Ứng dụng các công cụ kỹ thuật kế toán quản trị trong các doanh nghiệp nhỏ và vừa

BăGIỄOăDCăVĨăĨOăTO
TRNGăIăHCăKINHăTăTP.ăHăCHệăMINH
INHăTăTP.ăHăCHệăMINH
NGăTHăHNGăNH
NGUYNăỊNHăHÙNG
NGăDNGăCỄCăCỌNGăC,ăKăTHUT KăTOỄNăQUNă
TRăTRONGăCỄCăDOANHăNGHIPăNHăVĨăVA
ChuyênăngƠnh:ăKătoán
Mưăs:ă60340301
LUNăVNăTHCăS
PGS.TS.ăVẪăVNăNH
Nmă2013
BăGIỄOăDCăVĨăĨOăTO
TRNGăIăHCăKINHăTăTP.ăHăCHệăMINH
TRNGăIăHCăKINHăTăTP.ăHăCHệăMINH
NGăTHăHNGăNH
NGUYNăỊNHăHÙNG
NGăDNGăCỄCăCỌNGăC,ăKăTHUT KăTOỄNăQUNă
TRăTRONGăCỄCăDOANHăNGHIPăNHăVĨăVA
ChuyênăngƠnh:ăKătoán
Mã s: 60340301
LUNăVNăTHCăS
NGIăHNGăDNăKHOAăHC
TS.ăNGUYNăỊNHăHÙNG
PGS.TS.ăVẪăVNăNH
Nmă2013
LIăCAMăOAN


Tôi xin cam đoan các ni dung, phng pháp phơn tích vƠ kt lun đc trình
bƠy trong lun vn nƠy lƠ kt qu ca nhng n lc ca riêng tôi. Các s liu s dng

trong lun án lƠ trung thc vƠ đc thu thp t các ngun d liu đc kim chng,
khách quan.

Tácăgiălunăvn




NguynăìnhăHùng

I

Mcălc
Liăcamăđoan
Liăcámăn
Mcălc
Danhămcăcácăchăvitătt
Danhămcăcácăbng, săđ,ăbiuăđăvƠăhìnhăv
MăU 1
CHNG 1: C S Lụ LUN V T CHC K TOÁN QUN TR VÀ
DNNVV 5
1.1 T chc k toán qun tr 5
1.1.1 nhănghaăkătoánăqunătr 5
1.1.2 Tăchcăkătoánăqunătr 5
1.1.3 Yêuăcu,ănhimăvăcaătăchcăkătoánăqunătr 6
1.1.4 Niădungătăchcăkătoánăqunătr 7
1.2 Doanh nghip nh vƠ va 9
1.2.1 nhăngha 9
1.2.2 căđimăcaăDNNVVănhăhngăđnătăchcăkătoán 11
1.3 Các công c, k thut k toán qun tr ng dng trong các DNNVV 13

KT LUN CHNG 1 20
CHNG 2: KHO SÁT TỊNH HỊNH NG DNG CÁC CÔNG C, K
THUT K TOÁN QUN TR TRONG CÁC DNNVV 21
2.1 DNNVV ti Vit nam 21
2.1.1 nhănghaăDNNVV 21
2.1.2 ThcătrngăDNNVVătiăVitănam 23
2.2 Thc trng k toán, k toán qun tr trong các DNNVV ti Vit nam 25
2.3 Kho sát ng dng các công c, k thut k toán qun tr trong các DNNVV
27
2.3.1 PhmăviăvƠăđiătng 27
2.3.2 Quyătrìnhăthcăhin 28
2.3.3 Ktăquăkhoăsát 29
KT LUN CHNG 2 43
II

CHNG 3:  XUT, KIN NGH V NG DNG CÁC CÔNG C, K
THUT K TOÁN QUN TR TRONG CÁC DNNVV 44
3.1 Quan đim ca các đ xut 44
3.1.1 Tngăcngăápădngăcôngăngh 44
3.1.2 Phùăhpăviătrìnhăđăqunălý 44
3.1.3 PhùăhpăviămôăhìnhătăchcăkătoánătrongăcácăDNNVV 45
3.1.4 Quanăhăchiăphíă- liăích 45
3.2 Các đ xut vƠ gii pháp 45
3.2.1 Xơyădngăcácădătoánăkinhădoanhămuăchoăcácăloiăhìnhăkinhădoanhă
hƠngăhóa,ădchăv 45
3.2.2 Lpădătoánădòngătin 46
3.2.3 LpăbngăphơnătíchămiăliênăhăgiaăquytăđnhăvƠăcácăcôngăc,ăkă
thutăkătoánăqunătr 49
3.2.4 Tíchăhpăcácăcôngăc,ăkăthutăkătoánăqunătrăvƠoăcácăphnămmă
kătoán 50

KT LUN CHNG 3 52
KT LUN 53
DanhămcătƠiăliuăthamăkho
Phălc

III

Danhămcăcácăchăvitătt

BCTC : Báo cáo tài chính
DN : Doanh nghip
DNNVV : Doanh nghip nh vƠ va
KTQT : K toán qun tr







IV

Danh mcăcácăbng,ăsăđ,ăbiuăđăvƠăhìnhăv

Danhămcăcácăbng
Bng 1.1: Tng hp các đnh ngha v DNNVV ca các t chc 10
Bng 1.2: Tng hp các đnh ngha v DNNVV ca mt s quc gia 10
Bng 1.3: Các công c, k thut k toán qun tr 13
Bng 1.4: 19 công c, k thut k toán qun tr 16
Bng 1.5: Tng hp các công c, k thut k toán qun tr 18

