Hoàn thiện hệ thống báo cáo kế toán cấp phường, xã trên cơ sở tiếp cận chuẩn mực kế toán công quốc tế, nghiên cứu trên địa bàn TPHCM

BăGIÁOăDCăVẨăẨOăTO
TRNGăIăHCăKINHăTăTP. H CHÍ MINH


LểăPHNGăDUNG




HOẨNăTHINăHăTHNGăBÁOăCÁOăKăTOÁN
CPăPHNGă- XẩăTRểNăCăSăTIPăCN
CHUNăMCăKăTOÁNăCỌNGăQUCăTă-
NGHIểNăCUăTRểNăAăBẨNăTHẨNHăPHăHăCHệăMINH





LUNăVNăTHC S KINHăT






ThƠnhăphăHăChíăMinh, Nm
2013


BăGIÁOăDCăVẨăẨOăTO

TRNGăIăHCăKINHăTăTP. H CHÍ MINH


LểăPHNGăDUNG



HOẨNăTHINăHăTHNGăBÁOăCÁOăKăTOÁN
CPăPHNGă- XẩăTRểNăCăSăTIPăCN
CHUNăMCăKăTOÁNăCỌNGăQUCăTă-
NGHIểNăCUăTRểNăAăBẨNăTHẨNHăPHăHăCHệăMINH


Chuyên ngƠnh:ăKătoán
Mƣăs: 60340301


LUNăVNăTHC SăKINHăT



NGIăHNGăDNăKHOAăHC:ăPGS.ăTSăVẪăVNăNH





ThƠnhăphăHăChíăMinh, Nm
2013

LIăCAMăOAN

Tôi xin cam đoan lun vn này là do bn thân tôi nghiên cu và thc hin di s
hng dn khoa hc ca PGS.TS Võ Vn Nh.
Các s liu, kt qu nghiên cu trong lun vn là trung thc và có ngun gc rõ
ràng. Ni dung ca lun vn này cha tng đc công b trong bt k công trình nào.
Tácăgi



LêăPhngăDung

i



MCăLC
Trang
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh sách các ch vit tt
Danh mc các bng biu và hình v
LIăMăỂU 1
CHNGă1:ăTNGăQUANăVăCHUNăMCăKăTOÁN CỌNGăQUCăTă
VẨăBÁOăCÁOăKăTOÁNăCPăPHNG- XÃ 8
1.1 KhuăvcăcôngăvƠăkătoánăkhuăvcăcông 8
1.1.1 Khái nim v khu vc công 8

1.1.2 Khái nim k toán khu vc công 8
1.2 Giiăthiuăvăchunămcăkătoánăcôngăqucăt 8
1.2.1 Lch s hình thành và quá trình phát trin chun mc k toán công quc t 8
1.2.2 Khái nim 9
1.2.3 Li ích ca vic áp dng chun mc k toán công quc t 9
1.2.4 Mô hình áp dng chun mc k toán công quc t 10
1.2.5 Gii thiu mt s chun mc k toán công quc t 10
1.2.5.1 Chun mc Báo cáo Tài chính da trên c s tin mt 11
1.2.5.2 IPSAS 1 “Trình bày Báo cáo Tài chính” 11
a. Mc đích lp BCTC 11
b. Nguyên tc lp và trình bày BCTC 11
c. Thành phn ca BCTC 13
d. Cu trúc và ni dung 13
1.3 QunălỦăthu- chiăngơnăsáchăvƠăBáoăcáoăKătoánăđnăvăcpăPhng- xã 17
1.3.1 Phân cp qun lý ngân sách 17
1.3.2 Qun lý thu- chi ngân sách cp xụ 18
1.3.2.1 Qun lỦ thu ca ngân sách xư 18
ii



a. Các khon thu ngân sách xư hng mt trm phn trm (100%) 19
b. Các khon thu phân chia theo t l phn trm gia ngân sách xư vi ngân sách
cp trên 19
c. Thu b sung t ngân sách cp trên cho ngân sách xư 20
d. Nguyên tc phân cp ngun thu cho ngân sách xư 20
1.3.2.2 Qun lý chi ca ngân sách xụ 20
a. Chi đu t phát trin 21
b. Chi thng xuyên 21
c. Nguyên tc chi ca ngân sách xư 24

1.3.2.3 Hot đng tài chính khác ca xư 24
1.3.3 Báo cáo K toán cp Phng- xã 24
1.4 Nghiênăcuăkătoánăcôngăcaămtăsăqucăgiaătrênăthăgiiăậ BƠiăhcăkinhă
nghimăchoăVităNam 25
1.4.1 Malaysia 27
1.4.2 Nht Bn 29
1.4.3 Nigeria 31
1.4.4 Trung Quc 33
1.4.5 Bài hc kinh nghim cho Vit Nam 36
KTăLUNăCHNGă1 38
CHNGă2:ăTHCăTRNG BÁOăCÁOăKăTOÁNăÁPăDNGăCHOăCPă
PHNG- XÃ ậ NGHIểNăCUăTRểNăAăBẨNăTHẨNHăPHăHăCHệ MINH
39
2.1 GiiăthiuăvăthƠnhăphăHăChíăMinh 39
2.1.1 c đim t nhiên- xụ hi và đc đim kinh t 39
2.1.1.1 c đim t nhiên- xư hi 39
2.1.1.2 c đim kinh t 39
2.1.2 c đim chính tr 40
2.2 Hăthngăphápălutăvăđn kătoánăphngăxƣăvƠăchăđăkătoánăNgơnăsáchăvƠă
tài chính xã 41
iii



