Giải pháp phòng ngừa và xử lý nợ xấu tại các ngân hàng thương mại việt nam

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH






THCH MINH HOÀNG



GII PHÁP PHÒNG NGA VÀ X LÝ N XU
TI CÁC NGÂN HÀNG THNG MI VIT NAM




LUN VN THC S KINH T






TP. H Chí Minh, 10/2014
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH

THCH MINH HOÀNG

GII PHÁP PHÒNG NGA VÀ X LÝ N XU
TI CÁC NGÂN HÀNG THNG MI VIT NAM

Chuyên ngành: Ngân hàng
Mã s: 60340201

LUN VN THC S KINH T


NGI HNG DN KHOA HC
PGS.TS TRN HUY HOÀNG


TP. H Chí Minh, 10/2014

LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan Lun vn thc s “ GII PHÁP PHÒNG NGA VÀ X LÝ
N XU TI CÁC NGÂN HÀNG THNG MI VIT NAM ” là kt qu ca
quá trình hc tp, nghiên cu khoa hc đc lp và nghiêm túc. Các s liu trong lun
vn là trung thc, có ngun gc rõ ràng, đc trích dn và có tính k tha t các
website, các công trình nghiên cu. Các gii pháp nêu trong lun vn đc rút ra t
nhng c s lí lun và quá trình phân tích.

TP.H Chí Minh ngày 15 tháng 10 nm 2014

Tác gi lun vn




Thch Minh Hoàng











MC LC
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các ký hiu, các ch vit tt
Danh mc các bng
Danh mc các hình v, đ th
M U 1
Chng 1: Tng quan v phòng nga và x lý n xu ca các ngân hàng
thng mi 3
1.1.Ri ro tín dng và n xu trong hot đng kinh doanh ca ngân hàng
thng mi 3
1.1.1.Ri ro tín dng 3

1.1.1.1. Khái nim v ri ro tín dng 3
1.1.1.2. Phân loi ri ro tín dng 4
1.1.2. N xu trong hot đng cp tín dng ca ngân hàng 5
1.1.2.1. Khái nim n xu 5
1.1.2.2. Các tiêu chí đ nhn bit n xu 7
1.1.2.3. Tác đng ca n xu 8
1.2. Phòng nga và x lý n xu trong ngân hàng thng mi 9
1.2.1. Ni dung phòng nga và x lý n xu ti ngân hàng thng mi 10
1.2.1.1. Phòng nga n xu 10
1.2.1.2. X lý n xu trong ngân hàng thng mi 12
1.2.2. Tiêu chí đánh giá kt qu phòng nga và x lý n xu 13
1.2.3. Kinh nghim phòng nga và x lý n xu ca mt s quc gia 13
1.2.3.1. Kinh nghim ca Hàn Quc 13
1.2.3.2. Kinh nghim ca Trung Quc 16
1.2.3.3. Kinh nghim ca Thái Lan 20
1.2.3.4. Bài hc cho Vit Nam 22
Kêt lun chng 1 24
Chng 2: Thc trng phòng nga và x lý n xu ti các ngân hàng thng
mi Vit Nam 25
2.1. H thng ngân hàng thng mi Vit Nam 25
2.2. Thc trng n xu ca các ngân hàng thng mi 27
2.2.1 C cu n xu theo ngành kinh t 29
2.2.2. C cu n xu theo thành phn kinh t 31
2.2.3. T l n xu ti mt s ngân hàng thng mi 32
2.3. Nhng nguyên nhân gây ra n xu ti các ngân hàng thng mi 33
2.3.1. Nguyên nhân khách quan 33
2.3.2. Nguyên nhân ch quan 35
2.4. Thc trng phòng nga và x lý n xu ca các ngân hàng thng mi
Vit Nam 39
2.4.1. Nhng bin pháp các ngân hàng thng mi đã thc hin đ phòng

nga n xu 39
2.4.2. Nhng bin pháp các ngân hàng thng mi đã thc hin đ x lý n
xu 40
2.5. ánh giá chung v công tác phòng nga và x lý n xu ca các ngân
hàng thng mi Vit Nam 41
2.5.1. Nhng thành tu đt đc 41
2.5.2. Hn ch 42
2.5.3 Nguyên nhân hn ch 42
Kt lun chng 2 44
Chng 3: Gii pháp phòng nga và x lý n xu ti các ngân hàng thng
mi Vit Nam 45
3.1 nh hng phát trin ca các ngân hàng thng mi ti Vit Nam 45
3.2 nh hng phòng nga và x lý n xu ti các ngân hàng thng mi ti
Vit Nam 46
3.3. Gii pháp ngn nga n xu 50
3.3.1. Tp trung đào to nâng cao nng lc chuyên môn nghip v và đo
đc ngh nghip ca cán b tín dng 50
3.3.2. Nâng cao vai trò kim tra giám sát tín dng đc lp 51
3.3.3. Hn ch vic gii ngân bng tin mt 52
3.3.4. Phân tán ri ro, đa dng hóa các hình thc cho vay 53
3.3.5. Thc hin tt vic khai thác và phân tích thông tin tín dng 54
3.3.5.1 Khai thác thông tin tín dng 54
3.3.5.2 Phân tích thông tin tín dng 55
3.3.6. Thm đnh cht ch tài sn đm bo 57
3.3.7. Kim tra giám sát sau khi cho vay 58
3.3.8. Tích cc theo dõi thu hi n gc và lãi 58
3.3.9. Chú trng vic phân tích, d báo th trng và các nguyên nhân
khách quan khác 59
3.4 Gii pháp x lý n xu 60
3.4.1. Phân loi n minh bch và trích lp qu d phòng ri ro 59

