Mối quan hệ giữa FDI và tăng trưởng dưới tác động của các yếu tố chất lượng thể chế và môi trường kinh tế vĩ mô

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH



TRNG THC LINH



MI QUAN H GIA FDI VÀ TNG TRNG
DI TÁC NG CA CÁC YU T
CHT LNG TH CH
VÀ MÔI TRNG KINH T V MÔ




LUN VN THC S KINH T





Tp. H Chí Minh – Nm 2015
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH



TRNG THC LINH

MI QUAN H GIA FDI VÀ TNG TRNG
DI TÁC NG CA CÁC YU T
CHT LNG TH CH
VÀ MÔI TRNG KINH T V MÔ


Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
Mã s: 60340201

LUN VN THC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC:
TS. NGUYN KHC QUC BO

Tp. H Chí Minh – Nm 2015
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan Lun vn thc s “Mi quan h gia FDI và tng trng di
tác đng ca các yu t cht lng th ch và môi trng kinh t v mô” là công
trình nghiên cu ca riêng tôi.
Các kt qu nghiên cu trong Lun vn là trung thc và cha tng đc công b
trong bt k công trình nghiên cu nào khác.
Tác gi


Trng Thc Linh

MC LC
TRANG PH BÌA

LI CAM OAN
DANH MC CÁC CH VIT TT
DANH MUC CÁC BNG
TÓM TT
CHNG 1: GII THIU 1
1.1. t vn đ 1
1.2. Mc tiêu nghiên cu 5
1.3. Câu hi nghiên cu 6
1.4. Phng pháp nghiên cu 7
1.5. Phm vi nghiên cu 8
1.6. Ý ngha nghiên cu 8
1.7. B cc đ tài 9
CHNG 2:
MI QUAN H GIA FDI VÀ TNG TRNG KINH T 11
2.1. Các khái nim 11
2.1.1 V tng trng kinh t 11
2.1.2 V vn đu t trc tip nc ngoài 12
2.1.3 V th ch 13
2.1.4 V môi trng kinh t v mô 14
2.2. Lý thuyt v tng trng kinh t 15
2.3. Các nghiên cu trc đây 21
2.3.1 Các nghiên cu v mi quan h gia FDI và tng trng 21
2.3.2 Các nghiên cu v vai trò ca nhân t điu kin tác đng đn mi quan
h gia FDI và tng trng 24

CHNG 3: D LIU VÀ PHNG PHÁP NGHIÊN CU 32
3.1. D liu 32
3.2. Phng pháp nghiên cu 39
CHNG 4:
NI DUNG VÀ KT QU NGHIÊN CU 44

4.1. Mô t bin và tng quan gia các bin 44
4.2. Hi quy d liu cho toàn b mu 46
4.3. Hi quy d liu cho 2 nhóm nc đang phát trin có thu nhp trung
bình cao và thu nhp trung bình thp 51
CHNG 5:
KT LUN 60
TÀI LIU THAM KHO

DANH MC CH VIT TT
FDI Ngun vn đu t trc tip nc ngoài
GDP Tng sn phm quc ni
GMM Mô hình Moments tng quát
GNP Tng sn phm quc gia
IMF Qu tin mt quc t
MNCs Các công ty đa quc gia
UNCTAD Din đàn Thng mi và Phát trin Liên Hip quc
WB Ngân hàng th gii
WIR Báo cáo đu t th gii

DANH MC CÁC BNG
Bng 3.1: Bng phân nhóm các quc gia đc chn mu
Bng 3.2: Bng mô t các bin s dng trong mô hình hi quy
Bng 4.1: Thng kê mô t bin toàn b mu 20 nc giai đon 1985-2013
Bng 4.2: Ma trn h s tng quan gia các bin
Bng 4.3: Bin ph thuc : Tng trng GDP đu ngi. Kt qu hi quy cho toàn
b mu 20 quc gia Châu Á giai đon 1985-2013. Phng pháp c lng: System-
GMM
Bng 4.4: Bin ph thuc : Tng trng GDP đu ngi. Mu 10 quc gia Châu Á
có thu nhp bình quân đu ngi trung bình cao giai đon 1985-2013. Phng pháp
c lng: System-GMM

Bng 4.5: Bin ph thuc : Tng trng GDP đu ngi. Mu 10 quc gia Châu Á
có thu nhp bình quân đu ngi trung bình thp giai đon 1985-2013. Phng
pháp c lng: System-GMM
Bng 4.6: Bin ph thuc : Tng trng GDP đu ngi. Mu 10 quc gia Châu Á
có thu nhp bình quân đu ngi trung bình thp giai đon 1985-2013 (có s dng
bin gi Vit Nam). Phng pháp c lng: System-GMM

