Bất ổn lãi suất và tỷ giá hối đoái tác động đến tỷ suất sinh lời của cổ phiếu ngân hàng

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM











TRN TH TNG VI


BT N LÃI SUT VÀ T GIÁ HI OÁI
TÁC NG N T SUT SINH LI CA
C PHIU NGÂN HÀNG: NHNG BNG
CHNG TI VIT NAM


Chuyên ngành : Tài chính – Ngân hàng
Mã s : 60.34.02.01



LUN VN THC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC:
GS.TS. TRN NGC TH








TP. H CHÍ MINH – NM 2014
1

MC LC

TRANG PH BÌA
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC CÁC T VIT TT
DANH MC BIU BNG
DANH MC HÌNH
I. GII THIU 2
II. CÁC KT QU NGHIÊN CU TRC ỂY 7
III. D LIU 14
Bng 3.1: Mô t các bin s dng trong mô hình nghiên cu 16
IV. PHNG PHÁP 17
V. KT QU THC NGHIM 23
5.1. t Nam (CTG) 255
5.1.1 Hi quy OLS. 25
5.1.2 Hi quy mô hình ARCH(2) vi bing t sut sinh li mã CTG. 26

5.1.3  bing ca bt n lãi sut và t giá lên bing t sut sinh li
ca mã CTG. 27
5.2. Ngân hàng TMCP Ngot Nam (VCB) 29
5.2.1. Hi quy OLS 29
5.2.2. Hi quy mô hình ARCH(1) vi bing t sut sinh li mã VCB. 30
5.2.3.  bing ca bt n lãi sut và t giá lên bing t sut sinh li
ca mã STB 31
5.3. STB) 33
5.3.1. Hi quy OLS 33
5.3.2. Hi quy mô hình ARCH(2) vi bing t sut sinh li mã STB. 34
5.3.3.  bing ca bt n lãi sut và t giá lên bing t sut sinh li
ca mã STB 35
5.4. Ngân hàng TMCP Xut nhp khu Vit Nam (EIB) 37
2

5.4.1. Hi quy OLS 37
5.4.2. Hi vi bing ca t sut sinh li chng khoán ngân
hàng EIB. 38
5.4.3.  bing ca bing ca lãi sut và t  bing t
sut sinh li ca ngân hàng EIB. 39
5.5. i (MBB) 41
5.5.1. Hi quy OLS 41
5.5.2. Hi quy mô hình ARCH(1) vi bing t sut sinh li mã MBB 42
5.5.3.  bing ca bt n lãi sut và t giá lên bing t sut sinh li
ca mã MBB. 43
5.6. Ngân hàng TMCP Á Châu (ACB) 45
5.6.1. Hi quy OLS 45
5.6.2. Hi quy mô hình ARCH(2) vi bing t sut sinh li mã ACB. 46
5.6.3.  bing ca bt n lãi sut và t giá lên bin ng t sut sinh li
ca mã ACB. 47

5.7. Ngân hàng TMCP Sài Gòn  Hà Ni (SHB) 49
5.7.1. Hi quy OLS 49
5.7.2. Hi quy mô hình ARCH(2) vi bing t sut sinh li mã SHB. 50
5.7.3.  bing ca bt n lãi sut và t giá lên bing t sut sinh li
ca mã SHB. 51
5.8. Ngân hàng TMCP Quc Dân (NVB) 53
5.8.1. Hi quy OLS 53
5.8.2. Hi quy mô hình ARCH(2) vi bing t sut sinh li mã NVB. 54
5.8.3.  bing ca bt n lãi sut và t giá lên bing t sut sinh li
ca mã NVB. 55
5.9. Tng hp kt qu 57
VI. KT LUN 60






3

DANH MC CÁC T VIT TT

Ký t
Vit đy đ
TMCP
i c phn
HOSE
S giao dch chng khoán TP. H Chí Minh
HNX
S giao dch chng khoán Hà Ni

CTG
t Nam
VCB
Ngân hàng TMCP Ngot Nam
STB

EIB
Ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam
MBB
i
ACB
Ngân hàng TMCP Á Châu
SHB
Ngân hàng TMCP Sài Gòn  Hà Ni
NVB
Ngân hàng TMCP Quc Dân
MRK
T sut sinh li ca th ng chng khoán
INT
T sut sinh li phi ri ro
FX
T sut sinh li ca t giá h




