B GIÁO DC VẨ ẨO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHệ MINH
NGUYN VN HI
T CHC CÔNG TÁC K TOÁN QUN TR
TI CÔNG TY TNHH CHệ HỐNG
LUN VN THC S KINH T
TP. H CHệ MINH - NM 2012
B GIÁO DC VẨ ẨO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHệ MINH
NGUYN VN HI
T CHC CÔNG TÁC K TOÁN QUN TR
TI CÔNG TY TNHH CHệ HỐNG
Chuyên ngành: K Toán ậ Kim Toán
Mư s: 60.34.30
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC
TS. HUNH gC LNG
TP. H CHệ MINH - NM 2012
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan lun vn này là công trình nghiên cu ca cá nhân
tôi, đc thc hin trên c s nghiên cu lý thuyt, kho sát và di s hng
dn khoa hc ca TS.Hunh c Lng.
Các s liu và nhng kt qu trong lun vn là trung thc, cha tng
đc công b trong bt k mt công trình nghiên cu nào.
Tác gi lun vn
Nguyn Vn Hi
LI CM N
Tôi xin chân thành cm n đn TS. Hunh c Lng, ngi đã hng dn
tôi chn đ tài và tn tình góp ý chnh sa bn tho lun vn ca tôi trong sut quá
trình thc hin.
Tôi xin chân thành cm n s đóng góp quý báu và tn tình ca Ban giám
đc Công ty TNHH Chí Hùng, đc bit là Phòng K toán đã giúp đ tôi trong quá
trình nghiên cu, thu thp s liu cng nh cho tôi nhng ý kin, nhn xét có giá tr
đ hoàn thành lun vn.
Tôi xin chân thành cm n các Thy, Cô Trng i Hc Kinh T TP. H
Chí Minh đã ging dy, dìu dt và trao cho tôi nhng kin thc, kinh nghim quý
báu làm nn tng trong quá trình thc hin lun vn.
Tôi xin chân thành cm n Gia đình tôi luôn quan tâm khích l và h tr tôi
trong quá trình hc tp và thc hin lun vn này.
Tôi xin bày t lòng cm n sâu sc đn quý đng nghip, bn bè đã chia s,
giúp đ tác gi hoàn thành lun vn này.
Tác gi lun vn
Nguyn Vn Hi
MC LC
PHN M U 1
1. TệNH CP THIT CA TĨI 1
2. MC TIểU NGHIểN CU 1
3. PHM VI NGHIểN CU 2
4. PHNG PHÁP NGHIểN CU 2
5. NHNG ịNG GịP MI CA TĨI 2
6. KT CU TĨI 2
CHNG 1: TNG QUAN V K TOÁN QUN TR 3
1.1 LCH S HỊNH THĨNH VĨ PHÁT TRIN CA K TOÁN QUN TR 3
1.1.1 Trên th gii 3
1.1.2 Vit Nam 4
1.2 NH NGHA V K TOÁN QUN TR 5
1.3 SO SÁNH GIA K TOÁN TĨI CHệNH VĨ K TOÁN QUN TR 6
1.3.1 Nhng đim ging nhau gia k toán tài chính và k toán qun tr 6
1.3.2 Nhng đim khác nhau gia k toán tài chính và k toán qun tr 7
1.4 VAI TRÒ CA K TOÁN QUN TR 8
1.5 NI DUNG CA K TOÁN QUN TR 9
1.5.1 D toán ngân sách 9
1.5.2 K toán trách nhim 13
1.5.3 H thng k toán chi phí 15
1.5.4 Thit lp thông tin k toán qun tr cho quá trình ra quyt đnh 18
1.6 NHNG IU KIN THC HIN K TOÁN QUN TR TI DOANH NGHIP 18
TịM TT CHNG 1 20
CHNG 2: THC TRNG CÔNG TÁC K TOÁN QUN TR TI CÔNG TY
TNHH CHÍ HÙNG 21
2.1 TỊNH HỊNH T CHC QUN Lụ SN XUT KINH DOANH VĨ T CHC CÔNG TÁC
K TOÁN TI CÔNG TY 21
2.1.1 Tình hình t chc qun lý sn xut kinh doanh ti Công ty 21
2.1.1.1 Lch s hình thành và phát trin 21
a. Lch s hình thành 21
b. Quá trình phát trin 22
2.1.1.2 Qui mô sn xut kinh doanh ca Công ty 25
a. Qui mô v vn 25
b. Qui mô v lao đng 26
2.1.1.3 Chc nng và nhim v ca Công ty 30
a. Chc nng ca Công ty 30
b. Nhim v ca Công ty 30
2.1.1.4 T chc b máy qun lý 31
a. S đ t chc 31
b. Nhim v các phòng ban 32
2.1.1.5 Quy trình công ngh sn xut ti công ty 36
2.1.1.6 Mt s ch tiêu kt qu hot đng 37
a. Tình hình doanh thu 37
b. Tình hình li nhun 38
c. Tình hình các khon np ngân sách nhà nc 39
2.1.2 Tình hình t chc công tác k toán ti Công ty 40
2.1.2.1 Chính sách k toán áp dng ti Công ty 40
2.1.2.2 Hình thc t chc h thng s sách k toán ti Công ty 41
2.1.2.3 T chc b máy k toán ti Công ty 42
2.2 THC TRNG T CHC CÔNG TÁC K TOÁN QUN TR TI CÔNG TY 46
2.2.1 Nhng ni dung ca k toán qun tr đc thc hin ti Công ty 46
2.2.2 T chc vn dng ni dung k toán qun tr ti Công ty 46
