Nâng cao chất lượng thanh toán điện tử tại Chi nhánh NHNo & PTNT Cầu Giấy

Website: Email : Tel : 0918.775.368
DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT
CTĐT: Chuyển tiền điện tử
NHTM: Ngân hàng thương mại
NHNN: Ngân hàng nhà nước
NHNo & PTNT: Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn
NHCT: Ngân hàng công thương
NHĐT & PT: Ngân hàng đầu tư và phát triển
NHTW: Ngân hàng trung ương
TK: Tài khoản
KDTM: Không dùng tiền mặt
UNT: Uỷ nhiệm thu
UNC: Uỷ nhiệm chi
DANH MỤC BẢNG BIỂU, BIỂU ĐỒ
Số thứ tự Tên bảng biểu, biểu đồ Trang
1 Bảng 1: Báo cáo các phương tiện thanh toán 40
2 Bảng 2: Kết quả thanh toán điện tử 53
3
Biểu đồ 1: Sự tăng trường của các phương tiện
thanh toán qua các năm
42
4
Biểu đồ 2: Sự tăng trưởng của thanh toán điện tử
qua các năm 54
Ninh Thu Trang – Ngân hàng K36
1
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Lời nói đầu
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong công cuộc đổi mới kinh tế đất nước theo hướng công nghiệp hoá, hiện
đại hoá thời gian qua đã cho thấy tầm quan trọng của hệ thống ngân hàng. Ngân hàng tạo

điều kiện thúc đẩy nền kinh tế ngày càng phát triển. Với vai trò là trung tâm tiền tệ, tín
dụng, thanh toán, trong những năm qua Ngân hàng đã góp phần thúc đẩy quá trình công
nghiệp hoá-hiện đại hoá đất nước, kìm chế lạm phát, ổn định giá trị đồng tiền tạo điều
kiện cho sản xuất tăng trưởng và phát triển. Tuy nhiên để phù hợp với công cuộc đổi
mới của đất nước, đáp ứng được yêu cầu của nền kinh tế đòi hỏi Ngân hàng ngày càng
phải hoàn thiện và toàn diện hơn các mặt hoạt động của mình,đặc biệt là trong lĩnh vực
thanh toán.
Thanh toán nhanh chóng, an toàn, thuận tiện là một trong những mục tiêu
hàng đầu của Ngân hàng. Bởi vì thực hiện được mục tiêu này là Ngân hàng góp phần
tiết kiệm chi phí cho xã hội, tạo ra nguồn vốn hoạt động cho mình đồng thời có điều kiện
thực thi các chính sách tiền tệ - tín dụng. Do vậy nhiệm vụ trọng tâm của toàn hệ thống
Ngân hàng là không ngừng đổi mới công tác thanh toán, tạo ra các phương thức thanh
toán mới phù hợp phục vụ kịp thời cho sự phát triển kinh tế.
Tháng 11 năm 2007 Việt Nam chính thức là thành viên của tổ chức thương mại
thế giới WTO, điều này có ý nghĩa cực kỳ to lớn đối với sự phát triển của nền kinh tế
nước ta nói chung và ngành Ngân hàng - Tài chính nói riêng. Trước những cơ hội và
thách thức lớn đòi hỏi các thành phần trong nền kinh tế đều phải có ý thức phát triển về
công nghệ và trình độ nên một tầm cao mới, nắm giữ những cơ hội đưa nền kinh tế nước
ta phát triển hội nhập ngang tầm với các nền kinh tế trên thế giới.
Xuất phát từ yêu cầu cấp thiết đó và trên cơ sở những kiến thức lý luận đã
được nhà trường đào tạo, cùng với quá trình nghiên cứu tình hình thanh toán thực tế tại
Chi nhánh NHNo & PTNT Cầu Giấy, tôi chọn đề tài nghiên cứu "Nâng cao chất lượng
thanh toán điện tử tại Chi nhánh NHNo & PTNT Cầu Giấy".
Ninh Thu Trang – Ngân hàng K36
2
Website: Email : Tel : 0918.775.368
2. Mục đích nghiên cứu của đề tài
- Hệ thống hoá và làm rõ những vấn đề lý luận cơ bản về thanh toán điện tử tại
Chi nhánh NHNo & PTNT Cầu Giấy.
- Phân tích rõ thực trạng thanh toán điện tử và ý nghĩa của việc thanh toán điện tử