Bng 2.1: Phơn loi DNNVV theo Ngh đnh 56/2009/N-CP 21
Bng 2.2: S DNNVV theo quy mô lao đng qua các nm 23
Bng 2.3: Kt qu kinh doanh ca DNNVV t 2007 đn 2009 24
Bng 2.4: Mt s ch tiêu hot đng ca DNNVV t 2000 đn 2009 24
Bng 2.5: S lng vƠ vn các đi tng kho sát 30
Bng 2.6: S dng các công c, k thut k toán qun tr 33
Bng 2.7: Các công c, k thut k toán qun tr theo quy mô 34
Bng 2.8: Top 5 các công c, k thut k toán qun tr theo quy mô 35
Bng 2.9: Các công c, k thut k toán qun tr theo ngƠnh 36
Bng 2.10: Top 5 các công c, k thut k toán qun tr theo ngƠnh 38
Bng 2.11: Tng quan v s dng gia các công c, k thut k toán qun tr 39
Bng 3.1: Bng phơn tích theo các khon mc trên Cơn đi k toán 49

1

MăU

1. TínhăcpăthităcaăđătƠi
Vit Nam đang phi đi mt vi nguy c v bt n kinh t v mô tái din có tính
chu k to vòng xoáy bt n vƠ suy thoái trong trung vƠ dƠi hn. Chính ph đã có
nhng điu chnh chính sách nhm ng phó vi nhng bin đng ca kinh t th gii,
t tht cht tƠi khóa vƠ tin t đ kim ch lm phát trong nm 2008, sang kích cu
đu t đ thúc đy tng trng vƠo nm 2009 vƠ thc hin chính sách tƠi chính, tin
t cht ch, linh hot đ kim ch lm phát, n đnh kinh t v mô vƠ bo đm tng
trng trong các nm t 2010 đn nay. Mt trong nhng đi tng ca các chính sách
ca NhƠ nc nhm đn lƠ các DNNVV nhm tháo g nhng khó khn hin ti, to
ra môi trng kinh doanh n đnh vƠ khuyn khích phát trin loi hình doanh nghip
nƠy trong tng lai. Tuy nhiên, đ tn ti vƠ phát trin bn vng không ch da vƠo
các h tr bên ngoƠi mƠ phn ch yu lƠ da vƠo nng lc qun tr ca các doanh
nghip nƠy mƠ trong đó vai trò ca thông tin k toán qun tr góp phn không nh

vào các thành công này.
K toán qun tr lƠ mt b phn quan trng trong toƠn b công tác k toán, gi vai
trò quan trng trong vic thc hin các quyt đnh ca doanh nghip. Cho nên, trong
điu kin nn kinh t Vit Nam hi nhp kinh t quc t đ cnh tranh, chim lnh th
trng, hng ti khách hƠng, tìm kim vùng li nhun thì vic cung cp thông tin đ
h tr vic sn xut các sn phm vi chi phí thp, cht lng đc gi vng, có ý
ngha to ln trong vic nơng cao hiu qu sn xut kinh doanh, lƠm gia tng giá tr ca
doanh nghip.
Các công trình nghiên cu khoa hc v k toán qun tr trc đơy ch yu tp trung
vƠo các k thut tính toán vƠ chc nng ghi chép đ lp các báo cáo cho các nhƠ qun
tr. Tuy nhiên, đ mang li li ích vƠ tính ng dng cao k toán qun tr cn đc tip
cn theo hng gn cht hn na vi hot đng kinh doanh. Nhng thông tin k toán
qun tr cung cp lƠ c s cho vic các quyt đnh phù hp nht vi chin lc vƠ hot
đng kinh doanh ca doanh nghip do đó nhƠ qun lý ngƠy cƠng phi hiu hn các công
c, k thut k toán qun tr đ ng dng hiu qu trong các hot đng chc nng ca
mình.
2

Chính vì các lý do trên, vic nghiên cu v vic ng dng các công c, k thut
ca k toán qun tr đ ph bin vƠ ng dng trong các t chc lƠ rt thit thc nht
lƠ đi vi các DNNVV. Vì vy, chúng tôi đư chn ch đ “ng dng các công c, k
thut k toán qun tr trong các doanh nghip nh và va” lƠm đ tƠi nghiên cu và
thc hin nghiên cu thc nghim ti các DNNVV trên đa bƠn thƠnh ph H Chí
Minh.
2. Tngăquanănhngănghiênăcuătrcăđơy
Theo kho sát ca tác gi v các đ tƠi liên quan đn k toán qun tr vƠ k toán
qun tr trong các DNNVV thông qua c s d liu ti th vin i hc Kinh t ThƠnh
ph H Chí Minh, các nghiên cu trc đơy cho thy:
- Có 45 đ tƠi lun vn thc s, lun án tin s, đ tƠi khoa hc vƠ công ngh
thc hin v t chc k toán qun tr t nm 2004 đn nm 2012. Trong đó

