B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
NGUYN TH THI TH
T CHC CÔNG TÁC K TOÁN QUN TR
TI CÔNG TY TNHH GING CÂY TRNG
LONG HOÀNG GIA
LUN VN THC S KINH T
TP. H Chí Minh – Nm 2013
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
NGUYN TH THI TH
T CHC CÔNG TÁC K TOÁN QUN TR
TI CÔNG TY TNHH GING CÂY TRNG
LONG HOÀNG GIA
Chuyên ngành: K toán
Mã s: 60340301
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC
TS. TRN ANH HOA
TP. H Chí Minh – Nm 2013
LI CAM OAN
Tác gi xin cam đoan Lun vn “ T chc công tác k toán qun tr ti Công ty
TNHH ging cây trng Long Hoàng Gia” là công trình nghiên cu ca chính tác gi di
s hng dn ca ngi hng dn khoa hc.
Tác gi đ tài
Nguyn Th Thi Th
MC LC
TRANG PH BÌA
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC CÁC T VIT TT
DANH MC CÁC BNG BIU, S
PHN M U 1
CHNG 1: TNG QUAN V K TOÁN QUN TR VÀ T CHC K TOÁN QUN TR
TRONG DOANH NGHIP 1
1.1 Bn cht và vai trò ca k toán qun tr 1
1.1.1 Bn cht ca k toán qun tr 1
1.1.2 Vai trò ca k toán qun tr trong điu hành và qun lý doanh nghip 3
1.1.3 Mt s phng pháp k thut k toán qun tr 5
1.1.4 S lc v quá trình phát trin ca KTQT trên th gii 7
1.2 Ni dung ca k toán qun tr 8
1.2.1 H thng k toán chi phí và qun tr chi phí trong doanh nghip 9
1.2.2 D toán ngân sách 17
1.2.3 K toán trách nhim qun lý 22
1.2.4 Thit lp thông tin phc v cho vic ra quyt đnh và d báo 26
1.3 T chc k toán qun tr trong doanh nghip 29
1.3.1 Mô hình t chc k toán qun tr 29
1.3.2 T chc thu thp thông tin ban đu 31
1.3.3 T chc phân loi, x lý và cung cp thông tin 32
1.3.4 T chc thit lp và cung cp thông tin qua h thng báo cáo k toán qun tr 33
1.3.5 T chc ng dng tin hc vào k toán qun tr 34
1.4 K toán qun tr ti Vit Nam và bài hc kinh nghim 35
1.4.1 H thng lut pháp v k toán qun tr 35
1.4.2 K toán qun tr ti Vit Nam 36
1.4.3 Bài hc kinh nghim v t chc k toán qun tr trong doanh nghip va và nh 38
KT LUN CHNG 1 39
CHNG 2: TÌNH HÌNH T CHC CÔNG TÁC K TOÁN TI CÔNG TY TNHH GING
CÂY TRNG LONG HOÀNG GIA 40
2.1 Tình hình t chc qun lý kinh doanh ca công ty 40
2.1.1 Gii thiu v công ty 40
2.1.2 Ngành ngh hot đng kinh doanh 41
2.1.3 Tình hình hot đng ca công ty trong 5 nm gn đây và phng hng phát trin 41
2.1.4 T chc b máy công ty 42
2.1.5 Công tác k toán và b máy k toán ti công ty 45
2.2 Thc trng công tác k toán và k toán qun tr ti công ty TNHH ging cây trng Long
Hoàng Gia 51
2.2.1 H thng k toán chi phí và qun tr chi phí 52
2.2.2 nh giá bán sn phm 57
2.2.3 H thng d toán ngân sách 57
2.2.4 H thng k toán trách nhim 59
2.2.5 T chc k toán qun tr 60
2.3 Nhn xét chung v công tác k toán qun tr ti công ty 63
KT LUN CHNG 2 65
CHNG 3: T CHC CÔNG TÁC K TOÁN QUN TR TI CÔNG TY TNHH GING
CÂY TRNG LONG HOÀNG GIA 66
3.1 Quan đim xây dng 66
3.1.1 Tính tt yu phi t chc k toán qun tr trong doanh nghip 66
