rất anh dũng
và lập nhiều chiến công. Nguyễn Trung Trực chỉ huy nghĩa quân đánh
0,25
0,5

0,25
0,5
chiềm tàu Ét - pê - răng của giặc trên sông Vàm Cỏ. Sau khi triều đình
Nguyễn kí Hiệp ước Nhâm Tuất (1862), bất chấp lệnh bãi binh của triều
đình phong trào chống Pháp của nhân dân ta vẫn tiếp tục dâng cao tiêu biểu
là cuộc khởi nghĩa của Trương Định (1862-1864). Một số sĩ phu yêu nước
thể hiện thái độ bất hợp tác với Pháp bằng phong trào “tị địa”.
d.Tại Miền Tây Nam kì
- Khi Pháp chiếm ba tỉnh miền Tây Nam Kì, một số nhà nho tìm đường ra
Bình Thuận nhằm chuẩn bị cho cuộc kháng chiến lâu dài
- Đấu tranh vũ trang như Phan Tôn, Phan Liêm, chỉ huy nghĩa quân của
Nguyễn Trung Trực, Nguyễn Hữu Huân, khởi nghĩa của Trương Quyền ở
Tây Ninh.
- Đấu tranh của các nho Sĩ như: Nguyễn Đình Chiểu, Nguyễn Thông, Phan
Văn Trị đã dùng ngòi bút của mình tố cáo quân cướp nước.
e.Tại mặt trận Bắc Kì
- 100 binh lính dưới sự chỉ huy của viên Chưởng cơ đã chiến đấu anh dũng
và hy sinh đến người cuối cùng.
- Tổng đốc Nguyễn Tri Phương và con trai là Nguyễn Lâm đã anh dũng
chiến đấu bảo vệ thành Hà Nội. Tổng đốc Hoàng Diệu đã tuẫn tiết khi Pháp
đánh Hà Nội lần thứ hai vì không giữ được thành.
- Nhân dân Hà Nội và các tỉnh Bắc kì đã chiến đấu kiên cường, phục kích
tiêu diệt địch làm nên chiến thắng Cầu Giấy 1 và 2 (1873 và 1883).
f.Khi triều đình đầu hàng Pháp
- Phong trào Cần Vương bùng nổ với nhiều cuộc khởi nghĩa: Ba Đình,
Hùng Lĩnh, Hương Khê, Bãi Sậy, phong trào nông dân Yên Thế, phong
trào đấu tranh của đồng bào miền núi và các dân tộc thiếu số
g. Ý nghĩa
- Thể hiện tinh thần yêu nước nồng nàn, ý chí chiến đấu bất khuất của nhân
0,5

0,5
0,25
dân ta.
- Để lại nhiều bài học kinh nghiệm quý báu.
0,25
Câu 2 Phân tích những nhân tố tác động đến sự ra đời của phong trào giải
phóng dân tộc theo khuynh hướng dân chủ tư sản ở Việt Nam đầu thế kỉ
XX. Khuynh hướng dân chủ tư sản có những đóng góp gì mới đối với sự
phát triển của lịch sử dân tộc lúc bấy giờ?
3
điểm
a. Tác động của tình hình trong nước
-Sau khi dập tắt được phong trào Cần Vương (1896), thực dân Pháp tiến
hành khai thác kinh tế lần thứ nhất.
- Cơ cấu kinh tế Việt Nam bước đầu có sự biến đổi: các thành phần kinh tế
TBCN hình thành, từng bước mở rộng
- Cơ cấu xã hội thay đổi: Giai cấp công nhân ra đời và đông lên. Tầng lớp
tư sản dân tộc và tiểu tư sản xuất hiện. Các sĩ phu Nho học bắt đầu có sự
chuyển biến tử tưởng chính trị và tư duy kinh tế
- Phong trào Cần Vương thất bại, đặt ra cho các sĩ phu yêu nước là cần có
những con đường mới, tư tưởng mới, hình thức đấu tranh mới để giành
độc lập.
=> Là cơ sở tạo sự chuyển biến và ra đời của phong trào giải phóng dân
tộc theo khuynh hướng dân chủ tư sản ở nước ta đầu thế kỉ XX.
b. Tác động của tình hình bên ngoài
- Phong trào Duy Tân của Khang Hữu Vi và Lương Khải Siêu ở Trung
Quốc với khuynh hướng dân chủ tư sản, thông qua các sách báo được
truyền vào nước ta, ành hưởng lớn đến tư tưởng của các sĩ phu. Họ nhận
thấy được chế độ phong kiến không còn phù hợp. Cần có những cải cách,
đổi mới về kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội để từng bước giành lại chủ