đối với việc gia tăng tiện ích, tiết kiệm chi phí, an toàn trong hệ thống thanh toán.
- Nghiên cứu đề xuất giải pháp và kiến nghị góp phần nâng cao chất lượng thanh
toán điện tử tại Chi nhánh NHNo & PTNT Cầu Giấy
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Đề tài tập trung vào nghiên cứu thực trạng thanh toán
điện tử tại Chi nhánh NHNo & PTNT Cầu Giấy nói chung và một số vấn đề khác có liên
quan. Hoạt động thanh toán điện tử của chi nhánh Chi nhánh NHNo & PTNT Cầu Giấy.
- Phạm vi nghiên cứu:
+ Thanh toán điện tử, thanh toán thẻ và các phương tiện thanh toán khác được
tập trung nghiên cứu trong đề tài.
+ Các chi nhánh trực thuộc Chi nhánh NHNo & PTNT Cầu Giấy.
- Thực trạng được tập trung nghiên cứu là giai đoạn 2005 - 2007.
4. Phương pháp nghiên cứu
Đề tài sử dụng tổng hợp các phương pháp nghiên cứu khoa học kinh tế, từ duy
vật biện chứng, duy vật lịch sử, phương pháp quy nạp, đến các phương pháp điều tra và
khảo sát điển hình, tổng hợp và phân tích, phương pháp toán, với sự trợ giúp của kỹ
thuật vi tính và tham khảo các công trình nghiên cứu khác có liên quan để làm nổi bật và
sâu sắc nội dung nghiên cứu của đề tài.
Ninh Thu Trang – Ngân hàng K36
3
Website: Email : Tel : 0918.775.368
5. Kết cấu đề tài
Chương I: Những lý luận cơ bản về thanh toán điện tử giữa các ngân hàng
Chương II: Thực trạng thanh toán điện tử tại Chi nhánh NHNo & PTNT
Cầu Giấy.
Chương III: Những ý kiến đề xuất nhằm nâng cao chất lượng thanh toán
điện tử tại Chi nhánh NHNo & PTNT Cầu Giấy
Tôi xin chân thành cảm ơn cô giáo ThS. Hoàng Lan Hương, các thầy cô giáo
trong khoa và Ban lãnh đạo, Phòng Kế Toán - Ngân Quỹ, Phòng Vi Tính, Phòng Kế
hoạch Chi nhánh NHNo & PTNT Cầu Giấy đã giúp đỡ tôi rất nhiều để hoàn thành khóa

luận này.
Sinh Viên
Ninh Thu Trang
Ninh Thu Trang – Ngân hàng K36
4
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Chương 1:
Những lý luận cơ bản về thanh toán điện tử giữa các Ngân hàng
1.1.Những vấn đề chung về tổ chức thanh toán giữa các ngân hàng
1.1.1. Sự cần thiết của thanh toán giữa các ngân hàng
Thanh toán vốn giữa các ngân hàng là nghiệp vụ thanh toán qua lại giữa các ngân hàng
nhằm tiếp tục quá trình thanh toán tiền giữa các đơn vị tổ chức kinh tế cá nhân với nhau
mà họ không cùng mở tài khoản tại một nhân hàng và thanh toán vốn nội bộ giữa các
đơn vị trong hệ thống ngân hàng.
Hoạt động kinh tế ngày càng phát triển mở rộng, theo đó là sự phát triển của
thanh toán tiền tệ trong nước và quốc tế. Mối quan hệ kinh tế ngày càng đa dạng, điều đó
không chỉ đòi hỏi sự gia tăng hoạt động của hệ thống ngân hàng nói chung mà còn làm
hoạt động thanh toán vốn giữa các ngân hàng trở nên cần thiết.
Nền kinh tế ngày càng phát triển thì việc trao đổi hàng hoá, dịch vụ khồng chỉ bó
hẹp ở một địa phương mà còn mở rộng ra mọi miền đất nước để phục vụ cho hoạt động
đa dạng của nền kinh tế, hiện nay nhiều hệ thống NHTM và các tổ chức tín dụng khác
nhau có mạng lưới chi nhánh trong toàn quốc. Bên cạnh đó khách hàng được quyền lựa
chọn ngân hàng để mở tài khoản cho mình. Do đó thanh toán tiền hàng hoá, dịch vụ giữa
người mua và người bán qua hai ngân hàng khác nhau là rất cần thiết.
Việc chuyển cấp vốn, kinh phí, chuyển tiền thực hiện nghĩa vụ ngân sách… diễn
ra thường xuyên, liên tục đỏi hỏi phải có nghiệp vụ thanh toán giữa các ngân hàng để
đáp ứng yêu cầu của việc chuyển vốn trong nền kinh tế.
Ngân hàng, tổ chức tín dụng khôngchỉ là nơi cung ứng các dịch vụ thanh toán mà
còn là chủ thể tổ chức và tham gia vào hệ thống thanh toán. Thực hiện việc thanh toán
trong phạm vi nội bộ hệ thống các ngân hàng như: điều chuyển vốn, cấp vốn, chuyển