2.2.2.1 Lp d toán ngân sách 46
2.2.2.2 K toán tp hp chi phí sn xut và tính giá thành sn phm 50
2.2.2.3 K toán trách nhim 60
2.2.2.4 Thit lp thông tin k toán qun tr phc v cho các quyt đnh ngn
hn và dài hn ca Công ty 61
2.2.3 Mt s nguyên nhân nh hng đn vic cha xây dng công tác k
toán qun tr ti công ty 62
TịM TT CHNG 2 63
CHNG 3 : T CHC CÔNG TÁC K TOÁN QUN TR TI CÔNG TY
TNHH CHÍ HÙNG 64
3.1 S CN THIT PHI T CHC CÔNG TÁC K TOÁN QUN TR TI CÔNG TY
TNHH CHÍ HÙNG 64
3.2 CÁC QUAN IM T CHC CÔNG TÁC K TOÁN QUN TR TI CÔNG TY 64
3.2.1 Phù hp vi mô hình t chc qun lý ca Công ty 64
3.2.2 Phù hp vi yêu cu và trình đ qun lý ca Công ty 64
3.2.3 Tính phù hp và hài hòa gia chi phí và li ích 65
3.3 T CHC CÔNG TÁC K TOÁN QUN TR TI CÔNG TY 65
3.3.1 Xác đnh nhng ni dung ca k toán qun tr nên
thc hin ti Công ty 65
3.3.2 T chc h thng d toán ngân sách 65
3.3.2.1 Quy trình lp d toán ngân sách 65
3.3.2.2 Lp báo cáo d toán ngân sách 67
a. D toán tiêu th sn phm 68
b. D toán sn xut 69
c. D toán chi phí nguyên vt liu trc tip 69
d. D toán chi phí nhân công trc tip 71
e. D toán chi phí sn xut chung 71
f. D toán tn kho thành phm 72
g. D toán chi phí bán hàng và chi phí qun lý doanh nghip 72
h. D toán tin 73
i. D toán báo cáo kt qu hot đng kinh doanh 73
j. D toán bng cân đi k toán 74
3.3.3 T chc công tác k toán trách nhim ti Công ty 74
3.3.3.1 T chc li s phân cp qun lý ti Công ty 74
3.3.3.2 Xây dng các trung tâm trách nhim ti Công ty TNHH Chí Hùng 76
3.3.3.3 Xây dng các ch tiêu đánh giá kt qu và thành qu ca các trung
tâm trách nhim 77
3.3.3.4 Xây dng các báo cáo đánh giá thành qu ca tng trung tâm trách
nhim 78
a. Báo cáo thc hin và báo cáo đánh giá thành qu ca
trung tâm chi phí 78
b. Báo cáo thc hin và báo cáo đánh giá thành qu ca
trung tâm doanh thu 80
c. Báo cáo thc hin và báo cáo đánh giá thành qu ca
trung tâm li nhun 81
d. Báo cáo thc hin và báo cáo đánh giá thành qu ca
trung tâm đu t 84
3.3.4 Hoàn thin k toán chi phí sn xut và tính giá thành 85
3.3.5 Phân tích C – V – P đ phc v cho quá trình ra quyt đnh ngn hn . 87
3.4 NHNG GII PHÁP KHÁC NHM M BO THC HIN TT VIC T CHC
CÔNG TÁC K TOÁN QUN TR TI CÔNG TY 87
3.4.1 Chun b ngun nhân lc cho b phn k toán qun tr 87
3.4.2 ng dng công ngh thông tin vào k toán qun tr 88
3.5 KHO SÁT ụ KIN CA CÁN B CÔNG NHỂN VIểN V NHNG XUT CA
TÁC GI V T CHC CÔNG TÁC K TOÁN QUN TR TI CÔNG TY TNHH CHÍ
HÙNG 90
3.5.1 Kho sát ý kin ca cán b công nhân viên Công ty v tng gii pháp đ
xut: 90
3.5.2 Ý kin chung ca cán b công nhân viên v vic t chc công tác k
toán qun tr ti Công ty TNHH Chí Hùng 92
TịM TT CHNG 3 93
KT LUN 94
DANH MC CÁC T VIT TT
BHXH Bo him xã hi
BHYT Bo him y t
BHTN Bo him tht nghip
CPSXC Chi phí sn xut chung
CK Cui k
C – V – P Chi phí – Khi lng – Li nhun
DT Doanh thu
G Giám đc
HQT Hi đng qun tr
KTTC K toán tài chính
KTQT K toán qun tr
KPC Kinh phí công đoàn
NCTT Nhân công trc tip
NVL Nguyên vt liu
QL Qun lý
SX Sn xut
SP Sn phm
SXKD Sn xut kinh doanh
TSC Tài sn c đnh
TNHH Trách nhim hu hình
TT Trc tip
DANH MC BNG
Bng 2.1: Sn lng sn xut ca Công ty t nm 2001 đn nm 2011 24
Bng 2.2: Vn đu t ti Công ty TNHH Chí Hùng 25
Bng 2.3: Bng s lng lao đng các phòng ban 26
Bng 2.4: Bng s liu trình đ hc vn 27
Bng 2.5: Bng doanh thu các nm gn đây 37
Bng 2.6: Bng li nhun các nm gn đây 38
Bng 2.7: Bng s liu các khon np ngân sách 39
Bng 3.1: Các ch tiêu đánh giá kt qu và thành qu ca các trung tâm trách nhim
78
Bng 3.2 : BÁO CÁO TỊNH HỊNH THC HIN CHI PHệ 79
Bng 3.3: BÁO CÁO ÁNH GIÁ THĨNH QU CA TRUNG TỂM CHI PHệ . 80
Bng 3.4: BÁO CÁO TỊNH THC HIN CA TRUNG TỂM DOANH THU 80