TÓM TT
Li ích d kin ca các dòng vn luôn là đ tài tranh lun ca nhiu nghiên cu,
đc bit là tác đng ca chúng đn tng trng. Nghiên cu thc nghim cho thy
hiu qu khai thác FDI có liên quan đn nng lc hp th trong nn kinh t ca
nc s ti. Tuy nhiên, nhng nghiên cu thc nghim trc đây ch gii thích m
h v vn đ này. Nh Lipsey và Sjöholm (2005) đã lp lun, tính không đng nht
trong các nhân t điu kin ca nc s ti chính là ngun gc ca s khác bit
trong các kt lun ca nghiên cu thc nghim. Bài nghiên cu này s góp phn vào
cuc tranh lun trên bng cách cung cp mt cái nhìn sâu hn v các yu t điu
kin đa phng có th nh hng đn mi quan h gia dòng vn nc ngoài và
tng trng kinh t. Nghiên cu đc thc hin vi k thut GMM cho d liu
bng ca 20 quc gia Châu Á giai đon 1985-2013. Nghiên cu la chn s dng
mô hình GMM, nhm khc phc nhng hn ch khi phân tích d liu bng, t đó
cho thy tm quan trng ca vic xem xét môi trng kinh t v mô cng nh các
yu t cht lng th ch khi đánh giá tác đng kinh t ca các dòng vn nc
ngoài. Trong tt c các c tính, kt qu cho thy các bin đi din cho môi trng
kinh t v mô cng nh các yu t cht lng th ch có góp phn trc tip vào tng
trng kinh t. Hn na, khi chia mu thành hai nhóm nc có thu nhp trung bình
cao và trung bình thp, kt qu còn cho thy các bin này có tng tác vi FDI,
khng đ
nh nh hng gián tip ca chúng đn mi quan h FDI - tng trng.
1

CHNG 1
GII THIU

1.1. t vn đ
Các dòng vn, đc bit là vn đu t trc tip nc ngoài (FDI), là mt trong
nhng thành phn quan trng ca toàn cu hóa và hi nhp quc t ca các nn kinh
t đang phát trin. Trong khi thng mi quc t tng gp đôi, dòng chy đu t
trc tip nc ngoài đã tng gp 10 ln trên toàn th gii. Nhìn chung,  các nc
đang phát trin, t l ca FDI trong tng dòng vn chy vào đã tng t 5,3% nm
1980 lên hn 60% vào nm 2000 (xem Yeyati và cng s, 2007).
Theo Báo cáo u t th gii nm 2014 (WIR) công b ngày 24/6/2014 ca
Vn phòng T chc Thng mi và Phát trin ca Liên hp quc (UNCTAD), dòng
vn đu t trc tip nc ngoài (FDI) trên toàn cu đang trên đà tng trng. Theo
đó, sau khi gim mnh vào nm 2012, dòng vn FDI đã tng 9% trong nm 2013,
đt 1,45 nghìn t USD. Dòng vn FDI ghi nhn đc cho thy s tng trng  tt
c các nhóm nc: các nn kinh t phát trin, đang phát trin và đang chuyn đi.
C th, nm 2013, các nn kinh t đang phát trin vn đng đu th gii v
lng vn FDI chy vào vi s vn lên đn 778 t USD, chim 54% tng vn FDI
toàn cu. Trong đó, FDI chy vào các nc phát trin tng 9% lên 566 t USD,
chim 39% tng FDI ca th gii. Các nn kinh t chuyn đi nhn đc 108 t
USD vn FDI trong nm 2013.
Xét theo khu vc thì châu Á vn là đim đn đu t hàng đu th gii vi dòng
vn FDI vào các nc châu Á đang phát trin đt 426 t USD, chim 30% tng vn
FDI toàn cu trong nm 2013. Liên minh châu Âu (EU) và Bc M đu thu hút
đc khong 250 t USD. n đnh chính tr, xã hi và vin cnh hi nhp kinh t
khu vc là đng c đa dòng chy t bn ca th gii v châu Á. Gn 30% vn đu
t trc tip nc ngoài (FDI) toàn cu đ v châu Á trong nm 2013.
2
Theo UNCTAD, FDI vào các nc đang phát trin tng là xu hng chính sut
hn 10 nm qua nhng xu th đó đang thay đi. M hin là nc thu hút FDI ln

nht th gii. Mc dù FDI vào M đã gim dn t khi n ra cuc khng hong tài
chính nhng tng s vn FDI vào M nm ngoái vn là 188 t USD (so vi 161 t
USD trong nm 2012), cao hn 50% so vi mc ca Trung Quc - nc thu hút
FDI th hai th gii (124 t USD trong nm 2013, 121 t USD trong nm 2012).