2.2.1 H thng pháp lut v k toán Phng- xã 41
2.2.2 Ch đ k toán Ngân sách và tài chính xụ 42
2.2.2.1 Khái nim k toán phng xư 42
2.2.2.2 H thng báo cáo k toán cp Phng- xã 42
2.2.2.3 Mc đích lp báo cáo k toán 43
2.2.2.4 S lng báo cáo báo cáo k toán 43

2.2.2.5 Mt s báo cáo k toán ca đn v cp Phng - xã 44
2.2.3 Ni dung công vic k toán 52
2.3 KhoăsátăthcătrngăhăthngăBáoăcáoăkătoánăcpăPhngă- xƣătrênăđaăbƠnă
thƠnhăphăHăChíăMinh 53
2.3.1 Phm vi và đi tng kho sát 53
2.3.2 Phng pháp kho sát 53
2.3.3 Ni dung kho sát 54
2.3.4 Kt qu kho sát 55
2.4 ánhăgiáăhăthngăBáoăcáoăkătoánăđnăvăcpăPhng- xã 60
2.4.1 u đim 60
2.4.2 Hn ch 60
2.4.3 Nguyên nhân 62
2.4.3.1 Khách quan 62
2.4.3.2 Ch quan 62
KTăLUNăCHNGă2 64
CHNGă3:ăGIIăPHÁPăHOẨNăTHINăBÁOăCÁOăKăTOÁNăCPă
PHNG- XẩăTRểNăCăSăTIPăCNăCHUNăMCăKăTOÁN CÔNG
QUCăTă- NGHIểNăCUăTRểNăAăBẨNăTHẨNHăPHăHăCHệ MINH 65
3.1 QuanăđimăhoƠnăthinăvƠăđnhăhngăhoƠnăthin 65
3.1.1 Quan đim hoàn thin 65
3.1.1.1 Quan đim phù hp vi yêu cu phân cp qun lỦ ngân sách: 65
3.1.1.2 Quan đim phù hp vi đc đim hot đng và qun lỦ cp Phng- xã . 66
3.1.1.3 Tng bc tip cn chun mc k toán công quc t 66
iv



3.1.2 nh hng hoàn thin 66
3.1.2.1 Trong ngn hn 66
3.1.2.2 Trong dài hn 66

3.2 GiiăphápăhoƠnăthinăhăthngăbáoăcáoăkătoánăcpăPhng- xƣătrênăcăsătipă
cnăchunămcăkătoánăcôngăqucăt- nghiênăcuătrênăđaăbƠnăthƠnhăphăHăChíă
Minh 67
3.2.1 Gii pháp nn 67
3.2.1.1 Hoàn thin Lut Ngân sách Nhà Nc 67
3.2.1.2 Sa đi Lut K toán chuyn đi c s tin mt sang c s dn tích 68
3.2.1.3 Xây dng chun mc k toán công Vit Nam 68
3.2.2 Gii pháp c th 69
3.2.2.1 Trong ngn hn 69
3.2.2.2 Trong dài hn 74
3.2.3 Mt s gii pháp khác 75
3.2.3.1 H thng mc lc ngân sách 75
3.2.3.2 H thng công ngh thông tin 75
3.3 Mtăsăkinăngh 76
3.3.1 Quc hi và Chính ph 76
3.3.2 y ban Nhân dân các cp 76
3.3.3 Mt s kin ngh khác 77
3.3.3.1 Nâng cao cht lng ngun nhân lc 77
3.3.3.2 Thanh tra, giám sát 78
KTăLUNăCHNGă3 79
KTăLUNăCHUNG 80
TẨIăLIUăTHAMăKHO
PHăLC
Ph lc 1.1: Các chun mc k toán công quc t
Ph lc 1.2: Báo cáo tình hình tài chính theo chun mc k toán công quc t
Ph lc 1.3: Báo cáo kt qu hot đng theo chun mc k toán công quc t
v

Ph lc 2.1: Kt qu kho sát
Ph lc 2.2: Danh sách các đi tng kho sát
Ph lc 2.3: Danh sách đng kỦ s dng chng trình k toán Ngân sách và Tài chính
xã KTXA 5.5.7
Ph lc 2.4: H thng báo cáo k toán theo Q s 94/2005/Q- BTC
Ph lc 2.5: Danh mc h thng tài khon k toán ngân sách và tài chính xư Q s
94/2005/Q-BTC
Ph lc 2.6: Ví d minh ha hai bng cân đi tài khon đc lp theo mu ca Q s
94/2005/Q-BTC và theo mu tác gi thit k li theo s liu ca UBND phng 01-
Qun 03 nm 2012












vi



DANHăMCăCÁCăCHăVITăTT
 CÁCăCHăVITăTTăTINGăANH
Tăvitătt
TênătingăAnh

TênădchăsangătingăVit
ADB
Asian Development Bank
Ngân hàng phát trin Châu Á
GASAC
Government Accounting Standards
Advisory Committee
y ban t vn chun mc k
toán Chính Ph
IFAC
International Federation of
Accountants
Liên đoàn K Toán Quc t
IFRS
International Financial Reporting
Standards
Chun mc k toán quc t
IMF
International Monetary Fund
Qu tin t Th gii
IPSAS
International Public Sector
Accounting Standards
Chun mc k toán công quc t
IPSASB
International Public Sector
Accounting Standards Board
y ban chun mc k toán công
quc t
WB

World bank
Ngân hàng th gii
WTO
World Trade Organization
T chc thng mi quc t

 CÁCăCHăVITăTTăTINGăVIT
Tăvitătt
TênătingăVit
BCTC
Báo cáo tài chính
BCTK
Bng cân đi tài khon
BTC
B Tài Chính
CP
Chính Ph
GDP
Tng sn phm ni đa
HCSN
Hành chính s nghip
HND
Hi đng nhân dân
IMAX
Phn mm k toán Hành chính s nghip
KBNN
Kho bc Nhà nc
KTXA
Phn mm K toán tài chính và ngân sách xư
N

