CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN QUYẾT ĐỊNH MUA BẢO HIỂM VÀ GIÁ SẴN LÒNG TRẢ CHO BẢO HIỂM CÂY LÚA Ở HUYỆN CHÂU PHÚ - AN GIANG.PDF

B GIÁO DCăVÀăÀOăTO
TRNGăI HC KINH T TP. H CHÍ MINH



DNGăCỌNGăNH



CÁC NHÂN T NHăHNGăN QUYTăNH MUA BO HIM
VÀ GIÁ SN LÒNG TR CHO BO HIM CÂY LÚA
 HUYN CHÂU PHÚ ậ AN GIANG



LUNăVNăTHCăSăKINHăT





Tp. H Chí Minh - Nm2014



B GIÁO DCăVÀăÀOăTO
TRNGăI HC KINH T TP. H CHÍ MINH

DNGăCỌNGăNH


CÁC NHÂN T NHăHNGăN QUYTăNH MUA BO HIM
VÀ GIÁ SN LÒNG TR CHO BO HIM CÂY LÚA
 HUYN CHÂU PHÚ ậ AN GIANG

Chuyên ngành: Kinh t phát trin
Mã ngành: 60310105


LUNăVNăTHCăSăKINHăT


NGIăHNG DN KHOA HC:
TINăSăNGUYN HUăDNG


Tp.H Chí Minh - Nm 2014



LIăCAMăOAN

Tôiă xină camă đoană đơyă lƠă công trình nghiên cu ca tôi. B s liu trong
nghiên cuălƠăđc s đng ý ca Thy Phùng Thanh Bình ậ Khoa Kinh t,ăTrng
i hc Kinh t Tp.HCM. Các ni dung nghiên cuăcngănhăcácăkt qu nghiên
cu trong lunăvnănƠyălƠătrungăthcăvƠăchaătngăđc công b raăbênăngoƠiădi
bt k hình thc nào. Tôi xin hoàn toàn chu trách nhim v nghiên cu ca mình.

TP.HCM,ăngƠyăγ0ăthángă6ănmăβ014

Tác gi



DngăCôngănh












MCăLC

TRANG PH BÌA
LIăCAMăOAN
MC LC
DANH MC T VIT TT
DANH SÁCH BNG
DANHăSỄCHăHỊNH,ă TH
TÓM TT NGHIÊN CU 1
CHNGă1:ăGII THIU 2

1.1.ăT VNă. 2
1.2. MC TIÊU VÀ CÂU HI NGHIÊN CU 7
1.γ.ăPHNGăPHỄPăNGHIểNăCU 8
1.4. B CC CA BÁO CÁO 8
CHNGăβ:ăCăS LÝ THUYT 9
2.1. LÝ THUYT V LA CHN BT LI VÀ RIăROăOăC.10
2.2. BO HIM NÔNG NGHIP VÀ CÁC RI RO D GP PHI 11
2.2.1. Ri ro và gim thiu ri ro trong nông nghip 11
2.2.2. Bo him cây trng  cácăncăđangăphátătrin. 12
2.2.3. Bo him nông nghip theo ch s. 13
2.2.4. Nhng riăroăcăbn. 14



β.γ.ăTHỄIă VI RI RO, NHN THC RI RO VÀ NHU CU BO
HIM. 15
β.β.1.ăTháiăđ vi ri ro và nhu cu bo him. 15
2.2.2. S nhn thcăđi vi ri ro và nhu cu bo him. 15
2.4. NHNG NHÂN T NHăHNGăN NHU CU BO HIM.16
2.3.1. Các chinălc qun tr ri ro. 16
2.3.2. Nhng nhân t khác nhăhngăđn WTJ và WTP. 17
CHNGăγ:ăPHNGăPHỄPăNGHIểNăCU 23
γ.1.ăPHNGăPHỄPăỄNHăGIỄăNGU NHIÊN (CVM) 23
3.2. D LIU KHONGă XỄCăNH GIÁ SN LÒNG TR (WTP).
24
3.3. MÔ HÌNH V WTP 27
3.3.1. Mô hình lý thuyt v WTP. 27
3.3.2. Mô hình phân tích d liu nh phân (dichotomous) CV. 29
3.3.2.1. Mô hình tho dng ngu nhiên (Random Utility Model - RUM).
29

3.3.2.2. Mô hình giá sn lòng tr ngu nhiên (The Random WTP Model).
30
3.3.3. ng dng Stata x lý d liuăCVătheoăphngăphápăca Alejandro
López-Feldman. 31
3.4. GII THIU TNG QUAN V A BÀN NGHIÊN CU VÀ
CHN MU 33
3.4.1. Tng quan v đa bàn nghiên cu 34



3.4.2. Chn mu 35
CHNGă4:ăKT QU NGHIÊN CU. 38
4.1. KT QU PHÂN TÍCH THNG KÊ MÔ T. 38
4.1.1. Phân tích các bin kinh t - xã hi. 38
4.1.2. Sn xut lúa và nhng ri ro gp phi trong quá kh. 39
4.1.γ.ăTháiăđ vi ri ro và kinh nghim v bo him. 43
4.1.4. Sn sàng tham gia (WTJ) và giá sn lòng tr (WTP). 45
4.2. KT QU PHÂN TÍCH WTJ. 48
4.3. KT QU PHÂN TÍCH WTP 51
CHNGă5:ăKT LUN 56
TÀI LIU THAM KHO
PH LC

DANHăMCăTăVITăTT

STT
T vit tt
ụăngha
1
SXNN
Sn xut nông nghip
2
BHNN
Bo him nông nghip
3
BH
Bo him
4
NN
Nông nghip
5
CP
Châu Phú
6
WTJ
Sn sàng tham gia (Willingness To Join)
7
WTP
Sn sàng tr (Willingness To Pay)

