Lạm phát và tăng trưởng kinh tế phân tích hồi quy ngưỡng động dữ liệu bảng cho các quốc gia đang phát triển

B GIÁO DCăVÀăÀOăTO
TRNGăI HC KINH T TP. H CHÍ MINH

PHAN NGUYN KIM NGÂN


LMăPHỄTăVÀăTNGăTRNG KINH T
PHÂN TÍCH HIăQUYăNGNGăNG D LIU BNG
CHO CÁC QUCăGIAăANGăPHỄTăTRIN


LUNăVNăTHCăSăKINHăT





TP.H CHÍ MINH ậ 2014


B GIÁO DCăVÀăÀOăTO
TRNGăI HC KINH T TP. H CHÍ MINH

PHAN NGUYN KIM NGÂN

LMăPHỄTăVÀăTNGăTRNG KINH T
PHÂN TÍCH HIăQUYăNGNGăNG D LIU BNG
CHO CÁC QUCăGIAăANGăPHỄTăTRIN
Chuyên ngành: Tài chính ậ Ngân hàng

Mã s: 60340201

LUNăVNăTHCăSăKINHăT


Ngiăhng dn khoa hc
PGS.TS. PHAN TH BÍCH NGUYT

TP.H CHÍ MINH ậ 2014



MC LC
TRANG PH BÌA
LIăCAMăOAN
MC LC
DANH MC CÁC BNG
DANH MC CÁC HÌNH
TÓM TT 1
1. GII THIU 2
1.1. Ni dung nghiên cu: 2
1.2. Cu trúc ca bài nghiên cu: 3
2. CăS LÝ THUYT VÀ TNG QUAN NGHIÊN CUăTRCăÂY 5
2.1. Căs lý thuyt 5
2.1.1. Lm phát 5
2.1.2. Tng trng kinh t 7
2.1.3. Mi quan h gia lm phát và tng trng kinh t: 8
2.2. Tng quan các nghiên cu trcăđơy 11
2.2.1. Nghiên cu thc nghim v mi quan h phi tuyn gia lm phát và tng
trng kinh t: 13

2.2.2. Các mô hình nghiên cu thc nghim v mi quan h phi tuyn gia lm phát
và tng trng kinh t  các quc gia: 19


2.2.3. Nghiên cu thc nghim v mi quan h gia lm phát và tng trng kinh t 
Vit Nam: 29
3. PHNGăPHÁPăNGHIÊNăCU VÀ D LIU NGHIÊN CU 33
3.1. Mô hình kinh t lng: 34
3.2. Loi b các nhăhng c đnh: 35
3.3. călng: 36
3.4. D liu và các bin 38
3.4.1. D liu: 38
3.4.2. Bin: 41
3.5. Mô hình ngng ca lmăphátăvƠătngătrng kinh t: 47
4. KT QU NGHIÊN CU VÀ THO LUN KT QU 49
4.1. Kt qu călng mô hình ngng s dng tt c đ tr có sn ca bin công c
(ví d:
) 49
4.2. Kt qu că lngă môă hìnhă ngng s dng s bin công c bng 1
(
: 51
4.3. Tho lun kt qu nghiên cu: 54
4.4. Liên h vi lmăphátăvƠătngătrng kinh t ti Vit Nam: 56
4.4.1. Thc trng lm phát và tng trng kinh t ti Vit Nam: 56
4.4.2. Ngng lm phát và tng trng kinh t  Vit Nam: 57
5. KT LUN 59
TÀI LIU THAM KHO 61

DANH MC CÁC BNG
Bng 2.1: So sách ch s giá tiêu dùng (CPI) và ch s điu chnh GDP ( ) 6
Bng 3.1: Mu các qucăgiaăđangăphátătrin và tính toán trung bình lmăphátăhƠngănm,ă
trungăbìnhătngătrngăGDPăhƠngănmătrongăgiaiăđon t nmă1978ătiănmă2012 38
Bng 3.2: Các bin s dng trong mô hình hi quy, ngun s liu. 41
Bng 3.3: Thng kê mô t các bin nghiên cu trong mô hình hiăquyăngng 43
Bng 4.1: Kt qu călng môăhìnhăngng s dng s bin công c p=t 50
Bng 4.2: Kt qu călng môăhìnhăngng s dng s bin công c là 1 52












DANH MC CÁC HÌNH
Hình 3.1: Phân b lm phát vi mu 72 qucăgiaăđangăphátătrin 1978 ậ 2012. 45
Hình 3.2: Phân phi semi-log ca lm phát vi mu 72 quc gia đangăphátătrin 1978-
2012 46
Hình 4.1: Ngng lmăphátăcătínhăchoămôăhìnhăngng s dng s bin công c
p=t 51
Hình 4.2: Ngng lmăphátăcătínhăchoămôăhìnhăngng s dng s bin công c
là 1 53

Hình 4.3: CPI và tcăđ tngătrngăGDPătrongăgiaiăđon 1992 - 2012 56
1

TÓM TT
Bài nghiên cu gii thiu mtămôăhìnhăngngăđng d liu bng ca Kremer
và các cng s (2013) đ xem xét mi quan h phi tuyn ca lmăphátăvƠătngătrng
kinh t, t đóăc tính ngng lm phát. Da trên các nghiên cu ca Hansen (1999),
Caner và Hansen (2004), mô hình này cho phép vicăcălngătácăđng ca ngng
lm phát vi d liu bng ngay c trongătrng hp có hi quy ni sinh. Bài vit s
dng d liu bng ca 72 qucăgiaăđangăphátătrină(trongăđóăcóăVit Nam) t nmă
1978 ậ 2012ă vƠă xácă đnh mcă ngng lm phát  các qucă giaă đangăphátă trin là
9.56%.