có 02 đ tƠi v xơy dng ni dung vƠ t chc k toán qun tr trong các doanh
nghip nh vƠ va ti Vit Nam.
- Ni dung các đ tƠi v t chc k toán qun tr đu có cu trúc tng t nhau
gm 3 Chng trong đó Chng 1 đ cp đn ni dung v khái nim k toán
qun tr, vai trò ca k toán qun tr, các ni dung t chc k toán qun tr
trong doanh nghip.
- Các nghiên cu trc đơy cng cha thng kê vƠ đ cp đn các công c, k
thut k toán qun tr nƠo đang đc áp dng ti các doanh nghip nói chung
và DNNVV nói riêng.
- Các nghiên cu đu tp trung vƠo vic hoƠn thin v t chc k toán qun
tr liên quan đn con ngi, báo cáo qun tr, chng t, tƠi khon k toán
qun tr ….ch cha đi vƠo hng dn vic áp dng các công c k toán
qun tr vƠo thc t.
3. McăđíchăvƠăphmăviănghiênăcu
3.1 Mcăđíchănghiênăcu
Nghiên cu tp trung vƠo kho sát, tng kt đ đánh giá đc thc trng ng
dng các công c, k thut k toán qun tr trong các DNNVV. Trên c s đó có
nhng đ xut, gii pháp c th đ hng dn các DNNVV áp dng hiu qu các
3

công c, k thut ca k toán qun tr vƠo ph v công tác qun lý ti các doanh
nghip nƠy.
3.2 Phmăviănghiênăcu
Chúng tôi ch tp trung vƠo kho sát tình hình ng dng các công c, k thut
k toán qun tr trong các DNNVV hot đng ti khu vc Tp. H Chí Minh vƠ thi
gian kho sát đc tin hƠnh t tháng 08 nm 2013 đn tháng 09 nm 2013.
4. iătngăvƠăphngăphápănghiênăcu
4.1 iătng nghiênăcu
LƠ mc đ ng dng ca các công c, k thut k toán qun tr trong các
DNNVV vƠ các yu t đc thù ca DNNVV có nh hng đn vic áp dng các công

c nƠy trong thc t hot đng ca các doanh nghip nƠy.
4.2 Phngăphápănghiênăcu
Chúng tôi s dng phng pháp phơn tích các khái nim, kt qu ca các nghiên
cu trc nhm đa đn các kt lun v các đc đim chung trong các ni dung liên
quan đn k toán qun tr trong đó tp trung ch yu vƠo t chc k toán qun tr, các
công c, k thut k toán qun tr vƠ DNNNV.
Phng pháp đnh lng đc áp dng đ phơn tích các kt qu kho sát qua đó
đánh giá mc đ áp dng các công c, k thut k toán qun tr vƠ phát hin các nhơn
t nh hng đn vic áp dng các công c, k thut k toán qun tr vƠo thc t.
ToƠn b nhng nhn đnh, đánh giá, suy lun vƠ phng pháp mà chúng tôi áp
dng trong lun vn đu da trên quan đim duy vt bin chng khoa hc và mang
tính khách quan.
5. óngăgópăvămtălýălun vƠăthcătinăcaăđătƠi
5.1 Vămtălýălun
- Lun vn đư trình bƠy ni dung t chc k toán qun tr tip cn trên góc đ
t chc công tác k toán qun tr theo chc nng thông tin k toán và theo
ni dung công vic, trên c s đó thy đc s khác bit vƠ các đim chung
trong t chc k toán qun tr.
- Lun vn đư kho sát các nghiên cu trc đơy lƠ công c, k thut k toán
qun tr, ng dng công c, k thut k toán qun tr trong các doanh nghip
4

ti mt s quc gia trên th gii đ rút ra các bƠi hc kinh nghim cho Vit
nam.
- Lun vn cng đư tng hp các yu t v đc đim ca DNNVV nh hng
đn t chc k toán qun tr.
5.2 Vămtăthcătin
- Kt qu ca lun vn đư góp phn vƠo tng kt thc trng v k toán qun
tr ti Vit nam, trong đó tp trung vƠo vn đ ng dng các công c, k
thut k toán qun tr vƠo các DNNVV.

- Lun vn cng đóng góp vƠo kt qu v các nhơn t v đc đim ca
DNNVV nh hng đn t chc công tác k toán qun tr ti các doanh
nghip nƠy.
6. Ktăcuălunăán
NgoƠi phn m đu, kt lun, ph lc và các danh mc, ni dung lun vn đc
chia thƠnh ba chng:
Chngă1:ăC s lý lun v t chc k toán qun tr vƠ DNNNV
Chngă2: Kho sát tình hình ng dng các công c, k thut k toán qun tr
trong các DNNVV
Chngă3:  xut, kin ngh ng dng các công c, k thut k toán qun tr
trong các DNNVV

5

CHNGă1:ăCăSăLụăLUN VăTăCHCăKăTOỄNăQUNăTRăVĨă
DNNVV

1.1 Tăchcăkătoánăqunătr
1.1.1 nhăngha kătoánăqunătr
Theo Phm Ngc ToƠn (2010), cho đn hin nay vn cha có đnh ngha thng
nht v k toán qun tr. Tuy nhiên, khi đ cp đn k toán qun tr thì gia các nhƠ
khoa hc vƠ các t chc ngh nghip tìm đc nhng đim chung nht nh sau:
- Thông tin và truyn đt thông tin: bao gm c thông tin tƠi chính vƠ phi tƠi
chính, kt qu vƠ mc tiêu ca ca k toán lƠ các thông tin hu ích cung cp
cho nhƠ qun lý, các thông tin th hin di nhiu hình thc khác nhau vƠ
thi đim thông tin đc cung cp không c đnh mƠ tùy thuc nhu cu ca
nhƠ qun lý.
- Nhà qun lý: lƠ ngun gc phát sinh nhu cu thông tin, do đó có liên quan
đn vic thit k, xơy dng vƠ vn hƠnh k toán qun tr cho phù hp nhu
cu. Bên cnh đó nhơn viên k toán qun tr cng phi lƠ nhng ngi có k

