B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.H CHệ MINH
NGUYN HOÀNG SN
CÁC NHÂN T NH HNG N CHệNH SÁCH CHO VAY
H NÔNG DÂN TI HUYN HọA THÀNH, TNH TÂY NINH
LUN VN THC S KINH T
TP. H Chí Minh - Nm 2015
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.H CHệ MINH
NGUYN HOÀNG SN
CÁC NHÂN T NH HNG N CHệNH SÁCH CHO VAY
H NÔNG DÂN TI HUYN HọA THÀNH, TNH TÂY NINH
Chuyên ngành: Chính Sách Công
Mư s: 60340402
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC:
PGS.TS. NGUYN VN S
TP. H Chí Minh - Nm 2015
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan lun vn ‘‘CÁC NHÂN T NH HNG N CHệNH SÁCH
CHO VAY H NÔNG DÂN TI HUYN HọA THÀNH, TNH TÂY NINH’’ là
công trình nghiên cu ca chính tác gi, ni dung đc đúc kt t quá trình hc tp và
các kt qu nghiên cu thc tin trong thi gian qua, s liu s dng là trung thc và
có ngun gc trích dn rõ ràng. Lun vn đc thc hin di s hng dn khoa hc
ca PGS.TS. Nguyn Vn S.
Tác gi lun vn
Nguyn HoƠng Sn
MC LC
TRANG PH BÌA
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC CÁC BNG
PHN M U 1
1. LỦ do chn đ tài: 1
2. Mc tiêu nghiên cu: 2
3. i tng và phm vi nghiên cu: 2
4. Phng pháp nghiên cu: 2
5. ụ ngha thc tin: 3
6. Kt cu lun vn: 3
CHNG 1: TNG QUAN V TệN DNG 4
1.1 C s lỦ thuyt v tín dng nhà nc: 4
1.1.1 LỦ thuyt tng trng kinh t ca Keynes (1936): 4
1.1.2 LỦ thuyt th trng tín dng, tín dng nông thôn: 7
1.1.3 LỦ thuyt tip cn tín dng: 9
1.1.4 Khái nim Nông h: 12
1.1.5 c đim nhu cu vn ca h nông dân : 14
1.1.6 c đim cho vay h nông dân 15
1.2 Các nghiên cu thc nghim: 16
CHNG 2: THC TRNG CHệNH SÁCH CHO VAY H NÔNG DÂN
TI HUYN HọA THÀNH 19
2.1 Tng quan tình hình tín dng ti huyn Hòa Thành 19
2.2 Thc trng chính sách cho vay h nông dân ti huyn Hòa Thành 20
2.3 Quy trình cho vay ti Ngân hàng Chính sách xư hi huyn Hòa Thành. 23
2.4 Các kt qu đt đc 24
2.5 Nhng hn ch 25
2.5.1 Nguyên nhân ch quan 25
2.5.2 Nguyên nhân khách quan 26
CHNG 3: THIT K NGHIÊN CU 27
3.1 Mô hình nghiên cu: 27
3.2 Phng pháp nghiên cu 30
Tác gi đư s dng các công c sau đ phân tích d liu: thng kê mô t, mô hình
hi quy và phn mm Stata 12. 30
3.3 i tng và phm vi nghiên cu 30
3.4 Phng pháp thu thp s liu, ngun thông tin 31
3.5 Các kt qu đt đc: 31
3.5.1 Mô t mu điu tra: 31
3.5.2 Kt qu c lng 32
CHNG 4: CÁC GII PHÁP TIP CN TệN DNG NHÀ NC 38
4.1 nh hng phát trin kinh t xư hi Huyn Hòa Thành 38
4.1.1. Mc tiêu ca K hoch phát trin kinh t-xư hi trong nm 2015 và 5
nm 2016 – 2020 38
4.1.2. nh hng phát trin và nhim v ch yu 38
4.1.3. Ch tiêu phát trin kinh t xư hi trong nm 2015 và 05 nm (2016-2020)
40
4.2 Các gi Ủ v gii pháp t mô hình nghiên cu. 42
4.3 Các gii pháp tip cn chính thc 43
4.3.1 M rng mng li hot đng, nâng cao cht lng dch v 43
4.3.2 a dng hóa sn phm 44
4.3.3 Chính sách u đưi 44
4.3.4 Phân loi đi tng tip cn tín dng 44
4.4 Các gii pháp h tr 45
4.4.1 Hoàn thin các vn bn pháp lỦ 45
4.4.2 ào to ngun nhân lc 45
4.4.3 Hoàn thin h thng thông tin 46
4.4.4 Hn ch ri ro 46
4.4.5 Kin ngh: 47
KT LUN 51
TÀI LIU THAM KHO
PH LC
DANH MC CÁC BNG
Bng 3.1: Bng mô t các bin ph thuc và bin đc lp………………… 29
Bng 3.2: T l các h tham gia th trng tín dng…………………………32
Bng 3.3: Mô t các bin………………………………… …………………32
Bng 3.4: Các nhân t nh hng đn tín dng chính thc ………………….33
Bng 3.5: Các nhân t nh hng đn lng tín dng chính thc………… 36
TÓM TT
Nghiên cu này nhm đánh giá các nhân t nh hng đn chính sách cho
vay h nông dân huyn Hòa Thành. Trc tiên Mô hình hi quy kinh t lng
Logit đc s dng đ phân tích các nhân t nh hng đn vic tip cn ngun
vn tín dng nhà nc ca h nông dân và sau đó Mô hình c lng theo phng
pháp bình quân nh nht đc s dng đ c lng hn mc tín dng mà h nông
dân nhn đc, các nhân t nh hng đc nghiên cu da trên lỦ thuyt tip cn
tín dng và vn đ thông tin bt cân xng. S liu phân tích da trên s liu thu
thp qua phát phiu điu tra trc tip ti 4 xư Long Thành Trung, Long Thành Bc,
Long Thành Nam, Trng Tây ca huyn Hòa Thành.
