Tác động của tài chính vi mô đối với cuộc sống các hộ phụ nữ nghèo nông thôn tỉnh bến tre

BăGIÁOăDCăVĨăĨOăTO
TRNGăI HC KINH T TP. H CHÍ MINH




PHM TH THANH THO



TÁCăNG CA TÀI CHÍNH VI MÔ
I VI CUC SNG CÁC H PH N NGHÈO
NÔNG THÔN TNH BN TRE




LUNăVNăTHCăSăKINHăT





TP. H Chí Minh ậ Nm 2015


BăGIÁOăDCăVĨăĨOăTO
TRNGăI HC KINH T TP. H CHÍ MINH

PHM TH THANH THO



TÁCăNG CA TÀI CHÍNH VI MÔ
I VI CUC SNG CÁC H PH N NGHÈO
NÔNG THÔN TNH BN TRE



Chuyên ngành: Chính sách công.
Mã s ngành: 60340402.


LUNăVNăTHCăSăKINHăT
NGI HNG DN KHOA HC
PGS ậ TS Nguyn Trng Hoài



TP. H Chí Minh ậ Nm 2015



LIăCAMăOAN

Tôi cam đoan lun vn này hoàn toàn do tôi thc hin. Các đon trích dn, s
liu s dng đu có trích dn ngun c th và có đ chính xác cao nht trong phm vi

hiu bit ca tôi.
Bn Tre, ngày 23 tháng 3 nm 2015
Tác gi lun vn


Phm Th Thanh Tho


















DANHăMCăCHăVITăTT

Chăvitătt
TingăAnh
TingăVit
QuăH tr ph

n PTKT
Fund to support women's
economic development
Qu h tr ph n phát trin kinh
t
ADB
Asian Development Bank
Ngân hàng Phát trin Châu Á
IFAD
International Fund for
Agriculture Development
Qu Quc t v Phát trin nông
nghip
NH CSXH VN
Vietnam Bank for Social
Policies
Ngân hàng chính sách xư hi VN
Ngân hàng
NN&PTNT
Vietnam Bank for
Agriculture and Rural
Development
Ngân hàng Nông nghip và phát
trin nông thôn
NHNN
State Bank
Ngân hàng Nhà nc
NGO
Non- Government
Orgazination

T chc phi chính ph
QuăTDND
Central People' s Credit
Fund
Qu tín dng nhân dân
DBRP

D án Phát trin kinh doanh vi
ngi nghèo nông thôn tnh Bn
Tre
TCVM
Microfinance
Tài chính vi mô
UBND
People's Committees
y ban nhân dân
UNDP
United Nations
Development Programme
Chng trình phát trin Liên hip
quc
UNFPA
United Nations Population
Qu dân s Liên hip quc



Fund
WB
World Bank

Ngân hàng Th gii
UNICEF
United Nations International
Children's Emergency Fund
Qu Nhi đng Lin Hip quc
VSMT
Environmental sanitation
V sinh môi trng
SHG
The self-help group
Nhóm t qun
BRI
Bank Rakyat Indonesia
Ngân hàng Bank Rakyat -
Indonesia
GB
Grameen Bank
Ngân hàng làng xã ca Grameen
Bank - Bangladesh

DANHăMCăSă,ăHỊNHăV,ăBNGăBIU,ăHPăMINHăHA,ăHỊNHăNH

Săđ
S đ 2.1.3: Vai trò ca các t chc TCVM đi vi kinh t - xã hi.
S đ 3.1: Khung phân tích đánh giá tác đng TCVM đi vi h ph n nghèo nông
thôn tnh Bn Tre.
S đ 4.4: S đ t chc ca Qu.

Hình v
Hình 2.2.2.7. Quan đim v s bn vng ca t chc tài chính vi mô
Hình 2.2.2.8. Quan đim v s bn vng ca t chc tài chính vi mô.
Hình 4.1: Biu đ so sánh các ngun vn vay trc kia (khi cha vay vn  Qu) và
hin nay.
Hình 4.1.3: Biu đ ngi vay s dng vn đ phát trin kinh t.
Hình 4.2.1.1: Biu đ th hin hiu qu mà ngun vn Qu CIG góp phn đem li cho
h gia đình vay vn.
Hình 4.2.1.2. Hình nh gii thiu 01 s h ph n nghèo đi sng đc ci thin t
ngun vn ca Qu.
Hình 4.2.2.1: Tng hp ngành ngh ngi vay làm n phát trin kinh t.

Bng biu
Bng 2.2.2.3: Các đn v cung cp dch v tài chính vi mô ti Vit Nam.
Bng 2.2.2.7: Mc đ hài lòng ca khách hàng v hot đng ca các t chc.

Bng s liu 4.2: H nghèo tng huyn.

Hp
Hp 4.2.1.3: Ch T - xư An nh vay vn đ m quán bán h tiu ti nhà.
Hp 4.2.2.2: Ch Bình - ngi buôn bán ve chai  xư Châu Hng, huyn Bình i.



Hp 4.2.2.4. Ch Phc mnh dn giao tip sau 2 nm tham gia t vay vn.
Hp 4.2.2.5. Ch Mi đc nhn gii thng doanh nhân vi mô tiêu biu xut sc
nm 2014 ti Hà Ni vào ngày 10/12/2014.
Hp 4.2.3. Phát biu b mc Hi tho đánh giá hiu qu tác đng ca Qu h tr ph n
PTKT vào tháng 4 nm 2014 ca ông Trn Anh Tun ậ Phó Ch tch UBND tnh.