nng đy đ đ giao tip hiu qu vi nhƠ qun lý.
- Các chc nng qun lý và tính hu hiu:k toán qun tr cung cp thông tin
cho các chc nng ca qun lý t hoch đnh, t chc, lưnh đo vƠ kim tra
nhm đt đn s hu hiu trong s dng các ngun lc ca t chc.
Vì vy, có th nói k toán qun tr đ cp đn mt pham vi rng v thông tin
trong các t chc vƠ phc v ch yu cho nhu cu ca nhƠ qun lý nhm giúp h qun
tr hu hiu các ngun lc hin có ca doanh nghip.
1.1.2 Tăchcăkătoánăqunătr
Theo Nghiêm Vn Li (2006), t chc k toán lƠ vic to ra mi liên h gia
các yu t ca h thng k toán nhm thc hin tt các chc nng, nhim v ca b
máy k toán. Các yu t ca h thng k toán bao gm:
- Các nhơn viên k toán vi nng lc chuyên môn;
- H thng chng t, tƠi khon, s sách vƠ báo cáo k toán;
- Các phng pháp k toán;
6

- Các trang thit b s dng cho k toán.
K toán qun tr lƠ mt b phn ca h thng k toán, do đó các yu t ca k
toán qun tr cng bao gm trong các yu t c bn ging nh các yu t ca h thng
k toán nêu trên. Nh vy, t chc k toán qun tr lƠ vic to ra mi liên h gia các
yu t ca k toán qun tr nhm thu thp, x lý vƠ cung cp thông tin v tình hình
kinh t tƠi chính ca mt t chc, giúp các nhƠ qun tr đa ra các quyt đnh kinh
doanh nhm đt đc các mc tiêu ti u.
1.1.3 Yêuăcu,ănhimăvăcaătăchcăkătoánăqunătr
Qua kho sát các tƠi liu ging dy vƠ nghiên cu ca các tác gi trong vƠ ngoƠi
nc, chúng tôi tng kt đc quan đim chung thng nht cho rng k toán qun tr
là mt phơn h ca k toán, do đó đ đm bo thc hin tt các chc nng cung cp
thông tin nhm tng cng công tác qun lý hot đng kinh doanh, t chc k toán
qun tr cn thc hin tt các yêu cu sau:
- Cung cp thông tin đy đ, kp thi v tình hình tƠi sn, ngun vn, doanh

thu, chi phí vƠ li nhun ca b phn, ca doanh nghip cho nhƠ qun tr các
cp;
- Cung cp kp thi vƠ đy đ v đnh mc chi phí, d toán, k hoch đ các
nhƠ qun tr có phng hng phơn tích, đánh giá đa ra các quyt đnh phù
hp;
- Các thông tin cung cp phi xut phát t nhu cu ca các nhƠ qun tr vƠ đc
thù kinh doanh c th ca các doanh nghip;
- Thông tin cung cp phi thun tin cho quá trình phơn tích, đánh giá đa ra
các quyt đnh phù hp cho tng mc tiêu khác nhau.
 thc hin tt các yêu cu nêu trên, t chc k toán qun tr phi thc hin
tt các nhim v sau:
- Thu thp, x lý vƠ cung cp thông tin v tình hình bin đng ca tƠi sn,
ngun vn, doanh thu, chi phí, li nhun vƠ các quan h tƠi chính khác trong
phm vi ca b phn vƠ toƠn doanh nghip;
7

- Phơn tích đánh giá thông tin, cung cp cho các nhƠ qun tr thông qua h
thng báo cáo k toán qun tr. T vn cho các nhƠ qun tr đa ra các quyt
đnh phù hp;
- Xơy dng đc các đnh mc chi phí chun, h thng d toán ngơn sách
khoa hc, k hoch phù hp trong mt k xác đnh;
- Phi hp, t chc thc hin tt các khơu công vic trong doanh nghip, nhm
đt đc các mc tiêu nh ti đa hóa doanh thu, li nhun, ti thiu hóa chi
phí;
- Kim tra, kim soát vic thc hin các đnh mc chi phí, d toán ngân sách,
k hoch đư xơy dng.
1.1.4 Niădungătăchcăkătoánăqunătr
1.1.4.1 T chc k toán qun tr theo chc nng thông tin
Theo quan đim k toán lƠ mt h thng thông tin, thông tin k toán qun tr
thng đc t chc theo hai ni dung c bn: Thuănhnăthôngătin vƠăXălý,ăphơnă

tích thông tin.
- Thuănhnăthông tin kătoánăqunătr
Thng đc tin hƠnh ti các b phn chc nng nh dơy chuyn sn xut, t
sn xut, phơn xng thuc nhƠ máy, ca hƠng… Thông tin k toán qun tr bao
gm các thông tin hin ti vƠ các thông tin tng lai. Thông tin hin ti lƠ các
ch tiêu kinh t, tƠi chính chi tit thuc các b phn nh thông tin v hƠng tn
kho, chi phí, doanh thu, kt qu hot đng sn xut kinh doanh…. ca doanh
nghip. Nhng thông tin nƠy đu xut phát t nhu cu ca các nhƠ qun tr các
cp nhm theo dõi, đánh giá tình hình kinh t, tƠi chính ca đn v. Thông tin
tng lai lƠ thông tin quan trng mƠ các nhƠ qun tr cn phi d đoán, phán
đoán nhng hot đng kinh doanh có th xy ra da trên nhng c s khoa hc
hin ti vƠ quá kh.
- Tăchcăxălý, phân tích thôngătinăkătoánăqunătr
Trên c s nhng thông tin thu nhn đc, các k toán qun tr tin hƠnh so
sánh, đi chiu gia thc t vi đnh mc, d toán, k hoch đ t đó xác đnh
nhng nhơn t nh hng theo các chiu hng tích cc vƠ tiêu cc t đó đa
8

