Hoàn thiện hệ thống dự toán ngân sách tại các công ty thi công thiết kế cảnh quan việt nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH


NG NGC THNH


HỒN THIN H THNG D TỐN
NGỂN SÁCH TI CÁC CỌNG TY
THI CỌNG THIT K CNH QUAN
VIT NAM


CHUYÊN NGÀNH: KẾ TOÁN
MÃ SỐ: 60340301


LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ





NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
TS. Lể ỊNH TRC

TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2014
LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan đ tài này đc thc hin da trên quá trình nghiên cu trung
thc di s c vn ca ngi hng dn khoa hc. ây là đ tài lun vn thc s kinh
t, chuyên ngành K toán kim toán. Lun vn này cha đc ai công b di bt k
hình thc nào và tt c các ngun tài liu tham kho đu đc trích dn đy đ.


Tp. H Chí Minh, ngàyầầ tháng ầầ nm 2014

Tác gi





NG NGC THNH
MC LC
TRANG PH BỊA
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC T VIT TT
PHN M U
1. Tính cp thit ca đ tài
2. Các nghiên cu liên quan
3. Mc tiêu nghiên cu

4. Phng pháp nghiên cu
5. i tng và phm vi nghiên cu
6. B cc ca đ tài
7. óng góp mi ca đ tài
Chng 1. Tng quan v d toán ngơn sách 1
1.1. Vai trò ca d toán ngân sách 1
1.1.1. nh ngha d toán ngân sách 1
1.1.2. Vai trò ca d toán 1
1.2. Chin lc, k hoch dài hn và d toán ngân sách 2
1.2.1. S quan trng ca chin lc trong lp d toán 2
1.2.2. S tính toán ca chin lc 2
1.2.3. Mc tiêu chin lc và mc tiêu dài hn 4
1.2.4. Mc tiêu ngn hn và d toán ngân sách 4
1.3. Quá trình lp d toán 5
1.3.1. y ban d toán 7
1.3.2. Thi k d toán 7
1.3.3. Hng dn d toán 7
1.3.4. Phê duyt d toán ban đu 8
1.3.5. S thng lng, kim tra và s xét duyt 9
1.3.6. S rà soát li 9
1.3.7. La chn thi k lp d toán 10
1.3.8. La chn phng pháp lp d toán 10
1.3.9. La chn mô hình lp d toán 14
1.3.10. Các bc lp d toán 19
1.3.10.1. Xác đnh mc tiêu ca t chc 22
1.3.10.2. D toán bán hàng 22
1.3.10.3. D toán chi tiêu vn (ngân sách vn) 23
1.3.10.4. D toán sn xut và d toán tn kho 23
1.3.10.5. D toán mua hàng (dành cho c các doanh nghip có thêm hot đng
thng mi) 24

1.3.10.6. D toán chi phí nguyên vt liu trc tip 24
1.3.10.7. D toán chi phí nhân công trc tip 25
1.3.10.8. D toán chi phí sn xut chung 25

1.3.10.9. D toán giá thành sn phm và giá vn hàng bán 26
1.3.10.10. D toán chi phí qun lỦ và chi phí bán hàng 26
1.3.10.11. D toán dòng tin 26
1.3.10.12. D toán báo cáo kt qu hot đng kinh doanh 27
1.3.10.13. D toán bng cân đi k toán 27
1.3.10.14. D toán báo cáo lu chuyn tin t 28
1.4. Kt lun chng 1 28
Chng 2. Thc trng vn dng lp d toán ngơn sách ti các doanh
nghip thi công, thit k cnh quan Vit Nam 29
2.1. Gii thiu v các công ty thi công, thit k cnh quan Vit Nam 29
2.1.1. c đim kinh doanh 29
2.1.2. Nhng thách thc, c hi ca ngành thi công thit k cnh quan vi vn
đ d toán 31
2.2. Thc trng lp d toán ngân sách ti công ty thi công, thit k cnh quan Vit
Nam 32
2.3. Kt lun chng 2 46
Chng 3. Nhng gii pháp đ hoƠn thin h thng d toán ngơn sách ti
các doanh nghip thi công, thit k cnh quan Vit Nam 48
3.1. Nhng gii pháp đ hoàn thin h thng d toán ngân sách ti các công ty thi
công, thit k cnh quan Vit Nam 50
3.1.1. Nhng gii pháp đ hoàn thin quy trình lp d toán ti các công ty thi
công, thit k cnh quan Vit Nam 50
3.1.1.1. Nâng cao trình đ lp d toán, s hiu bit v tm quan trng ca
công vic lp k hoch, lp d toán 50
3.1.1.2. Nâng cao vai trò ca nhà qun lỦ trong lp k hoch, lp d toán 51
3.1.1.3. ng dng công ngh trong lp d toán 52

