Giải pháp phòng ngừa và xử lý nợ xấu tại ngân hàng TMCP phát triển mêkông

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH










HUNH TH DNG THÙY






GII PHÁP PHÒNG NGA VÀ X LÝ N XU
TI NGỂN HÀNG TMCP PHÁT TRIN MểKÔNG





LUN VN THC S KINH T

Tp. H Chí Minh – Nm 2015
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH









HUNH TH DNG THÙY



GII PHÁP PHÒNG NGA VÀ X LÝ N XU
TI NGỂN HÀNG TMCP PHÁT TRIN MểKÔNG

Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng
Mã s: 60340201

LUN VN THC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC:
TS. LÊ TN PHC









Tp. H Chí Minh – Nm 2015
LI CAM OAN

Tác gi cam đoan rng, trong lun vn này:

- Các s liu, thông tin đuc trích dn theo đúng quy đnh.
- Các s liu s dng là trung thc, có cn c.
- Lp lun, phân tích, đánh giá, kin ngh đuc đa ra da trên quan đim cá nhân và
nghiên cu ca tác gi lun vn, không có s sao chép ca bt k tài liu nào đã đuc
công b.
Tác gi cam đoan đây là công trình nghiên cu đc lp và hoàn toàn chu trách
nhim v ni dung lun vn.


Tác gi lun vn


Hunh Th Dng Thùy
MC LC

Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các t vit tt
Danh mc các bng
Danh mc các hình v
LI M U 1
CHNG 1:TNG QUAN V PHÒNG NGA VÀ X LÝ N XU TI
NGỂN HÀNG TMCP PHÁT TRIN MểKÔNG 3
1.1. Ri ro tín dng vƠ n xu trong hot đng kinh doanh ca ngơn hƠng
thng mi 3
1.1.1. Ri ro tín dng 3
1.1.1.1. Khái nim v ri ro tín dng 3
1.1.1.2. Phân loi ri ro tín dng 4
1.1.1.3. c đim ca ri ro tín dng 4
1.1.1.4. S cn thit phi qun tr ri ro tín dng ti các ngân hàng thng mi 5
1.1.1.5. Các nguyên tc qun tr ri ro tín dng theo Basel II 6
1.1.2. N xu ca ngơn hƠng thng mi 10
1.1.2.1. Các quan đim v n xu ca ngân hàng thng mi 10
1.1.2.2. Các tiêu chí đo lng và đánh giá n xu 12

1.1.2.3. Nguyên nhân gây ra n xu 13
1.1.2.4. Tác đng ca n xu 15
1.2. Phòng nga và x lý n xu ti ngơn hƠng thng mi 16
1.2.1. Vai trò ca vic phòng nga và x lý n xu ti ngơn hƠng thng mi
16
1.2.2. Phòng nga n xu 17
1.2.2.1. Xây dng mô hình qun lý ri ro tín dng 17
1.2.2.2. Thc hin tt quy trình tín dng 18
1.2.2.3. Kim tra, giám sát hot đng tín dng 19

1.2.2.4. Xây dng h thng xp hng tín dng ni b 20
1.2.3. X lý n xu 21
1.2.3.1. Quy trách nhim đòi n đi vi nhân viên tín dng 21
1.2.3.2. T chc đòi n t khách hàng 22
1.2.3.3. X lý tài sn đm bo 23
1.2.3.4. Bán các khon n 23
1.2.3.5. Bù đp bng qu d phòng 24
1.2.3.6. S dng gii pháp pháp lỦ đ đòi n 25
1.2.4. Kinh nghim phòng nga và x lý n xu ti các NHTM trên th gii 25
KT LUN CHNG 1 29
CHNG 2: THC TRNG PHÒNG NGA VÀ X LÝ N XU TI
NGỂN HÀNG TMCP PHÁT TRIN MểKÔNG 30
2.1. Khái quát v ngơn hƠng TMCP Phát trin MêKông 30
2.1.1. Quá trình hình thành và phát trin 30
2.1.2. Mô hình t chc 31
2.1.3. Khái quát v hot đng kinh doanh 33
2.2. Thc trng n xu ti ngân hàng TMCP Phát trin MêKông 54
2.3. Thc trng phòng nga và x lý n xu ti ngân hàng TMCP Phát trin
MêKông 44
2.3.1. Thc trng phòng nga n xu ti ngân hàng TMCP Phát trin MêKông
44
2.3.1.1. Xây dng mô hình qun lý ri ro tín dng tp trung 44
2.3.1.2. Ban hành và thc hin quy trình tín dng 47
2.3.1.3. Hot đng kim tra, kim soát tín dng 50
2.3.1.4. Xây dng h thng xp hn tín dng ni b 52
2.3.2. Thc trng x lý n xu ti ngân hàng TMCP Phát trin MêKông 56
KT LUN CHNG 2 59
CHNG 3: GII PHÁP PHÒNG NGA VÀ X LÝ N XU CHO NGỂN
HÀNG TMCP PHÁT TRIN MểKÔNG 60
3.1. nh hng phát trin ca MDB đn nm 2020 60