Nm 2000, FDI vào các nc đang phát trin ch chim khong 19%, nhng ti
nm 2013 t l này lên ti 54%. Theo UNCTAD, vi vic kinh t các nc phát
trin đang hi phc, xu hng này s sm thay đi. c tính FDI vào các nc giàu
s tng 35% trong nm 2014 và nm 2016 s chim ti 52% tng FDI toàn cu.
3
FDI t Trung Quc đu t vào các nc trong nm 2013 ln đu tiên vt mc
100 t USD và d đoán còn tip tc tng. u t ra ngoài ca Trung Quc s sm
vt FDI t nc ngoài vào th trng ni đa, đc bit khi các công ty Trung Quc
đang đy mnh mua các công ty nc ngoài và chuyn dây chuyn sn xut sang
các nc nh Campuchia, Myanmar và châu Phi.


T thc t trên cho thy chính xu hng phát trin ca các dòng vn quc t
này đã làm gia tng cuc tranh lun v nhng yu t chính thu hút chúng, đc bit là
vn đu t trc tip nc ngoài. C bn ca các cuc tranh lun hin nay là v li
ích d kin t FDI, cng nh nim tin ca nhiu quc gia rng FDI là mt yu t
4
quan trng trong chin lc phát trin kinh t ca h. Mt câu hi quan trng đc
đt ra là có phi chính các nhân t góp phn gia tng lc hút FDI cng góp phn
làm gia tng li ích ca nó, t đó to thành mt vòng xoáy tác đng lên tng trng.
Cng nh lp lun ca Kose và cng s (2006): " nó không ch đn thun là dòng
vn, mà cùng nhng gì đi cùng vi nó, s mang li li ích ca toàn cu hóa tài chính
cho các nc đang phát trin".
V lý thuyt, có nhiu lý do đ ng h quan đim này. FDI dng nh mang li
nhiu li ích hn so vi các loi dòng vn tài chính khác vì ngoài vic làm tng vn

c phn trong nc, nó còn có mt tác đng tích cc đn tng nng sut thông qua
chuyn giao công ngh và kinh nghim qun lý. Cng có lp lun rng FDI có xu
hng n đnh hn so vi các loi dòng vn khác nên s gim tn thng cho nn
kinh t do dòng chy vn dng đt ngt. Ngoài ra, có bng chng cho thy FDI có
tác đng đn th trng lao đng (nghiên cu ca De Mello, nm 1997 và Lipsey,
2002).
Tuy nhiên,  mt vài nghiên cu thc nghim, FDI đã đc chng minh là có
c tác đng có li và bt li đn tng trng, trong khi nhiu nghiên cu khác li
cho thy là không có mi quan h. Nghiên cu  cp đ doanh nghip thng cho
rng FDI không thúc đy tng trng kinh t (xem Gorg và Greenaway, 2004 - mt
đánh giá toàn din ca câu hi này). Ngc li, nhiu nghiên cu kinh t v mô li
cho thy vai trò tích cc ca FDI trong hot đng kinh t, mc dù có mt s ngoi l
nh Herzer và cng s (2008) và Carkovic và Levine (2005) có kt qu cho thy
rng dòng vn nc ngoài không có nh hng mnh m đn tng trng kinh t.
S mâu thun v kt qu c
a các nghiên cu thc nghim đã yêu cu các hc
gi thn trng hn khi đa ra kt lun tng quát v mi quan h gia FDI và tng
trng, c th là phi xem xét đn s tn ti ca các yu t bên ngoài liên quan đn
FDI. Và đây cng chính là ý tng cho nghiên cu vi đ tài “Mi quan h gia
FDI và tng trng di tác đng ca yu t cht lng th ch và môi trng
kinh t v mô”.
5
1.2. Mc tiêu nghiên cu
Thc t là kt lun ca nghiên cu cho các nc khác nhau thng không ging
nhau ngay c khi s dng cùng mt k thut c lng trên d liu tng t trong
khong thi gian tng t. Bài nghiên cu này c gng nhn mnh rng các nn
kinh t đang phát trin không phi là mt mu đng nht, trái ngc vi cách tip
cn trong mt s nghiên cu thc nghim. Cng nh nghiên cu ca Lipsey và
Sjöholm (2005), bài nghiên cu này nhm mc đích xem xét liu s không đng
nht v các yu t  các nc s ti có phi là ngun gc dn đn nhng phát hin