Bng 3.5: BÁO CÁO ÁNH GIÁ THĨNH QU CA TRUNG TỂM DOANH
THU 81
Bng 3.6: BÁO CÁO TỊNH HỊNH THC HIN CA 82
Bng 3.7: BÁO CÁO ÁNH GIÁ THĨNH QU HOT NG 83
Bng 3.8: BÁO CÁO TỊNH HỊNH THC HIN CA TRUNG TỂM U T 84
Bng 3.9: BÁO CÁO ÁNH GIÁ HIU QU HOT NG CA 85
DANH MC BIU
Biu đ 2.1: Biu đ th hin giá tr sn lng xut khu t nm 24
Biu đ 2.2: Biu đ th hin vn đu t t nm 2000 đn nm 2011 25
Biu đ 2.3: Biu đ th hin trình đ hc vn nm 2011. 27
Biu đ 2.4: Biu đ th hin doanh thu ca công ty t nm 2009-2011 38
Biu đ 2.5: Biu đ th hin li nhun ca công ty t nm 2009-2011 39
Biu đ 2.6: Biu đ th hin các khon np ngân sách nhà nc ca Công ty t
nm 2009-2011 40
DANH MC S
S đ 2.1: S đ t chc công ty TNHH Chí Hùng 31
S đ 2.2: Quy trình công ngh sn xut ti Công ty TNHH Chí Hùng 36
S đ 2.3: S đ hình thc s k toán ti Công ty 41
S đ 2.4: S đ t chc b máy k toán ti Công ty 42
S đ 3.1: T chc phân quyn ti Công ty TNHH Chí Hùng 76
S đ 3.2: T chc các trung tâm trách nhim ti Công ty TNHH Chí Hùng 76
S đ 3.4: Cu trúc c bn ca h thng ERP 89
1
PHN M U
1. Tính cp thit ca đ tƠi
K toán qun tr là vic thu thp, x lý và cung cp thông tin cho nhng
ngi trong ni b doanh nghip s dng, giúp cho vic đa ra các quyt đnh đ
vn hành công vic kinh doanh và vch k hoch cho tng lai, phù hp vi chin
lc và sách lc kinh doanh.
K toán qun tr có chc nng cung cp thông tin cho quá trình lp k hoch,
cung cp thông tin cho quá trình t chc và điu hành hot đng ca doanh nghip,
cung cp thông tin cho quá trình kim soát và cung cp thông tin cho quá trình ra
quyt đnh. Thông tin do k toán qun tr cung cp phn ln nhm phc v cho
chc nng ra quyt đnh ca nhà qun tr. Vì vy, k toán qun tr cung cp nhng
thông tin linh hot, kp thi và mang tính h thng, trên c s đó phân tích các
phng án nhm ra quyt đnh la chn cho phng án ti u nht.
Công ty TNHH Chí Hùng, mt trong nhng công ty thuc Hip hi da giày
Vit Nam, có vai trò quan trng trong vic nâng cao kim ngch xut khu cho
ngành da giày, góp phn gii quyt hàng ngàn vic làm cho ngi lao đng ti tnh
Bình Dng. Hin ti, Công ty có thc hin phân tích, đánh giá kt qu hot đng
sn xut kinh doanh sau mi k kinh doanh nhng vn cha thc hin t chc công
tác k toán qun tr mt cách đy đ và có hiu qu.
Chính vì nhng lý do trên, tác gi đã chn đ tài: “T chc công tác k toán
qun tr ti Công ty TNHH Chí Hùng” làm lun vn Thc s, vi hy vng đ tài
giúp cho ban lãnh đo Công ty có cái nhìn đúng đn v k toán qun tr và áp dng
vào Công ty nhm góp phn h tr nâng cao hiu qu hot đng kinh doanh, qun
lý ti Công ty này.
2. Mc tiêu nghiên cu
Lun vn có nhng mc tiêu chính sau:
- H thng hóa nhng vn đ lý lun v k toán qun tr.
- Phân tích thc trng t chc công tác k toán và k toán qun tr ti Công ty
TNHH Chí Hùng.
- Thc hin t chc công tác k toán qun tr ti Công ty TNHH Chí Hùng.
2
3. Phm vi nghiên cu
tài nghiên cu nhng ni dung ca k toán qun tr áp dng c th ti
Công ty TNHH Chí Hùng nh lp d toán, k toán trách nhim và k toán chi phí
và phân tích bin đng chi phí, các thông tin phc v cho quyt đnh qun lý. tài
nghiên cu s liu ca Công ty trong thi gian t tháng 6 nm 2011 đn tháng 6
nm 2012 và thông tin ca các k trc.
4. Phng pháp nghiên cu
Phng pháp chung: áp dng phng pháp lun ca ch ngha duy vt bin
chng. Ngoài phng pháp chung lun vn còn s dng các phng pháp c th
nh: phng pháp nghiên cu ti bàn (phng pháp chi tit, tng hp, phng pháp
mô t, phng pháp so sánh đi chiu), phng pháp nghiên cu hin trng,
phng pháp nghiên cu điu tra và các phng pháp khoa hc khác.
5. Nhng đóng góp mi ca đ tƠi
Phân tích thc trng h thng k toán và k toán qun tr ti Công ty TNHH
Chí Hùng.