ra các bin pháp nhm nơng cao hiu qu các hot đng. Thông qua vic phơn
tích, x lý thông tin k toán qun tr có th d toán đc nhng hot đng kinh
doanh có th xy ra t đó có nhng ng x kp thi.
Chu trình thu thp thông tin k toán qun tr thng đc th hin qua nhng
khơu c bn nh: T chc hch toán thông tin ban đu thông qua h thng
chng t, T chc tài khon k toán và T chc h thng báo cáo k toán qun
tr.
 T chc hch toán thông tin ban đu k toán qun tr thông qua h thng
chng t
Chng t lƠ phng tin ghi nhn vƠ phn ánh toƠn b các nghip v kinh t
phát sinh trong doanh nghip. Thông thng các mu chng t thng đc
ban hƠnh thng nht theo nhng mu c bn. Tuy nhiên, xut phát t yêu cu

qun tr, khi t chc chng t doanh nghip có th b sung thêm các ch tiêu
cho phù hp vi tình hình thc t ca tng doanh nghip. Bên cnh đó, doanh
nghip có th thit k mi nhng mu chng t phù hp vi đc đim kinh
doanh ca doanh nghip nhm cung cp thông tin nhanh và chính xác cho các
cp qun tr.
 T chc tài khon k toán qun tr
TƠi khon vƠ s k toán qun tr có mi liên h mt thit vi nhau, thc cht s
lƠ phng tin th hin tƠi khon k toán qun tr. Do vy khi t chc tƠi khon
k toán qun tr cn phi xut phát t nhu cu thông tin ca nhƠ qun tr gn vi
điu kin thc tin kinh doanh ca doanh nghip đ m các tƠi khon vƠ s k
toán phù hp.
 T chc h thng báo cáo k toán qun tr
Báo cáo k toán qun tr chính lƠ sn phm cui cùng ca các chuyên gia k
toán trong quá trình thu thp vƠ phơn tích, x lý các thông tin đ cung cp cho
các nhƠ qun tr. Báo cáo k toán qun tr rt đa dng vƠ phong phú, xut phát
t nhu cu, s am hiu thông tin ca các nhƠ qun tr đ t đó xơy dng các ch
tiêu, thit k mu biu cho phù hp vi tng cp qun tr nhm đm bo phơn
9

tích đánh giá đ đa ra các quyt đnh hiu qu cao trong các tình hung hot
đng kinh doanh hƠng ngƠy.
1.1.4.2 T chc k toán qun tr theo ni dung công vic
Ni dung t chc k toán qun tr bao gm các ni dung ca k toán qun tr và
cách thc thc hin nhng ni dung đó. Ni dung ca k toán qun tr rt đa dng vƠ
phong phú. Nu xét theo ni dung thông tin k toán qun tr cung cp, ni dung ca
k toán qun tr bao gm:
- Xơy dng h thng đnh mc chi phí vƠ h thng d toán ngơn sách;
- K toán qun tr các yu t sn xut;
- K toán qun tr chi phí;
- K toán qun tr doanh thu, kt qu kinh doanh;

- K toán qun tr hot đng khác ca doanh nghip,
Nu xét theo mi quan h vi chc nng qun lý, ni dung ca k toán qun tr
bao gm:
- Chính thc hóa các mc tiêu ca doanh nghip thƠnh các ch tiêu kinh t tƠi
chính;
- Lp d toán chung, lp d toán chi tit;
- Thu thp, phơn tích kt qu thc hin;
- Son tho báo cáo thc hin…
Nh vy, cho dù t chc k toán qun tr theo quan đim h thng hoc quan
đim ni dung thì đu cho thy k toán qun tr có nhng phng pháp, công c vƠ
k thut chung đ áp dng vƠo quy trình x lý, phơn tích d liu đ cho ra các báo
cáo k toán qun tr phù hp vi các nhu cu s dng thông tin ca nhƠ qun tr. Ni
dung v các công c, k thut k toán qun tr nói chung vƠ ng dng trong các
DNNVV nói riêng s đc trình bƠy c th trong phn tip theo ca lun vn nƠy.
1.2 DoanhănghipănhăvƠăva
1.2.1 nhăngha
Không có mt đnh ngha đc s dng chung trên th gii cho các DNNVV,
các quc gia khác nhau, các t chc khác nhau trên th gii đu có nhng tiêu chun
riêng đ xác đnh DNNVV. Chúng ta có th đim qua nh sau:
10