quyền đất nước.
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
- Cuộc cách mạng Tân Hợi năm 1911 ở Trung Quốc càng giúp cho một số
sĩ Phu Việt Nam đoạn tuyệt với tư tưởng quân chủ để chuyển sang tư
tưởng cộng hòa.
- Cuộc Duy tân Minh Trị, thắng lợi của Nhật trong cuộc chiến tranh Nga –
Nhật (1904 - 1905), càng ảnh hưởng đến các sĩ phu, họ ý muốn duy tân,
cải cách đất nước theo gương Nhật Bản.
c. Đóng góp của Khuynh hướng dân chủ tư sản.
- Thứ nhất: tạo ra sự chuyển biến về chất trong nội dung tư tưởng, hình
thức biểu hiện cho phong trào giải phóng dân tộc đầu thế kỉ XX: vừa vũ
trang bạo động vừa canh tân đất nước; cải cách đổi mới về kinh tế, chính
trị, văn hóa xã hội sâu rộng trong các tầng lớp quần chúng theo khuynh
hướng dân chủ tư sản.
- Thứ hai: giúp nhân dân nhìn thấy ý thức hệ phong kiến, chế độ phong
kiến không còn phù hợp, không giải quyết được yêu cầu độc lập, cần có
một khuynh hướng tư tưởng mới, một ý thức hệ mới – ý thức về một chủ
nghĩa quốc gia dân tộc, đề cao dân quyền, dân chủ - theo ý thức hệ tư sản,
khuynh hướng dân chủ tư sản.
- Thứ ba: tạo ra sự thay đổi trong tư duy kinh tế, cải biến kinh tế xã hội
theo những hình thức mới, tư duy mới - kinh tế công thương tư bản chủ
nghĩa.
- Thứ tư: tạo sự thay đổi trong tư duy văn hóa, trong lối sống xã hội thay
cho nền Hán học cũ là hô hào, truyền bá những hiểu biết về một nền học
thuật mới, một nếp sống mới văn minh, tiên bộ.

0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
Câu 3 Tổ chức cách mạng đại diện cho quyền lợi của bộ phận tiểu tư sản
và tư sản dân tộc Việt Nam trong những năm 1925 – 1930 là tổ chức nào?
Trình bày và nhận xét về hoạt động của tổ chức đó?
3
điểm
- Tổ chức cách mạng đại diện cho quyền lợi của bộ phận tiểu tư sản 0,5
và tư sản dân tộc Việt Nam trong những năm 1925 – 1930 là Việt Nam
Quốc Dân Đảng.
- Hoàn cảnh ra đời
+ Từ năm 1919 – 1926 phong trào dân tộc, dân chủ của bộ phận tư sản dân
tộc và tiểu tư sản phát triển mạnh mẽ, tạo cơ sở chính trị cho sự ra đời của
chính đảng tư sản.
+ Trên cơ sở hạt nhân là nhà xuất bản Nam Đồng thư xã, ngày 25/12/1927,
Nguyễn Thái Học, Phó Đức Chính, Phạm Tuấn Tài, thành lập Việt Nam
Quốc Dân Đảng. Đây là tổ chức dại diện cho tư sản dân tộc theo khuynh
hướng cách mạng dân chủ tư sản.
+ Lúc mới thành lập chưa có đường lối rõ ràng mà chỉ nêu chung chung là
“Trước làm dân tộc cách mạng, sau làm thế giới cách mạng”. Năm 1928,
nêu chủ nghĩa của Đảng là “chủ nghĩa xã hội dân chủ”, năm 1929 nêu
nguyên tắc: Tự do, Bình đẳng, Bác ái.
- Nhận xét:
+ Trong tình thế bị động, Việt Nam Quốc dân đảng tổ chức cuộc khởi nghĩa
Yên Bái ngày 9/2/1930.
+ Khởi nghĩa Yên Bái với những hành động quả cảm của nghĩa quân đã