Hìnhănh
Hình 1, 2: Hình nh thm h gia đình và phng vn sâu các h gia đình (đc bit là các h mi
thoát nghèo) đư giúp đ tài đánh giá đc nhng câu chuyn tác đng c th, và thc t…
Hình 3: Hình nh trao quyt đnh ca UBND tnh Bn Tre v vic cp phép hot đng Qu h
tr PNPTKT thuc Hi LHPN tnh Bn Tre do bà Võ Th Thy ậ Ch tch Hi LHPN tnh và
bà Phm Th Thanh Tho ậ Phó Ch tch Hi LHPN tnh Bn Tre tip nhn.
Hình 4, 5, 6: Qu h tr ph n PTKT tnh Bn Tre hc tp kinh nghim ti ASA
Philippines Foundation.
Hình 7: Tham d hi ngh hng ti s hài hòa gia hiu qu xã hi và tài chính trong
tài chính vi mô
Hình 8, 9, 10, 11: Các b phn ca Qu h tr ph n PTKT tham d các lp tp hun
Hình 12,13, 14,15, 16,17: H ph n nghèo tnh Bn Tre vay vn đ chn nuôi, trng
trt, buôn bán, làm nhiu ngành ngh đ phát trin kinh t
Hình 18: T ph n đan gi lc bình đc qu h tr ph n PTKT h tr vn vay và
mi giáo viên hng dn v mt k thut
Hình 19: im dy ngh cho ph n nghèo  huyn M Cày Nam. (nh: H.C)

Hình 20: N ci rng ngi ca ch ch sp hàng (mc áo đ) 04 nm lin vay vn t Qu h
tr ph n PTKT tnh Bn Tre m ca hàng tp hóa, t quy hàng nh đn nay đư m rng.
Hình 21: Mô hình thoát nghèo đan li bng ch s da  xư Tân Thanh Tây,
huyn M Cày Bc. (nh: H.C)



Hình 22: Các tp th và cá nhân đin hình đc biu dng ti hi ngh tng kt hot
đng qu h tr ph n nghèo 5 nm (2008 ậ 2013).
Hình 23: Hình nh ch Trn Th Mi ậ ti Tiên Thy huyn Châu Thành đc nhn
gii thng Citi - doanh nhân Vit Nam nm 2014 xut sc nht (gii thng cá nhân
cao nht tr giá 40 triu đng).
Hình 24: Hình nh hot đng cp vn cho ph n nghèo, ph n khó khn ca Qu
Hình 25: Hình s đ, v tho lun nhóm




MC LC

TRANG PH BÌA
LI CAM OAN

MC LC
DANH MC CH VIT TT
DANH MC S , HÌNH V, BNG BIU, HP MINH HA, HÌNH NH
TÓM TT 1
CHNG 1: GII THIU NGHIÊN CU 3
1.1. Vn đ nghiên cu 3
1.2. Mc tiêu nghiên cu 4

1.2.1. Mc tiêu tng quát 4
1.2.2. Mc tiêu c th 4
1.3. i tng và phm vi nghiên cu 4
1.3.1. i tng nghiên cu 4
1.3.2. Phm vi nghiên cu 5
1.4. Cu trúc ca nghiên cu 5
CHNG 2: LÝ THUYT VÀ LC KHO NGHIÊN CU LIÊN QUAN 6
2.1. Lý thuyt liên quan 6
2.1.1. Khái nim ca tài chính vi mô (TCVM) 6
2.1.2. Quan đim và s cn thit v tính bn vng 7
2.1.3. Khách hàng ca TCVM 8
2.1.4. Vai trò ca t chc TCVM đi vi kinh t - xã hi 8
2.2. Lc kho nghiên cu liên quan 10
2.2.1. Tài chính vi mô  các khu vc trên th gii 10



2.2.1.1. Khu vc châu Âu và Bc M 10
2.2.1.2. Khu vc M La tinh 11
2.2.1.3. Khu vc châu Phi 11
2.2.1.4. Khu vc châu Á 12
2.2.2. Tài chính vi mô ti Vit Nam 14
2.2.2.1. c đim tài chính vi mô ti Vit Nam 14
2.2.2.2. Các t chc tài chính vi mô ti Vit Nam 17
2.2.2.3. Mô hình hot đng 18
2.2.2.4. Tình hình phát trin TCVM  Vit Nam thi gian qua 18
2.2.2.5. Vai trò ca tài chính vi mô trong xóa đói gim nghèo  Vit Nam

2.2.2.6. Vai trò ca TCVM đn mc sng ca ngi nghèo 23
2.2.2.7 Mc đ bn vng ca các t chc TCVM 24

2.3. Vn đ nghèo đói ti Vit Nam và chính sách tín dng gim nghèo 26
2.4. Nhng tn ti đi vi t chc TCVM ca Vit Nam 27
CHNG 3: KHUNG PHÂN TÍCH, PHNG PHÁP NGHIÊN CU 31
VÀ D LIU, NGUN TÀI LIU 31
3.1. Khung phân tích 31
3.2. Phng pháp nghiên cu 33
3.3. D liu 34
3.3.1. Kho sát h và nghiên cu đnh tính 34
3.3.2. D liu nghiên cu gm hai nhóm d liu Th cp và S cp 35
3.3.3. i tng tham gia đánh giá 35
3.4. Ngun tài liu 36
CHNG IV: PHÂN TÍCH TÁC NG TCVM N GIM NGHÈO VÀ
TÍNH BN VNG CA QU 37