Ngh đnh
vii



NS
Ngân sách
NSP
Ngân sách đa phng
NSTW
Ngân sách trung ng
NSX
Ngân sách xã
TSC
Tài sn c đnh
Q
Quyt đnh
QH
Quc hi
XDCB
Xây dng c bn
UBND
y ban nhân dân
viii



DANH MCăCÁC BNGăBIUăVẨăHỊNHăV
 DANHăMCăCÁCăBNGăBIUă
Bng 1.1: So sánh chi đu t phát trin và chi thng xuyên 21

Bng 1.2: C s k toán ca mt s quc gia đang trong quá trình tip cn chun mc
k toán công quc t 23
Bng 1.3: C s k toán hin hành ca các nc đang phát trin là thành viên ca
Ngân hàng phát trin Châu Á- ADB 23
Bng 1.4: L trình thc hin chuyn đi c s k toán dn tích  Malaysia 24
Bng 1.5: C s k toán đc s dng  Nht Bn
Bng 1.6: Mc đ s dng báo cáo k toán theo các cp hành chính  Nht Bn 28
Bng 1.7: Ngân sách, h thng k toán và c s k toán  Trung Quc 29
Bng 2.1: Báo cáo quyt toán thu- chi Ngân sách xư theo Mc lc ngân sách 44
Bng 2.2: Báo cáo tng hp quyt toán thu- chi Ngân sách xư theo ni dung kinh t
46

 DANHăMCăCÁCăHỊNHăV
Hình 1.1: C s k toán đang áp dng ca đn v cp Phng- xư trên đa bàn thành
ph H Chí Minh 52
Hình2.2: i tng quan tâm đn báo cáo K toán ca đn v cp Phng- xư trên đa
bàn thành ph H Chí Minh 52
Hình 2.3: H thng báo cáo k toán cp Phng- xư cn hng đn các mc tiêu 53
Hình 2.4: ánh giá v tính hu ích ca các thông tin đc trình bày trên báo cáo k
toán ca đn v cp Phng- xư trên đa bàn thành ph H Chí Minh 53
Hình 2.5: Tính hu ích v các thông tin đc trình bày trên các báo cáo k toán  đn
v cp Phng- xư trên đa bàn thành ph H Chí Minh 54

1



LIăMăU
1 TínhăcpăthităcaăđătƠi
Trong quá trình hi nhp và phát trin kinh t, Vit Nam đư gia nhp các t chc

kinh t th gii và khu vc nh WTO, cam kt vi các t chc tài chính nh ADB,
WB, IMF… đòi hi Vit Nam phi cung cp thông tin có tính chun mc, có kh nng
so sánh và phi đc quc t tha nhn. Vì th, công tác k toán ngày càng tr nên
quan trng trong vic cung cp nhng thông tin đó thông qua các báo cáo tài chính. ó
là mt công c cung cp thông tin tài chính phc v cho s qun lỦ ca Nhà nc,
giúp Nhà nc kim soát, đánh giá và s dng hiu qu các ngun lc tài chính.  có
th đáp ng vi s đa dng và thay đi nhanh chóng ca các nn kinh t, y ban
Chun mc k toán công quc t (IPSASB) trong nhiu nm qua đư không ngng ban
hành, sa đi b sung, thay th các chun mc k toán công quc t đ đáp ng đòi
hi v tính minh bch thông tin trong xu th hi nhp toàn cu.
Trong xu th đó, các quc gia phi lp báo cáo tài chính hp nht cho toàn b lnh
vc công theo khuôn mu thng nht ca chun mc k toán công quc t (IPSAS) đ
phn ánh tình hình tài chính, kt qu hot đng và xác đinh thng d, thâm ht thun
cho tng nm đ có s so sánh trên phm vi toàn cu theo chun mc chung. Các báo
cáo đó có th hp nht gia các khu vc khác nhau trong cùng mt quc gia và có th
so sánh các báo cáo tài chính gia các nc khác nhau trên th gii.
Vit Nam đư có nhng bc tin đáng k trong vic hoàn thin h thng pháp lut
nói chung và h thng pháp lut v k toán, kim toán nói riêng. Tuy nhiên, lnh vc
công xét trên phng din tng th vn cha đy đ, hoàn chnh, cha phù hp vi
yêu cu và thông l quc t. in hình nh b IPSAS đư đc ban hành nhng Vit
Nam vn có chun mc k toán công Vit Nam nên các đn v gp nhiu khó khn
trong công tác k toán. Vì vy chúng ta phi thay đi và hoàn thin các chính sách k
toán trong khu vc công nói chung và h thng Báo cáo k toán dành cho đn v
phng, xư nói riêng trên c s tip cn IPSAS đ cung cp thông tin hu ích hn cho
các đi tng s dng các thông tin k toán.
2