3.4.1.1 Phân loi n 59
3.4.1.2. Bù đp bng qu d phòng ri ro 59
3.4.2. Tái c cu n 62
3.4.3. X lý dt đim các khon n xu 65
3.4.4. Chuyn n thành vn góp 66
3.4.5. Chng khoán hóa các khon n 70
3.4.6. Bán n 70
3.4.7. Xóa n 76
3.5. Kin ngh 76
3.5.1. Kin ngh chính ph và NHNN 76
3.5.2. Kin ngh các NHTM 81
Kt lun chng 3 83
KT LUN 84
Tài liu tham kho

DANH MC CÁC KÝ HIU CÁC CH VIT TT

ACB: Ngân hàng thng mi c phn Á Châu
AMC (Asset Management Corporation): Công ty qun lý tài sn
BaoVietBank: Ngân hàng thng mi c phn Bo Vit
BCBS (Basel Committee on Banking Supervision): y ban Basel v Giám sát ngân
hàng
BIDV: Ngân hàng thng mi c phn u t và phát trin Vit Nam
BIS (Bank for International Settlements): Ngân hàng thanh toán quc t
CBRC (China Banking Regulatory Commission): U ban Giám sát Ngân hàng
Trung Quc
CDRC (Corporate Debt Restructuring Committee): Trung gian tái c cu n
CIC ( Credit Information Center): Trung tâm thông tin tín dng
CSRC (China Securities Regulatory Commission): y ban Chng khoán Trung
Quc
DATC (Debt and Asset Trading Corporation): Công ty mua bán n tn đng
DNNN: Doanh nghip nhà nc
DongABank: Ngân hàng thng mi c phn ông Á
Eximbank: Ngân hàng thng mi c phn Xut nhp khu Vit Nam
FIDF (Financial Institutions Development Fund): Qu phát trin các đnh ch tài
chính
IMF (International Monetary Fund): Qu tin t quc t
KAMCO (Korean Asset Management Corporation): Công ty Qun lý Tài sn Hàn
Quc
KDIC (Korea Deposit Insurance Corporation): Hip hi Bo him Tin gi Hàn

Quc
KienLongBank: Ngân hàng thng mi c phn Kin Long
MBBank: Ngân hàng thng mi c phn Quân đi
MDBank: Ngân hàng thng mi c phn Phát trin Mê Kông
NamABank: Ngân hàng thng mi c phn Nam Á
NDT: Nhân dân t
NHNN: Ngân hàng nhà nc
NHTM: Ngân hàng thng mi
NHT: Ngân hàng trung ng
PGBank: Ngân hàng thng mi c phn Xng du Petrolimex
Sacombank: Ngân hàng thng mi c phn Sài Gòn Thng tín
SHB: Ngân hàng thng mi c phn Sài Gòn – Hà Ni
TAMC (Thai Asset Management Corperation): Công ty qun lý tài sn Thái Lan
TCTC: T chc tài chính
TCTD: T chc tín dng
TMCP: Thng mi c phn
VAMC (Vietnam Asset Management Corperation): Công ty Qun lý tài sn ca các
t chc tín dng Vit Nam
VietcapitalBank: Ngân hàng thng mi c phn Bn Vit
Vietcombank: Ngân hàng thng mi c phn Ngoi thng Vit Nam
VietinBank: Ngân hàng thng mi c phn Công thng Vit Nam








DANH MC CÁC BNG

Bng 2.1: N xu ca toàn h thng ngân hàng Vit Nam giai đon 2010-
6/2014 27
Bng 2.2: D n tín dng đi vi nn kinh t Quý 2/2014 29
Bng 2.3: T l n xu ca mt s NHTM trong giai đon 2010-6/2014 33






















DANH MC CÁC HÌNH V,  TH

Hình 1.1. Phân loi ri ro tín dng 4

Hình 1.2. Mô hình x lý n xu ca KAMCO 15
Hình 2.1. Tình hình n xu và t l n xu ca toàn h thng ngân hàng
Vit Nam giai đon 2010-6/2014 28
Hình 2.2. C cu n xu theo ngành kinh t tính đn cui nm 2013 30
Hình 2.3. T l n xu ca mt s NHTM ti thi đim 06/2014 33




