4.1. Tng quan hot đng TCVM ti Bn Tre 37
4.2. Tác đng ti vic gim nghèo 40
4.2.1. Tác đng ti vic gim nghèo khía cnh kinh t 41
4.2.1.1. Thu nhp: 41
4.2.1.2. Tài sn:. 42
4.2.1.3. V tit kim: 43
4.2.2. Tác đng ti vic gim nghèo khía cnh xã hi 44
4.2.2.1. Vic làm: 44
4.2.2.6. Nâng cao nng lc xã hi 46
4.4. Tính bn vng ca Qu h tr ph n phát trin kinh t (PNPTKT) 49
4.4.2. Bn vng v tài chính 52
4.4.3. Bn vng v ngun nhân lc (con ngi và nng lc) 53
CHNG V: KT LUN VÀ KIN NGH CHÍNH SÁCH 57
5.1. Kt lun t nghiên cu 57

5.2. Kin ngh chính sách 60
5.2.1. i vi y ban nhân dân tnh Bn Tre 60
5.2.1.1. Quan tâm chính sách h tr ngi nghèo 60
5.2.1.2. Liên kt th trng Error! Bookmark not defined.
5.2.2. i vi Qu H tr ph n phát trin kinh t tnh Bn Tre 62
5.2.2.1. Nâng cao các tác đng ca TCVM t qu đn các h vay 62
5.2.2.2. Nâng cao tính bn vng ca Qu 63
5.3. Hn ch ca đ tài nghiên cu và hng nghiên cu tip theo 64

TÀI LIU THAM KHO
PH LC

DANH MC HÌNH NH
1



TÓM TT
Hot đng tài chính vi mô là cách tip cn gim nghèo thông qua cung cp vn
cho cá nhân và h gia đình có thu nhp thp, đc nhà nc Vit Nam s dng nh
mt phng pháp hu hiu trong vic cung cp vn cho ngi nghèo, giúp h n lc
to sinh k, ci thin thu nhp, đi sng và gim nghèo bn vng.
Qu H tr ph n phát trin kinh t tnh Bn Tre thc hin chng trình tài
chính vi mô vi ngun vn nhn y thác t các t chc: Terre des Hommes Scheweiz -
Thy S, Tp đoàn Unilever, Qu Phát trin nông nghip quc t IFAD. Qu h tr ph
n PTKT thuc Hi Liên hip Ph n tnh Bn Tre theo quyt đnh ca y ban nhân
dân (UBND) tnh Bn Tre đư ban hành s 1100/Q-UBND ngày 28 tháng 6 nm 2013
v vic cp phép hot đng và công nhn điu l hot đng vi mc tiêu tng th ca
qu là “hng ti bình đng v c hi tip cn dch v tài chính và phi tài chính cht
lng cao và bn vng cho tt c nhng h ph n nghèo, ph n có thu nhp thp,

ph n có hoàn cnh đc bit khó khn  các vùng nghèo ca tnh Bn Tre giúp h có
đ nng lc đ có th nm bt và tn dng các c hi nhm phát trin các hot đng
sn xut kinh doanh, tng thu nhp, n đnh cuc sng, tng cng nng lc qun lý
ri ro, bo v và ci thin cht lng cuc sng cng nh v th ngi ph n trong
gia đình và xụ hi”. Các sn phm vn vay nh, vi cách thc tr dn mà Qu h tr
ph n PTKT đang cung cp, rt cn thit và phù hp vi h ph n nghèo, h thu
nhp thp, h khó khn ca tnh Bn Tre.
Qua phân tích, đánh giá tác đng ca tài chính vi mô thông qua Qu h tr ph
n PTKT tnh Bn Tre nhm xác đnh tác đng đi vi các khía cnh kinh t, khía cnh
xã hi và tính bn vng ca Qu có tác đng tích cc đn hiu qu kinh t và nâng cao
hiu qu cho xã hi, góp phn vào vic h tr h ph n nghèo tng bc gim nghèo.
Nghiên cu này da trên ngun d liu th cp ca Qu h tr ph n PTKT, S Lao
đng ậ thng binh và xư hi tnh Bn Tre, đim khác bit so vi các nghiên cu khác
2



là lun vn này s dng hình thc thng kê mô t thông qua các báo cáo s liu t
ngun d liu th cp và kt qu phng vn 216 khách hàng đang vay vn ca Qu,
gm c ph n, nam gii; đc bit là đi din ca nhng h nghèo, h khó khn, h có
ph n làm ch gia đình; lưnh đo và cán b Qu (bán chuyên trách và chuyên trách),
Ban phát trin các xã, cán b p và ngi dân/ khách hàng. Qua phân tích 200 phiu
(hp l), có th xác đnh mt cách rõ ràng, c th hiu qu, tác đng ca Qu H tr
ph n PTKT tnh Bn Tre đi vi vic gim nghèo cng nh nhng thay đi ca
khách hàng t khi vay vn ca Qu.
Vi tình hình thc t ca tnh Bn Tre nói riêng và Vit Nam nói chung; qua
tham kho, hc hi t nhng thành công ca các t chc tài chính vi mô trên th gii,
t đó đ xut chính sách vi các nhà hoch đnh chính sách liên quan là nên có s h
tr ngun lc ban đu cho hot đng ca các t chc TCVM; nhanh chóng chun hoá
và đng b c s pháp lỦ liên quan đn vn đ lưi sut trong hot đng TCVM; Quan

tâm kt hp s dng nhng chính sách h tr gián tip nh chính sách đu t, chính
thu hút ngun lc vào lnh vc TCVM; Kt hp tài chính vi mô vi các chng trình
đào to, nâng cao nng lc và các chng trình to vic làm đa dng; quan tâm chng
trình tài chính vi mô bn vng hng ti hiu qu xư hi nhm nâng cao hiu qu các
tác đng TCVM đn cuc sng h ph n nghèo nông thôn tnh Bn Tre.