Qua kho sát thc t nguyên nhân không tip cn đc vi các ngun vn tín
dng nhà nc ca h nông dân ph thuc vào nhiu yu t thc t ln tâm lỦ t
phía nông h. Tuy nhiên kt qu nghiên cu ti huyn Hòa Thành cho thy các bin
có nh hng đn kh nng tip cn ngun vn tín dng nhà nc ca h nông dân
ti đa bàn huyn Hòa Thành là: Tui, trình đ hc vn ch h, th tc cho vay ca
các t chc tín dng, thu nhp bình quân và giá tr tài sn th chp ca h nông dân.
Trong đó bin th tc cho vay có tng quan nghch vi kh nng tip cn ngun
vn tín dng nhà nc ca h nông dân, các bin còn li đu có tng quan thun.
Ngoài ra các nhân t nh hng đn lng vn tín dng mà h nông dân đc vay
cng đc xác đnh gm có: Trình đ hc vn ca ch h, thu nhp bình quân và
giá tr tài sn th chp ca h.
1
PHN M U
1. LỦ do chn đ tƠi:
Hòa Thành là huyn trung tâm ca tnh Tây Ninh có dân s gn 142,800
ngi, là huyn trng đim phát trin kinh t- vn hóa- xư hi ca tnh Tây Ninh,
đa bàn hành chính tp trung, c s h tng tng đi hoàn chnh, có mng li dch
v đa dng phong phú, có nhiu ngành ngh truyn thng nh: sn xut hàng mây
tre xut khu, gch ngói, tráng bánh, may mc, đúc đng…, đng thi là đim dng
chân thun li trên tuyn du lch Núi Bà-Tòa Thánh.
Hin nay huyn Hòa Thành đang tp trung xây dng đ đt các tiêu chí trong
b tiêu chí Quc gia v Nông thôn mi nht là hin nay tiêu chí s 10 v thu nhp
bình quân đu ngi/nm so vi mc bình quân ca tnh phi đt 1.2 ln, đang rt
khó khn.
Huyn có 03 xư đim xây dng nông thôn mi là xư Trng Hòa, xư Long
Thành Bc, xư Long Thành Trung đc u tiên xây dng trc, 01 xư đim ca tnh
là xư Long Thành Trung phi hoàn thành xây dng Nông thôn mi trong nm 2015,
bên cnh đó U ban nhân dân tnh Tây Ninh đư thng nht phng án s nâng cp
huyn Hòa Thành lên đô th loi IV thành Th xư Hòa Thành trc thuc tnh Tây
Ninh vào nm 2016, do đó vic xây dng đt các tiêu chí v nông thôn mi càng
đc quan tâm hn.
thc hin đc các mc tiêu trên, vic nhn bit đc các nhân t nh
hng đn chính sách cho vay h nông dân là điu ht sc cn thit, giúp cho đa
phng có nhng c ch, chính sách phù hp giúp cho h nông dân có điu kin
tip cn ngun vn tín dng nhà nc đ sn xut, t đó ci thin đc thu nhp.
Do đó tác gi chn đ tài ‘‘CÁC NHÂN T NH HNG N CHệNH SÁCH
CHO VAY H NÔNG DÂN TI HUYN HọA THÀNH, TNH TÂY NINH’’.
2
2. Mc tiêu nghiên cu:
Mc tiêu tng quát ca đ tài là phân tích các nhân t nh hng đn vic tip
cn tín dng nhà nc ca h nông dân ti huyn Hòa Thành. Vic nhn dng các
nhân t này s giúp ích cho vic đa ra các chính sách, chng trình thúc đy vic
tip cn tín dng, ci thin đc mc sng cho ngi dân, đt đc các ch tiêu
kinh t - xư hi v xây dng Nông thôn mi.
Vi mc tiêu tng quát trên, các câu hi nghiên cu đc đt ra:
(1) Thc trng tip cn tín dng nhà nc ca các h nông dân ti huyn Hòa
Thành?
(2) Các nhân t nào nh hng đn kh nng tip cn tín dng nhà nc ca h
nông dân ti huyn Hòa Thành?
(3) Các nhân t nào tác đng đn lng vn tín dng đc vay ca h nông dân ti
huyn Hòa Thành?
3. i tng vƠ phm vi nghiên cu:
1. i tng nghiên cu: các h nông dân sinh sng trên đa bàn huyn Hòa
Thành.
2. Phm vi nghiên cu:
+ Phm vi nghiên cu: Ngân hàng chính sách xư hi huyn Hòa Thành.
+ V không gian: bài vit tp trung thu thp s liu phân tích liên quan đn
các h nông dân ti 4 xư ca huyn Hòa Thành là xư Long Thành Trung, Long
Thành Bc, Long Thành Nam, Trng Tây.
+ V thi gian: thi gian nghiên cu đc gii hn trong nm 2013 và 2014.
4. Phng pháp nghiên cu:
tìm hiu v thc trng tip cn tín dng nhà nc ca các h nông dân ti
huyn Hòa Thành, tác gi s dng phng pháp thng kê mô t.
phân tích các nhân t nào nh hng đn chính sách cho vay và các nhân
t nào nh hng đn lng vn tín dng đc vay ca h nông dân ti huyn Hòa
3
Thành. Tác gi s dng mô hình hi quy kinh t lng đ kho sát s nh hng
ca các nhân t đn chính sách cho vay và lng vn tín dng đuc vay, trên c s
các lỦ thuyt Th trng tín dng nông thôn, lỦ thuyt v tip cn tín dng, lỦ
thuyt tng trng kinh t ca Keynes và các kt qu nghiên cu thc nghim trc
đây.
Tác gi có s dng các chng trình Stata 12 và Excel đ h tr tính toán
trong nghiên cu.