3.1.2 Phù hp quy mô, đc đim hot đng ca doanh nghip 67
3.1.3 S cân đi li ích và chi phí ca doanh nghip 67
3.2 Ni dung xây dng 68
3.2.1 La chn mô hình k toán qun tr 68
3.2.2 T chc quy trình thu thp, x lý và cung cp thông tin 69
3.2.3 Hoàn thin h thng k toán chi phí và qun tr chi phí theo hng k toán qun tr
(ph lc 01, 02) 75
3.2.4 Hoàn thin ni dung đnh giá bán sn phm theo hng k toán qun tr 79
3.2.5 Xây dng h thng d toán ngân sách 80
3.2.6 Xây dng h thng k toán trách nhim (ph lc 03) 95
KT LUN CHNG 3 98
KT LUN CHUNG 99
PH LC
DANH MC CÁC T VIT TT
BH Bán hàng
BVTV Bo v thc vt
CP Chi phí
CPSX Chi phí sn xut
DN Doanh nghip
GT Giá thành
IFAC International Federation of Accounting – Liên đoàn k toán
quc t
KT K toán
KTQT K toán qun tr
KTTN K toán trách nhim
NC Nhân công
NVL Nguyên vt liu
QLDN Qun lý doanh nghip
SX Sn xut
SXC Sn xut chung
SXKD Sn xut kinh doanh
TSC Tài sn c đnh
DANH MC BNG BIU, S
Danh mc các bng
Bng 2.1 Danh mc các mã thng kê
Bng 2.2 Bng quy mô vn điu l
Bng 2.3 Bng s lng nhân viên các phòng ban
Bng 2.4 Bng s liu trình đ hc vn công nhân viên
Bng 3.1 Báo cáo tình hình cht lng theo tng đi tng
Bng 3.2 Thng kê tình hình cht lng sn phm theo đa đim sn xut
Bng 3.3 Phân tích la chn các phng án
Bng 3.4 Chi phí NVL trc tip tiêu chun
Bng 3.5 Chi phí nhân công trc tip tiêu chun
Bng 3.6 Thng kê lng hàng bán qua các nm
Bng 3.7 D toán doanh thu
Bng 3.8 D toán sn xut
Bng 3.9 D toán tng hp sn xut
Bng 3.10 D toán CP nguyên vt liu trc tip
Bng 3.11 D toán tng hp CP nguyên vt liu trc tip
Bng 3.12 D toán CP nhân công trc tip
Bng 3.13 D toán tng hp CP nhân công trc tip
Bng 3.14 D toán CP sn xut chung
Bng 3.15 D toán tng hp CP sn xut chung
Bng 3.16 D toán CP bán hàng
Bng 3.17 D toán CP qun lý doanh nghip
Danh mc các s đ
S đ 1.1 S đ phát trin ca k toán qun tr theo IFAC
S đ 2.1 S đ b máy t chc ca công ty
S đ 2.2 S đ t chc b máy k toán
PHN M U
1. Tính thit thc ca đ tài
Theo báo cáo thng niên ca Phòng thng mi và công nghip Vit
Nam, nm 2012, Vit Nam có 58.128 doanh nghip phá sn, 69.874 doanh nghip
đng ký mi. S liu báo cáo cho thy ti Vit Nam nm 2012 có 10 doanh
nghip đng ký mi thì có 8 doanh nghip phá sn. Trong bi cnh cnh tranh
gay gt và môi trng kinh doanh khc nghit nh hin nay các doanh nghip
phi n lc không ngng đ tn ti và phát trin.
K toán là mt b phn cu thành quan trng ca h thng công c qun lý
kinh t tài chính. k toán có th phát huy đy đ vai trò ca mình thì mi
doanh nghip phi xây dng cho mình mt h thng k toán hoàn chnh gm k
toán tài chính và k toán qun tr. Qua thc t công tác ti Công ty ging cây
trng Long Hoàng Gia, vi mong mun xây dng h thng k toán qun tr hot
đng hiu qu phc v đc lc cho công tác qun lý, điu hành doanh nghip, tác
gi đã chn đ tài “T chc công tác k toán qun tr ti Công ty TNHH ging
cây trng Long Hoàng Gia” đ thc hin lun vn Thc s.
