Ảnh hưởng của cung tiền, thị trường chứng khoán đến tăng trưởng kinh tế nghiên cứu tại các nước Đông Nam Á Luận văn thạc sĩ

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM




TRN NGUYN PHNG VY


NH HNG CA CUNG TIN, TH TRNG
CHNG KHOÁN N TNG TRNG KINH T -
NGHIÊN CU TI CÁC NC ÔNG NAM CHÂU Á



LUN VN THC S KINH T




TP. HCM, tháng 10 nm 2014


B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM



TRN NGUYN PHNG VY

NH HNG CA CUNG TIN, TH TRNG
CHNG KHOÁN N TNG TRNG KINH T -
NGHIÊN CU TI CÁC NC ÔNG NAM CHÂU Á


LUN VN THC S KINH T
Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
Mã s: 60340201


NGI HNG DN KHOA HC: PGS. TS. PHAN TH BÍCH NGUYT

TP. HCM, tháng 10 nm 2014


LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cu khoa hc đc lp ca
tôi, di s hng dn ca PGS. TS. Phan Th Bích Nguyt. Các thông tin, s
liu trong lun vn là trung thc và có ngun gc rõ ràng, c th. Kt qu
nghiên cu trong lun vn là trung thc và cha tng đc công b trong bt
k công trình nghiên cu nào khác.

Tác gi

Trn Nguyn Phng Vy

MC LC
TRANG PH BÌA
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT
DANH MC CÁC BNG
DANH MC CÁC HÌNH V,  TH
TÓM TT 1
Chng 1 - GII THIU 2
1.1. t vn đ nghiên cu 2
1.2. Mc tiêu nghiên cu 3
1.3. i tng và phm vi nghiên cu 4
1.4. Phng pháp nghiên cu 4
1.5. Ý ngha ca đ tài 4
1.6. Ni dung chính ca lun vn 5
Chng 2 - TNG QUAN CÁC NGHIÊN CU TRC ÂY 6
2.1. Các nghiên cu lý thuyt 6
2.1.1. Nghiên cu cho rng th trng th trng tin t có mt vai trò
quan trng đi vi các hot đng kinh t 6
2.1.2. Nghiên cu cho thy nhng ri ro ca th trng tin t 7
2.2. Các nghiên cu thc nghim 8
2.3. Quan đim trong bài nghiên cu này 11


Chng 3 - D LIU VÀ PHNG PHÁP NGHIÊN CU 16
3.1. D liu 16
3.2. Phng pháp nghiên cu 17
Chng 4 - KT QU NGHIÊN CU 20
4.1. Thng kê d liu 20
4.2. Kim đnh nghim đn v 22

4.3. Kim đnh đ tr ti u 27
4.4. Kim đnh tính đng liên kt 29
4.5. Kt qu ca mô hình VAR và VECM 32
4.6. Kim đnh tính t tng quan ca phn d 38
4.7. Kim đnh v tính n đnh ca mô hình 40
4.8. Hàm phn ng – phân tích c ch truyn ti sc 42
4.9. Kim đnh phân rã phng sai Variance Decomposition 52
Chng 5 - KT LUN 58
TÀI LIU THAM KHO
PH LC


DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT
T vit tt Din gii
ADB Asia Development Bank – Ngân hàng phát trin Châu Á
ADF Augmented Dickey–Fuller
AIC Akaike information criterion – Tiêu chun thông tin Akaike
ECT Error correction term – Giá tr hiu chnh
GDP Gross Domestic Product – Tng sn phm quc ni
HOSE S giao dch chng khoán TP. H Chí Minh
IMF International Monetary Fund – Qu tin t th gii
MC Market capitalization – Giá tr vn hóa
OLS Ordinary least squares – Phng pháp bình phng bé nht
VAR Vector autoregression – Mô hình t hi quy vector
VECM Vector error correction model – Mô hình sai s hiu chnh
VT Value traded – Giá tr giao dch
WFE World Federation of Exchange
WTO World Trade Organization – T chc thng mi th gii

DANH MC CÁC BNG
Bng Ni dung Trang
4.1 Các ch s thng kê kinh t v mô 22
4.2 Thng kê mô t d liu ca các bin 23
4.3 Kim đnh nghim đn v ca chui d liu gc 25
4.4 Kim đnh nghim đn v ca chui d liu sai phân bc 1 26
4.5  tr ti u 29
4.6 Kim đnh tính đng liên kt ca d liu 31
4.7 Mô hình VAR và VECM ti Vit Nam 32
4.8 Mô hình VAR và VECM ti Indonesia 34
4.9 Mô hình VAR và VECM ti Hàn Quc 35
4.10 Mô hình VAR và VECM ti Malaysia 36
4.11 Mô hình VAR và VECM ti Thái Lan 37
4.12 Kim đnh t tng quan ca phn d ti Vit Nam 39
4.13 Phân tích phân rã phng sai đi vi bin GDP ti Vit Nam 52
4.14 Phân tích phân rã phng sai đi vi bin GDP ti Indonesia 53
4.15 Phân tích phân rã phng sai đi vi bin GDP ti Hàn Quc 54
4.16 Phân tích phân rã phng sai đi vi bin GDP ti Malaysia 55
4.17 Phân tích phân rã phng sai đi vi bin GDP ti Thái Lan 56




