Truyền thông có sự tham gia của cộng đồng một số mô hình giúp người dân tiếp cận thông tin

TRUYỀN THÔNG CÓ SỰ THAM GIA CỦA CỘNG ĐỒNG
MT S MÔ HÌNH GIÚP NGƯI DÂN TIP CN THÔNG TIN
Kinh nghiệm thực hiện Dự án
Tăng cường sự tham gia của người
dân trong quá trình cải cách
hành chính ở Việt Nam
Tài liệu tham khảo
Hà Ni, tháng 7 năm 2010

MT S MÔ HÌNH GIÚP NGƯI DÂN TIP CN THÔNG TIN
Kinh nghiệm thực hiện Dự án Tăng cường sự
tham gia của người dân trong quá trình cải cách
hành chính ở Việt Nam
TRUYỀN THÔNG CÓ SỰ
THAM GIA CỦA CỘNG ĐỒNG
Hà Ni, tháng 7 năm 2010

MT S MÔ HÌNH GIÚP NGƯỜI DÂN TIẾP CẬN THÔNG TIN
5
AAV ActionAid Quốc tế tại Việt Nam
CCHC Cải cách hành chính
DANIDA Cơ quan Phát triển Quốc tế Đan Mạch
ICT4D Công nghệ thông tin cho phát triển
KHKT Khoa học kỹ thuật
KHHGD Kế hoạch hóa gia đình
MTTQ Mặt trận tổ quốc
OSS Văn phòng một cửa một dấu
PTTH Phát thanh truyền hình
TTHTCĐ Trung tâm học tập cộng đồng
UBND Ủy ban nhân dân
VHTT Văn hóa thông tin

Các từ viết tắt
MT S MÔ HÌNH GIÚP NGƯỜI DÂN TIẾP CẬN THÔNG TIN
7
Mục lục
Các từ viết tắt 5
Mục lục 7
Tóm tắt 9
I. Giới thiệu chung 13
1.1. Nhng khó khăn cn tr ngưi dân trong quá trình tip cn thông tin 13
1.2. Phương pháp lun ca AAV và thc t trong lĩnh vc phát trin.
Nhn mnh s tham gia ca ngưi dân, nâng cao năng lc cng đng 14
II. Các mô hình truyền thông của dự án 15
2.1. Kit thông tin 16
2.2. Các nhóm t qun và nòng ct truyn thông ti cng đng 16
2.3. H thng loa công cng ca xã và h thông truyn sóng FM 17
2.4. Cng thông tin v Th tc hành chính cp xã phưng 19001715 17
2.5. Cuc thi pháp lut - hiu bit v ci cách hành chính 18
2.6. Hot đng tham gia phân tích ngân sách ti đa phương ca ngưi dân 18
III. Nhận xét chung về các mô hình 19
3.1. Đánh giá ca ngưi dân v các hình thc ph bin thông tin 20
3.2. Đánh giá ca ngưi dân trc tip tham gia thc hin các mô hình
thông tin ca d án 24
3.3. Đánh giá tng mô hình truyn thông do d án đ xut và thc hin 27
3.4. Mô hình truyn thông hiu qu 39
IV. Kết luận 41
Tài liệu tham khảo 43
Phụ lục 44
MT S MÔ HÌNH GIÚP NGƯỜI DÂN TIẾP CẬN THÔNG TIN

9
TÓM TT
Ci cách hành chính công (CCHC)  Vit Nam đã tri qua các giai đon
tri nghim và khng đnh t năm 2001-2010. Trong giai đon I (2001-
2005), Chính ph Vit Nam tp trung vào xây dng cơ ch qun lý
công, như cơ ch mt ca mt du (OSS) và phân cp trao quyn
cho cơ s. Trong giai đon II (2006-2010), CCHC tin thêm mt bưc
khng đnh s phân cp nhưng cũng nhn mnh dân ch cơ s và s
tham gia thc s ca ngưi dân nhm mc đích xây dng mt cơ ch
hiu qu, công khai, có trách nhim gii trình ca qun lý công  đa
phương. Quá trình th nghim v s tham gia và giám sát ca ngưi
dân vn đang din ra  nhiu nơi. ActionAid Vit Nam cũng góp phn
giúp ngưi dân tham gia đ thúc đy tính minh bch gii trình và giám
sát các chương trình CCHC.
Vi Pháp lnh dân ch  cơ s
1
, hình thc công khai thông tin đưc quy
đnh bao gm Niêm yt công khai ti tr s ca Hi đng nhân dân, y
ban nhân dân cp xã; Công khai trên các h thng truyn thanh ca
cp xã; Công khai qua Trưng thôn, T trưng t dân ph đ thông
báo đn nhân dân. Đ th ch hóa s liên kt ca tip cn thông tin
và trách nhim ca cơ quan công quyn hay công chc hưng ti tính
minh bch và gii trình, mt d Lut tip cn thông tin đang đưc
Chính ph xây dng vi ni dung quy đnh v quyn thông tin và làm
th nào đ cơ quan công quyn cung cp thông tin hiu qu cho
ngưi dân.
Hin nay, các hình thc cung cp thông tin ngày càng đa dng hơn,
nht là trong thi đi công ngh thông tin và truyn thông. Trong s
phát trin nhanh chóng ca thi đi, nhu cu thông tin ca ngưi
dân ngày càng tăng cao và mong mun thông tin đưc cung cp

hiu qu, phc v cho cuc sng ngày càng rõ nét. Đ đáp ng nhu
1 Pháp lnh s 34/2007/PL-UBTVQH11 thông qua ngày 20/4/2007
MT S MÔ HÌNH GIÚP NGƯỜI DÂN TIẾP CẬN THÔNG TIN
10
cu này, Nhà nưc và nhân dân đang
cùng nhau n lc tìm ra các gii pháp
đ cung cp và tip cn thông tin hiu
qu hơn. Rt nhiu các t chc và các
d án đang n lc cùng tìm ra các mô
hình thông tin phù hp cho ngưi dân.
Vi s h tr tài chính t Đi s quán
Đan Mch (DANIDA), ActionAid Vit Nam
(AAV) cùng các đi tác là các t chc xã
hi dân s đang trin khai d án “Tăng
cưng s tham gia ca ngưi dân trong
quá trình ci cách hành chính công” ti
4 tnh gm Đk Lk, Lai Châu, Đin Biên
và Hà Tĩnh. Mt trong nhng mc tiêu
ca Dự án là hỗ trợ người dân tiếp cận
thông tin theo quyền hạn của mình. D
án đã xây dng các hot đng như thit
lp và vn hành 15 kit thông tin vi
các trang thit b như máy tính kt ni
internet, đin thoi, thư vin, d liu cơ
s ti các tnh thí đim nhm giúp ngưi
dân đa phương tip cn thông tin v
CCHC. Ti các thôn bn, d án cùng đi
tác h tr cng đng thành lp mng
lưi tuyên truyn cơ s làm cu ni ph
bin (truyn thông) và tip cn thông tin