3.2. Gii pháp phòng nga n xu cho ngân hàng TMCP Phát trin MêKông
.61
3.2.1. Nâng cao cht lng công tác kim tra, giám sát khách hàng sau gii
ngân 61
3.2.2. Xây dng h thng xp hng tín dng ni b theo Basel II 62
3.2.3. Tng trng tín dng hp lý và bo đm cht lng 66
3.2.3.1. Nâng cao cht lng thm đnh tín dng 66
3.2.3.2. Cn tái đnh giá giá tr tài sn đm bo 67
3.2.4. Các bin pháp nâng cao hiu qu hot đng và kt qu kinh doanh 68
3.2.4.1. Nâng cao cht lng ngun nhân lc 68
3.2.4.2. a dng hóa và nâng cao cht lng sn phm dch v 69
3.2.4.3. Hin đi hóa công ngh ngân hàng 70
3.3. Gii pháp x lý n xu cho ngân hàng TMCP Phát trin MêKông 71
3.3.1. Quy trách nhim đòi n đi vi nhân viên liên quan đn n xu 71
3.3.2. S dng d phòng ri ro đ x lý n xu 72
3.3.3. Tm ngng tính lãi, min và gim lãi vay cho khách hàng 73
3.3.4. X lý tài sn đm bo 73
3.4. Kin ngh vi các c quan qun lý v mô 74
3.4.1. m bo môi trng kinh t, chính tr, xã hi n đnh 74
3.4.2. Xây dng môi trng kinh doanh cnh tranh lành mnh 75
3.4.3. Hn ch tín dng ch đnh 77
KT LUN CHNG 3 78
KT LUN 79
TÀI LIU THAM KHO
DANH MC CÁC CH VIT TT

AMC Asset Management Corporation – Công ty qun lý tài sn
DNNN Doanh nghip nhà nc
DPRR D phòng ri ro
FFH Công ty đu t tài chính Fullerton Finacials Holding

HQT Hi đng qun tr
MDB Ngân hàng thng mi c phn phát trin MêKông
NHNN Ngân hàng nhà nc
NHTM Ngân hàng thng mi
RRTD Ri ro tín dng
TCTC T chc tài chính
TCTD T chc tín dng
TMCP Thng mi c phn
VAMC Vietnam Asset Management Company - Công ty trách nhim hu hn
mt thành viên qun lý tài sn ca các t chc tín dng Vit Nam
DANH MC CÁC BNG

Bng 2.1. Tình hình hot đng kinh doanh ca MDB qua các nm 36
Bng 2.2. Kh nng sinh li ca MDB qua các nm 36
Bng 2.3. T l n xu ca MDB qua các nm 37
Bng 2.4. D n cho vay ca MDB qua các nm 38
Bng 2.5. T l n xu ca các ngân hàng có vn điu l di 4.000 t đng 40
Bng 2.6. T l % d n các nhóm n so vi tng d n cho vay ca MDB 41
Bng 2.7. D n xu ca MDB theo ngành ngh 42
Bng 2.8. D n xu ca MDB theo đi tng khách hàng 43
Bng 2.9. Kt qu x lý n xu ca MDB qua các nm 57

DANH MC CÁC HÌNH V

Hình 2.1. Mô hình t chc ca MDB 33
Hình 2.2. C cu doanh thu nm 2010 và 2011 ca MDB 34
Hình 2.3. S tay quy trình tín dng rút gn đi vi khách hàng cá nhân ca MDB
47
Hình 2.4. S tay quy trình tín dng rút gn đi vi khách hàng doanh nghip ca
MDB 48

Hình 2.5. Quy trình chm đim khách hàng cá nhân 53
Hình 2.6. Quy trình chm đim h kinh doanh 54
Hình 2.7. Quy trình chm đim khách hàng doanh nghip 55
1



LI M U
1. Tính cp thit ca đ tài:
Tín dng là hot đng quan trng nht ca các ngân hàng thng mi, chim t
trng cao nht trong tng tài sn và mang li thu nhp ln cho ngân hàng. Song bên
cnh đó tín dng cng là hot đng mang li ri ro cao nht cho ngân hàng. Ri ro tín
dng th hin qua n xu có tác đng tiêu cc đn kt qu kinh doanh ca ngân hàng.
Tìm ra các nhân t tác đng đn n xu t đó đ ra gii phát hn ch n xu là vn đ
đc các ngân hàng quan tâm hàng đu.
Qua nhiu nm hình thành và phát trin, ngân hàng TMCP Phát trin MêKông
đã không ngng đi mi c v cht và lng góp phn vào s phát trin ca h thng
ngân hàng. Tuy nhiên hot đng tín dng ca ngân hàng này vn còn tim n nhng ri
ro nht đnh, th hin  khía cnh n xu. Vì vy, yêu cu phi hn ch ti mc thp
nht n xu là mc tiêu hàng đu trong công tác qun lý ri ro tín dng nói riêng cng
nh vic điu hành kinh doanh ca ngân hàng TMCP Phát trin MêKông nói chung.
Xut phát t nhng lý do nêu trên, tác gi chn đ tài “Gii pháp phòng nga
và x lý n xu ti ngân hàng TMCP Phát trin MêKông” nh mt đóng góp vào công
tác qun lý n xu ti ngân hàng này.
2. Mc tiêu nghiên cu:
- úc kt lý lun tng quan v phòng nga và x lý n xu.
- Phân tích, đánh giá thc trng phòng nga và x lý n xu ti ngân hàng TMCP
Phát trin MêKông.
- Ð xut các gii pháp nhm phòng nga và x lý n xu ti ngân hàng TMCP
Phát trin MêKông.