khác bit trong các nghiên cu thc nghim trc đây hay không.
Tính không đng nht trong các th trng tip nhn vn có th liên quan đn
nhiu khía cnh khác nhau mà các nghiên cu thc nghim thng gi là "nng lc
hp th". Nhng nhân t này dng nh là điu kin tiên quyt đ các nc s ti
đc hng li t FDI . Bài nghiên cu này s kim tra xem các nc có môi
trng th ch và kinh t tt hn có th khai thác FDI hiu qu hn hay không,
trong khi các nghiên cu v vn đ này thì vn còn khá ít. iu này đc bit đúng
đi vi các nn kinh t đang phát trin, ni mà các tác đng tim n ca FDI là ln
nht. Do đó, đ tài nghiên cu đc đt ra đ kim tra mi quan h gia FDI, phát
trin th ch, n đnh kinh t v mô và tng trng kinh t  các nc đang phát
trin. Nghiên cu cng c gng cung cp nhng hiu bit mi v vai trò ca các yu
t
cu trúc nht đnh nh s phát trin ca đô th hóa và cht lng ca c s h
tng. Nh đã đ cp  trên, tt c nhng yu t này không ch đóng mt vai trò quan
trng nh lc hút chính ca dòng vn nc ngoài mà chúng cng góp phn làm
tng tc đ tng trng kinh t. Nghiên cu nhm mc đích điu tra xem chúng có
phi là nhng yu t chính to ra li ích phát sinh t dòng vn FDI hay không.

6
1.3. Câu hi nghiên cu
Trên c s mc tiêu nghiên cu nêu trên, nghiên cu hng đn tr li 4 câu
hi c th sau:
1. FDI vào quc gia tng có tác đng làm tng trng và phát trin kinh t 
các nc Châu Á hay không?
2. Các nhân t điu kin (v kinh t v mô và cht lng th ch) tác đng th
nào đn mi quan h gia FDI và tng trng kinh t?
3. nh hng ca FDI lên tng trng và phát trin kinh t quc gia (di tác
đng ca các nhân t điu kin) có khác bit gia hai nhóm quc gia đang
phát trin (có thu nhp trung bình cao và thu nhp trung bình thp) ti Châu
Á hay không?

4. Các yu t đa phng có tác đng đn mi quan h gia FDI và tng
trng  Vit Nam hay không?
7
1.4. Phng pháp nghiên cu
 tr li các câu hi nêu trên, nghiên cu s dng các lý thuyt nghiên cu
trc đây đ xem xét nhng nh hng k vng ca FDI và các nhân t điu kin
lên tng trng kinh t. Sau đó, nghiên cu đi vào thu thp mt s nghiên cu thc
nghim v vn đ này, cách thc, phm vi và kt qu tìm đc ca các nghiên cu
đó. Trên c s đó, nghiên cu tin hành so sánh và chn phng pháp đnh lng
các bin phù hp trong kh nng thu thp s liu thc t, c s d liu ca các quc
gia thuc Châu Á. Sau khi đã có các bin, nghiên cu s dng phng pháp thng
kê mô t d liu, phân tích đnh tính, rút ra cái nhìn tng quan v mu nghiên cu,
mi tng quan gia các bin gii thích và bin ph thuc cng nh mi tng
quan gia các bin gii thích vi nhau. So sánh du k vng vi lý thuyt và nghiên
cu thc nghim trc đó. Cui cùng, s dng phân tích hi quy mô hình d liu
bng đ x lý và phân tích s liu nhm tr li cho ba câu hi nghiên cu đã đt ra.
 tr li cho câu hi th nht và th hai, mô hình hi quy tt c các bin thuc tt
c các nc trong mu, sau đó thông qua các kim đnh và tiêu chí đ xác đnh mô
hình thích hp và tt nht. Riêng câu hi th ba và th t, 20 quc gia đc chia
làm 2 mu bng nhau là nhóm quc gia có thu nhp trung bình thp và nhóm quc
gia có thu nhp trung bình cao, và cùng tin hành hi quy, kim đnh kt qu. Trong
quá trình hi quy mu nhóm nc có thu nhp trung bình thp, nghiên cu s dng
thêm bin gi Vit Nam. Thông qua kt qu, tin hành so sánh vi du k v
ng
trong khung lý thuyt đã trình bày cng nh các nghiên cu thc nghim  trên đ
rút ra kt lun, hn ch ca nghiên cu cùng nhng gi m hng nghiên cu tip
theo.
8
1.5. Phm vi nghiên cu
 có đc các khong thi gian dài nht cho phân tích, chúng tôi đã chn mu