DANH MC CÁC HÌNH V,  TH
Hình Ni dung Trang
2.1 Tc đ tng trng phng tin thanh toán ca Vit Nam 13
4.1 T l tng trng ca GDP thc bình quân đu ngi 20
4.2
Phn ng ca GDP (Y) trc cú sc cung tin (M)

và vn hóa th trng (MC)
43
4.3
Phn ng ca GDP (Y) trc cú sc cung tin (M)
và giá tr giao dch (VT)
45
4.4
Phn ng ca đu t (I) trc cú sc cung tin (M)
và vn hóa th trng (MC)
47
4.5
Phn ng ca đu t (I) trc cú sc cung tin (M)
và giá tr giao dch (VT)
49
4.6
Phn ng ca th trng chng khoán trc cú sc cung
tin trong mô hình s dng bin GDP

50
4.7
Phn ng ca cung tin trc cú sc th trng chng
khoán trong mô hình s dng bin GDP

51

1

Tên đ tài
NH HNG CA CUNG TIN, TH TRNG CHNG
KHOÁN N TNG TRNG KINH T -

NGHIÊN CU TI CÁC NC ÔNG NAM CHÂU Á
TÓM TT

Bài nghiên cu này kim đnh mi quan h gia cung tin, th trng
chng khoán và các ch s tng trng kinh t ti 5 nc ông Nam Châu Á
(Indonesia, Hàn Quc, Malaysia, Thái Lan và Vit Nam) bng vic s dng mô
hình t hi quy vector (VAR) và mô hình sai s hiu chnh (VECM) vi d liu
đc thu thp theo quý t nm 2001 đn nm 2013, khong thi gian này cng
bao gm cuc khng hong kinh t th gii 2008-2009. Kt qu nghiên cu cho
thy phn ln có s tng quan dng gia s phát trin ca th trng chng
khoán vi s tng trng/tng đu t vào nn kinh t cho c 5 nc nêu trên; tuy
nhiên ít có bng chng cho thy s m rng/phát trin ca th trng tin t s
thúc đy tng trng kinh t, thm chí li có du hiu tng quan âm  Hàn
Quc và mt phn  Indonesia. Kt qu này có th cho thy rng tng trng
tin t  mt mc nào đó s gây ra trng thái “bão hòa” cho nn kinh t, và mt
th trng chng khoán phát trin tt s thúc đy h thng kinh t tài chính ngày
càng tng trng và mnh m.

2

Chng 1
GII THIU
1.1. t vn đ nghiên cu
Khng hong kinh t toàn cu 2008-2009 là khng hong lch s, là đt
suy thoái kinh t kéo dài nht và nghiêm trng nht k t i Khng hong thp
niên 1930. Cuc khng hong nêu lên mt s vn đ c bn trong kinh t v mô
bao gm vai trò ca tình trng bt cân đi kinh t toàn cu, bn cht ca th
trng tài chính, hiu qu ca chính sách tin t trong vic tránh bong bóng tài
sn, tác đng ca vic ni lng qui đnh tài chính và vn đ ca nhng th ch tài
chính “quá ln không th sp đ”. Trong phm vi ca bài lun vn này, s

nghiên cu tp trung vào nguyên nhân tc thi, nguyên nhân thit yu ca khng
hong, đó chính là s di dào tín dng.
T M, cuc khng hong đã nhanh chóng lan nhanh ra trên din rng và
m đu cho cuc khng hong kinh t th gii. iu này buc các nc cn phi
nhìn li và điu chnh chính sách kinh t đang thc thi trong thi gian qua. Và
kt qu là, mt s chuyên gia kinh t gi là s tng trng tín dng quá mc, s
bùng n tín dng đã to ra tác đng tiêu cc đi vi nn kinh t, khin nn kinh
t đi vào suy thoái. Tuy nhiên, li có mt s nghiên cu khác nhau khi nói v vn
đ này:
- Mt nghiên cu gn đây ca Rousseau và Wachtel (2011) cho thy vic
thc hin các chính sách tin t ni lng, đy mnh các dòng vn chy
vào nn kinh t không nhng không to ra tng trng mà còn gây ra
khng hong kinh t vào 2 thp k trc (khng hong kinh t Châu Á
1997).
3

