HOÀN THIỆN HỆ THỐNG KIỂM SOÁT NỘI BỘ TẠI TỔNG CÔNG TY CỔ PHẦN PHONG PHÚ.PDF

B GIÁO DO
I HC KINH T TP.H CHÍ MINH
o0o


TRC AN



HOÀN THIN H THNG KIM SOÁT NI B
TI TNG CÔNG TY C PHN PHONG PHÚ



CHUYÊN NGHÀNH : K TOÁN
MÃ S : 60340301

LU

NG DN KHOA HC : TS. NGUYN NGC DUNG








TP. H CHÍ MINH - 
L
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cu ca riêng tôi. Các s liu, kt qu

nêu trong lun vn là trung thc và cha đc công b trong các công trình khác.






















MC LC
TRANG PH BÌA
L
MC LC
DANH MC CÁC CH VIT TT
DANH MC CÁC BNG BI
 U 1

:
 4
1.1. Khái nim và vai trò ca h thng kim soát ni b: 4
1.1.1 Khái nim: 4
1.1.1.1 Theo báo cáo COSO 1992: 4
1.1.1.2. Theo báo cáo COSO 2013 5
1.2. Lch s hình thành và phát trin ca h thng kim soát ni b 7
1.2.1. Giai đon tin COSO 1992 7
1.2.2. Giai đon báo cáo COSO 1992 9
1.2.3. Giai đon hu COSO 1992 10
1.3. Các b phn cu thành h thng kim soát ni b theo COSO 2013 12
1.3.1. Môi trng kim soát 12
1.3.1.1. Tính chính trc và các giá tr đo đc 12
1.3.1.2. Nng lc ca đi ng nhân viên 12
1.3.1.3. Hi đng Qun tr và y ban Kim toán 13
1.3.1.4. Trit lý qun lý và phong cách điu hành 13
1.3.1.5. C cu t chc 13
1.3.1.6. Phân chia quyn hn và trách nhim 14
1.3.1.7. Chính cách nhân s 14
1.3.2. ánh giá ri ro 14
1.3.3. Hot đng kim soát 16
1.3.3.1. Mi quan h gia hot đng kim soát và đánh giá ri ro 16
1.3.3.2. Phân loi hot đng kim soát 16
1.3.4. Thông tin và truyn thông 18
1.3.4.1. Thông tin 18
1.3.4.2. Truyn thông 19
1.3.5. Giám Sát 20
1.3.5.1. Giám sát thng xuyên 20
1.3.5.2. Giám sát đnh k 21
1.4. So sánh COSO 1992 và COSO 2013 22

1.5. Hn ch vn có ca h thng kim soát ni b: 24
1.6. Mt s đc đim h thng kim soát ni b trong các tp đoàn kinh t ti Vit
Nam: 25
C TR   
 30
2.1. Gii thiu tng quan v Tng công ty 30
2.1.1. Lch s hình thành và phát trin 30
2.1.2. Chc nng nhim v và lnh vc hot đng ch yu 31
2.1.3. c đim hot đng và các mc tiêu hng đn 31
2.1.4. Tình hình t chc công tác k toán 34
2.2. Thc trng h thng KSNB ca Tng công ty c phn Phong Phú 34
2.2.1. Kho sát thc t 34
2.2.1.1. Mc đích kho sát 34
2.2.1.2. i tng kho sát 35
2.2.1.3. Ni dung và phng pháp kho sát (Bng câu hi) 35
2.2.2. Thc trng h thng KSNB ca Tng công ty c phn Phong Phú 36
2.2.2.1. Thc trng v môi trng kim soát 36
2.2.2.2. Thc trng v đánh giá ri ro 43
2.2.2.3. Thc trng v hot đng kim soát 47
2.2.2.4. Thc trng v thông tin và truyn thông 49
2.2.2.5. Thc trng v giám sát 50
2.3. Nhn din và phân tích các nguyên nhân dn đn ri ro trong hot đng ca công
ty 52
2.3.1. Nguyên nhân khách quan 52
2.3.2. Nguyên nhân ch quan 52
           
            
 55
3.1. Quan đim hoàn thin h thng kim soát ni b ti tng công ty Phong Phú 55
3.2. Gii pháp hoàn thin 57