2

1. GII THIU
1.1. Ni dung nghiên cu:
Tcăđ tngătrng cao, snălngăđu ra bn vng và lm phát thp là hai
mc tiêu chính trong chính sách kinh t vămôăcácănc. Xét trên khía cnh kinh t
hc, lm phát là nhân t đóngăvaiătròăcc k quan trngăđi viătngătrng kinh t,
công thcătngătrng trong dài hn chu nhăhng t cung tin và lm phát. Vy vai
trò ca lm phát trong nn kinh t và mc lm phát nào là phù hp cho tng nn kinh
t theo tngăgiaiăđon khác nhau.
Lm phát cao nhăhngăđn nn kinh t mt cách trm trng,ănhngăcóămt
s bng chng cho thy lm phát va phiăcngălƠmăchm s tngătrng (Temple
(2000) trích t Little và các cng s (1993)). Ngoài ra, Aiyagari (1990), Cooley và
Hansen (1991) cho thy chi phí ca vic gim lm phát v mcă0ăcaoăhnăsoăvi li
ích ca chúng.

Trong nhng thp k gnăđơy,ăcóănhiu nghiên cu lý thuyt và thc nghim
xem xét s đánhăđi ca lmăphátăvƠătngătrng kinh t. Các kt qu nghiên cu lý
thuyt và thc nghimătrcăđóăcóăth đc phân ra thành mt trong bn k vng sau:
u tiên, các nghiên cu cho rng lm phát không nhăhngăđnătngătrng
kinh t (Cameron và các cng s (1996), Dorrance (1963), Sidrauski (1967)).
Th hai, các lý thuyt và thc nghim cho rng có mi quan h cùng chiu
gia lmă phátă vƠă tngă trng kinh t (Mallik và Chowdhury (2001), Shi (1999),
Tobin (1965)).
Th ba, các kt qu nghiên cu khác li cho rng lmăphátăcóătácăđng tiêu cc
đnă tngă trng kinh t (Andres và Hemando (1997), Barro (1996), De Gregorio
(1992), Friedman (1956), Gylfason (1991, 1998), Saeed (2007), Stockman (1981)).
3

Th t, mt s nghiên cu cho rng miătngăquanăgia lmăphátăvƠă tngă
trng là phi tuyn và s tngătácăgia hai binănƠyălƠădngăhoc không tn ti
di các giá tr ti hnănƠoăđó,ănhngăli nhăhngăđn nn kinh t khiăvt qua
mc ti hn trên. (Fischer (1993), Sarel (1996), Ghosh và Phillips (1998), Khan và
Senhadii (2001), Bick (2010), Kremer và các cng s (2013)).
 nghiên cu mi quan h phi tuyn ca lmăphátăvƠătngătrng kinh t, bài
vit s dng mô hìnhăngngăđng d liu bng trong bài nghiên cuăắInflationăandă
Growth:ăNewăEvidenceăFromăaăDynamicăPanelăThresholdăAnalysis”ăca Kremer và
các cng s (2013) cho 72 qucăgiaăđangăphátătrinătrongăgiaiăđon 1978 ậ 2012.
1.2. Cu trúc ca bài nghiên cu:
Bài nghiên cuăđc chia làm 5 phn chính:
Phn 1: Gii thiu. Phn này trình bày tng quan ni dung nghiên cu v mi
quan h gia lmăphátăvƠătngătrng kinh t.
Phn 2: Căs lý thuyt và tng quan các nghiên cuătrcăđơy.ăPhn này mô t
các lý thuyt v lmăphátăvƠătngătrng kinh t, tng quan các kt qu nghiên cu
trcăđơyăv mi quan h phi tuyn ca lmăphátăvƠătngătrng kinh t, t đóăđt ra
các câu hi nghiên cu cho bài vit này.

Phn 3:ăPhngăphápănghiênăcu và d liu nghiên cu. Phn này gii thích các
d liu, các bin nghiên cu, cácăbc trong vic xây dngămôăhìnhăngng,ăphngă
phápăcălng v mi quan h phi tuyn gia lmăphátăvƠătngătrng kinh t.
Phn 4: Kt qu nghiên cu và tho lun kt qu. Phn này trình bày các kt qu
kimăđnhămôăhìnhăngng v mi quan h gia lmăphátăvƠătngătrng kinh t, phân
tíchă tácă đng ca lmă phátă đnă tngă trng kinh t  các qucă giaă đangă phátă trin
4

(trongăđóăcóăVit Nam), tho lun và phân tích kt qu đtăđc, t đóăliênăh v mi
quan h gia lmăphátăvƠătngătrng kinh t  Vit Nam.
Phn 5: Kt lun. Phn này cho thy kt lun ca bài nghiên cuăcngănhăcác
hn ch bài nghiên cu.
5