1

M U
1. Tính cp thit ca đ tài.
Hin nay nn kinh t sn xut đình đn, kinh t tng trng thp, n xu tng cao

dn đn th trng đóng bng và suy kit. Vi tình hình n xu ln nh hin nay không
ch làm ách tc dòng chu chuyn vn trong nn kinh t mà còn nh hng tiêu cc đn
các ngân hàng thng mi, các t chc tín dng và các doanh nghip. Do đó x lý n
xu đang là mt yêu cu đt ra không ch vi bn thân các ngân hàng thng mi mà
còn c toàn b nn kinh t. Riêng vi các ngân hàng thng mi và các t chc tín
dng thì x lý n xu là yêu cu cp bách mang tính chin lc, bi l n xu đn nay
đã  mc ln nh hng nghiêm trng đn tính thanh khon, hiu qu và s an toàn
ca bn thân các ngân hàng thng mi và các t chc tính dng.
Góp phn t thc tin nêu trên tôi đã chn đ tài “ GII PHÁP PHÒNG NGA
VÀ X LÝ N XU TI CÁC NGÂN HÀNG THNG MI VIT NAM “
2. Mc tiêu nghiên cu ca đ tài.
Dù n xu  mc nào thì hin ti, đã và đang nh hng không nh đn điu hành
chính sách tin t ca Ngân hàng Nhà nc, đn lu thông dòng vn vào nn kinh t,
tính an toàn, hiu qu kinh doanh ca chính các ngân hàng. Vn đ trng tâm hin nay
là x lý n xu ca h thng ngân hàng thng mi.
Trên c s nghiên cu nhng vn đ lý lun c bn v n xu trong hot đng tín
dng ca các ngân hàng thng mi nhm làm rõ ni dng và nhân t nh hng n
xu. Phân tích, đánh giá thc trng n xu ti các ngân hàng, nguyên nhân gây ra n
xu ca các ngân hàng thng mi. T kinh nghim phòng nga và x lý n xu ca
mt s quc gia trên th gii cùng vi thc trng n xu ti Vit Nam đa ra đ xut h
thng các gii pháp kh thi nhm thc hin công tác phòng nga và x lý n xu ca
các ngân hàng thng mi.
3. i tng và phm vi nghiên cu.


2

i tng nghiên cu: nhng vn đ lý lun và thc tin v ri ro tín dng, thc
trng n xu, nguyên nhân dn đn n xu ca các ngân hàng thng mi.
Phm vi nghiên cu:

+ V ni dung: tp trung vào ni dung phòng nga và x lý n xu, không bao
gm tt c các vn đ v ri ro tín dng.
+ Nghiên cu thu thp s liu v công tác phòng nga và x lý n xu toàn h
thng và ti mt s ngân hàng thng mi t nm 2011 đn nm 2013.
4. Phng pháp nghiên cu.
Phng pháp tng hp, thng kê, so sánh, phân tích và din gii quy np đ làm
sáng t vn đ nghiên cu.
5. Câu hi nghiên cu:
- N xu là gì? Ni dung phòng nga và x lý n xu? Tiêu chí đánh giá kt qu
phòng nga và x lý n xu?
- Tình hình x lý n xu nh th nào? Nguyên nhân gây ra n xu là gì ?
- Thc trng phòng nga và x lý n xu hin nay nh th nào ?
- Nhng gii pháp các ngân hàng thng mi cn thc hin đ phòng nga và x lý
n xu ?
6. Kt cu lun vn :
Ngoài phn m đu và kt lun, lun vn gm 3 chng
Chng 1: Tng quan v phòng nga và x lý n xu ca các ngân hàng thng mi
Chng 2: Thc trng phòng nga và x lý n xu ti các ngân hàng thng mi Vit
Nam
Chng 3: Gii pháp phòng nga và x lý n xu ti các ngân hàng thng mi Vit
Nam