3.1.2. Nhng gii pháp hoàn thin mô hình lp d toán ngân sách cho các doanh
nghip thi công thit k cnh quan 56
3.1.2.1. Xây dng chin lc dài hn, mc tiêu dài hn và k hoch dài hn . 57
3.1.2.2. Xây dng mc tiêu ngn hn 57
3.1.2.3. D toán bán hàng 57
3.1.2.4. D toán sn xut và d toán tn kho 59
3.1.2.5. D toán mua hàng (dành cho c doanh nghip có thêm hot đng
thng mi) 59
3.1.2.6. D toán nguyên vt liu trc tip 60
3.1.2.7. D toán nhân công trc tip 60
3.1.2.8. D toán chi phí sn xut chung 60
3.1.2.9. D toán giá thành công trình và giá vn hàng bán 61
3.1.2.10. D toán chi phí bán hàng và qun lỦ doanh nghip 61
3.1.2.11. D toán báo cáo thu nhp 61
3.1.2.12. D toán dòng tin 61
3.1.2.13. D toán bng cân đi k toán, báo cáo lu chuyn tin t 62
3.2. S h tr t nhà nc và hi ngh nghip cho các doanh nghip thi công, thit
k cnh quan 62
3.3. Kt lun chng 3 65
KT LUN CHUNG
DANH MC CÁC TÀI LIU THAM KHO
PH LC
DANH MC CÁC BNG, S , BIU , PH LC
Bng:
Bng 2.1 : Kt qu phn hi ca các doanh nghip đc kho sát 35
Bng 2.2: Hot đng lp d toán ti công ty ILG 36
Bng 2.3: LỦ do lp d toán 38
Bng 2.4: Li ích mang li ca vic lp d toán 39
Bng 2.5: Nhng khó khn khi lp d toán ca công ty ILG 40
Bng 2.6: Thng kê các doanh nghip không lp d toán 41

S đ:
S đ 1.1: ánh giá, phân tích các yu t bên ngoài và bên trong doanh nghip 3
S đ 1.2: Mi quan h gia k hoch chin lc, mc tiêu và k hoch ngn hn 5
S đ 1.3: Mô hình n đnh thông tin t trên xung 15
S đ 1.4: Mô hình thông tin t di lên 17
S đ 1.5: Mô hình thông tin phn hi 18
S đ 1.6: Quy trình lp d toán 21
Biu đ:
Biu đ 2.1: Thng kê đa phng 32
Biu đ 2.2: Thng kê hình thc kho sát các doanh nghip 33
Biu đ 2.3: Tình hình t chc k toán qun tr 35
Biu đ 2.6: Mc đ quan trng ca nhng lỦ do không t chc thc hin lp d toán
ngân sách (thang đim t 0 đn 5) 41
Biu đ 3.2: Nhng nguyên nhân chính dn đn s bt mưn trong vic lp k hoch và
d toán ngân sách 53
Biu đ 3.3: Thng kê hình thc s dng công ngh vào lp d toán ca các quc gia
Châu Á 54
Ph lc:
Ph lc 1: Bng câu hi 71
Ph lc 2: Danh sách công ty kho sát 77
Ph lc 3: Minh ha d toán c th ti công ty cnh quan ABC 86

DANH MC T VIT TT

KỦ hiu vit tt
Ting Anh
Ting Vit
BSC
Balanced Scorecard
Th cân bng đim

CEO
Chief Executive Officer
Tng giám đc điu hành
CEOs

Nhng giám đc điu hành
CFO
Chief Financial Officer
Giám đc tài chính
CFOs

Nhng giám đc tài chính
ERP
Enterprise Resource
Planning
Hoch đnh tài nguyên doanh
nghip
ILG
I love gardening
Tôi yêu làm vn
KPI
Key performance Indicator
Ch s đánh giá thc hin công vic
KTQT

K toán qun tr
KTTC

K toán tài chính
KT-XH

Kinh t - Xư hi
MBP
Management by process
Qun lỦ theo quá trình
MBO
Management by objectives
Qun lỦ theo mc tiêu
NVL

Nguyên vt liu
NSNN

Ngân sách nhà nc
N-CP

Ngh đnh ậ chính ph
P

Phng
PTHKD

Phân tích hot đng kinh doanh
Q

Qun
TNHH

Trách nhim hu hn
TT-BTC

Thông t ậ B tài chính
ZBB
Zero-base budget
Phng pháp lp d toán trên c s
bng 0


PHN M U
1. Tính cp thit ca đ tƠi
Hin nay, trong nn kinh t th trng toàn cu hóa đòi hi doanh nghip không
ngng đi mi, cu trúc và nâng cao trình đ qun lỦ đ tng cng v trí cnh tranh.
Trong bi cnh đó, vic đi mi và hoàn thin h thng d toán ngân sách gi mt v
trí quan trng trong vic hoàn thành mc tiêu ngn hn, dài hn và mc tiêu chin lc
ca t chc. Trong bt k loi hình doanh nghip nào dù ln hay nh thì công tác d
toán luôn đóng vai trò quan trng đu tiên trong vic phát trin chin lc mt công ty.
 thc hin thành công mt d toán áp dng ti mt doanh nghip thì cn phi s
dng rt nhiu thi gian và ngun lc. Do đó, vic thc hin đc mt d toán thì
không h d dàng.
D toán ngân sách là công c rt quan trng phc v cho mc tiêu hoch đnh và
kim soát trong doanh nghip. Xây dng đc mt h thng d toán tt s giúp cho
doanh nghip cân đi và kim soát tt ngun lc ca mình, góp phn to ra s khác
bit so vi đi th cnh tranh, đng thi to ra đc li th cnh tranh bn vng cho
doanh nghip. D toán ngân sách buc các nhà qun tr phi hoch đnh đ x lỦ trc
các vn đ có th xy ra, giúp cho doanh nghip kim soát tt các vn đ đó. D toán
giúp nhà qun lỦ gii thích nhng khon chênh lch gia thc t và k hoch, khuyn
khích và có khi bt buc các nhà qun tr các cp và các nhân viên c gng thc hin
mc tiêu đư đ ra.
Các doanh nghip thi công, thit k cnh quan Vit Nam đa s là các doanh nghip
non tr và rt yu trong khâu qun lỦ, hoch đnh, mt s ít doanh nghip này là có s