5. ụ ngha thc tin:
Nghiên cu cung cp mt cái nhìn tng quan v thc trng tip cn tín dng nhà
nc ca các h nông dân ti huyn Hòa Thành, tnh Tây Ninh và phân tích các
nhân t nh hng đn chính sách cho vay h nông dân. Thông qua kt qu nhn
đc t vic phân tích, đánh giá các nhân t nh hng chính đn chính sách cho
vay h nông dân, giúp cho các cp lưnh đo đa phng có th đa ra đc nhng
chính sách, chng trình hiu qu, thúc đy vic tip cn tín dng, ci thin đc
mc sng cho ngi dân, đt đc các ch tiêu kinh t - xư hi v xây dng Nông
thôn mi.
6. Kt cu lun vn:
Phn m đu
Chng 1: Tng quan v tín dng.
Chng 2: Thc trng chính sách cho vay h nông dân ti huyn Hòa Thành,
tnh Tây Ninh.
Chng 3: Thit k nghiên cu
Chng 4: Các gii pháp đ tip cn tín dng nhà nc.
Kt lun
4
CHNG 1: TNG QUAN V TệN DNG
1.1 C s lỦ thuyt v tín dng nhƠ nc:
1.1.1 LỦ thuyt tng trng kinh t ca Keynes (1936):
Theo Keynes, đ đm bo s cân bng kinh t, khc phc tht nghip, khng
hong và duy trì tng trng kinh t thì không th da vào c ch th trng t điu
tit, mà cn phi có s can thip ca nhà nc vào nn kinh t đ tng cu có hiu
qu, kích thích tiêu dùng, sn xut, kích thích đu t đ bo đm vic làm và tng
thu nhp. Theo ông, chính ph có th can thip vào nn kinh t nhm thúc đy tng
trng thông qua các hot đng: đu t nhà nc; h thng tài chính tín dng và lu
thông tin t.
V đu t nhà nc, Keynes cho rng, ngân sách nhà nc là mt công c hu
hiu trong vic kích thích đu t t nhân cng nh tiêu dùng ca nhà nc. Thông
qua các đn đt hàng ca nhà nc, h thng mua ca nhà nc, tr cp v tài
chính, tín dng s to ra s n đnh v li nhun.
V h thng tài chính tín dng và lu thông tin t, theo Keynes, h thng tài
chính, tín dng có vai trò quan trng trong vic kích thích lòng tin, tính lc quan và
tích cc đu t ca các nhà kinh doanh. Nhà nc có th đa thêm tin vào lu
thông đ gim lưi sut cho vay, khuyn khích nhà kinh doanh m rng quy mô đu
t.
V các hình thc to vic làm, ông cho rng đ nâng cao tng cu và vic làm
cn m rng nhiu hình thc đu t. Bi l, đu t vào lnh vc nào cng tt, khi có
đu t thì s có nhiu vic làm và mang li thu nhp. Nh vy, thông qua đu t có
th tránh đc khng hong kinh t và tht nghip.
Tht vy, vai trò ca Nhà nc là ht sc cn thit đi vi phát trin nông thôn
nói chung và h nông dân nói riêng. Kinh nghim th gii ch ra rng các Nhà nc
đư can thip mnh m và tích cc vào quá trình này theo nhng chin lc riêng,
tùy theo đc thù v lch s, vn hóa, xư hi, chính tr và kinh t ca tng quc gia.
Có nhng kinh nghim thành công, giúp nông thôn chuyn đi mnh m t tình
5
trng truyn thng, lc hu sang hin đi, cnh tranh và thc hin đc các chc
nng đc thù ca nó. khu vc ông Á, các kinh nghim chuyn đi nông thôn t
th k 18 Nht Bn di thi Minh Tr Thiên Hoàng, nhng chính sách phát trin
cho khu vc nông thôn ài Loan và Hàn Quc trong nhng thp niên 60-80 cho
thy nhng thành công vt bc. các quc gia là lưnh th này, nh các chính sách
đúng đn, nông thôn đư tr nên mnh m, nng đng, linh hot, có sc sn xut cao,
có tính cnh tranh mnh m, sn xut hàng hóa không ch bo đm phn ln nhu
cu tiêu dùng ni đa mà còn có kh nng xut khu vi các sn phm chuyên bit,
có giá tr gia tng cao. Bên cnh đó, chúng ta cng thy các trì tr trong khu vc
nông thôn ca Trung Quc trong thi k áp dng kinh t k hoch và tp th hóa
rung đt. Ch sau các nm 80, khi các chính sách mi ng h s t do hóa sn xut
và s dng ngun lc cho sn xut, t do hóa th trng và giao quyn s dng đt
cho nông dân, s đi mi mnh m trong khu vc nông thôn mi ra đi. Các chính
sách chuyn đi và phát trin nông thôn các quc gia ông Nam Á khác cng ht
sc đa dng, và to ra s khác bit ln v nông thôn và nông nghip các quc gia
này.
Chính ph các quc gia này hành đng nhm ti đa hóa phúc li ca xư hi và
hng đn vic kích thích tng trng kinh t nhanh song song vi xóa đói gim
nghèo mt cách tích cc cho khu vc nông thôn. Hai mc tiêu tng trng kinh t
nhanh và xóa đói gim nghèo chính là đi din ca tính hiu qu và công bng mà
Nhà nc mong mun đt đn thông qua các công c chính sách ca mình.
Mc tiêu c th ca Nhà nc đi vi phát trin nông thôn là rt đa dng, bao
gm:
i) Tng cng sinh k;
ii) Tng vic làm, thu nhp ca nông dân và c dân nông thôn;
iii) Tng cng dân ch c s;
iv) Bo v và bo tn tài nguyên t nhiên, tính đa dng sinh hc và môi trng.
6
Bn cht ca s can thip, hay nói cách khác là vai trò ca Nhà nc đi vi
phát trin nông thôn là cung cp các dch v và hàng hóa công, vic mà th trng
t do không đm đng đc. Hn na, quá trình chuyn đi nông thôn v phía
phát trin và xóa đói gim nghèo cn nhiu công c chính sách, ví d chính sách
giá, thng mi, to ra công n vic làm, phát trin nông thôn và tr giúp lng
thc. Các chính sách cung cp dch v và hàng hóa công này góp phn thúc đy
phát trin khu vc nông thôn, to ra tính nng đng, hiu qu và đng thi thc hin
xóa đói gim nghèo và bo đm tính công bng song song vi tng cng hiu qu.