- Trong khi đó, mt s nghiên cu và lý thuyt khác cho thy nhiu bng
chng v chc nng ch yu và trng tâm ca các đnh ch tài chính trung
gian là thúc đy và phát trin nn kinh t trong sut vài thp k trc. Các
nghiên cu này bao gm: King và Levine (1993), Atje và Jovanovic
(1993), Demetriades và Hussein (1996), Levine và Zervos (1998),
Rousseau và Wachtel (2000), và Arestis cùng cng s (2001).
Nhng cuc khng hong liên tc tip din xy ra trong vòng 20 nm
(khng hong tài chính Châu Á 1997 và khng hong kinh t toàn cu 2008) cho
thy không đn gin đ to lp và thc thi mt h thng tài chính hot đng tt.
Bên cnh h thng Ngân hàng, th trng chng khoán cng là mt ni huy đng
vn tt và đây cng là mt thành phn quan trng trong vic phát trin nn kinh
t. Tuy nhiên, s thiu minh bch đã ngn chn phn nào dòng vn chy vào th
trng này. Và nn kinh t không th huy đng vn hiu qu t th trng chng
khoán thì phi áp dng hình thc huy đng thông qua các đnh ch tài chính

trung gian. Do đó, trng tâm nghiên cu ca bài lun vn này là các kênh dn
vn nh tín dng, chng khoán s có nh hng nh th nào đn nn kinh t.
1.2. Mc tiêu nghiên cu
Bài lun s tp trung nghiên cu các vn đ sau đây:
- Nghiên cu tác đng ca cung tin và các chính sách tin t đn tng
trng kinh t.
- Nghiên cu tác đng ca th trng chng khoán đn nn kinh t.
- Xem xét nh hng qua li gia cung tin và th trng chng khoán.
- Mi quan h trong dài hn gia các bin nêu trên.
4

1.3. i tng và phm vi nghiên cu
Mu nghiên cu gm 5 nn kinh t đã tng tri qua c 2 cuc khng
hong (1997 và 2008) là Indonesia, Hàn Quc, Malaysia và Thái Lan và Vit
Nam. Mc dù Vit Nam không b nh hng/nh hng rt ít ca cuc khng
hong 1997 nhng đn 2008 thì mt s nh hng đã rõ ràng hn.
1.4. Phng pháp nghiên cu
Nghiên cu này, da trên chui mô hình t hi quy vector (VAR) và mô
hình sai s hiu chnh (VECM) vi d liu đc thu thp theo quý t nm 2001
đn nm 2013 (do mt s gii hn v d liu và đ đng b d liu  c 5 quc
gia nên d liu ch có th cp nht đn cui nm 2013) và nhng kim đnh liên
quan (kim đnh tính dng ADF test/PP test hoc kim đnh đng liên kt
Johansen test).
Mc tng trng kinh t đc đi din bi 2 bin là GDP (Y) và đu t
ni đa (I), cung tin đc ly theo hiu s gia cung tin M2 và M1 (Rousseau
và Wachtel (1998) đã tr đi M1 t M2 đ đa ra cách thc đo lng cung tin
dài hn đc to ra t h thng Ngân hàng. Theo quan đim chung v cung tin,
cung tin ngha rng dùng đ đu t cho các d án dài hn và duy trì/h tr cho
s phát trin. o lng (M2 – M1) nhm gim bt nhng sai s/nhiu hn là ch
đo lng đn thun bng tng lng cung tin M2), th trng chng khoán

đc đo lng bng mc vn hóa th trng (MC) và giá tr giao dch (VT).
1.5. Ý ngha ca đ tài
Nghiên cu này cho thy rng c quy mô và tính thanh khon ca th
trng chng khoán có nh hng cùng chiu đn sn lng và đu t ni đa ti
5

các quc gia nghiên cu. Tuy nhiên, bin cung tin li có nh hng ngc
chiu đi vi các hot đng trong nn kinh t  mt s trng hp.
Nghiên cu này khác vi các nghiên cu trc v th trng tài chính và
tng trng kinh t bi vì xem xét tác đng ca cung tin và th trng chng
khoán lên tng trng kinh t trong giai đon có xy ra khng hong kinh t.
Trong khi các nghiên cu khác, phn ln trong thi gian nghiên cu thì nn kinh
t tng đi n đnh và ít bin chuyn.  kinh t có th tng trng bn vng,
bài nghiên cu s giúp đa ra các gii pháp nhm tp trung vào tác đng ngn và
trung hn ca s phát trin ca th trng chng khoán trong vic gim bt/điu
tit nh hng ca vic tng trng tín dng quá mc. Di quan đim ca đ
tài, th trng chng khoán là mt công c thay th giúp nhà đu t phân b/tái
phân b li ngun vn da trên các tín hiu ca th trng khi nhn thy cung
tin có du hiu tng trng nóng.
1.6. Ni dung chính ca lun vn
- Tng quan lý thuyt: Có mt s lý thuyt c v cho vai trò ca cung tin
đi vi nn kinh t, mt s khác li ch ra rng tng trng tín dng quá
mc s tim n nhiu ri ro. Các nghiên cu v tác đng ca th trng
chng khoán đn tng trng kinh t thì khá ít.
- D liu nghiên cu: c thu thp theo quý tính trên bình quân đu ngi
trong khong thi gian t 2001-2013 ti 5 quc gia Vit Nam, Indonesia,
Hàn Quc, Malaysia và Thái Lan.
- Phng pháp nghiên cu: VAR và VECM.
- Kt qu nghiên cu: Có s tác đng đng bin gia th trng chng
khoán và tng trng kinh t trong khi tác đng ca cung tin đn nn