3

CHNG 1: TNG QUAN V PHÒNG NGA VÀ X LÝ N XU CA
CÁC NGÂN HÀNG THNG MI

1.1.Ri ro tín dng và n xu trong hot đng kinh doanh ca ngân hàng thng
mi.
1.1.1.Ri ro tín dng.
1.1.1.1.Khái nim v ri ro tín dng.
Có nhiu cách tip cn ri ro tín dng. Ri ro tín dng là ri ro tht thoát tài sn có
th phát sinh khi mt bên đi tác không thc hin mt ngha v tài chính hoc ngha
v theo hp đng đi vi mt ngân hàng, bao gm c vic không thc hin thanh toán
n cho dù đó là n gc hay n lãi khi khon n đn hn. ây là loi ri ro gn lin vi
hot đng cp tín dng ca ngân hàng.
Theo khái nim c bn nht, ri ro tín dng là kh nng khách hàng nhn khon
vn vay không thc hin, thc hin không đy đ ngha v đi vi ngân hàng, gây tn
tht cho ngân hàng, đó là kh nng khách hàng không tr, không tr đy đ, đúng hn
c gc và lãi cho ngân hàng. Hiu mt cách khác ri ro tín dng là ri ro không thu hi
đc n khi đn hn do ngi vay đã không thc hin đúng cam kt vay vn theo hp
đng tín dng, không tuân th nguyên tc hoàn tr khi đáo hn.
Theo quyt đnh 493/2005/Q-NHNN v phân loi n, trích lp và s dng d
phòng đ x lý ri ro tín dng trong hot đng ngân hàng ca t chc tín dng thì khái
nim ri ro tín dng đc đnh ngha nh sau: “ Ri ro tín dng trong hot đng ngân
hàng ca T chc tín dng là kh nng xy ra tn tht trong hot đng ngân hàng ca
t chc tín dng do khách hàng không thc hin hoc không có kh nng thc hin
ngha v ca mình theo cam kt. ”
Nh vy có th kt lun “ Ri ro tín dng là loi ri ro phát sinh trong quá trình cp
tín dng ca ngân hàng, biu hin trên thc t qua vic khách hàng không tr đc n
hoc tr n không đúng hn cho ngân hàng.”


4

Hiu theo ngha rng, ri ro tín dng có th xut hin trong các mi quan h mà
trong đó ngân hàng là ch n, mà khách n li không thc hin hoc không đ kh

nng thc hin ngha v tr n khi đn hn. Nó din ra trong quá trình cho vay, chit
khu công c chuyn nhng và giy t có giá, cho thuê tài chính, bo lãnh, bao thanh
toán…ca ngân hàng và k c vic ngân hàng mua các loi trái phiu ca các doanh
nghip.
Ri ro tín dng còn đc gi là ri ro mt kh nng chi tr và ri ro sai hn, là loi
ri ro liên quan đn cht lng hot đng tín dng ca ngân hàng.
Có th thy rng ri ro tín dng có hai cp đ :
- Khách hàng tr n không đúng hn
- Khách hàng không tr đc n cho ngân hàng.
1.1.1.2. Phân loi ri ro tín dng:


Hình 1.1 : Phân loi ri ro tín dng


5

Ri ro giao dch: Là mt hình thc ca ri ro tín dng mà nguyên nhân phát sinh
là do nhng hn ch trong quá trình giao dch và xét duyt cho vay, đánh giá khách
hàng. Gm 3 b phn chính:
- Ri ro la chn: là ri ro có liên quan đn quá trình đánh giá và phân tích tín
dng, khi ngân hàng la chn nhng phng án vay vn có hiu qu đ ra quyt đnh
cho vay.
- Ri ro đm bo: phát sinh t các tiêu chun đm bo nh các điu khon trong
hp đng cho vay, các loi tài sn đm bo, ch th đm bo, cách thc đm bo và
mc cho vay trên tr giá ca tài sn đm bo.
- Ri ro nghip v: là ri ro liên quan đn công tác qun lý khon vay và hot
đng cho vay, bao gm c vic s dng h thng xp hng ri ro và k thut x lý các
khon cho vay có vn đ.
Ri ro danh mc: Là mt hình thc ca ri ro tín dng mà nguyên nhân phát sinh

là do nhng hn ch trong qun lý danh mc cho vay ca ngân hàng, đc phân thành
2 loi:
- Ri ro ni ti: xut phát t các yu t, các đc đim riêng có, mang tính riêng
bit bên trong ca mi ch th đi vay hoc ngành lnh vc kinh t. Nó xut phát t đc
đim hot đng hoc đc đim s dng vn ca khách hàng vay vn.
- Ri ro tp trung: là trng hp ngân hàng tp trung vn cho vay quá nhiu đi
vi mt s khách hàng, cho vay quá nhiu doanh nghip hot đng trong cùng mt
ngành, lnh vc kinh t, hoc trong cùng mt vùng đa lý nht đnh, hoc cùng mt loi
hình cho vay có ri ro cao.
1.1.2. N xu trong hot đng cp tín dng ca ngân hàng.
1.1.2.1. Khái nim n xu.
N xu thng đc nhc đn vi các thut ng “ bad debt”, “non-performing
loan”, “doubtful debt”, thông thng n xu đc hiu là các khon n di chun, có
th quá hn và b nghi ng v kh nng tr n ln kh nng thu hi vn ca ch n,