- Tiêu chun xác đnh DNNVV ca các t chc:
Bng 1.1: Tng hp các đnh ngha v DNNVV ca các t chc
Tăchc
Să
lngă
nhân
viênătiă
đa
Doanh thu

hƠngănmătiă
đaă(USD)
GiáătrătƠiăsnă
cuiănmătiăđaă
(USD)
World Bank
300
15,000,000
15,000,000
MIF ậ IADB
100
3,000,000
Không xác đnh
African Development Bank
50
Không xác đnh
Không xác đnh
Asian Development Bank
Không đa ra đnh ngha chính thc
UNDP
200
Không xác đnh
Không xác đnh
(Ngun: tng hp t Website ca các t chc)
- Mt s quc gia và vùng lãnh th:
Bng 1.2: Tng hp các đnh ngha v DNNVV ca mt s quc gia
Qucăgia
TiêuăchíăxácăđnhăDNN&V
EU
- DN siêu nh: di 10 nhơn viên, doanh thu di 2 triu Euro, tƠi sn

di 2 triu Euro
- DN nh: di 50 nhơn viên, doanh thu di 10 triu Euro, tƠi sn
di 10 triu Euro
- DN va: di 250 nhơn viên, doanh thu di 50 triu Euro, tƠi sn
di 43 triu Euro
Hoa k
- Phơn chi rt chi tit cho các ngƠnh ngh khác nhau vi tr giá tƠi sn
t di 0.75 triu cho đn di 500 triu ô la hoc s lng nhơn
viên t di 50 đn di 1500 nhơn viên.
Thailand
- Doanh nghip nh: t di 15 cho đn di 50 nhơn viên hoc tƠi
sn t di 30 triu Baht đn di 50 triu Baht tùy theo tng lnh
vc.
11

Qucăgia
TiêuăchíăxácăđnhăDNN&V
- Doanh nghip va: t di 150 cho đn di 200 nhơn viên hoc tƠi
sn t trên 30 triu Baht đn di 200 triu Baht tùy theo tng lnh
vc.
Singapore
- Di 200 nhơn viên hoc doanh thu hƠng nm di 100 triu ô la
Singapore.
Indonesia
- DN siêu nh: tƠi sn di 50 triu Rupiah hoc doanh thu hƠng nm
di 300 triu Rupiah.
- DN nh: tƠi sn t 50 triu đn di 500 triu Rupiah hoc doanh
thu hƠng nm t 300 triu đn di 2.5 t Rupiah.
- DN va: tƠi sn t 500 triu đn di 10 t Rupiah hoc doanh thu
hƠng nm t 2.5 t đn di 50 t Rupiah.

Malaysia
- DN siêu nh: di 5 nhơn viên hoc doanh thu hƠng nm di 300
ngàn Ringit.
- DN nh: t di 30 đn di 75 nhơn viên hoc doanh thu hƠng nm
t di 3 triu đn di 15 triu Ringgit
- DN va: t di 75 đn di 200 nhơn viên hoc doanh thu hƠng
nm t di 20 triu đn di 50 triu Ringgit
(Ngun: tng hp t Website ca các t chc qun lý DNNVV ti các quc gia)
Nh vy, tiêu chí s nhơn viên đang lƠm vic vƠ các tiêu chí liên quan đn tƠi
sn, doanh thu ca các doanh nghip thng đc s dng nht trong vic đnh ngha,
phơn loi DNNVV. Các tiêu chí nƠy cng thay đi v mt giá tr theo tng giai đon
khác nhau tng ng s phát trin ca các nn kinh t ca các quc gia vƠ kinh t th
gii.
1.2.2 căđimăcaăDNNVVănhăhngăđnătăchcăkătoán
Theo Magdy Abdel-Kader và Robert Luther (2008), xác đnh 3 nhóm nhơn t
tác đng đn k toán qun tr trong các doanh nghip bao gm:
- Nhơn t bên ngoƠi: s bin đng ca môi trng kinh doanh, khách hƠng
- Nhơn t bên trong: quy mô, t chc phơn tán
12

- Nhơn t quá trình sn xut: AMT, TQM, JIT
Theo Klaus Flacke và Klaus Segbers (2005), phơn chia nghiên cu k toán qun
tr thƠnh hai nhóm: Nhóm th nht nghiêu cu k toán qun tr di góc đ k toán
qun tr lƠ mt bin đc lp tác đng đn các yu t khác nh giá c phiu, kt qu
thc hin…Nhóm th 2 nghiên cu k toán qun tr di góc đ lƠ bin ph thuc,
loi nghiên cu nƠy thng bt đu bng cơu hi các nhơn t nƠo nh hng, gii
thích cho s đa dng trong cu trúc, mc đ áp dng vƠ s dng các công c, k thut
k toán qun tr trong thc t. Các tác gi nƠy cng tin hƠnh nghiên cu theo nhóm
th 2 vƠ b sung các nhơn t thuc đc đim ca doanh nhân, qun tr đn k toán
qun tr vƠ tin hƠnh kho sát đc gi đn 3.500 DNNVV ti c vƠ nhn đc