2



3. i tng và phm vi nghiên cu:
- i tng nghiên cu: nhng vn đ v n xu và công tác phòng nga, x lý
n xu ti ngân hàng TMCP Phát trin MêKông.
- Phm vi nghiên cu: n xu và các yu t quyt đnh n xu ca ngân hàng
TMCP Phát trin MêKông trong khong thi gian t nm 2010 đn nm 2014.
4. Phng pháp nghiên cu:
Lun vn s dng phng pháp nghiên cu phân tích din gii và qui np đ
làm sáng t vn đ nghiên cu.
5. Ý ngha thc tin ca đ tài:
Kt qu nghiên cu ca đ tài đã đóng góp v mt thc tin nh sau:
- H thng hóa và tng kt nhng lý lun c bn v phòng nga và x lý n xu
trong hot đng kinh doanh ca ngân hàng thng mi.
- Ch ra thc trng v công tác phòng nga và x lý n xu ti ngân hàng TMCP
Phát trin MêKông.
-  xut các gii pháp nhm phòng nga và x lý n xu ti ngân hàng TMCP
Phát trin MêKông.
6. Kt cu ca lun vn:Ngoài phn m đu, kt lun, lun vn gm 3 chng:
Chng 1: Tng quan v phòng nga và x lý n xu ti ngân hàng thng mi.
Chng 2: Thc trng phòng nga và x lý n xu ti ngân hàng TMCP Phát trin
MêKông.
Chng 3: Gii pháp phòng nga và x lý n xu cho ngân hàng TMCP Phát trin
MêKông.
3

CHNG 1
TNG QUAN V PHÒNG NGA VÀ X LÝ N XU TI NGỂN HÀNG
THNG MI
1.1. Ri ro tín dng vƠ n xu trong hot đng kinh doanh ca ngơn hƠng thng
mi:
1.1.1. Ri ro tín dng:
Mt trong nhng hot đng chính ca ngân hàng là hot đng cho vay nên ri ro
tín dng là mt nhân t ht sc quan trng. Ri ro tín dng là ri ro ln nht và thng
xuyên xy ra. Ri ro tín dng có th làm gim li nhun ca ngân hàng, thm chí phá
sn.
1.1.1.1. Khái nim v ri ro tín dng:
Tín dng là mt phm trù kinh t xut hin và tn ti qua nhiu hình thái xã hi
khác nhau. S phát trin kinh t là tin đ ny sinh các hình thc khác nhau ca quan
h tín dng nh tín dng nhà nc, tín dng thng mi, tín dng ngân hàng. Cho đn
nay, vn cha có s thng nht trong vic đa ra mt khái nim đy đ và thng nht
v tín dng.
Theo quan nim ph bin, tín dng là vic bên cho vay cung cp ngun tài
chính cho bên đi vay, trong đó bên đi vay s hoàn tr tài chính cho bên cho vay trong
mt thi hn tha thun và thng kèm theo lãi sut. Do hot đng này làm phát sinh
mt khon n nên bên cho vay còn gi là ch n, bên đi vay gi là con n.
Ri ro tín dng phát sinh trong trng hp ch n không thu đc đy đ c
gc và lãi ca khon vay t con n.
Trong lnh vc ngân hàng, ri ro tín dng là loi ri ro phát sinh trong quá trình
cp tín dng ca ngân hàng, biu hin thc t qua vic khách hàng không tr đc n
hoc tr n không đúng hn cho ngân hàng. (Trn Huy Hoàng, 2012).
4