8
CVM
Phngăphápăđánhăgiáăngu nhiên (Contigent
Valuation Method)
9
CV
ánhăgiáăngu nhiên (Contigent Valuation)
10
PPP
Quan h điătácăcôngăt
11
BSCL
ng bng sông Cu Long
12
VN
Vit Nam
13
VN
VităNamăng






DANHăSÁCHăBNG

STT
Bng
Trang

1
Bng 3.1. Bng câu hi Bidding Game.
26
2
Bngăγ.β:ă4ătrngăhpătrongătrăliăWTP
28
3
Bng 4.1: Bng thngăkêăđcăđim kinh t - xã hi ca nông
h
36
4
Bngă4.β:ăNngăsut trung bình ca 3 v lúa trongănm
38
5
Bng 4.3: T l chp nhn mc giá B1
43
6
Bng 4.4: Mi quan h gia mcăgiáăbanăđu B1 và câu tr
li 1
44
7
Bng 4.5: nhăhng ca các binăđc lp ti WTJ
45
8
Bngă4.6:ăTácăđng biên ca các binăđc lpăđn WTJ
46
9
Bng 4.7: Kt qu hi quy WTP (không có bin kim soát)
49
10

Bng 4.8: nhăhng ca các binăđc lpăđn WTP
50
11
Bng 4.9: Giá tr trung bình ca các binăđc lpătácăđng
đn WTP
52






DANH SÁCH HÌNH
STT
Hình
Trang
1
Hìnhăβ.1:ăMôăhìnhănghiênăcuăđăxutăWTJ
18
2
Hìnhăβ.β:ăMôăhìnhănghiênăcuăWTPătrongăđătƠi
19
3
Hìnhăγ.1:ăKchăbnăphngăphápăBidding
25
4
Hìnhă 4.1:ă Tă lă hă să dngă đtă nôngă nghipă theoă h:ă nh,ă
trungăbìnhăvƠăln
37
3

Hình 4.2: T l h b tnăthngăsoăcácăh khác trong xã
39
4
Hình 4.3: Biuăđ t l h yêu thích riăroăcóăđc ca nông
h
40
5
Hình 4.4: Biuăđ t l h yêu thích ri ro mt mát ca nông
h
41
6
Hình 4.5: Kt qu đánhăgiáăngu nhiên
42
7
Hình 4.6: T l % chp nhn ma giá Bid1
44



1


TịMăTTăNGHIểNăCU

Mc tiêu ca nghiên cuănƠyălƠătìmăraăđc giá sn lòng tr cho vic mua
bo him cây lúa theo ch s nngăsut  huyn Châu Phú - tnh An Giang và xác
đnh các nhân t nhăhngăđn quytăđnh mua bo him. Xem xét các yu t nào
tácăđngăđn s sn sàng tham gia (WTJ) mua bo him cây lúa, nhng yu t nào
nhăhngăđn giá sn lòng tr (WTP) ca nông h v vic mua bo him cây lúa
vƠăđ ra các gi ý chính sách nhm góp phnătngăs ngi tham gia mua bo him

cây lúa.
Kt qu nghiên cu cho thy: có tt c 8 yu t cóăỦănghaăthngăkêătácăđng
đn s sn sàng tham gia (WTJ)ca nông h v vic có mua bo him cây lúa hay
không.ng thiăcngăxácăđnhăđc 4 yu t cóăỦănghaăthngăkêătácăđng đn giá
sn lòng tr (WTP) ca nông h đ t đóătínhătoánăđc mc giá sn lòng trcho
vic mua bo him cây lúa ca nông h khu vc nghiên cu là 4γ.γ00ăVN, mc
giá này caoăhnămc giá tham khoătrc khi thu thp s liu vƠăcaoăhnămc giá
ca Trang (2013) nghiên cu tngăt  tnhăng Tháp.
Hai trong s nhng gi ý chính sách mà tác gi đaăraăđ tngăs ngi tham
gia mua bo him cây lúa là: th nht là tngăcng công tác tuyên truynăđn các
nông h v BHNN thông qua các hình thcătrênăđƠiăphátăthanhăđaăphng,ăcácăt
chc xã hi  đaăphng,ăcácăt trng, t ri,ăcácăcôngătyăvtătănôngănghipăđ
tngăcng s hiu bit ca nông h v nhng ích li ca vic tham gia mua bo
him; th hai là to lòng tin cho nông h vƠăcóăcăch đn bù linh hot theo thc t
 xã thay vì s dng ch s nngăsutăđ xácăđnh mcăđ thit hi dùng chung ca
huynăkhiăcóăthiênătai,ălălt, dch bnh xy ra.



2


CHNGă1:ăGIIăTHIU

Ni dung chngă1 trìnhăbƠyăcáchđt vnăđ chn đ tài nghiên cu, nêu các
câu hi mc tiêu nghiên cu, s dngăphngăphápăgii quyt vnăđ nghiên cu và
trình bày b cc ca lunăvn.