Trong đó, khu vc k toán công bao gm: k toán Nhà nc, h thng k toán Kho

bc Nhà nc (KBNN), k toán hành chính s nghip (HCSN), h thng k toán thu,
h thng k toán hi quan, h thng k toán các đn v s dng ngân sách, h thng k
toán ngân sách và tài chính xư đc thc hin  nhiu h thng, t chc, đn v. Cp
xư, phng, th trn (gi chung là phng, xư) là đn v hành chính c s, cp gn dân
nht, thc hin hot đng qun lỦ hành chính Nhà nc trên các lnh vc kinh t,
chính tr, vn hoá, xư hi, an ninh quc phòng, trt t và an toàn xư hi  đa phng
theo thm quyn; đm bo cho các ch trng, chính sách ca ng và pháp lut ca
Nhà nc đi vào cuc sng. Hot đng ca các đn v Phng- xư có nh hng ln
ti tính hiu qu ca các ch trng, chính sách ca ng và pháp lut ca Nhà nc.
Các đn v này va là mt loi hình đn v HCSN có tính cht đc bit vì xư còn là
mt cp ngân sách nên va s dng ch đ k toán ngân sách và hot đng tài chính
xã, đng thi, khi báo cáo quyt toán ngân sách vi c quan tài chính cp trên và
KBNN phi s dng k toán ngân sách theo mc lc Ngân sách Nhà Nc (NSNN).
T nhng ni dung đ cp trên, tác gi nhn thy vic tip cn IPSAS là xu hng
chung ca k toán công các nc trên th gii, trong đó có Vit Nam. n v Phng-
xư là cp chp hành thc hin các chính sách đng li ca c quan cp trên, đng
thi cng là ni ni kim nghim tính đúng đn, hiu qu ca các ch trng, chính
sách. T tm quan trng ca đ tài, tác gi chn đ tài: “
   P             -
làm đ tài cho lun vn Thc s
ca mình.
2 Tngăquanăcácăcôngătrìnhănghiênăcu
Nghiên cu ca Nguyn Vn Hng (2007):
Tác gi Nguyn Vn Hng đư nghiên cu đ tài “Hoàn thin h thng K toán Nhà
Nc” làm lun án tin s ca mình. Phng pháp bin chng duy vt đc s dng
đ nghiên cu các ch đ k toán Nhà Nc  Vit Nam trong các giai đon va qua
và đnh hng phát trin, hoàn thin trong tng lai. Theo lun án, h thng k toán
Nhà Nc hin hành bao gm: Ch đ K toán Ngân sách và hot đng nghip v Kho
3

bc, K toán HCSN, K toán ngân sách và tài chính xư, k toán tài sn d tr quc
gia… Trong đó, ch đ k toán ngân sách và tài chính xư đc đ cp nh là mt yu
t cu thành nên h thng k toán Nhà Nc v các phng din: gii thiu tng quát
ch đ k toán tài chính và ngân sách xư cng nh vic đánh giá vic thc hin ch đ
k toán ti các xư  Vit Nam. Lun án cng trình bày nhng u đim, nhc đim
ca vic áp dng H thng K toán Nhà Nc  nhng đn v đang thc hin. T đó,
xây dng mt h thng K toán Nhà Nc chung cho các đn v trên.
Nghiên cu ca Nguyn Th Phúc (2013)
Lun vn thc s ca tác gi Nguyn Th Phúc đư nghiên cu đ tài “Hoàn thin h
thng báo cáo tài chính xụ da trên ch đ k toán hin hành”.  tài trên ch tp
trung vào nghiên cu v h thng báo cáo tài chính xư theo ch đ k toán hin hành
theo quyt đnh 94/2005/BTC v ch đ k toán ngân sách và tài chính xư và Thông t
146/2011/TT/BTC v sa đi b sung ch đ trên. Lun vn đc xây dng trên c s
tip cn thc t, thu thp thông tin qua kho sát, phng vn các đn v Phng- xã trên
đa bàn thành ph Trà Vinh. Qua đó, phân tích so sánh và rút ra các kt lun, đng thi
đ xut các gii pháp có tính kh thi nhm thit lp li h thng báo cáo tài chính da
trên ch đ k toán hin hành.
Nghiên cu ca Võ Minh Nht Phng (2012)
Lun vn Thc s ca Võ Minh Nht Phng vi đ tài “Hoàn thin công tác k
toán ngân sách xụ, phng trên đa bàn thành ph Hi An”.  tài nghiên cu các vn
đ v K toán NSNN và quá trình thc hin, lp d toán ngân sách, k toán ngân sách
cp xư, phng trong giai đon 2009- 2011 vi ch th là k toán ngân sách xư,
phng trên đa bàn thành ph Hi An. Lun vn đư kt hp phng pháp duy vt bin
chng trong mi liên h gia NSNN vi ngân sách đa phng. Kho sát toàn b các
đn v thông qua bng câu hi kho sát đng thi vn đáp đ đa ra kt qu v tình
hình k toán, kim tra, kim soát quy trình thc hin, chp hành và quyt toán ngân
sách xư, phng trên đa bàn Hi An nhm góp phn nâng cao hiu qu và hiu lc
qun lỦ NSNN trong giai đon mi.

Nghiên cu ca Lê Th Cm Hng (2012)
4



Lun vn thc s ca Lê Th Cm Hng vi đ tài “Xây dng và hoàn thin h
thng báo cáo tài chính áp dng cho đn v hành chính s nghip  Vit Nam theo
đnh hng chun mc k toán công quc t”. Trong quá trình thc hin, ngi vit
đư s dng h thng lỦ lun đư đc kim nghim trong thc t đ nghiên cu. Kt
hp nhiu phng pháp nh: phng pháp tho lun, phng pháp tng hp đ thu
thp tng hp d liu v các c s lỦ lun liên quan đn h thng BCTC áp dng cho
đn v HCSN; phng pháp đi chiu, so sánh vi k toán áp dng cho doanh nghip
và h thng BCTC ca mt s nc và theo yêu cu ca IPSAS; phng pháp phân
tích, thng kê kt hp s dng phn mm excel đ tin hành kho sát thu thp s liu,
đánh giá v thc trng h thng BCTC áp dng cho đn v HCSN ti Vit Nam. T
đó, đ xut các Ủ kin vi các t chc chính ph nhm góp phn xây dng và hoàn
thin h thng BCTC trong các đn v HCSN hài hòa vi IPSAS và phù hp vi điu
kin thc t ti Vit Nam.
Các nghiên cu  nc ngoài ch nghiên cu k toán công ca mi quc gia nh:
Malaysia, Trung Quc, Nht Bn, Nigeria… Do mi quc gia đu có mt c ch chính
tr cng nh đc thù v kinh t xư hi riêng tng ng vi mô hình k toán khác nhau.
Do đó, khi nghiên cu, chúng ta nên tham kho và hc hi thêm đ rút ra bài hc kinh
nghim khi tip cn và xây dng l trình ban hành chun mc k toán công Vit Nam.
Các bài báo trong nc ch dng li  các khía cnh v s cn thit ban hành chun
mc k toán công Vit Nam, k toán Nhà Nc, k toán công nói chung ch cha có
đi vào k toán đn v Phng- xư nh: “K toán Nhà nc Vit Nam- im tng
đng và s khác bit vi chun mc quc t v K toán Công”- tp chí k toán (2013);
“Mt s ý kin góp phn xây dng h thng chun mc k toán công Vit Nam” oàn
Xuân Tiên (2009); Cn phi áp dng chun mc k toán công quc t”, V Ngân
(2011)…