Can thip ca Nhà nc đi vi tin trình chuyn đi nông thôn cng phn nh
mc đích ca Nhà nc, bao gm nhiu khía cnh khác nhau. Thông qua vic đu
t và đánh thu, tng cng ci thin trình đ và nng sut lao đng, Nhà nc có
th rút trích đc ngun lc t nông nghip phc v cho các khu vc kinh t khác.
Nhà nc cng mong mun khuyn khích phát trin kinh t khu vc nông thôn
nhm xóa khong cách phát trin gia nông thôn và thành th, ci thin phúc li cho
ngi nghèo vn ch yu tp trung khu vc nông thôn. Phát trin nông thôn cng
to ra c hi tng trng sn xut nông nghip, đc bit là cây lng thc, dn đn
vic tng cng kh nng bo đm an ninh lng thc cho c khu vc nông thôn và
thành th. Thông qua s can thip vào quá trình qun lỦ kim soát khai thác s dng
tài nguyên cho sn xut nông nghip ti khu vc nông thôn, Nhà nc có th bo v
môi trng và nông nghip nh là ngun tài nguyên công. Các can thip ca Nhà
nc v khía cnh chính tr cng giúp m rng quyn lc ca Nhà nc, chính
quyn và n đnh hóa chính tr khu vc nông thôn.
Ti Vit Nam chính sách đi vi khu vc nông thôn nói chung và nông dân nói
riêng luôn đc Nhà nc đc bit quan tâm, c th hóa nh:
- Lut các T chc tín dng do Quc Hi ban hành ngày 12/12/1997, ti
iu 8 quy đnh c th: Nhà nc có chính sách tín dng u đưi v vn, lưi sut,
điu kin, thi hn vay vn đi vi nông nghip, nông thôn và nông dân nhm góp
phn xây dng c s vt cht, kt cu h tng, thúc đy chuyn dch c cu kinh t
7
trong nông nghip, phát trin sn xut hàng hoá, thc hin công nghip hoá, hin
đi hoá nông nghip và nông thôn.
- Ngh đnh s 41/2010/N-CP ngày 12/4/2010 ca Chính ph v chính sách
tín dng phc v phát trin nông nghip, nông thôn.
Tóm li: Có th nói vai trò ca tín dng nhà nc đi vi phát trin nông thôn
nói chung và h nông dân nói riêng là ht sc cn thit.
1.1.2 LỦ thuyt th trng tín dng, tín dng nông thôn:
Khái nim tng quát v tín dng và tín dng ngân hàng: “ Tín dng là mt
phm trù kinh t phn ánh mi quan h giao dch gia hai ch th, trong đó mt bên
chuyn giao mt lng giá tr sang cho bên kia đc s dng trong mt thi gian
nht đnh, đng thi bên nhn đc phi cam kt hoàn tr theo thi hn đư tho
thun.”
Theo Hi ngh thng đnh toàn cu v tín dng vi mô ti Washington tháng
2 nm 1997: “Tín dng vi mô là vic cung cp các khon vay quy mô nh đn đi
tng ngi nghèo, vi mc đích giúp nhng ngi th hng thc hin các d án
sn xut kinh doanh đ to li nhun t đó nâng cao cht lng đi sng cho c
ngi vay vn và gia đình ca h”.
Theo quan đim ca Ngân hàng Phát trin châu Á (ADB): “Tài chính vi mô
là vic cung cp mt phm vi rng các dch v tài chính nh tin gi, tài khon tit
kim, thanh toán, bo him, chuyn tin cho ngi nghèo hoc các h gia đình có
thu nhp thp, cho nhng hot đng kinh doanh cá th hoc doanh nghip rt nh”.
Theo Bách khoa toàn th m Wikipedia: Tín dng nhà nc là quan h tín
dng gia nhà nc vi doanh nghip, các t chc kinh t - xư hi và các cá nhân.
Tín dng nhà nc xut hin nhm tha mưn nhng nhu cu chi tiêu ca ngân sách
nhà nc trong điu kin ngun thu không đ đ đáp ng; nó còn là công c đ nhà
nc h tr cho các ngành kinh t yu kém, ngành mi nhn và khu vc kinh t
kém phát trin, và là công c quan trng đ nhà nc qun lỦ, điu hành v mô.
8
Trong nn kinh t hàng hoá có nhiu loi hình tín dng nh: tín dng thng
mi, tín dng ngân hàng, tín dng nhà nc, tín dng tiêu dùng. Tín dng ngân hàng
cng mang bn cht chung ca quan h tín dng nói chung, đó là quan h tin cy ln
nhau và cùng có li gia các ngân hàng, t chc tín dng vi các t chc, cá nhân,
đc thc hin di hình thc tin t và theo nguyên tc hoàn tr có lưi. Do đc
đim riêng ca mình, tín dng ngân hàng đt đc u th hn các hình thc tín
dng khác v khi lng, thi hn và phm vi đu t. Vi đc đim tín dng bng
tin, vn tín dng ngân hàng có kh nng đu t chuyn đi vào bt c lnh vc nào
ca sn xut và lu thông hàng hoá.
Tóm li tín dng là mt phm trù kinh t đư tn ti qua nhiu hình thái kinh
t-xư hi, bn cht ca nó là mt quan h vay mn da trên nguyên tc hoàn tr
(c vn và lưi) sau mt thi hn nht đnh, là quan h chuyn nhng tm thi
quyn s dng vn, là quan h bình đng hai bên cùng có li.
Tín dng nông thôn: Mc tiêu cui cùng ca h thng tín dng nông thôn là
đáp ng nhu cu v vn cho ngi nghèo nông thôn. Tín dng đi vi ngi
nghèo là nhng khon tín dng ch dành riêng cho nhng ngi nghèo, có sc lao
đng, nhng thiu vn đ phát trin sn xut trong mt thi gian nht đnh phi
hoàn tr s tin gc và lưi; tu theo tng ngun vn có th hng theo lưi sut u
đưi khác nhau nhm giúp ngi nghèo mau chóng vt qua nghèo đói vn lên hoà
nhp cng đng.