1.1. TăVNă.
Sn xut nông nghip (SXNN) là ngành sn xutăđi mt vi nhiu vnăđ

không chc chn nhăgiáăc yu t đu vào, giá nông sn và nht là tình hình dch
bnh, tình hình thi tit không năđnh.ăiu này nhăhng lnăđn nngăsut thu
hoch và thu nhp sau cùng ca nông dân. Nhngăđiu không chc chn trong sn
xut có th gây ra nhng ri roăđángăk trong thu nhpăvƠăđc bit gây bt li cho
nhng h sn xut nh hoc nhng h nghèo sng bng ngh nông nghip  các
ncăđangăphátătrin (Sarris và cng s, 2006). Hu ht các nông h đu t đuătă
vào qun lý ri ro và s dng nhng chinălc qun tr riăroănhăt bo him (tit
kim phòng b),ăđa dng hoá cây trng,vayămn (có th lƠăvayămn caăngi
thân, hàng xóm). Tuy nhiên, nhng nông h này có th tht bi trong vicăđi phó
vi nhng cú sc nghiêm trng trong sn xut nông nghip (Ramasubramanian,
2012).Bo him nông nghip (BHNN) là công c tài chính cn thit góp phn quan
trng vào s duy trì năđnh phát trin trong sn xut nông nghip (Nguyn Quc
Nghi,2011). Doăđó,ăvic thit k mt sn phm BHNN tt s giúp cho nhng h sn
xut nông nghip qunălỦăđc ri ro timănngătrongăsn xut là mc tiêu quan
trng  cácăncăđangăphátătrin (Miranda và Farrin, 2012 ).
Sn xut nông nghip đóngăvaiă tròăquană trng trong phát trin kinh t, n
đnh chính tr và xã hi ca Vit Nam vi 70% dân s sng  nông thôn và 44,8%
dân s c nc sng bng ngh nông nghip (Kt qu điu tra NN-NT nmăβ011,
Tng Cc Thng kê Vit Nam) và lúa là cây trng ch yu to ra thu nhp trong
nông nghip (Ninh, 2007). Tuy nhiên, sn xut nông nghip  Vit Nam manh
3


múnlà ch yu, rungăđt b xé l, phn ln nông h có quy mô dinătíchăđt sn
xut nh (dinătíchărungăđtăbìnhăquơnăchăcóă0,6ăha/hăvƠoăloiăthpănhtăthăgii),
ri rác (Nguyn Duy Vnh,ăβ01γ). Bên cnhăđó, vic sn xut nông nghip ca Vit
Namăthng phiăđi mt vi nhiu ri ro t thi tit, dch bnh,ầ nhng ri ro
nƠyăđưăgơyăraăthit hi cho Vit Nam miănmăhƠngănghìnăt đngăvƠăxuăhng phát
trin nông nghipătheoăhng tpătrungănhăhin nay thì nhu cu bo him cho nông
nghipăđ đi phó vi nhng riăroănhăvy là rt cp bách (Nguyn Quc Nghi,

2011).
Chngătrìnhăbo him nông nghip  VităNamăđc trin khai khá sm,
nmă198γăCôngătyăBo him Bo Vităđưătrin khai bo him nông nghip trên cây
lúa  hai huyn V Bn và Nam Ninh thuc tnhăNamănh, thc hinbo him theo
phngăphápătip cn truyn thng;đnănmă1998ăđưăm rng dch v bo him ti
26 tnh, thành trong c nc viăβ00.000ăhaălúaăđc bo him;đn nmă1999, Bo
Vit phi loi b lnhăvc kinh doanh bo him nông nghip này vì chi phí qun lý
cao và ri ro nên không mang li li nhun. nănmă β001,ăCôngă tyă Bo him
Groupama có 100% vnăđuătăncăngoƠi,ăđưărútăkinhănghim ca Công ty Bo
Vit nên ch trin khai dch v bo him nông nghip cho cây trng, vt nuôi 
nhng trang tri, h chnănuôiăln và va đ gim chi phí qun lý, ch yu thc
hin  th trng đng bng song Cu Long (BSCL), nhngăđnănmăβ006ăCôngă
tyăcngăngng hotăđng bo him nông nghip này. Tht bi caăhaiăđt bo him
trong quá kh ch yu do chi phí qun lý bo him quá cao; ri ro v trc li; nông
dân Vit Nam sng ch yuă theoă tìnhă lƠngă nghaă xómă nênă khiă cóă ri ro xy ra
thng bo v quyn li cho nhau; sn xut nông nghip ca Vit Nam ch yu vi
qui mô din tích/nông h không ln nên chi phí qun lý ri ro cao; k thut canh tác
nông nghip caăngi dân ch yu là theo kinh nghim,ătrìnhăđ chuyên môn còn
yu, ch yuălaoăđngăchaăquaăđƠoăto. Bên cnhăđó,ădoanhăthuăBHNNăchim t
trngăkhôngăđángăk so tng doanh thu t bo him phi nhân th và ch có khong
1% cây trng, vt nuôiăđc bo him, chim t trng quá nh đi vi mtănc
4


nông nghipănhăVit Nam trong khi thit hi miănmădoădch bnh, thiên tai lên
ti hàng ngàn t đng (Nguyn Quc Nghi, 2011).
Có hai phngă pháp tip cn BHNN nói chung, bo him cây trng nói
riêng,ă đóă lƠă phngă phápă bo him truyn thng (hay còn gi là bo him bi
thng)ăvƠăphngăphápătip cn mi làbo him theo ch s. Nétăđcătrngăca bo
him biăthng là ly mcăđ thit hi, tn tht ca nông h, t chcălƠmăcnăc

xét biă thng (Nguyn Tun Sn,ă β008).Theo Hazell và Pomareda (1986), bo
him truyn thngă đòiăhi cn phiăgiámăđnh mcăđ thit hiăđ tin hành bi
thng.PhngăphápănƠyăcóăuăđim là bám sát tn tht thc t ca nông h; tuy
nhiên nó gp phiăkhóăkhnăkhiăđòiăhi phi có s liu thngăkêănngăsut cây trng
nhiuănmăca nông h,ăcngănhăkhóăkhnătrongăxácăđnh mcăđ thit hi và tn
kém chi phí.Bo him biăthng không phát huy tính cngăđng và phát sinh ri ro
đoăđc, d dnăđn trc li bo him.
Phngăphápăbo him theo ch s khc phcăđcăcácănhcăđim ca bo
him truyn thng, biăthng da trên các ch s khách quan và mc biăthng
tngăng vi mi ch s nên không cnăgiámăđnh mcăđ thit hi ca tng cá
nhân; mcă đ biă thngă đcă tínhă trênă că s nngă sut bình quân nhiuă nmă
chung ca c vùng hay tiu vùng(Nguyn TunăSn,ăβ008).  đm bo mc bi
thng hp lý thì mcăđ biăthngăđcătínhătrênăcăs nngăsut bình quân trong
nhiuănmăca c vùng hay tiu vùng sinh thái (ƠiăTing nói Vit Nam, 2010).
Phngăphápăbo him theo ch s này d hiu, d xácăđnh mc biăthng, khách
quan và không chuătácăđng t mt cá nhân nào và giúp gim chi phí qun lý vì
không cnăgiámăđnh tn tht tng nông h; tuy nhiên, bo him theo ch s vn còn
mt s nhcăđimănh:ănhng nông h tham gia bo him có th khôngăđc bi
khi có thit hi hocăđc biăthng ngay c khi không có thit hiăcngănhăs
tin biăthng có th caoă hnăhoc thpă hnămc thit hi (Nguyn Tună Sn,ă
2008).
Hin nay có hai dòng bo him theo ch s chính áp dng trong BHNN nói
chung, bo him cây trngănóiăriêng,ăđóălƠ: bo him theo ch s thi tit và bo
5