1.1.1.2. Phơn loi ri ro tín dng:
Cn c vào nguyên nhân phát sinh, ri ro tín dng đc chia thành ri ro giao
dch và ri ro danh mc.
Ri ro giao dch là mt hình thc ca ri ro tín dng mà nguyên nhân phát sinh
là nhng hn ch trong quá trình giao dch và xét duyt cho vay, đánh giá khách hàng.
Ri ro giao dch có ba b phn chính là ri ro la chn, ri ro bo đm và ri ro nghip
v. Ri ro la chn là ri ro có liên quan đn quá trình đánh giá và phân tích tín dng,
khi ngân hàng la chn nhng phng án vay vn không có hiu qu đ ra quyt đnh
cho vay. Ri ro bo đm phát sinh t các tiêu chun bo đm nh các điu khon trong
hp đng cho vay, các loi tài sn đm bo, ch th đm bo, cách thc đm bo và
mc cho vay trên giá tr ca tài sn đm bo. Ri ro nghip v là ri ro liên quan đn
công tác qun lý khon vay và hot đng cho vay, bao gm c vic s dng h thng
xp hng ri ro và k thut x lý các khon cho vay có vn đ.
Ri ro danh mc là mt hình thc ca ri ro tín dng mà nguyên nhân phát sinh
là do nhng hn ch trong qun lý danh mc cho vay ca ngân hàng, đc phân chia
thành hai loi là ri ro ni ti và ri ro tp trung. Ri ro ni ti xut phát t các yu t,
các đc đim riêng có, mang tính riêng bit bên trong mi ch th đi vay hoc ngành,
lnh vc kinh t. Nó xut phát t đc đim hot đng hoc đc đim s dng vn ca
khách hàng vay vn. Ri ro tp trung là trng hp ngân hàng tp trung vn cho vay
quá nhiu đi vi mt s khác hàng, cho vay quá nhiu doanh nghip hot đng trong
cùng mt ngành, lnh vc kinh t; hoc trong cùng mt vùng đa lý nht đnh; hoc mt
cùng mt loi hình cho vay có ri ro cao.
1.1.1.3. c đim ca ri ro tín dng:
Ri ro tín dng mang tính tt yu: ri ro tín dng luôn tn ti và gn lin vi
hot đng tín dng. Chp nhn ri ro là tt yu trong hot đng ngân hàng. Các ngân
hàng cn phi đánh giá các c hi kinh doanh da trên mi quan h ri ro – li ích
5

nhm tìm ra nhng c hi đt đc, nhng li ích xng đáng vi mc ri ro chp nhn.
Ngân hàng s hot đng tt nu mc ri ro mà ngân hàng gánh chu là hp lý, kim
soát đc và nm trong phm vi kh nng các ngun lc tài chính, nng lc tín dng
ca ngân hàng.
Ri ro tín dng mang tính gián tip: ri tín dng xy ra sau khi ngân hàng gii
ngân vn vay và trong quá trình s dng vn vay ca khách hàng. Do tình trng thông
tin bt cân xng nên thông thng ngân hàng  vào th b đng, ngân hàng thng bit
thông tin sau hoc bit thông tin không chính xác v nhng khó khn tht bi ca
khách hàng và do đó thng có nhng phn ng chm tr.
Ri ro tín dng có tính cht đa dng, phc tp: đc đim này th hin  s đa
dng, phc tp ca nguyên nhân gây ra ri ro tín dng cng nh din bin s vic, hu
qu khi ri ro xy ra.
1.1.1.4. S cn thit phi qun tr ri ro tín dng ti các ngơn hƠng thng mi:
Tín dng ngân hàng là hot đng c bn, thng xuyên và mang li nhiu li
nhun nht cho ngân hàng. Bên cnh đó hot đng tín dng ngân hàng cng cha đng
nhiu ri ro. Ri ro tín dng là loi ri ro ln nht, thng xuyên xy ra và gây hu qu
nng n. Ri ro tín dng không nhng do nguyên nhân ch quan ca ngân hàng, mà
còn do khách hàng gây ra. Vì vy ri ro tín dng ca ngân hàng không nhng là cp s
cng mà có th là cp s nhân ri ro ca nn kinh t.
i vi bn thân ngân hàng, khi ri ro xy ra, trc tiên li nhun kinh doanh
ca ngân hàng s b nh hng. Nu ri ro xy ra  mc đ nh thì ngân hàng có th
bù đp bng khon d phòng ri ro (ghi vào chi phí) và bng vn t có, tuy nhiên nó s
nh hng trc tip ti kh nng m rng kinh doanh ca ngân hàng. Nghiêm trng
hn, nu ri ro xy ra  mc đ ln, ngun vn ca Ngân hàng không đ bù đp, vn
kh dng b thiu, lòng tin ca khách hàng gim tt nhiên s dn ti nguy c phá sn
6

ngân hàng. Vì vy vic qun tr ro tín dng là mt vic làm cn thit đi vi các
NHTM.
i vi nn kinh t, trong nn kinh t th trng, hot đng kinh doanh ca
ngân hàng liên quan đn rt nhiu các thành phn kinh t t cá nhân, h gia đình, các
t chc kinh t cho ti các t chc tín dng khác. Vì vy, kt qu kinh doanh ca ngân
hàng phn ánh kt qu sn xut kinh doanh ca nn kinh t và đng nhiên nó ph
thuc rt ln vào tình hình t chc sn xut kinh doanh ca các doanh nghip và khách
hàng. Ri ro xy ra dn ti tình trng mt n đnh trên th trng tin t, gây khó khn
cho các doanh nghip sn xut kinh doanh, làm nh hng tiêu cc đi vi nn kinh t
và đi sng xã hi. Do đó, công tác qun tr ri ro tín dng ti các NHTM không ch
quan trng đi vi chính ngân hàng mà còn là yêu cu cp thit ca nn kinh t góp
phn vào s n đnh và phát trin ca toàn xã hi.
1.1.1.5. Các nguyên tc qun tr ri ro tín dng theo Basel II:
Qun tr ri ro tín dng là quá trình xây dng và thc thi các chin lc, chính
sách qun lý hot đng tín dng nhm đt đc các mc tiêu an toàn, hiu qu và
phát trin bn vng. ng