phát trin nht đnh. Các doanh nghip này rt xem nh công tác lp d toán cng nh
cha thy đc ht tm quan trng ca công vic này. Tuy nhiên, mc tiêu th hin
trong tm nhìn và s mng ca các doanh nghip này thông thng thì khá là cao nh
sánh vai vi các doanh nghip bn trong khu vc,ầ h đt đc nhng mc tiêu
này thì công tác lp d toán là mt s la chn sáng sut. Vic hoàn thin mô hình d


toán hin ti s giúp cho công tác d toán phát huy ht vai trò ca nó. T đó, d toán s
giúp cho các nhà qun tr các doanh nghip này đa ra các quyt đnh kinh t phù hp
và đúng đn đ đt đc nhng mc tiêu y. Hn th na, vic hoàn thin d toán ngân
sách s là mt minh ha thc tin đ các doanh nghip trong ngành có th s dng và
áp dng ti doanh nghip ca mình.
Vi tm quan trng nh trên ca k toán qun tr nói chung và công tác lp d toán
nói riêng đi vi các doanh nghip thi công thit k cnh quan Vit Nam, tác gi chn
đ tài ắHoàn thin h thng d toán ngân sách ti các doanh nghip thi công thit k
cnh quan Vit Nam” làm lun vn thc s kinh t cho mình. Vic hoàn thin công tác
d toán ti các doanh nghip này là thc s cp thit bi các lỦ do sau:
 D toán thông tin vi nhng k hoch qun lỦ xuyên sut t chc theo thi k
thc hin d toán.
 D toán thúc đy nhng nhà qun lỦ ngh v và k hoch cho tng lai. Nu
thiu lp d toán, nhiu nhà qun lỦ s tri qua tt c thi gian ca h đ gii
quyt nhng vn đ cp bách hàng ngày.
 Quá trình d toán cung cp mt s phân b ngun lc đn nhng thành phn
ca t chc ni mà chúng có th đc s dng hiu qu nht.
 Quá trình d toán không th bao ph nhng s b tc tim n trc khi chúng
din ra. Tuy nhiên khi lp d toán, trong mt s trng hp nhà qun lỦ có th
nhn ra nhng b tc và ri ro tim tàng trong hot đng.
 D toán phi hp vi các hot đng ca toàn b t chc bng vic hp nht các
k hoch ca các thành phn khác nhau. D toán giúp đ đ chc chn rng mi
ngi trong t chc đc kéo v mt hng.

2. Các nghiên cu liên quan
 Nguyn Phng Thúy, 2013. Hoàn thin h thng d toán ngân sách ti
trng đi hc s phm k thut TPHCM. Lun vn thc s. i hc kinh t thành ph
H Chí Minh


 Nguyn Trí Minh, 2013. Hoàn thin d toán ngân sách ti công ty c
phn sa Vit Nam. Lun vn thc s. i hc Kinh t Thành ph H Chí Minh.
 Võ Th Thm, 2013. Hoàn thin d toán ngân sách ti công ty VMEP.
Lun vn thc s. i hc Kinh t Thành ph H Chí Minh.
 Nguyn Th Minh c, 2010. D toán ngân sách ti công ty Pepsico Vit
Nam - Ngành Foods thc trng và mt s gii pháp hoàn thin. Lun vn thc s. i
hc Kinh t Thành ph H Chí Minh.
 Nguyn Thúy Hng, 2012. Xác lp mô hình d toán và báo cáo d toán
ngân sách cho các loi hình doanh nghip trong Khu công nghip Biên Hòa. Lun vn
thc s. i hc Kinh t Thành ph H Chí Minh.
 Hunh Th ng Khoa. Hoàn thin d toán ngân sách ti công ty xut
nhp khu An Giang. Lun vn thc s. i hc Kinh t Thành ph H Chí Minh.
 Nguyn c Thanh. Nghiên cu hoàn thin phng thc lp d toán
ngân sách nhà nc Vit Nam. Lun vn thc s. i hc Kinh t Thành ph H Chí
Minh.
Phn ln các nghiên cu trc đây là các nghiên cu mô hình d toán áp dng trong
mt doanh nghip c th. Các nghiên cu đư đa ra nhng mô hình tng quan và có
nhng bin pháp hoàn thin c th cho các doanh nghip y. Tuy nhiên, các nghiên cu
trc đây vn cha xây dng đc mô hình có nhng bc đi c th đ hình thành nên
mt d toán thành công cho doanh nghip, và đa phn các mô hình d toán cha hng
ti chin lc kinh doanh ca doanh nghip. Vì nhng phn còn thiu y mà tác gi
trong lun vn này s c gng khc phc đ b sung trong mô hình và gii pháp đ
hoàn thin hn mô hình d toán hin nay, đng thi đa ra đc mô hình chun và gii
pháp cho các doanh nghip thi công thit k cnh quan Vit Nam.

3. Mc tiêu nghiên cu
Nghiên cu này đc thc hin nhm mc tiêu:
- Lun vn này nhm h thng hóa c s lỦ lun v vic lp d toán ngân sách.