4

DANH MC BIU BNG
Trang

Bng 3.1: Mô t các bin s dng trong mô hình nghiên cu 16
Bng 4.1: Thng kê mô t d liu 20
Bng 4.2: Tóm tt h s ng kì vng ca các bii vi t sut sinh li các
i 22
Bng 5.1: Kim tra tính dng chui d liu 23
Bng 5.2: Hi quy ARCH(2) cho mã CTG 26
Bng 5.3: Kt qu ng bing cho mã CTG 27
Bng 5.4: Kim tra hiu ng ARCH(2) và tính dng cho c
hai mô hình hi quy mã CTG 28
Bng 5.5: Hi quy ARCH(1) cho mã VCB 30
Bng 5.6: Kt qu ng bing cho mã VCB 31
Bng 5.7: Kim tra hiu ng ARCH(2) và tính dng cho c
hai mô hình hi quy mã VCB 32
Bng 5.8: Hi quy ARCH(2) cho mã STB 34
Bng 5.9: Kt qu ng bing cho mã STB 35
Bng 5.10: Kim tra hiu ng ARCH(2) và tính dng cho c
hai mô hình hi quy mã STB 36
Bng 5.11: Hi quy ARCH(1) cho mã EIB 38
Bng 5.12: Kt qu ng bing cho mã EIB 39
Bng 5.13: Kim tra hiu ng ARCH(2) và tính dng cho c
hai mô hình hi quy mã EIB 40
Bng 5.14: Hi quy ARCH(1) cho mã MBB 42
Bng 5.15: Kt qu ng bing cho mã MBB 43
Bng 5.16: Kim tra hiu ng ARCH(2) và tính dng cho c
hai mô hình hi quy mã MBB 44
Bng 5.17: Hi quy ARCH(1) cho mã ACB 46
Bng 5.18: Kt qu ng bing cho mã ACB 47
5

Bng 5.19: Kim tra hiu ng ARCH(2) và tính dng cho c

hai mô hình hi quy mã ACB 48
Bng 5.20: Hi quy ARCH(1) cho mã SHB 50
Bng 5.21: Kt qu ng bing cho mã SHB 51
Bng 5.22: Kim tra hiu ng ARCH(2) và tính dng cho c
hai mô hình hi quy mã SHB 52
Bng 5.23: Hi quy ARCH(1) cho mã NVB 54
Bng 5.24: Kt qu ng bing cho mã NVB 55
Bng 5.25: Kim tra hiu ng ARCH(2) và tính dng cho c
hai mô hình hi quy mã NVB 56
Bng 5.26: Tng hp nhân t n t sut sinh li chng khoán 57
Bng 5.27: Tng hp các nhân t n bing t sut sinh li chng
khoán 58

1

TÓM TT

Bài luthnày tôi tp trung nghiên cu ng do nhng bt n
lãi sut và t giá hgây ra cho t sut sinh li c phiu ca các ngân hàng




 giao dch 

 ti th ng chng khoán Vit
Nam bng cách s dng mô hình kinh t ng OLS và ARCH chy kinh trên
 d liu quá kh. Bc la chtôi chng
c kt qu rng lãi sut và t giá h mt khi bt n tht s có nh
ng n t sut li nhun c phiu  ngân hàng . Khá bt ng khi kt qu

thng kê cho thy  bin thiên t sut sinh li các c phiu này chng nh
ng mnh bi t sut li nhun th ng là t lãi sut và t giá h.
Ngoài ra, thng kê chng minh bt n lãi sut góp phn làm t sut sinh li tt c c
phiu trong mu bit n do t giá ch ng mt s c phiu.
Da vào nhng kt lun thc nghic ca bài nghiên cu lu
này, tôi tham vng s cung cp thêm mt  khoa hc cho các nhà kinh t, nhà
t chính sách và nhng thc hành  nghiên
cu qun tr ri ro.

T khóa: Ri ro th trng, ri ro lãi sut, ri ro t giá hi đoái, li nhun
c phiu ngân hàng, c lng OLS, mô hình ARCH.









2

I. GII THIU
Ngày 11 tháng 7  nh 48/CP ca Chính Ph i
u cho s hình thành th ng chng khoán Vic v lch s
kinh t th gii, mt nn kinh t quc gia cn hi t  u kin v vn hành
 th ng mn mnh, và vai trò b sung vn ca
th ng chng khoán là vô cùng quan trng. Tr  t
ng, th ng chng khoán Vic hin s m ngày mt
t.

Trong nhkhông th n v ri ro bt n yu
t kinh t n t sut li nhun c phiu trên th ng chng
khoán. Bài lun c  cp n c phiu ngành ngân hàng, ngành t lâu
c xp vào loi c phiu blue-chip vng vn hóa khá ln, thu hút nhiu quan
tâm c  trên sàn niêm yt. Khong gi  n
thp, nh git không còn gi v trí th ng chng khoán là tình 
n ra ca nhi   c bi    n c phiu khi
ngân hàng. ng ca nhng bt n lãi sut và t giá hlên t sut li
nhun c phic các nhà qun lý, nhà vit chính sách
qun lý, các nhà nghiên cu và cng s c bit quan tâm, nguyên nhân
do có  ngân hàng trên th gii chu ng chi phi t sut li nhun
i trong 

 mà nguyên nhân là do  tác
ng bt li ca bing lãi sut và t giá h c nhà.