thi, phi tng cng các bin pháp phòng nga, hn ch
và gim thp n quá hn, n xu trong hot đng tín dng, t đó tng doanh thu, gim
chi phí cho ngân hàng.
Nói mt cách c th hn thì qun tr ri ro tín dng phi nhm vào vic h thp
ri ro tín dng, nâng cao mc đ an toàn cho kinh doanh ca ngân hàng, bng các
chính sách, các bin pháp qun lý hot đng tín dng mt cách khoa hc và hiu qu.
Ngoài ra, qun tr ri ro tín dng phi đm bo thc hin đúng các quy đnh ca nhà
nc và pháp lut.
Các nguyên tc qun tr ri ro tín dng theo Basel II:
 đm bo tính hiu qu và an toàn trong hot đng cp tín dng, y ban
Basel đã ban hành 17 nguyên tc v qun tr ri ro tín dng. Các nguyên tc này trên
7

thc t đã và đang tr thành nhng tiêu chun mang tính thông l quc t trong h
thng ngân hàng, đóng vai trò quan trng trong công tác qun tr ri ro tín dng ca
ngân hàng thng mi trên toàn th gii.
Nhóm th nht gm các nguyên tc thit lp môi trng ri ro tín dng phù
hp, bao gm ba nguyên tc:
Nguyên tc 1: Hi đng qun tr có trách nhim phê duyt và đnh k (ít nht
mi nm mt ln) đánh giá chin lc và chính sách ri ro tín dng ca ngân hàng.
Chin lc này cn phn ánh mc đ chp nhn ri ro tín dng ca ngân hàng vi mc
sinh li mà ngân hàng k vng.
Nguyên tc 2: Ban điu hành ca ngân hàng cn có trách nhim thc hin chin
lc ri ro tín dng đã đc phê duyt bi hi đng qun tr và xây dng chính sách,
th tc đ xác đnh, đo lng, giám sát và kim soát ri ro tín dng. Các chính sách và
th tc này cn phi gii quyt ri ro tín dng trong tt c các hot đng ca ngân
hàng,  c cp đ tng khon tín dng cng nh toàn b danh mc đu t.
Nguyên tc 3: Các ngân hàng cn xác đnh và qun lý ri ro tín dng trong mi
sn phm và hot đng ca mình. i vi các sn phm và hot đng mi, ngân hàng
cn xây dng bin pháp qun lý ri ro và kim soát phù hp trc khi đa vào s dng
hoc trin khai và phi đc HQT phê duyt.
Nhóm th hai gm các nguyên tc hot đng theo mt quy trình cp tín dng
lành mnh, bao gm bn nguyên tc:
Nguyên tc 4: Các tiêu chí cp tín dng ca ngân hàng phi rõ ràng, và phi ch
rõ th trng mc tiêu. ng thi, Ngân hàng phi hiu bit rõ v khách hàng vay vn
cng nh mc đích và c cu ca khon tín dng.
Vic xây dng các tiêu chí cp tín dng lành mnh, đc xác đnh rõ ràng là cc
k quan trng đ phê duyt tín dng. Các tiêu chí này cn xác đnh rõ đi tng khách
8

hàng đ tiêu chun đc cp, các loi hình tín dng, các điu khon và điu kin cp
tín dng.
Nguyên tc 5: Ngân hàng cn xây dng các hn mc (gii hn) tín dng cho
tng khách hàng và nhóm khách hàng vay vn đ to ra các loi hình ri ro tín dng
khác nhau nhng có th so sánh và theo dõi đc trong s sách k toán.
Gii hn tín dng là rt quan trng trong qun lý h s ri ro tín dng ca mt
ngân hàng.  có hiu qu, gii hn này cn mang tính bt buc và không theo nhu cu
khách hàng.
Nguyên tc 6: Cn có quy trình rõ ràng trong vic phê duyt các khon tín dng
mi cng nh sa đi, gia hn và tái tài tr các khon tín dng hin ti, gn trách
nhim ca cán b liên quan trong các khâu ca quy trình tín dng vào công vic đ bo
đm vic ra quyt đnh tín dng đúng đn.
Nguyên tc 7: Vic cp tín dng cn thc hin trên c s giao dch công bng
gia các bên. c bit là đi vi các khon tín dng cho các công ty và cá nhân có liên
quan phi đc phê duyt trên c s ngoi l, cn đc theo dõi cn thn và trin khai
các bc cn thit đ kim soát nhm loi tr ri ro. Vì trong trng hp này, ri ro
đo đc có th phát sinh trong quá trình cp tín dng.
Vic gia hn tín dng cn đc thc hin theo các tiêu chí và trình t c th, rõ
ràng. Vic này cn to ra h thng h s chng t nhm tng cng vic ra quyt đnh
tín dng đúng đn.
Nhóm th ba gm các nguyên tc duy trì mt quá trình qun lý, đo lng và
theo dõi tín dng phù hp, bao gm sáu nguyên tc:
Nguyên tc 8: Các ngân hàng cn có h thng qun lý mt cách cp nht đi
vi danh mc đu t có ri ro tín dng.
9