3.2.1. Gii pháp nâng cao tính hiu qu ca môi trng kim soát 57
3.2.1.1. Tính chính trc và giá tr đo đc 57
3.2.1.2. m bo v nng lc nhân viên và chính sách nhân s 59
3.2.1.3. Hi đng Qun tr và y ban Kim toán 60
3.2.1.4. Trit lý qun lý và phong cách điu hành 61
3.2.2. Gii pháp nâng cao tính hiu qu ca đánh giá ri ro 62
3.2.3. Gii pháp nâng cao tính hiu qu ca hot đng kim soát 64
3.2.4. Gii pháp nâng cao tính hiu qu ca thông tin truyn thông 66
3.2.5. Gii pháp nâng cao tính hiu qu ca giám sát 67
3.3. Mt s kin ngh 68
3.3.1. i vi Nhà nc 68
3.3.2. i vi Tng công ty 69
KT LUN 72
TÀI LIU THAM KHO
PH LC 01

PH LC 02







DANH MC CÁC CH VIT TT
CP
:
C phn
HT
:

H thng
KSNB
:
Kim soát ni b
QTRR
:
Qun tr ri ro
TK
:
Tài khon
NSNN
:
Ngân sách nhà nc
DANH MC CÁC BNG BI
Biu 1.1. Các yu t ca h thng KSNB 23
S đ 2.1. T chc b máy qun lý 32

1

 U
1. S cn thit c tài
Trong nn kinh t th trng hin nay, cùng vi quá trình công nghip hóa,hin
đi hóa đt nc, xu th hi np quc t thì vic thit lâp H thng kim soát ni b là
vic vô cùng cn thit hn bao gi ht đc bit là đi vi các công ty ln, Tng công
ty, Tp đoàn kinh t có qui mô ln,đa quc gia
Trong quá trình hot đng, doanh nghip gp không ít ri ro ch quan và khách
quan đe da đn s đt đc các mc tiêu. Do vy mi mt doanh nghip phi t xoay
s đi phó vi các ri ro đó. Và h thng kim soát ni b hu hiu là mt công c
giúp nhà qun lý đt đc các mc tiêu. Hay nói cách khác, tp hp các bin pháp
giúp gim thiu hay ngn nga các ri ro đe da s đt đc các mc tiêu ca doanh
nghip đc coi là h thng kim soát ni b ca doanh nghip nói chung. Các bin
pháp này có th là ngn nga hoc phát hin gian ln và sai sót.
Báo cáo COSO nm 1992 và nm 2013 đc xây dng trên c s kho sát các
Tng công ty ln và rt ln  Hoa K vi quy mô khác bit rt nhiu so vi các loi
doanh nghip Vit nam hin nay. Hn na, lý lun mi v ri ro theo Báo cáo COSO
nm 2013 vn còn là mt điu mi m đi vi doanh nghip Vit nam và các nc. 
nhìn nhn ri ro mt cách đy đ và h thng, cng nh xây dng mt chu trình
KSNB đ qun tr ri ro mt cách hiu qu, Tng công ty cn có thi gian và cách
thc tip cn khoa hc.
Vì vy tôi đã chn đ tài "Hoàn thin h thng kim soát ni b ti Tng công ty
c phn Phong Phú" trên c s kt hp vi vic tìm hiu và đánh giá nhng thun li
và nguy c gp ri ro trong h thng KSNB ca Tng Công ty c phn Phong Phú , tôi
đ xut nhng đnh hng chung nhm thay đi quan đim, cách thc tip cn và qun
lý các ri ro, giúp Tng Công ty c phn Phong Phú hoàn thin h thng KSNB ca
mình. Tuy nhiên, đ Tng công ty thc hin tt mc tiêu ca mình cn phi có nhng
điu kin ph tr t bên ngoài, t chính sách và quy đnh ca Nhà nc do đó tôi cng
đ xut các gii pháp ph tr t Nhà nc, t các đi tng liên quan đ h tr Tng

công ty xây dng đc mt quy trình KSNB hiu qu đ qun lý tt hn các loi ri ro.
2.Tng quan nghiên cu
2.1 Hunh Th Qu Anh (2013) "Hoàn thin h thng kim soát ni b ti Tng công
ty u t và Phát trin công nghip trách nhim hu hn mt thành viên" Xây dng h
2