thể hiện tinh thần yêu nước, chí khí quật cường của dân tộc ta, góp phần
thổi bùng ngọn lửa đấu tranh trong lòng quần chúng nhân dân.
+ Thất bại của khởi nghĩa Yên Bái chứng tỏ sự bồng bột, hăng haí nhất thời
của tầng lớp tiểu tư sản, đó cũng là thất bại của giai cấp tư sản dân tộc trong
cuộc đấu tranh giành quyền lãnh đạo cách mạng Việt Nam. Đánh dấu sự
thất bại hoàn toàn của khuynh hướng cách mạng dân tộc tư sản. Hệ tư
tưởng tư sản cũng hoàn toàn bất lực trước các nhiệm vụ lịch sử của cuộc
cách mạng giải phóng dân tộc.
0,25
0,5
0,5
0,25
0,5
0,5
Câu 4 Hãy trình bày nội dung của Hội nghị thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam 3
(1930). Vì sao nói Đảng cộng sản Việt Nam ra đời là sự chuẩn bị đầu tiên
có tính quyết định cho bước phát triển nhảy vọt tiếp theo trong lịch sử dân
tộc Việt Nam?
điểm
- Nội dung của hội nghị
+ Nguyễn Ái Quốc đã chủ động đứng ra triệu tập và chủ trì Hội nghị hợp
nhất các tổ chức cộng sản Việt Nam tại Cửu Long, Hương Cảng (Trung
Quốc). Hội Nghị bắt đầu họp từ ngày 6/1/1930.
+ Hội nghị đã nhất trí với ý kiến của Nguyễn Ái Quốc là thống nhất các tổ
chức cộng sản thành một đảng duy nhất lấy tên là Đảng cộng sản Việt Nam.
+ Thông qua Chính cương vắn tắt, Sách lược vắn tắt do Nguyễn Ái Quốc
soạn thảo, đó là bản Cương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng.
- Đảng cộng sản Việt Nam ra đời là sự chuẩn bị đầu tiên có tính quyết định
cho bước phát triển nhảy vọt tiếp theo trong lịch sử dân tộc Việt Nam
+ Sự ra đời của Đảng cộng sản Việt Nam là kết quả của cuộc đấu tranh dân

tộc và giai cấp của nhân dân Việt Nam. Đảng là sản phẩm của sự kết hợp
chủ nghĩa Mác – Lênin với phong trào công nhân và phong trào yêu nước
Việt Nam trong thời đại mới.
- Việc thành lập Đảng là bước ngoặc vĩ đại trong lịch sử cách mạng
Việt Nam:
+ Từ đây cách mạng giải phóng của dân tộc Việt Nam đặt dưới sự lãnh đạo
duy nhất của Đảng cộng sản Việt Nam với đường lối đúng đắn khoa học,
sáng tạo, có tổ chức chặt chẽ, có đội ngũ cán bộ đảng viên kiên trung
nguyện hy sinh suốt đời cho độc lập dân tộc, tự do của nhân dân.
+ Đảng cộng sản Việt Nam ra đời đã gắn kết cách mạng Việt Nam với cách
mạng thế giới, cách mạng Việt Nam thực sự trở thành một bộ phận khăn
khít của cách mạng thế giới.
+ Dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhân dân Việt Nam làm cuộc cách mạng
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,5
0,5
0,5
tháng Tám 1945, kháng chiến chống Pháp, Mĩ (1945 -1975) thành công…
vì vậy Đảng cộng sản Việt Nam ra đời là sự chuẩn bị đầu tiên có tính quyết
định cho bước phát triển nhảy vọt tiếp theo trong lịch sử dân tộc Việt Nam.
Câu 5 Hãy đánh giá thái độ và vai trò của các nước Anh, Mĩ trong Chiến tranh thế
giới thứ hai. Trình bày kết cục và bài học kinh nghiệm rút ra từ cuộc Chiến
tranh thế giới thứ hai.
3
diểm