3



CHNGă1:ăGIIăTHIUăNGHIểNăCU
1.1.ăVnăđănghiênăcu
Tài chính vi mô (TCVM) đóng vai trò ht sc quan trng đi vi vic phát trin
kinh t - xã hi, đc bit trong công cuc gim nghèo và phát trin xã hi ti các quc
gia đang phát trin nh Vit Nam. Tài chính vi mô áp dng các c ch cung cp mi và
sn phm mi, đc thit k đ m rng tín dng, tit kim và các dch v tài chính
khác cho ngi nghèo, giúp h gim bt tính d b tn thng, n đnh, tng thu nhp
và phát trin tài sn.
Các nghiên cu lý thuyt ca Legerwood, 1999; ADB, 2000; Morduch and
Haley, 2002; Khandker, 2003, cng nh các nghiên cu thc nghim ni ting ti
Bangladesh (Grameen Bank), Indonesia (Bank RakyatIndonesia), Phillipines (CARD
Bank), Bolivia (BalcoSol)… là bng chng thuyt phc cho vai trò ca TCVM vi phát
trin kinh t - xã hi, đc bit ti các quc gia đang phát trin. Tài chính vi mô bn
vng góp phn cho s phát trin kinh t cng nh công cuc xóa đói gim nghèo mà
các quc gia đang phát trin, trong đó có Vit Nam.

 giúp ngi dân nói chung, ph n tnh Bn Tre nói riêng gim nghèo bn
vng, góp phn phát trin kinh t - xã hi, Hi Liên hip Ph n tnh Bn Tre thc hin
chng trình tài chính vi mô vi ngun vn nhn y thác t các t chc: Terre des
Hommes - Thy S, Tp đoàn Unilever, Qu Phát trin nông nghip quc t IFAD. ây
là mô hình tín dng cho vay theo phng thc tín chp, cho vay tr dn gc và lưi hàng
tháng nên tc đ quay vòng vn nhanh, ngi trc tr n ngi sau đc vay, do đó
tuy s vn ban đu hn ch song li h tr đc rt nhiu h nghèo nói chung, h nghèo
do ph n làm ch h nói riêng tip cn đc vn vay khi có nhu cu, giúp cho h bit
cách làm n và tit kim đ to dng tài sn gia đình, nâng cao vai trò, v th ca ph n
trong gia đình và xư hi.
4



 Bn Tre có nhiu t chc quc t tr giúp phát trin h thng tài chính vi mô
cho khu vc nông thôn, nhng cha đánh giá đc các tác đng ca nó và cn thit đ
có nhng chính sách phù hp. Vì vy, xut phát t đc trng ca th trng tài chính vi
mô ti Bn Tre và các t chc tham gia trên th trng tài chính vi mô trong thi gian
qua, nhm làm rõ hn nhng đóng góp quan trng ca hot đng tài chính vi mô đi
vi h ph n nghèo nông thôn tnh Bn Tre, trên c s thc tin hot đng tài chính vi
mô  Bn Tre, đ tài “Tác đng ca tài chính vi mô đi vi cuc sng các h ph n
nghèo nông thôn tnh Bn Tre” đc la chn đ nghiên cu.
1.2.ăMcătiêuănghiênăcu
1.2.1. Mc tiêu tng quát
Phân tích tác đng ca tài chính vi mô đi vi cuc sng các h ph n nghèo nông
thôn tnh Bn Tre. Vic nhn đnh tác đng này s giúp ích cho vic đa ra các chính sách
h tr h ph n nghèo nông thôn tnh Bn Tre phát trin kinh t.
1.2.2. Mc tiêu c th
- Xác đnh tác đng ca TCVM đi vi các khía cnh kinh t v thu nhp, tài
sn, tit kim và các khía cnh xư hi v vic làm, tng tình đoàn kt, t tin, nâng cao

nng lc xư hi.
- Phân tích tính bn vng v các khía cnh ngun lc con ngi, tài chính, th
ch ca Qu H tr ph n phát trin kinh t tnh Bn Tre có tác đng đn gim nghèo
bn vng đi vi các h ph n nghèo nông thôn ca tnh.
-  xut chính sách nhm nâng cao hiu qu tác đng tài chính vi mô đn cuc
sng h ph n nghèo nông thôn tnh Bn Tre.
1.3.ăiătng và phm vi nghiên cu
1.3.1. i tng nghiên cu
i tng nghiên cu v mi liên h gia tài chính vi mô và gim nghèo ti tnh
Bn Tre. Trc khi tin hành đánh giá, phân tích tác đng Qu h tr ph n phát trin
kinh t tnh Bn Tre đn vn đ gim nghèo.
5



Phng vn 216 h đang vay vn ca Qu, 24 cán b Ban phát trin ca 8 xư, 8
trng p, 28 cán b và lưnh đo ca 7 Phòng giao dch, 5 cán b ca vn phòng chính,
2 lưnh đo t Ban điu hành Qu.
1.3.2. Phm vi nghiên cu
 tài tp trung nghiên cu hiu qu hot đng và tác đng ca Qu h tr ph
n phát trin kinh t tnh Bn Tre và chính sách h tr h ph n nghèo nông thôn tnh
Bn Tre phát trin kinh t.
1.4. Cu trúc ca nghiên cu
Tip theo chngă1 đư trình bày trên, chngă2 nêu lý thuyt trong đó nêu rõ
khái nim, vai trò ca tài chính vi mô đi vi kinh t - xã hi, quan đim và s cn
thit ca tính bn vng; đng thi nêu mt s kinh nghim và cách tip cn TCVM ca
các nc, mt s mô hình t chc TCVM thành công các khu vc trên th gii.
Chngă3 nêu khung phân tích và phng pháp nghiên cu, các d liu thc hin và
nêu các ngun tài liu tham kho ca nghiên cu. Chngă4 nêu tng quan thc trng
và kt qu ca nghiên cu, s tác đng ca TCVM đi vi các h ph n nghèo nông

thôn tnh Bn Tre. Chngă5 là phn kt lun, các kin ngh và gi Ủ chính sách đ
giúp các h ph n nghèo nông thôn tnh Bn Tre gim nghèo bn vng da trên
nhng phân tích lp lun ca các chng trc và đúc kt li ni dung nghiên cu.