2. CăS LÝ THUYT VÀ TNG QUAN NGHIÊN CUăTRC ỂY
2.1. Căs lý thuyt
2.1.1. Lm phát
Có nhiu phát biu khác nhau v khái nim lm phát. Trong kinh t hc, lm
phát là s tngălênătheoăthi gian ca mc giá chung ca nn kinh t. Trong mt nn
kinh t, lm phát là s mt giá tr th trng hay gim sc mua ca đng tin. Khi so
sánh vi các nn kinh t khác thì lm phát là s phá giá tin t ca mt loi tin t so
vi các loi tin t khác.
TheoăFriedmană(1970)ăắlm phát bao gi và  đơuăcngălƠămt hinătng tin
t”. Mt s nhà kinh t hc cho rngăắlm phát là hinătng tinăđc cung ng nhiu
hnămc cn thit hoc là do khiălng tin thc t trongăluăthôngălnăhnăkhi
lng tin cn thit”,ăắlm phát là hinătng bi chi lâu dài caăngơnăsáchănhƠănc”.
Nhăvy, lm phát có th đc hiu là s suy gim sc mua ca tin t vƠăđc
đoălng bng s giaătngămc giá chung trong nn kinh t.
Lm phát là t l phnătrmăthayăđi liên tc ca mt bng giá chung theo thi
gian.  phn ánh lm phát, ch s đc s dngăthng là ch s giá tiêu dùng (CPI)

hoc ch s điu chnh GDP (
.
Ch s giá tiêu dùng (CPI) là ch s tính theo phnătrmăđ phn ánh mc thay
điătngăđi ca giá hàng tiêu dùng theo thi gian. S dăch lƠăthayăđiătngăđi vì
ch s này ch da vào mt gi hƠngăhóaăđi din cho toàn b hàng tiêu dùng.
Ch s điu chnh GDP (GDP deflator), còn gi là ch s gim phát GDP
thngăđc ký hiu là
, là ch s tính theo phnătrmăphn ánh mc giá chung
ca tt c các loi hàng hoá, dch v sn xutătrongănc. Ch s điu chnh GDP cho
6

bit mtăđnăv GDPăđin hình ca k nghiên cu có mc giá bng bao nhiêu phn
trmăsoăvi mc giá caănmăcăs.
phn ánh s binăđngăGDPădanhănghaădoă
s binăđng caăgiáă(căs đ đánhăgiáălm phát).
Bng 2.1: So sách ch s giá tiêu dùng (CPI) và ch s điu chnh GDP ( ):
Chăsăgiáătiêuădùngă
(CPI)
ChăsăđiuăchnhăGDPăăăăă
(
)
oălngăgiáăhƠngăhóaăvƠădchăvăđcă
muaă biă ngiă tiêuă dùngă (khôngă baoă
gmăgiáăhƠngăhóaăvƠădchăvăđcămuaă
biăchínhăph,ăcácăhƣng).
oălngăttăcăgiáăhƠngăhóaăvƠădchăvă
đcăsnăxutăra.
Tínhă choă ttă că hƠngă hóaă vƠă dchă vă
đcămua,ăkăcăhƠngăhóaănhpăkhu.
Chă tínhă choă hƠngă hóaă vƠă dchă vă đcă

snăxutătrongănc.
Că đnhă să nhă hng.ă Nghaă lƠă nóă
đc tínhă toánă biă giă hƠngă că đnh.
căgiălƠăchăsăLaspeyresăindex.
Cóăsăthayăđi.ăNghaălƠănóăchoăphépăcóă
săthayăđiăcaăgiăhƠngăhóaăkhiămƠăcácă
thƠnhă phnă GDPă thayă đi.ă că giă lƠă
Paasche index.
oălngăchiăphíăchoăđiăsng,ăđôiăkhiă
cngăđiuăs giaătngătrongăchiăphí.
Gimăbtăxuăhngă giaă tngă chiă phíă điă
sng.

(Ngun: BƠiăgingăvăchăsăgiáătiêuădùngăvƠăchăs điuăchnhăGDPăậ Võ
ThăThanhăThngăậ iăHcăDuyăTơnă- Gregory Mankiw, Macroeconomics)
Do ch s giá tiêu dùng (CPI) đc tính da trên r hàng hóa và dch v vi
quyn s c đnh, trong khi đóăch s điu chnh GDP (
có r hàng hóa và dch
v thayăđi theo thi gian vì vy ch s giá tiêu dùng (CPI) cóăxuăhngăphóngăđi lm
phát,ăngc li ch s điu chnh GDP (
cóăxuăhngăđánhăgiáăthp lm phát.
7

Hin nay, hu htăcácănc trên th giiăkhiăđánhăgiáălmăphátăđu da vào ch
s giá tiêu dùng (CPI).
Mt s khái nim kinh t khácăliênăquanăđn lm phát:
Gim phát là tình trng mc giá chung ca nn kinh t gim xung trong mt
khong thi gian.
Lm phát phi mã là tình trngătngămc giá chung ca nn kinh t vi tcăđ
hai hay ba ch s.