tng khu công nghip,khu dân c đô th và giao thông giúp thu hút đu t,chm lo đi
sng ca ngi dân ca công ty Becamex IDC Corp. Lun vn đc thc hin da
trên lý thuyt ca h thng KSNB phát trin trên c s qun tr ri ro. Bng phng
pháp s dng bng câu hi, tao đi vi nhà qun lý,tác gi tp trung nghin cu
HTKSNB trong các vn đ nh môi trng kim soát, quy trình mua hàng và thanh
toán, quy trình KSNB đi vi TSC,CCDC,quy trính bán hàng thu tin ti Tng công
ty đu t và phát trin công nghip trách nhim hu hn mt thành viên.
2.2 Ngô Trn Th Minh Thuý (2013) "Hoàn thin h thng kim soát ni b nhìn t
góc đ mt doanh nghip va và nh" Tác gi tin hành kho sát 10 doanh nghip nh
và va đ thy đc các mt tn ti yu kém và nguyên nhân trong h thng KSNB ti
các doanh nghip. T đó đi sâu vào phân tích các th tc kim soát đã đc thit lp
ti các đn v này theo tng chu trình hot đng và đa ra các gii pháp c th cho
tng th tc kim soát.
2.3 Nguyn Th Phng Hoa Trng đi hc Kinh t quc dân "c đim h thng
kim soát ni b trong các tp đoàn kinh t" a ra mt s đc đim ca h thng
KSNB ti các Tp đoàn kinh t ln trong các lnh vc "nóng" nh Ngân hàng ti Vit
Nam hin nay. T đó da trên nhng s thay đi v mt qun lý, hot đng, điu hành
thông qua các mc tiêu hiu qu trong hot đng tác gi đã đa mt s khuyn ngh
cho các tp đoàn có th áp dng nhm đt đc nhng mc tiêu c th.
3.Mc tiêu nghiên cu
- H thng hóa v c s lý lun kim soát ni b
- Phân tích đánh giá thc trng h thng kim soát ni b ti Tng công ty c
phn Phong Phú
- a ra nhng gii pháp đ hoàn thin h thng kim soát ni b ti Tng công

ty c phn Phong Phú
4. ng, phm vi nghiên cu
- i tng nghiên cu là h thng kim soát ni b ti Tng công ty c phn
Phong Phú c th là nhng ngi có chc v quan trng trong Tng công ty (18 đi
tng) nh: Phó phòng, Trng phòng, Phó Giám đc, Giám đc và nhng ngi có
thâm niên công tác.
- Phm vi nghiên cu là ti Tng công ty c phn dt Phong Phú
5
3

- Phng pháp nghiên cu kt hp gia nghiên cu đnh tính và phng pháp
thng kê mô t.
- Phng pháp đnh tính bao gm các phng pháp quan sát,tng hp,din gii
đ phân tích ,đánh giá thc trng và đ xut các gii pháp hoàn thin cho đi tng
nghiên cu.
6. 
. Trình bày các vn đ c bn đ hiu đc chc nng, vai trò, nhim v, tm
quan trng, cách thc xây dng ni dung mt h thng KSNB hu hiu
Làm r̃ đnh ngha và vai trò ca h thng KSNB theo báo cáo COSO 1992 và
theo báo cáo COSO 2013 trên c s phân tích các ni dung quan trng cn lu ý.
Vic so sánh báo cáo COSO 1992 vi COSO 2013 cho thy nhng thay đi
ca KSNB theo báo cáo COSO 2013 nhm phù hp vi môi trng kinh doanh ngày
càng phc tp vi s phát trin công ngh hin đi.
Da trên bng câu hi kho sát tác gi đã tng hp các vn đ liên quan đn thc
trng h thng KSNB ti Tng Công Ty c phn Phong Phú, da trên c s lý thuyt
tác gi thc hin đánh giá h thng KSNB ti công ty c th cho tng b phn hp
thành h thng KSNB theo COSO 2013. Bên cnh đó vic phân tích nguyên nhân ca
nhng hn ch trong h thng KSNB làm c s cho nhng kin ngh  chng 3.
a ra các gii pháp c th v hoàn thin tng b phn cu thành h thng
KSNB, các gii pháp mang tính chính sách, các h tr t Nhà nc góp phn gim

thiu ri ro, sai sót , gian ln, nâng cao vic điu hành kim soát các hot đng đáp
ng các mc tiêu ca Tng Công Ty.
7. Kt cu lu
Li m đu
Chng 1: C s lý lun v h thng kim soát ni b
Chng 2: Thc trng h thng kim soát ni b ti Tng công ty c phn Phong Phú
Chng 3: Mt s gii pháp nhm nâng cao tính hiu qu ca h thng kim soát
ni b ti Tng công ty c phn Phong Phú
Kt lun

4



a h th
1.1.1 Khái nim:

“Kim soát ni b là mt quá trình b chi phi bi ngi qun lý, hi đng qun
tr và các nhân viên ca đn v, nó đc thit lp đ cung cp mt s đm bo hp lý
nhm đt đc các mc tiêu sau đây:
- S hu hiu và hiu qu ca hot đng.
- S tin cy ca báo cáo tài chính.
- S tuân th pháp lut và các quy đnh.
Trong đnh ngha trên có bn khái nim quan trng cn lu ý, đó là quá trình, con
ngi, đm bo hp lý và mc tiêu.
• Kim soát ni b là mt quá trình:
Thông qua quá trình lp k hoch,thc hin và giám sát các hot đng ca đn v
s đc thc hin.  đt đc mc tiêu mong mun đn v cn phi kim soát hot
đng ca mình, KSNB chính là quá trình này.
KSNB không phi là mt s kin hay tình hung mà là mt chui các hot đng

hin din trong mi b phn, gn cht vào hot đng t chc và là mt ni dung c
bn trong các hot đng ca t chc. KSNB không phi là mt chc nng b sung cho
các hot đng ca t chc mà nó là mt b phn không tách ri vi hot đng t chc.
• Con ngi:
KSNB đc thc hin bi nhng con ngi trong t chc, bi suy ngh và hành
đng ca hi đng qun tr, Ban giám đc, nhà qun lý và các nhân viên trong đn v.
KSNB đc thit k vn hành bi h là nhng ngi s vch ra mc tiêu, đa ra bin
pháp kim soát và vn hành chúng. KSNB ch là mt công c đc nhà qun lý s
dng ch không thay th đc nhà qun lý.
Vì mi thành viên tham gia vào t chc vi kh nng, kin thc, kinh nghim và
nhu cu khác nhau nên h thng KSNB ch có th hu hiu khi các thành viên trong t
chc hiu r̃ v trách nhim và quyn hn ca mình, chúng cn đc gii hn  mt
mc đ nht đnh. Do vy đ KSNB hu hiu cn phi xác đnh mi liên h, nhim v
và cách thc thc hin chúng ca tng thành viên đ đt đc các mc tiêu ca t chc.
5

• m bo hp lý:
KSNB ch có th cung cp mt s đm bo hp lý cho các nhà qun tr trong vic
đt đc các mc tiêu ca t chc ch không th đm bo mt cách tuyt đi. iu
này xut phát t nhng hn ch tim tàng trong quá trình xây dng và vn hành h
thng KSNB nh: sai lm ca con ngi khi đa ra quyt đnh, s thông đng ca các
cá nhân, s lm quyn ca nhà qun lý, hay mt lý do khác là chi phí cho quá trình
kim soát ni b không th vt quá li ích đc mong đi t quá trình KS đó nên
không th có mt h thng KSNB hoàn ho.
• Các mc tiêu:
Các mc tiêu kim soát có th chia thành ba nhóm chính:
- Nhóm mc tiêu v hot đng: nhn mnh đn s hu hiu và hiu qu ca vic
s dng các ngun lc.
- Nhóm mc tiêu v báo cáo tài chính: nhn mnh đn tính trung thc và đáng tin
cy ca báo cáo tài chính mà t chc cung cp.

- Nhóm mc tiêu v s tuân th: nhn mnh đn vic tuân th pháp lut và các
quy đnh.
Các mc tiêu có th tách bit nhng cng có thê trùng nhau vì các mc tiêu riêng
l trong tng b phn,tng hot đng có th xp vào mt hay nhiu loi trong ba nhóm
mc tiêu nêu trên.
1
Kim soát ni b khung COSO 2013 đã đc cp nht và nâng cao. K t khi
phát hành vào nm 1992, y ban các t chc bo tr (COSO) Kim soát ni b ca
y ban Treadway - Tích hp khung (framework) đã đc chp nhn rng rãi và áp
dng trên toàn th gii. COSO 2013 đc ban hành ngày 14 tháng 5 nm 2013, duy trì
các yu t c bn ca bn: nm thành phn ca mt h thng kim soát ni b đó là
môi trng kim soát, đánh giá ri ro, hot đng kim soát, thông tin và truyn thông
và các hot đng giám sát h tr nhm đt đc ba loi mc tiêu: hiu qu và hiu qu
hot đng, đ tin cy ca báo cáo và tuân th pháp lut và quy đnh hin hành.
Nm thành phn ca h thng KSNB đc đánh giá thông qua các nguyên tc
nht đnh. im khác bit ln so vi COSO 1992 là vic m rng các mc tiêu báo
cáo tài chính đó là các mc tiêu báo cáo phi tài chính và báo cáo ni b. Các nguyên
tc bt buc đc xây dng da trên nhng cp nht phn ánh môi trng kinh doanh
6