kinh t là không rõ, thm chí có khi nghch bin.
6

Chng 2
TNG QUAN CÁC NGHIÊN CU TRC ÂY
2.1. Các nghiên cu lý thuyt
2.1.1. Nghiên cu cho rng th trng tin t có mt vai trò quan trng đi vi
các hot đng kinh t
Greenwood và Jovanovic (1990) đã cho rng có mi liên quan tác đng
qua li gia th trng tin t và tng trng kinh t. Tng trng kinh t góp
phn thúc đy phát trin th trng tin t, và ngc li, mt th trng tin t
đc qun lý hiu qu cng s góp phn thúc đy tng trng kinh t. Trong vài
thp k trc, khi mt th trng tin t còn đc qun lý đn s, thì tng trng
kinh t cng din ra chm chp. Và gn đây, khi các công c qun lý tin t đc
áp dng nhiu hn, phm vi nh hng ca các chính sách tin t đc m rng
hn thì nn kinh t cng đã phát trin nhanh và mnh m hn.
Bencivenga cùng cng s (1995) cho thì cho rng khi lng tin trong nn
kinh t st gim s khin cho các chi phí giao dch tài chính gia tng. Các chi phí
giao dch tài chính là nguyên nhân chính trong vic la chn gia vic nm gi
tip tc các tài sn tài chính hin ti hoc đu t vào các tài sn tài chính mi.
Vic gia tng chi phí giao dch tài chính s khin các nhà đu t nhn thy rng
nm gi các tài sn tài chính hin ti không có li, điu này làm cho vn đu t
đc s dng không hiu qu vì thi gian s dng ngn, hiu sut s dng vn
thp, và c tip tc nh vy s khin cho nn kinh t chm tng trng. Và
ngc li, khi lng cung tin trong nn kinh t gia tng, các chi phí giao dch
tài chính gim s làm cho ngun vn đu t s tip tc đc s dng xoay vòng,
kéo dài thi gian đáo hn, hiu sut s dng vn cao. Vic này s thúc đy nn
kinh t phát trin.
7

Tip theo, Greenwood và Smith (1997) li nhn mnh quan đim ca h
nh đã nêu  trên. Th trng tin t có mt vai trò quan trng trong vic thúc
đy phát trin kinh t.
Bên cnh đó, còn có mt s quan đim cho rng ngân hàng cùng các đnh
ch tài chính s góp vai trò làm gim chi phí liên quan đn vn đ bt cân xng
thông tin trong các giao dch tài chính. Mt h thng tài chính đc xây dng tt
s góp phn làm gia tng giá tr ca các chng khoán giao dch trên th trng,
giúp các doanh nghip tip cn đc các ngun vn cho các d án, và đa ra
thêm nhiu c hi chia s ri ro thông qua vic đa dng hóa danh mc đu t
cng nh áp dng các công c phòng nga ri ro (hedging). Ngoài vic điu tit
dòng vn t ni tha đn ni thiu, các đnh ch tài chính trung gian còn có vai
trò giúp phân b ngun vn sao cho đt đc li ích ti u. Do đó, các đnh ch
tài chính góp vai trò quan trng trong vic thúc đy nn kinh t phát trin bn
vng.
2.1.2. Nghiên cu cho thy nhng ri ro ca th trng tin t
Mt s nghiên cu khác cng đ cp đn nhng ri ro tim n liên quan
đn h thng tài chính. Diamond và Dybvig (1983) phân tích cú sc thanh khon
có th dn đn phá v h thng tài chính. Khi có mt thông tin bt li trong nn
kinh t, ngi gi tin không còn tin tng nhiu vào h thng Ngân hàng thì s
dn đn tình trng rút tin hàng lot, gây nên phn ng dây chuyn trong h
thng Ngân hàng.
Stiglitz (1994) nhn mnh vn đ bt cân xng thông tin và chi phí thu
thp thông tin cùng vi nhng sai sót ca th trng s gây ra nhng ngoi tác
tiêu cc, trong khi Radelet và Sachs (1998) cho rng h thng tài chính hin đi,
riêng cho 1 nc và c toàn cu, v bn cht là không bn vng, do đó s d dn
8