him theo ch s nngăsut.Theo (Nguyn TunăSn,ăβ008),bo him theo ch s
thi tit vn còn mt s hn ch nh:ăphm vi bo him b hn ch (ch bo him ri
ro do thi tit, các vnăđ khác gây thit hiăthìăkhôngăđc bo him), lp bnăđ
các vùng riăroăđng nhtăđ lƠmăcăs cho vicăxácăđnh ch s thi tit; và theo

Trang (2013), BHNN theo ch s thi tit còn có mt s nhcăđimănhăkhóăkhnă
trong thit k ch s đ đoălng bo him, tnăkémăchiăphíăbanăđu thc hin, khó
đoălng  các khu vc xa trm thi tit,bo him theo ch s nngăsut khu vc
khc phcăđc các hn ch ca bo him theo ch s thi tit.
Theo (2011), kinh nghim caăcácăncăđiătrc trong
vic thit k sn phm BH và x lý các hn ch nhăsau:ăđ đm bo quy lut s
đôngătrongăBHăcácăncăđưăh tr phí BH khá cao hocănhă Nht trin khai mô
hìnhăBHătngăh,ăkhiăđóănôngăh không nhng nhn đc biăthng khi xy ra
ri ro mà còn có quyn nhn lãi sut t hotăđngăđuătăca t chcătngăh;ăđ
hn ch trong vic la chn bt li,  M và Nhtăquyăđnh bt buc các nông h
mua BH hoc  nă vƠăPhilippinăquyăđnh bt buc mua BH đi vi nông h vay
ngân hàngSXNN. Vic thit k sn phm BH  cácăncăkháăđaădng và linh hot
nhăBHăsnălng cho tng cá nhân riêng l, BH snălng theo ch s vùng nhm
tit kim chi phí, BH doanh thu, BH thu nhpăchoăngi sn xut,ăBHăthiênătai,ầă
tu theo đc thù SXNN ca miănc mà h thit k sn phm phù hp.
Theo Lê Nguyn oan Khôi (2011), hin nay BSCLălƠăva lúa và thu sn
ln nht VităNam,ăđóngăvaiătròăquanătrng trong phát trin SXNN (Theo website
Tng cc Thngăkê,ănmăβ011ădin tích cây lúachim 53,5% và din tích nuôi trng
thu sn chim 70,1% so c nc),ănhngăchu nhăhng nhiu nht t binăđi
khí hu. Theo Nguyn Th Lang (2012), sn xut lúa  BSCLăgp nhiu thách
thcădoăthayăđi khí hu,ănc binădơng,ănc mn xâm nhp, din tíchăđt nông
nghip gim, sâu bnh gây hi ngày càng nghiêm trng,ầ; trongăđó,ăAn Giang là
mt trong nhng tnh nm trong khu vcăBSCLăb ngp sâu, ch yu gieo trng
lúa trong mùaăkhôăvƠăđuămùaămaătrcăkhiălătrƠnăv; nhngăđc phù sa biăđp
và là mt trong nhng tnh cung cp lúa go ch yu ca cho khu vcăBSCL,ănht
6


là cho xut khu nên khi có binăđng snălng s nhăhng snălng chung c
vùng BSCL.ăBênăcnhăđó,ătrongăquáătrìnhăhi nhp quc t sâu rng, Vit Nam

đangăđngătrc scăépăđòi gim bt tr cp nông nghip.ăDoăđó,ăvic tìm ra gii
pháp h tr nông dân trong sn xut lúa hin nay khá cn thit.
Ngày 01/3/2011 Chính ph đưăbanăhƠnhăQuytăđnh s γ15/Q-TTg v vic
thc hinăthíăđim bo him nông nghipăgiaiăđon 2011-2013, bo him theo ch s
nngăsut này nhm giúp cho nhng h sn xut nông nghip ch đng khc phc
vƠăbùăđp thit hi tài chính do hu qu ca thiên tai, dch bnh gây ra và s bin
đng ca giá lúa trong thi gian qua có nhăhngăđn thu nhp ca hàng triu nông
dơnăvùngăBSCL, góp phn boăđm năđnh an sinh xã hiănôngăthôn,ăthúcăđy
sn xut nông nghip.ăThíăđim bo him này thc hin trên trng trt,ăchnănuôiăvƠă
thu sn. Vi mc h tr caăNhƠăncăvƠăđiătngăđc h tr (đínhăkèmă Ph
lc A). Theo báoăcáoăsăb kt thúc mtănmătrin khai thc hinăthíăđim BHNN
theo ch s này ti Ngh An (ngày 06/7/2012) thì s h tham gia mua bo him
khong trên 150 nghìn h tham gia viăγ7ănghìnăhaăđc bo him, chaăđc 3%
din tích lúa c nc; nhìn chung, vic trinăkhaiăthíăđim bo him còn gp nhiu
khóăkhnădoăvicăxácăđnh mc phí bo him và nhng hiu bit ca nông h v bo
him nông nghip theo ch s.
Vnăđ đtăraălƠăxácăđnhăđc mc phí bo him mà nông h sn sàng tr đ
mua bo himăvƠăxácăđnhăđc các nhân t nhăhngăđn s tham gia mua bo
him ca nông h. T đóăcóăgiiăphápăchoăgiaătngăvic tham gia mua bo him ca
nông h.
nănayăđưăcóănhiu nghiên cu v mc phí sn lòng tr cho bo him cây
lúa,ăcngănhănghiênăcu v nhăhng lăđn các nông h sn xutălúaănhănghiênă
cu ca Phm Lê Thông (2013) v Mc phí sn lòng tr cho bo him giá lúa ca
các nông h  CnăTh;ănghiênăcu ca Võ Hng Tú và cng s (2012) v Tính tn
thngăsinhăk nông h b nhăhngălăti An Giang và các gii pháp ng phó
(nghiên cu tiăđa bàn huyn An Phú); nghiên cu ca Trang (2013) thc hin v
Nhng nhân t nhăhngăđn vic mua bo him vƠăxácăđnh giá sn lòng tr cho
7

