LIỀU LƯỢNG BỨC XẠ & TÁC DỤNG CỦA BỨC XẠ ION HOÁ LÊN VẬT CHẤT SỐNG

www.ctump.edu.vn
KHOA KHCB
LIỀU LƯỢNG BỨC XẠ
&
TÁC DỤNG CỦA BỨC XẠ ION
HOÁ LÊN VẬT CHẤT SỐNG
www.ctump.edu.vn
KHOA KHCB
Questions

Phóng xạ là gì ?

Phóng xạ ion hoá là gì ?

Phóng xạ đến từ đâu ?

Ảnh hưởng của phóng xạ như thế nào ?

Phóng xạ có lợi hay có hại ?
www.ctump.edu.vn
KHOA KHCB
Phóng xạ là gì ?
Source
Energy
Recipient
www.ctump.edu.vn
KHOA KHCB
Phổ bức xạ điện từ
f = c/λ
f = c/λ
Speed of light

BUT:
Radiation can also be interpreted as
particles (photons) with energy E
E = hf
E = hf
Planck’s constant
www.ctump.edu.vn
KHOA KHCB
Các hạt phóng xạ
+
+/-
+/-
Neutrons
Protons
Pions
Muons
Neutrinos
Electrons
+/-
…and many others
Cosmic rays
Accelerators
Nuclear Reactors
Alphas
BUT:
Particles can also be
interpreted as waves
with wavelength λ
λ = h/p
λ = h/p

Planck’s constant
www.ctump.edu.vn
KHOA KHCB
Bức xạ ion hoá
+
+
+
+
-
-
Radiation
Electron
Ion
www.ctump.edu.vn
KHOA KHCB
+++ + + +
+++ + + +
+++ + + +
+++ + + +
www.ctump.edu.vn
KHOA KHCB
IonizingNon ionizing
www.ctump.edu.vn
KHOA KHCB
Phóng xạ đến từ đâu ?
Nguồn tự nhiên:
Tia từ vũ trụ
Phân rã tự nhiên
Nguồn nhân tạo:
Tia X - quang

Y học hạt nhân
Tro bụi phóng xạ
Năng lượng hạt nhân
www.ctump.edu.vn
KHOA KHCB
NGUỒN TỰ NHIÊN
Proton
Proton
Pions
Muons
1 muon
per
minute
www.ctump.edu.vn
KHOA KHCB
NGUỒN TỰ NHIÊN
www.ctump.edu.vn
KHOA KHCB
Phân rã tự nhiên
+
60
Co
Beta ray
(electron)
+
+
226
Ra
Alpha ray
(helium nucleus)

7
Be
Gamma ray
+
-
electron
7
Be →
7
Li + γ
11
C →
11
B + β
+
60
Co →
60
Ni + β
–
226
Ra →
222
Rn + α
+
11
C
Positron
Antoine Henri Becquerel
(1852—1908)

Antoine Henri Becquerel
(1852—1908)
Discovered
radioactivity of
uranium
Discovered
radioactivity of
uranium
www.ctump.edu.vn
KHOA KHCB
Alpha, Beta, Gamma
S
radium
radium
α
++
α
++
γ
γ
β
–
β
–
Named by
Ernest Rutherford
(1871—1937)
Named by
Ernest Rutherford
(1871—1937)

film
film
lead
lead
N
www.ctump.edu.vn
KHOA KHCB
Khả năng đâm xuyên của bức xạ
www.ctump.edu.vn
KHOA KHCB
Nguồn nhân tạo
www.ctump.edu.vn
KHOA KHCB
X–rays
Wilhelm Roentgen
(1845–1923)
Wilhelm Roentgen
(1845–1923)
X–ray tube
X–ray tube
Dental X–rays
Dental X–rays
www.ctump.edu.vn
KHOA KHCB
X–rays
Computer
Axial
Tomography
Computer
Axial

Tomography
Angiogram
(x–rays)
Angiogram
(x–rays)
www.ctump.edu.vn
KHOA KHCB
Thyroid scan
(
123
I or
131
I)
Thyroid scan
(
123
I or
131
I)
www.ctump.edu.vn
KHOA KHCB
Cancer Therapy
Cancer Therapy
60
Co
60
Co
www.ctump.edu.vn
KHOA KHCB
Năng lượng hạt nhân

Energy generated by
fission of uranium
Energy generated by
fission of uranium
www.ctump.edu.vn
KHOA KHCB
500 MeV protons
n
p
π
±
e
±
µ
±
ν
ν
ν
_
π
0
γ
γ
Accelerator ON
Accelerator ON
www.ctump.edu.vn
KHOA KHCB
Hiroshima
70,000 people died by the end of the
year because of the bombing

70,000 people died by the end of the
year because of the bombing
www.ctump.edu.vn
KHOA KHCB
Chernobyl
www.ctump.edu.vn
KHOA KHCB
Chernobyl
0
20
40
60
80
100
120
140
160
85 90 95 100
Year
Number of thyroid cancers
Belarus
Russian Federation
Ukraine
Total
Number of cases of thyroid cancers in children under 15 years old
Number of cases of thyroid cancers in children under 15 years old
Three of the 1036 children have died (2002)
Three of the 1036 children have died (2002)
www.ctump.edu.vn
KHOA KHCB