ti cng đng. Ngoài ra, các hot đng
khác như phân tích ngân sách, kim
toán xã hi, đánh giá dch v công, lp
k hoch có s tham gia ca ngưi dân
cũng góp phn cung cp thông tin cho
ngưi dân hưng ti công khai, minh
bch hơn  đa phương. Bng vic giúp
ngưi dân tip cn thông tin và hiu rõ
các vn đ ca xã hi và ca cng đng,
d án mong mun tăng cưng tính
minh bch, trách nhim gii trình ca
chính quyn đa phương cũng như giúp
ngưi dân nâng cao hiu bit và gim
nghèo tt hơn.
Đ đm bo đưc s tham gia ca
ngưi dân, tăng cưng quyn tip cn
thông tin ca ngưi dân, các sáng kin
ca d án cũng to ra đưc nhiu mô
hình tip cn thông tin vi các cách
thc truyn thông cng đng hiu qu
và d tip cn.
Đ mô t li các mô hình thông tin trong
vic thúc đy tip cn thông tin cho
ngưi dân, nhóm đánh giá đã tin hành
kho sát và tham vn ti các đa bàn nơi
có các hot đng truyn thông và các
mô hình thông tin. Tài liu này ngoài vic
mô t các mô hình ca d án, cách thc
ph bin và tip nhn thông tin, có đánh
giá sơ b tính hiu qu và tính phù hp

ca các mô hình mà d án đã và đang
thc hin.
Các mô hình tip cn thông tin ca d
án là dng mô hình truyn thông da
vào cng đng. Tuy các hình thc truyn
thông này là hình thc không chính
MT S MÔ HÌNH GIÚP NGƯỜI DÂN TIẾP CẬN THÔNG TIN
11
thng như các hình thc truyn thông
đi chúng hay ph bin thông tin ca
nhà nưc, nhưng các hình thc này có
th b tr nhiu cho các hình thc ca
nhà nưc đ ngưi dân tip cn d hơn,
hiu c th hơn và đc bit, ngưi dân
đưc tham gia trong quá trình chia s
và bàn tho v nhng thông tin mà h
có. Các mô hình này cũng có tính bn
vng vì có th lng ghép trong kênh
thông tin chính thng. Đc bit, ti các
vùng khó khăn hay vùng đng bào dân
tc khó tip cn kênh thông tin chính,
đây vn là các hình thc gn gũi nht và
đưc ngưi dân đánh giá cao.
Nhng đ xut cho vic cng c hơn
phương thc tip cn thông tin cho
ngưi dân ti cng đng qua các thí đim
và sáng kin ca d án là: (i) Nhng hot
đng truyn thông ca d án có th phát
huy ti đa hiu qu nu lng ghép hoc
gn hot đng vào các hình thc truyn

thông đi chúng, hay truyn thông ca
nhà nưc đang có ti đa phương nhm
giúp hình thc ph bin thông tin ca
nhà nưc đưc hiu qu hơn và d tip
cn hơn; (ii) D án có th tp trung h tr
nâng cao năng lc ca cán b vn hành
kit hay cán b văn hóa xã và gii thiu
rng rãi v hình thc tip cn qua kit
thông tin cho ngưi dân; (iii) Tăng cưng
thúc đy vic thc hin hình thc niêm
yt thông tin ti các vùng xa xôi, vùng dân
tc thiu s nơi đa s ngưi dân có nhiu
hn ch đ tip cn thông tin cơ bn; (iv)
Điu quan trng đ tip cn thông tin
hiu qu và rng khp cho ngưi dân là
cán b thôn và cán b công quyn ca
đa phương tham gia tích cc vào công
tác này. D án có th đy mnh vic h
tr nâng cao năng lc truyn thông ca
cán b thôn và cán b thông tin cơ s đ
có th đáp ng đưc nhu cu thông tin
ca ngưi dân.
Tuy nhiên điu quan trng nht mà
chúng ta có th rút ra là đ xây dng các
mô hình thông tin tht s có hiu qu
bn vng lâu dài, cn thit phi trang b
kin thc v thông tin cho ngưi dân,
phi giúp cho ngưi dân hiu vai trò, li
ích ca thông tin trong đi sng hàng
ngày (thông tin v thông tin) và trong

mi hình thc cn khuyn khích, phát
trin tính hai chiu trong hot đng
truyn thông vi ngưi dân.
Tài liu này là đánh giá đc lp ca nhóm
tư vn thuc Trung tâm Phát trin và Hi
nhp (CDI) v các mô hình thông tin ca
d án. Nhóm vit báo cáo chính gm
Ngô Minh Hương, Nguyn Minh Hương,
Đinh Hà An. Nhóm d án quc gia ca
AAV và Hoàng Mai Hương biên tp và
hiu đính.
MT S MÔ HÌNH GIÚP NGƯỜI DÂN TIẾP CẬN THÔNG TIN
12
MT S MÔ HÌNH GIÚP NGƯỜI DÂN TIẾP CẬN THÔNG TIN
13
I. GII THIU CHUNG
I. GIớI thIệu chunG
Cùng vi các hp phn khác, “H tr ngưi dân tip cn theo quyn
hn ca mình” là mt trong ba hp phn chính ca d án: “Tăng cưng
s tham gia ca ngưi dân trong quá trình ci cách hành chính công 
Vit Nam”. Hp phn này đưc thit k da trên khung phát trin:
 Tăng kh năng tip cn thông tin theo quyn hn ca mình cho
ngưi dân;
 Thông tin cho phát trin: nâng cao năng lc tip cn thông tin phc
v đi sng cho ngưi dân, góp phn xóa đói gim nghèo, ci thin
cht lưng cuc sng.
T thc t CCHC và bi cnh xây dng d lut quyn tip cn thông
tin, cn thit có các mô hình thông tin hiu qu cho ngưi dân nhm:
 Tip cn thông tin cho ngưi dân tt hơn;
 Tăng cưng s tham gia ca ngưi dân.