Nhng nghiên cu trc đây ca tác gi Nguyn Th Phúc (2013) và tác gi Võ
Minh Nht Phng (2012) ch mi dng li nghiên cu  đa bàn thành ph Hi An và
Trà Vinh theo ch đ k toán ngân sách và tài chính xã ca quyt đnh 94/2005/BTC
và thông t 146/2011/TT/BTC v sa đi b sung ch đ trên. Ch cha đi vào nghiên
5



cu vic tip cn chun mc k toán công quc t cho đn v k toán Phng- xã. Còn
nghiên cu ca tác gi Lê Th Cm Hng (2012) có đ cp đn đnh hng tip cn
IPSAS nhng ch dành cho h thng báo cáo tài chính áp dng cho đn v HCSN 
Vit Nam nói chung. Và nghiên cu ca tác gi Nguyn Vn Hng (2007) v “Hoàn
thin h thng K toán Nhà Nc” có nhc đn ch đ k toán ngân sách và tài chính
xư nh mt yu t cu thành nên h thng k toán Nhà Nc.
T tm quan trng ca vn đ cng nh s lng nghiên cu v vn đ này  nc
ngoài và  trong nc cha đc nghiên cu nhiu, cn đc b sung hoàn thin, là
khong trng trong nghiên cu ti Vit Nam. T đó, tác gi nhm làm rõ tính cp thit
ca đ tài.
3 Mcătiêuănghiênăcu
- Nghiên cu h thng BCTC ca chun mc k toán công quc t- k toán công 
mt s quc gia và bài hc kinh nghim cho Vit Nam trong bi cnh Vit Nam cha
xây dng chun mc k toán công.
- ánh giá và kho sát v thc trng h thng báo cáo k toán ca đn v cp
phng- xã – nghiên cu trên đa bàn thành ph H Chí Minh;
- Gi Ủ các gii pháp hoàn thin h thng báo cáo k toán ca đn v cp phng xư
trên đa bàn thành ph H Chí Minh.
4 iătng vƠăphmăvi nghiênăcuă
4.1 i tng nghiên cu
- Chun mc k toán công quc t có liên quan.
- Khung pháp lỦ ca h thng báo cáo k toán ca đn v cp Phng xư.

- Thc trng báo cáo k toán ca đn v cp Phng- xư trên đa bàn thành ph H
Chí Minh.
4.2 Phm vi nghiên cu
Do s hn ch v thi gian cng nh ngun lc, tác gi thu hp phm vi vn dng
đi vi đn v Phng- xư nghiên cu trên đa bàn thành ph H Chí Minh - mt trong
nm thành ph trc thuc trung ng ca Vit Nam
6



Lun vn này đc gii hn trong phm v nghiên cu v lỦ lun các báo cáo k
toán ca đn v k toán Phng, xư, không đi sâu chi tit v các nghip v hch toán
các nghip v kinh t phát sinh ti đn v Phng- xã trên đa bàn thành ph H Chí
Minh. ó là các báo cáo:
- Bng cân đi tài khon;
- Báo cáo quyt toán thu ngân sách xư theo mc lc NSNN;
- Báo cáo quyt toán chi ngân sách xư theo mc lc NSNN;
- Báo cáo tng hp quyt toán thu ngân sách xư theo ni dung kinh t;
- Báo cáo tng hp quyt toán chi ngân sách xư theo ni dung kinh t.
5 Cơuăhiănghiênăcu
Liên quan đn đ tài ca lun vn, câu hi nghiên cu đc đt ra và cn gii quyt
là:
- C s k toán nào đang đc áp dng  đn v cp Phng- xã trên đa bàn thành
ph H Chí Minh và mt s các nc trên th gii?
- Kinh nghim xây dng l trình chuyn sang c s k toán dn tích áp dng k toán
công mt s quc gia trên th gii nh th nào?
- H thng báo cáo k toán hin hành ca đn v Phng- xư bao gm nhng báo cáo
nào? Kt cu, phng pháp lp ra sao?
- Gii pháp nn, gii pháp c th và kin ngh nào s áp dng cho h thng báo cáo
k toán đn v Phng- xư trên c s tip cn chun mc k toán công quc t?