2. Mc tiêu nghiên cu
tài hng đn vic tìm hiu và đánh giá tình hình t chc công tác k
toán qun tr và qun tr chi phí ti công ty đ t đó t chc ng dng công tác k
toán qun tr trong thc t hot đng kinh doanh.
3. i tng, phm vi và phng pháp nghiên cu
i tng và phm vi nghiên cu
tài nghiên cu thc t t chc công tác k toán qun tr trong phm vi
Công ty TNHH ging cây trng Long Hoàng Gia.
Phng pháp nghiên cu
tài s dng các phng pháp h thng hoá, tng hp thông tin, quan
sát, phân tích, suy din, kim chng. Các phng pháp này đc thc hin trong
3 giai đon sau:
Tp hp nhng tài liu và các nghiên cu có liên quan đn k toán qun tr
và qun tr chi phí. T các ngun tài liu khác nhau, qua phng pháp tng hp,
h thng hóa nhng tài liu thu thp đc đ tìm ra mô hình k thut, các ni
dung k toán qun tr thích hp d dàng áp dng trong điu kin thc tin ca các
doanh nghip Vit Nam hin nay.
Tin hành kho sát thc t công tác k toán qun tr và đc bit là công tác
qun tr chi phí ti Công ty TNHH ging cây trng Long Hoàng Gia đ rút ra
nhng ni dung mà Công ty này đã làm và cha làm trong điu kin thc t hot
đng kinh doanh ca công ty.
Kt hp gia c s lý lun vi vic kho sát thc t công tác k toán qun
tr ti Công ty Long Hoàng Gia, tác gi tng hp và suy din đ t chc công tác
k toán qun tr thích hp vi công ty và các doanh nghip tng t.
4. Nhng đóng góp ca đ tài
tài góp phn trong vic:
Phân tích thc trng tình hình vn dng k toán qun tr ti công ty TNHH
ging cây trng Long Hoàng Gia
Xác đnh ni dung ca k toán qun tr thc hin ti công ty TNHH ging
cây trng Long Hoàng Gia
T chc vic thc hin các ni dung k toán qun tr ti công ty TNHH
ging cây trng Long Hoàng Gia
5. Tng quan v đ tài nghiên cu
T trc đn nay đã có rt nhiu lun vn nghiên cu v h thng k toán
qun tr vi nhiu đi tng nhiu góc đ và mc đích khác nhau, nhm đa ra
các gii pháp xây dng và nhm nâng cao hiu qu hot đng ca h thng k
toán qun tr.
áng chú ý nht là lun án tin s “Xây dng ni dung và t chc k toán
qun tr cho các doanh nghip nh và va Vit Nam” ca tác gi Phm Ngc
Toàn - i hc kinh t TP.HCM - 2010. Tác gi đã h thng nhng lý lun liên
quan đn k toán qun tr, tng hp kinh nghim vn dng ni dung và cách thc
t chc k toán qun tr mt s nc trên th gii và rút ra nhng bài hc kinh
nghim cho các doanh nghipVit Nam nói chung và các doanh nghip nh và
va Vit Nam; phân tích, đánh giá thc trng,tìm ra nhng nguyên nhân yu
kém v k toán qun tr ca các doanh nghip nh và va Vit Nam; trên c s
đó đ xut xây dng các ni dung k toán qun tr và t chc k toán qun tr phù
hp vi các doanh nghip nh và va. Thành công ln nht ca lun vn này là
làm tin đ, gi ý cho nhng nghiên cu xây dng h thng k toán qun tr ti
các doanh nghip nh và va ti Vit Nam.
Theo sau là lun vn “Xây dng h thng k toán qun tr ti công ty c
phn ng Tâm” ca tác gi Trn Tun Phong - i hc kinh t TP. HCM –
2012. Tác gi đã nghiên cu, phân tích và đánh giá thc trng vic vn dng k
toán qun tr, tìm ra nhng hn ch ca vic vn dng mô hình k toán qun tr và
đ xut hng khc phc và xây dng h thng k toán qun tr ti công ty c
phn ng Tâm. Thành công ca lun vn này là nghiên cu sâu và chi tit v h
thng k toán qun tr ti mt công ty. Hn ch ca lun vn là không có bng
kho sát các cá nhân và b phn liên quan nên nhng nguyên nhân ca s hn ch
trong các ni dung k toán qun trmà tác gi trình bày mang tính ch quan ca
tác gi.