Vic hai yu t kinh t c bit quan trng này bing trong lch s
giao dch n tác gi quynh nghiên cu chúng trong bi cn
t sut li nhun c phiu ngân hàng.
 nhy ca c phiu khi xy ra bing lãi sut và t giá có th
c gii thích trên lý thuyt vi mt s mô hình và gi thuyt kinh t ng. u
tiên, bài vi i chin nh giá tài sn vn quc t (ICAPM  The
International Capital Asset Pricing Model) ca Merton (1973), tác gi xem ri ro
3

lãi sut là mt trong nhng yu t th  sut li nhui khi
 vào mô hình do   n 

     ng ca lý
thuyt kinh doanh chênh lch giá Arbitrage (APT) cung cp dn chng cho thy ri

ro lãi sut (Sweeney và Warga, 1986) hay ri ro t giá hu t 
gây n trng thái cân bng giá c phiu ngành ngân hàng. Trong
tình hình chung,  nhy lãi sut (Yourougou, 1990) và t giá h  y nh
ng trc tip n các c phiu ph thông ca t chc tài chính bao gm c các c
phiu ngân hàng
1
.
Kessel (1956), Bach và Ando,(1957), France et al., (1983) 



ý thuyt
h (the nominal contracting hypothesis)  gii thích  nhy ca
các 

 ngân hàng th hin qua bi k tóan ca chúng (Flannery và
James, 1984). Gi thuyt này  

 lãi sut  giá c
phiu ngân hàng ph thuc vào tng tài sn ròng. C phiu ca ngân hàng có tài sn
và n phi tr n li nhun c phiu chính nó thông qua
ng phân phi vn do lm phát gây ra.
2

Do quá trình quc t hoá ca hu ht các t ch



hoàn
tt,  nhy cm ca lãi sut và t giá h


 gia các ngân
hàng. ,  ln các bi
















 qu  u ho ng tài chính gia các ngân hàng khác nhau.
i gia tài sn và n phi tr trong bi ca các
ngân hàng và s i bt ng lãi sut và t giá ngoi t c coi là yu t quan
trng dn gia i ro cho các ngân hàng. Ngoài ra, hu ht các nhà


1
Lý thuyt chng minh tính nhy cm ca li nhun c phii vi các loi ri ro có th c gii thích





ng ri ro. Mi ro thì trong quá trình ra quynh
danh m s hu hii nhun ca danh mi các yu t th ng và các
dng ri ro (ti lãi sut và t giá h luôn luôn chn danh m


o him t

i do ri ro. Kt qu là, trong trng thái cân bng, tài sn (và li
nhui) s khác nhau do s i các yu t ri ro.
2
c tình hình lm phát bt ng xy ra, các ngân hàng s thc hin phân phi li tài sn t các ch n cho
con n mà kt qu là có li cho các c m gi n m gi tài sn ch s hu
ca tài st gim.
4

phân tích tài chính và kinh t ng ý rng doanh thu, chi phí và li nhun ca các
ngân hàng trc tip b ng bi lãi sut và t giá ngoi t i 




(Saunders và Yourougou, 1990). Trong quá trình t do hóa ca th ng tài chính,
hu ht các ngân hàng hong  c ngoài phi chu ri ro lãi sut trong u
kin th ng tài chính luôn bing  

. t và t giá
hi  i có th  ng x n kh n ti ca các ngân hàng
trong hoàn cnh mà k thut qun lý r
khó loi b c. Ngân hàng có th gim biu lãi sut và chuyn giao ri ro lãi sut

bng cách tham gia vào các hong ngoi bng khác nhau và thc hin các k
thut qun lý ri ro hiu qu. Tuy nhiên, t chc tài chính  
trin d b tcòn thiu nhng dng c và k thut qun lý ri ro.
Không ng    c      i mt vi khng
hong tài chính nghiêm trng. Vì vy, tht c hin nghiên cu ri ro
lãi sut và t giá tim n ti các ngân hàng  c th ng mi ni. Kt qu
ng v nh tài chính và xây dng chính sách cho các ngân
o c này. 

thc nghim v v ng ca lãi sut
và t i vi thu nhp c phiu ngành ngân hàng khá quan trng.
H

ch có mt s ít công trình nghiên cu thc hin kinh s 
chung ca lãi sut và li nhun c phiu ngân hàng  nhng th ng mi ni,
phn lc tp trung ch yu ti các th ng phát trin. 