đn phát sinh nhng ngun vn vào và ra không kim soát đc. in hình là
cuc khng hong tài chính  Châu Á 1997. Vào thi đim này, các nc châu
Á theo đui lý thuyt b ba bt kh thi bng cách thc hin chính sách t do hóa

tài khon vn vi lãi sut cao hn  các nc phát trin. Chính vì th, các dòng
vn quc t đã  t chy vào đây. Khi nhn thy th trng tài chính có du hiu
b phá v, ngi ta không còn tin rng chính ph đ kh nng gi ni t giá hi
đoái c đnh. Do đó, mt s th ch đu c v mô đã tin hành tn công tin t
châu Á và các nhà đu t nc ngoài đng lot rút vn ra, dn đn tình trng
khng hong ti các nc này.
2.2. Các nghiên cu thc nghim
Các nghiên cu thc nghim phn ln h tr cho ý kin phát trin th
trng tài chính s kéo theo tng trng kinh t. Mt hng nghiên cu bng
cách s dng d liu chéo gia các quc gia cho thy vai trò đc bit ca các
trung gian tài chính và th trng chng khoán. Levine và Zervos (1998), nghiên
cu mi quan h gia th trng chng khoán, h thng ngân hàng và tng
trng kinh t trong dài hn bng vic s dng d liu chéo ca 47 quc gia vi
d liu t nm 1976 - 1993. Các bin đc lp trong bài nghiên cu gm Tng
cho vay ca h thng Ngân hàng, Giá tr giao dch, Khi lng giao dch, Vn
hóa th trng, trong khi các bin ph thuc bao gm GDP, u t, Nng sut
sn xut và Tit kim. Bài nghiên cu ln lt dùng các phng trình c lng
OLS đ kim đnh kt qu. Bài nghiên cu nhn thy sau khi kim soát các yu
t liên quan đn tng trng, thì tính thanh khon ca th trng chng khoán và
s phát trin ca h thng ngân hàng đu có tác đng tích cc đn tng trng
kinh t, vn đu t và nng sut sn xut. Tuy nhiên, bài nghiên cu này có hn
ch là nghiên cu trên d liu chéo thng ch tính chung tác đng trung bình
9

ca các bin trong mi quan h dài hn nên nó s không ch rõ c th tác đng
dng là ca th trng tin t hay th trng chng khoán gây ra.
Mt hng nghiên cu khác bng cách s dng d liu chui thi gian đ
phân tích các mi quan h thng kê nhân qu (chng hn bng phng pháp
Granger). Mt bt li là các bin s tài chính thng phn ng li trc nhng
thông tin v tình hình kinh t nhanh hn phn ng ca các bin sn lng hay

bin đu t, điu này có th dn đn sai lch trong các kt qu thng kê nhân
qu. Tuy nhiên, khi áp dng mô hình t hi quy vector (VAR) thì cng s cho ra
đc nhng kt qu tng đi chính xác v thng kê nhân qu trong c ngn và
dài hn mà các mô hình da trên d liu chéo không th làm đc. C th hn,
bi vì VAR ch tp trung phân tích trong phm vi d liu mt nc hn là d
liu chéo gia các nc khác nhau, nó có th đa ra câu tr li cho câu hi rng
s thay đi trong chính sách tin t hoc th trng chng khoán có nh hng
nh th nào đn tng trng kinh t ca mt nc riêng l. Rousseau và Wachtel
(1998) nghiên cu tác đng ca cung tin đn tng trng kinh t ti 5 quc gia
M, Anh, Canada, Nauy và Thy in bng cách s dng mô hình VECM đ đo
lng mi quan h dài hn gia GDP bình quân đu ngi và c s tin t trong
khong thi gian t 1870 – 1929 và nhn thy th trng tin t có tác đng tích
cc và là mt kênh quan trng trong phát trin kinh t.
Bell và Rousseau (2001) nghiên cu tác đng ca cung tin lên nn kinh
t ca n . D liu đc thu thp theo quý t nm 1970 – 1991 vi các bin
nh Lng tin gi, Lng tin cho vay, GDP và đu t. Kim đnh Granger
trong mô hình VAR đc s dng đ đo lng tác đng ca bin này lên bin
khác và mô hình VECM đc s dng đ đo lng các tác đng trong dài hn.
Kt qu nghiên cu cng nhn thy cung tin có mt vai trò quan trng trong
phát trin kinh t.
10

Rousseau và Vuthipadadorn (2005) cng s dng mô hình VAR và
VECM đ kim đnh tác đng ca cung tin lên tng trng kinh t vi d liu
ti 10 nc Châu Á (n , Indonesia, Nht Bn, Hàn Quc, Malaysia,
Pakistan, Philippines, Singapore, Sri Lanka và Thái Lan) t nm 1950 - 2000.
Bài nghiên cu s dng bin M2 – M1 đ đo lng cung tin, bin GDP và đu
t ni đa (I) đc s đng đ đo lng tng trng kinh t. Kt qu nghiên cu
nhn thy mt mi tng quan cùng chiu gia cung ng tin t và đu t. Tuy
nhiên, ít có bng chng cho thy đu t tác đng ngc tr li cung tin.