Siêu lm phát là tình trng lm phát cao kéo dài và nm ngoài vòng kim soát,
cóătácăđng phá hoi nn kinh t nghiêm trng.ăThôngăthng, tcăđ tngăgiáăchungă
mc 3 ch s hƠngănmăthìăgi là siêu lm phát. Khi có siêu lm phát, tin mt giá
nghiêm trng vƠălng cu v tin t gimăđiăđángăk. Siêu lm phát biu hin lm
phátăcaoăkéoădƠiăđiăkèmăviătngătrng kinh t chm và tht nghip cao.
Thiu phát trng kinh t hc là lm phát  t l rt thp.ăơyălƠămt vn nn
trong qun lý kinh t vămô.ăTheo T đin kinh t ngân hàng Anh ậ Nga, thiu phát là
hinătng gim giá hàng hoá và dch v hay hinătngătngăsc mua caăđng tin
doălng tin mtătrongăluăthôngăst gim so viălng hàng hoá và dch v hin hu
trên các th trng mi qucăgia,ăđóălƠăhinătngăngc li vi lmăphátăthngăđiă
kèm vi nó là thu hp sn xut, gim vnăđuăt,ăgimăcôngănăvic làm.
2.1.2. Tng trng kinh t
Tngătrng kinh t là s m rngănngălc sn xut hàng hóa và dch v ca
nn kinh t.ăNngălc sn xut ca nn kinh t ph thuc ch yu vào s lng, cht
lng các ngun lcăvƠătrìnhăđ công ngh s dng trong quá trình sn xut, vì vy
tngătrng kinh t luôn liên quan ti quá trình m rng và hoàn thin các yu t to
nênănngălc sn xut.ăNóiăcáchăkhác,ătngătrng kinh t là s giaătngăkhiălng
8

hàng hóa, dch v sn xutăraăvƠănơngăcaoănngălc sn xut ca nn kinh t.
Tngătrng kinh t đc tính da trên s giaă tngă tng sn phm quc ni
(GDP) hoc tng sn phm quc gia (GNP) hoc quy mô tng snălng quc gia tính
trênăđuăngi (PCI ậ Per capita income) trong mt thi gian nhtăđnh.
2.1.3. Mi quan h gia lm phát và tng trng kinh t:
Mc dù có rt nhiu yu t tácăđngăđn tcăđ tngătrng kinh t thì mc tiêu
năđnh giá c vn là mc tiêu ni bt nht ca chính sách kinh t vămô.ăTrongănhiu
thp k qua, có rt nhiu nghiên cu c lý thuyt và thc nghim tp trung vào mi
tngăquanăgia lmăphátăvƠătngătrng kinh t. Phn này xem xét các nghiên cu lý
thuyt v mi quan h gia lmăphátăvƠătngătrng kinh t.
Các nghiên cu lý thuyt v tngătrng kinh t bao gm lý thuyt c đin, lý

thuyt Tân c đin, lý thuyt Keynes, lý thuyt trng tinăvƠăcácămôăhìnhătngătrng
ni sinh.
Các nghiên cu lý thuytăđƣăchoăthy mt lot kt lun v mi quan h gia
lmăphátăvƠătngătrng kinh t và có th chia thành bn k vngăchínhăsauăđơy.
u tiên, các lý thuyt cho rng lm phát không nhăhngăđnătngătrng
kinh t.
Nhà kinh t hc Tân c đin Sidrauskiă(1967)ăđ cpăđn s khôngătngăquană
gia lmăphátăvƠătngătrng kinh t. Kt qu nghiên cu ca ông là khi các bin s
đc lp vi vicătngăcungătin trong dài hn thì vicătngălm phát không nhăhng
đnătngătrng kinh t.
S dngăđng tngăcungă(AS)ăvƠăđng tng cu (AD), lý thuyt Keynes cho
thy rng không có s thayăđi gia snălng và mc giá trong dài hn, tuy nhiên có
mt s đánhăđi gia snălng và mc giá trong ngn hn. NghaălƠ,ătrong ngn hn,
9

munăchoătngătrng kinh t đt tcăđ cao thì phi chp nhn mt t l lm phát nht
đnh, tcăđ tngătrng và lm phát di chuyn cùng chiu.ăSauăđó,ănu tip tc chp
nhnătngălm phátăđ thúcăđyătngătrng thì tcăđ tngătrng kinh t cngăkhôngă
tngă thêmă mƠă cóă xuă hng gimă đi. Tuy nhiên, Dornbusch và các cng s (1996)
chng minh rng s thayăđi trong tng cu nhăhngăđn c mc giá ln snălng.
Th hai, các lý thuyt cho rng có mi quan h tích cc gia lmăphátăvƠătngă
trng kinh t.
Các nhà kinh t hc Tân c đinănóiălênătácăđng ca lmăphátăđnătngătrng
kinh t thôngăquaăđuătăvƠătíchălyăvn. Tobin (1965) cho rng lmăphátălƠmăgiaătngă
chi phí gi tin, là nguyênă nhơnă lƠmă choă conă ngi tránh gi tin mà chuyn tin
thành các tài sn sinh li.ăiu này s lƠmăgiaătngăs tíchălyăvn trong nn kinh t và
thúcăđy kinh t phát trin. Doăđó, có miătngăquanăcùngăchiu gia lm phát và
tngătrng kinh t. Ngoài ra, Shi (1999) kt lun rng s giaătngăcungătin s gia
tngătíchălyăvnăvƠădoăđóăgiaătngăsnălng.
Th ba, các kt qu nghiên cu khác li cho rng lmăphátăcóătácăđng tiêu

cc đnătngătrng kinh t.
Vi lý thuyt c đin, Adam Smith cho rng tit kim là yu t banăđu cho
đuăt,ăt đóădnăđnătngătrng,ăhnăna ông ngm cho thy mi quan h nghch
gia lmăphátăvƠătngătrng kinh t. Nhiu nhà nghiên cuăkhácăcngănhn mnh
lmăphátăcóătácăđngăđn tit kim thông qua lãi sut huyăđng thc.ăDoăđóăthayăđi
trong tit kim có th nhăhngăđn snălngăđuăraădoăthayăđiătrongăđuătătrongă
nc. Gylfason (1991) cho rng lmăphátătngăs làm gim tit kim do lãi sut huy
đng thc t thpăhn,ădoăđóălƠmăcn tr tngătrng kinh t. Mt khác, Gylfason
(1998) cho rngătrongăkhiătácăđng ca lmăphátăđn tit kimăchaăđcăxácăđnh,
10