6 Phngăphápănghiênăcu:
Lun vn s đc tin hành theo phng pháp đnh tính và đnh lng nh sau:
6.1 Phng pháp nghiên cu đnh tính:
- Phng pháp tng hp - phân tích: tìm hiu, phân tích, tng hp các tài liu, giáo
trình, các bài báo có liên quan đn ni dung ca đ tài. T đó có cái nhìn v lch s
phát trin ca khung pháp lý và ni dung đ tài cng nh c s lỦ lun và thc trng
h thng BCTC ca đn v k toán phng xư trên đa bàn thành ph H Chí Minh.
7



- Phng pháp so sánh đi chiu: da trên s liu thu thp đc trong quá trình kho
sát, tác gi s so sánh đi chiu vi lỦ thuyt, đ tìm ra nhng u đim cng nh
nhng mt khó khn ca vn đ nghiên cu.
6.2 Phng pháp nghiên cu đnh lng:
Lun vn s dng công c thng kê mô t và bng ghi chép phng vn đ phân tích
d liu.
Phng pháp đnh lng: đc s dng đ x lỦ s liu, các kt qu sau khi đc
tng hp t bng câu hi phng vn vi nhng k toán trng hoc ph trách k toán
 các đn v Phng- xư trên đa bàn Thành ph H Chí Minh. Qua đó, tác gi tin
hành đánh giá và kin ngh cho công tác k toán phng xư v h thng báo cáo k
toán đ kim chng cho nhng lp lun trong lun vn.
7 Ktăcuălunăvn
Lun vn đc thc hin gm có 03 chng và có kt cu nh sau:
- Chngă1:ăTngăquanăvăchunămcăkătoánăcôngăqucătăvƠăbáoăcáoăkătoánă
ápădngăchoăcp Phng- xã
- Chngă2: Thcătrngăbáo cáo kătoánăápădngăchoăcpăPhng- xã ậ Nghiên
cuătrênăđaăbƠnăthƠnhăphăHăChíăMinh
- Chngă3:ăGiiăphápăhoƠnăthinăbáoăcáoăkătoán cpăPhng- xƣătrênăcăsă
tipăcnăchunămcăkătoánăcôngăqucătă- NghiênăcuătrênăđaăbƠnăthƠnhăphăHă

Chí Minh.
- Kt lun chung
- Tài liu tham kho
- Ph lc
8



CHNGă 1:ă TNGă QUAN Vă CHUNă MCă Kă TOÁNă CỌNGă QUCă Tă
VÀ BÁOăCÁOăKăTOÁNăCPăPHNG- XÃ

1.1 Khuăvcăcông vƠăkătoánăkhuăvcăcông
1.1.1 Khái nim v khu vc công
Theo quyn sách ca Ani Uchena (1994) “Chính ph và k toán khu vc công”, khu
vc công là lnh vc ca nn kinh t đc thành lp và hot đng bi Chính ph và các
c quan ca Chính ph. ây là s khác bit gia khu vc công vi khu vc t nhân-
doanh nghip đc đi đin bi ngi dân và k vng đt đc li nhun mong mun
t các hot đng sn xut kinh doanh ca doanh nghip mình.
Theo b Chun mc k toán công quc t (2010), khu vc công là thut ng ch
chính ph các quc gia, khu vc (ví d nh: nhà nc, tnh, tiu bang), đa phng,
thành ph (ví d nh: th trn) các chính ph và các t chc chính ph có liên quan (ví
d nh: các c quan, ban ngành và các đoàn th).
1.1.2 Khái nim k toán khu vc công
Theo Odike, (2006), K toán khu vc công là mt phng pháp k toán áp dng cho
các t chc phi li nhun trong khu vc nhà nc- bao gm c chính quyn trung
ng và đa phng, và các t chc đc bit bán Chính ph - mà li nhun không cung
cp mt thc đo hiu qu đ đánh giá hiu sut.
Theo Ifezue, (2006), K toán khu vc công là h thng thông tin h s, phân tích,
phân loi, tóm tt và giao cho các đn v khu vc công s kin tài chính và kinh t, và
tác đng ca chúng, c v:

- Cung cp thông tin theo yêu cu ca qun lỦ và điu hành cp cao đ lp k hoch,
t chc và kim soát;
- Vic chun b và cung cp các báo cáo tài chính và báo cáo tài chính theo chun
mc k toán và báo cáo c th cho ngi dùng bên ngoài .
1.2 Giiăthiuăvăchunămcăkătoánăcôngăqucăt
1.2.1 Lch s hình thành và quá trình phát trin chun mc k toán công quc t
9



Chun mc k toán công quc t ban đu đc thit lp da trên y ban qun lỦ
công (PSC- Public Sector Committee) trc thuc Liên đoàn k toán quc t (IFAC-
International Federation of Accounting). T nm 1986, y ban có nhim v chính là
phát trin các khái nim và nguyên tc v qun lỦ tài chính và báo cáo tài chính ca c
quan công quyn. y ban cng đư xây dng và ban hành mt s lng ln các hng
dn, nghiên cu và báo cáo nghiên cu. Tuy nhiên, chúng không đóng mt vai trò
quan trng nh IPSAS ngày nay.
Nm 1996, đánh du bc ngoc quan trng trong vic hình thành IPSAS khi y
ban qun lý Công xúc tin thành lp d án xây dng các chun mc cho k toán công
quc t. Mc đích ca d án là xây dng nhng IPSAS nhm ci thin qun lỦ tài
chính và k toán cho các c quan công quyn và h thng k toán công  cp quc t.
T đó y ban k toán Công tách ra khi IFAC, hot đng nh mt y ban đc lp
nhm xây dng các chun mc k toán công và đi tên thành y ban chun mc k
toán công quc t (IPSASB) t nm 2004.
Trong sut giai đon đu, IPSASB xây dng b chun mc k toán công quc t
da trên b chun mc k toán quc t (IFRS). T nm 1996 đn nm 2002, IPSASB
đư cho cho ra đi nhng chun mc k toán công quc t đu tiên t IPSAS 01 đn
IPSAS 20. B chun mc k toán công quc t sau nhiêu ln chnh sa và b sung,
tính đn ngày 01/06/2013, đư có 32 chun mc k toán công quc t theo c s dn
tích và 01 chun mc theo c s k toán tin.