nhượng tài sản, nộp khấu hao, chuyển lãi lỗ… Đảm bảo cho việc quản lý sử dụng vốn
Ninh Thu Trang – Ngân hàng K36
5
Website: Email : Tel : 0918.775.368
được khép kín trong từng hệ thống NHTM điều này đòi hỏi phải thanh toán vốn giữa các
ngân hàng với nhau.
Để làm tốt các nghiệp vụ trên, thanh toán giữa các ngân hàng ra đời là một tất
yếu. Nó giúp cho việc thanh toán các khoản nợ giữa các tác nhân trong nền kinh tế một
cách dễ dàng, nhanh chóng. Đem lại hiệu quả to lớn cho kinh tế - xã hội.
1.1.2. Ý nghĩa của thanh toán giữa các ngân hàng
Thanh toán giữa các ngân hàng có ý nghĩa to lớn:
Thực hiện tốt nghiệp vụ thanh toán giữa các ngân hàng là góp phần quan trọng
vào việc đáp ứng tốt các yêu cầu của thanh toán của nền kinh tế: nhanh chóng, chính
xác, thuận tiện và an toàn tài sản. Từ đó tập trung được công tác thanh toán không dùng
tiền mặt vào ngân hàng và phát huy tốt tác dụng của thanh toán không dùng tiền mặt đối
với nền kinh tế quốc dân.
Góp phần tạo thuận lợi cho quá trình tập trung và phân phối vốn. Tạo điều kiện
để tổ chức tốt công tác điều hoà vốn trong hệ thống ngân hàng.
Giảm chi phí lưu thông do không phải vận chuyển tiền mặt từ nơi này đến nơi
khác: Giảm chi phí kiểm đếm, giao nhận tiền. Tạo điều kiện để các ngân hàng sử dụng
vốn tiết kiệm, hiệu quả.
Tạo điều kiện cho NHNN thực thi chính sách tiền tệ có hiệu quả thông qua việc
tăng cường quản lý vốn khả dụng và làm cho các giao dịch trên thị trường liên ngân
hàng diễn ra mạnh mẽ, sôi động hơn. Điều này chỉ có thể có được do hiện đại hoá các hệ
thống thanh toán sẽ dẫn đến việc quản lý tập trung các tài khoản thanh quyết toán của
các tổ chức tín dụng mở tại trung ương và đẩy mạnh tốc độ sử lý thanh quyết toán.
1.1.3. Điều kiện để tổ chức thanh toán giữa các ngân hàng
Do tính chất phức tạp của nghiệp vụ thanh toán giữa các ngân hàng nên khi tổ chức
thực hiện mặt nghiệp vụ này cần phải có các điều kiện sau đây:
1.1.3.1. Điều kiện về pháp chế

Ninh Thu Trang – Ngân hàng K36
6
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Trước hết để nghiệp vụ thanh toán giữa các ngân hàng có thể thực hiện được một
cách an toàn và thuận lợi phải có hệ thống luật pháp, chính sách đồng bộ và tin cậy. các
chế độ về nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt gồm các hình thức thanh toán
không dùng tiền mặt, phương thức thanh toán vốn giữa các ngân hàng phải được xây
dựng đồng bộ, hoàn thiện. Trên cơ sở đó các ngân hàng có nghĩa vụ thực hiện đúng
nghĩa vụ trách nhiệm của mình và bảo vệ quyền lợi cho mình. Hệ thống pháp lý chặt chẽ
là cơ sở để giải quyết các tranh chấp nảy sinh và ngăn ngừa những sai phạm trong thanh
toán.
Thực hiện thanh toán qua tài khoản tiền gửi mở tại ngân hàng khác. Phải có sự thoả
thuận bằng văn bản của hai ngân hàng chủ quản, đồng thời phải theo đúng nguyên tắc
mở và sử dụng tài khoản. Thanh toán kịp thời, cập nhập, chính xác, an toàn tài sản,
không được chiếm dụng vốn lẫn nhau.
Đối với thanh toán uỷ nhiệm chi hộ, thu hộ: Phải có văn bản thoả thuận và cam kết
chặt chẽ giữa hai ngân hàng. Đảm bảo sự tín nhiệm trong thanh toán, định kì hai bên
phải đối chiếu thanh toán sòng phẳng với nhau.
Đối với thanh toán bù trừ: Các ngân hàng Thương mại, tổ chức tín dụng, Kho bạc
Nhà Nước muốn tham gia thanh toán bù trừ phải có đơn tham gia thanh toán bù trừ. Phải
chấp hành nội quy trong thanh toán như: giới thiệu người giao dịch, mẫu chữ kí, chấp
hành giờ truyền nhận dữ liệu hay phiên giao dịch.
1.1.3.2. Điều kiện về kỹ thuật công nghệ và tổ chức
Đảm bảo thanh toán qua ngân hàng được tốt, phục vụ tối đa cho nhu cầu khách
hàng, các ngân hàng Thương mại cần quan tâm đến trang thiết bị kỹ thuật tin học, không
ngừng cải tiến các dịch vụ của mình. Đảm bảo cho việc thanh toán nhanh, chính xác, an
toàn. Tạo uy tín cho hệ thống ngân hàng Việt Nam đối với khách hàng trong nước và
quốc tế. Đồng thời đào tạo đội ngũ cán bộ kỹ thuật, nghiệp vụ chuyên sâu về lĩnh vực
thanh toán để tiếp cận và chủ động vận hành hệ thống.
Cùng với sự phát triển và đổi mới của nền kinh tế Việt Nam, Ngân hàng cũng có