các quc gia t Châu Á. Các quc gia này là mt trong nhng đi tng nhn FDI
ln trong giai đon phân tích. Hn na, các chính sách n đnh đã đc thông qua
bi nhiu nc trong s này trong thp niên 80 và 90, làm cho mu các nc này
phù hp vi mc đích ca bài nghiên cu. Các nn kinh t châu Á đc đc trng
bi thâm ht tng đi nh, t l tit kim cao, t do hóa th trng tài chính và
tng trng kinh t cao và bn vng. Sau khng hong nhng nm 1980, khu vc
này đã tri qua mt s đt bin đáng chú ý ca dòng vn đu t t nhng nm 1990,
vi s gia tng t l ca FDI chy vào trên tng dòng vn (xem Baharumshah và
Thanoon, 2006). Tóm li, nhóm này cung cp mt trng hp thú v đ nghiên cu,
bi phn ln đã tri qua nhng ci tin trong n đnh kinh t v mô và cht lng
th ch k t nhng nm 90, nhng vi kt qu tng trng khác nhau.
1.6. Ý ngha nghiên cu
Nghiên cu đã góp phn xác đnh mc đ nh hng ca FDI đn tng trng
kinh t (trong s tng tác vi các yu t kinh t v mô và th ch chính tr)  các
quc gia khu vc Châu Á. Thông qua đó, nghiên cu giúp nâng cao nhn thc v
tm quan trng ca FDI trong tng trng và phát trin kinh t cng nh tm quan
trng ca yu t kinh t v mô và th ch chính tr trong vic gia tng kh nng hp
th vn FDI vào các quc gia. T nhn thc đó, vic chun b tin đ v các nhân t
điu kin trc khi thu hút FDI cng nh các u tiên trong chính sách FDI đc
chú trng hn nhm đt đc mc tiêu tng trng và phát trin  các nc đang
phát trin nói chung và Vit Nam nói riêng.
9
1.7. B cc đ tài
B cc đ tài bao gm nm chng.
• Chng 1:
gii thiu chung v đ tài nghiên cu nh lý do thc hin nghiên
cu, mc tiêu, phng pháp.
• Chng 2:
trình bày tng quan lý thuyt, xem xét nhng cách bit gia lý
thuyt v li ích ca dòng vn FDI và các bng chng thc nghim mâu

thun vi vn đ này. ng thi, chng này cng trình bày nhng nghiên
cu thc nghim trc đây v mi quan h gia FDI và tng trng, các
nhân t tác đng đn mi quan h đó.
• Chng 3:
mô t d liu và các phng pháp tính toán đc s dng trong
phân tích thc nghim.
• Chng 4:
trình bày các kt qu chính.
• Chng 5:
nhn mnh nhng kt lun quan trng t đ tài nghiên cu, đng
thi nêu lên nhng hn ch và gi ý đ tài nghiên cu m rng chuyên sâu
hn.

10
Tóm tt chng 1
Chng 1 trình bày nhng nét s lc v nghiên cu. Nhn thy tm quan trng
và nhng tác đng ca dòng vn FDI đn tng trng, nghiên cu đã đc thc
hin đ khám phá mi quan h này di tác đng ca các nhân t điu kin. Mc
đích ca bài vit là nhm tr li câu hi liu môi trng kinh t v mô và th ch 
các nc tip nhn FDI có th gii thích cho s khác bit v tác đng ca FDI gia
các quc gia đang phát trin hay không. Do vy, nghiên cu s dng mu là 20
quc gia Châu Á đang phát trin giai đon 1985-2013. Mt khác, vì cho rng các
các nhân t kích thích tng trng cng có th to ra nhiu vn FDI hn nên nghiên
cu la chn gii quyt vn đ ni sinh và quan h nhân qu thông qua vic s dng
mô hình c lng GMM cho d liu bng. Nghiên cu cng s dng mt lot các
phng pháp kinh t lng đ kim tra tính vng ca các c tính. c tính d liu
bng đc s dng so sánh các kt qu t phân tích xuyên quc gia. Cui cùng,
toàn b mu đc chia thành hai b đi vi các nc thu nhp trung bình thp và
thu nhp trung bình cao đ điu tra xem liu các nn kinh t vi trình đ phát trin
khác nhau s có đc mc đ lan truyn t FDI nh th nào.