6



CHNGă2:ăLụăTHUYTăVĨăLCăKHOăNGHIểNăCUăLIểNăQUAN
2.1.ăLỦăthuytăliênăquan
2.1.1. Khái nim ca tài chính vi mô (TCVM)
Khái nim v TCVM đc rt nhiu nhà kinh t và các t chc đa ra. Theo
Nhóm t vn h tr nhng ngi nghèo nht (CGAP),
thì “TCVM là vic cung cp các
dch v tài chính c bn đáp ng nhu cu ca ngi nghèo bao gm: dch v gi tit
kim, tín dng, lng hu, chuyn tin, bo him ”. Theo J.Ledgerwood, 1999
“TCVM là mt phng pháp phát trin kinh t thông qua các dch v tài chính nhm
mang li li ích cho dân c có thu nhp thp…tài chính vi mô bao gm c hai yu t:
trung gian tài chính và trung gian xã hi”. Còn theo quan đim ca Ngân hàng phát
trin Châu Á (ADB, 2000) “TCVM là vic cung cp các dch v tài chính nh tin gi,
cho vay, dch v thanh toán, chuyn tin và bo him cho ngi nghèo và h gia đình
có thu nhp thp hot đng kinh doanh cá th và các doanh nghip nh ca h”.
Tng hp nhng khái nim trên ta có th hiu TCVM là vic cung cp các dch
v tài chính c bn đáp ng nhu cu ca ngi nghèo bao gm: dch v gi tit kim,

tín dng, lng hu, chuyn tin, bo him.
S khác bit gia tài chính vi mô vi tín dng vi mô
Theo Hi ngh thng đnh toàn cu v Tín dng vi mô ti Washington tháng 2
nm 1997: “Tín dng vi mô là vic cung cp các khon vay quy mô nh đn đi tng
ngi nghèo, vi mc đích giúp nhng ngi th hng thc hin các d án sn xut
kinh doanh đ to li nhun t đó nâng cao cht lng đi sng cho c ngi vay vn
và gia đình ca h”.
TCVM khác vi tín dng vi mô  ch: TCVM đ cp đn các hot đng cho
vay, tit kim, bo him, chuyn giao dch v và các sn phm tài chính khác đn cho
khách hàng có thu nhp thp. Tín dng vi mô ch đn gin là mt khon cho vay nh
do ngân hàng hoc mt t chc nào đó cp. Tín dng vi mô thng dùng cho cá nhân
vay, không cn tài sn th chp hoc thông qua vic cho vay theo nhóm.
7



2.1.2. Quan đim và s cn thit v tính bn vng
Có nhiu quan đim khác nhau v tính bn vng ca t chc TCVM. Tính “bn
vng” là “tn ti lâu dài” (theo t đin ting Vit). Phát trin bn vng là s phát trin
nhm tha mãn nhng nhu cu ca th h hin ti mà không làm tn hi đn kh nng
nhu cu ca th h mai sau (UN, 1992). S bn vng ca t chc là s phát trin và cân
bng ca 4 nhóm yu t: khách hàng, các quy trình ni b, đào to và nhân viên, và tài
chính ca t chc (Pau Niven, 2009). Theo Richard Beckhard
1
, phát trin bn vng
mt t chc ngha là “mt n lc đ (1) lp k hoch, (2) m rng t chc, (3) qun lý
t cp cao nhm mc đích (4) tng cng hiu lc và sc mnh ca t chc thông qua
(5) các công c can thip có t chc vào quá trình hot đng ca t chc, s dng kin
thc khoa hc v hành vi” (Smith, 1998, tr.261). Theo Warren Bennis
2

, phát trin bn
vng mt t chc là mt chin lc phc tp nhm thay đi quan đim, nim tin, giá
tr, cu trúc ca t chc mt cách lâu dài nhm thích ng vi công ngh mi, th trng
mi và nhng thách thc
. Theo CGAP
3
, bn vng trong ngành TCVM có ngha là
“nng lc ca mt t chc TCVM bù đp đc mi chi phí và có lãi trong khi cung
cp đc các dch v tài chính cho cng đng dân nghèo”.
T các quan đim trên, t chc TCVM đc coi nh phát trin bn vng nu
duy trì đc s cân bng gia an toàn – sinh li trong thi gian dài; phc v li ích
ca khách hàng; và gia tng li ích cho cng đng, xã hi, môi trng.