1.1. Những khó khăn cản trở người dân trong quá trình tiếp cận
thông tin
2
Nhiu kho sát và đánh giá v tip cn thông tin va qua đã ghi nhn
các khó khăn ca tip cn thông tin  Vit Nam. Trong đó các lý do
chính như sau:
 Ci cách hành chính chưa đt đn đưc mc đ hiu qu ca vic
cung cp thông tin. Vic ngưi dân có th tip cn thông tin hay
không là ph thuc vào s ch đng và tích cc ca các cơ quan,
t chc qun lý, nm gi thông tin trong vic đăng ti, ph bin các
loi thông tin ngay c khi không có yêu cu ca ngưi dân;
2 Báo cáo tóm tt Kho sát nhu cu và hin trng tip cn thông tin ca ngưi dân 
mt s tnh Vit Nam – Nhóm công tác v s tham gia ca ngưi dân (PPWG)
MT S MÔ HÌNH GIÚP NGƯỜI DÂN TIẾP CẬN THÔNG TIN
14
 Kh năng tip cn thông tin ca ngưi
dân còn thp vì trình đ dân trí thp và
tình hình kinh t khó khăn chưa có đ
phương tin thông tin liên lc;
  các đa phương còn thiu phương
tin truyn thông (k c h thng đài,
truyn hình, sách báo) và cht lưng
ca phương tin truyn thông còn
nghèo nàn, thiu đng b;
 Ni dung thông tin thiu và chưa
chính xác, còn dài dòng khó hiu đi
vi ngưi dân vì vn đ đc thù ngôn
ng và trình đ dân trí chưa cao;
 Cht lưng công tác tuyên truyn
thông tin ca các cp chính quyn

đa phương còn nhiu hn ch. Trong
đó có mt phn không nh do trình
đ chuyên môn yu ca cán b tuyên
truyn thông tin;
 Th tc gii quyt tip cn thông tin
chưa rõ ràng vì cũng chưa có quy
đnh c th, k c trong quy đnh v
th tc hành chính. Nhiu nơi, chính
quyn đa phương quan liêu, ca
quyn, thái đ phc v dân không
tn tình, gây khó d, thi gian làm vic
không thng nht, kéo dài, quá trình
gii đáp thông tin, khiu ni thc mc
có khi kéo dài 5 đn 7 tháng. Thm
chí, cán b cơ s vn còn mang văn
hóa bí mt, mun nm gi thông tin
chung. Kt qu là nhiu thông tin
không đn kp thi vi ngưi dân;
 Vai trò truyn thông ca các t chc
chính tr xã hi và t chc cng đng
chưa đưc phát huy hiu qu và có
lng ghép trong các kênh truyn
thông chính thc.
Thông tin là công c điu hành ca chính
quyn đa phương, là din đàn ca Đng
và Nhân dân. Thông tin cũng là công c
đ nhân dân có th tham gia trong các
công vic ca đi sng xã hi. Hin nay,
nhu cu thông tin ca ngưi dân rt cao.
H mong mun đưc cung cp thông

tin hiu qu, đi vào cuc sng.
Nhng khó khăn chung nói trên là
nhng vn đ đ có th nhìn nhn li
làm th nào đ có các gii pháp, mô hình
cung cp thông tin hiu qu cho ngưi
dân  cơ s, và làm th nào đ ngưi dân
có th tip cn thông tin tt hơn. Hin
nay, ngoài kênh thông tin ca nhà nưc,
đa phương thc hin, còn có các kênh
thông tin đưc các t chc đoàn th
đa phương, các t chc phi chính ph
thc hin bng nhiu phương thc và
phương tin khác nhau.
Nhà nưc và nhân dân đang cùng nhau
n lc tìm ra các gii pháp đ cung cp
và tip cn thông tin hiu qu hơn. Vy
mô hình nào có th đang đưc thc hin
hiu qu  đa phương?
1.2. Phương pháp luận của AAV và
thực tế trong lĩnh vực phát triển.
Nhấn mạnh sự tham gia của người
dân, nâng cao năng lực cộng đồng
Quá trình CCHC đă đem li nhiu kt qu
kh quan theo đó các th tc hành chính
 hu ht các lĩnh vc đã đưc xem xét,
sa đi, d b và ban hành nhm đơn
gin hóa và tin li hơn cho ngưi dân.
Tuy nhiên nhng hn ch ca CCHC bt
ngun t lý do cơ bn là thiu s tham
gia ca ngưi dân, vì th AAV mong

mun to điu kin cho quá trình CCHC
thông qua vic trin khai mt mô hình thí
đim nhm khc phc nhng khó khăn
và xây dng mt mô hình ly con ngưi
làm trung tâm đ có th giúp ngưi dân
MT S MÔ HÌNH GIÚP NGƯỜI DÂN TIẾP CẬN THÔNG TIN
15
đt đưc nhng kt qu tt nht t các
quá trình ci cách tin b.
Công tác đào to và ph bin các thông
tin liên quan đn CCHC cho cán b và
ngưi dân đa phương chưa đưc đy
mnh. AAV cùng các đi tác đa phương
xây dng các mô hình thông tin nhm
khc phc khong trng này trong quá
trình thc hin CCHC.
Quan nim v vai trò ca truyn thông
trong phát trin ngày nay đã thay đi.
Trưc đây trong nhng mô hình truyn
thông cho phát trin t trên xung,
phương tin thông tin đi chúng đưc
s dng đ chuyn giao công ngh cn
thit cho s tăng năng sut lao đng.
Ngày nay, mô hình truyn thông phát
trin t dưi lên chng minh đưc s
phù hp và cn thit ca mình. Mô hình
truyn thông này giúp khuyn khích phát
huy tim năng thay đi ca cng đng
giúp thit lp đi thoi gia các nhân t,
gia các vn đ khác nhau trong phát