11
CHNG 2
MI QUAN H GIA FDI VÀ TNG TRNG KINH T
2.1. Các khái nim
2.1.1 V tng trng kinh t
Theo đnh ngha ca Simon Kuznet (1996) thì “tng trng kinh t là s gia
tng bn vng v sn phm tính theo đu ngi ngi”, theo Douglass C. North và
Robert Paul Thomas (1973) thì “tng trng kinh t xy ra nu sn lng tng
nhanh hn dân s”.
Các nhà kinh t hc đã s dng hai ch tiêu tng sn phm quc dân (GNP) và
tng sn lng quc ni (GDP) đ đo lng tc đ tng trng ca mt nn kinh t.
Tuy nhiên, trong hu ht các bài nghiên cu thc nghim v tng trng kinh t đu
s dng ch tiêu GDP làm đi tng nghiên cu.
Tng sn lng quc ni (GDP) đc đnh ngha là giá tr th trng ca tt c
hàng hoá và dch v cui cùng đc sn xut ra trong phm vi mt lãnh th quc
gia trong mt thi k nht đnh (thng là 1 nm). ây là giá tr cho bit mc đ
lao đng sn xut hiu qu ca mt quc gia, nó là ch s đo lng sc mnh kinh
t ca mt đt nc.
12
2.1.2 V vn đu t trc tip nc ngoài
Theo Qu tin t quc t IMF thì FDI đc đnh ngha là hình thc đu t ra
khi biên gii quc gia, trong đó ngi đu t trc tip đt đc mt phn hay toàn
b quyn s hu lâu dài mt doanh nghip  mt quc gia khác. Quyn s hu này
ti thiu phi bng 10% tng s c phn ca doanh nghip.
Theo đnh ngha ca T chc thng mi Th gii, “u t trc tip nc
ngoài xy ra khi nhà đu t t mt nc (nc ch đu t) có đc tài sn  mt
nc khác (nc thu hút đu t) cùng vi quyn qun lý tài sn đó”. Phng din

qun lý là yu t dùng đ phân bit đu t nc ngoài vi các công c tài chính
khác. Trong hu ht các trng hp, các nhà đu t ln tài sn mà ngi đó qun lý
 nc ngoài là các c s kinh doanh. Trong nhng trng hp đó, nhà đu t
thng đc gi là công ty m và tài sn thng đc gi là công ty con hoc chi
nhánh. Theo cách tip cn này, nhà đu t có hai hình thc la chn đu t vào mt
quc gia: hoc là b vn xây dng mt c s kinh doanh mi (greenfield
investment) hoc là b vn mua li/ sáp nhp vi mt c s kinh doanh sn có và
tip tc hot đng, phát trin nó (Merger and Acquisition).
T nhng khái nim trên, có th hiu mt cách khái quát v FDI nh sau: “FDI
ti mt quc gia là vic nhà đu t  mt quc gia đa vn bng tin hoc bt k tài
sn nào vào mt quc gia khác đ có đc quyn s hu và qun lý hoc quyn
kim soát mt th
c th kinh t ti quc gia đó, vi mc tiêu ti đa hoá li nhun ca
mình”.
13
2.1.3 V th ch
Th ch là mt khái nim phc tp và đc xem xét di nhng góc đ khác
nhau. nh ngha kinh đin nht đc đa ra bi nhà kinh t hc ngi c -
Adolph Wagner cho rng: "Th ch là các kh c, các hp đng và lut l thành
vn đang cai qun đi sng và con ngi". Douglass C. North, ngi đc gii
Nobel vi công trình nghiên cu “Kinh t và Th ch” nm 1993, cho rng “Th
ch là nhng gii hn đc vch ra trong phm vi kh nng và hiu bit ca con
ngi hình thành nên mi quan h qua li ca con ngi”. u th k XX, 
phng Tây xut hin mt khuynh hng chính tr mi - khuynh hng ch ngha
th ch - quan nim th ch là bt k liên hip bn vng nào ca con ngi nhm
đt đc mc đích nht đnh nào đó.
Quan nim này tng đi ging vi cách hiu ca Ngân hàng th gii v th
ch, cho rng th ch bao hàm ba ni dung quan trng nht, đó là lut chi, c ch
thc thi và t chc. Vy nên th ch là tp hp các quy tc điu chnh xã hi và là
kt qu ca nhng tha thun xã hi. Th ch mang tính bn cht và là mt đi