15% phn hi. Các kt qu cho thy tinh thn doanh nhơn, tính cách tiêu biu, đ tui
vƠ s hu có nh hng đn k toán qun tr trong các doanh nghip nƠy.
Theo Michael Lucas, Malcolm Prowlem và Glynn Lowth (2010), tin hƠnh
nghiên cu v k toán qun tr trong các DNNVV ti Anh quc nm 2010 di s tƠi
tr ca CIMA cho kt lun các đc đim v quy mô, gii hn v tƠi chính, kin thc
vƠ kinh nghim ca nhƠ qun lý, bn cht vƠ môi trng kinh doanh vƠ các yêu cu
t phía các bên liên quan có nh hng đn vic áp dng k toán qun tr trong các
doanh nghip nƠy.
Kamilah A (2012), nghiên cu v các nhơn t gii thích v phm vi áp dng k
toán qun tr trong các DN va ti Malaysia. Da trên lý thuyt ngu nhiên các nhơn
t liên quan đn quy mô doanh nghip, mc đ cnh tranh ca môi trng kinh doanh,
cam kt ca giám đc, ch doanh nghip, công ngh sn xut vƠ trình đ ca nhơn
viên k toán đc la chn đ kho sát. Kt qu cho thy, ngoƠi tr các nhơn t v
trình đ nhơn viên k toán lƠ không nh hng đn, còn li đu có tác đng đn các
phng pháp k toán qun tr áp dng trong các doanh nghip.
Tóm li, khi đ cp đn các nhơn t thuc tính ca DNNVV có nh hng đn
k toán qun tr trong doanh nghip, lý thuyt ngu nhiên thng đc s dng đ
la chn, gii thích các yu t dn đn s đa dng trong t chc, vn hƠnh, ng dng
k toán qun tr trong thc t ti các doanh nghip nƠy. Theo đó, các nhơn t thuc
tính ca DNNVV có nh hng đn t chc k toán qun tr bao gm:
13

- Quy mô: hot đng, tƠi chính…
- Qun tr công ty: cu trúc, mô hình, nng lc qun lý…
- Công ngh sn xut: ng dng các công ngh cao trong qun lý sn xut nh
ABC, TQM, JIT…
- c đim doanh nhơn: tinh thn, tính cách, đ tui…
- Các thuc tính khác: mc đ ng dng công ngh thông tin, s nm hot
đng …
1.3 Cácăcôngăc,ăkăthutăkătoánăqunătr ngădngătrongăcácăDNNVV

Theo Asif Ahmed (2010), có 52 công c vƠ k thut đc áp dng trong k toán
qun tr phc v cho vic to ra các thông tin hu ích dƠnh cho các nhƠ qun tr. Tuy
nhiên, khi đc vƠ lit kê thì chúng tôi xác nhn có 2 ni dung b trùng lp nên s
lng các công c, k thut còn li lƠ 51. Vì mt s ni dung liên quan đn các công
c, k thut nƠy còn mt s cha ph bin thông qua các tƠi liu ging dy, nghiên
cu ti Vit nam nên chúng tôi ch dch sang ting Vit các công c, k thut đc
có thut ng ting Vit tng đng, các công c, k thut nƠy bao gm:
Bng 1.3: Các công c, k thut k toán qun tr
Stt
Tên ting Anh
Tên ting Vit tng đng
1
Balanced Scorecard
Bng đim cơn bng
2
Flexible Budget
Ngơn sách linh hot
3
Cost Volume Profit (CVP) Analysis
Phân tích chi phí - khi lng -
li nhun
4
Lean Thinking Model or Just In Time
(JIT)
Mô hình sn xut tinh gn hoc
cung cp hƠng kp thi
5
Theory of Constraints (TOC)
Lý thuyt gii hn ngun lc
6

Six Sigma

7
Total Quality Management (TQM)
Qun tr cht lng toƠn din
8
Enterprise Resource Planning (ERP)
Hoch đnh ngun lc doanh
nghip
9
Activity Based Costing
Chi phí trên c s hot đng
14

Stt
Tên ting Anh
Tên ting Vit tng đng
10
Job Order Costing (JOC)
Chi phí theo đn hƠng
11
Process Costing
Chi phí theo quy trình sn xut
12
Absorption Costing
Phơn b chi phí
13
Variable Costing
Chi phí bin đi
14

Standard Costing
Chi phí tiêu chun
15
Value Engineering

16
Resource Consumption Accounting
(RCA)

17
Throughput Accounting

18
Transfer Pricing
Chuyn giá
19
Cost Benefit Analysis
Phơn tích chi phí li ích
20
Flow Cost Accounting

21
Environmental Management Accounting
(EMA)
K toán môi trng
22
Capital Budgeting
D toán vn
23
Managerial Risk Accounting

K toán qun tr ri ro
24
Target Costing
Chi phí mc tiêu
25
Risk Modeling
Mô hình ri ro
26
Process Management
Qun tr quy trình
27
Human Resource Accounting
K toán ngun vn nhơn lc
28
Grenzplankostenrechnung (GPK)

29
Quality Costing
Chi phí cht lng
30
Value Based Management (VBM)
Qun tr da trên giá tr
31
Economic Value Added (EVA)
Giá tr kinh t gia tng
32
Output / Unit Costing

33
Full Cost Accounting

K toán chi phí đy đ
34
Service / Operating Costing

35
Contract Costing
Chi phí hp đng
15

Stt
Tên ting Anh
Tên ting Vit tng đng
36
Operation Costing
Chi phí hot đng
37
Uniform Costing

38
High Low Method

39
Least Squares Regression Methods
Phng pháp bình phng bé
nht
40
Operating Leverage
òn cơn hot đng
41
Break Even Analysis

Phơn tích hòa vn
42
Tear Down Analysis

43
Quality Function

44
Reengineering

45
Kaizen Costing

46
Functional Analysis
Phơn tích chc nng
47
Taguchi Cost Function

48
Variance Analysis
Phơn tích bin đng
49
Return On Investment (ROI)
Li nhun trên vn đu t
50
Life Cycle Costing
Chi phí vòng đi sn phm
51
Environmental, Salvage and Disposal

