Đề thi học sinh giỏi tỉnh năm 2011 THCS đề số (4)

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HOÁ

ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI LỚP 9
Môn: Ngữ Văn
(Thời gian làm bài 180 phút)

Đề bài:

Câu 1 (3 điểm): Hãy chỉ ra cái hay, cái đẹp trong câu ca dao sau:
Hỡi cô tát nước bên đàng,
Sao cô múc áng trăng vàng đổ đi
Câu 2 (7 điểm): Suy nghĩ của em về cái chết của Vũ Nương trong truyện
“Người con gái Nam Xương” (Nguyễn Dữ)
Câu 3 (10 điểm):
Trong bài Bánh trôi nước, Hồ Xuân Hương đã khẳng định:
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn,
Mà em vẫn giữ tấm lòng son.
Em hiểu như
thế nào về hai câu thơ trên? Lấy hình tượng người phụ nữ
trong một số tác phẩm văn học cổ đã học để làm sáng tỏ.
==== Hết ====

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HOÁ

ĐÁP ÁN ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI LỚP 9
Môn: Ngữ Văn
(Thời gian làm bài 180 phút)
(Hướng dẫn chấm này gồm có 04 trang)

I. Yêu cầu
Câu 1 (4 điểm):
1. Yêu cầu chung:
Viết thành một bài văn có bố cục rõ ràng, diễn đạt trong sáng, mạch lạc.
2. Yêu cầu về kiến thức:
- Thấy được vẻ đẹp của các hình ảnh:
+ Hình ảnh trăng, nướ
c hoà quyện tạo nên một khung cảnh trữ tình thơ
mộng
+ Hình ảnh cô gái tát nước bên đàng gợi sự khoẻ khoắn nhưng không kém
phần tình tứ, làm cho khung cảnh đêm trăng càng trở nên thơ mộng.
- Thấy được cái hay trong cấu tứ của câu ca dao: mượn cái đẹp của thiên
nhiên để làm quen. Ngôn ngữ của chàng trai (nhân vật trữ tình) vô cùng tinh tế và
ý nhị. Nghe qua chỉ là câu hỏi nhưng dường như chứa đựng sự trách móc và c
ả
cảm giác nuối tiếc và ước mong vĩnh hằng hoá cái đẹp. Đây là cách làm quen rất
phổ biến của các chàng trai trong ca dao: tinh tế, ý nhị nhưng vẫn không kém phần
tình tứ.

Câu 2 (7 điểm):
1. Yêu cầu chung:
Viết thành một bài văn có bố cục rõ ràng, diễn đạt trong sáng, mạch lạc.
2. Yêu cầu về kiến thức
- Thấy được vị trí của chi tiết cái chết biểu hiện cho cao trào trong diễn
bi
ến cốt truyện. (chỉ sau cái chết câu chuyện mới thực sự được mở nút)
- Thấy được cái chết của Vũ Nương là điển hình cho bi kịch của người phụ
nữ trong xã hội phong kiến: Thân phận hèn kém, đáng thương không làm chủ được
số phân của mình.
- Cái chết ở đây còn là chi tiết bộc lộ ý thức về phẩm giá của người phụ nữ
Việt Nam: Vũ Nương có thể vò võ nuôi con, phụng dưỡng mẹ chồng, nhưng trước
sự xúc phạm đến nhân phẩm thì nàng không chấp nhận.
- “Tam tòng, tứ đức” đã làm triệt tiêu ý thức phản kháng của người phụ nữ.
Cái chết là sự phản kháng gần như duy nhất khi sự chị
u đựng của họ đã đi đến giới
hạn cuối cùng.
- Cái chết của Vũ Nương còn như một sự chối bỏ thực tại bất công để tìm
đến một sự giải thoát…
Câu 3 (10 điểm):
1. Yêu cầu chung:
Viết thành một bài văn nghị luận có bố cục rõ ràng, diễn đạt trong sáng,
mạch lạc.
Có kĩ năng phân tích, tổng hợp và khái quát vấn đề.
2. Yêu cầu về kiến thức
Giải thích ngắn gọn ý nghĩa của hình ảnh trong hai câu thơ
- Ý nghĩa thực: bánh dù nguyên vẹn hay nát do bàn tay người nặn nhưng
nhân bánh vẫn hồng sắc đỏ.
- Nghĩa ẩn dụ:
+ “Rắn nát mặc dầu”: thân phận hèn kém, không làm chủ được số phận của

người phụ nữ xưa.
+ Tay kẻ nặn: Những yếu tố khách quan tác động đến cuộc đời gieo khổ