6

điu này thng xy ra khi khách hàng vay đã tuyên b phá sn hoc tu tán tài sn.
Tuy nhiên, hin nay đang tn ti khá nhiu khái nim n xu khác nhau.
Khái nim ca y ban Basel v Giám sát ngân hàng (BCBS) tuy không đa ra đnh
ngha c th v n xu, nhng trong hng dn v các thông l chung ti nhiu quc
gia v qun lý ri ro tín dng, BCBS xác đnh vic khon n b coi là không có kh
nng hoàn tr khi mt trong hai hoc c hai điu kin sau xy ra: ngân hàng thy ngi
vay không có kh nng tr n đy đ khi ngân hàng cha thc hin hành đng gì đ c
gng thu hi; ngi vay đã quá hn tr n quá 90 ngày. Da trên hng dn này n xu
s bao gm toàn b các khon cho vay đã quá hn 90 ngày và có du hiu ngi đi vay
không tr đc n. BCBS cng đ cp ti các khon vay b gim giá tr s xy ra khi
kh nng thu hi các khon thanh toán t khon vay là không th. Giá tr tn tht s
đc ghi nhn bng cách gim tr giá tr khon vay thông qua mt khon d phòng và

s đc phn ánh trên báo cáo thu nhp ngân hàng. Nh vy lãi sut ca các khon vay
này s không đc cng dn và s ch xut hin di dng tin mt thc t nhn đc.
Theo đnh ngha chính thc ca IMF “ Mt khon vay đc coi là n xu khi quá
hn thanh toán gc hoc lãi 90 ngày hoc hn; khi các khon lãi sut đã quá hn 90
ngày hoc hn đã đc vn hóa, c cu li, hoc trì hoãn theo tha thun; khi các
khon thanh toán đn hn 90 ngày nhng có th nhn thy nhng du hiu rõ ràng cho
thy ngi vay s không th hoàn tr n đy đ. Sau khi khon vay đc xp vào danh
mc n xu, nó hoc bt c khon vay thay th nào cng nên đc xp vào danh mc
n xu cho đn thi đim phi xóa n hoc thu hi đc lãi và gc ca khon vay đó
hoc thu hi đc khon vay thay th.”
 Vit Nam, n xu theo Khon 6 iu 2 ca Quy đnh v phân loi n, trích lp
và s dng d phòng đ xp loi ri ro, tín dng trong hot đng ngân hàng ca t
chc tín dng ban hành kèm theo Quyt đnh 493/2005/Q-NHNN ngày 22/04/2005
ca NHNN Vit Nam “ là các khon n thuc các nhóm n di tiêu chun ( nhóm 3),
n nghi ng ( nhóm 4) và n có kh nng mt vn ( nhóm 5) ”


7

N xu theo quy đnh ti Quyt đnh 493 và Quyt đnh 18 đc xác đnh theo các
yu t: đã quá hn trên 90 ngày, n c cu li thi gian tr n hoc có các nhân t khác
làm nh hng đn kh nng thu hi n gc, lãi.
Theo thông l quc t, vic phân loi n xu bao gm nhng khon n đc đánh
giá là n di tiêu chun, n khó đòi và n có kh nng mt vn.
1.1.2.2. Các tiêu chí đ nhn bit n xu.
Tiêu chí đnh lng: Theo thông l quc t , nu áp dng phng pháp này, các
khon n đc xp vào mt trong nm nhóm sau:
- Nhóm 1: n đ tiêu chun, bao gm n trong hn đc đánh giá có kh nng thu
hi đ gc và lãi đúng hn và các khon n có th phát sinh trong tng lai nh các
khon bo lãnh, cam kt cho vay, chp nhn thanh toán.

- Nhóm 2: n cn chú ý, bao gm n quá hn di 90 ngày và n c cu li thi
hn tr n.
- Nhóm 3: n di tiêu chun, bao gm n quá hn t 90 ngày đn 180 ngày và
n c cu li thi hn tr n quá hn di 90 ngày.
- Nhóm 4: n nghi ng, bao gm n quá hn t 181 ngày đn 360 ngày và n c
cu li thi hn tr n quá hn t 90 ngày đn 180 ngày.
- Nhóm 5: n có kh nng mt vn, bao gm n quá hn trên 360 ngày, n c cu
li thi hn tr n trên 180 ngày và n khoanh ch Chính ph x lý.
Theo tiêu chí đnh lng, các khon n đc xp vào nhóm 3,4 và 5 đc xác đnh
là các khon n xu.
Tiêu chí đnh tính: Là tiêu chí đc các ngân hàng thng mi s dng đ phân
tích, đánh giá khon n da trên c s kh nng tr n ca khách hàng mt cách toàn
din.
- Nhóm 1: n đ tiêu chun, bao gm n đc đánh giá là có kh nng thu hi
đy đ gc và lãi đúng hn.