tng có tính s hu rõ ràng; nó th hin mt cách sâu sc khuynh hng chính tr
mà đng cm quyn đã la chn.
Tho lun chính sách gn đây ca FETP (“Khi thông nhng nút tht th ch đ
phc hi tng trng”, Bài th
o lun chính sách ti Chng trình Lãnh đo Qun lý
Cao cp (VELP) ti trng Qun lý Nhà nc Harvard Kennedy tháng 8/2013) cho
rng th ch yu kém chính là nguyên nhân sâu xa đã dn ti nhng bt n ca nn
kinh t và nguy c suy thoái kinh t hin nay. Các nguy c v kinh t, chính tr và
xã hi ngày nay đu có th lý gii đc bi nhng cuc ci cách th ch b trì
hoãn hoc cha đc tin hành trit đ trong quá kh.  phc hi tng trng,
cn tn dng nhng c hi ci cách th ch trong các nm ti đ tip tc trao quyn
kinh t và chính tr mnh m hn cho ngi dân.
14
2.1.4 V môi trng kinh t v mô
Kinh t v mô là h thng kinh t ca c mt quc gia, vi các ch tiêu đo lng
“sc khe” ca nn kinh t nh tc đ tng trng thu nhp, tht nghip, lm
phát,
Kinh t hc v mô là mt b phn ca khoa hc kinh t nghiên cu s vn đng
và nhng mi liên h kinh t ch yu ca mt đt nc trong phm vi toàn b nn
kinh t quc dân ca mt đt nc, ngha là nghiên cu s la trn ca mi quc
gia trc các vn đ kinh t c bn bao gm: tht nghip, lm phát, tng trng,
xut nhp khu, s phân phi ngun lc và thu nhp gia các thành viên trong nn
kinh t. Mc tiêu ca kinh t v mô c bn là đt đc s n đnh trong ngn hn,
tng trng nhanh trong dài hn, phân phi ca ci mt cách công bng. S n đnh
là kt qu ca vic gii quyt nhng vn đ kinh t cp bách nh lm phát, tht
nghip. Tng trng kinh t đòi hi gii quyt các vn đ dài hn hn liên quan đn
s phát trin kinh t. Phân phi công bng là vn đ nn kinh t phi gii quyt
thng xuyên đ đm bo s n đnh và tng trng.
15
2.2. Lý thuyt v tng trng kinh t

Mô hình tng trng kinh t là cách din đt quan đim c bn nht v tng
trng kinh t thông qua các bin s kinh t và mi liên h gia chúng. Ngay t khi
mi ra đi, các mô hình tng trng kinh t đã tr thành công c hu ích, giúp các
nhà kinh t mô t và lng hoá tng trng ca nn kinh t mt cách rõ ràng hn,
c th hn. Cho đn nay, cùng vi s phát trin ca lch s kinh t hc, các mô hình
tng trng đã chim mt v trí quan trng trong các nghiên cu lý lun cng nh
thc tin v tng trng kinh t  mi quc gia. Theo dòng thi gian, các lý thuyt
và mô hình tng trng đc sp xp thành: (i) Lý thuyt tng trng c đin (th
k XVIII), (ii) Lý thuyt tng trng ca Karl Marx (th k XIX), (iii) Mô hình
tng trng trng phái Keynes (đu th k XX), (iv) Mô hình tng trng Tân c
đin (gia th k XX), và (v) Mô hình tng trng ni sinh (cui th k XX).
Mt cách tóm lc, có th thy rng tng trng kinh t đã tng là trung tâm chú ý
ca các nhà kinh t chính tr c đin t Adam Smith ti David Ricardo và Karl
Marx, nhng ri ri vào quên lãng trong sut thi k “cách mng cn biên”
(marginal revolution). Vi n lc tng quát hoá nguyên lý ca Keynes v cu hiu
qu trong ngn hn, Roy Harrod và Evsey Domar đã tái to li mi quan tâm v lý
thuyt tng trng. Sau nhng nghiên cu ca Robert Solow và Trevor Swan vào
gia nhng nm 1950, lý thuyt tng trng đã thc s tr thành mt trong nhng
ch đ trng tâm ca gii kinh t hc cho đn đu nh
ng nm 1970. Và vào cui
nhng nm 1980, lý thuyt tng trng ni sinh đã làm tái sinh lnh vc này sau
mt thp k ng quên.
 phn này, nghiên cu s tp trung vào mô hình tng trng ca Robert Solow
(1956) đ xem xét nhng nhân t tác đng đn tng trng. Robert Solow là giáo s
ca khoa hc kinh t, hc vin công ngh Massachusett, nm 1987, ông đc tng
gii Nobel kinh t v nhng đóng góp xut sc trong lý thuyt tng trng và nhng
nghiên cu thc nghim v quá trình tng trng. c bit, ông đa ra cách lý gii
v ngun gc ca tng trng. Trong mô hình đu tiên (mô hình gc), Solow phân
tích mô hình c bn da vào mô hình Cobb - Doulas vi hai yu t lao đng và đu
16