 ,
,  









 . c tiêu ca bài lu là
thêm mt tài liu nghiên cu s nhy cm ca li nhun c phiu ngân
hàng t s bing lãi sut và t giá hng cách s dng d liu nn kinh
t Vit Nam. Theo nhnh ca t chc Business Insider  M, hay t
ca PricewaterhouseCoopers trong cuc kha các CEO, các CEO
xp Vit Nam vào top la chu trong s các th ng mi ni tip tc có
ng. Rõ rang, Vit Nam là mt th ng mi ni n hình, d dàng
chng kin nhng tín hiu ng kê trong quá trình phát trin h thng
5

ngân hàng k t sau n khng ho n
th ng chng khoán Vit Nam lon nh-2007.
i vi hu ht các th ng mi ni, lãi sut cao và t giá hbin
ng ln c tính ca nn kinh t,Vit Nam . Chênh lch gia tài
sn và ngun vn (maturity gap) và v th bán trong kinh doanh ngoi hi th hin
trên bi và qun lý chênh lch GAP trong sut thi k khng hong din
n hao mòn ngun vn ca các ngân hàng. c tiêu chính ca bài
lu này là nghiên cu tính bin thiên ca mt mu gm li nhun c phiu các
ngân hàng Vit Nam niêm yt trên hai sàn chng khoán tp trung Sàn giao dch
chng khoán TP H Chí Minh (HOSE) và Sàn giao dch chng khoán Hà Ni
(HNX) c nhng i lãi sut và t giá hn t 2011-
2014, s dng c        ARCH. S   a
nghiên cu này th hin  các khía cnh. ây là nghiên cu ri ro lãi sut
và t giá hbin thiên n li nhun c phiu ngành ngân hàng 
th ng chng khoán Vit Nam. Nghiên cc da trên d liu hàng ngày
ch không phi là d liu chy theo hàng tháng, bi vì s dng d liu hàng ngày s





 mnh m y cm ca c phii vi lãi
sut và t giá h hai, bài nghiên cu s dkinh t
ng khác nhau, OLS và mô hình ARCH, và s dng hàng lot các kinh tính
dng  phân tích nâng cao. Bng cách này, vic so sánh các kt qu thc nghim
s cho kt qu y và hu ích da vào các thông s c tính. Th ba, d
liu s dng cho bài luc tp hp tp trung trong thi gian g
khi th ng chng khoán Vit Nam hong khá nh, không có nht
sóng cao trào quá ln. Các cá nhân, t chu, làm chính sách s
có nhng ti quan tr phc v chuyên môn ca h khi có trong tay kt qu
thc nghiy này.
Phn còn li ca bài nghiên cu gm các ph: phn 2 các kt qu
nghiên cu , phn 3 tho lun v d li chy mô hình, phn 4
c trình bày v  nghiên cu, phn 5 tho lun v các kt qu thc
6

nghim, cui cùng, phn 6 là kt lun và mt s gi ý m v 
kinh nghi


7


II. CÁC KT QU NGHIÊN CU TRC ỂY
Trong quá trình phát trin nn kinh t th gi
dng nhiu lý thuyt qun lý danh m ca mình khi mà th ng chng
khoán ngày tr n vô cùng hp dân. a chn
danh mc vi nhiu loi chng khoán, tài sn khác nhau vi t sut li nhun k
vng trên mi tài sn là khác nhau.
Da trên nhng nghiên cu ca Harry Markowitz (1927) v lí thuyt danh mc

và vic phát minh ra danh mc th ng, William Sharpe tip tc nghiên cu, phát
trin và      nh giá tài sn vn (Capital asset pricing model 
CAPM). nh giá tài sn vn CAPM c William Sharpe phát trin t
nh mi quan h gia ri ro và li nhun k vng. Mc dù còn
có mt s mô hình khác n lc gi  ng thái th    
n v mt khái nim và có kh ng dng sát thc vi
thc tit k  là mt s 
gin hoá hin thc bng nhng gi nh cn thin cho phép chúng ta
rút ra nhng ng dng hu ích.



= 

+ (





- 

)




là li nhun không rui ro, 






là li nhun k vng ca danh mc th
ng và 

là h s beta ca c phiu j.
Kn tác dng ca  trong vic gii thích s ng ca t sut sinh li,
Fama-n kt lun rng bin  trong mô hình CAPM là cht.
Qua nhng chng c c trình bày trong các nghiên cu thc nghim th
n cho William Sharpe ra sc bo v cho mô hình ca ông, bên c ông
ng ý rng bin  trong mô hình CAPM không th phn ánh ht toàn b
thc t i ca th ng và cn có thêm nhng bin khác vào mô hình.
8

Tip tc nghiên cng này mô
hình 3 nhân t, ngoài hai nhân t  
nhân t th n bù ri ro c phiu.
V mt lý thuyt, mô hình hoàn ho là mô hình bao gm các bic lp có th gii
c mi s i ca bin ph thuc. Tuy nhiên, trên thc t, khó có mô
hình nào là hoàn ho, ta cn phi la chn mô hình nào có th gic s
i ca bin ph thuc gn vi thc t nht. Qua các kt qu nghiên cu thc
nghim cho thy mô hình 3 nhân t do Fama - 
u này.
Hu ht các nghiên cu hin ti s d xét
tính nhy cm c nhng bt n do lãi sut và t giá n t sut sinh li
c phiu này dn nhiu kt lun khác nhau. Trên trang The
Journal of Finance tháng 12/1981, Mark J.Flannery xây dp cn
dòng tin m ng giá tr tài sn và phân loi k hn n, s dng lch s
giao dch các c phiu ngân hàng ti M, tác gi cho ra mô hình hi quy kim tra