(Tham kho ph lc 1.1: Các chun mc k toán công quc t)
1.2.2 Khái nim
Chun mc k toán công quc t có th đc hiu là nhng chun mc, nhng quy
đnh chung mang tính nguyên tc v vic ghi chép k toán và lp các báo cáo tài chính
thuc khu vc công. Chun mc k toán công quc t là mt tp hp các chun mc
k toán do IPSASB ban hành và đc s dng bi các t chc khu vc công trên toàn
th gii. Nhng chun mc này da trên IFRS do IASB ban hành.
1.2.3 Li ích ca vic áp dng chun mc k toán công quc t
- Nâng cao kim soát ni b và tính minh bch v tài sn, ngun vn trong đn v
10



- Thông tin đa dng và nht quán hn v thu nhp và chi phí;
- Nâng cao tính nht quán và tính so sánh ca BCTC qua thi gian và gia các t
chc vi nhau; cht lng trong vic lp và trình bày các thông tin tài chính
- Hn ch tiêu cc
1.2.4 Mô hình áp dng chun mc k toán công quc t
Có 4 mô hình đang đc áp dng:
- Áp dng 100% IPSAS mà không có sa đi, b sung;
- Áp dng 100% IPSAS có thêm phn ghi chú hoc thêm bt vào tng chun mc;
- Vn dng có chn lc các quy đnh đ sa đi,b sung và xây dng chun mc k
toán công quc gia phù hp vi đc đim ca nn kinh t ca quc gia mình. Bên cnh
đó ban hành thêm các chun mc k toán công quc gia;
- Không áp dng IPSAS mà t ban hành IPSAS riêng ca mình.
1.2.5 Gii thiu mt s chun mc k toán công quc t
Theo IPSAS, các đn v hot đng trong lnh vc công hàng nm phi lp báo cáo
tài chính là:
- Các đn v kinh t có th s dng kinh phí ngân sách nhà nc (NSNN).
- Các đn v kinh t thuc lnh vc công phi lp BCTC theo IPSAS là các đn v

hot đng theo nguyên tc t cân đi thu chi.
Chênh lch gia các khon thu (gm c kinh phí NSNN cp) tr đi các khon chi đư
s dng trong quá trình hot đng là thng d thun hoc thâm ht thun ca đn v
trong k k toán. Theo IPSAS quy đnh:
 Kătoánăcăsătinămt: lp báo cáo thu – chi tin mt,
 Kătoánătrênăcăsădnătích: lp các báo cáo:
 Bng cân đi k toán: phn ánh tình hình tài chính;
 Báo cáo kt qu hot đng: phn ánh quá trình hot đng và xác đnh thng
d hoc thâm ht thun;
 Báo cáo s thay đi v tài sn thun/ Vn ch s hu;
 Báo cáo lu chuyn tin t và
 Thuyt minh: phn ánh chính sách k toán và gii trình BCTC.
11



1.2.5.1 Chun mc Báo cáo Tài chính da trên c s tin mt
Các đn v này phi trình bày các thông tin bt buc và nhng thông tin khuyn
khích trình bày. Nh vy, trong tng lai s có s chuyn đi ca các đn v trong lnh
vc công áp dng IPSAS trên c s tin mt sang áp dng c s k toán dn tích.
- Thông tin bt buc trình bày: Quy đnh áp dng đi vi các đn v lp BCTC theo
c s tin mt.
- Thông tin khuyn khích trình bày: Liên đoàn K toán Quc t (IFAC) khuyn khích
các đn v trong lnh vc công trình chuyn đi k toán trên c s tin mt sang k
toán trên c s dn tích. Do vy, các đn v trong lnh vc công áp dng k toán trên
c s dn tích đc to mi điu kin thun li đ đáp ng vi yêu cu ca chun
mc. Các đn v này có th la chn bt c khi nào đ áp dung IPSAS trên c s dn
tích và khi đư áp dng thì phi báo cáo đy đ theo quy đnh ca chun mc. Các
chính sách k toán b sung và các gii trình đ tng cng trách nhim gii trình v tài
chính và tính minh bch ca BCTC.

1.2.5.2 IPSAS 1 “Trình bày Báo cáo Tài chính”
Gii thiu các BCTC, hng dn cu trúc báo cáo, nhng yêu cu v ni dung trình
bày BCTC trên c s dn tích.
a. McăđíchălpăBCTC
Theo đon 15 ca IPSAS 1, mc đích ca vic lp BCTC đ:
- Cung cp các thông tin v ngun lc, phân b và s dng các ngun lc tài chính;
- Cung cp thông tin đ đn v đó đm bo đ ngun lc cho nhng hot đng ca
mình và nhu cu v tin mt;
- Cung cp thông tin hu ích cho vic đánh giá kh nng tài chính ca đn v trong
các hot đng ca mình và nhu cu tr n và các cam kt;
- Cung cp thông tin v tình hình tài chính và các thay đi ca đn v;
- Cung cp thông tin hu ích trong vic tng hp đ xác đnh đúng chi phí và hiu
qu mà nó mang li cho đn v.
b. NguyênătcălpăvƠătrìnhăbƠyăBCTC
- Hot đng liên tc: Khi lp BCTC cn phi đánh giá đc kh nng hot đng liên
12



tc ca đn v.  đánh giá đc gi đnh hot đng liên tc là hp lỦ thì nhng ngi
có trách nhim chun b lp báo cáo phi xem xét tt c nhng gi đnh v tính thanh
khon ca đn v; hoc nhng s kin không chc chn trng yu có th gây ra nhng
nghi ng v kh nng hot đng liên tc ca đn v, hoc đn v có th ngng hot
đng. Khi BCTC không đc lp da trên c s hot đng liên tc thì điu này cn
phi trình bày rõ cùng vi c s đ lp BCTC và lỦ do vì sao đn v không đc coi là
hot đng liên tc (đon 38- IPSAS 1)
- Trình bày nht quán:Vic trình bày và phân loi các khon mc trong BCTC cn
phi có s nht quán t k k toán này sang k k toán khác tr khi: có s thay đi
đáng k v bn cht các hot đng ca đn v hoc khi xem xét li vic trình bày
BCTC cho thy rng cn phi thay đi đ có th trình bày mt cách hp lỦ hn các