bo him cây lúa cùng thc hin  02 huyn Tân Hng, Thanh Bình tnhă ng
Tháp;ă trongă khiă chaă cóă nghiênă cu nào thc hin  huyn Châu Phú tnh An
Giang. Nhă vy,  khu vc phía Nam sông Hu và  tip tnhă AnăGiangă đưă cóă
nghiên cu v mc giá sn lòng tr cho bo him giá lúa ca nông h nhngăchaă
có nghiên cu v mc giá sn lòng tr cho bo him riăroăthiênătai,ălălt.
T nhng lý do trên, tôi quytă đnh chn đa bàn huyn Châu Phú ậ An
Giangăđ nghiên cuă đ tài Các nhân t nhăhngă đn quytă đnh mua bo
him và giá sn lòng tr cho bo him cây lúa  huyn Châu Phú - An Giang.

1.2.ăMCăTIểUăVÀăCỂUăHIăNGHIểNăCU
- Mc tiêu nghiên cu caăđ tài: c tính đc giá sn lòng tr cho vic
mua bo him cây lúa theo ch s nngăsut  tnhăAnăGiangăvƠăxácăđnh các nhân
t nhăhngăđn quytăđnh mua bo him. Cung cp bng chng thc nghimăđ
gii thích nhng thách thc mà sn phm bo him cây lúa hinănayăđangăđi mt.
-  đtăđc mc tiêu nghiên cu, thì nghiên cu này cn tr liăđc các
câu hi sau:
+ Nông h trng lúa có sn sàng tham gia mua bo him nông nghip
không?
+Có bao nhiêu nhân t nhăhngăđn vic sn sàngtham gia (WTJ) mua bo
him cây lúa ca nông h?
+ călng đc giá sn lòng tr (WTP) cho bo him cây lúa ca nông
h?
+Nhngă ngiă thamă giaă chngă trìnhă thíă đim bo him cây lúa có nh
hng đn giá sn lòng tr (WTP) hay không?

8


1.3.ăPHNGăPHÁPăNGHIểNăCU
- S liu săcp caăđ tƠiăđc trích xut t b d liu nghiên cu thc tin

các huyn tiăng bng song Cu Long phc v d án nghiên cu ca nghiên cu
sinh (Thy) Phùng Thanh Bình, Khoa Kinh t,ătrngăi hc Kinh t Thành ph
H Chí Minh, vi s đng ý ca tác gi. S liu ti huyn Châu Phú s dng trong
đ tài này bao gm: 169 h, tiă0βăxư,ăđcăđiu tra phng vn vào thiăđim tháng
01ănmăβ01γ.
- Mô hình nghiên cu ch yu caăđ tài là: mô hình giá sn lòng tr ca
nông h cho chi phí bo him nông nghip.
- Phngăphápă phơnă tíchăs dng chính là: phngă phápă thng kê mô t,
đánhăgiáăngu nhiên CVM (contingent valuation method) vƠăphngăphápăxơyădng
câu hiătngătácăIBă(interactiveăbidding).

1.4. CUăTRỎCăCAăLUNăVN
Nghiên cuăđ tài vit trong lunăvnănƠyăđc chiaăthƠnhă5ăchng:
- Chngă1:ăGii thiu nhng vnăđ căbn ca lunăvnăbaoăgm:ăđt vn
đ, mc tiêu và câu hi nghiên cu, tng quát v phngăphápăthc hin.
- Chngăβ:ătrình bày căs lý thuyt, các khái nim, mô hình lý thuyt v
giá sn lòng tr, tng quan v đa bàn nghiên cu và chn mu.
- Chngăγ:ămô t chi tit thc hin nghiên cu đánhăgiáăngu nhiên v giá
sn lòng tr theo phngăphápăca López-Feldman.
- Chngă 4:ă Trình bày các kt qu nghiên cutheo trình t các câu hi
nghiên cuăđưăđt ra.
- Chngă5:ăKt lun.
Tóm lc Chng 1: SXNN đóng vai trò quan trng trong phát trin kinh t
ca Vit Nam, đc bit  vùng BSCL thì lúa là cây trng ch yu to ra thu nhp
trong SXNN. Nhng ri ro trong SXNN đã gây thit hi mi nm hàng nhìn t đng.
9


BHNN theo ch s khc phc đc nhng ri ro đó. Hin nay cha có nghiên cu
nào thc hin  huyn Châu Phú v xác đnh các nhân t nh hng đn WTJ và

xác đnh WTP trong BH cây lúa.Mc tiêu ca nghiên cu này là tìm ra đc các
nhân t nh hng đn WTJ và xác đnh WTP cho BH cây lúa. S liu t d án
nghiên cu ca Thy Phùng Thanh Bình. S dng mô hình giá sn lòng tr trong
nghiên cu.Phng pháp x lý là thng kê mô t, đánh giá ngu nhiên CVM và
phng pháp xây dng câu hi IB.
10


CHNGă2:ăCăSăLụăTHUYT

Chngăβ trình bày tngăquanăcăs lý thuyt và mô hình lý thuyt áp dng
cho nghiên cu.ăTrongăđóăcóăhaiămôăhìnhănghiênăcu khác nhau: (i) Mô hình sn
sàng tham gia (WTJ) mua bo himvi bin ph thucăWTJăxácăđnh vic tham gia
mua bo him ca nông h trng lúa và các yu t có nhăhngătngăhayăgimăđn
quytăđnh tham gia này; (ii) Mô hình sn sàng tr (WTP) cho vic mua bo him
vi bin ph thucăWTPălƠăỦăđnhăxácăđnh mc phí bo him mà nông h có th
sn sàng chi tr cho vic mua bo him cây lúa và các yu t có nhăhngătngăhayă
gimăđn quytăđnh này.ng thi trình bày bng câu hiăđiu tra kho sát, thu
thp s liu, s lng mu.