những thay đổi căn bản về cơ cấu tổ chức, về hình thức và phương pháp kinh doanh. Hệ
thống ngân hàng Việt Nam hiện nay được tổ chức thành hệ thống hai cấp ngân hàng
Ninh Thu Trang – Ngân hàng K36
7
Website: Email : Tel : 0918.775.368
thành lập từ Trung ương đến cơ sở. Bởi vậy quá trình thanh toán qua các ngân hàng
cũng ngày càng phát triển đa dạng và phong phú. Lĩnh vực thanh toán không dùng tiền
mặt đã không ngừng đổi mới, khắc phục cơ bản tình trạng chậm trễ và yếu kém trong
thực hiện nhiều hình thức thanh toán mới như: thanh toán liên ngân hàng qua mạng vi
tính, thanh toán bù trừ, thanh toán qua tiền gửi tại ngân hàng Nhà Nước hoặc qua tiền
gửi của các tổ chức tín dụng khác, phương thức thanh toán uỷ nhiệm thu hộ, chi hộ…
Một số hình thức thanh toán được thực hiện thông qua máy vi tính đảm bảo được
chuyển tiền nhanh, tiết giảm được khối lượng tiền mặt trong lưu thông, thúc đẩy tốc độ
chu chuyển vốn nhanh chóng.
1.1.3.3. Điều kiện về vốn trong thanh toán.
Các NHTM thực hiện thanh toán giữa các ngân hàng phải có đủ khả năng cân đối và
nguồn và sử dụng vốn. Phải chuẩn bị được đủ lượng vốn để đảm bảo cho khả năng
thanh khoản, đáp ứng nhu cầu về vốn trong thanh toán. Trường hợp bị mất khả năng
thanh toán phải chịu phạt theo quy định.
Thực hiện thanh toán qua thanh toán bù trừ các NHTM phải luôn luôn duy trì vốn
quỹ tiền mặt số dư trên tài khoản tiền gửi cần thiết tại ngân hàng nông nghiệp để đảm
bảo khả năng thanh toán, sẵn sàng chi trả cho khách hàng. Đồng thời phải đảm bảo sự
thồng nhất trong thanh toán giữa các ngân hàng nhằm bảo vệ quyền lợi cho khách hàng
và cho cả ngân hàng. Tuỳ theo nhu cầu của khách hàng mà họ có thể lựa chọn phương
thức thanh toán qua ngân hàng mà hiện nay các ngân hàng đã và đang sử dụng để phục
vụ nhu cầu thanh toán của khách hàng.
1.2.Các phương thức thanh toán vốn giữa các ngân hàng
Xuất phát từ mô hình ngân hàng hai cấp, hệ thống thanh toán giữa các ngân hàng
được thiết kế để tổ chức xây dựng vận hành vừa tiếp tục hoàn thành quy trình nghiệp vụ
thanh toán cho khách hàng vừa tiến hành thanh toán vốn với nhau theo yêu cầu nhanh

chóng, an toàn, chi phí thấp nhất. các phương thức thanh toán vốn giữa các ngân hàng ở
Việt Nam hiện này tương đối phong phú, gồm:
- Thanh toán liên chi nhánh ngân hàng trong cùng hệ thống ( bằng giấy và điện tử )
Ninh Thu Trang – Ngân hàng K36
8
Website: Email : Tel : 0918.775.368
- Thanh toán bù trừ khác hệ thống ( bằng giấy và điện tử )
- Thanh toán qua tài khoản tiền gửi NHNN
- Thanh toán uỷ nhiệm thu hộ, chi hộ
- Thanh toán qua tiền gửi ở NHTM khác
1.2.1. Thanh toán liên chi nhánh ngân hàng trong cùng hệ thống ( bằng giấy và
điện tử )
Thanh toán liên chi nhánh ngân hàng là phương thức thanh toán vốn giữa các chi
nhánh ngân hàng trong cùng một hệ thống ngân hàng.
Thực chất của thanh toán liên chi nhánh ngân hàng là việc chuyển tiền từ chi
nhánh ngân hàng này đến chi nhánh ngân hàng khác để phục vụ thanh toán tiền hàng
hoá, dịch vụ của hai khách hàng ( mua và bán ) khi cả hai khách hàng không cùng mở tài
khoản ở một chi nhánh ngân hàng hoặc là chuyển cấp vốn, điều hoán vốn trong nội bộ
một hệ thống ngân hàng.
Thanh toán liên chi nhánh ngân hàng cũng được phát triển qua nhiều giai đoạn
như: kiểm soát phân tán và đối chiếu phân tán; kiểm soát tập trung, đối chiếu tập trung;
và đối chiếu phân tán. Trong đó phương thức kiểm soát tập trung và đối chiếu phân tán
(áp dụng trong thanh toán liên chi nhánh ngân hàng truyền thống ) được sử dụng trong
thời gian ká dài, không đáp ưng được độ nhanh nhạy, thời gian đối chiếu lâu, khả năng
phát hiện sai sót và tham ô chậm. Đến này thanh toán liên chi nhánh ngân hàrng áp dụng
phương thức kiểm soát tập trung, đối chiếu tập trung với nội dung chủ yếu là sử dụng
công nghệ thông tin hiện đại để chuyển các lệnh chuyển tiền từ ngân hàng phát lệnh qua
trung tâm thanh toán cho ngân hàng nhận lệnh.
Sự phát triển của công nghệ thông tin và những ứng dụng rộng rãi của nó trong
lĩnh vực ngân hàng đã tạo điều kiện cho các ngân hàng Việt Nam chuyển từ thanh toán