a. Thái độ và vai trò của Anh, Mĩ trong Chiến tranh thế giới thứ
hai
- Muốn giữ nguyên trật tự thế giới mới, lo sợ phát xít, thù ghét cộng
sản. Vì thế đã thực hiện chính sách hai mặt: một mặt hợp tác với Liên Xô
để tăng cường sức mạnh cho mình; mặt khác, họ thực hiện chính sách dung
dưỡng, thỏa hiệp với phát xít, đẩy phát xít tấn công Liên Xô.
- Hành động:
+ Kí Hiệp ước Muy- ních với Hít – le (1938), để Đức chiếm vùng Xuy –
đét và bán rẻ chủ quyền của Tiệp Khắc, là đỉnh cao của chính sách thỏa
hiệp của Anh, Pháp, Mĩ.
+ Ngày 1/9/1939 Đức tấn công Ba Lan Chiến tranh thế giới thứ hai bùng
nổ, Anh và Pháp tuyên chiến nhưng không hành động – “cuộc chiến tranh
kì quặc”
+ Trì hoãn việc mở rộng mặt trận thứ hai, trút gánh nặng cho Liên Xô ở mặt
trận phía Đông.
+ Mở mặt trận thứ hai (1944) tuy muộn, nhưng cũng có tác dụng thúc đẩy
chiến tranh kết thúc ở Châu Âu.
+ Chạy đua vào Béc – lin với Hồng Quân Liên Xô, ở mặt trận Bắc Phi và
mặt trận châu Á Thái Bình Dương, quân Anh, Mĩ có thu được một số chiến
thắng, làm tổn thất lực lượng của phe phát xít, góp phần đưa tới thất bại của
phe phát xít.
0,5
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
b. Kết cục
- Chiến tranh thế giới thứ hai là cuộc chiến tranh tàn khốc nhất trong lịch
sử nhân loại, chủ nghĩa phát xít đã thất bại hoàn toàn cả về quân sự, chính

trị và tinh thần. Dưới sự lãnh đạo của các Đảng cộng sản, các cuộc cách
mạng xã hội diễn ra và đưa đến sự ra đời của các nước xã hội chủ nghĩa, sự
phát triển của phong trào cách mạng sau chiến tranh, chủ nghĩa đế quốc
càng khủng hoảng sâu sắc.
- Chiến tranh kết thúc làm biến đổi căn bản tình hình thế giới, tương quan
lực lượng trên vũ đài chính trị thế giới có lợi cho hòa bình, độc lập dân tộc
dân chủ và chủ nghĩa xã hội.
c. Bài học
- Việc tiêu diệt phe phát xít là một bằng chứng về sức sống của chủ nghĩa
xã hội, của hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ. Chủ nghĩa đế quốc là nguồn
gốc của chiến tranh xâm lược và phản cách mạng.
- Sự thành lập mặt trận chống phát xít,bảo vệ hòa bình, chứng tỏ khả năng
hợp tác của các nước có chế độ chính trị khác nhau trong việc chống kẻ thù
chung.
0,5
0,25
0,25
0,25
Câu 6 Trình bày khái quát quá trình đấu tranh giành độc lập của các nước Đông
Nam Á từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai đến nửa đầu những năm 80 của
thế kỉ XX.
2,5
điểm
- Trước Chiến tranh thế giới thứ hai hầu hết các nước trong khu vực Đông
Nam Á (trừ Thái Lan) đều là thuộc địa của các đế quốc Âu – Mĩ. Khi chiến
tranh bùng nổ, Nhật Bản xâm chiếm và thiết lập trật tự phát xít ở đây. Từ
cuộc đấu tranh chống thực dân Âu – Mĩ, nhân dân Đông Nam Á chuyển
sang cuộc đấu tranh chống quân phiệt Nhật Bản giải phóng đất nước.
- Tận dụng thời cơ Nhật đầu hàng Đồng Minh (8/1945), nhiều nước đã
đứng lên giành độc lập hoặc đã giải phóng phần lớn lãnh thổ. Ngày