giao dch và các s kin phát sinh; hoc có s thay đi trong vic trình bày do yêu cu
ca mt chun mc k toán công quc t (đon 42- IPSAS 1)
- Trng yu và tng hp: Nhng khon mc trng yu có tính cht tng t có th
đc trình bày riêng bit trên BCTC. Nhng khon mc không trng yu đc tp hp
li vi nhng khon mc có cùng tính cht hoc chc nng đ trình bày (đon 45-
IPSAS 1)
- Bù tr: Tài sn và các khon n phi tr; Doanh thu và chi phí không đc bù tr
vi nhau tr khi IPSAS khác yêu cu hoc cho phép (đon 48- IPSAS1)
- Thông tin có th so sánh đc: ngoi t IPSAS cho phép hoc có yêu cu khác,
thông tin có th so sánh đc ca k k toán trc phi đc trình bày trên báo cáo tr
trng hp đó là k k toán đu tiên, đn v mi áp dng chun mc này. Thông tin có
th so sánh đc bao gm thông tin miêu t bng li khi nó liên quan đn vic có th
hiu BCTC ca k k toán hin hành (đon 53, IPSAS 1)
Khi trình bày và phân loi li các mc trên BCTC thì các s liu so sánh cng đc
phân loi li cho phù hp. n v nên công b các thông tin sau khi phân loi li:
+ Bn cht ca vic phân loi li;
+ Giá tr ca khon mc đc phân loi li; và
+ LỦ do ca vic phân loi li
13



Khi không th phân loi li đc giá tr ca khon so sánh thì đn v nên nêu rõ lỦ
do và bn cht ca nhng thay đi nu vic phân loi li đc thc hin.
c. ThƠnhăphnăcaăBCTC
- Báo cáo tình hình tài chính ca đn v
- Báo cáo kt qu hot đng
- Báo cáo s thay đi v tài sn thun/ vn ch s hu;
- Báo cáo lu chuyn tin t;
- Khi đn v công b d toán đư đc phê duyt, mt s so sánh gia s d toán và

s thc t nh mt BCTC b sung riêng hoc nh mt ct d toán trong các BCTC;
- Thuyt minh, so sánh bng tóm tt các chính sách k toán trng yu và gii trình
BCTC.
d. CuătrúcăvƠăniădung
 Báo cáo tình hình tài chính:
Mu biu: xem ph lc 1.1: Báo cáo tình hình tài chính theo chun mc k toán
công quc t.
- Tài sn ngn hn và Tài sn dài hn:
+ Tài sn ngn hn: là tài sn đc d tính thu hi hoc đc gi đ bán hoc tiêu
dùng trong chu k hot đng bình thng ca đn v; hoc tài sn đc u tiên nm
gi cho mc đích thng mi; hoc d tính thu hi đc trong khong 12 tháng ca
k k toán; hoc tài sn đó là tin mt hoc các tài sn tng đng tin.
+ Tài sn dài hn: tt c các tài sn không phi là tài sn ngn hn.
- N ngn hn và N dài hn:
+ N ngn hn: là mt khon n là khi đc d tính thanh toán trong chu k hot
đng bình thng ca đn v; hoc đc gi u tiên vi mc đích đ thanh toán
hoc đc thanh toán trong vòng 12 tháng ca k k toán;
+ N dài hn: tt c các khon n không phi là n ngn hn
- Theo đon 88, IPSAS 1 không đa ra yêu cu hoc các mu biu cùng vi các
khon mc bên trong mà ch đa ra mt danh mc các khon mc khác nhau v tính
cht,chc nng đc trình bày riêng bit trên báo cáo tình hình tài chính.
14



 Các khon mc trình bày trên BCTC
- Tài sn, nhà xng và trang thit b;
- Tài sn đu t;
- Tài sn vô hình;
- Tài sn tài chính: Các khon đu t đc xác đnh theo phng pháp vn ch s

hu; Nhng khon thu v t các giao dch mt chiu, bao gm thu, thu chuyn giao;
Các khon thu đc t các giao dch trao đi; Tin và các khon tng đng tin;
- Hàng tn kho;
- Thu và các khon phi tr thu chuyn giao;
- Các khon phi tr v các giao dch trao đi;
- Các khon d phòng;
- N tài chính;
- Li ích ca c đông thiu s trình bày trong tài sn thun/vn ch s hu;
- Tài sn thun/ Vn ch s hu phân phi cho ch s hu.
 Báoăcáoăktăquăhotăđng
Mu biu: xem ph lc 1.2: Báo cáo kt qu hot đng theo chun mc k toán
công quc t
Theo đon 99 - IPSAS 1, tt c thu nhp và chi phí trong k đu đc ghi nhn đ
xác đnh thng d hay thâm ht ca đn v trong quá trình hot đng ca k đó.
Thông tin trình bày trên báo cáo kt qu hot đng bao gm các tài khon sau:
- Thu nhp;
- Chi phí tài chính;
- Thng d hoc thâm ht ca các đn v liên doanh và liên kt đc ghi nhn theo
phng pháp vn ch s hu;
- Lưi hoc l trc thu đc ghi nhn do thanh lỦ tài sn hoc do các khon n
khi đn v ngng hot đng; và
- Thng d hoc thâm ht
Theo đon 102 - IPSAS 1, thng d hoc thâm ht trong k đc trình bày trong
báo cáo kt qu hot đng đc phân b cho: li ích ca c đông thiu s; và ch s