hin đi - gia tng nhu cu chi tiêu ca chính ph, nhu cu tt yu ca con ngi,
nhng li th cnh tranh, môi trng ca công ngh hin đi tiên tin.
1.1.2 Vai trò :
Hot đng kim soát ni b đóng vai trò quan trng trong vic đm bo hiu qu
hot đng và hiu nng qun lý ca đn v. Hot đng kim soát không ch là trong
mt giai đon hay mt phn ca quá trình qun lý mà nó có mt trong tt c các
khâu,các giai đon trong quá trình qun lý. Nh các hot đng kim soát này mà vic
s dng các ngun lc, các mc tiêu,k hoch đ ra luôn luôn đc giám sát cht ch
t khi hình thành cho đn lúc kt thúc.
H thng kim soát ni b có th đc xem nh là kt cu “bê tông ct thép” ca

tòa nhà. Khi có mt kt cu phù hp đ ch đnh và tác nghip thì “h thng” ca
doanh nghip s vn hành trn chu và hn ch đc nhng ri ro, sai pham và gian
ln…trong t chc.
Trong bt k t chc nào thì s xung đt gia li ích chung và li ích riêng gia
ngi s dng lao đng và ngi lao đng luôn tn ti song hành. Nu không có mt
h thng kim soát ni b thì khi ngi lao đng ch quan tâm đn li ích riêng ca
mình mà làm điu gây ra thit hi đn li ích chung ca t chc, ca ngi s dng
lao đng. KSNB s giúp cho các nhà qun tr gim thiu các ri ro thông qua vic
phân quyn, y nhim, giao vic cho cp di mt cách chính xác, khoa hc ch
không phi ch da trên cm tính.
Do vy, có th nói mt h thng KSNB vng mnh s đem li cho t chc các li
ích nh: Hn ch và ngn nga nhng ri ro không cn thit hoc nhng thit hi
không đáng có; Bo v tài sn khi h hng mt mát bi hao ht, gian ln, la gt,
trm cp; m bo tính liên hoàn, chính xác ca các s liu tài chính, k toán, thng
kê cho hot đng sn xut kinh doanh hay đu t; to ra c ch vn hành trn chu
minh bch và hiu qu trong công tác qun lý điu hành; m bo cho t chc hot
đng hiu qu, s dng ti u các ngun lc và đt đc các mc tiêu đ ra; m bo
c ch tác nghip tuân th theo quan đim qun tr điu hành ca t chc và các quy
đnh ca pháp lut; Bo v quyn li ca nhà đu t, c đông và gây dng lòng tin đi
vi h đc bit là vi nhng công ty đi chúng; Là nn tng cho vic vn hành, ci
thin h thng qun lý và tác nghip khi doanh nghip tng trng v quy mô hoc m
rng nghành ngh.
7

Khi ra quyt đnh đu t thì h thng kim soát ni b vng mnh cng là mt
trong nhng yu t quan trng to nên s tin tng cho các nhà đu t bên ngoài khi
doanh nghip có nhu cu thu hút vn.