điuăđóălƠmăbópăméoănngăsut thì vic năđnh giá c s ci thin toàn dng vn và
doăđóăgiaătngăvic làm.
Vi lý thuyt trng tin thì mi quan h giaătngătrng kinh t và mc giá
đc th hin thôngăquaătngătrng tin t. Friedman (1956) nhn mnh vai trò ca
tngătrng tin t trong vicăxácăđnh lm phát bng lý thuyt s lng tin t hoc
tính trung lp ca tin t. Ông cho rng lm phát là sn phm ca vicăgiaătngăcungă
tin hocătngăh s to tin  mcăđ lnăhnătcăđ tngătrng kinh t. Lp lun
nƠyăcngăđc th hin trong công thc v lý thuyt s lng tin t:
MV = PY
Trong đó:
M: cung tin
V: H s to tin
P: Giá
Y: snălngăđu ra (GDP thc t)
Theo Friedman (1956), nu giá c hàng hóa trong nn kinh t tngăgp 2 ln mà
thu nhp caăngiălaoăđngăcngătngăgp 2 ln,ăngiălaoăđng s không quan tâm
đn vicătngăgiáăhƠngăhóa.ăDoăđó,ătngătrng kinh t không st gim khi lm phát
giaătng.ăNu lm phát xyăraătheoăhng này thì lmăphátăkhôngătácăđngăđnătngă
trng kinh t. iu này th hin tính trung lp ca tin t.

Tóm li, theo lý thuyt trng tin, trong dài hn, giá c b nhăhng bi cung
tin ch không thc s tácăđngălênătngătrng kinh t. Nu cung tinătngănhanhăhnă
tcăđ tngătrng kinh t thì lm phát tt yu s xy ra. Nu gi cung tin và h s to
tin năđnhăthìătngătrng cao s làm gim lm phát.
11

Vi lý thuyt Tân c đin, Stockman (1981) cho rng lmăphátătngăcaoăs làm
choătngătrng gim. Ông cho rng s giaătngălm phát làm gim sc mua ca tin
t, t đóălƠmăgimălng tiêu th hàng hóa và gim snălng trong dài hn.
Th t, các lý thuyt cho rng miătngăquanăgia lm phát vƠătngătrng là
phi tuyn.
S dng mtămôăhìnhătngătrng tin t, Huybens và Smith (1998, 1999) tìm
thy mi quan h nghch gia lm phát và các hotăđng th trng tài chính, lm phát
và các hotăđng kinh t thc. Các tác gi cho rng lm phát cn tr tngătrng kinh
t bng cách cn tr vic tái phân b các ngun lcătƠiăchínhănhngăch khi lm phát
vt quá mt giá tr ti hnănƠoăđó.ăChoiăvƠăcácăcng s (1996)ăđ xut rng lm phát
caoă giaă tngă vic phân b đnh mc tín dng hoc vic la chn bt li trong th
trngătƠiăchính,ădoăđó,ălm phát cao làm gim t sut sinh li thc. Khi lm phát gia
tng,ăcácătácănhơnăkinhăt s tái phân b tin t v vnăconăngi hoc vn vt cht và
thayăđiătngătrng snălng.
Cácăquanăđim lý thuytătrênăđaăraămi quan h khác nhau gia lm phát và
tngătrng kinh t nhngăquanăđim chung là quan h gia lmăphátăvƠătngătrng
kinh t không phi là mi quan h mt chiu mà là s tácăđng qua li.ăTácăđng này
đc truyn dn ch yu thông qua kênh tit kimăvƠăđuăt.ă
2.2. Tng quan các nghiên cuătrcăđơy
Các kt qu nghiên cu lý thuyt trcăđóăvi bn k vng v mi quan h gia
lmăphátăvƠătngătrng kinh t bao gm lm phát không nhăhngăđnătngătrng
kinh t, lmăphátătácăđng tích ccăđnătngătrng kinh t, lmăphátătácăđng tiêu cc
đnătngătrng kinh t hoc mi quan h gia lmăphátăvƠătngătrng kinh t là phi
tuyn.

12

Câu hiăđi vi các nghiên cu v mi quan h gia lmăphátăvƠătngătrng
kinh t cngăxoayăquanhăbn k vng trên:
1. nhăhng ca lmăphátăđi viătngătrng kinh t trong tngăgiaiăđon khác
nhau và tng quc gia khác nhau?
2. Mi quan h gia lmăphátăvƠătngătrng kinh t nh hngăđn chính sách
tin t caăNgơnăHƠngăTrungăngănhăth nƠo?ăNgơnăHƠngăTrungăngăcácă
quc gia thc hin chính sách tin t nhăth nƠoăđ duy trì lm phát  mc
mong mun?
3. Mi quan h gia lmăphátăvƠătngătrng kinh t là tuyn tính hay phi tuyn?
4. Có mi quan h phi tuynăcóăýănghaăthng kê ca lmăphátăvƠătngătrng kinh
t? Nói cách khác, tn ti mtăngng lmăphátăcóăýănghaăthng kê mà khi lm
phátăvtăquaăngng này s tácăđng tiêu ccăđnătngătrng kinh t?
Trong nhiu thp k qua, các nhà kinh t đƣăs dng mô hình kinh t lng
khác nhauăđ kim chng bng s liu caăcácănc trên th gii nhm tìm ra câu tr
li liu chngătn ti mi quan h gia lmăphátăvƠătngătrng trong ngn hn hay
trong dài hn  tt c cácănc hay c hai mi quan h nƠyăđu tn ti trong ngn hn
và dài hn.
Mc tiêu ca bài vit nghiên cu s tn ti ca mtăngng lm phát và mcăđ
nhăhng caănóăđi vi tngătrng kinh t  các quc gia đangăphátătrină(trongăđóă
có Vit Nam).
Các nghiên cu v miătngăquanăgia lmăphátăvƠătngătrng là phi tuyn và
s tngătácăgia 2 binănƠyălƠădngăhoc không tn tiădi các giá tr ti hn nào
đó,ănhngănhăhngăđnătngătrng kinh t khiăvt qua mc trên.  tin cho vic
tómălc các nghiên cu thc nghim  các quc gia, bài vit s chia các bài nghiên
cu thành ba nhóm chính:
13