Tip đó là lun vn “T chc công tác k toán qun tr ti công ty TNHH
Chí Hùng” ca tác gi Nguyn Vn Hi - i hc kinh t TP. HCM – 2012. Tác
gi nghiên cu và phân tích thc trng h thng k toán và k toán qun tr ti
công ty TNHH Chí Hùng, xác đnh ni dung và t chc vic thc hin ni dung
k toán qun tr ti công ty. Thành công ca lun vn là xây dng mi hai ni
dung h thng d toán ngân sách và đánh giá trách nhim qun lý mt cách chi
tit và c th. Tuy nhiên v ni dung hoàn thin k toán chi phí sn xut và tính
giá thành sn phm còn nng v k toán tài chính hn là k toán qun tr. Vic
thc hin bng kho sát ý kin ca Hi đng qun tr, Ban Giám đc và toàn th
nhân viên phòng k toán v nhng đ xut ca tác gi v t chc công tác k toán
qun tr ti công ty là mt đim cng ca lun vn.
K tha nhng nghiên cu trên và thc trng h thng k toán qun tr ti
công ty TNHH ging cây trng Long Hoàng Gia mà tác gi đã chn lun vn “T
chc công tác k toán qun tr ti công ty TNHH ging cây trng Long
Hoàng Gia” đ nghiên cu. im ni bt ca lun vn là tác gi đã đ xut t
chc công tác k toán qun tr t vic chn mô hình; t chc thu thp, x lý và
cung cp thông tin phc v cho k toán qun tr đn vic xây dng các ni dung
k toán qun trphù hp trongđiu kin quy mô, đc đim sn xut kinh doanh
ca Công tynhm phc v cho công tác qun tr đáp ng yêu cu cnh tranh ngày
càng gay gt nh hin nay.
6. Kt cu lun vn:
Lun vn đc chia thành 5 phn: Phn m đu, phn kt lun và ba
chng:
Chng 1: Tng quan v k toán qun tr và t chc k toán qun tr trong
doanh nghip
Chng 2: Tình hình t chc công tác k toán ti công ty TNHH ging cây
trng Long Hoàng Gia
Chng 3: T chc công tác k toán qun tr ti công ty TNHH ging cây
trng Long Hoàng Gia.
1
CHNG 1:
TNG QUAN V K TOÁN QUN TR VÀT CHC
KTOÁN QUN TRTRONG DOANH NGHIP
1.1 Bn cht và vai trò ca k toán qun tr
1.1.1 Bn cht ca k toán qun tr
K toán qun tr đã tng xut hin rt lâu vào nhng nm cui th k 18
đn đu th k 19 trong h thng k toán doanh nghip. Vào thi đim này thut
ng “k toán qun tr” cha xut hin nhng thay vào đó thut ng “k toán chi
phí” đã xut hin đ đnh ngha quy trình tính toán chi phí, xác đnh giá thành,
kim soát tình hình tài chính ca doanh nghip. Nm 1956, Robert Anthony đã
cho xut bn quyn sách k toán qun tr đu tiên đánh du quan trng cho s ra
đi ca k toán qun tr.[13,tr. 2-3]
S phát trin ca k toán qun tr đi t yêu cu phi phc v sao cho tt
nht các công vic d báo, t chc điu hành, kim soát và ra quyt đnh đn nhu
cu tp trung quan tâm vào vic làm gim hao phí ngun lc s dng trong quá
trình hot đng sn xut kinh doanh, thông qua s dng các k thut phân tích
quá trình và chuyn t k toán chi phí sang qun tr chi phí. Tip sau đó, k toán
qun tr chuyn sang quan tâm đn vic to ra giá tr bng cách s dng hiu qu
các ngun lc thông qua vic s dng các k thut đánh giá các yu t to nên giá
tr cho khách hàng, giá tr cho c đông, s thay đi trong quy trình hot đng kinh
doanh ni b và hc hi phát trin.