Xác đnh ni dung ca k toán qun tr thc hin ti Công ty TNHH Chí
Hùng.
T chc vic thc hin ni dung k toán qun tr ti Công ty TNHH Chí Hùng.
6. Kt cu đ tƠi
Ngoài phn li cm n, li m đu, kt lun, danh mc tài liu tham kho, ni
dung chính ca đ tài gm 3 chng:
Chng 1: Tng quan v k toán qun tr.
Chng 2: Thc trng t chc công tác k toán qun tr ti Công ty TNHH Chí
Hùng.
Chng 3: T chc công tác k toán qun tr ti Công ty TNHH Chí Hùng.
3
CHNG 1: TNG QUAN V K TOÁN QUN TR
1.1 Lch s hình thƠnh vƠ phát trin ca k toán qun tr
1.1.1 Trên th gii
K toán qun tr đã tng xut hin rt lâu trong h thng k toán doanh nghip
các nc có nn kinh t th trng phát trin vào nhng nm cui th k 18 và
đu th k 19.
u tiên, k toán qun tr xut hin di hình thc k toán chi phí trong doanh
nghip sn xut nh nhm đáp ng nhu cu thông tin ch yu cho nhng nhà qun
tr trong ni b doanh nghip sn xut kim soát chi phí, đnh hng sn xut đ
nâng cao nng lc cnh tranh trong hot đng sn xut kinh doanh, đ doanh nghip
chng đ sc ép t các doanh nghip ln.
Sau đó, vi thc tin hu hiu, hiu qu, k toán qun tr bt đu đc chú ý,
áp dng, phát trin rt nhanh trong nhng loi hình doanh nghip khác và trong c
nhng t chc phi li nhun nh c quan ca Nhà nc, bnh vin, trng hcầ.
Ngày nay, k toán qun tr có xu hng hình thành, phát trin trc trong
nhng doanh nghip ln có trình đ khoa hc – k thut – qun tr tiên tin, điu
kin c s vt cht hin đi và sau đó m rng sang nhng doanh nghip nh, khoa
hc – k thut – qun tr, điu kin c s vt cht lc hu.
Tng lai, k toán qun tr chuyn sang mt k nguyên mi, rt gn vi qun
tr, là mt công c hp nht gia chin lc kinh doanh vi th trng, hp nht
gia kim soát, thông tin phn hi vi thông tin đnh hng và là mt b phn thit
yu ca qun tr, k toán chin lc.
Xét v phm vi thông tin k toán qun tr, quá trình hình thành, phát trin k
toán qun tr trong doanh nghip tri qua hai giai đon c bn vi nhng ni dung
khác nhau:
- Giai đon th nht, khong trc nhng nm 1950, k toán qun tr đc
xem nh là mt phng pháp k thut xác đnh, phân b chi phí sn xut đ tính giá
vn sn phm ch to, giá vn hàng bán và lp d toán chi phí sn xut nhm cung
cp thông tin tài chính cho nhà qun tr kim soát chi phí, đnh hng sn xut;
4
- Giai đon th hai, khong nhng nm 1965 cho đn nay, k toán qun tr
đc xem nh là chuyên môn k toán phn ánh, cung cp thông tin kinh t, tài
chính cho nhà qun tr thc hin toàn din hn các chc nng qun tr.
Xét v trng tâm thông tin, quá trình hình thành, phát trin k toán qun tr
trong doanh nghip tri qua 4 giai đon c bn vi trng tâm thông tin khác nhau:
- Giai đon th nht: Trc nhng nm 1950 – Xác đnh và kim soát chi phí.
- Giai đon th hai: vào nhng nm 1965 – Cung cp thông tin đ hoch đnh
và kim soát qun lý.
- Giai đon th ba: vào nhng nm 1985 – Hng đn cung cp thông tin
gim tn tht ngun lc trong hot đng sn xut kinh doanh.
- Giai đon th t: vào nhng nm 1995 – To ra giá tr thông qua s dng
hiu qu ngun lc.
S phát trin kinh t, xã hi dn đn hình thành nhng nhn thc khác nhau v
k toán, k toán qun tr và chính nn kinh t th trng đã làm ni bt nhu cu v
k toán qun tr, thúc đy phát trin k toán qun tr, thông tin phc v cho nâng cao
nng lc qun tr - cnh tranh đ b sung toàn din, hoàn thin hn h thng thông
tin k toán trong môi trng sn xut kinh doanh thay đi rt nhanh.
K toán qun tr đc xem nh là quy trình đnh dng, thu thp, kim tra, đnh
lng đ trình bày, gii thích và cung cp thông tin kinh t, tài chính v hot đng
ca doanh nghip cho nhng nhà qun tr trong ni b doanh nghip thc hin toàn
din các chc nng qun tr.
1.1.2 Vit Nam
K toán qun tr vào Vit Nam ban đu vi hình thái h thng d toán ngân
sách và qun tr chi phí. Phng pháp lp k hoch đã bt đu s khai t sau nhng
nm 1985, tuy nhiên bc đu còn đn gin và thiu chính xác. Sau khi kinh t t
nhân phát trin thì vic lp k hoch phc v cho nhu cu hoch đnh ca doanh
nghip mi đc phát trin rm r.