Tìm hiu v thc trng lp d toán ngân sách  Vit Nam, kt hp kt qu kho sát
thc t ti các doanh nghip thi công, thit k cnh quan tác gi s c gng so sánh
nhng điu kin cn thit đ vn dng lp d toán ngân sách  Vit Nam, t đó có
nhng đ xut phng hng xây dng và vn dng mô hình này trong tng lai.
4. Phng pháp nghiên cu
 tài s dng kt hp nhiu phng pháp nghiên cu:
- Phng pháp điu tra
- Phng pháp thng kê
- Phng pháp so sánh đi chiu
- Phng pháp phân tích, tng hp, đánh giá
Các phng pháp này đc thc hin qua các giai đon nh sau:
- Giai đon th nht, sau khi đư tng hp mt cách có h thng v c s lỦ lun
ca k toán qun tr lp d toán ngân sách, tác gi s tin hành kho sát thc t mt s
doanh nghip thi công, thit k cnh quan Vit Nam v đc đim sn xut kinh doanh
ca doanh nghip, tìm hiu các hot đng qun lỦ ngân sách hin ti cng nh nhng
điu kin cn thit đ vn dng lỦ thuyt này. T kt qu nhng bng câu hi nhn
đc, tác gi s dng phng pháp thng kê vi mong mun có th đánh giá v kh
nng vn dng ắmaster budget”  các doanh nghip thi công, thit k cnh quan Vit
Nam.
- Giai đon th hai, thông qua các tài liu nghiên cu, tác gi tìm hiu, tng hp
thc t vn dng ắmaster budget”  các quc gia phát trin trên th gii. Trên c s đó,
tác gi s so sánh và phân tích v nhng điu kin vn dng ắmaster budget” vào các
doanh nghip thi công, thit k cnh quan Vit Nam. Vi nhng điu kin này, cùng
vi kt qu phân tích đánh giá nhng kh nng vn dng  giai đon th nht, s đc
so sánh và tng hp đ đ xut tng bc thc hin khi bt đu t chc công tác k

toán qun tr ngân sách và đa ra gii pháp hoàn thin.
5. i tng vƠ phm vi nghiên cu


i tng nghiên cu ca đ tài này c v mt lỦ lun ln thc tin ca vic vn dng
lp d toán ngân sách đ cung cp các thông tin tài chính liên quan đn công tác qun
tr ni b ca doanh nghip thi công, thit k cnh quan.
Phm vi nghiên cu ca đ tài là các doanh nghip thi công, thit k cnh quan  Vit
Nam. Tuy nhiên do thi gian thc hin đ tài có phn hn ch, nên phm vi nghiên cu
ch gii hn trong các doanh nghip thuc đa bàn thành ph H Chí Minh, Bình nh,
à Nng, Hà Ni.
6. B cc ca đ tƠi
Ngoài phn m đu và kt lun đ tài bao gm 65 trang ni dung chính, vi b cc
gm 3 chng:
Chng 1: C s lỦ thuyt
Chng 2: Thc trng vn dng lp d toán ti các doanh nghip thi công, thit
k cnh quan Vit Nam
Chng 3: Nhng gii pháp đ hoàn thin h thng d toán ngân sách ti các
doanh nghip thi công, thit k cnh quan Vit Nam
7. óng góp mi ca đ tƠi
 tài h thng hóa mt mô hình d toán logic theo tng bc đ các doanh nghip
có th d dàng vn dng.
Ngoài ra đ tài đa ra mt mô hình d toán gn kt vi chin lc, và trin khai
chin lc y thành các d toán c th.
 tài la chn các doanh nghip thi công thit k cnh quan, đây là loi hình
doanh nghip có nhng nét đc thù riêng trong d toán.
1

Chng 1. Tng quan v d toán ngơn sách
1.1. Vai trò ca d toán ngơn sách

1.1.1. nh ngha d toán ngơn sách
nh ngha 1: Mt d toán là mt k hoch chi tit cho tng lai mà thng
xuyên dùng đ din đt trong thi k cân đi s lng. Các cá nhân đôi khi to ra d
toán gia đình đ cân bng thu nhp và chi phí cho thc n, mc,  và đôi khi cho c
vic tit kim. Mt ln d toán đc thit lp, chi tiêu tht s s đc so sánh vi d
toán ngân sách ban đu đ chc chn rng k hoch đang đc theo đúng hng.
(Garrison et al, 2012).
nh ngha 2: Mt d toán là s din đt s lng ca dòng tin k hoch vào
và ra mà ch ra liu hot đng hin ti và k hoch kinh doanh có đt mc tiêu tài chính
ca t chc. (Atkinson et.al, 2012).
Nh vy, d toán là mt k hoch tài chính dùng đ hoch đnh và kim soát
dòng tài chính ca doanh nghip.
1.1.2. Vai trò ca d toán
D toán ngân sách có nhng vai trò rt quan trng nh sau:
 D toán thông tin vi nhng k hoch qun lỦ xuyên sut t chc theo thi k
thc hin d toán.
 D toán thúc đy nhng nhà qun lỦ ngh v và k hoch cho tng lai. Nu
thiu lp d toán, nhiu nhà qun lỦ s tri qua tt c thi gian ca h đ gii
quyt nhng vn đ cp bách hàng ngày.
 Quá trình d toán cung cp mt s phân b ngun lc đn nhng thành phn
ca t chc ni mà chúng có th đc s dng hiu qu nht.
 Quá trình d toán không th bao ph nhng s b tc tim n trc khi chúng
din ra. Tuy nhiên khi lp d toán, trong mt s trng hp nhà qun lỦ có th
nhn ra nhng b tc và ri ro tim tàng trong hot đng.
2