Các nhà kinh t hc thuc trng phái Ohio nh Adams (1984), Von Pischke
(1978), và Gonzalez - Vega (1984) tranh lun rng ch có mt b phn rt nh ca
nông dân nghèo đc th đc ngun tín dng vi lưi sut thp trong các nc đang
phát trin. Theo các công trình nghiên cu ca h ch có khong 15% nông dân
nghèo châu Á và M Latin, và khong nhiu hn 5% Châu Phi đc th đc
ngun tín dng t các đnh ch thuc khu vc chính thc.
Lele (1981), Lipton (1976), Rao (1970, 1975), Braverman Guasch (1986),
Egger (1986) và Sarap (1990) cng ch ra rng nhng n lc ca h thng đnh ch
tín dng nông thôn thuc khu vc chính thc ít khi mang li li ích cho ngi
9
nghèo vì: (1) Yêu cu v tài sn th chp nh là điu kin tiên quyt; (2) Các đnh
ch thng gii hn cung cp thông tin đn nông dân nghèo đ gim chi phí giao
dch vì chi phí giao dch s rt cao so vi s tin vay rt nh và vi s ngi mn
đông; (3) Do khng ch ca chính sách lưi sut trn, các đnh ch thng tìm thy
hiu qu và ít ri ro khi cho vay đi vi nông dân có qui mô sn xut ln (nông dân
giàu); (4) Có nhiu ngi nghèo không có kh nng tr li n và điu này làm nh
hng chung đn uy tín ngi nghèo v kh nng thanh toán.
V mt lỦ thuyt, th trng tín dng chính thc bao gm cung và cu tín
dng. Cu tín dng đc xác lp da trên các đc đim ca h, nh là các đc đim
nhân khu hc và kinh t - xư hi; và cung tín dng đc đnh ngha là s tin mà
các nhà cung cp quyt đnh cho vay da trên nhng thông tin sn có v nhu cu
vay. Các t chc tín dng s quyt đnh cp toàn b hoc gim s tin cho vay hoc
hoàn toàn bác b yêu cu xin vay (Zeller, 1994).
Trc đây, khu vc chính thc ít quan tâm đn khu vc nông thôn, vì h cho
rng nông h nht là ngi nghèo vay thì có mc đ ri ro cao và chi phí giao dch
cao. T đó h áp dng nhng tiêu chun cht ch thông qua nhng th tc phc tp,
quy đnh nghiêm ngt v th chp, nên làm cho nhng ngi có nhu cu v vn
nông thôn khó tip cn.
1.1.3 LỦ thuyt tip cn tín dng:
Nhiu nhà kinh t có quan đim khác nhau v th trng tín dng nông thôn.
Mt quan đim c đin cho rng ngi cho vay nng lưi ti khu vc nông thôn cho
vay mang tính đc quyn. Mt quan đim khác li cho rng th trng tín dng
nông thôn là hoàn ho, có tính cnh tranh cao và minh bch, và lưi sut cao phn
ánh mc ri ro mt kh nng chi tr cao và chi phí thông tin tn kém. Tuy nhiên, c
hai quan đim này đu không gii thích đc các thc t sau đây khu vc nông
thôn:
- Tín dng chính thc và phi chính thc cùng tn ti, mc dù lưi sut tín dng
chính thc thp hn.
10
- Lưi sut bin thiên theo mc cân bng gia cung tín dng và cu.
- Th trng tín dng phân khúc rt mnh. Lưi sut thay đi ph thuc vào
kh nng chi tr và ph thuc vào mùa v.
- Luôn tn ti mt lng các ngi cho vay thng mi khu vc tín dng
phi chính thc, mc dù lưi sut cao.
- khu vc tín dng phi chính thc, liên kt gia giao dch tín dng và giao
dch các th trng khác là ph bin.
- Các nhà cho vay chính thc thng chuyên bit hóa các vùng mà nông
dân có quyn đi vi đt đai.
Vn tín dng là mt ngun tài nguyên khan him và kh nng tip cn vn
tín dng ca ngi đi vay ph thuc vào cách đánh giá ri ro ca ngi cho vay.
Vic tip cn tín dng đc bt đu vi lỦ thuyt cu tín dng ca mt cá nhân
hoc mt h gia đình vi mong mun ti đa hu dng k vng ca h t vic vay
tin t các nhà cung cp tín dng. Mi đn v tin có chi phí c hi ca riêng mình,
đó là lưi sut, do vy, quyt đnh cung tín dng ph thuc vào lưi sut.
Tuy nhiên, nghiên cu ca Stiglitz vƠ Weiss (1981) cho thy lỦ thuyt cung
cu tín dng da vào lưi sut không th gii thích kh nng tip cn vn ca ngi
đi vay do quyt đnh cung tín dng không đc điu chnh bi lưi sut trên th
trng trong khi quyt đnh cho vay ph thuc vào cách mà ngi cho vay la chn
ngi đi vay da trên thông tin ca ngi đi vay.
Theo Stiglitz vƠ Weiss (1981), thông tin bt cân xng trong hp đng cho
vay làm cho ngi cho vay không th phân bit mc đ ri ro gia ngi đi vay ít
ri ro và ngi đi vay nhiu ri ro, và mc đ c gng hoàn tr n vay ca ngi đi
vay. Thông tin bt cân xng to ra vn đ la chn bt li và ri ro đo đc. Vn đ
la chn bt li phát sinh trong quá trình la chn ngi đi vay, trong đó vic phân
bit gia ngi đi vay ít ri ro và nhiu ri ro đc phn ánh trong lưi sut. Tuy
nhiên, tng lưi sut đ bù đp cho chi phí giao dch cao ca các khon vay có th
loi ngi đi vay ít ri ro vay tt, dn đn kt qu ngi cho vay ch cho vay nhng
d án có ri ro cao. Ri ro đo đc liên quan đn vic giám sát và thc thi c ch
cho vay. C th là kh nng ngi đi vay không n lc hoàn tr n sau khi nhn
11
đc khon vay vì h bit ngi cho vay phi gánh chu mt phn ca ri ro. Nói
chung, ngi cho vay quyt đnh cp tín dng và cp bao nhiêu da trên mt tp
hp các thông tin mà h có đc t ngi đi vay. iu này có ngha là không phi
tt c ngi đi vay s nhn đc tín dng vi h s vay.