liên hàng truyền thống sang thanh toán liên hàng điện tử nhằm xử lý các khoản thanh
toán chuyển tiền một cách nhanh chóng, chính xác, an toàn và quản lý vốn chặt chẽ trong
thanh toán.
Ninh Thu Trang – Ngân hàng K36
9
Website: Email : Tel : 0918.775.368
1.2.2. Thanh toán bù trừ khác hệ thống ( bằng giấy và điện tử )
Thanh toán bù trừ giữa các ngân hàng là phương thức thanh toán vốn giữa các
ngân hàng, trong đó các ngân hàng thực hiện thu hộ, chi hộ ngân hàng bạn và sẽ thanh
toán ngay số chênh lệch ( thu hộ - chi hộ ) trong phiên thanh toán bù trừ với ngân hàng
chủ trì.
Thanh toán bù trừ được áp dụng giữa các ngân hàng khác hệ thống với nhau
( Thanh toán bù trừ khác hệ thống ) hoặc có thể áp dụng giữa các đơn vị ngân hàng
thuộc cùng một hệ thống ngân hàng ( thanh toán bù trừ cùng hệ thống ). Tuỳ thuộc vào
phương pháp trao đổi chứng từ, chuyển số liệu mà có cơ chế Thanh toán bù trừ giấy
( trên cơ sở chứng từ giấy ) và thanh toán bù trừ điện tử.
Đối với ngân hàng thành viên: Phải làm văn bản đề nghị được tham gia thanh
toán bù trừ, mở tài khoản tiền gửi tại ngân hàng chủ trì và phải đảm bảo có đủ vốn để
thanh toán sòng phẳng, kịp thời. Các thành viên phải thực hiện đúng các qui trình kỹ
thuật nghiệp vụ và qui tắc tổ chức của nhóm thanh toán bù trừ. Lập các chứng từ, bảng
kê để giao nhận với các ngân hàng hoặc lệnh thanh toán đúng theo qui định đảm bảo số
liệu chính xác, an toàn. Cử cán bộ có năng lực, đủ điều kiện để đi giao dịch và cán bộ
này phải đăng ký mẫu chữ ký tại ngân hàng thành viên khác và chủ trì hoặc chữ ký điện
tử đúng quy định của ngân hàng chủ trì.
Đối với ngân hàng chủ trì: phải tính toán chính xác kết quả thanh toán bù trừ và
thực hiện thu của các ngân hàng thành viên phải trả và trả cho các ngân hàng thành viên
phải thu một cách nhanh chóng, đầy đủ và công bằng. Nếu là bù trừ điện tử phải kiểm
soát va truyền các lệnh thanh toán cho ngân hàng thành viên kịp thời. Đồng thời phải xử
lý tốt các trường hợp vi phạm mội quy, quy chế trong thanh toán bù trừ và tổng hợp báo
cáo về số liệu thanh toán bù trừ trong ngày.

1.2.3. Thanh toán điện tử liên ngân hàng
Hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng được thực hiện tập trung là trung tâm
thanh toán quốc gia đặt tại trung ương ( sở giao dịch) theo quyết định 309 ngày 09 tháng
04 năm 2002 của thống đốc NHNN.
Ninh Thu Trang – Ngân hàng K36
10
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Là hệ thống thanh toán tổng thể bao gồm hệ thống bù trừ điện tử liên ngân hàng,
hệ thống xử lý tài khoản tiền gửi tại NHNN và cổng giao diện với hệ thống CTĐT của
NHNN. Hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng được chia thành hai tiểu hệ thống
là : tiểu hệ thống thanh toán giá trị cao và tiểu hệ thống thanh toán giá trị thấp.
Trong các phương thức thanh toán nói trên thì CTĐT ( thanh toán liên chi nhánh
ngân hàng điện tử ) là một trong những phương thức thanh toán được hâu fhết các
NHTM áp dụng trong hệ thống thanh toán của mình. Đây là phương thức này càng thể
hiện ưu thế trội hơn hẳn các phương thức thanh toán truyền thống khác bởi tính nhanh
chóng, an toàn, bảo mật và hiệu quả.
1.2.4. Thanh toán uỷ nhiệm thu hộ, chi hộ
Là phương thức thanh toán giữa hai ngân hàng theo sự thoả thuận và cam kết với
nhau, ngân hàng này sẽ thực hiện thu hộ hoặc chi hộ cho ngân hàng bên kia trên cơ sở
các chứng từ thanh toán của khách hàng mở tài khoản tại ngân hàng kia.
Để tiến hành thanh toán theo phương thức uỷ nhiệm thu hộ, chi hộ, hai ngân hàng
phải ký hợp đông thống nhất với nhau về nguyên tắc, thủ tục và nội dung thanh toán.
Các nghiệp vụ thanh toán thu hộ, chi hộ phát sinh được hách toán vò tài khoản thu hộ,
chi hộ giữa các ngân hàng. Theo định kỳ thoả thuận hai ngân hàng đối chiếu doanh số
phát sinh và số dư tài khoản thu hộ, chi hộ để thanh toán cho nhau và tất toán số dư của
tài khoản này.
Để khắc phục hạn chế của phương thức mở tài khoản tiền gửi lẫn nhau, NHNN
cho phép các NHTM có thể ký hợp đồng thanh toán song biên trên cơ sở tín nhiệm giữa
hai NHTM. Và hợp đồng thanh toán, tổng số tiền thanh toán, kỳ hạn thanh toán quyết
toán qua tài khoản tiền gửi tại NHNN.