trin và gia các cp đa phương.
Ý tưng đt đưc phát trin vng bn và
đng vng đưc là mt xu hưng toàn
cu, mt tin trình tng th thay đi xã
hi mà các xã hi có trách nhim tin
ti. Đ d b các thách thc trong vic
áp dng phát trin bn vng, yêu cu
v vic xây dng đi tác vi cng đng
đưc đt ra  đa phương. Các mô hình
truyn thông như là công c hu hiu
đ xây dng quan h đi tác vì nó to
điu kin cho vic s dng mô hình phát
trin ni sinh, nơi mà truyn thông đưc
s dng như là cht xúc tác khuy đng
tim năng thay đi t bên trong cng
đng và khuyn khích s tham gia ca
tt c các nhân t.
T thc t CCHC ca Vit Nam, da vào
phương pháp lun ca mình, d án đã
la chn xây dng các mô hình thông
tin tăng cưng s tham gia ca cng
đng trong khuôn kh d án.
II. các mô hình truyền
thônG của dự án
 Các mô hình la chn: Đan xen các
phương thc gia các mô hình truyn
thông 2 chiu và 1 chiu, nhn mnh,
nâng đ s tham gia ca cng đng
và truyn thông 2 chiu;
 Ti các vùng d án có các hp phn

khác, vic s dng phương pháp
Reect đ phát trin quá trình lp k
hoch da vào cng đng có th giúp
cng đng tip cn đưc quá trình ra
quyt đnh và cng c quyn làm ch
ca mt nn qun tr đa phương.
Cách tip cn này đã phát trin thành
mt phương pháp lun mang tính
thc tin mà các nhóm cng đng
có th s dng đ hiu và tác đng
ti các vn đ có nh hưng ti cuc
sng ca h và đng thi cng c
năng lc ca h đ truyn thông vi
các đi tác bên ngoài v nhng phân
tích ca chính h;
 Đa bàn d án đưc chn la da trên
nhng cam kt, s sn sàng và quá
trình tham gia xây dng d án ca
đi tác đa phương.
Các mô hình tip cn thông tin do d án
đ xut và thc hin:
 Kit thông tin;
 T liên gia/nhóm cng đng t qun
và nòng ct truyn thông cng
đng;
MT S MÔ HÌNH GIÚP NGƯỜI DÂN TIẾP CẬN THÔNG TIN
16
 H thng loa truyn thanh và đài
truyn thanh xã;
 Các cuc thi ngưi dân vi ci cách

hành chính;
 Cng thông tin đin thoi v th
tc hành chính cp xã/phưng;
 Hot đng tham gia phân tích ngân
sách ti đa phương ca ngưi dân.
2.1. Kiốt thông tin
Kit thông tin là mt mô hình áp dng
công ngh thông tin cho phát trin
(ICT4D). Các kit thông tin là đa đim
có kt ni internet vi trang b máy tính,
máy in, đin thoi, có ngun thông tin
d liu cơ s như thông tin v kinh t,
xã hi, văn hóa, k thut sn xut, lut
pháp… Kit đưc đt ti nhng nơi
công cng (gn ch, gn trưng hc,
hay gn nhà văn hóa thôn ) đ d dàng
cho mi ngưi tìm đn. Ngưi dân nu
không bit truy cp internet có th đưa
ra yêu cu đ cán b thông tin kit giúp
tìm thông tin t các ngun chuyn cho
ngưi dân. Ti kit thông tin, ngưi dân
cũng có th s dng đin thoi min phí
gi đn các s đin thoi hi đáp ca
chính ph, chính quyn yêu cu gii đáp
các thc mc và yêu cu thông tin v các
th tc hành chính.
Các kit thông tin cũng là mt đa đim
công cng đ niêm yt trưng bày các
thông tin quan trng như ngân sách, hay
báo tưng. Đ vn hành đưc kit thông

tin này, d án đã chú trng đn vic đào
to cho cán b kit thông tin và kt hp
vi tuyên truyn ph bin v hình thc
tip cn thông tin qua internet ti kit và
tuyên truyn v ích li ca vic tip cn
thông tin ti kit. Qua các cuc hp thôn
hay hp nhóm cng đng t qun ti các
thôn bn, các nhóm t qun có nhim v
chia s thông tin h ly đưc t kit đn
cho ngưi dân chưa có điu kin trc tip
đn kit. Đng thi, ti nhng cuc hp
này, nhu cu tip cn thông tin ca ngưi
dân đưc các cán b ghi nhn li đ tip
tc tìm kim các thông tin phù hp đáp
ng nhu cu thông tin ca dân.
2.2. Các nhóm tự quản và nòng cốt
truyền thông tại cộng đồng
Các nhóm t qun ti cng đng đưc
thit lp vi mc tiêu tăng cưng s tham
gia ca ngưi dân trong các chương
trình phát trin ca đa phương. Đây là
hình thc cung cp thông tin rt gn gũi
và thun tin cho ngưi dân vì đây là s
trao đi thông tin hai chiu: ngưi dân
có th đưa ra nhu cu tìm hiu thông
tin và đưc ph bin thông tin theo nhu
cu. S thành công ca mô hình cung
cp thông tin qua nhóm ph thuc vào
s chun b ch đ, năng lc truyn ti
ca cán b kit, năng lc điu hành ca

nhóm trưng. Do vy d án đã chú trng
đn nâng cao năng lc ca trưng nhóm
t liên gia/nhóm cng đng t qun
và nhóm nòng ct truyn thông cng
đng.  nhiu nơi s gn kt gia nhóm
cng đng t qun/t liên gia và nhóm
truyn thông cng đng và cán b kit
rt cht ch. H trao đi nhu cu thông
tin và ch đng tìm thông tin và t chc
hp t liên qua đu đn, hiu qu.
Hp thôn bn đưc coi là mt trong
nhng hình thc tip cn và cung cp
thông tin hiu qu nht cn đưc duy
trì. Các nhóm t qun hp hàng tháng
vi s tham gia ca cán b xã hoc cán
b kit thông tin. Trong khi hp, ngưi
dân đưa ra các vn đ quan tâm và cán
b kit thông tin cung cp và ph bin
MT S MÔ HÌNH GIÚP NGƯỜI DÂN TIẾP CẬN THÔNG TIN
17
các thông tin và tài liu (nu có) cho các
thành viên trong nhóm. Các tài liu này
sau đó đưc chia s rng hơn cho các h
gia đình khác trong xóm. Cán b thôn
bn là mt đu mi quan trng giúp
ngưi dân kt ni và tip cn thông tin
vi các ngun thông tin khác như ngun
thông tin t ki-t thông tin, t các cơ
quan ban ngành đoàn th ca xã hoc
cao hơn. Tng s có 247 nhóm t qun