S ra đi ca k toán qun tr đc đánh du khi Lut K toán Vit Nam có
hiu lc k t ngày 01/01/2004 đã quy đnh v k toán qun tr các đn v nh
sau: k toán qun tr là vic thu thp, x lý và cung cp thông tin tài chính theo yêu
5
cu và quyt đnh k toán trong ni b đn v. Tuy nhiên, vic này ch đc dng
li góc đ nhìn nhn và xem xét, cha có mt quyt đnh c th hay hng dn thi
hành mang tính tng quát. Do đó vic hiu và vn dng k toán qun tr các
doanh nghip Vit Nam còn rt m h.
Ngày 16/01/2006, B tài chính t chc ly ý kin v vic ban hành thông t
hng dn v thc hin k toán qun tr ti trng i hc Kinh t TP.HCM. Có
th nói, đây là đng thái đu tiên th hin s quan tâm ca cp nhà nc đi vi
vic thc hin k toán qun tr ti Vit Nam.
n ngày 12/6/2006, Thông t s 53/2006/TT-BTC ca B Tài Chính v
hng dn áp dng k toán qun tr trong doanh nghip chính thc đc ra đi
nhm hng dn cho các doanh nghip thc hin k toán qun tr.
Qua quá trình gn 30 nm phát trin, k toán qun tr ti Vit Nam hin vn
ch dng li khâu lp k hoch và qun tr chi phí, cha to ra giá tr tng thêm
cho doanh nghip. Do vy vic hiu và vn dng mt cách có hiu qu các công c
ca k toán qun tr là yêu cu cp thit, có vai trò to ln trong vic nâng cao kh
nng hi nhp, kh nng qun lý và điu hành ca mi doanh nghip hin nay.
1.2 nh ngha v k toán qun tr
Theo Liên đoàn K toán Quc t công b trong tài liu tng kt các khái nim
k toán qun tr trên th gii nm 1998: “K toán qun tr đc xem nh là mt quy
trình đnh dng, kim soát, đo lng, tng hp, phân tích, trình bày, gii thích và
truyn đt thông tin tài chính, thông tin phi tài chính liên quan đn hot đng ca
doanh nghip cho nhng nhà qun tr thc hin hoch đnh, đánh giá, kim soát,
điu hành hot đng t chc nhm đm bo s dng có trách nhim, hiu qu ngun
lc kinh t ca doanh nghip”.
Theo nhóm tác gi Anthony A.Atkinson, Raji D.Banker, Robert S.kaplan,
S.mark Young: “K toán qun tr là mt quy trình ci tin không ngng vic hoch
đnh, thit k, đo lng h thng thông tin tài chính, thông tin phi tài chính hot
đng ca doanh nghip đ hng dn, thúc đy hành đng, hành vi qun tr và điu
kin hot đng ca doanh nghip to nên giá tr vn hóa kinh doanh cn thit nhm
đt chin lc, chin thut và mc tiêu ca doanh nghip.”
6
Theo Vin nghiên cu K toán qun tr ca M: “K toán qun tr là mt quy
trình nhn dng, tng hp, trình bày, gii thích và truyn đt thông tin thích hp cho
nhà qun tr thit lp chin lc kinh doanh, hoch đnh và kim soát hot đng, ra
quyt đnh kinh doanh, s dng có hiu qu ngun lc kinh t, ci tin và nâng cao
giá tr doanh nghip, đm bo an toàn cho tài sn, kt hp cht ch vic qun tr và
kim soát ni b”.
Theo Lut K Toán Vit Nam, K toán qun tr “là vic thu thp, x lý, phân
tích và cung cp thông tin kinh t, tài chính theo yêu cu qun tr và quyt đnh kinh
t, tài chính trong ni b đn v k toán”.
Theo thông t 53/2006/TT-BTC thì thông tin hot đng ni b mà K toán
qun tr cung cp có th là: chi phí ca tng b phn, tng công vic, tng sn
phm; phân tích đánh giá tình hình thc hin vi k hoch v doanh thu, chi phí, li
nhun; phân tích mi quan h gia chi phí vi khi lng và li nhun, la chn
thông tin thích hp cho các quyt đnh đu t ngn hn, dài hn, lp d toán ngân
sách nhm phc v vic điu hành, kim tra và ra quyt đnh kinh t.
Qua các đnh ngha trên có th đa ra khái nim tng quát v k toán qun tr
nh sau: “K toán qun tr là mt khoa hc thu nhn, x lý, phân tích và cung cp
thông tin kinh t, tài chính v hot đng kinh doanh ca doanh nghip mt cách c
th, phc v cho các nhà qun tr doanh nghip trong vic lp k hoch, t chc
thc hin, kim tra và đánh giá tình hình thc hin k hoch các hot đng ca
doanh nghip.”
1.3 So sánh gia k toán tƠi chính vƠ k toán qun tr
1.3.1 Nhng đim ging nhau gia k toán tƠi chính vƠ k toán qun tr
K toán tài chính và KTQT có nhiu đim ging nhau và là hai b phn không
th tách ri ca k toán doanh nghip. Nhng đim ging nhau c bn là:
- K toán tài chính và KTQT đu đ cp đn các s kin kinh t tài chính din
ra trong doanh nghip và đu quan tâm đn tài sn, n phi tr, ngun vn s hu,
doanh thu, chi phí, kt qu hot đng sn xut kinh doanh, quá trình lu chuyn tin
t ca doanh nghip.
7
- K toán tài chính và KTQT đu da trên h thng ghi chép ban đu ca k
toán. H thng ghi chép ban đu là c s đ k toán tài chính ghi chép, hch toán và
t đó son tho các báo tài chính đnh k, cung cp cho các đi tng bên ngoài.
i vi KTQT, h thng đó cng là c s đ vn dng và x lý nhm to ra các
thông tin thích hp cho vic ra quyt đnh ca các nhà qun tr.