nh xem bing t giá trên th ng hay không n t sut li
nhun ngân hàng. Kt lun thc nghim khá bt ng, rng các ngân hàng ln tht s
cách thc hiu qu bo v mình c ri ro t giá th ng bng cách 
tài sn và n vào danh mi nhng k h.
Hua Zhao (2010) phân tích thc nghim mi quan h ng liên kt gia
ng Nhân dân t vi t giá hng khoán bng mô hình t hi quy
VAR và mô hình i t hu kin GARCH cho
thy không có mi quan h cân bng trong dài hn gia t giá và giá c phiu do
chính ph Trung Quc thc hin ch  qun lý t giá h ni da trên
cung cu th ng trong thi gian dài. Hua Zhao còn cho thy mi liên kt hai
chiu, nhng ci tin trên th ng chng khoán s có n nhng bin
a th ng ngoi hc li.
Nhng nghiên c tính nhy cm lãi sut ca các ngân hàng
bao gm các bài nghiên cu ca Merton (1973), Long (1974) và Stone ( 1974).
9

Stone (1974), Lloyd và Shick (1977), Lynge và Zumwalt (1980), Chance và Lane
(1980), Flannery và James (1984), Booth và ca ficer (1985), Scott và Peterson
(1986), và Bae (1990) bng cách s dng mô hình yu t hai ch s (bao gm c
yu t th ng và lãi sut) phân tích c phii gi nh 
i, các kt qu thc nghim không ging nhau v  ln và ching b
ng. Các kt qu thc nghim ca Lloyd và Shick (1977) và Chance và Lane
(1980), trình bày dn chng lãi sut t nhân t n t sut li
nhun ca các c phiu t chc tài chính, i bi các kt qu
ca Lynge và Zumwalt (1980), Flannery và James (1984), Booth và Officer (1985),
Scott và Peterson (1986), và Bae (1990). Các tác gi sau này t lun rng
li nhun chng khoán t chc tài chính b c chiu vi lãi
sut. Mc dù có nhiu tài liu nói v  nhy cm lãi sut, ch s ít nghiên
cu thc nghim  cn  nhy t giá hng li nhun c phiu
ngành ngân hàng. Do nhng bing bt ng ca t giá h có th trc tip

gây n hong kinh doanh và giá c phiu các ngân hàng bng cách
to ra khong doanh thu li hoc l ph thuc trng thái ngoi t ròng, ri ro ngoi
t là mt yu t quynh quan trng ni vi li nhun c phiu ngân hàng.
Các nghiên cu thc nghiu tiên tp trung n ri ro tn tht do
bt n t giá h n quá trình hình thành t sut sinh li ca các c phiu
ngành ngân hàng Grammatikoset al. (1986) và Chamberlain et al. (1997). Kt
qu ca nhng nghiên cu này cho thy các ngân hàng M tht s s chu tn tht
khi ri ro t giá xy ra. S dng d liu thi gian theo ngày và tháng, Chamberlain
et al. (1997) so sánh  nhy cm t giá hn các ngân hàng  M
và Nht Bn. H t bng chng cho thy li nhun c phiu c các ngân
hàng ti M y cm vi bing t giá h
mt vài giá c phiu ngân hàng ti Nht Bn chu ng t giá.
Trong khi hu ht các nghiên cng ca lãi sut hay t
giá lên li nhun c phiu ngành ngân hàng, Choiet al. (1992) li áp dng mô hình
ba-ch-s  phân tích li nhun c phiu ngân hàng ti M vi các bing
10

th ng, t giá và lãi sut vi gi nh   i. Choi et al.
(1992) c bng chng mnh m rng lãi sut nhy  nhy t giá hi
. Ngoài ra, bng cách s dng mô hình ba-nhân-t  
gim li nhun c phiu ngân hàng ti Hàn Quc, Hahm (2004) kt lun rng li
nhun c phiu ngân hàng Hàn Quc rt nhy cm vi các nhân t này.
phn trên bài lu   cp, nhng nghiên cu này ch yu s
dng ng tuyn tính, chng h
nh nht OLS và GLS, và không xét n tính nhy cm ca bing th ng,
lãi sut và t giá hn t sut sinh li ca các c phiu ngành ngân hàng
trong nhng khong thi gian khác nhau. Do các tn t  lch chun co cm
(volatility clustering )
3
, hiu ng  y và hiu ng t h   u kin