8

- Nhóm 2: n cn chú ý, bao gm n đc đánh giá là có kh nng thu hi đy đ
gc và lãi nhng có du hiu khách hàng suy gim kh nng tr n.
- Nhóm 3: n di tiêu chun, bao gm n đc đánh giá là không có kh nng
thu hi gc và lãi khi đn hn.
- Nhóm 4: n nghi ng, bao gm n đc đánh giá là có kh nng tn tht cao.
- Nhóm 5: n có kh nng mt vn, bao gm n đc đánh giá là không còn kh
nng thu hi, mt vn.
1.1.2.3. Tác đng ca n xu.
N xu tác đng ln đn toàn b nn kinh t, làm tc nghn dòng vn và đe da an
toàn tài chính quc gia, nh hng tiêu cc đn s phát trin bn vng v kinh t. Các
tác đng ca n xu cng nh vic gii quyt n xu đn nn kinh t có th nhc đn

nh sau
- N xu to ra gánh nng ngân sách trong vn đ x lý n xu. T l n xu tng
cao đt ra mt câu hi ln là kinh phí  đâu đ x lý. Mt mình các ngân hàng không
th đng ra t x lý nên phi trông cy vào ngân sách nhà nc. Trong khi đó, các
ngun thu ngân sách đang ngày càng khó khn do s đình tr ca nn kinh t. V dài
hn, nu vic x lý n xu gây ra bi chi ngân sách s tim n ri ro lm phát, gây bt
n nn kinh t.
- Khi n xu gia tng gây đình tr nn kinh t. N xu tng, ngân hàng phi trích
lp d phòng ri ro, do đó lng vn đa vào lu thông b hn ch. Nu n xu tng
quá cao ngân hàng không đc phép cho vay đng ngha vi dòng vn ca nn kinh t
b nghn li, các thành phn khác ca nn kinh t nh doanh nghip, h sn xut s
thiu ngun vn đ kinh doanh
- N xu tng đe da an toàn hot đng ca c h thng ngân hàng. Nu n xu
không đc x lý kp thi, có th gây đ v mt s ngân hàng yu kém, khi đó nó s
gây ra các tác đng lan truyn đn c h thng ngân hàng, gây mt nim tin ca ngi


9

dân, ca nhà đu t, ca doanh nghip, ca các t chc kinh t quc t. Nghiêm trng
hn nó có th dn đn s sp đ ca h thng tài chính quc gia.
1.2. Phòng nga và x lý n xu trong ngân hàng thng mi.
Trong 10 nm tr li đây, lnh vc ngân hàng đã có rt nhiu đi mi trong vic
tip cn các tiêu chun theo thông l quc t. C th, k t nm 2005 đn nay, NHNN
ban hành nhiu quy đnh mi v qun tr ri ro, an toàn hot đng ngân hàng và qun
lý tín dng, đc bit là quy đnh v phân loi n, trích lp và d phòng ri ro đc th
hin trong Thông t 02/2013/TT-NHNN.
Thông t 02 đc NHNN ban hành ngày 21/1/2013 quy đnh v phân loi tài sn
có, mc trích lp và phng pháp trích lp d phòng ri ro, cng nh vic s dng d
phòng đ x lý ri ro trong hot đng ca t chc tín dng, chi nhánh ngân hàng nc

ngoài. So vi nhng quy đnh hin hành, thông t 02 có s thay đi quan trng vi các
quy đnh tip cn sát vi chun mc quc t Basel 2 nh phm vi tài sn có phi phân
loi, đnh giá tài sn đm bo, s dng thông tin tín dng, tiêu chun phân loi n,
phn ánh đy đ hn cht lng tài sn ca các t chc tín dng. Thông t 02 ban hành
th hin quyt tâm ln ca NHNN trong vic đa ra nhng chun mc qun lý điu
hành tng bc tip cn vi thông l quc t giúp h thng các t chc tín dng hot
đng an toàn minh bch hn, đánh giá đúng thc trng cht lng tín dng và n xu
ca tng t chc tín dng và ca h thng.
Tuy nhiên trong giai đon hin nay, khi nn kinh t mi đi qua đáy, bc qua
khng hong thì vic áp dng ngay Thông t 02 s là mt khó khn rt ln cho các
doanh nghip cng nh nn kinh t và các NHTM. Vic sa đi Thông t 02 to c hi
giúp các doanh nghip có thi gian khc phc khó khn đ đc tip tc vay vn đu
t vào sn xut kinh doanh. Do đó Thông t s 09/2014/TT-NHNN đc ban hành
ngày 18/03/2014 nhm sa đi, b sung Thông t 02 cho phép các ngân hàng c cu
li n và gi nguyên nhóm n đ h tr và to điu hin cho DN tip tc đc tip cn,
vay vn tín dng thun li, khc phc khó khn trong sn xut, kinh doanh và có hiu


10

lc t ngày 20/03/2014. Ti Thông t 09, NHNN cho phép các NHTM tip tc giãn
vic phân loi n mi theo Thông t 02 đn ht ngày 31/12/2014 thay vì đn 30/6/2014
nh quy đnh trc đây. Tuy nhiên, NHNN yêu cu trong thi gian cha áp dng các
t chc tín dng, chi nhánh ngân hàng nc ngoài vn phi t phân loi n và gi kt
qu cho CIC đ tng hp và giám sát. Cùng đó, yêu cu các t chc tín dng, chi
nhánh ngân hàng nc ngoài phi trích lp d phòng ri ro đi vi trái phiu đc bit
do Công ty qun lý tài sn ca các T chc tín dng Vit Nam (VAMC) phát hành, đ
mua n xu ca t chc tín dng thc hin theo quy đnh.
1.2.1. Ni dung phòng nga và x lý n xu ti ngân hàng thng mi.
1.2.1.1. Phòng nga n xu.