Trong khi đó, mt s nghiên cu khác nh Jung (1986), Demetriades và
Hussein (1996) cho ra kt qu không thng nht. Demetriades và Hussein (1996)
thc hin nghiên cu trên mu 16 nc có nn kinh t không tht s phát trin
cao bao gm: Costa Rica, El Salvador, Hy Lp, Guatemala, Honduras, n ,
Hàn Quc, Mauritius, Pakistan, B ào Nha, Nam Phi, Tây Ban Nha, Sri Lanka,
Thailand, Th Nh K và Venezuela trong khong thi gian t 1960 – 1990.
Phng pháp kim đnh nhân qu Granger cng vi mô hình sai s hiu chnh
ECM đc áp dng. Các bin nghiên cu bao gm bin cung tin M2, GDP
đc tính trên bình quân đu ngi theo đng ni t. Kt qu nghiên cu cho
thy ít bng chng v mi quan h gia cung tin và tng trng kinh t. Mt
phn kt qu cho thy có s tng quan dng gia phát trin tin t và phát
trin kinh t, mt phn kt qu cho thy va có tng quan dng, va có tng
quan âm trong mt s giai đon khác nhau.
Ngoài ra, ch mt s ít nghiên cu chui thi gian nh ca Arestis và cng
s (2001), Rousseau và Xiao (2007) nghiên cu vai trò ca th trng chng
khoán lên tng trng kinh t trong phm vi các quc gia riêng l. Arestis và
cng s (2001) thì cho rng th trng chng khoán cng có tác đng tích cc
11

đn tng trng kinh t và đu t. Tuy nhiên, mc nh hng là không ln bng
tác đng ca th trng tin t.
Rousseau và Xiao (2007) thì nghiên cu trên nc Trung Quc trong giai
đon t 1995 – 2005. Bài nghiên cu này tìm hiu tác đng ca c cung tin và
th trng chng khoán lên nn kinh t Trung Quc. Các bin đc s dng là
Tng mc tín dng ni đa, giá tr giao dch ca th trng chng khoán, GDP và
đu t ni đa. Kim đnh nhân qu Granger trong mô hình VAR đc s dng
đ tìm hiu tác đng qua li gia các bin. Nghiên cu này nhn thy cung tin
có tác đng tích cc và có ý ngha thng kê đn nn kinh t trong khi vai trò ca
th trng chng khoán là cha tht s ni bt.
2.3. Quan đim trong bài nghiên cu này

Quan đim chính ca bài vit này là vào mt thi đim nào đó, s có mt
s st gim li nhun mnh m đi vi các đnh ch tài chính trung gian trong
các nn kinh t mi ni, đc bit là  nhng ni mà th trng chng khoán cha
phát trin. Nguyên nhân ca vic này là khi có dòng vn vào d tha, nhng các
đnh ch tài chính cha th tìm đc đu ra phù hp, cha th chuyn thành các
tài sn có cht lng tt do vn đ gii hn thông tin và do nhng vn đ v c
s vt cht, công ngh, chuyên môn (mun tng quy mô cho vay thì phi tng
c s vt cht lên tng ng). Và do vic chun b c s vt cht, chuyên môn…
phi mt nhiu thi gian (chng hn nh chun b nhân s, cng nh thi gian
nghiên cu/tìm hiu đ có th phân b đu ra đúng đn). iu này có th dn đn
các khon cho vay đn mt lúc nào đó s có li nhun thp liên quan đn vic
thiu thông tin, không th x lý nhng thông tin phc tp, giao dch ni b hoc
nhng yu t khác. Trong khi y, giá tr ca doanh nghip tt s đc gia tng 
nhng ni có th trng chng khoán minh bch và phát trin, và vì th, giá tr
12

ca nhng doanh nghip này có th s cao hn nhng doanh nghip đc tài tr
bng vn vay.
Mt cách nói khác, có mt s “bão hòa” trong vic cp tín dng ca các
đnh ch tài chính. S bão hòa này có th đc gây ra bi hai yu t. Th nht,
vic t do tài chính s làm gia tng kh nng tip cn ngun vn. Giá tr n t
nhân nc ngoài ti Thái Lan tng gn 3 ln, t 31 t USD nm 1992 lên đn 92
t USD nm 1996 (Asian Development Bank, 2001, tp 2, trang 232). Vic gia
tng này theo sau vic t do hóa th trng vn và vic t nhân hóa h thng
Ngân hàng trong thp niên 1980 và đc h tr bi s tng trng kinh t nhanh
chóng trong thp niên 1990. Ti Indonesia và Hàn Quc, vic gia tng cung tin
cùng vi vic m rng nhanh chóng t chc Ngân hàng và phi Ngân hàng là tin
đ cho cuc khng hong 1997. Theo Shin (2004, trang 252), s lng t chc
tín dng ti Hàn Quc tng t 325 vào nm 1985 lên 436 vào nm 1997. Bên
cnh đó, khi Indonesia t do hóa th trng tài chính vào nm 1988, s lng