1.2.5. Thanh toán qua tiền gửi ở ngân hàng thương mại khác
Theo phương thức này, các NHTM có thể mở tài khoản tiền gửi tại ngân hàng khác
để uỷ quyền thu hộ, chi hộ cho khách hàng. Việc thu hộ, chi hộ chỉ tiến hành trong phạm
vi những khoản thanh toán đã thoả thuận và quy định trong hợp đồng uỷ thác thanh toán
giữa các ngân hàng mỗi khi phát sinh các khoản thu hộ, chi hộ ngân hàng mới phát sinh
Ninh Thu Trang – Ngân hàng K36
11
Website: Email : Tel : 0918.775.368
phải gửi các chứng từ thanh toán cho ngân hàng có quan hệ hạch toán sổ sách. Định kỳ
thanh toán các ngân hàng phải đối chiếu số liệu với nhau, quyết toán số tiền đã thu hộ,
chi hộ và thanh toán với nhau số chênh lệch phải thu, phải trả.
Điều kiện để thực hiện thanh toán: Ngân hàng này phải mở tài khoản tiền gửi tại
ngân hàng kia. Ngược lại đòi hỏi phải đăng kí mẫu dấu, chữ kí của người có thẩm quyền
ra lệnh thanh toán qua tài khoản tiền gửi.
1.2.6. Thanh toán qua tài khoản tiền gửi tại NHNN.
Là phương thực thanh toán được áp dụng trong thanh toán qua lại giữa hai ngân
hàng hoặc đơn vị ngân hàng khác hệ thống đều có tài khoản tiền gửi tại NHNN. Các
khoản thanh toán qua tài khoản tiền gửi tại NHNN của các ngân hàng đều phát sinh trên
cơ sở các khoản thanh toán của khách hàng và nội bộ các ngân hàng như các khoản điều
chuyển vốn, các khoản vay trả giữa các ngân hàng với nhau.
Để các ngân hàng thực hiện thanh toán qua tài khoản tiền gửi tại NHNN cần có các
điều kiện sau: các ngân hàng thành viên phải mở tài khoản tiền gửi tại chi nhanh NHNN
và làm đầy đủ thủ tục về mở tài khoản tiền gửi theo quy đinh, trên tài khoản tiền gửi của
các tổ chức tín dụng phải thường xuyên có đủ số dư để đảm bào thanh toán kịp thời. Các
ngân hàng thành viên phải đăng ký mẫu dấu và chữ ký tại NHNN, phải đảm bao việc
thanh toán kịp thời, đầy đủ, chính xác. Nếu ngân hàng nào chậm trễ thì ngân hàng đó bị
phạt.
Thanh toán qua tài khoản tiền gửi tại NHNN có ưu điểm là an toàn do thực hiện ghi
giảm tài khoản của NHTM chi trả trước khi ghi tăng cho NHTM thụ hưởng. Song tốc độ
thanh toán lại chậm, không đáp ứng nhu cầu chu chuyển vốn của khách hàng; dự trữ của