Th nht, bài vit chn la ra các nghiên cuăđin hình m ra mi quan h phi

tuyn gia lmăphátăvƠătngătrng kinh t.
Th hai, bài vit nghiên cuăsơuăhnăvƠoăd liu, mô hình, ni dung và kt qu
ca các nghiên cu thc nghimătrcăđóă các quc gia phát trin và các quc gia
đangăphátătrin.
Cui cùng, bài vit s thng kê li các nghiên cu  Vit Nam v mi quan h
gia lmăphátăvƠătngătrng kinh t.
2.2.1.

Nghiên cu thc nghim v mi quan h phi tuyn gia lm phát và tng
trng kinh t:
Bài nghiên cu “The role of macroeconomic factors in growth” ca Fisher
(1993), tác gi đƣăxácăđnh kh nngăca mt mi quan h phi tuyn tính gia lm phát
vƠătngătrng kinh t trong dài hn.
Bng cách s dng s dng d liu chéo và d liu bng cho mu gm 93 quc
gia công nghipăvƠăđangăphátătrin viăphngăphápăhi quy theo nhóm và hi quy
hn hp, tác gi cho thyătácăđng ca các yu t vămôăđnătngătrng kinh t.
Kt qu nghiên cu ca tác gi cho thyătácăđng tiêu cc ca lm phát, thâm
ht ngân sách, s bóp méo ca th trng ngoi hiăđnătngătrng kinh t. Tác gi
cngăchoăthy các kênh truyn dn caăcácătácăđng trên: lm phát làm gimăđuătăvƠă
nngăsut ca nn kinh t, thâm ht ngân sách làm gimătíchălyăvnăcngănhănngă
sut, t đóăcácăyu t trênătácăđng làm gimătngătrng kinh t. Tuy nhiên, trong
mt s trng hp ngoi l, tác gi cho thy rng lm phát thp và thâm ht ngân sách
nh không nht thitălƠăđiu kin caătngătrng kinh t cao và lm phát cao trong dài
hn không phù hp viătngătrng bn vng.
14

Trong th nghimătácăđng phi tuyn ca lmăphátăvƠătngătrng kinh t, tác
gi k vng tìm thyăcácătácăđngăđángăk ca lm phát cao so vi lm phát thp.
Trong th nghim phi tuyn v tácăđng ca lm phát, tác gi s dng hi quy
spline bng cách s dngăđim gãy là 15% và 40%, chia lmăphátăthƠnhăbaăgiaiăđon

( t 15%ăđn 40% và . Tác gi không ch thy s hin din phi tuyn
v mi quan h gia lmăphátăvƠătngătrng kinh t mà còn cho thy mi quan h tiêu
cc mnh m gia lmăphátăvƠătngătrng kinh t khi lmăphátăvt trên mc 40%.
iuăđóăchoăthy có mt mi quan h tích cc gia lmăphátăvƠătngătrng kinh t khi
lm phát nmă diă ngng giá tr và có mi quan h tiêu cc khi lm phát trên
ngng giá tr đó.
Kt qu nghiên cu ca Fischer (1993) to ra cuc tranh lun mi gia các nhà
kinh t đ xácăđnhăchínhăxácăngng giá tr lm phát nhmăthúcăđyătngătrng kinh
t.
Bài nghiên cu “NonLinear Effects of Inflation on Economic Growth” ca
Sarel (1996 ), tác gi tìm thy bng chng v đim gãy cu trúc gia lmăphátăvƠătngă
trng kinh t.
Bng cách s dng d liu bng ca 87 qucăgiaătrongăgiaiăđon t 1970 - 1990
vi hiăquyăbìnhăphngăbéănhtăthôngăthng (OLS), hi quy các nhăhng c đnh
(fixed effect regression) và hàm spline ca Fisher (1993), tác gi tìm thy bng chng
v đim gãy cu trúc gia lmăphátăvƠătngătrng kinh t và tác gi cngăchoăthy
rng cóătácăđng chchăđángăk gia lmăphátăvƠătngătrng kinh t khi b qua s tn
ti caăđim gãy cu trúc.
Tác gi tìm thyăđim gãy mà tiăđóătng bìnhăphngăphnăd là nh nht và
cătínhăngng lm phát là 8%,ănghaălƠăkhiălmăphátăvtăquaăngng giá tr này thì
s tácăđng tiêu cc và mnh m đnătngătrng kinh t.
15

Bài nghiên cu “Inflation crises and long-run growth” ca Bruno và Easterly
(1998), các tác gi tìm thy bng chng v s tngăquanăca lmăphátăvƠătngătrng
kinh t trong dài hn.
Các nghiên cu v tácă đng tiêu cc gia lmă phátă vƠă tngă trng kinh t
thng phn ánh mi quan h trong dài hn. Tuy nhiên, mi quan h gia lm phát và
tngătrng kinh t ch xut hin vi d liu liên tc và các quan sát lm phát ln,
không có s tng quan chéo giaătrungăbìnhătngătrng và lm phát dài hn.