Ngân hàng tng đt bin lên khong hn 200 (Asian Development Bank, 2001,
tp 1, trang 43).
Vit Nam sau khi gia nhp WTO, mc gia tng lng tin lu thông cng
 mc đáng chú ý. Tng phng tin thanh toán c nm 2007 tng cao hn nhiu
nm trc: tng khong 37% so vi nm 2006, cao hn mc tng trung bình ca
thi k 2001 – 2007 (Hình 2.1). Nh vy, nu so vi ch tiêu đ ra đu nm thì
tc đ tng tng phng tin thanh toán nm 2007 quá cao, vt 80% so vi k
hoch. ây là con s nói lên lng cung tin t tng quá mc cn thit ca nn
kinh t. (Tp chí Ngân hàng, 2008, s 2+3)
13


(Ngun: Tp chí Ngân hàng 2008, s 2+3)
Hình 2.1: Tc đ tng trng tng phng tin thanh toán
ca Vit Nam qua các nm (%)
Th hai, vic a thích tài tr n cho Công ty hn là vic huy đng vn t
th trng chng khoán nhm giúp các ch doanh nghip duy trì đc quyn s
hu và quyn quyt đnh trong doanh nghip. Vn đ này cng s dn đn “s
bão hòa”. Nhiu Công ty ti các nn kinh t mi ni bt đu bng Công ty gia
đình nên h không mun chia s quyn lc ti Công ty. Chng hn nh nm
1996, 15 Công ty-gia đình ln nht ti Indonesia chim 61.7% tng vn hóa ca
th trng chng khoán. Nm 1997, 5 ch s hu ln nht ca các Công ty niêm
yt chim trung bình khong 56.4% giá tr vn hóa ti Thái Lan, 58.8% ti
Malaysia và 38.5% ti Hàn Quc (Asian Development Bank, 2001, tp 1, trang
22). Riêng đi vi Vit Nam, 30 gia đình ln nht trên th trng chng khoán
chim khong 12.5% tng giá tr vn hóa ca th trng vào nm 2009.
(
/>khoan-2009-2702527.html).
0
5

10
15
20
25
30
35
40
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
14

Bi vì thiu đi nhng lut l và bin phát giám sát thn trng cho hot
đng ca h thng các t chc Ngân hàng và phi Ngân hàng, tín dng tng
trng nóng là mt hình thc phân b không hiu qu ca h thng tín dng. Ti
Vit Nam nm 2007, s hot đng sôi đng và phát trin mnh ca lnh vc
chng khoán, bt đng sn và tiêu dùng đã tác đng ngc vào h thng ngân
hàng làm cho nó cng sôi đng theo. Do đó, mc dù tng d n cho vay nm
2007 tng gn 40% so vi cùng k nhng tp trung ch yu đi vi lnh vc phi
sn xut, trong khi lnh vc sn xut li cha đáp ng đc nhu cu. Theo nh
Asia Development Bank (2001), “Trong sut thp niên 1990, li nhun ca các
doanh nghip có chiu hng suy gim ti Thái Lan. Nhng thay vì gim cho
vay, h thng tài chính ti Thái Lan li tip tc đ vào th trng nhng dòng
vn r nhm đ h tr cho các doanh nghip tip tc đu t”. iu này cng nht
quán vi các nghiên cu v bùng n tín dng. Terrones (2004), đã mô t 3 dng
ca bùng n tín dng: tng trng tín dng mnh theo ngha thông thng, tng
trng đu bình thng nhng không tuân theo nhng chu k suy gim ca nn
kinh t và tng trng vt nhu cu.
Bài nghiên cu tin rng s “bão hòa tín dng” có th gây ra tác đng âm
đi vi nn kinh t, đc bit là trong nhng nn kinh t mi ni nu nhng kênh
phân b tài sn khác, chng hn nh th trng chng khoán không tht s phát
huy hiu qu ca nó. Vi th trng chng khoán vng mnh, phn vn cho vay

ca các đnh ch tài chính và phn vn ch s hu t các c đông tham gia th
trng có th gn kt ln nhau đ to s n đnh hn, quan h b sung cho nhau.
Nghiên cu này cng nhn ra rng tht là khó cho mt nn kinh t mi ni
trong vic tip nhn và s dng hiu qu dòng vn ln đ vào thông qua kênh
Ngân hàng hoc là kênh chng khoán, và đây cng là mt trong nhng vn đ
mà Vit Nam phi đi mt trong giai đon gia nhng thp niên 2000. Cùng thi
15

gian này, khng hong tài chính toàn cu đã xy ra vào nm 2008. Tuy nhiên, nó
gây nh hng ít nghiêm trng hn mt s d đoán. Và c hi đ tìm hiu, đo
lng mc đ nh hng nghiêm trng nh th nào nu không có th trng
chng khoán là không th xy ra. ây chính là lý do nghiên cu này đc thc
hin bng vic s dng d liu chui thi gian đ tìm hiu s “bão hòa tín dng”
và vai trò ca th trng chng khoán trong vic gim bt tác đng ca bùng n
tín dng. Tht vy, nghiên cu này s cho thy th trng chng khoán có tác
đng tích cc đn nn kinh t trong tt c 5 quc gia nghiên cu.