Phòng nga n trong ngân hàng thng mi là tng th hot đng ca ngân hàng
nhm làm gim thiu vic phát sinh n xu hay kh nng xut hin n xu thông qua
vn dng các công c, bin pháp trc, trong và sau quá trình cp tín dng nhm gim
thiu đn mc thp nht vic phát sinh n xu. Bao gm:
- Phòng nga n xu thông qua vic trích lp d phòng.
 Mc trích lp d phòng c th phi trích đi vi tng khách hàng đc
tính theo công thc sau:

Trong đó:
 R: Tng s tin d phòng c th phi trích ca tng khách hàng
 Ri: là s tin d phòng c th phi trích ca tng khách hàng đi
vi s d n gc ca khon n th i

Ri đc xác đnh theo công thc:
Ri = (Ai - Ci) x r
Trong đó:


11

 Ai: S d n gc th i;
 Ci: giá tr khu tr ca tài sn bo đm, tài sn cho thuê tài chính
(sau đây gi chung là tài sn bo đm ca khon n th i
 r: t l trích lp d phòng c th theo nhóm (Trng hp Ci > Ai
thì Ri đc tính bng 0 )
 T l trích lp d phòng c th đi vi tng nhóm n nh sau:
 Nhóm 1: 0%
 Nhóm 2: 5%
 Nhóm 3: 20%
 Nhóm 4: 50%

 Nhóm 5: 100%
- Phòng nga n xu thông qua vic m rng các nghip v phái sinh, nghip v
chng khoán hóa bng tng kt tài sn ca ngân hàng:
 Các công c tín dng phái sinh:
 Hp đng trao đi tín dng
 Hp đng quyn tín dng
 Hp đng trao đi các khon tín dng ri ro
 Trái phiu ràng buc
 Chng khoán hóa các khon cho vay và tài sn khác
- Phòng nga ri ro thông qua vic thc hin tt quy trình tín dng nhm tránh
các khon n xu bng cách t chi cp hn mc tín dng nu thy khách hàng có ri
ro mt kh nng thanh toán, lp d phòng v các tn tht liên quan đn các khon n
xu da trên đánh giá và xem xét li khon vay theo đnh k, đm bo mc đ đy đ
vn đi vi các khon n xu đ thc hin các yêu cu v an toàn vn theo quy đnh
ca pháp lut.


12

- Xây dng h thng cnh báo sm các khon n xu phát sinh bng cách xây
dng h thng thông tin khách hàng mt cách đy đ và chi tit, t xây dng và đánh
giá ri ro tín dng khách hàng thng k.
1.2.1.2. X lý n xu trong ngân hàng thng mi.
X lý n xu là nhng hot đng ca ngân hàng đc trin khai khi n xu đã phát
sinh nhm gim thiu nhng tn tht do n xu gây ra bng các công c ph bin nh:
- òi n trc tip
- Dùng qu d phòng đ x lý: Thc hin đúng quy đnh hot đng ca lut t
chc tín dng là vic s dng qu d phòng trc đó đã trích lp đ trang tri các
khon n không thu hi đc.
- C cu n: Trong trng hp n xu là khách quan, và trong tng lai bên vay

có kh nng tr đc n : Ví d công ty trong 3 tháng na hàng s đc xut ht và
tin s thanh toán 1 ln, công ty cung cp cho ngân hàng thy đc điu này. Thì vic
x lý n xu này có th dùng bin pháp gia hn n thêm 3 tháng. Gii pháp c cu n
phù hp vi tình hình hot đng ca bên vay, to điu kin cho bên vay khôi phc hot
đng đ có dòng tin tr n cho ngân hàng. Trong điu kin khác có th tip tc h tr
thêm vn đ bên vay xoay vòng nhanh hn, nm bt c hi tt hn đ tr n nhanh cho
ngân hàng.
Vic c cu luôn da trên tim nng các doanh nghip là tt, tính kh thi các d án,
phng án kinh doanh trong thi gian ti, các khó khn ca doanh nghip ch là khách
quan và tm thi, nhng doanh nghip hot đng lâu nm, có nh hng ln đn nhiu
bên hoc có s yêu cu h tr ca chính ph t nhng ngành ngh trng yu, đc thù
ca đa phng, quc gia…
- Thu hi n thông qua vic x lý tài sn đm bo: Có 2 cách
 Ti u nht là vic thuyt phc bên vay t nguyn bán tài sn đ tr n
vì: bin pháp này ít tn kém chi phí nht, rút ngn thi gian x lý làm gim bt vic
phi tr lãi, gim thit hi cho c 2 bên.