- K toán tài chính và KTQT đu biu hin trách nhim ca ngi qun lý. K
toán tài chính th hin trách nhim ca ngi qun lý cp cao còn KTQT th hin
trách nhim ca nhà qun lý các cp bên trong doanh nghip.
1.3.2 Nhng đim khác nhau gia k toán tƠi chính vƠ k toán qun tr
Tiêu thc so
sánh
K toán tƠi chính
K toán qun tr
1. i tng s
dng thông tin
- Ngi s dng thông tin ca
KTTC là nhng ngi bên ngoài
doanh nghip nh: các nhà đu t,
c quan thu, nhà cho vayầ
- Ngi s dng thông tin ca
KTQT là nhng nhà qun lý
trong ni b doanh nghip, vì vy
thông tin ca KTQT là nhng
thông tin bí mt.
2. Nguyên tc
trình bày và cung
cp thông tin
- Phi tuân th nguyên tc, chun
mc và ch đ hin hành v k toán
ca tng quc gia, k c các
nguyên tc, chun mc quc t v
k toán đc các quc gia công
nhn.
- Thông tin KTQT cn linh hot,
nhanh chóng và thích hp vi
tng quyt đnh c th ca ngi
qun lý, không buc phi tuân
theo các nguyên tc, chun mc
ca k toán chung.
3. Tính pháp lý
ca k toán
- Có tính pháp lnh, ngha là h
thng s, ghi chép, trình bày và
cung cp thông tin ca KTTC đu
phi tuân th theo các quy đnh
thng nht.
- T chc công tác KTQT mang
tính cht ni b, thuc thm
quyn ca tng doanh nghip phù
hp vi các đc thù qun lý, điu
kin và kh nng ca tng doanh
nghip.
4. c đim thông
tin
- Ch yu di hình thc giá tr
- c biu hin c hình thái
hin vt và hình thái giá tr.
8
- Thông tin nhng nghip v kinh
t đã phát sinh, đã xy ra.
- Thông tin ch yu đt trng tâm
vào tng lai đ nhà qun tr la
chn phng án cho mt s kin
cha xy ra.
- Thông tin k toán thun túy đc
thu thp t các chng t ban đu v
k toán.
- Da vào h thng ghi chép ban
đu ca k toán kt hp vi vic
phân tích, thng kê, x lý.
5. Hình thc báo
cáo
- Báo cáo tài chính phn ánh tng
hp v tài sn, kt qu hot đng
SXKD trong mt thi k (gm
bng cân đi k toán, Báo cáo kt
qu hot đng SXKD, Báo cáo lu
chuyn tin t, Thuyt minh báo
cáo tài chính).
- Báo cáo KTQT đi sâu tng b
phn, tng khâu công vic ca
doanh nghip (nh báo cáo chi
phí sn xut và giá thành, báo cáo
công n phi tr, báo cáo nhp
xut tn kho.
6. K báo cáo
- Lp báo cáo theo đnh k: Tháng,
quý và thng là nm.
- c lp thng xuyên theo
yêu cu qun lý doanh nghip.
1.4 Vai trò ca k toán qun tr
K toán qun tr là mt chuyên ngành ca k toán nhm thc hin quá trình
nhn din, đo lng, tng hp và truyn đt thông tin hu ích giúp cho các nhà
qun tr doanh nghip thc hin các chc nng qun tr gm hoch đnh, t chc
điu hành, kim tra – đánh giá và ra quyt đnh trong quá trình hot đng sn xut
kinh doanh ca doanh nghip. C th nh sau:
- Cung cp thông tin cho quá trình xây dng k hoch:
Lp k hoch là mt chc nng quan trng ca nhà qun lý, k hoch biu hin
di dng hình thc d toán. nhng k hoch này đc thc hin tt, có kh thi
và mang li hiu qu thì phi da trên nhng thông tin đúng đn và có s s do k
toán qun tr cung cp.
- Cung cp thông tin cho quá trình t chc và điu hành:
t chc và điu hành doanh nghip, nhà qun lý cn có nhng thông tin v
tt c các hot đng ca các b phn trong doanh nghip. Các thông tin cho các tình
9
hung khác nhau vi các phng án khác nhau đ nhà qun tr làm c s xem xét,
đ ra các quyt đnh đúng đn trong quá trình t chc và điu hành hot đng sn
xut kinh doanh phù hp vi các mc tiêu đã vch ra.
- Cung cp thông tin cho quá trình kim tra, kim soát:
các nhà qun tr thc hin chc nng kim tra, kim soát, k toán qun tr s
cung cp các báo cáo thc hin, trong đó so sánh s khác bit gia s liu thc hin
so vi s liu d toán. Báo cáo k toán qun tr cung cp thông tin phn hi đ nhà
qun tr bit đc k hoch đ ra đang đc thc hin đn đâu, đng thi nhn din
các vn đ tn ti cn có s điu chnh kp thi nhm hng hot đng ca doanh
nghip theo mc tiêu đã đ ra.
- Cung cp thông tin cho quá trình ra quyt đnh:
Tt c các quyt đnh điu t nn tng thông tin, thông tin do k toán qun tr
cung cp phn ln nhm phc v cho chc nng ra quyt đnh ca nhà qun tr. Vì
vy k toán qun tr cung cp nhng thông tin linh hat, kp thi và mang tính h
thng, trên c s đó phân tích các phng án nhm ra quyt đnh la chn phng
án ti u nht.