Nguyên tc 9: Ngân hàng cn có h thng theo dõi tng khon tín dng, bao

gm vic xác đnh mc đ đy đ ca d phòng ri ro tín dng.
Nguyên tc 10: Các ngân hàng cn phát trin và s dng h thng xp hng ri
ro tín dng ni b trong qun lý ri ro tín dng. ây là mt phng tin hu ích nhm
phân bit mc đ ri ro tín dng trong các sn phm có tim nng ri ro ca ngân
hàng. Do tm quan trng trong vic xác đnh cht lng khon tín dng, h thng này
phi nht quán vi bn cht, quy mô và mc đ phc tp ca các hot đng ngân hàng.
Nguyên tc 11: Ngân hàng cn có h thng thông tin và các k thut phân tích
đ đo lng đc ri ro tín dng trong mi hot đng ni bng và ngoi bng.
Nguyên tc 12: Ngân hàng cn phi có h thng theo dõi c cu và cht lng
ca toàn b danh mc đu t tín dng.
Nguyên tc 13: Ngân hàng cn tính đn các thay đi trong tng lai v các điu
kin kinh t khi đánh giá tng khon tín dng và danh mc đu t tín dng, và phi
đánh giá mc đ ri ro tín dng trong điu kin phc tp.
Nhóm th t gm các nguyên tc đm bo h thng kim soát ri ro tín dng, bao gm
ba nguyên tc:
Nguyên tc 14: Ngân hàng cn xây dng h thng đánh giá cp nht thng
xuyên và đc lp v các quá trình qun lý ri ro tín dng. Kt qu đánh giá cn đc
báo cáo trc tip vi qun lý cp cao.
Nguyên tc 15: Ngân hàng cn xây dng h thng và tng cng kim soát ni
b và các hot đng khác nhm phát hin các lnh vc có yu kém trong quá trình qun
lý ri ro tín dng, và báo cáo kp thi cho các cp lãnh đo v các vi phm chính sách,
th tc và gii hn tín dng.
Mc tiêu qun lý ri ro tín dng là duy trì ri ro tín dng ca ngân hàng trong
phm vi nht đnh do hi đng qun tr và ban điu hành đ ra. Vic thc hin kim
10



soát ni b s giúp đm bo các ri ro tín dng không vt quá mc mà ngân hàng có
th chp nhn đc.

Nguyên tc 16: Ngân hàng cn có h thng khc phc sm đi vi khon tín
dng xu, qun lý các khon tín dng có vn đ.
Nhóm cui cùng v giám sát ri ro tín dng:
Nguyên tc 17: Các c quan giám sát cn tin hành đánh giá đc lp v chin
lc, chính sách, th tc liên quan đn vic cp tín dng và qun lý liên tc danh mc
đu t ca ngân hàng. Sau đó thông báo cho ban lãnh đo ngân hàng bit v s yu
kém ca h thng, s tp trung ri ro quá mc, vic phân loi các khon tín dng có
vn đ và c tính các khon d phòng b sung và nh hng đn kh nng sinh li
ca ngân hàng.
(Ngun: tác gi t tng hp t ph lc ca Basel II)
1.1.2. N xu ca ngơn hƠng thng mi:
1.1.2.1. Các quan đim v n xu ca ngơn hƠng thng mi:
Khi mt khon vay không th thu hi hay có nguy c không th thu hi n gc
và lãi thì ngi ta gi đây là mt khon n xu. Trên thc t, không có chun toàn cu
đ đnh ngha n xu. Nhiu quan đim đa dng cùng song song tn ti.
Khái nim n xu ca y ban Basel:
y ban Basel không đa ra đnh ngha c th v n xu. Tuy nhiên, trong các
hng dn v các thông l chung ti nhiu quc gia v qun lý ri ro tín dng, y ban
Basel xác đnh,vic khon n b coi là không có kh nng hoàn tr khi mt trong hai
hoc c hai điu kin sau xy ra: ngân hàng thy ngi vay không có kh nng tr n
đy đ khi ngân hàng cha thc hin hành đng gì đ c gng thu hi; ngi vay đã
quá hn tr n quá 90 ngày. Da trên hng dn này, n xu s bao gm toàn b các
khon cho vay đã quá hn 90 ngày và có du hiu ngi đi vay không tr đc n.
11



y ban Basel cng đ cp ti các khon vay b gim giá tr s xy ra khi kh
nng thu hi các khon thanh toán t khon vay là không th. Giá tr tn tht s đc
ghi nhn bng cách gim tr giá tr khon vay thông qua mt khon d phòng và s