2
Quá trình hình thành và phát trin ca k toán qun tr đc ghi nhn thành
các giai đon khác nhau, mi giai đon ca quá trình phát trin th hin s thích
nghi vi nhng điu kin mi đt ra cho doanh nghip, mi giai đon có s kt
hp gia cái mi vi cái c, trong đó cái c đc kt cu li đ phù hp vi cái
mi theo ý ngha các điu kin mi ca k toán qun tr. [13, tr. 5]
“S phát trin kinh t, xã hi dn đn hình thành nhng nhn thc khác
nhau v k toán, k toán qun tr và chính nn kinh t th trng đã làm ni bt
nhu cu v k toán qun tr, thúc đy phát trin k toán qun tr. K toán qun tr
đc xem nh là quy trình đnh dng, thu thp, kim tra, đnh lng đ trình bày,
gii thích, cung cp thông tin kinh t, tài chính v hot đng doanh nghip cho
nhng nhà qun tr trong ni b doanh nghip thc hin toàn din các chc nng
qun tr”. [5, tr. 10]
“Mt h thng k toán qun tr tuyt vi có th s không đm bo cnh
tranh thành công, đc bit nu công ty không có sn phm tt, quy trình sn xut
t chc hp lý, hoc các hot đng bán hàng và hot đng tip th hot đng có
hiu qu. Nhng mt h thng k toán qun tr không hiu qu, cung cp thông
tin chm tr, sai lch hoc kt hp quá nhiu thông tin, có th s làm suy yu n
lc ca công ty trong các hot đng tip th, sn xut, nghiên cu và phát trin”.
[18, tr. 10].
Nh vy, k toán qun tr đã tr thành mt phn tt yu ca k toán, tn ti
song hành cùng k toán tài chính, góp phn vào công tác qun lý ca doanh
nghip.
3
1.1.2 Vai trò ca k toán qun tr trong điu hành và qun lý doanh
nghip
Theo Lut k toán Vit Nam: “K toán qun tr là vic thu thp, x lý, tng
hp và cung cp thông tin kinh t, tài chính theo yêu cu qun tr và quyt đnh
kinh t tài chính trong ni b đn v k toán.”
Theo đnh ngha ca Hip hi k toán viên qun tr Hoa K: “K toán qun
tr là quá trình nhn din, đo lng, tng hp, phân tích, son tho, din gii và
truyn đt thông tin đc nhà qun tr s dng đ lp k hoch, đánh giá và kim
tra trong ni b t chc và đ đm bo vic s dng hp lý và có trách nhim đi
vi các ngun lc ca t chc đó.”
Da trên nhng đnh ngha này, vai trò ca k toán qun tr đc th hin
tng ng vi tng chc nng ca nhà qun tr:
Chc nng hoch đnh:
K toán qun tr cung cp thông tin v tình hình tài chính, tình hình hot
đng ca đn v, ca đi th cnh tranh, điu kin th trng, th hiu khách hàng
và sáng kin k thut… Thông tin do k toán qun tr cung cp rt quan trng
trong vic truyn đt và hng dn nhà qun tr xây dng k hoch ngn hn và
dài hn.
Chc nng t chc điu hành:
K toán qun tr cung cp thông tin cho vic xây dng và phát trin mt c
cu ngun lc hp lý trong doanh nghip và nhng thông tin phát sinh hàng ngày
trong doanh nghip. Thông tin do k toán qun tr cung cp phi có tác dng phn
hi v hiu qu và cht lng ca các hot đng đã và đang đc thc hin đ
giúp nhà qun tr có th kp thi điu chnh và t chc li hot đng ca doanh
nghip.
4
Chc nng kim soát:
K toán qun tr cung cp thông tin v tình hình thc t, thông tin chênh
lch gia thc t vi d toán ca tng b phn trong doanh nghip, giúp cho nhà
qun tr kim soát đc vic thc hin các ch tiêu d toán và đa ra các bin
pháp nhm nâng cao hiu qu hot đng trong tng lai.
Chc nng ra quyt đnh:
K toán qun tr thu thp, x lý và cung cp các thông tin liên quan đn
các phng án kinh doanh nhm giúp cho nhà qun tr la chn phng án ti u
nht. i vi các quyt đnh có tính chin lc, thông tin do k toán qun tr cung
cp phi h tr cho nhà qun tr xác đnh các mc tiêu ca t chc và đánh giá
các mc tiêu đó có thc hin đc trên thc t hay không. i vi các quyt đnh
tác nghip, k toán qun tr cung cp nhng thông tin đ giúp nhà qun tr ra
quyt đnh v s dng các ngun lc ca t chc và giám sát các ngun lc đó đã
và đang đc s dng nh th nào.