Aghion vƠ Morduch (2005) ch ra rng hn ch tín dng là vn đ ph bin
mà các doanh nghip quy mô nh và nông h phi đi mt bt k kh nng tr n
ca h. Nói cách khác, dòng chy tín dng không ch đn gin tuân theo lỦ thuyt
cung và cu, nó là mt quá trình cân nhc trong đó các cá nhân np đn xin vay sau
đó ngi cho vay xác đnh s tin cho vay da trên cách đánh giá ca ngi cho
vay đi vi ngi đi vay (Aleem, 1990).
Lamberte vƠ Llanto (1995) quan sát hot đng cho vay trên th trng tài
chính nông thôn Philippines và cho rng các hot đng cho vay đc phân thành
ba giai đon: sàng lc, quyt đnh (chp nhn hoc t chi), và xác đnh s tin cho
vay, dòng vn tín dng ph thuc vào cu trúc th trng và tính cht ca thông tin
bt cân xng.
Adams vƠ Vogel (1986) lp lun rng trong th trng tín dng đc qun
lỦ theo c ch tp trung, thông tin ít phân tán, quyt đnh cho vay có xu hng cng
nhc vì vy chi phí giao dch cao. Trái li, vi mc đ thông tin phân tán và th
trng tài chính linh hot, chi phí giao dch trong hot đng cho vay có th gim.
Mô hình thông tin không hoàn ho (Stiglitz, 1993) cho rng hot đng cho
vay liên quan đn:
1) S trao đi gia vic tiêu dùng ngày hôm nay và giai đon sau;
2) Bo him chng li ri ro;
3) Nhu cu có đc thông tin v đc đim ca ngi vay;
4) Các bin pháp bo đm ngi vay s dng vn cho các hot đng sinh li;
5) Các bin pháp đ tng kh nng chi tr ca ngi vay.
Có ba quan sát nh sau đi vi th trng tín dng nông thôn:
12
- Ngi vay có kh nng chi tr khác nhau, và vic bit đc ri ro này là
tn kém. Vn đ này đc gi là „vn đ thanh lc - screening problem‟.
- Vic bo đm ngi vay có các hot đng sinh li đ bo đm kh
nng chi tr là tn kém. ây là „vn đ đng viên - incentives problem‟.
- Khó bo đm vic chi tr ca ngi vay. ây là „vn đ thi hành -
enforcement problem‟.
T đó, có hai c ch cho vay.
C ch cho vay gián tip nhn mnh vic s dng c ch thanh lc gián
tip (indirect screening mechanisms), ví d nh dùng công c lưi sut khác bit đ
hn ch vic cho vay.
Mc lưi sut cao đc áp dng đi vi ngi vay có ri ro mt kh nng chi
tr cao đ hn ch kh nng vay ca h. Lưi sut cho vay có vai trò thanh lc gián
tip hoc vai trò đng viên.
C ch thanh lc trc tip nhm gii quyt vn đ thông tin và vn đ thi
hành, và t đây, to ra kt qu là th trng tín dng mang tính cnh tranh mt cách
đc quyn (monopolistically competitive). bo đm thông tin, ngi cho vay có
c ch cho vay theo các hình thc hp đng bt buc đ bo đm ngi cho vay có
đc thông tin cn thit v mc đ ri ro mt kh nng chi tr và vic tr n nu
có ngun chi. Cách này nh hng đn thái đ ca ngi vay trên th trng tín
dng. Ngoài ra, c ch đng viên còn th hin di dng đe da ct tín dng nu
không bo đm minh bch thông tin, hoc kỦ hp đng liên kt vi th trng khác,
ví d nh buc cho vay di dng vt t đu vào, hoc bán sn phm cho nhng
thng lái đc ch đnh. Cho vay theo nhóm tín chp hoc nhóm h hàng cng là
mt hình thc bo đm thông tin và kh nng chi tr (Stiglitz & Weiss 1981 ;
Braverman & Stiglitz 1982, 1986).
1.1.4 Khái nim Nông h:
Theo t đin bách khoa toàn th Vit Nam thì nông h là gia đình nông
dân nông thôn, sinh sng bng ngh nông hoc mt s ngành ngh ph khác.
Nông h là đn v sn xut quan trng đi vi nông nghip.
13
Theo Frank Ellis (1993) thì nông h đc khái nim nh mt h gia đình mà
các thành viên trong nông h s dành phn ln thi gian cho các hot đng nông
nghip.
Liên Hp Quc khái nim v “H” gm nhng ngi sng chung di mt
ngôi nhà, cùng n chung, làm chung và cùng có chung mt ngân qu.
Giáo s Mc Gê (1989) - i hc tng hp Colombia (Canada) cho rng:
“H” là mt nhóm ngi có cùng chung huyt tc hoc không cùng chung huyt tc
trong mt mái nhà và n chung mt mâm cm.
Nhóm “h thng th gii” (các đi biu Wallerstan (1982), Wood (1981,
1982), Smith (1985), Martin vƠ BellHel (1987) cho rng: “H là mt nhóm ngi
có cùng chung s hu, chung quyn li trong cùng mt hoàn cnh. H là mt đn v
kinh t ging nh các công ty, xí nghip khác”.
Frank Ellis (1993) đnh ngha : H nông dân là các h gia đình làm nông
nghip, t kim k sinh nhai trên nhng mnh đt ca mình, s dng ch yu sc
lao đng ca gia đình đ sn xut, thng nm trong h thng kinh t ln hn,
nhng ch yu đc trng bi s tham gia cc b vào các th trng và có xu hng
hot đng vi mc đ không hoàn ho cao.