đc phn ánh trên báo cáo thu nhp ca ngân hàng. Nh vy lãi sut ca các khon
vay này s không đc cng dn và s ch xut hin di dng tin mt thc t nhn
đc.
Chun mc k toán quc t (IAS):
Chun mc k toán quc t v ngân hàng thng đ cp các khon n b gim
giá tr (Impaired) thay vì s dng thut ng n xu (nonperforming). Chun mc k
toán IAS 39 đc khuyn cáo áp dng  mt s nc phát trin vào đu nm 2005 ch
ra rng cn có bng chng khách quan đ xp mt khon vay có du hiu b gim giá
tr. Trong trng hp n b gim giá tr thì tài sn đc ghi nhn s b gim xung do
nhng tn tht do cht lng n xu gây ra.
V c bn IAS chú trng ti kh nng hoàn tr ca khon vay bt lun thi gian
quá hn cha ti 90 ngày hoc cha quá hn. Phng pháp đánh giá kh nng tr n
ca khách hàng thng là phng pháp phân tích dòng tin tng lai chit khu hoc
xp hng khon vay ca khách hàng. H thng này đc coi là chính xác v mt lý
thuyt, nhng vic áp dng thc t gp nhiu khó khn.
Khái nim n xu ca t chc Tin t th gii (IMF):
Trong Hng dn tính toán các ch s lành mnh tài chính ti các quc gia, IMF
đa ra đnh ngha v n xu nh sau: “Mt khon vay đc coi là n xu khi quá hn
thanh toán gc hoc lãi 90 ngày hoc hn; khi các khon lãi sut đã quá hn 90 ngày
hoc hn đã đc vn hóa, c cu li, hoc trì hoãn theo tha thun; khi các khon
thanh toán đn hn di 90 ngày nhng có th nhn thy nhng du hiu rõ ràng cho
thy ngi vay s không th hoàn tr n đy đ (ngi vay phá sn). Sau khi khon
vay đc xp vào danh mc n xu, nó hoc bt c khon vay thay th nào cng nên
12



đc xp vào danh mc n xu cho ti thi đim phi xóa n hoc thu hi đc lãi và
gc ca khon vay đó hoc thu hi đc khon vay thay th.
T nhng đnh ngha trên có th thy đc s tng đng trong cách nhn thc

v n xu gia các đnh ch tài chính trên th gii. Theo đó, mt khon n đc coi là
n xu khi nó xut hin 1 hoc c 2 du hiu sau: quá hn tr n gc và lãi; khi khách
hàng vay vn b ngân hàng coi là không có kh nng tr n. Bn cht ca n xu là
mt khon tin cho vay mà ngân hàng xác đnh không th thu hi li đc và b xóa s
khi danh sách các khon n phi thu ca ngân hàng.
1.1.2.2. Các tiêu chí đo lng vƠ đánh giá n xu:
 đo lng và đánh giá n xu, mi quc gia vi s phát trin ca h thng
ngân hàng và th trng tài chính khác nhau s có nhng tiêu chí khác nhau. Nhng
tu chung li, tiêu chí chung thng đc các NHTM s dng trong vic đo lng n
xu là các ngân hàng s phân chia d n cho vay thành 5 nhóm: n đt tiêu chun, n
cn theo dõi, n di tiêu chun, n đáng ng và n mt vn. Trong đó n xu là n
thuc 3 nhóm cui, tc là bao gm n di tiêu chun, n đáng ng và n mt vn, c
th nh sau:
Nhóm n đt tiêu chun: là các khon n quá hn di 90 ngày và không nghi
ng gì v kh nng tr n.
Nhóm n cn theo dõi: là các khon n quá hn di 90 ngày và khách hàng có
vin cnh tài chính khó khn.
Nhóm n di tiêu chun: là các khon n quá hn t 90 đn 180 ngày; các
khon n đã đc c cu li thi gian tr n và tình hình tài chính ca khách hàng có
th không tr đc n.
Nhóm n đáng ng: là các khon n quá hn t 180 đn 360 ngày; có kh nng
tht thoát và không chc thu hi đc toàn b n da trên các điu kin hin ti.
13



Nhóm n mt vn: là các khon n quá hn hn 360 ngày và các khon vay
chc chn không thu hi đc.
N xu ca ngân hàng là tng d n thuc các nhóm n di tiêu chun, n
đáng ng và n mt vn. Mc đ ri ro cng tng theo th t các nhóm n này.

1.1.2.3. Nguyên nhân gây ra n xu:
Nhóm nguyên nhân khách quan:
Môi trng thiên nhiên: Các khon cho vay nói chung và cho vay nông nghip
nói riêng thng b nh hng bi các nguyên nhân khách quan nh thiên tai, bão lt,
ho hon, mt mùa, dch bnh ây là nhng nguyên nhân khách quan do s bin đi
ca môi trng thiên nhiên đã gây ra s hot đng tht bi ca khách hàng vay, dn
đn n xu phát sinh. Nguyên nhân này nm ngoài tm kim soát và mong mun
ca c NHTM và các khách hàng vay. ây là nguyên nhân gây ra ri ro không th
tránh đc.
Môi trng kinh t: Nu môi trng kinh t cha thc s phát trin, cnh
tranh trên th trng cha thc s bình đng, tc đ cng nh trình đ phát trin kinh
t cha cao s dn đn vic các cá nhân và các doanh nghip không có tim lc tài
chính đ mnh. Mt khác, vi s thay đi liên tc trong các chính sách kinh t v
mô nh s thay đi v c ch lãi sut, t giá, chính sách xut nhp khu, thay đi
quy hoch xây dng h tng, thay đi c ch tài chính, c ch s dng đt đai…
cng nh hng trc tip đn hot đng sn xut kinh doanh ca các cá nhân, t
chc, doanh nghip, khin các đi tng này ri vào th b đng, do đó nó gián
tip nh hng đn cht lng n ca các đi tng này ti NHTM.
Môi trng pháp lý: Môi trng pháp lý cho hot đng ngân hàng cha đy đ
là nguyên nhân quan trng góp phn gây ra n xu. S bt cp và chng chéo ca các
lut s khin c quan hu quan lúng túng trong vic x lý tranh chp v tài sn đm
14