như vy hot đng hàng tháng ti các
xã d án. Ngoài sinh hot hàng tháng,
các thành viên nhóm còn tích cc tham
gia vào các hot đng khác như đánh
giá dch v công, hot đng phân tích
ngân sách hay quá trình lp k hoch,
trin khai và đánh giá các chương trình
ti đa phương.
2.3. Hệ thống loa công cộng của xã
và hệ thống truyền sóng FM
Ngoài các h thng loa phóng thanh
ti tt c các xã d án, d án cũng đã
thit lp mt h thng truyn sóng FM
nhm giúp đa phương dùng phương
tin này ph bin tin tc, thông báo các
thông tin cn thit cho dân. V cơ bn
thì đây là hình thc ph bin thông tin
mt chiu, tr h thng truyn thanh
FM. Thông thưng, hu ht các thông
tin đưc truyn ti qua h thng này do
chính quyn ch đng sp xp và qun
lý ni dung. D án cùng phi hp vi
chính quyn xã đ b sung thêm nhiu
thông tin theo nhu cu (ví d thông tin
v phương thc canh tác, th trưng, giá
c hoc gương ngưi tt vic tt  đa
phương…). Hình thc tip cn thông
tin này đưc đánh giá là nhanh chóng,
hiu qu đc bit là cho công tác tuyên
truyn và ph bin hoc thông báo v

các chính sách ca Nhà nưc, các ngh
quyt ca Đng, các quy đnh/quyt
đnh ca chính quyn đa phương. D án
cũng đã dùng loa phóng thanh đ công
b thông tin v ngân sách. Ph bin
thông tin qua h thng loa công cng
có th đn tng ngưi dân và không nh
hưng đn thi gian lao đng sn xut
ca tt c mi ngưi. Tuy nhiên, hiu qu
ca truyn thông và ph bin thông tin
ph thuc vào năng lc ca cán b xã
ph trách truyn thanh nhm xây dng
ni dung thông tin làm cho truyn thanh
phù hp hơn vi nhu cu thông tin ca
ngưi dân.
2.4. Cổng thông tin về Thủ tục hành
chính cấp xã phường 19001715
Mt trong nhng ng dng v công
ngh thông tin trong d án là cng
thông tin v th tc hành chính cp xã
phưng qua đin thoi vi s 19001715.
MT S MÔ HÌNH GIÚP NGƯỜI DÂN TIẾP CẬN THÔNG TIN
18
Ngưi dân  vùng d án và khp nơi
trên c nưc có th tip cn các th tc
hành chính cơ bn thuc cp phưng
xã. Các th tc đưc tóm tt ghi âm vào
h thng đ ngưi dân có th nghe d
dàng khi quay s trc tip bng mã s
đn các th tc c th. Ngoài ting ph

thông, cng thông tin đã chuyn ng
sang các ngôn ng cho đng bào Thái,
H’mông và Êđê. Hot đng này đưc B
Ni v thc hin vi s h tr k thut
ca công ty truyn thông.
Nhìn chung, ý tưng v mt cng thông
tin qua đin thoi có th gii đáp thc
mc và nhu cu nm bt thông tin c th
là thông tin v ci cách hành chính cho
dân là rt tt. Mô hình này đã rt hiu qu
 nhiu nưc trên th gii. Tic rng thi
gian hot đng ca d án không đ dài
đ gii thiu rng rãi dch v này đn mi
đi tưng trong c nưc, mt khác  nhiu
nơi vùng sâu vùng xa, dch v đin thoi
còn chưa có, hoc chưa thun tin. Tuy
nhiên, trong tương lai, có th chú trng
hơn đn vic đưa dch v này ti các đim
bưu đin ca xã hay ti đa đim mt ca
ca xã vi mt cng dch v min phí và
ph bin các li ích ca vic tra cu bng
đin thoi cho ngưi dân.
2.5. Cuộc thi pháp luật - hiểu biết về
cải cách hành chính
Vi mc đích to ra mi quan tâm v
thông tin và nêu ra các vn đ liên quan
đn hành chính và qun tr đa phương,
d án đã có sáng kin t chc cuc thi
ngưi dân vi ci cách hành chính. Cuc
thi bt đu bng vic tìm hiu pháp lut

và ni dung ca Pháp lnh dân ch cơ s
ti các nhóm cng đng t qun đn vic
t chc các tiu phm phn ánh các vn
đ ca đa phương và đưa ra các mong
đi ca cng đng. Vic ngưi dân ch
đng và tích cc tham gia hc pháp lut
giúp thúc đy vic tho lun v quyn
và trách nhim ca các bên ngay trong
dân chúng. Quá trình nhn thc v dân
ch đưc hình thành mt cách t nhiên
trong các nhóm cng đng.
Khi nm rõ ni dung ca pháp lnh dân
ch cơ s, ngưi hiu v quyn ca mình
nên t tin hơn trưc cách bày t quan
đim và th hin yêu cu trong các tiu
phm. Hu ht các tiu phm đu có tính
phê bình rt cao. Trong bi cnh chính tr
và xã hi hin nay ca Vit Nam, vic tip
nhn các ý kin có tính phê bình t cng
đng thông qua hình thc tiu phm,
đc bit là các hình thc hài hưc là có
th d chp nhn.
Các cuc thi này khơi dy phong trào tìm
hiu thông tin ca ngưi dân v nhng
ch đ như pháp lut nói chung, ci cách
hành chính, th tc hành chính. Cuc thi
va mang tính cnh tranh lành mnh
gia các đi thi, va mang tính văn hóa
ngh thut ca đa phương nên đã đưc
ngưi dân hưng ng rt tích cc. Hình

thc này đưc coi là phong trào tt  mt
s đa phương chưa có nhiu hot đng
tuyên truyn v ci cách hành chính,
đc bit là  mt s vùng sâu, vùng xa,
hay huyn và xã mi chưa có điu kin
thit lp b phn mt ca, ci cách hành
chính hay ph bin, niêm yt v các th
tc hành chính  cơ s.
2.6. Hoạt động tham gia phân
tích ngân sách tại địa phương của
người dân
Phân tích ngân sách có th hiu là
ngưi dân tham gia đánh giá vic qun
lý ngun lc tài chính ca đa phương.
MT S MÔ HÌNH GIÚP NGƯỜI DÂN TIẾP CẬN THÔNG TIN
19
Các nhóm nòng ct thu thp thông tin
v các ngun thu và đ ngh cán b có
trách nhim gii trình vic chi tiêu các
qu ca đa phương.
Hot đng này va là cách thc đ ngưi
dân tham gia giám sát ngun lc va là
mt hình thc truyn thông rt mi thúc
đy tính minh bch và trách nhim gii
trình theo quy đnh ca pháp lnh dân
ch cơ s  cp xã. Hot đng này s
đưc trin khai  cp xã và các thông tin
phn hi s giúp quy trình lp k hoch
cũng như các quyt đnh v tài chính
hp lý và hiu qu hơn.