2.1. LụăTHUYTăVăLAăCHNăBTăLIăVÀăRIăROăOăC.
Thut ng la chn bt liă(adverseăselection)ăthngăđc s dng trong
ngành bo him.Bo him ri ro v các loi cây trng  Mvà mt s nc khác
trên th gii thng b tht bi trên khía cnhăthngămi, do các khon biăthng
bo himăvt quá thu nhp và chi phí hành chính, thm chí trong nhngănmăthi
tit tt, s tht bi ca ri ro bo him cây trng này ch yu vnăđ la chn bt li
và riăroăđoăđc (tâm lý  li). RiăroăđoăđcăcóănghaălƠăngi mua bo him có
th thayăđiăhƠnhăviăsauăkhiăđưămuaăbo him sao cho vnăđtăđc mc tiăuăcn
thit, bi vì bo him là làm gim s mt mát liên quan, nhng s thayăđiăđóăcóă
th lƠmătngăxácăsut xy ra s c hocălƠmătngămcăđ nghiêm trng ca s mt

mát; trong khi la chn bt liăcóănghaălƠănhngăngiăthng có kh nngăxy ra
nhng ri ro, mt mát thì sn sàng cho vic mua bo him. Nu công ty không phát
hin nhngăngiănhăvy thì thit hi s xy ra.Ví d: mt nông dân trì hoãn ngày
trngăcơyăđ ch thông tin v thi tit, nu h có thông tin v thi tit tt h s trin
khai trng cây mà không cn mua bo him;ăngc li h vn s trin khai trng
cơyănhngăcóămua bo him cây trng (la chn bt li); nhngăkhiăđưăla chn
11


mua bo him ri, nông h có th s khôngăchmăsócătt cây trng và tìm gii pháp
né tránh các riăroănhăkhiăh không mua bo him (riăroăđoăđc)(Quiggin và
cng s, 1993).

2.2.ăBOăHIMăNỌNGăNGHIPăVÀăCÁCăRIăROăTHNGăXYăRA
2.2.1.ăRiăroăvƠăgimăthiuăriăroătrongănôngănghip
Cngăđng nông thôn  cácăncăđangăphátătrinăthng xuyên phiăđi mt
vi nhiu ri ro trong cuc sng hàng ngày,hu ht trong s h cóăliênăquanăđn
sinh k nông nghip; trong khi vic sn xut nông nghipăthìăthng phiăđi mt
vi nhiu ri ro ch yu do thi tităgơyăraănhăsơuăbnh, ngp lt, giông bão, hn
hán,ầ.ăvƠăthu nhp không chc chn do nhăhng giá c đu ra (Trang, 2013).
Trng tâm ca nghiên cu này ch yu tp trung vào nhng ri ro nói trên và vic
bo him cây lúa.
Theo Smith and Watts (2009), nhng h giàu có kh nngăt đm bo cuc
sng ca h thông qua nhng tài sn d tr nhătin tit kim gi ngân hàng, vic
kinhă doanhă khác,ầă trongă khiă nhng h nông dân sng ph thuc ch yu vào
SXNNănh cây trngăvƠăthngăđi mt vi gimănngăsut cây trng do ri ro v
thi tit hoc nhng cú sc trong sn xut nên gây thit hi ln v thu nhp. Nhng
h nông dân này sn sàng b ra mt s chiăphíăđ đi phó hoc gim thiu nhng
ri ro và các cú sc gây thit hi cho thu nhp ca h. Mt s yu t nhăhng đn
vic nhng h nông dân sn sàng b raăchiăphíăđ gim thiumt phn hoc hoàn

toàn nhng thit hi do ri ro v thi tit hoc các cú scăkhácănh:ă
(i) Quyămô,ăkíchăthc ca nhng mt mát timănngăcóăth xy ra gây tn
tht lnăđn thu nhp, tài sn ca h dân. Ví d:  cácăncăgiƠuănhăNht, Úc thì
h có th s không mua bo him cho chicăxeăđp vì giá tr không lnăđi vi thu
nhp ca h,ănhngăh sn sàng b ra chi phí mua bo him cho vic rò r khí gas
gây cháy nhà vì nhăhng lnăđn thu nhp ca h.
12