1
Richard Beckhard là ngi đi tiên phong trong lnh vc phát trin t chc. Ọng là ngi đư cùng sáng to ra
Addison-Wesley Organization Development Series và khai sinh ra Organization Development Network nm
1967. Ông tng là giáo s ca trng Qun lý MIT Sloan thi k 1963-1984. Ngun: www.wikipedia.org cp
nht ngày 19/4/2007.
2
Warren Gameliel Bennis là mt nhà nghiên cu ngi M, chuyên gia v t chc và đc gii nghiên cu tôn
vinh là ngi tiên phong trong lnh vc nghiên cu v qun tr. Ọng là giáo s đi hc, giáo s danh d và là ch
tch sáng lp ra Vin Lưnh đo, i hc Nam California. Ngun: www.wikipedia.org cp nht ngày 19/4/2007.
3
Eric Duflos, 2013), “CGAP ậ Các thc tin tt trên toàn cu v chuyn đi và t vng”, Bài trình bày ti hi
tho “Sustainable Interest Rate Setting and Risk Management in Microfinance Institutions”, Hi tho ca IFC-
TYM-VMFWG ngày 16/5/2013.
8

2.1.3. Khách hàng ca TCVM
Là khách hàng nghèo/ thu nhp thp ti nông thôn và khu vc khó khn, b hn
ch kh nng tip cn các dch v tài chính.
+ Là đi tng không có tài sn th chp; sng ti khu vc nông thôn, vùng khó
khn.
+ Ngi nghèo, ngi thu nhp thp; d b tn thng.
+ Trình đ hn ch; thiu kin thc; thiu kinh nghim kinh doanh.
2.1.4. Vai trò ca t chc TCVM đi vi kinh t - xụ hi
Các t chc TCVM là thành t và gi vai trò quan trng trong quá trình phát
trin kinh t - xã hi khu vc nông thôn.
V khía cnh tài chính, thông qua quá trình cung cp các dch v tài chính, các t
chc TCVM thc hin các chc nng quan trng là (i) huy đng tit kim; (ii) tái phân b
tit kim cho đu t, và (iii) to điu kin thun li cho trao đi thng mi hàng hóa và
dch v, tr thành mt công c đc lc đ gim nghèo đói và tng thu nhp.
V khía cnh xã hi, các t chc TCVM to ra c hi cho ngi dân  nông
thôn ậ nht là ngi nghèo ậ tip cn đc vi dch v tài chính, tng cng s tham
gia ca h vào cuc sng cng đng nói chung, tng cng nng lc xã hi ca h.
Tính bn vng ca t chc TCVM cn thit đi vi c t chc, khách hàng và xã
hi
i vi t chc
T chc TCVM s đc bù đp tt c các chi phí (vn hành, tài chính, mt vn)
và có lãi, thay vì phi ph thuc vào tin t thin hoc tr cp ca nhà nc. iu này
rt quan trng vì không bao gi đ tin tài tr đ phc v tt c nhng ngi có nhu
cu tip cn đc vi dch v tài chính và vì tin tài tr có th đc dùng cho các mc
đích khác (Ví d, giúp nhng ngi rt nghèo thông qua các dch v xã hi và tr
cp). Nu
t chc TCVM không t bn vng vn t có ca t chc TCVM s b gim
dn đ bù vào phn thua l (tr khi có các khon cho, tng thêm đ bù đp cho các
9

khon này). Nh vy, s có ít vn hn đ cho ngi nghèo đc vay và t chc TCVM
có th gp khó khn trong phát trin dài hn. S bn vng ca
t chc TCVM là đm
bo kh nng huy đng vn ca t chc, đc bit là vn đ huy đng tin gi nhm có
ngun vn bn vng hn, ít ph thuc vào ngun tài tr; và
t chc TCVM thc hin
qun lý, kim soát và phát trin s hu có hiu qu hn.
i vi khách hàng
S bn vng ca t chc TCVM đm bo tính liên tc ca các dch v TCVM
(tín dng, tit kim, chuyn tin…) đc cung cp, t đó giúp h tr cho hot đng sn
xut kinh doanh cng nh s phát trin ca khách hàng tt hn. iu này ht sc quan
trng vì ngi nghèo, cng nh tt c mi ngi, cn đc tip cn mt cách n đnh
các dch v tài chính. S liên tc ca các dch v TCVM giúp khách hàng tip cn
đc vn vay liên tc đ thc hin các hot đng sn xut kinh doanh; khách hàng tit
kim liên tc và n đnh; khách hàng đc hc hi các kinh nghim qun lý tài chính
cá nhân h tr cuc sng tt hn. T đó, s tin tng và gn kt ca khách hàng đi
vi t chc tng lên, khách hàng thu đc nhiu li ích hn t các dch v b sung nh
nâng cao nng lc, hòa nhp xã hi. Khách hàng đc tip cn liên tc vi các dch v
tài chính mà h cn.
i vi xã hi
Tính bn vng ca
t chc TCVM giúp đm bo t chc TCVM thc hin lâu
dài và bn vng các trách nhim ca t chc đi vi xã hi và môi trng trên các giác
đ: Góp phn gìn gi môi trng xã hi lành mnh; Có ý thc v nhng tác đng trong
hot đng ca mình đn môi trng t nhiên, môi trng vn hóa; và vi s h tr và
bo v ca các nhà tài tr - các nhà đu t, nhng ngi mun to s khác bit bng
cách đáp ng nhu cu hin ti mà không nh hng đn các th h tng lai.