Vai trò ca k toán qun tr đc th hin khác nhau mi cp đ qun tr
trong t chc:
Cp qun tr Vai trò ca k toán qun tr
Cp c s Cung cp thông tin phc v cho nhà qun tr cp c s kim soát
và ci tin hot đng ti b phn do h qun lý.
Cp trung gian Cung cp thông tin phc v cho nhà qun tr cp trung gian
giám sát và đa ra quyt đnh v các ngun lc nh nguyên vt
liu, vn đu t, sn phm, dch v và khách hàng…
Cp cao Cung cp thông tin đã đc tng hp t các nghip v, s kin
5
đã xy ra theo tng ngi điu hành, tng khách hàng và tng
b phn phc v cho nhà qun tr cp cao đ h tr cho h đa
ra các quyt đnh trong ngn hn và dài hn.
1.1.3 Mt s phng pháp k thut k toán qun tr:
K toán qun tr có th s dng các phng pháp k thut, nguyên tc k
toán chung nh: chng t, tài khon, ghi s kép, bng cân đi k toán… Ngoài ra,
k toán qun tr còn có mt s phng pháp k thut riêng nh sau:
Phng pháp phân loi:
Ni dung chính ca phng pháp này là phân chia các đi tng nghiên
cu thành các loi, các chi tit theo tng tiêu thc nht đnh đ quan sát đi tng
trong mi quan h vi nhng loi, nhng chi tit hp thành đi tng.
Phng pháp so sánh:
Ni dung chính ca phng pháp này là chn các ch tiêu có cùng điu
kin so sánh hoc có quan h kinh t đ thit lp quan h so sánh vi nhau.T đó,
quan sát bin đng ni dung, kt cu, mi tng quan gia các đi tng.
Phng pháp phân tích mc nh hng các nhân t:
Ni dung chính ca phng pháp này là xác đnh, lng hóa mc đ nh
hng ca các nhân t đn s bin đng ca mt ch tiêu.
Phng pháp đ th, biu đ:
Ni dung chính ca phng pháp này là cn c vào mi quan h gia các
đi tng thit lp phng trình toán hc biu hin mi quan h gia chúng. T
đó, thit lp nên đ th hay biu đ th hin các đi tng và cng chính t đ th,
biu đ này nhn đnh, quan sát s tn ti, đc đim đi tng.
Phng pháp ch s tài chính:
6
Ni dung c bn ca phng pháp này là cn c vào mi quan h có ý
ngha gia các yu t tài chính thit lp nên các ch s tài chính có ni dung, kt
cu tài chính đc trng.
Phng pháp đnh lng:
Phng pháp này da trên nn tng kinh t lng, vn dng các k thut
kinh t lng đ lng hóa thông tin. T đó, cn c vào đc đim thông tin kt
hp vi toán hc đ quan sát các hin tng kinh t tài chính.
Phng pháp phân tích thông tin thích hp:
Phng pháp này là mt quy trình chn lc, đn gin hóa thông tin các
phng án đ cung cp thông tin ngn gn, phù hp, nhanh chóng và có trng
tâm cho chn la mt phng án kinh doanh.
Phng pháp bng cân bng thành qu:
Phng pháp này da vào các yu t gi vai trò quan trng và quyt đnh
đn kt qu, hiu qu, s n đnh, phát trin doanh nghip trong ngn hn và dài
hn đ thit k nên mt bng cân đi gia các yu t này. T đó, đánh giá tình
hình hin thc, tim nng và trin vng hot đng ca doanh nghip.
Phng pháp cân đi chi phí – li ích:
Ni dung ca phng pháp này là thit lp mi quan h gia chi phí vi li
ích kinh t mà nó đem li. Chi phí đc xem hu ích khi nó to ra mt giá tr hu
dng, chi phí đc xem hiu qu khi nó to nên mt giá tr hu dng tng ng
vi mt giá tr gia tng hoc ngun thu nhp, tim nng kinh t ln hn chi phí.