Quá trình phân tích ngân sách thưng
không d đưc ng h ca chính quyn
đa phương, ít nht khi bt đu thc hin
vì thưng to ra nhng vn đ đưc coi
là nhy cm và đòi hi cơ quan qun lý
phi gii trình. Vic phân tích ngân sách
có th cũng to ra nhng tranh lun và
đánh mt lòng tin ca ngưi dân nu có
nhiu vn đ đưc phát hin.
Trong khuôn kh ca d án vi tính cht
mang nhiu tính thí đim, hot đng này
đang dng  mc công khai ngân sách
nhiu hơn là tp trung vào phân tích tính
hp lý, hiu qu ca ngân sách phân b
và chi tiêu. Ti các vùng d án, các nhóm
nòng ct, vi vai trò ch đo ca Hi
đng nhân dân, đã có đy đ các thông
tin v ngân sách ca xã và các báo cáo
quyt toán đ công trình bày vi ngưi
dân. Mt trong nhng kt qu chính đt
đưc là yêu cu b đi mt s khon thu
không hp lý ca cp xã. Kt qu quan
trng hơn là ngưi dân bt đu có thói
quen và nhn thc rõ v quyn yêu cu
chính quyn công khai ngân sách. 
tt c các vùng d án, chính quyn đa
phương đu đã đng tình vi cách phân
tích ngân sách ca d án.
III. nhận xét chunG về các
mô hình

Tài liu này đưc xây dng da vào mt
đánh giá nhanh các mô hình tip cn
thông tin bao gm phương thc, ni dung
và s tham gia trong tng mô hình. Đng
thi qua vic tài liu hóa các cách thc
truyn thông và xây dng mô hình thông
tin cho ngưi dân, chúng tôi cũng nhn
xét s phù hp, hiu qu ca cách tip
cn thông tin đó vi hy vng tài liu có th
hu ích đ vin dn cho d lut v tip cn
thông tin trong tương lai. Đ tài liu hóa
mô hình thông tin và phương thc truyn
thông trong khuôn kh d án này, chúng
tôi đã thc hin kho sát và đánh giá mô
hình ti mt s đim thí đim là Lai Châu
và Hà Tĩnh vi phương thc tho lun
nhóm, phng vn sâu và quan sát.
Mc tiêu ca vic tài liu hóa mô hình
thông tin này nhm chia s phương thc
vn hành các mô hình v tip cn thông
tin ti cơ s. Đng thi, AAV có th đ
xut các cách thc đ giúp ngưi dân có
th tip cn thông tin, như là mt minh
chng và kinh nghim thc t cho tính
kh thi ca các gii pháp đm bo quyn
tip cn thông tin như d lut tip cn
thông tin sp đưc ban hành.
Nhng vn đ đưa ra đ hiu v mô hình
tip cn thông tin ca d án trong khi
làm tài liu này bao gm:

(a) Nhu cu thông tin ca ngưi dân như
th nào? Nhng thông tin hin nay
ngưi dân đang mong mun đưc
bit hoc tìm hiu?
 Nhng thông tin mong mun
có đưc ph bin không? So
sánh vi nhng thông tin đưc
cung cp.
MT S MÔ HÌNH GIÚP NGƯỜI DÂN TIẾP CẬN THÔNG TIN
20
 Nu có, thì mc đ tip cn
thông tin như vy đã tha mãn
đưc nhu cu ca ngưi dân
hay chưa?
 Mc đ cp nht và thun tin
ca thông tin đưc tip cn?
 Nu không đưc tip cn thông
tin thì h s làm gì?
(b) V loi thông tin: Nhng loi thông
tin nào thưng đưc ph bin ti
đa phương: c chính thc và không
chính thc (hình thc truyn thông
cung cp thông tin ca d án).
(c) Các khó khăn trong tip cn thông
tin  cng đng, nêu lý do ti sao?
 Năng lc cán b;
 Cơ s vt cht;
 Hình thc ph bin thông tin;
 Nhn thc ca ngưi dân…).
(d) Các mô hình tip cn thông tin ca

d án?
 Tính hiu qu ca tng mô hình;
 Thun li và khó khăn khi th
nghim các mô hình này ti đa
phương;
 Thông tin nhn đưc t các
mng lưi thông tin liu đã
đúng, đ và chính xác, nó ph
thuc vào trình đ ca cán b
mng lưi, nhóm t qun. Cơ
ch làm vic ca nhóm t qun;
 Vai trò ca cán b ph trách đài
phát thanh đa phương, ngun,
tn sut phát thanh, phát thanh
trong thi gian bao lâu, quy trình
phát thanh.
(e) Hình thc cung cp thông tin ca
sáng kin d án như th nào?
 Quy trình ph bin thông tin
(c chính thc và không chính
thc);
 Ai tham gia truyn thông?
 Thun li và khó khăn ca tng
loi hình;
 Tính hiu qu ca tng hình
thc cung cp thông tin ti đa
phương.
(f) So sánh các mô hình tip cn thông
tin ca d án vi các mô hình tuyên
truyn thông tin chính thc đã đưc

vn hành  đa phương?
(g) Nu các mô hình có h tr vic cung
cp thông tin đưc nhiu hơn thì vic
cung cp thông tin như vy có gii
quyt đưc tính minh bch và tính
trách nhim gii trình hay không?
3.1. Đánh giá của người dân về các
hình thức phổ biến thông tin
Chúng tôi đã thc hin các nhóm tho
lun đ ngưi dân đưa ra nhn xét v
các hot đng ph bin thông tin thông
qua kênh ca nhà nưc và ca d án mà
h đưc tham gia hay hưng li da trên
3 tiêu chí: tính hiu qu, tính d tip cn
và tính cn thit.
MT S MÔ HÌNH GIÚP NGƯỜI DÂN TIẾP CẬN THÔNG TIN
21
Bảng1: Đánh giá của người dân về các hình thức tiếp cận thông tin
Kết quả thảo luận nhóm tại xã Ích Lộc, Lộc Hà, Hà Tĩnh.
Thang điểm đánh giá từ thấp nhất tới cao nhất : 1- 16 điểm
Hình thức tiếp cận/phổ biến
thông tin
Kênh
truyền
thông
Hiệu
quả
(Điểm)
Dễ tiếp
cận