 D toán phi hp vi các hot đng ca toàn b t chc bng vic hp nht các
k hoch ca các thành phn khác nhau. D toán giúp đ đ chc chn rng mi
ngi trong t chc đc kéo v mt hng.
 D toán ch rõ mc đích và mc tiêu có th đc phc v nh là mt đim

chun cho kt qu hot đng thng xuyên.
1.2. Chin lc, k hoch dƠi hn vƠ d toán ngơn sách
1.2.1. S quan trng ca chin lc trong lp d toán
Mt chin lc ca công ty là mt con đng mà công ty la chn cho vic đt
đc mt mc tiêu và s mnh dài hn. S quan trng ca chin lc trong vic lp k
hoch và lp d toán không th không nhn mnh quá mc. T chc thng quá kim
tra li d toán cho mt thi k sp ti nh là s tip theo ca d toán cho k hin ti
vi thiu mt s kim tra cao nht mà liên kt vi d toán đn ni mà không liên kt
vi chin lc ca h. Mt d toán nên bt đu vi s rà soát li cn thn và nghiên
cu chin lc ca mt t chc. Mc tiêu là xây dng đc mt d toán mà đt đc
mc tiêu và chin lc ca t chc. Bng vic không ph thuc vào chin lc mc
tiêu ca t chc, mt t chc không th có đy đ nhng th mnh và thun li ca c
hi. B qua k hoch chin lc có th là kt qu ca vic không lp d toán cho quá
trình mt cách tng xng và s ch đng là s quan trng đ đt đc kt qu bên
cnh hot đng nhn và đin đy đ vào đn đt hàng hàng ngày.
1.2.2. S tính toán ca chin lc
Mt câu chuyn thành công ca nhiu t chc là câu chuyn ca vic tính toán chin
lc tt. Tính toán cho mt d toán bt đu bng vic phân tích các yu t bên ngoài
và đánh giá không gian bên trong. Kim tra yu t bên ngoài xung quanh mt t chc
nh là kinh t, chính tr, quy đnh, xư hi, môi trng, và đi th cnh tranh, giúp đ t
chc nhn ra nhng c hi, gii hn và nhng nguy c. C hi s tn ti sut thi k
bùng n kinh t có th v cn bn khác vi nhng vn đ tn ti khác trong nhng ln
khác. Các tình hung và quy đnh chính tr xác đnh tt nht kiu hành đng cho công
3

ty và t chc. ánh giá nng lc tim tàng ni b ca mt t chc (ví d sc mnh và
nng lc ca nhà qun lỦ, cu trúc, tinh thn, và vn hóa ca t chc) có th giúp cho
t chc nhn ra sc mnh, đim yu và li th cnh tranh. S đ 1.1 cho thy chin
lc phát trin sn phm ca mt công ty.
S đ 1.1: ánh giá, phân tích các yu t bên ngoài và bên trong doanh nghip

.
Có đc s phân tích các yu t ni b ca t chc và có tính hung đánh giá ni b,
nhà qun lỦ có th kt ni các c hi vi các th mnh và li th cnh tranh ca t chc
đ xác đnh mc tiêu chin lc ca t chc và mc tiêu dài hn.
Phơn tích các yu
t bên ngoƠi

Kinh t
Chính tr
K thut
Lut pháp
Xã hi

Môi trng cnh
tranh
ánh giá kh
nng bên trong


TƠi chính
S qun lỦ
C cu t chc
o đc
Vn hóa

Nhn ra c hi, gii
hn vƠ ri ro
Nhn ra đim
mnh, đim yu vƠ
li th cnh tranh
Kt ni c hi vi đim mnh vƠ
li th cnh tranh ca công ty
a ra mc tiêu chin lc vƠ
mc tiêu dƠi hn
(Ngun: Blocher et. al, 2010, trang 368)
4

1.2.3. Mc tiêu chin lc vƠ mc tiêu dƠi hn
Mt t chc thng th hin mc tiêu chin lc và mc tiêu dài hn trong vn
và d toán. Chin lc cung cp mt h thng mà k hoch dài hn đc phát trin. K
hoch dài hn ca mt t chc xác đnh hành đng phi thc hin t 5 đn 10 nm đ
đt đc mc tiêu chin lc ca t chc.
Mc tiêu dài hn ca mt t chc thng đòi hi d toán vn, là mt tin trình

cho s đánh giá, la chn, tài chính cho mt d án nh mua mt thit b mi, xây dng
mt nhà máy mi, hoc sn xut thêm mt sn phm mi. D toán vn đc lp ra đ
mang v mt kh nng ca t chc trong mi quan h vi nhu cu k hoch dài hn và
d báo doanh s bán dài hn. S ln mnh ca mt t chc là kt qu ca đu t vn
đc thc hin trong k d toán trc đó.
Mc tiêu và mc đích chin lc ca mt t chc đc thc hin thông qua s
hi t ca các d án và các xí nghip. Theo mt cách khác, điu này to ra giá tr cho
mt t chc. Nh vy, nó thì quan trng vi tin trình d toán thng niên ca mt t
chc, đa ra s ni bt cho s phân loi riêng chi phí vn d toán: chi phí d toán
chin lc, bao gm c nhng vn đ liên quan đn s tn ti. Bi vì quá nhiu chi phí
dn đn giá tr dài hn đc to ra và li th cnh tranh b suy gim, điu này thì quan
trng đn mc mà chúng có th đc nhn dng mt cách rõ ràng đ m rng kh nng
bo v t chc khi nguy c phá sn. Thông thng, nhiu khon d toán b giam 
nhng tài khon s cái và vì th cn ct gim, có th là ct gim toàn b. Kt qu tài
chính ngn hn s ri xung thp hn mong đi, và kt qu cn ct gim chi tiêu.
1.2.4. Mc tiêu ngn hn vƠ d toán ngơn sách
Mc tiêu ngn hn là mc tiêu cho k sp ti, có th là mt tháng, mt quỦ, mt nm,
hoc bt k khong thi gian nào đc thit k bi t chc cho mc tiêu k hoch. Mt
t chc xác đnh mc tiêu ngn hn cho mt thi k d toán da trên mc tiêu chin
lc, k hoch và mc tiêu dài hn, kt qu hot đng ca k trc, mong đi ca hot
đng tng lai và các yu t môi trng bao gm kinh t, công nghip và điu kin
5