t, tit kim, sau đó ông mi trình bày mô hình tng quát vi yu t công ngh tác
đng ti tng trng nh th nào. Mô hình này còn có cách gi khác là mô hình
tng trng ngoi sinh, bi vì không liên quan đn các nhân t bên trong, rt cc
tng trng ca mt nn kinh t s hi t v mt tc đ nht đnh  trng thái bn
vng. Ch các yu t bên ngoài, đó là công ngh và tc đ tng trng lao đng mi
thay đi đc tc đ tng trng kinh t  trng thái bn vng. Cho đn ngày hôm
nay vn còn nhiu cuc tranh lun, tuy vy, mô hình tng trng ca Solow vn
đc đánh giá là mt trong nhng mô hình có tác đng ln trong h thng lý thuyt
tng trng, đc s dng trong các giáo trình, tài liu và có nhng đánh giá thc t
tng trng ca nhiu nc.
Mô hình tng trng ca Solow m rng mô hình tng trng ca Harrod-
Domar (1946) bng vic thêm vào lao đng nh là mt yu t sn xut, và t l gia
vn và lao đng là không c đnh. iu này cho phép tách bit gia thâm dng vn
và tin trình công ngh.
Mô hình này da trên mt s gi đnh sau:
• Gi đnh linh hot trong dài hn. ây là mt quan đim ca kinh t hc
tân c đin. Khi này, lao đng L đc s dng hoàn toàn và nn kinh t
tng trng ht mc tim nng. ng thi toàn b tit kim s chuyn
hóa thành đu t.
• Mc sn lng thc t Y ph thuc vào lc lng L, lng t bn K và
nng sut lao đng A. T đó, ta có mt hàm sn xut v mô Y =
F(A,L,K). Gi thit là hàm này có dng Cobb – Doulas, tc

• Nn kinh t đóng ca và không có s can thip ca chính ph.
• Có s khu hao t bn. Khi có đu t mi, tr lng vn tng lên.
Nhng đng thi, vn cng b khu hao theo thi gian. Khi đó lng vn
mi có s bng lng vn mi to ra t đu t tr đi các khon hao mòn.
17
• T bn K và lao đng L tuân theo quy tc li tc biên gim dn, có ngha
là khi tng k thì ban đu y tng rt nhanh đn mt lúc nào đó tng chm

li.
Da trên các gi đnh trên, mô hình tng trng ca Solow đã ch ra trng thái
dng ca nn kinh t. Trng thái dng là đim cân bng mà ti đó lng vn gi
nguyên không đi, bi vì lng đu t đ to ra vn mi mi nm ch đ đ bù tr
phn vn b hao mòn. Khi vn không tng thì sn lng cng không tng. Vì vy 
trng thái dng, lng vn trên mt lao đng là c đnh. Vn và lao đng không
tng thì tng sn lng vn là c đnh. ây là h qu ca hàm sn xut có hiu sut
biên gim dn. Nu vn tip tc tng, sn lng s tng nhng vi tc đ gim dn.
Do vy, thu nhp dành cho tit kim cng tng vi tc đ gim dn. Vì vy luôn
luôn tn ti mt “trng thái dng” ca nn kinh t, ni mà mi bin s đu hi t v
mt giá tr c đnh. Nh vy, mô hình Solow d đoán rng nhng nc có tng
trng dân s cao hn s có mc vn và thu nhp trên lao đng thp hn trong dài
hn. ng thi, mô hình cng gii thích đc s tng trng đu đn ca mt s
nc là do tc đ tng trng v công ngh. Tóm li, bên cnh nhng hn ch do
mô hình đc đt trong khá nhiu gi đnh, lý thuyt tng trng ca Solow vn
đóng mt vai trò quan trng trong các hc thuyt v tng trng và m ra nhiu vn
dng cho nhng nghiên cu trong tng lai. Trong đó, mt s lun đim đã đc
chú ý và tip tc đc khai thác trong nhng nghiên cu v sau.