(Điểm)
Cần
thiết
(Điểm)
T rơi D án 1 8 1
Đin thoi (ti kit 19001715/19001795) D án 3 4 2
Kit thông tin/Mng Internet D án 2 13 3
Sách báo (ti kit, nhà văn hóa,
thư vin cm)
D án 4 16 4
Bng tin cng đng (niêm yt ) D án 6 11 6
Truyn thông qua T liên gia + Nhóm
nòng ct
D án 14 6 9
Loa phóng thanh D án 12 9 11
Văn hóa văn ngh (Hi thi)/sinh hot CLB,
t nhóm
D án 15 3 13
Hot đng phân tích ngân sách D án 11 7 14
Văn bn Đa phương 8 2 8
Pano, áp-phích Đa phương 9 1 10
Trung tâm hc tp cng đng Đa phương 10 12 12
Phương tin truyn thông đi chúng Đa phương 13 5 15
Hp dân Đa phương 16 14 16
Kt qu tho lun ca ngưi dân (mu
ngu nhiên như trên) đưa ti nhng
nhn xét v các hình thc tip cn và
ph bin thông tin qua kênh ca nhà
nưc và kênh ca d án như sau:
 Nhng hot đng truyn thông ca

d án có tính đi chúng như: Loa
phóng thanh, Văn hóa văn ngh/
Cuc thi tìm hiu pháp lut và Phân
tích ngân sách đưc đánh giá cao v
c hiu qu và s cn thit. Tuy nhiên,
không phi hình thc đi chúng nào
ngưi dân cũng có th d tip cn. Ví
d, hot đng Hi thi còn hn ch v
s ngưi đưc trc tip tham gia và
hiu sâu v pháp lut và ci cách hành
chính. Hot đng truyn thông qua t
MT S MÔ HÌNH GIÚP NGƯỜI DÂN TIẾP CẬN THÔNG TIN
22
liên gia và nhóm nòng ct cũng đưc
đánh giá mc đ tip cn thp vì có
s hn ch vào mt s nhóm dân và
s truyn ti thông tin t các nhóm
này cho nhng ngưi dân khác chưa
cao. Trong khi đó, hình thc truyn
thông ca đa phương như phương
tin truyn thông đi chúng (đài, TV),
trung tâm hc tp cng đng, hp
dân li đưc đánh giá cao vì tính rng
khp, hiu qu và trc tip;
 Mô hình khác ca d án là kit thông
tin và sách báo ti nhà văn hóa đưc
đánh giá là d tip cn nht. Nhà nưc
chưa th làm đưc hình thc này đn
tn thôn bn. Tuy nhiên, đánh giá v
tính hiu qu và s cn thit ca hình

thc này chưa cao. Vic ngưi dân
cho là ít cn thit th hin s tuyên
truyn v các tác dng ca hình thc
này chưa rng rãi. Trong nhng năm
đu thí đim, còn ít ngưi dân bit
đn hình thc này;
 Hình thc niêm yt thông tin ti cng
đng cũng đưc cho là d tip cn.
Tuy nhiên vì chưa đưc c d án và đa
phương thc hin nhiu nên ngưi
dân còn cho rng hiu qu và s cn
thit chưa cao. D án có th đu tư và
thúc đy vic niêm yt thông tin này
nhiu hơn na, nht là  các đa đim
ngưi dân có th ti ti cp thôn bn
vì  nhng vùng xa xôi, vùng dân tc
thiu s, ngưi dân có nhiu hn ch
đ tip cn thông tin cơ bn.
Quá trình đánh giá đã ghi nhn đưc ý
kin ca mt s nhóm dân đi vi các
hình thc truyn thông riêng ca d án.
Bảng 2: Đánh giá của người dân về các hình thức tuyên truyền phổ biến thông
tin của dự án
Kết quả thảo luận nhóm tại Can Lộc, Hà Tĩnh .
Thang điểm đánh giá từ thấp nhất tới cao nhất: 1- 5 điểm
Hình thức
Nhiều
thông tin
Kịp thời Phù hợp Cần thiết
Văn bn 2 2 4 1

Tp hun 4 5 2 3
Kit thông tin (Internet) 3 3 1 2
Phương tin thông tin đi
chúng (loa phát thanh)
1 1 3 3
Hp nhóm/Hp dân 5 4 5 4
Tiêu chí đánh giá
MT S MÔ HÌNH GIÚP NGƯỜI DÂN TIẾP CẬN THÔNG TIN
23
Bng trên cho thy, nhìn chung, ngưi
dân thích hình thc hp nhóm và hp
dân nht vì đưc trc tip trao đi.
Ngưi dân cũng cho rng hình thc đài
phát thanh và văn bn mà d án cung
cp là phù hp. Tuy nhiên các hình thc
này còn chưa nhiu và kp thi. Đây
là hn ch ca d án vi kh năng v
ngun lc có hn. Hình thc kit thông
tin đưc cho là có th tip cn thông
tin nhanh và nhiu, tuy nhiên ngưi dân
còn cho rng chưa phù hp vì hu như
h không th t tìm kim thông tin qua
internet.
Các mô hình thông tin ca d án đã có
nhng tác đng ti đi sng ca cng
đng và s qun tr đa phương.
Mt trong các kt qu ca d án là s
hiu bit v pháp lut cũng như th tc
hành chính ca ngưi dân đưc nâng
cao dn đn gim bt nhiu đơn thư