marketing. Nhng mc tiêu này phc v nh là s c bn ca lp d toán ngân sách
cho mt thi k.
Mt d toán bin thành mc tiêu ngn hn ca mt t chc qua nhng bc
hành đng. Mt d toán ngân sách liên h vi s hot đng ca mt t chc và k
hoch tài chính cho k d toán sp đn. S đ 1.2 mô t mi quan h gia k hoch
chin lc, mc tiêu ngn hn, k hoch ngn hn, d toán ngân sách, hot đng và
qun lỦ.

D toán ngân sách cng là mt bng tóm tt tài chính tng hp ca d toán mt t
chc. Theo cách hiu thông thng, nó bao gm c d toán hot đng và d toán tài
chính. D toán hot đng là k hoch mà nó đc xác đnh ngun lc cn đ xúc tin
quá trình chin lc, thc hin các hot đng d toán nh là bán hàng, chm sóc khách
hàng, sn xut, mua hàng, qung cáo tip th, nghiên cu, phát trin, và s mua li ca
nhng ngun lc. Cho mt nhà sn xut, d toán hot đng bao gm sn xut, mua
nguyên vt liu, cá nhân và d toán tip th qung cáo. Mô hình d toán hot đng lên
đn cc đim trong mt báo cáo thu nhp. D toán tài chính xác đnh ngun lc, s
dng qu cho d toán hot đng bao gm tin trình và s bt đu chin lc. D toán
tài chính bao gm d toán tin, tình trng d toán dòng tin, bng cân đi d toán, và
chi phí vn d toán (bao gm chi phí chin lc).
1.3. Quá trình lp d toán







S đ 1.2: Mi quan h gia k hoch chin lc, mc tiêu và k hoch ngn hn
6

Quá trình d toán truyn thng có th sp xp t tin trình không khuôn kh mà các
công ty nh s dng, nó ch mt vài ngày hoc vài tun đ hoàn thành đn mc chi tit,
tin trình dài ca công ty ln hoc chính ph có th kéo dài rt nhiu tháng t khi bt
đu đn khi hoàn thành. Quá trình có th thng bao gm th thc ca y ban d toán,
xác đnh thi k d toán, s quan trng ca hng dn d toán, s chun b cho nhng
đ ngh d toán ban đu, thng tho d toán, kim tra, s chp nhn, và s xem xét
li d toán.
Mc tiêu chin lc
Mc tiêu dƠi hn
K hoch dƠi hn
Mc tiêu ngn hn
D toán ngơn sách
Hot đng
Kim soát, điu khin
D toán vn ( bao gm
chi phí chin lc)
(Ngun: Blocher et. al, 2010, trang 369)
7

1.3.1. y ban d toán
y ban d toán theo dõi tt c các vn đ v d toán và thng có quyn cao nht
trong mt t chc cho tt c các vn đ liên quan đn d toán. y ban thit lp và phê
chun tt c mc tiêu d toán cho tt c nhng đn v kinh doanh chính, chun b ta
đ d toán, gii quyt nhng mâu thun và khó khn có th phát sinh trong sut thi k
lp d toán, phê chun d toán cui cùng, giám sát hot đng và kim tra kt qu hot
đng vào cui k. y ban d toán cng phê chun nhng thay đi chính ca d toán
trong sut mt k. Mt y ban d toán đin hình bao gm CEO hoc mt hoc nhiu
hn phó tng giám đc, ngi đng đu ca mt đn v chin lc kinh doanh, và
CFO.
1.3.2. Thi k d toán
Mt d toán thng đc lp trong mt thi gian xác đnh, thông thng cho hu ht
nm tài chính vi d toán thi k cho mi quỦ hoc tháng. ng b thi k d toán
vi thi k nm tài chính ca mt t chc cho mt Báo cáo tài chính s làm d dàng
cho quá trình lp d toán, so sánh và s điu gii ca thc t vi khon d toán .
Trong thc t, Các công ty ít khi có d toán ch cho 1 nm. D toán cho nhiu
nm vt ra khi nm sp ti, tuy nhiên, thng bao gm d liu hot đng cn thit.
Ví d, Johnson & Johnson
1
có b khung d toán cho 5 và 10 nm. Có 1 d toán dài hn
vi mt d toán ngân sách cho phép liên h vi chin lc mc tiêu và hot đng ngn
hn (Ngun: Blocher et. al, 2010, trang 370).
1.3.3. Hng dn d toán
Trong tin trình d toán truyn thng y ban d toán có trách nhim cung cp hng
dn d toán ban đu đ có th to ra nn tng và qun lỦ s chun b ca nó. y ban
ban hành nhng hng dn d toán sau khi đư xem xét nhng đim d toán chung và
th trng, chin lc mc tiêu ca t chc, k hoch dài hn, tin trình mc tiêu, và