đau cho người phụ nữ (những lề thói của xã hội nam quyền, đạo đức cứng nhắc, giả
dối )
+ Vẫn giữ tấm lòng son: Sự kiên trinh, trong trắng và ý thức về phẩm giá
của người phụ nữ
=> Hai câu thơ vừa là lời oán trách xã hội phong kiến bất công, vừa là lời
khẳng định phẩm giá tốt đep của người phụ nữ.
- Tìm dẫn chứ
ng trong các tác phẩm đã học để minh hoạ:
+ Truyện Người con gái Nam Xương: Vũ Nương hết mực thuỷ chung, vò
võ nưôi con, phụng dưỡng mẹ chồng; trước sự ghen tuông vô lối của Trương Sinh,
nàng đã dùng cái chết để minh oan và cũng là để giữ gìn phẩm giá của mình.
+ Truyện Kiều: người con gái tài, sắc vẹn toàn chấp nhận hi sinh hạnh phúc
và cuộc đời mình để cứu cha và em. Mặc dù số phận đưa đẩy nàng đến những nơi
“bùn l
ầy, nước đọng” nhưng trong sâu thẳm tâm hồn và tình cảm của mình, nàng
vẫn là một người con gái thanh cao, trong trắng…
+ Kiều Nguyệt Nga: Một cô gái khuê các, thùy mị, nết na, một con người
đằm thắm, ân tình, cư xử có trước, có sau: chịu ơn Vân Tiên cứu mạng nàng luôn
canh cánh bên lòng tìm cách báo đáp. Khi bị ép uổng, nàng đã ôm hình Vân Tiên
nhảy xuống sông tự vẫn để giữ vẹn tình.
- Qua đó nhận xét về số phận và vẻ đẹp tâm hồn củ
a người phụ nữ dưới chế
dộ phong kiến xưa.
II. Thang điểm
Câu 1:

- 3 điểm: Đảm bảo đầy đủ các ý, bài viết có bố cục rõ ràng, diễn đạt mạch

lạc, không mắc lỗi chính tả và dùng từ
- 2 điểm: đảm bảo các ý cơ bản, bài viết có bố cục rõ ràng, còn mắc vài lỗi
diễn đạt.
- 1 điểm: bài viết đạt được không quá ½ ý, diễn đạt chưa mạch lạc, mắc
nhiều lỗi chính tả và dùng từ.
- Điể
m 0: bài viết vô nghĩa hoặc sai lệch hoàn toàn.
Câu 2:

- 6 - 7 điểm: Đảm bảo đầy đủ các ý, bài viết có bố cục rõ ràng, diễn đạt
mạch lạc. Hệ thống luận điểm hợp lí, dẫn chứng tiểu biểu và được phân tích nổi bật
để làm rõ luận điểm.
- 4 - 5 điểm: Đảm bảo các ý cơ bản, bài viết có bố cục rõ ràng, diễn đạt
tương đối mạch lạc. Hệ thống luận
điểm hợp lí, dẫn chứng tiểu biểu nhưng đôi chỗ
phân tích chưa rõ ràng.
- 3 - 4 điểm:
+ Đảm bảo các ý cơ bản, bài viết có bố cục rõ ràng nhưng hệ thống luận
điểm và dẫn chứng chưa hợp lí.
+ Hoặc đảm bảo ½ số ý, biết cách phân tích dẫn chứng để làm sáng tỏ vẫn
đề.
- 1 - 2 điểm: Chưa đảm bảo được các ý cơ bản, chưa biết cách phân tích dẫn
chứng, mắc nhiều lỗi diễn đạt.
- 0 điểm: Bài viết vô ngh
ĩa hoặc sai lệch hoàn toàn.
Câu 3:

- 10 điểm: Đảm bảo đầy đủ các ý, bài viết có bố cục rõ ràng, diễn đạt mạch
lạc. Hệ thống luận điểm hợp lí, dẫn chứng tiểu biểu và được phân tích nổi bật để
làm rõ luận điểm.

- 8 - 9 điểm: Đảm bảo đầy đủ các ý, bài viết có bố cục rõ ràng, diễn đạt
mạch lạc. Hệ thống luận điể
m hợp lí, dẫn chứng tiểu biểu nhưng đôi chỗ phân tích
chưa rõ ràng.
- 6 - 7 điểm:
+ Đảm bảo các ý cơ bản, bài viết có bố cục rõ ràng nhưng hệ thống luận
điểm và dẫn chứng chưa hợp lí.
+ Hoặc đảm bảo ½ số ý, biết cách phân tích dẫn chứng để làm sáng tỏ vẫn
đề.
- 4-5 điểm: Chưa đảm bảo được các ý cơ bản, chư
a biết cách phân tích dẫn
chứng, mắc nhiều lỗi diễn đạt.
- 1-3 điểm: Bài viết chưa rõ ý, diễn đạt lủng củng, mắc nhiều lỗi chính tả và
dùng từ.
- 0 điểm: bài viết vo nghĩa hoặc sai lệch hoàn toàn.
Lưu ý:

Trên đây chỉ là một số gợi ý chung mang tính tham khảo. Người chấm cần
linh hoạt, căn cứ vào bài làm của học sinh để cụ thể hoá thang điểm. Đánh giá cao
những bài viết sáng tạo, có những kiến giải mới lạ, độc đáo.
==== Hết ====