khiu ni ca ngưi dân như nhn xét
ca c cán b cp huyn và cp xã.
Nhn xét v tính thay th và b sung ca
các mô hình ph bin thông tin ca d án
so vi các hình thc khác ca nhà nưc
và đa phương đang có, mt s cán b
đa phương cho rng làm theo hình thc
như ca d án ch có th làm thí đim vì
cn ngun đu tư ln ngoài ngân sách
ca đa phương. Chính quyn khó có th
làm theo đưc, hoc cũng không làm tt
như d án đưc vì không có ngân sách
và không đ cán b có năng lc.
Ngưi dân đã ch đng hơn và mnh
dn hơn trong vic tìm kim và tip cn
thông tin.
Ở đâu người dân tiếp cận được
thông tin càng nhiều thì ở đó, hoạt
động của chính quyền tốt hơn.
Nếu người dân tiếp cận được chính
sách thì khiếu nại tố cáo giảm
Trần Văn Thắng – PCT UBMTTQ
Huyện Can Lộc
Tôi đang làm thủ tục sửa đổi giấy
khai sinh cho con đang học lớp 12,
tôi có lên hỏi cán bộ một cửa về
thủ tục,… tôi được phổ biến cách
làm… nói chung là, tôi không
cảm thấy khó khăn gì trong việc
đi hỏi thủ tục này ở trên xã ”

Một phụ nữ dân tộc Lự, bản Pape
xã Bình Lư, huyện Tam Đường, tỉnh
Lai Châu
MT S MÔ HÌNH GIÚP NGƯỜI DÂN TIẾP CẬN THÔNG TIN
24
Bảng 3: Đánh giá các mô hình thông tin của người dân tham gia thực hiện dự
án thông qua thảo luận nhóm
Mô hình
thông tin
Thuận lợi Khó khăn Khuyến nghị
Kit thông
tin
Đưa thông tin cung cp
kp thi xung cho ngưi
dân.
Đáp ng đưc nhu cu v
nhiu loi thông tin cho
ngưi dân
Có nhiu loi hình cung
cp thông tin: báo chí, văn
bn, internet
Phc v nhu cu ca dân
mi lúc
Ngun thông tin hn
ch (thông tin v
pháp lut)
Nhn thc ca ngưi
dân v thông tin còn
hn ch
Ngưi dân còn chưa

ch đng trong tip
cn thông tin
Tăng cưng s tham
gia và hp tác ca cán
b đa phương trong
vic cung cp và tng
hp tài liu (pháp lut,
chính sách…)
Tăng cưng tp hun
v các phương pháp
tuyên truyn thông tin
cho ngưi dân
Tăng cưng năng lc
cho cán b vn hành
kit thông tin bng
nhiu hình thc khác
nhau
Truyn
thông qua
T liên
gia/nhóm
cng đng
t qun
+ Nhóm
truyn
thông
cng đng
Nâng cao đưc k năng
qun lý ca t trưng,
t phó

Ni dung hot đng ca
nhóm cng đng t qun/
t liên gia phong phú,
nhiu ý nghĩa
Các thành viên trong t
tham gia tích cc hơn, có
trách nhim hơn, hiu bit
hơn
Truyn ti thông tin trc
tip đn ngưi dân
Dân d tip cn, d hiu
Năng lc ca cán b
t trong điu hành
hp, thuyt phc vn
còn nhiu hn ch
Công tác t chc
chưa tt
Hot đng sinh
hot t liên gia chưa
thưng xuyên
Ý thc ca ngưi dân
tham gia chưa đng
đu
S lưng t còn ít,
chưa lan ta vì chưa
vn đng ht
Khuyn khích m
rng phm vi và s
lưng ca t liên gia
Thêm tài liu, thông

tin đ giúp cho hot
đng cung cp thông
tin ca t liên gia đưc
hiu qu hơn.
Kinh phí hot đng
Tp hun k năng
truyn thông cho cán
b T liên gia & nhóm
nòng ct
3.2. Đánh giá của người dân trực
tiếp tham gia thực hiện các mô hình
thông tin của dự án
Dưi đây là nhng đánh giá ca ngưi
dân tham gia trc tip vào quá trình thc
hin các hot đng truyn thông do d
án đ xut.
MT S MÔ HÌNH GIÚP NGƯỜI DÂN TIẾP CẬN THÔNG TIN
25
Mô hình
thông tin
Thuận lợi Khó khăn Khuyến nghị
Loa phóng
thanh
Nhanh, rng, mi đi
tưng
Cung cp thông tin v
phòng dch bnh, t nn
xã hi, thông tin nóng, tin
thi s, ch trương chính
sách, chăn nuôi gia súc gia

cm, trng trt
Không ti đưc ngưi
khim thính, ngưi 
xa, ngưi già
Thông tin không đy
đ
B sung loa
Quy đnh thi gian
phát thanh phù hp
hơn
Phát nhiu ln, ni
dung rõ ràng, đy đ
Văn hóa,
văn ngh
(Hi thi),
sinh hot
CLB
Hp dn, lôi kéo nhiu đi
tưng tham gia
Hiu qu tuyên truyn tt,
nâng cao ý thc ngưi dân
Đi sát ni dung tuyên
truyn
To ra đưc các tho lun
v mc đ thc thi ca
chính quyn ngay trong
thôn bn
Hot đng chưa
nhiu, trình đ ca
ngưi tham gia chưa

chuyên nghip
Kinh phí cao
Khó xây dng kch
bn
Thêm kinh phí cho văn
hóa văn ngh, t chc
các cuc thi
Tp hun cho đi
tưng có năng khiu,
b sung kin thc
Trung tâm
hc tp
cng đng
Mi đi tưng đu có th
tham gia (lch đưc thông
báo bng loa, văn bn,
đin thoi đn tn ngưi
dân trong tng xóm)
Nâng cao kin thc cho
ngưi dân, ni dung đa
dng: KHKT, văn hóa,
KHHGĐ, pháp lut, bo lc
gia đình, t nn xã hi…
Trình đ chuyên
nghip ca cán b
(ging viên) ca trung
tâm chưa cao
Khó khăn v phi hp
vi các ngành liên
quan khác

T chc chưa thưng
xuyên / không có lch
c th
S tip thu ca ngưi
hc còn hn ch,
không đng đu
Cán b cn đưc
tp hun v lĩnh vc
mun tuyên truyn
Cán b phi có trách
nhim cao
Cn có tài liu kp thi
Cán b chuyên trách
phi hp vi cán b
TT & b ban ngành
theo ngành dc
Cn có phương
tin cn thit (máy
chiu…)
Hưng ti xây dng
bn tin ca TTHTCĐ