1.5 Ni dung ca k toán qun tr
1.5.1 D toán ngơn sách
D toán là s tính toán, d kin mt cách toàn din mc tiêu mà t chc cn
đt đc, đng thi ch rõ cách thc huy đng và s dng các ngun lc đ thc
hin mc tiêu trên. D toán là tp hp các ch tiêu đc biu din mt cách có h
thng di dng s lng và giá tr.
D toán ngân sách: là s tính toán, d kin mt cách toàn din mc tiêu kinh
t, tài chính mà doanh nghip cn đt đc trong k hot đng, đng thi ch rõ
cách thc huy đng, s dng vn và các ngun lc khác đ thc hin mc tiêu ca
doanh nghip. Thông tin trên d toán ngân sách là c s đ đánh giá kt qu hot
đng ca tng b phn và tng cá nhân trong b phn đó. Trên c s đó, xác đnh
rõ quyn hn, trách nhim ca tng b phn nhm phc v tt cho quá trình t chc
và hoch đnh trong doanh nghip.
10
D toán có ý ngha quan trng trong bt k mt t chc hot đng nào,
các ý ngha đó thng c th nh sau:
- Cung cp thông tin tng th và chi tit cho nhà qun lý mt cách khái quát v
toàn b hot đng sn xut kinh doanh sp din ra ca doanh nghip trong k ti.
T đó các nhà qun tr ch đng trong các quyt đnh điu hành, phi hp nhp
nhàng gia các b phn đ đm bo khai thác trit đ các yu t sn xut, không có
s lãng phí, góp phn nâng cao li nhun.
- D toán là c s quan trng đ phân tích, so sánh vi kt qu thc hin. T
đó phát hin đc nhng nhân t nh hng đn s khác bit gia d toán và thc
t đ đa ra các bin pháp phù hp. Mt khác, thông qua quá trình phân tích đ thy
đc các đnh mc, d toán đã phù hp vi thc t cha, t đó có c s xây dng.
- D toán chính là mt bc tranh kinh t tng th ca doanh nghip trong
tng lai, nó kt hp toàn b hot đng ca doanh nghip bng các quyt đnh tác
nghip ca tng b phn khác nhau.
D toán ca doanh nghip phong phú và đa dng tùy theo mc đích và
đc đim ca hot đng kinh doanh mà đc chia thành nhiu loi khác nhau:
o Phân loi theo chc nng: da vào chc nng c th ca tng báo cáo d
toán nên chia d toán làm hai loi chính là d toán hot đng và d toán tài chính
+ D toán hot đng: bao gm các d toán liên quan đn hot đng c th
ca doanh nghip nh: D toán tiêu th, D toán sn xut, D toán chi phí bán
hàng, D toán chi phí qun lý doanh nghip, D toán báo cáo hot đng kinh
doanh. Trong đó, D toán tiêu th nhm d toán tình hình tiêu th sn phm ca
doanh nghip trong k d toán. D toán sn xut thng đc lp trong các doanh
nghip sn xut nhm d tính s lng sn phm cn sn xut và t đó lp các d
toán chi phí sn xut nh D toán chi phí nguyên vt liu trc tip, chi phí nhân
công trc tip, chi phí sn xut chung. Trong các doanh nghip thng mi D toán
mua hàng s đc lp thay cho D toán sn xut nhm d toán khi lng hàng cn
thit phi mua cho nhu cu tn kho và tiêu th. D toán chi phí bán hàng và chi phí
qun lý doanh nghip nhm d toán chi phí cho các hot đng bán hàng và qun lý
trong doanh nghip. D toán báo cáo kt qu hot đng kinh doanh: là d toán tng
11
hp t các d toán trên nhm d toán tình hình hot đng kinh doanh ca doanh
nghip.
+ D toán tài chính là các d toán liên quan đn tin t nh: D toán tin,
D toán vn đu t, D toán bng cân đi k toán. Trong đó, D toán tin là lên k
hoch chi tit vic thu, chi tin. D toán vn đu t là k hoch đu t thêm các tài
sn cn thit cho hot đng sn xut kinh doanh các nm k tip. D toán bng
cân đi k toán trình bày tình hình tài sn và ngun vn ca doanh nghip thi
đim c đnh trong k d toán.
Ni dung ca d toán ph thuc vào đc đim ngành ngh kinh doanh, yêu
cu ca các cp qun tr. Do vy mc đ chi tit và khái quát cng khác nhau.
o Phân loi theo thi gian: theo cách phân loi này thì d toán chia làm hai
loi là d toán ngn hn và d toán dài hn.
+ D toán ngn hn: là d toán phn ánh k hoch kinh doanh và kt qu d
tính ca mt t chc trong mt k k hoch, k k hoch này có th là mt nm hay
di mt nm, k k hoch này thng trùng vi k k toán ca doanh nghip. D
toán ngn hn thng liên quan đn vic mua hàng, bán hàng, doanh thu, chi phí,
bao nhiêu sn phm s đc tiêu th, mc giá tiêu th, giá vn tiêu th, các khon
tài chính cn thit cho hot đng ca doanh nghip trong k d toán. D toán ngn
hn đc lp hàng nm, trc khi kt thúc niên đ k toán nhm hoch đnh k
hoch kinh doanh cho nm tip theo.