1
Johnson & Johnson là mt trong nhng công ty hàng đu v sn phm chm sóc sc khe, đc thành lp vào
nm 1887.
8

kt qu hot đng mong đi ca k hin ti; quyt đnh hoc chính sách t chc quan
trng nh là ch th ca vic thu nh quy mô, cu trúc li, kim soát s bùng n, s
thng tin đc bit, và mc tiêu ngn hn. Tt c nhng trung tâm trách nhim (hoc
đn v d toán) theo hng dn d toán trong vic lp d toán.
1.3.4. Phê duyt d toán ban đu
Mi trung tâm trách nhim chun b cho nó vic phê duyt d toán ban đu da trên
nhng hng dn d toán. Thêm vào đó, mi đn v d toán cn xem xét s lng các
yu t bên trong vic chun b xác nhn d toán, bao gm:
 Thay đi trong nhng công c và thit b có sn.
 S chn ca nhng tin trình mi hoc đc ci tin, và k hoch cho nhng kt
qu hu dng.
 Thay đi trong sn xut hoc dch v thit k và hn hp ca nhng yêu cu.
 Gii thiu sn phm và dch v mi.
 T l hot đng ca tiêu dùng và ngun lc ca h cho sn lng chu k và hn
hp sn phm, dch v.
 Thay đi trong s mong đi và tin trình hot đng ca nhng đn v d toán
khác mà đn v d toán ph thuc vào nguyên liu đu vào hoc nhng yu t
hot đng khác.
 Thay đi trong nhng yu t hot đng khác hoc trong s mong đi và tin
trình hot đng trong nhng đn v d toán khác mà ph thuc đn v d toán
đ cung cp cho chúng các thành phn.
Chc hn, nhng yu t bên ngoài có nh hng trong hot đng và mt d toán không
th hoàn thành mà không có s kim tra cn thn nhng yu t bên ngoài quan trng
nh:
 iu kin công nghip cho k sp ti.

 Hot đng ca đi th cnh tranh.
 Nhng nguy hi cho công ty.
9

 Sn phm thay th.
 S mc c ca khách hàng.
 S mc c (s hin hu và giá) ca nhà cung cp (nguyên vt liu, các b phn,
lao đng).
1.3.5. S thng lng, kim tra vƠ s xét duyt
Nhng ngi điu hành ca các đn v d toán kim tra s xét duyt d toán ban đu.
S kim tra bao gm xác đnh s tuân th đi vi nhng hng dn d toán, nhn ra
mc tiêu d toán có th đt đc và liên kt vi mc tiêu ca nhng đn v cao hn
trong t chc, và chc chn rng hot đng d toán thì tn ti vi nhng đn v d toán
khác.
Nh là nhng đn v d toán hoàn thành d toán ca h, nhng d toán tin đn
s phê duyt ca nhng cp cao hn ca t chc cho đn khi h đt đc cp cao nht
và liên kt vi nhng đn v khác đ tr thành d toán ca t chc. y ban d toán
kim tra d toán cho s tn ti vi hng dn d toán, đt đc mc tiêu d toán ngn
hn và mc tiêu chin lc ca t chc. y ban d toán đa ra s xét duyt cui cùng
và CEO chp nhn d toán cui cùng và cho phép nó đn vi hi đng qun tr.
1.3.6. S rƠ soát li
Không có d toán nào là nht đnh c, nó có th thay đi. Nh hot đng công khai,
nhng yu t hc hi mi bên trong hoc nhng tình hung bên ngoài có th làm nó
cn thit đ rà soát li d toán. Th tc rà soát thì khác nhau gia các t chc. Nhng
t chc cho phép s rà soát d toán ch di nhng tình hung đc bit. t đc s
xác nhn đ nhn ra mt d toán có th khó khn. Vì vy, nhng s kin, tuy nhiên,
m ra nh là s d báo d toán. Nói đúng ra, thc hin mt d toán nh s ra lnh,
ngay c khi nhng s kin khác vi s cn thit t nhng mong đi, d nhiên không
phi là yêu cu c x. Trong nhiu tình hung, nhà qun lỦ có th khuyn khích không
ph thuc vào d toán nh là hng dn tuyt đi trong hot đng.