Bng cách s dng d liu bng và d liu chéo kt hp ca ch s lm phát
da trên CPI ca 26 qucăgiaăđƣătri qua cuc khng hong lm phát trong khong thi
gian t nmă1961ăậ 1992, các tác gi xem xét nhăhng ca lm phát cao và cú sc
lm phát đi viătngătrng kinh t trong dài hn.
Kt qu nghiên cu ca các tác gi đƣăchng minh rng cuc khng hong lm
phát cao dnăđn s st gim mnh tcăđ tngătrng kinh t và tcăđ tngătrng
kinh t phc hi khi lm phát gim. Các tác gi không tìm thy s tngăquan gia
lmăphátăvƠă tngă trng kinh t khi lm phát  di mc 40% và thy rng có s
tngăquanănghch chiu gia lmăphátăvƠătngătrng kinh t lm phát lnăhnă40%.
Phân tích thc nghim ca các tác gi d đoánărng t l lm phát 40% đc coi là
mcăngng ca lm phát.
Bài nghiên cu “From Inflation to Growth-Eight Years of Transition” ca
Christoffersen và Doyle (1998), các tác gi tìm thy bng chng v ngng lm phát
tácăđngăđn tngătrng kinh t.
Bng cách s dng s liu v GDP theo giá so sánh, dân s,ăcăcu hàng xut
khu, ch s ci cách chuynăđi cho 22 nn kinh t chuynăđi trong bi cnh đi mi
căcu nn kinh t và m rng th trng xut khu t nmă1990ăđnănmă1997, các
16

tác gi nghiên cu mi quan h gia lmăphátăvƠătngătrng kinh t cngănhănh
hng ca thiuăphátăđi viătngătrng kinh t.
Kt qu nghiên cu ca các tác gi phát hin ra rng vic m rng xut khu có
mi quan h rt cht ch vi chuyn dchăcăcu GDP, thmăchíătrongătrng hp có
nhng cú sc t bên ngoài thì vic ciăcáchăcăcu kinh t và thiu phát vnăthúcăđy
tngătrng kinh t.
Các tác gi đƣăs dng tip cnă Sarrelă(1996)ă đ môăhìnhăhóaăcácăđim gãy
tngătác gia lmăphátăvƠătngătrng kinh t vƠăc tính mcăngng lm phát là
13%. Các quc gia đangătri qua thi k lm phát gn viăngng cóăxuăhng kéo t
l lm phát thp xung phù hp vi lm phát caăcácănc công nghip. Các tác gi
không tìm thy bt k bng chng cho thy tngătrng kinh t khi lmăphátăcaoăhnă

mcăngng này. Doăđó,ăcácătácăgi đ xut rng các quc gia có t l lm phát rt
thp so viăngng này phi đt mc tiêu kìm gi mc lm phát thpănƠy.ăiu này
cng cho thy các nhà hochăđnh chính sách nên gi lm phát  mt mcăđ ngng
c th mà lmăphátătácăđng tích ccăđnătngătrng kinh t.
Bài nghiên cu “Warning: inflation may be harmful to your growth” ca
Ghosh và Phillips (1998), các tác gi tìm thy bng chng v mi quan h phi tuyn
gia lmăphátăvƠătngătrng kinh t.
Bng cách s dng s liu v tngătrngăGDPăbìnhăquơnăđuăngiăhƠngănmă
theo giá so sánh và s liu v lmăphátătheoăCPIăbìnhăquơnăhƠngănmăca 145 quc gia
thành viên qu tin t quc t (IMF) trong giaiăđon 1960-1990 vi 3603 quan sát kt
hp vi phân tích hiăquyăđaăbinătheoăcácănhómăvƠăphngăphápăcơyănh phơnăđ quy,
các tác gi xem xét và kim chng mi quan h gia lmăphátăvƠătngătrng kinh t.
Kt qu nghiên cu ca các tác gi cho thy rng mi quan h gia lm phát và
tngătrng kinh t không phi là mi quan h mt chiuăđnăginănhălƠălm phát tác
17

đngăđnătngătrngăhayătngătrngătácăđngăđn lm phát mà mi quan h gia lm
phátăvƠătngătrngăcóătácăđng qua li phi tuynătính,ătngăquanăgia lm phát và
tngătrng khác nhau trong cùng mt chu k kinh t.
Kt qu nghiên cu còn cho thy rng lmăphátăvƠătngătrng kinh t cóătngă
quanăngc chiu, nhân t lm phát không ch tácăđngăđnătngătrng kinh t mà
còn là yu t quytăđnh, then chtăđi viătngătrng. Mi quan h t l nghch gia
lmăphátăvƠătngătrng kinh t xut hin trong kim chng theo các quc gia và theo
c dãy s thi gian. Ngoài ra, các tác gi còn tìm ra hai yu t phi tuyn quan trng.
u tiên, các tác gi xácăđnhăngng lm phát vào khong 2%-3%,ănghaălƠăă
khi lm phát thpăhnăngng này thì lmăphátăcóătácăđng tích ccăđnătngătrng
kinh t vƠăngc liătácăđng tiêu cc khi lmăphátăcaoăhnăngng trên.
Th hai, mi quan h nghch gia lm phátăvƠătngătrng kinh t đc th
hinădi dng hàm li.ăDoăđó,ăs suy gimătrongătngătrng kinh t gn lin vi s
giaătngălm phát t 10% - 20% lnăhnănhiu so vi khi lmăphátătngăt 40% -