(Autoregressive conditional heteroskedasticity - ARCH) trong mu d liu vi tn
sut cao, các c tính tuyn tính to ra kt qu sai lch và không phù
hkhông chính xác khi gi nh rng bing i trong bt k
    . Da vào gi nh    u kin, mt s
nghiên cu thc nghi dng mô hình ARCH- nm bt ri ro tri rng
theo chui thi gian d liu. Song (1994), ni s dng mô hình  ng
ARCH, cho thy rng ARCH là mô hình phù hp nht trong vinh li nhun
c phiu ngân hàng. Các kt qu thc nghim ca Mansur và Elyasiani (1995)
nghiên cng ca c m và c tính bing ca lãi sut lên li nhun
c phiu ngân hàng bng cách áp dng ARCH t ý
ng kê tt. Tuy nhiên, nhng nghiên cn ri ro t giá.
Do ít có các nghiên cu v ri ro t giá hoái i ng n li nhun c phiu
ngân hàng và nhng kt qu mâu thun  v ri ro lãi su
ca bài nghiên cu lu ln này trình bày nhng kt qu thc nghim liên quan
n s a th ng, lãi sut và t giá n li nhun c phiu
ngành ngân hàng bng cách s dng c hai mô hình OLS và ARCH. Mt s nghiên
cu thc nghim ca Joseph (2002), Vygodina (2006), Rahman và Uddin (2009)


3
Mandelbrot (1963) phát hin: “các thay đi ln có xu hng xut hin sau mt thay đi ln”
11

xem xét mi liên h gia t giá h phin t 2003 ti
2008 trên ba quc gia       ng thun quan
m này. Kt qu kinh ca các tác gi cho bit không có mi liên h trong
ngn hn gia t giá h phiu. Aggarwal
(1981) thc hin nghiên cu mi liên h gia bing ng USD, t giá h
và giá c phiu trên th ng M n 1974  1978 vi kt qu ba bin
n mn. Kutty (2010) nghiên cu mi

quan h gia t giá h phiu trên th n
t i thánt lun có mi liên h gia hai bin
trong ngn hy liên h này trong dài hn. Alagidede và cng
s (2011) s dng liên kt (cointegration) nghiên cu
mi liên h gia t giá hvà giá c phiu trên th ng Australia, Canada,
            i
n kt lun không có mi liên h nào gia t giá h
giá c phiu trong dài hn. Ongand Izan (1999), Nieh t lun
 v mi quan h gia hai bin này trong dài hi vc nhóm G7.
Abdalla và Murinde (1997) thc hin nghiên cu trên th   c công
nghip mn 1985 ti 1994
bng mô hình hi quy vector (vector-autoregression  Var) và kinh Granger
cho thy không có s thng nht v mi quan h gia hai bin này rên các th
ng. Ti th ng Philippines không có mi liên h trong dài h  
India, Korea và Pakistan có tn ti mi liên h trong c ngn hn và dài hn gia t
giá h phiu.
Nói cách khác, các kt qu nghiên cu thc nghiy mi liên
h ca hai bin s này hng chung cho tt c các th
ng. Zhou (1996) da trên nghiên cu thc nghim bi quy
gia lãi sut ngân hàng và giá chng kt lun rng lãi su
vai trò quan tri vi giá c phic bit là trong dài hn. Wong và cng s
(2005) nghiên cu mi liên h gia các ch i các ch tiêu chng khoán
12

trên th ng Singapore và M trong giai n tháng 12
ng king liên ky s ng ca lãi sut ngân
hàng và cung tin giá chng khoán trên th 
thy kt lu  trên th ng M. Harasty và Roulet (2000) kt lun lãi
sut, giá c phiu và c tc có mi liên h vi nhau trong dài hn, tuy nhiên v
 c  th ng Italia. Arango và cng s (2002) nghiên cu

mi liên h gia giá chng khoán và lãi sut liên ngân hàng trên th ng chng
khoán Bogota vi d liu chui thi gian t 
2000 cho bit không tn ti mi quan h gia hai bin này ti các quc gia trong
khu vc Nam Á.
Kyung-Chun Mun (2009) nghiên cu v phn ng ca th ng chng
khoán và th ng ngoi hi c nhng cú sc kinh t  d
pháp h thc tính cho phép xem xét s  gia các th ng v mt
li nhun tài sn và bo him ri ro. S dng d liu ca M và Nht Bn, tác gi
kt lun tng ca nhng cú shock s xut hin nh u nn kinh t 
phát trin bi nhng bt n th ng ngoi hi.
Mc dù có khá nhiu tài liu c nghiên cu c phát trin thì li
có khá c thc hin  n. Mt trong nhng s ít y có
Hooy et al. (2004), u s nhy cm i vi ri ro lãi sut và t giá ca c
phiu ngân hàng ti Malaysia trong thi gian khng hong tài chính gbng
cách s dng mô hình GARCH - M, cho thc và trong khi cuc khng hong
tài chính din ra, giá c phiu ngân hàng không my chu ng bi nhng ri
ro này, mc dù i ro cho các ngân hàng ti Malaysia 
các chính sách kim soát vn và hp nhc trin khai thc hin.
S dng s liu chui thi gian theo  liu da
trên kinh nghi (unit root test), kinh Granger, mô hình Var và
Hunh Th Nguyn và Nguyn Quyt (Tp chí Phát trin
và Hi nhp, 7.2013) cho kt qu phân tích mi liên h gia giá c phiu vi t giá
13