Phng pháp phân tích quan h chi phí – khi lng – li nhun:
Phng pháp tính thi giá tin t:
7
Phng pháp này đc xây dng trên quan đim đng tin luôn to ra kh
nng sinh li. T đó, khi tính toán các thông tin liên quan đn dòng tin phát sinh
nhiu nm, nht là khi đ cp đn dòng tin liên quan đn vn đu t, chi phí,
thu nhp, liên quan đn d án đu t dài hn cn phi chuyn đi dòng tin v
cùng mt thi k hin ti hoc trong tng lai.
1.1.4 S lc v quá trình phát trin ca KTQT trên th gii
K toán qun tr trên th gii ra đi t rt lâu.Quá trình hình thành và phát
trin ca k toán qun tr đc ghi nhn thành các giai đon khác nhau, mi giai
đon ca quá trình phát trin th hin s thích nghi vi nhng điu kin mi đt
ra cho doanh nghip, mi giai đon có s kt hp gia cái mi vi cái c, trong
đó cái c đc kt cu li đ phù hp vi cái mi theo ý ngha các điu kin mi
ca k toán qun tr.
Theo Liên đoàn k toán quc t ( IFAC ), s phát trin ca k toán qun tr
tri qua 4 giai đon khác nhau: [17]
giai đon 1, t 1950 tr v trc, k toán qun tr đc xem là mt hot
đng đn thun mangtính cht k thut nhm đt đc các mc tiêu ca t chc,
Ni dung ca k toán qun tr tp trung vào vic xác đnh và kim soát chi phí.
Giai đon 2, nm 1965, k toán qun tr đc xem nh mt hot đng qun
lý nhng vai trò nhânviên tha hành, h tr cho các nhà qun lý cp cao trong
vic cung cp thông tin cho hot đng hoch đnh và kim soát thông qua các k
thut phân tích quyt đnh và k toán trách nhim.
giai đon 3 và giai đon 4, k toán qun tr đã tr thành mt b phn gn
lin vi hot đng qun lý, các thông tin đc cung cp tc thi cho ngi qun
lý. giai đon 3, nm 1985, ni dung k toán qun tr tp trung vào vic ct gim
lãng phí các ngun lc trong quá trình kinh doanh thông qua vic s dng k
8
thut phân tích quá trình và k thut qun tr chi phí. giai đon 4, nm 1995, k
toán qun tr tp trung vào victo ra giá tr bng cách s dng hiu qu các
ngun lc thông qua các k thut s dng công ngh kim tra các tiêu thc v giá
tr khách hàng, giá tr c đông và đi mi t chc.
S đ 1.1 S đ phát trinca k toán qun tr (IFAC)
Giai đon 1 2 3 4
Nm
1950 1965 1985 1995
Các ni dung
nhn mnh
Xác đnh và
kim soát chi
phí
Cung cp
thông tin cho
hoch đnh và
kim soát
Ct gim vic
s dng lãng
phí các ngun
lc
To ra giá tr
thông qua s
dng có hiu
qu các ngun
lc
Các k thut
áp dng
Lp d toán
và kim soát
chi phí
Phân tích
quyt đnh và
k toán trách
nhim
Phân tích quá
trình và qun
tr chi phí
S dng công
ngh kim tra
các tiêu thc
v giá tr
khách hàng,
giá tr c đông
và đi mi t
chc
1.2 Ni dung ca k toán qun tr
K toán qun tr là k toán theo chc nng qun lý, vai trò ca nó là cung
cp thông tin hu ích liên quan đn vic lp k hoch, t chc, điu hành hot
đng, kim tra và ra quyt đnh. Ni dung ca k toán qun tr cng không ngoài
vai trò ca nó là phc v cho công tác qun lý doanh nghip. Ni dung ch yu,
ph bin ca k toán qun tr bao gm:
9
- H thng k toán chi phí và qun tr chi phí trong doanh nghip
- D toán ngân sách
- K toán trung tâm trách nhim và đánh giá trách nhim qun lý
- Thit lp thông tin phc v cho vic ra quyt đnh và d báo
Mô hình k toán qun tr áp dng phù hp cho các doanh nghip nh và
va là mô hình tp trung xây dng h thng chi phí cùng h thng d toán có gii
hn: d toán tiêu th, d toán sn xut, d toán nguyên vt liu trc tip, d toán
nhân công trc tip, d toán chi phí sn xut chung, d toán chi phí bán hàng, d
toán chi phí qun lý doanh nghip. [7, tr. 88]
1.2.1 H thng k toán chi phí và qun tr chi phí trong doanh nghip
1.2.1.1 Phân loi chi phí
Phân loi chi phí theo cách ng x ca chi phí vi mc đ hot
đng:
Bin phí (chi phí kh bin): là chi phí mà tng s ca nó có quan h t l
thun trc tip vi bin đng ca mc đ hot đng.
nh phí (chi phí bt bin): là nhng khon chi phí mà tng s ca nó không
bin đi hoc rt ít bin đi khi mc đ hot đng thay đi trong mt phm vi
phù hp.