50%.
Bài nghiên cu “Inflationary threshold effects in the relationship between
financial development and economic growth: evidence from Taiwan and Japan” ca
Lee và Wong (2005), các tác gi tìm thy bng chng v s tn ti caăngng lm
phátăđnătngătrng kinh t  ƠiăLoanăvƠăNht Bn.
Bng cách s dng d liu quý thit lp t giaiăđon 1965-2002ăđi vi Ơiă
Loan và giaiăđon 1970-2001ăđi vi Nht Bn kt hp vi môăhìnhăngng và mô
hình TAR ca Tong (1978) và Hansen (1996), các tác gi xem xét mi quan h phi
tuyn gia lmăphátăvƠătngătrng kinh t.
18

Kt qu nghiên cu ca các tác gi v môăhìnhăngng đi viăƠiăLoan cho
thy khi lmă phátă vt quá ngng 7,3%, lmă phátă cóă tácă đng tiêu ccă đnă tngă
trng kinh t ƠiăLoan.ăMt khác, kt qu hiăquyătngătrng kinh t Nht Bn tìm
thy hai mcă ngng là 2,5% và 9,7%, các tác gi cho rng lmă phátă di mc
ngngăc tính 9,7%ătácăđng tích ccăđnătngătrng kinh t Nht Bn và lm phát
vt quá giá tr ngngănƠyătácăđng tiêu ccăđnătngătrng kinh t  Nht Bn.
Bài nghiên cu “Threshold effects in the relationship between inflation and
growth: A new panel-data approach” ca Drukker và các cng s (2005) nghiên cu
lmăphátăvƠătngătrng kinh t đi vi 138 qucăgiaătrongăgiaiăđon t nmă1950ăđn
nm 2000 bngăcáchăphngăphápăc tính các nhăhng c đnh và mô hình d liu
bng.
Kt qu nghiên cu ca các tác gi tìm thyăngng ti hnăđi vi muăđyăđ
138 quc gia là 19.16%,ănhngăcóăhaiăngng khác nhau là 2,57% và 12,61% đi vi
muăcácănc công nghip.
Bài nghiên cu “Non-Linearity between Inflation Rate and GDP Growth in
Malaysia” ca Munir và Mansur (2009) nghiên cu mi quan h phi tuyn gia lm
phátăvƠătngătrng kinh t cho Malaysia.
Bng cách s dng s liuătngătrng kinh t và lm phát ca Malaysia trong
giaiă đon 1970-2005 kt hp vi mô hình t hiă quyă ngng ni sinh (TAR) ca

Hansen (2000), các tác gi tìm ra các bng chng ng h quan h phi tuyn gia lm
phátăvƠătngătrng kinh t.
Kt qu nghiên cu ca các tác gi tìm thy ngng lm phát là 3,9% và ng h
quanăđim rng mi quan h gia lmăphátăvƠătngătrng kinh t là phi tuyn. Lm
phátăcaoăhnămcăngng này làm gimăđángăk tcăđ tngătrng kinh t vƠădi
mcăngng, lmăphátăthúcăđyătngătrng kinh t đángăk.
19

Bài nghiên cu “Inflation and economic growth: The non-linear relationship.
Evidence from CIS countries” ca Sergii (2009) nghiên cu mi quan h giaătngă
trng kinh t và lm phát cho các quc gia thuc ắCngăđng các Qucăgiaăc lp”ă
(CIS) choăgiaiăđon 2001-2008 bng cách s dngăphngăphápăbìnhăphngăbéănht
phi tuyn (non-linear least square).
Kt qu nghiên cu ca tác gi cho thyăngng lmăphátăc tính  các quc
giaăCISălƠă8%.ăNghaălƠăkhi lm phát lnăhnă8%,ălm phát nhăhng tiêu ccăđn
tngătrng kinh t và lmăphátăthúcăđyătngătrng kinh t khi lmăphátădiăngng
8%.
2.2.2.

Các mô hình nghiên cu thc nghim v mi quan h phi tuyn gia lm phát
và tng trng kinh t  các quc gia:
Bài nghiên cu “Threshold Effects in the Relationship Between Inflation and
Growth” ca Khan và Senhadji (2001):
D liu:
B d liu ca tác gi bao gm 140 quc gia công nghipăvƠăđangăphátătrin
trongăgiaiăđon t nmă1960ăậ 1998. D liu  mt s ncăđangăphátătrin có khong
thi gian ngn hn,ădoăđó,ăphơnătíchănƠyăda trên d liu bng không cân bng.
Các d liuăđc ly t b d liu ca Trin Vng Kinh T Th Gii (World
Economic Outlook (WEO)) và bao gm các binăsauăđơy:ătcăđ tngătrng GDP
theo giá c đnhănmă1987,ălm phát da trên ch s giá tiêu dùng CPI, t s đuătăsoă

vi GDP, tcăđ tngătrng dân s, tcăđ tngătrng caăđ m thngămi,ăvƠăđ
lch chun caăđ m thngămi.