Chính vì vy, ci cách kinh t mt s nc nhng thp k gn đây đư thc
s coi h nông dân là đn v sn xut t ch và c bn, t đó đư đt đc tc đ
tng trng nhanh trong sn xut nông nghip và phát trin nông thôn. nc ta,
có nhiu tác gi đ cp đn khái nim h nông dân. Theo Lê ình Thng (1993)
cho rng nông h là t bào kinh t xư hi, là hình thc kinh t c s trong nông
nghip và nông thôn. Ơo Th Tun (1997) thì cho rng h nông dân là nhng h
ch yu hot đng nông nghip theo ngha rng, bao gm c ngh rng, ngh cá và
hot đng phi nông nghip nông thôn. Còn theo Nguyn Sinh Cúc (2001) cho
rng h nông nghip là nhng h có toàn b hoc 50% s lao đng thng xuyên
tham gia trc tip hoc gián tip các hot đng trng trt, chn nuôi, dch v nông
14
nghip (làm đt, thu nông, ging cây trng, bo v thc vt, ) và thông thng
ngun sng chính ca h da vào nông nghip.
Theo nhng nghiên cu v khái nim h nông dân ca các tác gi trên có th
đnh ngha:
- H nông dân là nhng h sng nông thôn, có ngành ngh sn xut chính
là nông nghip, ngun thu nhp và sinh sng ch yu bng ngh nông. Ngoài hot
đng nông nghip, h nông dân còn tham gia các hot đng phi nông nghip (nh
tiu th công nghip, thng mi, dch v ) các mc đ khác nhau.
- H nông dân là mt đn v kinh t c s, va là mt đn v sn xut va là
mt đn v tiêu dùng. Nh vy, h nông dân không th là mt đn v kinh t đc lp
tuyt đi và toàn nng, mà còn phi ph thuc vào các h thng kinh t ln hn ca
nn kinh t quc dân. Khi trình đ phát trin lên mc cao ca công nghip hoá, hin
đi hoá, th trng, xư hi càng m rng và đi vào chiu sâu, thì các h nông dân
càng ph thuc nhiu hn vào các h thng kinh t rng ln không ch trong phm
vi mt vùng, mt nc. iu này càng có Ủ ngha đi vi các h nông dân nc ta
trong tình hình hin nay.
Kt lun: H nông dân ti huyn Hòa Thành là nhng h sng nông thôn,
có ngành ngh sn xut chính là nông nghip, ngun thu nhp và sinh sng ch yu
bng ngh nông. Ngoài hot đng nông nghip, h nông dân còn tham gia các hot
đng phi nông nghip (nh tiu th công nghip, thng mi, dch v ) các mc
đ khác nhau.
1.1.5 c đim nhu cu vn ca h nông dơn :
Nhu cu vn trung dài hn ln và tc đ luân chuyn vn chm do chu k
sn xut nông nghip kéo dài.
Mc đích s dng vn đa dng: các h đu sn xut kinh doanh nh kinh
doanh tng hp kt hp trng trt, chn nuôi, tiêu th.
Thông thng các ngun tài tr cho nhu cu vn ly t nhiu ngun khác
nhau, ngoài s tin t tích lu, vay ngân hàng thì hình thc phi ngân hàng cng rt
phát trin nh vay ca ngi thân, bn bè, vay t nhân…
15
Nu phân loi h sn xut theo thu nhp thì h sn xut giàu và khá là loi
h sn xut có thu nhp cao, n đnh, có vn, có kh nng lao đng và bit cách tip
cn th trng. Nhu cu vay vn ca đi tng này là m rng quy mô sn xut
hin có. Loi h sn xut có mc thu nhp trung bình thì nhu cu vn ca đi tng
này ch là đ đu t trang thit b, c s vt cht, công ngh đ tin hành hot đng
sn xut kinh doanh. Loi h nghèo và đói, có mc thu nhp quá thp, nhu cu vn
ch yu ca h này thng là phc v kinh doanh nh nhm n đnh cuc sng.
Nh vy có th nói: vn là nhu cu rt cn thit cho phát trin kinh t h sn
xut. Vic thiu vn có th dn ti mt s nguy c: hn ch vic phát trin nghành
ngh, nh hng xu đn vic thay đi c cu kinh t, hn ch vic ng dng khoa
hc công ngh vào sn xut.
1.1.6 c đim cho vay h nông dơn
Cho vay h nông dân có mt v trí rt quan trng, nó giúp cho nn nông
nghip to ra nhiu hàng hoá hn đ cung cp cho sn xut công nghip, xut khu
đáp ng nhu cu lng thc, thc phm ca toàn xư hi. Vic cho vay h nông dân
nhm to điu kin và khuyn khích nông dân to ra hàng hoá nông – lâm – ng –
diêm nghip, phát trin công nghip ch bin, m các ngành ngh sn xut mi,
kinh doanh dch v, to công n vic làm, nâng cao hiu qu kinh doanh trong
ngành công nghip, góp phn xây dng nông thôn giàu có vn minh.
i tng cho vay h nông dân thng là cây trng, vt nuôi. Vì vy khi cho
vay Ngân hàng phi da vào tính cht thi v gn lin vi chu kì sinh trng, phát
trin ca đng thc vt c th. V, mùa trong sn xut nông nghip quyt đnh đn
thi đim cho vay và thu n. Vì vy đc đim ca h nh hng rt ln đn t chc
cho vay và áp dng các phng thc k thut cho vay thích hp.
Nu Ngân hàng tp trung cho vay vào các chuyên ngành hp nh cho vay
mt s cây, con nht đnh thì phi t chc cho vay tp trung vào mt thi gian nht
đnh trong nm, đu v tin hành cho vay, đn kì thu hoch tiêu th tin hành thu
16
n; Còn chu k sng t nhiên ca cây, con quyt đnh thi hn cho vay, chu k
ngn hay dài ph thuc vào loi ging cây hoc con và quy trình sn xut.