hi bc tr 2 và lãi sut ti tr 1, ng thi giá c phiu còn b ng bi
chính no ti tr 1 và 2.
Sau khi c các tài liu nghiên cu , tôi c gng b sung thêm mt
nghiên cu cho th ng mi ni bng cách thc hin các kinh thc nghim
v nhng ci lãi sut và t giá hi vi li nhun c phiu
ngành ngân hàng ti Vit Nam. Vit Nam c xem là mt th ng mi ni tn

ti nhng bt n kinh t i nhng bing khá ng xuyên trong quá
trình ng, lãi sut thc, t giá hst gim ln, thiu dòng tin và th
ng vn phát trin không tt. Do th ng còn tng nhiu yu t ri ro, nhà
 thuc phn ng ci s ng tiu so vi
ng ngoi t c bit là USD. Vì vy, tht hu ích khi
xem xét mt trong nhng bt  tn ti ca h thng chng khoán và ngân
hàng Vit Nam.
















14

III. D LIU
Mô hình hi quy xây dng ca bài nghiên cu bao gm các bin, t sut sinh
li ca th ng chng khoán, t sut sinh li phi ri ro và t sut sinh li ca t
giá hi  sut sinh li ca tng c phiu ngân hàng trong mu. Ký hiu, cách
tính và ngun d liu cung cp cho bài nghiên cc tng hp chi tit  Bng

3.1.
T sut sinh li ca th ng chc tính da vào d liu ch s
giá chng khoán VN-Index ti thm cha phiêu giao dch cui ngày.
Lý do chn VN-ng chng khoán niêm y
hn HNX, bao gm nhiu doanh nghip vng vn hóa rt ln, có th i din
cho tng th bin th ng kinh t Vit Nam. T sut sinh li phi ri ro c tính
da trên s liu quá kh lãi sut trái phiu chính ph kì h sut sinh
li ca t giá hc tính da trên d liu c-la M
ng tin ngoi t chính s dng giao dch ph bin nhiu nht ti Vit Nam
và ng trc tin nn kinh t khi có bt n.
Bài nghiên cu này thc hin chy d liu lch s ca mu bao gm 8 c
phiu ca 8 ngân hàng c niêm yt tp trung trên c hai sàn Sàn giao dch
chng khoán TP H Chí Minh (HOSE) bao gm 
Vit Nam, Ngân hàng TMCP Ngot Nam, Ngân hàng TMCP Sài Gòn
t nhp khu Vit Nam, Ngân hàng TMCP Quân
i, và Sàn giao dch chng khoán Hà Ni (HNX) bao gm Ngân hàng TMCP Á
Châu,   i c phn Sài Gòn - Hà Ni và Ngân hàng TMCP
Quc dân. Ký t mã c phiu trên bng giá ch gi tên n tng
ngân hàng trong bài nghiên cu. Mã chng khoán BID cu
n Vit Nam niêm yt trên HOSE n nay
khong thi gian ngn t s tri qua nhiu bing ca nn kinh t nên tôi
   u. Các ngân hàng s khác nhau th  c niêm yt tp
trung, hin bài nghiên cu s dng ngun d liu bu t 
2011 là thm Ngâi (MBB) chính thc niêm yu
15

là ngân hàng th i (HBB)  c hy
niêm yt vào ngày 17 tháng 08  hong tp trung trên th ng chng
khoán. Mc giá c phiu chnh c tc  có cái nhìn so sánh tcht
a phiên giao dch hàng ngày, t sut sinh li ca th ng chng khoán, t

sut sinh li phi ri ro, t sut sinh li ca t giá hc tng hp t ngày 01
i 660 quan sát
cho mi bin.




















16

Bng 3.1: Mô t các bin s dng trong mô hình nghiên cu

Tên bin
Ký hiu
Cách tính

Ngun s liu
T sut sinh li
ca th ng
chng khoán
MRK
Ly ch s giá chng khoán
VN-Index ti thi m 
ca.
Tính t sut sinh li chng
khoán theo công thc:



= ln(



1
)
Trang web
http://company.s
tockbiz.vn/Meta
Kit.aspx
T sut sinh li
phi ri ro
INT
Lãi sut trái phiu chính ph kì
h
Trang web
thomsonreuters.

com
T sut sinh li
ca t giá hi

FX
Ly t giá hi  theo t giá
ca cp USD  VND.
Tính t sut sinh li ca t giá
hi  theo công thc:



= ln(



1
)
Trang web
thomsonreuters.
com
T sut sinh li
ca tng c
phiu ngân hàng
trong mu
Theo mã
chng
khoán tng
ngân hàng
Ly giá  ca  u chnh

ca chng khoán ngân hàng.
Tính t sut sinh li chng
khoán theo công thc gn:

,
= ln(

,

,1
)
Trang web
http://company.s
tockbiz.vn/Meta
Kit.aspx

17

IV. PHNG PHÁP

c thc hin lc cho tng d liu ngân hàng theo trình
t 
Bc 1: Kinh tính dng ca các chui d liu. Do các chui d li
c x lý bng cách s dng công thc tính t sut sinh li nên theo nhnh
u cho thy tt c các chuu dng. Kinh li tính dng ca các chui
d li c thc hin bng ki nh nghi   ADF test (Augumented
Dickey  Fuller test) và kinh PP test (Phillips  Perron test). Nu chui thi
gian không cha nghi hay gi là dng khi trung bình và  ca
nó không ph thuc vào bin thi gian. C hai kiu có chung
mt dng gi thuyt là chui thi gian không dng hay có nghi.  kim

nh tính dng, ta kinh cp gi thit sau:

0
: 
1
= 
2
=  = 1

1
: 
1
= 
2
=   1
Chp nhn 
0
t, hay nói cách khác chui
d liu không dng, bác b 
0
, chp nhn gi thit 
1
chui d liu dng.

Bc 2: Hu ht các kt qu thc nghim kim chng bing t sut li
nhun c phiu ngành ngân hàng c thc hin thông qua mô hình 
nh nht ng ca bt n t sut sinh li lãi sut và t sut sinh
li t giá h hc Carl Friedrich
Gauss phát hin  . S d   i qui tuy   
nghiên cu mi quan h ca các bic xem xét, t sut sinh li c phic

xây d có dng:

,
= 
0
+ 
1
. 

+ 
2
. 

+ 
3
. 

+ 

(1)

,
là t sut sinh li ca ngân hàng i vào ngày t. Các bin MRK, INT và
FX lt là t sut sinh li ca th ng, t sut sinh li phi ri ro và t sut
sinh li ca t giá h
0
là h s chn và 

là phn d
18

Bc 3: Trong phân tích kinh t ng c n u gi nh  sai ca
sai s là không i theo thi gian. Tuy nhiên, các d liu v tài chính và kinh t
ng ng có xu ng dao ng mnh vào mt s giai n theo sau i có
mt s thi k i nh. Nhng bt ng là do chui d liu thi
gian chu ng bi các tin tc xy ra tình trng hành vi
s , vi gi i theo thng không còn
phù h vi tình hình kinh t th ng hin nay. Trong tình hung này, bài nghiên
cu phi thc hing hu kin, t
sai trong thm này s ph thuc vào các thm tr  gi chung là
hin ng t .
n mô hình hóa ng thi giá tr trung bình và
a chui d liu khi có s nghi ng rng giá tr i
theo thi gian. T  ng ca Engle,   n lên mô hình ARCH
(AutoRegressive Conditional Heteroskedasticity)  Mô hình hu kin
S dng kinh hiu ng ARCH  xem xét tính phù hp các kt
qu c t mô hình hi quy OLS.
 Nu kt qu kinh cho thy mô hình hi qui có hiu ng ARCH thì s
ti     tr t   t  n hành hi quy mô hình
Autoregressive Conditional Heterokadasticity ARCH (p) v  tr t 
ng p i quy có dng:

,
= 
0
+ 
1
. 

+ 

2
. 

+ 
3
. 

+ 

(2)


2
= 
0
+ 

. 

2

=1

các bic gii thích   (2) bao gm bin
ng trung bình dài hn, nhng tin tc v nhng bt n t c xác
nh qua các tham s ca mô hình ARCH. Vi 

~(0, 

2

) là các s hng nhiu
(phi thm t, 

2
i thm hin ti, Các h s 

luôn
l.
19

 ng hp ARCH(p) vi bc p ln, bài nghiên cu s s dng mô
hình GARCH(1,1)  thay th cho mô hình ARCH(p)

,
= 
0
+ 
1
. 

+ 
2
. 

+ 
3
. 

+ 




2
= 
0
+ 
1
. 
1
2
+ 
2
. 
1
2

Bc 4: S d bi nghiên cu chiu
ng ca bing lãi sut và bing t  bing ca t
sut sinh li các ngân hàng. ng:

,
=  + 




2
= 
0

+ 

. 

2

=1
+ 
1


2
+ 
2


2

Vi 

~(0, 

2
)
 ng hp ARCH(p) vi bc p ln, bài nghiên cu s s dng mô
 thay th cho mô hình ARCH(p)

,
= + 




2
= 
0
+ 

. 

2

=1
+ 
1


2
+ 
2


2

Bc 5: Kim tra phc hin hi quy các mô hình  cng
c các kt qu chy d liu. n xét tng th và gii pháp.