các NHTM tăng vì phải mở tài khoản tại chi nhánh NHNN tỉnh, thành phố và luôn duy
trì đủ số dư để sẵn sàng thanh toán. Do vậy phương thức chỉ được áp dụn giữa các ngân
hàng không cùng hệ thống, không cùng địa bàn.
Ninh Thu Trang – Ngân hàng K36
12
Website: Email : Tel : 0918.775.368
1.3. Phương thức thanh toán điện tử của ngân hàng thương mại
1.3.1. Một số vấn đề chung về thanh toán điện tử
1.3.1.1. Khái niệm về thanh toán chuyển tiền điện tử
Thanh toán chuyển tiền điện tử trong ngân hàng thương mại được hiểu là toàn bộ
quá trình xử lý mọt khoản tiền qua mạng máy vi tính kể từ khi nhận được một lệnh
chuyển tiền của ngưởi phát lệnh đến khi hoàn tất việc thanh toán cho người thụ hưởng
(đối với chuyển tiền Có ) hoặc thu nợ từ người nhận lệnh ( đối với lệnh chuyển Nợ )
Khi nền kinh tế của việt nam chuyển sang cơ chế thị trường, tham gia hiệp hội
thương mại toàn cầu WTO, cùng với sự phát triển của sản xuất và trao đổi hàng hoá
cũng như sự phát triển của xã hội, thanh toán bằng tiền mặt ngày càng bộc lộ nhiều
nhược điểm, không còn thích hợp với sự phát triển của nền kinh tế và với sự hội nhập
phát triển chung trên thế giới. Nhận thức được hiệu quả sinh lợi của đồng vốn đang nắm
giữ nên người ta không còn muốn để một khoản tiền lớn bị tồn đọng và việc an toàn
trong quá trình luân chuyển tiền đối với các nhà sản xuất, các Doanh nghiệp đầu tư, các
tổ chức kinh tế… là một vấn đề lớn.
Những năm cuối thế kỷ 20, sự phát triển của công nghệ thông tin trên thế giới nói
chung và ứng dụng công nghệ thông tin phục vụ các nghiệp vụ ngân hàng nói riêng đã
thúc đẩy sự phát triển vượt bậc của lĩnh vực tài chính-ngân hàng. Các tập đoàn tài chính
lớn được hình thành, các công ty, doanh nghiệp đa quốc gia, các vùng kinh tế liên quốc
gia được thành lập (ASEAN, khối EU..) tạo lên xu thế hội nhập trên toàn thế giới, thúc
đẩy mạnh quan hệ kinh tế giữa các doanh nghiệp trong nước và nước ngoài. Trong thời
kỳ nền kinh tế hiện đại, các công trình nghiên cứu, công nghệ ứng dụng liên tục phát
triển, một trong những công nghệ ứng dụng phục vụ cho ngành Ngân hàng là Thanh toán
điện tử.

Thanh toán điện tử sử dụng cơ sở hạ tầng của Công nghệ thông tin cho phép thực
hiện thanh toán với tốc độ nhanh trên phạm vi đa dạng, có thể trong một vùng kinh tế,
giữa các vùng trong một quốc gia hay trên phạm vi toàn thế giới. Thanh toán điện tử có
Ninh Thu Trang – Ngân hàng K36
13
Website: Email : Tel : 0918.775.368
ưu thế tuyệt đối so với thanh toán bằng tiền mặt hay thanh toán truyền thống, đặc biệt
với các khoản thanh toán có giá trị lớn.
Thanh toán điện tử thúc đẩy sự phát triển của thương mại điện tử, nối kết các thị
trường tài chính- tiền tệ giữa các quốc gia cũng như nâng cao hiệu quả hoạt động ngân
hàng.
1.3.1.2. Lợi ích của thanh toán điện tử so với các phương thức thanh toán khác
Thời gian thanh toán ngắn nhất
- Thời gian thanh toán được tính từ khi người phát lệnh đưa ra chỉ định thanh toán
đến khi người nhận lệnh nhận đủ tiền.
Xét trên phương diện thời gian thì thanh toán bằng tiền mặt có ưu thế tuyệt đối và
quá trình thanh toán, quyết toán diễn ra đồng thời nhưng chỉ phù hợp với các khoản
thanh toán nhỏ, khi người tiêu dùng mua hàng hóa, dịch vụ. Đối với các khoản thanh
toán lớn với không gian địa lý xa thì thanh toán tiền mặt không còn đáp ứng được yêu
cầu vì thời gian thanh toán dài hay ngắn là mối quan tâm đặc biệt của các chủ thể tham
gia thanh toán, nó liên quan chặt chẽ đến hoạt động sản xuất kinh doanh và tối đa hóa
hiệu quả sử dụng vốn. Đối với thị trường ngoại hối, thị trường chứng khoán thì tỷ giá
hối đoái và tỷ giá chứng khoán biến động rất nhanh nên thời gian thanh toán kéo dài từ
vài ngày đến hàng tuần có thể gây ra những khoản thiệt hại rất lớn. Do đó, yêu cầu rút
ngắn về thời gian thanh toán và ổn định thời gian thanh toán là một tiêu chuẩn hiệu quả
của khách hàng. Thanh toán điện tử đã đáp ứng tốt yêu cầu này, khi thực hiện thanh toán
điện tử thì thời gian thanh toán cực ngắn và ổn định.
Chi phí giao dịch thanh toán thấp
Khi sử dụng thanh toán điện tử khách hành chỉ phải trả một lượng chi phí thấp
hơn so với các loại hình thanh toán khác, không bị giới hạn về không gian, khoảng cách