bo, các quy đnh v k toán kim toán cha đ sc mnh thc hin s khin s liu
không đ c s vng chc đ thm đnh cho vay.
S yu kém trong hot đng kinh doanh ca khách hàng: Nng lc tài chính
ca doanh nghip không cao nh hng trc tip đn hiu qu kinh doanh. Mt
khác, nng lc điu hành, qun lý kinh doanh ca ch doanh nghip vay vn yu kém

cng dn đn hot đng kinh doanh kém hiu qu t đó nh hng đn kh nng tr
n ngân hàng.
o đc ca khách hàng: Mt s doanh nghip c ý thông báo s liu tài chính
ca doanh nghip không chính xác, gây sai lch trong vic thm đnh và cp tín
dng đã dn đn khó khn trong vic thu hi n ngân hàng. Hoc bn thân doanh
nghip thiu ý thc trong vn đ s dng vn vay và tr n, không lo lng, không
quan tâm đn món n đi vi ngân hàng mc dù kh nng tài chính ca doanh nghip
có. Mt s doanh nghip thì li có t tng li dng k h ca pháp lut đ c ý s
dng vn sai mc đích kim li, vay không có ý đnh tr n.
Nhóm nguyên nhân ch quan:
ây là nhng nguyên nhân xut phát t chính bn thân các ngân hàng. ó
có th là do mt chính sách tín dng kém, s lng lo trong công tác kim tra, giám
sát hay các vn đ liên quan đn cht lng ngun nhân lc ngân hàng.
Chính sách tín dng: Mt chính sách tín dng không đy đ, không đng b
và thng nht s dn ti vic cp tín dng không đúng đi tng, tim n nguy c
ri ro cho ngân hàng. Mt khác đ thu hút khách hàng và chim lnh th phn,
nhiu NHTM đã b qua mt s bc trong quy trình tín dng, c ch cho vay đc
đn gin hóa, t ý h thp tiêu chun đánh giá khách hàng.
Công tác t chc kim tra, kim soát: Nhim v ca công tác kim tra, kim
soát là phát hin sm nhng sai phm trong hot đng cho vay đ ngn nga ri ro.
Tuy nhiên, công tác t chc, kim tra, kim soát ca các NHTM nu quá yu kém và
15



lng lo s dn đn vic phát hin và x lý không kp thi nhng trng hp vi
phm, li dng trong hot đng cho vay, và t đó phát sinh n xu.
Cht lng cán b ngân hàng: Cán b tín dng là ngi trc tip giao dch
vi khách hàng, nm bt đc đim cng nh cht lng khách hàng, khon vay. Mt
b phân cán b tín dng trình đ yu kém không đánh giá đc ht các kh nng

ri ro liên quan đn khon vay s dn đn quyt đnh cho vay sai lm và nguy c
phát sinh n xu rt cao. Mt s cán b ca h thng NHTM sa sút v phm cht,
đo đc ngh nghip, thiu vng vàng do đó đã li dng công vic đc giao đ
móc ngoc vi con n, li dng k h ca lut pháp đ làm giàu bt hp pháp, gây
thit hi v tài sn và tin vn. Ngoài ra, nng lc qun tr điu hành ca ban lãnh
đo ngân hàng không tt, nhng sai lm trong các quyt đnh cho vay, đa đn
cht lng tín dng kém kéo dài. Ngoài ra, vn đ ri ro đo đc cng xy ra
khi lãnh đo ngân hàng có quan h li ích vi khách hàng.
1.1.2.4. Tác đng ca n xu:
N xu luôn song hành cùng hot đng tín dng theo mi quan h gia li
nhun và ri ro và là kt qu ca mi quan h tín dng không hoàn ho. Do đó khi đa
ra mt món cho vay thì ngân hàng đã phi xác đnh nguy c phát sinh n xu. Ngân
hàng cn phi xác đnh đc t l n xu th nào là phù hp, t l nào bt đu nh
hng xu đn hot đng ca ngân hàng. Khi n xu  mc đ cao s gây nên nhng
hu qu nghiêm trng đi vi ngân hàng và nu xy ra  din rng có th gây ra
khng hong cho nn kinh t.
Nhng tác đng chính ca n xu đi vi nn kinh t và hot đng ca ngân
hàng nh sau:
i vi các ngân hàng thng mi:
Gim li nhun ca ngân hàng: n xu làm cho doanh thu ca ca ngân hàng b
gim xung. Bên cnh đó n xu phát sinh kéo theo phát sinh nhiu chi phí nh: chi