10



Săđ 2.1.3: Vai trò ca các t chcăTCVMăđi vi kinh t - xã hi
Ngun: IFAD (2000a)


















2.2.ăLcăkhoănghiênăcuăliênăquan
2.2.1. Tài chính vi mô  các khu vc trên th gii
2.2.1.1. Khu vc châu Âu và Bc M

TCVM vi đi tng khách hàng là nhng ngi nghèo, và ch yu  các nc
đang phát trin. Nhng ti châu Âu, có rt nhiu các t chc TCVM đang hot đng.
TCVM  khu vc này ch yu hng ti nhu cu tìm vic làm cho ngi tht nghip,
to thêm thu nhp cho ngi lao đng nghèo (nht là ti ông Ểu, ni có tình trng
tht nghip cao) qua đó góp phn gim bt gánh nng cho ngân sách quc gia. Vì
nhng lao đng tht nghip có vic làm, đư không còn phi ph thuc vào tr cp tht
nghip na. Bên cnh đó, s phát trin ca các doanh nghip nh  khu vc này nh
vào các khon vay t dch v TCVM, đóng góp thêm thu nhp cho ngân sách, to ra
ngun cung hàng hoá đa dng, đáp ng cho nhu cu dân c và xư hi.
S tham gia ca các
bên liên quan Lut l và
giám sát Các chính
sách thích hp

Lut l và giám sát
C s h
tng tài
chính

Các dch
v tài
chính bn
vng
Ci thin giá tr và
cht lng cuc
sng mt cách bn
vng
Tip cn
Các dch v
phi tài chính

Các chính sách
thích hp
11



Ti M, t khi Lut u t công cng ra đi vào nm 1977, đư yêu cu bt buc
nhiu ngân hàng thng mi phi thc hin vic đu t vào nhóm dân c nghèo sinh
sng ti các khu đô th, thành ph ln và c các vùng nông thôn. Ban đu ch có mt
vài t chc phi thc thi iu Lut trên, sau mt thi gian thu đc kt qu khích l,
chính quyn liên bang đư m rng phm vi áp dng rng hn đn các t chc tài chính,
tín dng trên c nc. Nhng khác vi nhiu ni, mc dù phi quan tâm đn TCVM
nhng các ngân hàng, t chc tài chính  M thng thc hin các nghip v TCVM
thông qua các t chc phi chính ph (NGOs), các t chc xã hi.
2.2.1.2. Khu vc M La tinh
Ti châu M La tinh, ngi ta thng bit đn s hot đng ca t chc Accion,
Banco Ademi, Finca, Prodem. ây là nhng t chc quc t có s hot đng trên phm
vi nhiu nc. Theo mô hình hot đng ca các t chc này, vic cho vay đc thc
hin qua các t, nhóm nhng sau đó đc thc hin trc tip đn tng ngi nghèo. 
khu vc M La tinh, ni mà mi ngi thng có tính đc lp cao và t ch trong các
quyt đnh ca mình nên vic cung cp dch v TCVM trc tip đn tng ngi nghèo
s hiu qu hn. Trong khi đó, mô hình cho vay qua t, nhóm ch hot đng hiu qu
nht, khi các thành viên trong nhóm phi hot đng, kinh doanh nhng ngành ngh
ging nhau và gp phi nhng khó khn tng t.
Hàng ngày, tun, tháng, các thành viên phi có nhng cuc gp g đ trao đi,
cung cp các thông tin v các thành viên - mt yêu cu quan trng trong thành công
ca các t chc TCVM đin hình trên th gii. Do vy, cách thc t chc theo t nhóm
li không thích hp đi vi khu vc này.
2.2.1.3. Khu vc châu Phi
Ti châu Phi, có mt hình thc t chc ca các nhà cung cp TCVM rt phát

trin mang rt nhiu tên gi khác nhau  tùy tng nc nh Susus, Gamiyas đc
hiu là hip hi tín dng, tit kim quay vòng. Hip hi này bao gm nhiu thành viên,
tp hp nhau thành nhóm và t tha thun v vic đóng góp các khon tit kim theo
12



tun, tháng. Ln lt tng thành viên s nhn đc nhng khon tin nht đnh, cho
đn nhng ngi cui cùng trong nhóm. Thông thng, các nhóm s có mt cách thc
tin hành tng t nh vic quay x s nhm chn ra ln lt tng ngi nhn vn
vay. Nhng cng có nhng trng hp, do nhu cu khn cp ca mt thành viên trong
nhóm mà khon tin vn s đc u tiên cho thành viên đó nhn trc.
Khác vi nhiu ni,  châu Phi, các t chc TCVM thng la chn khách hàng
vay thông qua vic kt hp vi hot đng ca các c quan thuc Chính ph hoc t
chc do Nhà nc s hu đ trin khai các dch v TCVM. Freedom from Hunger
(FFH) là mt t chc quc t hot đng  châu Phi.  tin hành cung cp dch v
TCVM cho các nc  khu vc này, FFH đư tìm kim các đi tác phù hp vi tiêu chí
hot đng cng nh mô hình ca FFH. Ch yu nhng đi tác ca FFH là các ngân
hàng, hoc các t chc chính thc ca Chính ph. ây có th là các t chc cha tng
có kinh nghim trong vic cung cp dch v TCVM, nên nhân viên s đc đào to và
cung cp các h tr k thut vi các phng thc tài chính phù hp cho đi tng thu
nhp thp. S phi hp gia FFH và các đi tác đm bo đc rt nhiu yêu cu, s
chuyên môn hóa v tài chính, gim chi phí nh tn dng mng li ca đi tác, to c
hi cung cp các dch v tài chính. Cách thc hp tác trên rt phù hp vi các nc
châu Phi, ni luôn có s bt n c v chính tr, kinh t, khuôn kh lut pháp cha hoàn
thin, qua đó nhm bo h cho các hot đng tài chính ca các t chc và c khách
hàng.
2.2.1.4. Khu vc châu Á
 khu vc châu Á, đây là ni tp trung nhiu ngi nghèo nht trên th gii,
hot đng ca các t chc TCVM rt phát trin và thành công, ban đu ch là nhng t