địa lý... nếu sử dụng thanh toán tiền mặt chi phí bao gồm chi phí vận chuyển, kiểm đếm,
giao nhận... vì vậy chủ thể thanh toán sẽ phải cân nhắc lựa chọn giữa chi phí và tiện ích
sao cho hiệu quả nhất. Ngày nay các ngân hàng đều có xu hướng "đẩy dịch vụ ngân hàng
Ninh Thu Trang – Ngân hàng K36
14
Website: Email : Tel : 0918.775.368
ra khỏi ngân hàng" nghĩa là các giao dịch chủ yếu được thực hiện bởi khách hàng tự
phục vụ thông qua các hệ thống ATM, POS, Homebanking, Telephonbanking,
Internetbanking...
Tiện lợi, an toàn nhất
Hệ thống thanh toán hiện đại sẽ cho phép các Ngân hàng thực hiện các dịch vụ
thanh toán không còn giới hạn về khoảng cách địa lý, không còn bị giới hạn bởi quy mô
thanh toán, không còn bị giới hạn bởi đồng tiền trong thanh toán. Một giao dịch Ngân
hàng hiện đại có thể thực hiện 24/24 giờ trong ngày, 7/7 ngày trong tuần và 365 ngày
trong một năm bằng tất cả các phương tiện hiện có như điện thoại, mạng máy tính...
thông qua các nghiệp vụ ngân hàng hiện đại như E-Banking, Internet Banking, Home
banking, Telephone Banking, hệ thống máy trả tiền tự động, hệ thống quầy giao dịch tự
động, các điểm chấp nhận thẻ (POS)... khách hàng đều có thể thực hiện giao dịch mà
không phải đến trụ sở ngân hàng.
Rủi ro thấp nhất
Trong thanh toán bằng tiền mặt chứa đựng rủi ro bị trộm, cướp hay nạn tiền giả.
Ngược lại trong thanh toán điện tử khả năng rủi ro là thấp hơn rất nhiều.
1.3.1.3. Vai trò của thanh toán điện tử
- Đối với ngân hàng:
Thanh toán điện tử giúp ngân hàng và các tổ chức tín dụng tập trung được nguồn
vốn tạm thời nhàn rỗi từ nền kinh tế để mở rộng việc cấp tín dụng cho nền kinh tế .
Trong nền kinh tế hiện nay, các doanh nghiệp và cá nhân thường mở một tài
khoản tại ngân hàng. Việc này vừa có lợi cho khách hàng vừa có lợi cho ngân hàng.
Khách hàng được sử dụng các dịch vụ ngân hàng tốt nhất với chi phí thấp nhất. Các tài
khoản này có số dư thường xuyên biến động, tuy nhiên tổng số dư trên các tài khoản tiền

gửi lại tương đối ổn định. Đây là ngồn vốn khá lớn và có chi phí thấp nhất mà ngân hàng
có thể sử dụng để mở rộng đầu tư tín dụng cho nền kinh tế, làm tăng thu nhập cho ngân
hàng. Qua các nghiệp vụ thanh toán của khách hàng, ngân hàng có được đánh giá đúng
Ninh Thu Trang – Ngân hàng K36
15
Website: Email : Tel : 0918.775.368
đắn tình hình khả năng tài chính của khách hàng, qua đó có kết luận tối ưu nhất khi
khách hàng đề nghị vay vốn. Ngoài ra ngân hàng còn có thể theo dõi sát sao việc sử
dụng vốn của khách hàng, tư vấn cho khách hàng, giúp khách hàng làm ăn có hiệu quả
đồng thời giảm thiểu rủi ro cho ngân hàng.
Thanh toán điện tử tạo điều kiện cho việc ở rộng các dịch vụ ngân hàng, tăng khả
năng cạnh tranh giữa các ngân hàng.
Thanh toán điện tử sẽ tiết kiệm chi phí, giảm phiền hà trong việc chi trả cho
khách hàng, giảm thời gian giao dịch, ngân ngừa việc xử lý trùng lặp giúp ngân hàng và
doanh nghiệp hoạt động hiệu quả hơn.
Thanh toán điện tử mang đến cho ngân hàng tính hiệu quả và tự động hóa cao,
làm giảm giấy tờ và tăng tốc độ giao dịch, luân chuyển vốn trong nền kinh tế. Giảm
thiểu các lao động thủ công thông qua thanh toán trực tuyến.
Thanh toán điện tử cung cấp các dịch vụ thanh toán giúp ngân hàng và khách
hàng tiến đến gần nhau hơn. Khách hàng luôn nắm rõ những thông tin cần thiết thông
qua giao dịch trực tuyến Home Banking, Phone Banking, Internet Banking...
- Đối với khách hàng
Thanh toán điện tử góp phần cho quá trình sản xuất và lưu thông hàng hóa và
dịch vụ được đảm bảo một cách nhanh chóng, an toàn chính xác kịp thời... Vì thanh toán
là khâu mở đầu cũng là khâu kết thúc của một chu kỳ sản xuất, nhờ vậy chu kỳ sản xuất
sẽ được rút ngắn, tăng tốc độ chu chuyển vốn, đáp ứng nhu cầu tái sản xuất của doanh
nghiệp, từ đó góp phần tăng lợi nhuận cho doanh nghiệp, cho nền kinh tế.
Thanh toán điện tử cung cấp cho khách hàng nhiều sự lựa chọn, mang lại nhiều
cơ hội kinh doanh với mức chi phí thấp nhất. Khách hàng sẽ nhận được nhiều lợi ích từ
thanh toán điện tử do tiết kiệm được thời gian và thực hiện các nghiệp vụ một cách

thuận tiện.
Ninh Thu Trang – Ngân hàng K36
16