10

K hoch cui cùng nó thng b nh hng thông qua s ích k ca nhng
ngi h tr thc hin, ngay c khi hoàng đ cng không th làm gì nu không có
ngi lính và nhng k n bám. Vì vy, đ hoàn thành mt d toán ngân sách cn s
hp tác và thng nht ca toàn b t chc.
1.3.7. La chn thi k lp d toán
D toán hot đng bt ngun t thi k 1 nm đáp li nm tài chính ca công ty. Nhiu
công ty quyt đnh d toán nm trong 4 quỦ. QuỦ đu tiên đc chia nh thành các
tháng, và d toán tháng đc phát trin. Trong 3 quỦ cui có th đc thc hin trong
d toán là con s tng hàng quỦ. Nh là tin trình nm, nhng con s ca quỦ th 2 b
phá v vào các khon hàng tháng, và ri con s ca quỦ th 3 b phá v, và th 4.
Phng pháp tip cn này có s thun li ca vic kim tra thi k và đánh giá d liu
d toán xuyên sut 1 nm.
D toán liên tc và d toán vnh vin thông thng đc s dng. Mt d toán
liên tc hoc vnh vin là mt d toán 12 tháng mà đc cun li thành 1 tháng hoc 1
quỦ khi mà tháng hin ti hoc quỦ hin ti đư hoàn thành. iu này có ngha là mt
tháng hoc quỦ đc thêm vào cui k d toán khi mi quỦ hoc tháng tip theo đn
gn. Phng pháp tip cn này gi cho nhà qun lỦ tp trung ít nht mt nm tip theo
đ mà h không tp trung quá vào kt qu ngn hn.
Trong chng này, chúng ta s nhìn vào d toán hot đng 1 nm. Tuy nhiên,
v c bn là dùng chung mt k thut, d toán hot đng có th đc lp cho mt thi
k mà đc m rng cho nhiu nm. iu này có th khó khn trong vic d báo chính
xác doanh s bán hàng và nhiu d liu vt ra 1 nm, nhng ngay c khi đây là đánh
giá phng chng có th không có giá tr gì trong vic bao quát nhng vn đ và c hi
tim nng mà theo khía cnh khác s b giám sát.
1.3.8. La chn phng pháp lp d toán
Hin nay, lp d toán có rt nhiu phng pháp khác nhau, mi phng pháp đu có
nhng th mnh riêng, sau đây là mt s phng pháp
11

Phng pháp lp d toán trên c s bng 0 (zero-base budget): lƠ phng
pháp lp d toán ca KTQT hin đi
ắZBB là mt k thut b sung và liên kt đn các quá trình lp k hoch , lp d
toán và đánh giá hin có. Nó xác đnh phng pháp thay th và hiu qu ca vic s
dng ngun lc hn ch . Nó là mt phng pháp qun lỦ linh hot, cung cp mt lỦ do
đáng tin cy cho vic phân b li ngun lc tp trung vào mt tng quan h thng và
bin minh ca các cp d toán và thc hin các chng trình hin ti” (P. Sarant, 1978,
73)
ZBB yêu cu nhà qun lỦ lp d toán mi thi k t c s bng không. Mt đc
trng ca lp d toán gia tng (phng pháp lp d toán truyn thng) là nó bt đu
mi thi k d toán t d toán hin ti. Nhng thun li ca lp d toán theo phng
pháp ZBB là:
 Hiu qu phân b ngun lc, vì nó da trên nhu cu và li ích hn là tính lch
s.
 Hng nhà qun lỦ đn vic tìm kim cách qun lỦ chi phí hiu qu đ ci tin
quá trình hot đng.
 Loi b vic thi phng d toán.
 Tng cng vic thúc đy nhân viên bng cách cung cp nhiu hn óc sáng to
và trách nhim trong vic ra quyt đnh.
 Tng cng thông tin và phi hp trong t chc.
 Xác đnh và loi b các hot đng lưng phí và li thi.
 Nhn ra c hi cho vic s dng ngun lc bên ngoài.
 Thúc đy trung tâm chi phí nhn ra s mnh và mi quan h ca h vi toàn b
mc tiêu.
Ngun: Zero ậ based budgeting, />based_budgeting , [Accessed 26 May 2014]
Bên cnh có nhng thun li thì ZBB cng có nhng vn đ khó khn.
12

 Tn nhiu thi gian.

 Vic bin minh cho mi khon mc có th là vn đ cho mi phòng ban có đu
ra vô hình.
 Yêu cu vic đào to đc bit, do có nhiu s phc tp so vi phng pháp d
toán gia tng.
 Trong công ty ln, s lng thông tin sao lu trong quá trình lp d toán có th
rt ln và áp đo hot đng khác.
Ngun: Zero ậ based budgeting, />based_budgeting , [Accessed 26 May 2014]
Phng pháp lp d toán điu chnh liên tc (rolling budget): cách lp d
toán nƠy áp dng cho c KTQT hin đi vƠ truyn thng; là d toán cp nht liên
tc đ thêm vào thi k mt d toán mi nh là d toán ca k hin ti đc hoàn
thành. Vì vy, d toán cp nht liên tc là d toán bao gm nhng yu t gia tng m
rng ca mô hình d toán hin ti. Mt d toán điu chnh liên tc kêu gi nhiu s
chú Ủ qun lỦ đáng k hn so vi trng hp công ty to ra mt d toán tnh mt nm,
k t khi mt vài hot đng lp toán phi đc lp li mi tháng. Ngoài ra, nu mt
công ty s dng lp d toán thành phn đ to ra mt d toán trên c s điu chnh liên
tc, tng thi gian nhân viên s dng cho mt thi k thì khá là nhiu. Do đó, cách tt
nht đ tip cn phng pháp này là trong quá trình d toán cn có ít ngi tham gia.
Nhng thun li và khó khn ca phng pháp lp d toán điu chnh liên tc:
hng tip cn này có li th là có vài ngi tham gia liên tc vào mô hình d toán và
sa đi các gi đnh d toán cho thi k gia tng trc đó. Nhc đim ca phng
pháp này là nó có th không mang li mt d toán có nhiu thành tu hn so vi d
toán tnh truyn thng, k t thi k d toán trc tháng gia tng đc thêm vào thì
các k trc đó đu không đc sa đi.
Thí d: Công ty ABC đư thông qua mt phm vi k hoch 12 tháng, và d toán
bt đu t tháng 1 đn tháng 12. Sau mt tháng trôi qua, giai đon t tháng hoàn thành,