(ii) Mt yu t quan trng th hai là tn sut xy ra nhng thit hi làm bin
đng snălng cây trng.Khi thit hi không xyăraăthng xuyên (khong 20-30
nmă xy ra mt ln), mc dù xy ra thit hi ln thì nhng h nông dân không
mun b ra nhngă chiă phíă đ gim thiu nhng ri ro, thit hi timă nngă nƠy;
nhngăkhiănhng thit hi xyăraăthng xuyên, mc dù gây thit hi nh thì nhng
h nông dân sn sàng b ra mt mcăphíăđ gim nh thit hi.
(iii) Mcăđ nghiêm trng d kin xy ra gây tn thtăđángăk. Nhng h
dân có kh nngăs tìm cáchăđ gim thiu ri ro, mt mát khi nhng thit hi xy ra
ln.
(iv)ă Chiă phíăđ gim thiu ri ro. Trong quytă đnh v vic có nên b ra
khongăchiăphíăđ mua bo him cho vic gim thiu ri ro hay không, thì h nông
dân s cân nhc chi phí b raăcóăđemăli li ích mong mun ca h không?
(v) Phn thu nhp mà nhng h nông dân s nhn liăđc bao nhiêu khi b
ra khon phí cho vic gim thiu ri ro. Nhng h dơnăthíchăđc biăthngăcnăc
vào nhng tn tht thc t h phi gp phi, tc là snălng và doanh thu ca h 
mc thp. Mt phn quan trng khác là khi xy ra thit hi thì h cnăđc khon
biăthng kp thi.
(vi) Cân nhc gia khon phí b roăđ gim thiu ri ro so vi nhng chin
lc qun tr ri ro thay th. Nhng nông h, trang tri nông nghip s xem xét các
chinălc qun tr ri ro ca h nhăđaădng hoá cây trng,ăđuătăvƠoălnhăvc
khác trng trtănhăchnănuôi,ăđuătăthu li, hoc trng  nhngăniăkhácănhau,ầă

có r tin và hiu qu hnăsoăvi khon phí b raăđ gim thiu ri ro không?

2.2.2. Boăhimăcơyătrngăăcácăncăđangăphátătrin.
Nhngăngi ng h bo him nông nghipănhălƠămt chinălcăđi phó
ri ro trong sn xut nông nghip, nó góp phn giúp nông dân có cách nhìn ttăhnă
v thayăđi mô hình sn xut sao cho có li,ătngăđuătăkhoaăhc công ngh,ăđuătă
nhiuăhnăchoăsn xut, ci thin thu nhpăvƠăđm bo ngun cung cpălngăthc
13


cho quc gia. Khi có bo him nông nghip,ăcácăngơnăhƠngăcngăt tinăhnătrongă
vic cho vay sn xut nông nghip và có th tngătínădng cho vay xngăđángăvi
khong thu nhp d kin ca h.
Chngătrìnhăbo him nông nghip ch yuăđc thc hin ch yu thông
qua s bao cp ca Chính ph hoc thông qua quan h điătácăcôngătă(PPP).ăDoăvaiă
trò quan trng ca nông nghip trong phát trin kinh t và vnăđ ri ro trong sn
xut nông nghip nên Chính ph thng có s can thip qun lý ri ro. Thc t, bo
him nông nghip thng nhnăđc s tr cp ln t Chính ph và có s can thip
mnh m. Các can thip bo him nông nghip ch yu nhm mcăđíchălƠ:ăbo v
các h nông dân nghèo, các t chc tài chính cho vay sn xut nông nghip, bo
đm các ri ro trong sn xut nông nghip, gim d tr tài chính cho thiên tai cu
tr và phát trin mngă li an sinh xã hi tt. Trong lch s, vic thc hin bo
him cây trng  cácăncăthng b tht bi do mc phí bo him thp,ăxácăđnh
bo him nông nghipăchaărõărƠngăgia mc tiêu thngămi và xã hi, thiu qun
lý trong kim soát riăroăvƠăgiámăđnh tn tht do thông tin bt cân xng, chi phí
giao dch cao và kh nngăthanhătoánăca các công ty bao him khi xy ra các thm
ho ln. Ti VităNam,ăchngătrìnhăthíăđim bo him nông nghip da trên mi
quan h phát trinăđiătácăcôngătă(PPP)ăvƠăvic thc hin bo him da vào ch s
(Trang, 2013).

2.2.3.ăBoăhimănôngănghipătheoăchăs.
Bo him nông nghip theo ch s đcăđaăvƠoăthíăđim  VităNamănhălƠă
mt bin pháp bo v thu nhp caăngi nông và sinh k ca h trc nhng tác
đng không mong mun t môiătrng bên ngoài. Khi xy ra riăroăđi vi mt loi
cây trng c th đc bo him thì khoanh vùng thit hiăvƠăxácăđnh mc gim thu
nhp(Phm Khánh Nam, 2013).
Theo website: www.snvworld.org (2013), khi nngăsut thc t st gim ít
nht 90% so viănngăsut bình quân trong 3 mùa v tngăng caăγănmăgn nht
14


vƠăđcăcăquanăcóătínhăphápălỦăxácănhn do thiên tai dch bnh quy đnh trong hp
đng thì s đc công ty bo him theo ch s nngăsut biăthng.
Trongăđt thc hinăthíăđim bo him nông nghip Chính ph đưăcóănhiu
chính sách h tr choăngi nông dân nghèo và mc phí bo himăcngătngăđi
phù hpă nhngă s lng hpă đng bo himă choă ngi nghèo vn còn thp do
ngi nông dân không sn lòng mua bo himăđ đi phó vi ri ro bi vì: (i) vi
nhngăngi hành x theo theo kiuăaăthíchări ro, h cho rng h có th c tính
xác sut xy ra ri ro mt cách chính xác;ă(ii)ăđi vi nhngăngi khôngăaăthích
ri ro, h cngăchoărng xác sut xy ra ri ro thp; hoc kt hp c hai vnăđ trên
khi cho rng xác sut xy ra thp và va chp nhn ri ro (Phm Khánh Nam,
2013).