13

 Khi kin trong trng hp bên vay không t nguyn bán tài sn : Bin
pháp này rt mt thi gian vì phi tri qua nhiu th tc pháp lý phc tp, mà vic
chm tr càng kéo dài thì cht lng tài sn ngày càng gim, n xu li có nguy c
tng thêm.
1.2.2. Tiêu chí đánh giá kt qu phòng nga và x lý n xu.
i vi quá trình phòng nga n xu có th đánh giá qua ch tiêu mc gim t l
n xu /tng d n qua thi gian hay xem xét s bin đng ca c cu các nhóm n
trong n xu. Theo đó, t l d n ca các nhóm có mc đ ri ro cao hn ngày càng
gim. C th, t l n nhóm 5 (N có kh nng mt vn) trong tng d n gim so vi
hai nhóm còn li, t l n nhóm 4 (N nghi ng) trong tng d n gim so vi t l n

nhóm 3 (N di tiêu chun).
i vi quá trình x lý n xu có th đánh giá qua các tiêu chí sau:
- Mc gim t l xóa n ròng / tng d n xu
- T l các khon n xu đã thu hi đc / tng d n xu
- T l các khon n xu đã tái cu trúc / tng d n
1.2.3.Kinh nghim phòng nga và x lý n xu ca mt s quc gia.
1.2.3.1.Kinh nghim ca Hàn Quc.
Nhng yu kém trong cu trúc ca nn kinh t Hàn Quc là ngun vn da quá
nhiu vào vic m rng th trng và vay mn, cng vi vic dòng vn nc ngoài b
các nhà đu t nc ngoài rút ra trong cuc khng hong tin t nm 1997 đã dn ti
cuc khng hong tín dng và sau đó là khng hong tin t. Tính đn cui tháng
3/1998, tng n xu ca các t chc tài chính (TCTC) ca Hàn Quc lên ti 118 nghìn
t Won (18% tng d n), chim ti 27% GDP; trong đó, 50 nghìn t Won là các
khon n quá hn t 3 đn 6 tháng, chim 42% tng n xu, 68 nghìn t Won còn li là
các khon n quá hn trên 6 tháng và có nguy c v n cao.
Chính ph Hàn Quc đã quyt đnh trong s n xu tr giá 100 nghìn t Won cn
đc x lý ngay lp tc bng 2 bin pháp: Buc các t chc tín dng phi s dng vn


14

đ x lý mt na giá tr các khon n xu bng vic yêu cu các khách hàng tr n
hoc bán tài sn th chp; đ Công ty Qun lý Tài sn Hàn Quc (Korean Asset
Management Corporation- KAMCO) mua li mt na các khon n xu.
 thc hin quá trình x lý n xu, Chính ph Hàn Quc đã áp dng tiêu chun
phân loi n quc t đ đánh giá thc trng n xu ca các TCTC. Theo đó, các TCTC
đc yêu cu phân loi n quá hn t 3 tháng tr lên là n xu, đn phân loi nhng
khon n da trên kh nng tài chính ca khách hàng vay vn trong tng lai đi vi
vic hoàn thành ngha v vi ngân hàng, và  mc đ tht cht hn na khi phân loi
các khon vay có mc đ ri ro ln ngay c khi khách hàng tr đc lãi vào nhóm n

xu. Theo tiêu chí phân loi n, 68 nghìn t Won n xu quá hn trên 6 tháng đã tng
lên 88 nghìn t Won vào cui nm 1999.
 gii quyt khon n xu Chính ph Hàn Quc đã huy đng ti 157 nghìn t
Won. Trong s này, 60 nghìn t Won đc s dng đ bm vn thêm vào cho các
TCTC, 39 nghìn t Won đc s dng đ mua các khon n xu t các TCTC, 26
nghìn t Won đ tr cho ngi gi tin ca các TCTC b v n… Trong s 157 nghìn
t Won thì 104 nghìn t Won đc huy đng thông qua phát hành trái phiu ca Hip
hi Bo him Tin gi Hàn Quc ( KDIC) và KAMCO đc Chính ph bo lãnh.
Khon tin huy đng này đc thu hi ti 56% thông qua vic bán li c phn ca các
ngân hàng đã đc bm vn, giá tr thu hi đc t x lý các khon n xu và bán các
tài sn th chp. S tin không thu hi đc chuyn thành khon n ca Chính ph
thông qua vic chuyn các trái phiu thành trái phiu Chính ph, tng phí bo him tin
gi…KAMCO, tin thân là công ty con ca Ngân hàng Phát trin Hàn Quc, đã đc
ci tin li chc nng và nhim v thành c quan chuyên gii quyt n xu thông qua
o lut qun lý hiu qu n xu ca các TCTC và s thành lp C quan qun lý tài
sn Hàn Quc (the KAMCO Act). Ch s hu ca KAMCO là B Tài chính và Kinh
t, Ngân hàng Phát trin Hàn Quc và các TCTC khác, đc qun lý bi ban điu hành
là các đi din đn t các ch s hu cng thêm đi din t y ban Giám sát Tài chính,