Môi trng t nhiên nh hng đn thu nhp và kh nng tr n ca khách
hàng, sn xut trong ngành nông nghip ph thuc vào điu kin t nhiên rt ln
nên ri ro v thi tit, khí hu, dch bnh, là khó tránh khi. Ngoài ra yu t t
nhiên cng tác đng đn th trng tiên th ca nông sn phm nh thi tit thun
li cho mùa màng bi thu nhng giá c nông sn phm li h, hàng hoá không có
ni tiêu th. T đó nh hng đn thu nhp và kh nng tr n ca khách hàng.
Chi phí t chc cho vay h nông dân cao do s lng khách hàng đông, phân
b khp ni, quy mô tng khon vay nh, mng li nhiu nên chi phí nghip v
cho mt đng vn vay thng cao. Ngành nông nghip có đ ri ro cao nên chi phí
cho d phòng ri ro là tng đi ln so vi các ngành khác. Lưi sut thu hút ngun
vn cho vay nông nghip cao do b gii hn bi ngun vn ti ch phi chuyn dch
vn t ni khác làm chi phí vn tng lên.
Ngoài ra cho vay h nông dân có th tim n ri ro ln mang tính xư hi do
trình đ sn xut ca h còn lc hu, trình đ dân trí cha cao.
1.2 Các nghiên cu thc nghim:
Vit Nam và trên th gii đư có nhiu nghiên cu v th trng tài chính
nông thôn cho h nông dân các mc đ và khía cnh khác nhau.
Mohamed (2003) vƠ Gan et al. (2007) s dng mô hình logit đ xác đnh
các yu t nh hng đn kh nng tip cn tín dng vi mô ca h hai quc gia
Zanzibar và Phillipines. Các yu t nh hng đn kh nng tip cn tín dng
chính thc bao gm tui, trình đ hc vn, gii tính, thu nhp và mc đ nhn
thc v s sn có tín dng vi mô. Mohamed (2003) kt lun rng thông tin v các
ngun tín dng có nh hng đn kh nng tip cn tín dng vi mô ca nông h
Zanzibar. Gan et al. (2007) kt lun rng nông dân và ng dân tr ít có kh nng
tip cn tín dng Philippines. Do đó, các tác gi cho rng đ tng kh nng tip
cn tín dng cho nông h, các chng trình tín dng vi mô cn tp trung vào nhóm
17
đi tng tr nông thôn và tng cng nhn thc ca nông h v s sn có ca
các chng trình tín dng vi mô, đc bit là nhng ngi c trú vùng sâu vùng xa
và vùng có điu kin khó khn.
Trong nghiên cu v tip cn vn tín dng chính thc, Vu (2001) đư ch ra
các đc đim ca h nông dân có nh hng đn kh nng tip cn ngun vn tín
dng chính thc nông thôn đng bng sông Hng, đáng k là quy mô đt và đa v
xư hi. Ngun tín dng chính thc b nh hng bi các nhân t: din tích đt, trình
đ hc vn ca ch h, giá tr sn lng , s lao đng và s ngi còn ph thuc, đ
tui, gii tính, giy chng nhn quyn s dng đt và h có kh nng vay đc t
ngun phi chính thc (Pham vƠ Izumida, 2002; Nguyn Vn Ngơn vƠ Lê
Khng Ninh, 2008).
Trn Hu Cng vƠ cng s. (2009) đư ch ra rng, tín dng là mt trong
các nhân t nh hng trc tip đn quyt đnh đu t vn ca các h nông dân và
doanh nghip. Kt qu phân tích ca các tác gi cng cho thy kh nng vay vn tín
dng ca các h nông dân và doanh nghip nông nghip t các t chc tín dng
chính thc b chi phi bi các nhân t nh tài sn th chp, k hoch đu t kh thi,
và th tc vay vn rm rà.
Nguyn Quc Oánh vƠ Phm Th M Dung (2010) s dng mô hình hi
quy hai bc ca Heckman, đư ch ra rng kh nng tip cn ngun vn tín dng
chính thc ca các h nông dân b nh hng bi đ tui và đa v xư hi ca ch
h, tín dng không chính thc và th tc vay vn rm rà. Trong khi đó trình đ
hc vn ca ch h, din tích đt, thu nhp ca h, tài sn th chp và mc đích vay
vn là các nhân t nh hng đn lng vn tín dng mà h nông dân vùng nông
thôn cn ngoi vi thành ph Hà Ni vay đc t các t chc tín dng chính thc.
V Th Thanh HƠ (2001), Phân tích nhng nhân t nh hng đn tip
cn vn chính thc ca nông h ti ng bng Sông Cu Long, d án Vit Nam
- Hà Lan. Nghiên cu tp trung vào vic tìm ra các nhân t nh hng đn kh
nng tip cn ngun vay chính thc ca nông h ti đng bng Sông Cu Long.
Tng s mu thu thp đc là 783 mu. Tác gi đư dùng phng pháp thng kê
18
mô t, mô hình Logit và xác đnh rng nông h có tng giá tr tài sn ln thng
d tip cn tín dng chính thc hn vi quy mô ln. Bên cnh đó, tác gi cng
cho rng, bin gii tính ca ch h cng có nh hng đn kh nng tip cn
ngun vn vay chính thc ca h, ch h là nam thng có khuynh hng vay
th trng chính thc, ngc li, ch h là n thì thích vay th trng không
chính thc vi các khon vay nh l. Tuy nhiên, v trí xư hi ca ch h không có Ủ
ngha đi vi kh nng tip cn ngun vn chính thc ca h.
T vic xem xét tng quan các kt qu nghiên cu trc đây, tác gi bon
khon vi vic liu có s khác bit trong chính sách cho vay h nông dân ti huyn
Hòa Thành là ni trng đim phát trin kinh t- vn hóa- xư hi ca tnh Tây Ninh,
hin nay đang trên đà phát trin thành th xư trc thuc tnh. Mc đích ca tác gi
nhm cung cp thêm mt bng chng thc nghim na v các nhân t nh hng
đn chính sách cho vay h nông dân./.