2.2.4.ăNhngăriăroăcăbn.
Ngoài nhngăuăđim ca bo him theo ch s,ăthìăcngăcònătn ti mt s
nhcăđimănhăs khác nhau v nngăsut ca các nông h, nhng tn tht thc t
và s tină ngi dân nhnă đc t bo him, có khi nhng nông h b thit hi
nhngăkhôngăđc biăthng hocăngc li không b thit hiănhngăvnăđc
biăthng, nhngăđiu này trái vi nguyên tc trong bo him khi có thit hi mi
đc biăthng;ăngoƠiăra,ănngăsut lúa  mt vùng rng lnăthng có s khác

bit do nhngăđcăđim v thi tit, triuăcng, th nhng nên mcăđ tn tht và
s tin bo himăcngăs khác nhau. Tuy nhiên, vic bo him theo ch s nƠyăđc
chp nhn nhmăđánhăđi nhng riăroătrênăđ có chi phí giao dch thp.  gim
thiu nhng ri ro này, mtăchngătrìnhăbo him theo khu vcăđcăđaăra;ătrongă
đó,ănôngăh mua bo him s tr mc phí và nhnăđcălƠănhănhauăvìănngăsut s
daoăđng  mc trung bình ca khu vc. Ri ro ca bo him theo ch s thi tit
thngăcaoăhnăbo him theo ch s nngăsut, do bo him theo ch s nngăsut
có th có nhiu miăđeădo hnă(Smith và Watts, 2009).

15


2.3.ă THÁIă ă VI RIă RO,ă NHNă THCă RIă ROă VÀă NHUă CUă BOă
HIM.
2.3.1. TháiăđăviăriăroăvƠănhuăcuăboăhim.
Tháiă đ đi vi ri ro là mt quytă đnh la chn quan trng ca mt cá
nhân, hotăđng nông nghip  cácăncăđangăphátătrin chu nhiu ri ro trong sn
xut.Theo Ellis (1988), mô hình lý thuyt v tháiă đ ca nông h đi vi ri ro
trongăSXNNăđưăch ra rng: nhng nông h có mc thu nhp thpăthng s ri ro
nên h thng s dng không hiu qu các ngun lc trong SXNN và thích sn
xutăanătoƠnăhnălƠăvic chp nhn đuătăriăroăđ đt đc tiăđaăhoáăli nhun
nhăs dngăphơnăbón,ămáyămóc,ăđi miătrongăcanhătác,ầănhm năđnh thu nhp,
điuăđóăcó th nhăhngăđn nhng n lc làm gim ri ro trong sn xut. Nhng
nông h có chp nhnăđánhăđi nhng ri ro gp phi vi li ích k vng hay không
ph thucăvƠoătháiăđ ca h đi vi ri ro.
Trong nghiên cu v cây cacao  B Bin Ngà, Kouame và Komenan (2012)
cho rng s lo ngi v ri ro nhăhng tích ccăđn giá sn lòng tr cho bo him
cacao ca nông h; Galarza và Carter (2010), trong mt nghiên cu  Peru đưăch ra
rng có mi quan h gia s la chn các loi bo him và mcăđ aăthíchări ro
ca nông h. Trong khi đó, nghiên cu ca Clarke (2012) v li ích mà bo him

mang liăchoăngi dân nông thôn  Bangladesh thì khôngăcóăỦănghaăthng kê ca
mi quan h gia s lo ngi ri ro và quytăđnh mua bo him ca nông h.

2.3.2.ăSănhnăthcăđiăviăriăroăvƠănhuăcuăboăhim.
Nhng nông h có quytăđnh mua bo him đ gim thiu ri ro hay không
ph thuc vào kh nngănhn thc xyăraăvƠăkíchăthc (mcăđ nghiêm trng) xy
ra ri ro, s nhn thcănƠyăthng b nhăhng bi các yu t ch quanănhăkinhă
nghim trong quá kh,ăđ tui, gii tính, nhng thông tin hu qu v ri ro có th
xy ra (Zweifel & Eisen, 2012).
16


Nu cá nhân cho rng kh nngăxy ra ri ro là thp thì h thng là t bo
v mìnhătrc nhng riăro,ăkhiăđóănhuăcu bo him thp dn(Petrolia và cng s,
2011).
H giaăđìnhăs chiătiêuăđuătănhiuăhn cho hotăđng gim nh s mt mát
timănngănuănhănóănhăhng ln mc thu nhp ca nông h, cùng vi tn sut
xy ra mt mát (binăđngănngăsut) và kinh nghim trong quá kh v mt mát do
ri do có th lƠmătngăn lc gim nh s mtămátăđóă(Smithă& Watts, 2009).
Cách tt nhtăđ bităquanăđim ca nông h v nhn thc nhng ri ro trong
hotăđngăSXNNăcngănhăvic mua BH gim nh s mt mát do riăroăđóălƠăhi
trc tip h nhn thcă nhă th nào v nhng ri ro xung quanh h; đng thi,
Weerdt (2005) cngăđưăđaăraămô-đunăv s nhn thc ri ro đ giúpăxácăđnh xác
sut snă lngătrongă tngălaiăvi các hotăđng c th,ătrongă đóănôngă h đc
khuynăkhíchăsuyănghăv nhng riăroăliênăquanăđn tng hotăđngănhăvy, vic
xây dng các cn trên và cn di ca s nhn thc s giúp bităđc nhn thc ca
mtă ngiă đi vi các riă roă liênă quană đnă đi sng sn xut xung quanh h”ă
(Weerdt, 2005).

2.4.ăNHNGăNHỂNăTăNHăHNGăNăNHUăCUăBOăHIM.

2.3.1.ăCácăchinălcăqunătrăriăro.
Qun tr ri ro là nhm tìm ra cách qun lý ttăhnăcácări ro và hn ch nó,
nhtălƠăcácănguyăcătim n, t đóăcóăs chun b thích hpăđ hn ch nhng ri ro
xy ra  mc thp nht.Theo Ramasubramanian (2012), trong sn xut nông nghip,
nhng nông h thng qun lý các ri ro bng các binăphápănhăđaădng hoá cây
trng, t chcăbaoăđê,ăthu li hoc làm các công vicăkhácăđ có thu nhp thêm
ngoài nông nghip nuănhăh cm thy chi tin cho các hotăđng này có hiu qu
hnămuaăbo him nông nghip. Ngoài ra, nhng nông h nào có tham gia vào các
t chc xã hi  đaăphng,ăcácăt chc cho vay tit kim, cngăcóăth nhăhng
đn kh nngămuaăbo him ca h (Clarke, 2011).