Costing
Chi phí môi trng, thanh lý vƠ
thu hi
Qua kho sát ni dung Thông t 53/2006/TT-BTC ngƠy 12 tháng 6 nm 2006
hng dn áp dng k toán qun tr trong doanh nghip, ni dung k toán qun tr
bao gm:
- K toán qun tr chi phí vƠ giá thƠnh sn phm;
- K toán qun tr bán hƠng vƠ kt qu kinh doanh;
- Phơn tích mi quan h gia chi phí, khi lng vƠ li nhun;
- La chn thông tin thích hp cho vic ra quyt đnh;
- Lp d toán ngơn sách sn xut, kinh doanh;
- K toán qun tr mt s khon mc khác:
 K toán qun tr tƠi sn c đnh;
16

 K toán qun tr hƠng tn kho;
 K toán qun tr lao đng vƠ tin lng;
 K toán qun tr các khon n.
Theo kho sát ca tác gi thông qua các tƠi liu ging dy môn k toán qun tr
ti i hc kinh t Tp.H Chí Minh ca các tác gi Phm Vn Dc, Trn Vn Tùng
(2011); Hunh Li (2012);…Ni dung ca các tƠi liu nƠy ch yu bao gm các ni
dung chính sau:
- Chi phí và phân loi chi phí.
- Phơn tích mi quan h chi phí khi lng li nhun.
- H thng d toán ngơn sách.
- Phơn tích bin đng chi phí vƠ doanh thu.
- Phơn b chi phí ca các b phn phc v vƠ phơn tích báo cáo b phn.
- ánh giá trách nhim qun lý.
- nh giá bán sn phm.
- Thông tin thích hp vi quyt đnh ngn hn.

- Quyt đnh vn đu t dƠi hn.
Theo Howard M. Armitage, Alan Webb (2013), khi kho sát chuyên sơu 11
DNNVV ti Canada v hai ni dung liên quan đn 19 công c, k thut k toán qun
tr ph bin, bao gm:
- Xác đnh phm vi các công c vƠ k thut k toán qun tr áp dng ti các
DNNVV.
- Tìm nguyên nhơn lý gii ti sao các công c, k thut nƠy li đc s dng.
Kt qu cho thy ch có phn nh các công c, k thut k toán qun tr ph
bin đc s dng trong các DNNVV vƠ các doanh nghip sn xut thng có xu
hng áp dng nhiu hn các công c, k thut k toán qun tr. 19 công c, k thut
ca các tác gi s dng trong bƠi vit bao gm:
Bng 1.4: 19 công c, k thut k toán qun tr
TênătingăAnh
TênătingăVitătngăđng
Product or Service Costing
Qunătrăchiăphí
17

TênătingăAnh
TênătingăVitătngăđng
1. Use of a formal costing system (job-
order, activity based, process costing,
hybrid)
S dng h thng tính giá thƠnh
2. Standard costs
Chi phí tiêu chun
3. Variable costing
Chi phí bin đi
4. Quality costing
Chi phí cht lng

5. Target costing
Chi phí mc tiêu
Budgeting
Dătoán
6. Operating budgets
D toán hot đng
7. Flexible budgets
D toán linh hot
8. Capital budgets
D toán vn
Responsibility Centre Reporting
Kătoánătráchănhim
9. Segment reporting
Báo cáo b phn
10. Responsibility centre reporting
Báo cáo trung tơm trách nhim
11. Cost allocations
Phơn b chi phí
12. Transfer pricing
Chuyn giá
13. Balanced scorecard or other
measurement system
Th cơn bng đim
Analysis for Decision-Making
Phơnătíchăraăquytăđnh
14. Variance analysis
Phơn tích bin đng
15. Discounted cash flow analysis
Phơn tích chit khu dòng tin
16. Overhead analysis

Phơn tích chi phí sn xut chung
17. Cost behaviour analysis
Phân tích chi phí theo ng x
18. Cost-volume profit analysis
Phân tích chi phí - Khi lng - Li
nhun
19. Financial statement analysis
Phân tích báo cáo tài chính
Nh vy, qua các kho sát trên, chúng tôi tng hp thƠnh nhng ni dung chung
nht liên quan đn các công c, k thut k toán qun tr đ tin hƠnh kho sát v tình
18

hình ng dng các công c, k thut k toán qun tr trong các DNNVV ti Tp.H
Chí Minh. Các công c, k thut k toán qun tr đc đ cp đn trong các ni dung
tƠi liu đư nêu bao gm:
Bng 1.5: Tng hp các công c, k thut k toán qun tr
TênătingăAnh
TênătingăVitătngăđng
Product or Service Costing
Qunătrăchiăphí
1. Use of a formal costing system (job-
order, activity based, process costing,
hybrid)
S dng h thng tính giá thành
2. Standard costs
Chi phí tiêu chun
3. Variable costing
Chi phí bin đi
4. Quality costing
Chi phí cht lng

5. Target costing
Chi phí mc tiêu
Budgeting
Dătoán
6. Operating budgets
D toán hot đng
7. Flexible budgets
D toán linh hot
8. Capital budgets
D toán vn
Responsibility Centre Reporting
Kătoánătráchănhim
9. Segment reporting
Báo cáo b phn
10. Responsibility centre reporting
Báo cáo trung tơm trách nhim
11. Cost allocations
Phơn b chi phí
12. Transfer pricing
Chuyn giá
13. Balanced scorecard or other
measurement system
Th cơn bng đim
Analysis for Decision-Making
Phơnătíchăraăquytăđnh
14. Variance analysis
Phơn tích bin đng
15. Discounted cash flow analysis
Phơn tích chit khu dòng tin
16. Overhead analysis

Phơn tích chi phí sn xut chung
17. Cost behaviour analysis
Phơn tích chi phí theo ng x