+ D toán dài hn: là d toán đc lp cho mt khong thi gian dài có th
là 2, 5, 10 nm. D toán dài hn thng liên quan đn vic mua sm TSC, đt đai,
nhà xng, kênh phân phi, nghiên cu và phát trin hay mt chin lc kinh
doanh dài hn. ây là vic sp xp các ngun lc đ thu đc li nhun d kin
trong mt thi gian dài. c đim ca loi d toán này là ri ro cao, thi gian t lúc
đa vn vào hot đng đn lúc thu đc li nhun tng đi dài. D toán dài hn
khuyn khích các nhà qun lý ch yu s dng kin thc chuyên môn đ phán đoán
các s kin xy ra trong tng lai.
o Phân loi theo phng pháp lp: theo cách phân loi này thì có hai
loi d toán là d toán c đnh và d toán linh hot.
12
+ D toán c đnh: là d toán vi các s liu c đnh, ng vi mt mc
doanh thu d kin cho trc nào đó. D toán c đnh s không có s thay đi hay
điu chnh gì bt k s thay đi ca điu kin d toán.
+ D toán linh hot: là d toán cung cp cho đn v kh nng tính toán các
mc doanh thu, chi phí khác nhau. D toán linh hot giúp các nhà qun lý gii
quyt các vn đ không chc chn bng cách xem trc kt qu các mc doanh
thu, chi phí khác nhau. Các nhà qun lý thng thích s dng d toán linh hot hn
d toán c đnh vì khi s dng d toán linh hot nhà qun lý có th đánh giá kt qu
thc hin công vic ca nhân viên sau khi kim soát tác đng nh hng t doanh
s.
o Phân loi theo mc đ phân tích, d toán đc chia thành: D toán
t gc và d toán cun chiu.
+ D toán t gc là loi d toán khi lp d toán phi gt b ht nhng d
toán s liu đã tn ti trong quá kh và xem các nghip v kinh doanh nh mi bt
đu. Tin hành xem xét kh nng thu nhp, nhng khon chi phí phát sinh và kh
nng thc hin li nhun ca doanh nghip đ lp các báo cáo d toán. Các báo cáo
d toán mi s không l thuc vào s liu ca báo cáo d toán c. D toán t gc
không chu hn ch các mc chi tiêu đã qua, không có khuôn mu vì th nó đòi hi
nhà qun lý các cp phi phát huy tính nng đng ch quan, tính sáng to và cn c
vào tình hình c th đ lp d toán ngân sách. Phng pháp d toán t gc có nhiu
u đim:
Th nht, nó không l thuc vào các s liu ca k quá kh. Thông thng thì
các doanh nghip thng hay da vào s liu ca các báo cáo d toán c kt hp
vi mc tiêu mi đ lp d toán ngân sách cho nm sau. Nhng cách lp d toán
ngân sách nh vy s che lp và l thuc vào các khuyt đim ca k quá kh tn
ti mãi trong doanh nghip. D toán t gc s khc phc nhc đim này trong quá
trình lp d toán.
Th hai, phng pháp d toán t gc s phát huy mnh m tính ch đng và
sáng to ca b phn lp d toán. Quan đim ca các b phn lp d toán không b
nh hng, chi phi bi nhng quan đim sai lm ca nhng ngi đi trc. Thông
13
thng thì các b phn lp d toán có khuynh hng da vào ý đnh ca ngi
qun lý cùng vi các quy đnh có sn đ lp d toán, thiu ch đng suy ngh v
tình hình tng lai, không mnh dn khai thác c hi phát trin công vic. Vì vy
làm cho công tác d toán ch mang tính hình thc, mt đi tính hiu qu thc s. Tuy
nhiên, nhc đim ca phng pháp này là tt c mi hot đng phân tích, nghiên
cu đu bt đu t con s không, khi lng công vic nhiu, thi gian dùng cho
vic lp d toán dài, kinh phí cho vic lp d toán cao và cng không th chc chn
rng s liu d toán t gc chính xác hoàn toàn, không có sai sót.
+ D toán cun chiu còn gi là d toán ni mch. D toán theo phng
pháp này là các b phn lp d toán s da vào các báo cáo d toán c ca doanh
nghip và điu chnh vi nhng thay đi trong thc t đ lp các báo cáo d toán
mi. Lp d toán theo phng pháp này có u đim là các báo cáo d toán đc
san tho, theo dõi và cp nht mt cách liên tc, không ngng. D toán cun chiu
giúp cho các nhà qun lý doanh nghip có th k hoch hóa liên tc các hot đng
kinh doanh ca các nm mt cách liên tc mà không đi kt thúc vic thc hin d
toán nm c mi có th lp d toán cho nm mi. Nhc đim ca phng pháp
này là quá trình lp d toán ngân sách l thuc rt nhiu vào các báo cáo d toán c,
không phát huy tính ch đng sáng to ca các b phn lp d toán ngân sách.
1.5.2 K toán trách nhim
Theo James R. Martin, “K toán trách nhim là mt h thng cung cp các
thông tin v kt qu và hiu qu hot đng ca các b phn bên trong mt doanh
nghip; là công c đo lng; đánh giá hot đng ca các b phn có liên quan đn
hot đng đu t, doanh thu, chi phí và li nhun mà mi b phn có quyn kim
soát và chu trách nhim tng ng.”ầ
K toán trách nhim bao gm ba thành t chính là con ngi, s phân cp
qun lý và các quy trình gn lin vi hot đng sn xut kinh doanh ca mt doanh
nghip. S vn hành ca ba thành t này to ra kt qu ca k toán trách nhim.
Nh vy, k toán trách nhim có th đc din gii trên ba mt sau:
- K toán trách nhim là mt b phn cu thành k toán qun tr thông qua s
phân quyn theo c cu t chc ca doanh nghip. S phân quyn này gn