chc TCVM phát trin có qui mô nh, hot đng thiu tính bn vng. Các chi phí bình
quân cho hot đng cao hn so vi nhiu khu vc khác trên th gii. Nhng t nhng
nm 1980 tr li đây, TCVM khu vc này đư không ngng m rng qui mô hot đng
do đư tìm ra nhng mô hình t chc phát trin phù hp. Các mô hình TCVM thành
13



công nht th gii gm Grameen Bank (Bangladesh), Nhóm t qun - SHG (n ),
Ngân hàng Bank Rakyat Indonesia ậ BRI (Indonesia). u tiên phi k đn là mô hình
ngân hàng làng xã ca Grameen Bank (GB) vi đa phn là ph n có thu nhp thp. 
tip cn đc các khon vn vay ca GB, các ph n nghèo thng t chc theo nhóm
5 thành viên, sng trong cùng mt khu vc dân c, có hoàn cnh kinh t gn ging
nhau. Hàng tun, nhóm có t chc hp đ xem xét tình hình thc hin các khon vn
vay, xem xét kh nng tài chính, tình hình hoàn tr Nu mt thành viên trong nhóm
gp khó khn, các thành viên khác phi có trách nhim giúp đ, mt thành viên không
hoàn tr n đúng hn, hay không tr đc n s làm nh hng đn tt c nhng thành
viên còn li. Ngoài vic mi nhóm phi tuân theo nhng qui đnh mang tính bt buc
v tài chính, qui đnh ca ngân hàng, bn thân tng nhóm cng t tuân th nhng
nguyên tc xã hi khác. Nhng qui đnh đó bao gm: gia đình sinh ít con, tr em đu
phi đc đn trng, các thành viên tng tr ln nhau
SHG (The self-help group) là mt nhóm t qun gm, ph bin t 10 đn ti đa
20 thành viên, trong đó đa phn là ph n. Ngun vn cho thành viên vay trong mi
nhóm ban đu là t các khon tit kim ca nhóm, ngoài ra còn các khon khác nh
doanh thu, lãi, phí ca hi viên. Ngoài ra, nhóm còn tìm kim t các ngun tài tr nh
các ngân hàng thng mi, các ngun vn ca các t chc quc t, tài tr ca Chính
ph… Hu ht các SHG đu có s liên kt vi các t chc khác, có th t chc đó là
các NGOs. Có nhng SHG li chn hình thc liên kt vi các ngân hàng, nh vào s
liên kt này mà các SHG có thêm các ngun tài chính, giúp nâng cao trình đ qun lý,
kh nng s dng hiu qu các ngun vn, tip nhn các k thut phc v cho phát trin

kinh t và đi sng.
Nu nh các mô hình TCVM thành công ca châu Á đu thuc s hu t nhân
thì BRI li là mt mô hình thành công khác thuc s hu Nhà nc. Ban đu, BRI ch
yu cung cp tín dng bao cp ca Nhà nc cho ngi nghèo, nhng sau mt thi
gian, do h qu ca tín dng bao cp mà BRI đư b ri vào tình trng khó khn. T nm
14



1983 tr li đây, BRI đư chia các hot đng ca mình ra thành các b phn riêng bit,
b phn khách hàng ln; b phn khách hàng doanh nghip nh và va; b phn khách
hàng nghèo Trong đó, các b phn đc t chc mt cách riêng bit và hch toán đc
lp. Tu theo tng đi tng khách hàng mà BRI áp dng các mc lãi sut khác nhau,
đi vi các doanh nghip, khách hàng ln, mc lãi sut khong 9 - 12%/nm; lưi sut
cho vay khu vc nông thôn khong 20 - 24%, mc lãi sut đc áp dng cho các đi
tng trên, cn c vào mc ri ro, chi phí hot đng và không có s bao cp.
2.2.2. Tài chính vi mô ti Vit Nam
2.2.2.1. c đim tài chính vi mô ti Vit Nam
Do  Vit Nam, không ging nh nhiu nc khác là đa s dân s nghèo sng 
các vùng nông thôn và vùng sâu, vùng xa, đng thi cng do đc đim phát trin kinh
t, chính tr, xã hi ca Vit Nam, nên ngành tài chính vi mô  Vit Nam có mt vài
đc đim riêng sau khác vi các nc. S tham gia ca các t chc chính tr - xã hi
vào hot đng tài chính vi mô  hu ht các nc, các t chc phi chính ph là nhng
ngi tiên phong trong công ngh tín dng vi mô. Ti Vit Nam, phong trào này đc
trin khai thông qua b máy ca các t chc đoàn th đt di s lưnh đo ca ng
Cng sn nh Hi Liên hip Ph n Vit Nam hay Liên đoàn Lao đng Vit Nam, Hi
Nông dân Nhng t chc chính tr - xã hi này đư kt hp vi các t chc phi chính
ph nc ngoài trin khai hot đng tài chính vi mô  Vit Nam nhm m rng c hi
tip cn vi các dch v tài chính cho ngi nghèo. Trong giai đon đu, s gn kt
gia các t chc tài chính vi mô vi các t chc chính tr xã hi đư mang li nhiu c

hi phát trin cho tài chính vi mô, bi chính mng li rng khp ca các t chc đoàn
th này, đư giúp cho các t chc tài chính vi mô tip cn d dàng hn vi ngi nghèo,
hiu đc khách hàng ca mình là ai, đi sng ca h ra sao, t đó đa ra các hình
thc dch v tín dng thích nghi, làm cho tài chính vi mô vn rng ti nhng xã
nghèo nht. Bên cnh đó, các t chc tài chính vi mô cng tn dng đc ngun nhân
lc di dào và nhiu kinh nghim t các t chc đoàn th nh cán b Hi Ph n đa