16

Chng 3
D LIU VÀ PHNG PHÁP NGHIÊN CU
3.1. D liu
D liu đc thu thp theo quý ca Tng sn phm ni đa GDP (Y),
Tng chi phí đu t (I) và Cung ng tin t (M1 và M2) tính theo đng ni t t
các d liu thng kê ca Qu tin t quc t (IMF). Các ch s kinh t v mô
khác nh Dân s và Ch s giá điu chnh cho GDP cng đc thu thp t IMF.
i vi d liu dân s, chúng ta ni suy d liu dân s t nm ra quý bng cách
gi đnh tng trng đu qua các quý. Riêng v d liu GDP ca Vit Nam,
GDP theo quý đc ly t d liu ca cafef.vn.
Nghiên cu s dng GDP đ đo lng sn lng ni đa (Y) và Tng đu

t đ đo lng cho bin đu t (I). Phng pháp đo lng mc đ cung ng tin
t ca các đnh ch tài chính trung gian (M) là hiu s gia cung tin ngha rng
và cung tin ngha hp (M2 – M1). Rousseau và Wachtel (1998) đã tr đi M1 t
M2 đ đa ra cách thc đo lng cung tin dài hn đc to ra t h thng Ngân
hàng. Theo quan đim chung v cung tin, cung tin ngha rng dùng đ đu t
cho các d án dài hn và duy trì/h tr cho s phát trin. o lng (M2 – M1)
nhm gim bt nhng sai s/nhiu hn là đo lng bng tng mc cung tin M2.
D liu v th trng chng khoán đc ly t World Federation of
Exchange (WFE) và đi vi d liu ca Vit Nam thì đc ly t cafef.vn. T
chc này cung cp đa dng các ch s v th trng vn cho c c phiu và trái
phiu cho nhng sàn giao dch có quy mô ln nht  mi nc. i vi 5 nc
trong bài nghiên cu, đó là Jakarta Stock Exchange ti Indonesia, Korea Stock
Exchange ti Hàn Quc, Kuala Lumpur Stock Exchange ti Malaysia, Bangkok
Stock Exchange ti Thái Lan (SET) và Ho Chi Minh Stock Exchange (HOSE)
17

ti Vit Nam. Ch s Vn hóa th trng (MC) đi đin cho quy mô ca th
trng chng khoán và ch s Tng giá tr giao dch (VT) đi đin cho c quy
mô và tính thanh khon ca th trng.
Tt c các bin đc phân tích da trên s liu bình quân đu ngi tính
theo đng ni t  mi quc gia và s dng ch s điu chnh GDP đ chuyn
các s liu danh ngha v s liu thc tính theo giá nm 2010. Vic s dng đng
ni t cho phép chúng ta đo lng chính xác hn tác đng ca các ch s tài
chính lên tình hình nn kinh t vi s liu thc t. Vic các bin s quy v bình
quân đu ngi giúp chúng ta nghiên cu đc mi quan h gia các ch s tài
chính và sn lng (đu ra) cho c 2 chiu mt cách rõ ràng và chính xác hn.
Chúng ta cng ly logarit t nhiên (ln) cho tt c các bin khi phân tích d liu
chui thi gian nhm đ thu gn giá tr ca mu nghiên cu và gim các sai lch
d liu khi đa vào mô hình phân tích.
Trong nghiên cu thc nghim này, mu nghiên cu vi d liu theo quý

t đu nm 2001 đn cui nm 2013 (do Vit Nam có th trng chng khoán
vào gia nm 2000). Giai đon này bao gm cuc khng hong tài chính toàn
cu nm 2008-2009 và giai đon phc hi sau khng hong. Do mt s gii hn
v d liu và đ đng b d liu  c 5 quc gia nên d liu trong bài nghiên cu
này ch có th cp nht đn cui nm 2013.
3.2. Phng pháp nghiên cu
Phng pháp kinh t lng ca bài nghiên cu bt đu bng các mô hình
t hi quy vector (VAR) đ khám phá mi liên h thng kê nhân qu gia các
ch s tài chính và các bin đo lng tng trng kinh t  mi nc. Bài nghiên
cu này xem xét hai dng khác nhau ca các hot đng tài chính: cung ng tin