0,5
0,5
17/8/1945 Inđônêxia tuyên bố độc lập và thành lập nước cộng hòa
Inđônêxia. Cuộc cách mạng tháng Tám của nhân dân Việt Nam thành công
dẫn tới sự ra đời của nước Việt Nam dân chủ cộng hòa ngày 2/9/1945.
Tháng 8 /1945 nhân dân các bộ tộc Lào nổi dậy và ngày 12/10/1945 nước
Lào tuyên bố độc lập. Nhân dân các nước Miến Điện, Mã Lai và Philippin
đều nổi dậy đấu tranh chống quân phiệt Nhật Bản, giải phóng nhiều vùng
rộng lớn của đất nước.
- Ngay sau đó, các nước thực dân Âu – Mĩ quay trở lại xâm lược Đông
Nam Á. Nhân dân nơi đây lại tiếp tục cuộc đấu tranh chống xâm lược.
- Giữa những năm 50 (thế kỉ XX), nhân dân Việt Nam, Lào,
Campuchia đã lần lượt đánh đuổi thực dân Pháp, sau đó phải tiếp tục chiến
đấu chống chủ nghĩa thực dân mới của Mĩ đến năm 1975 mới hoàn toàn
giành thắng lợi.
- Cuối những năm 40 đầu những năm 70 thế kỉ XX, thực dân Âu – Mĩ
cũng lần lượt công nhận độc lập cho Philippin (7/1946), Miến Điện
(1/1948), Inđônêxia (8/1950), Mã Lai (8/1957), Singapore giành quyền tự
trị (1959).
- Ngày 1/1/1984, Brunây tuyên bố độc lập nằm trong khối liên hiệp
Anh. Đông Timo là quốc gia trẻ tuổi nhấtt khu vực, đến tháng 5/2002 trở
thành một quốc gia độc lập.
0,25
0,5
0,5
0,25
Câu 7 Sau khi cuộc chiến tranh lạnh kết thúc, thế giới phát triển theo những xu thế
nào?
2,5
điểm

- Sau năm 1991, lịch sử thế giới hiện đại bước sang giai đoạn sau
chiến tranh lạnh, phát triển theo 4 xu thế chủ yếu:
- Hầu hết các quốc gia đều điều chỉnh chiến lược phát triển kinh tế, lấy
kinh tế làm trọng tâm. Ngày nay, kinh tế đã trở thành nội dung căn bản trong
quan hệ quốc tế, là nền tảng cơ bản tạo nên sức mạnh lâu bền và thật sự của
0,5
0,5
mỗi quốc gia.
- Các nước lớn đã điều chỉnh mối quan hệ theo hướng đối thoại, thỏa
hiệp, tránh xung đột trực tiếp nhằm tạo nên một môi trường quốc tế thuận
lợi, giúp họ vươn lên mạnh mẽ, xác lập một vị trí ưu thế trong trật tự thế giới
mới.
- Sau chiến tranh lạnh, tuy hòa bình được cũng cố, nhưng ở nhiều khu
vực vẫn diễn ra nội chiến và xung đột. Cuộc khủng bố ngày 11/9/2001 ở Mĩ
báo hiệu nhiều nguy cơ đối với thế giới.
- Từ thập kỉ 80 của thế kỉ XX, xu thế toàn cầu hóa diễn ra ngày càng
mạnh mẽ. Đó là một xu thế khách quan. Đối với các nước đang phát triển,
đây vừa là thời cơ thuận lợi, vừa là thách thức gay gắt trong sự vươn lên của
đất nước.
0,5
0,5
0,5
Người ra đề
Hoàng Thị Đặng