Chi phí hn hp: là chi phí mà thành phn ca nó bao gm c yu t bin
phí ln đnh phí. Yu t bt bin ca chi phí hn hp thng phn ánh chi phí cn
bn, ti thiu đ duy trì và luôn luôn tình trng sn sàng phc v. Yu t kh
bin thng phn ánh chi phí thc t hoc chi phí s dng quá đnh mc.
Phân loi chi phí theo tính cht, ni dung kinh t ca chi phí:
10
Cách phân loi này cn c vào các chi phí có cùng tính cht kinh t đ
phân loi, không phân bit chi phí phát sinh đâu, cho hot đng sn xut kinh
doanh nào. Khi đó, toàn b chi phí đc chia thành 6 yu t:
- Chi phí nguyên vt liu trc tip
- Chi phí nhân công trc tip
- Chi phí công c dng c
- Chi phí khu hao tài sn c đnh
- Chi phí dch v mua ngoài
- Chi phí bng tin khác
Phân loi chi phí theo chc nng hot đng:
Cách phân loi này cn c vào chc nng hot đng mà chi phí phát sinh
đ phân loi. Theo cách phân loi này, toàn b chi phí đc chia thành hai loi là
chi phí sn xut và chi phí ngoài sn xut.
Chi phí sn xut: bao gm
Chi phí nguyên vt liu trc tip: là biu hin bng tin nhng nguyên vt
liu ch yu to thành thc th vt cht ca sn phm.
Chi phí nhân công trc tip: là tin lng chính, lng ph, các khon
trích theo lng và các khon phi tr khác cho công nhân trc tip sn xut.
Chi phí sn xut chung: là nhng chi phí đ sn xut ra sn phm nhng
không k chi phí nguyên vt liu trc tip và chi phí nhân công trc tip.
Trong hot đng sn xut, s kt hp các chi phí trên to thành nhng loi
chi phí khác nhau. Kt hp gia chi phí nguyên vt liu trc tip vi chi phí nhân
công trc tip gi là chi phí ban đu, th hin chi phí ch yu cn thit khi bt đu
sn xut sn phm. Kt hp gia chi phí nhân công trc tip và chi phí sn xut
11
chung gi là chi phí chuyn đi hay chi phí ch bin, th hin chi phí cn thit đ
chuyn đi nguyên vt liu thành sn phm.
Chi phí ngoài sn xut:
Là nhng chi phí phát sinh cn thit đ tiêu th sn phm và qun lý chung
toàn doanh nghip. Chi phí ngoài sn xut bao gm hai khon mc chính:
Chi phí bán hàng: là toàn b nhng chi phí phát sinh cn thit đ tiêu th
sn phm hàng hóa.
Chi phí qun lý doanh nghip: là toàn b nhng chi phí chi ra cho vic t
chc và qun lý trong toàn doanh nghip.
Phân loi chi phí theo mi quan h vi thi k xác đnh kt qu
kinh doanh:
Theo cách phân loi này chi phí đc chia thành 2 loi chi phí là chi phí
sn phm và chi phí thi k.
Chi phí sn phm: là nhng chi phí liên quan trc tip đn vic sn xut
sn phm hoc mua hàng hóa.
Chi phí thi k: là nhng chi phí phát sinh trong mt thi k và đc tính
ht vào phí tn trong k đ xác đnh kt qu kinh doanh.
Các nhn din khác v chi phí :
Chi phí c hi: là nhng thu nhp tim tàng b mt đi khi chn phng án
này thay cho phng án khác.
Chi phí chênh lch: là chi phí có trong phng án này nhng li không có
hoc ch có mt phn trong phng án khác.