Các hot đng sn xut kinh doanh ngày càng phát trin thì các hot đng kim

soát cng phát trin theo nhm bo v tài sn và các mc tiêu đ ra vi hiu qu cao
nht. H thng kim soát ni b ra đi nh là mt công c ch yu đ thc hin chc
nng kim soát ca các nhà qun lý.
• Giai đon s khai
T nhng nm cui th k 19 các kênh cung cp vn hình thành và phát trin
mnh m,trong đó ngân hàng là kênh cung cp vn ch yu.  có th cung cp vn,
ngân hàng cn có bc tranh v tình hình tài chính đáng tin cy, mà bt đu là thông
qua Bng cân đi k toán. Mun vy,cn có nhng ngi có nng lc, đc lp đm
nhim chc nng xác nhn tính trung thc và hp lý ca các thông tin trên báo cáo tài
chính, t đó có s ra đi ca các công ty kim toán đc lp.
Trong quá trình kim toán các kim toán viên nhn thy rng không cn thit cn
phi kim tra tt c các nghip v kinh t phát sinh mà ch cn chn mu đ kim tra,
đng thi da vào h thng kim soát ni b do đn v thit lp cng s giúp hn ch
các gian ln và sai sót và nâng cao cht lng ca báo cáo tài chính.Vì th h thng
kim soát ni b bt đu đc quan tâm nhiu hn.
Nm 1929 trong mt Công b chính thc ca Cc d tr liên bang Hoa K
(Federal Reserve Bulletin) tin thân ca chun mc kim toán Hoa K ln đu tiên đa
ra khái nim Kim soát ni b và chính thc công nhn vai trò ca h thng kim soát
ni b trong doanh nghip.Kim soát ni b đc đnh ngha là mt công c bo v
tin không b nhân viên gian ln, bo v tài sn không b tht thoát, ghi chép k toán
chính xác, tuân th chính sách ca nhà qun lý và nâng cao hiu qu hot đng ca
doanh nghip.
Nm 1936, Hip hi K toán công chng Hoa k (AICPA- American Insitute of
Certified Public Accountants) đã đnh ngha kim soát ni b “…là các bin pháp và
cách thc đc chp nhn và đc thc hin trong mt t chc đ bo v tin và các
tài sn khác,cng nh kim tra s chính xác trong ghi chép ca s sách”.
8

Vào thp niên nhng nm 1940, các t chc k toán công và kim toán ni b ti
Hoa K đã xut bn khá nhiu báo cáo, hng dn và tiêu chun v tìm hiu kim soát

ni b trong các cuc kim toán. Trc đó có khá nhiu v phá sn ca các công ty
ln xy ra nh v công ty dc phm Mc Kesson & Robbin vi tng tài sn lên đn
100 triu USD do công ty kim toán Price Waterhouse thc hin. y ban chng khoán
Hoa k (SEC – Securities and Exchange Commission) đã tin hành điu tra và phát
hin 20 triu USD hàng tn kho và n phi thu đã b khai khng và hn 20% tài sn
không hin hu trong thc t. Hoc nh trong cuc kim toán công ty Drayer Hanson
là vic thi phng các sn phm d dang. Các sai phm ca các công ty này đã có th
đc phát hin và ngn chn nu công ty có h thng kim soát ni b tt và các kim
toán viên có kin thc, nhn thc đúng đn v HT kim soát ni b.
• Giai đon hình thành
Trc nhng vn đ đó, nm 1949, AICPA công b công trình nghiên cu đu
tiên v kim soát ni b vi nhan đ “Kim soát ni b, các nhân t cu thành và tm
quan trng đi vi vic qun tr doanh nghip và đi vi kim toán viên đc lp” vi
đnh ngha kim soát ni b là “…c cu t chc và các bin pháp,cách thc liên quan
đc chp nhn và thc hin trong mt s t chc đ bo v tài sn, kim tra s chính
xác và đáng tin cy ca s liu k toán, thúc đy hot đng có hiu qu, khuyn khích
s tuân th các chính sách ca ngi qun lý”.
Nm 1958, y ban th tc kim toán (CAP – Committee on Auditing Procedure)
trc thuc AICPa ban hành báo cáo v th tc kim toán 29 SAP v “Phm vi xem xét
kim soát ni b ca kim toán viên đc lp”, trong đó có phân bit kim soát ni b
v qun lý và kim soát ni b v k toán.
Nm 1962 và 1972 CAP tip tc ban hành các SAP đ làm r̃ hn các vn đ
trên. Nh vy trong sut thi k trên, khái nim kim soát ni b đã không ngng
đc m rông ra khi nhng th tc bo v tài sn và ghi chép s sách k toán. Tuy
nhiên trc khi báo cáo COSO (1992) ra đi, kim soát ni b vn mi dng li nh là
mt phng tin phc v cho kim toán viên trong kim toán báo cáo tài chính.
• Giai đon phát trin
Vào nhng thp niên 1970-1980 nn kinh t Hoa k và các quc gia khác đã phát
trin mnh m, k̀m theo đó là các v gian ln cng ngày càng tng, vi quy mô ngày
càng ln.

9

Nm 1977, sau v bê bi tai ting Watergate vi các khon thanh toán bt hp
pháp cho chính ph nc ngoài, Quc hi M đã thông qua điu lut v chng hi l
nc ngoài (Foreign Corrupt practices act) ra đi. Trong đó kim soát ni b rt đc
quan tâm đn đ kim soát hot đng.
Nm 1980-1988 vi s sp đ hàng lot ca các công ty niêm yt trên sàn chúng
khoán Hoa K nh ngân hàng Continetal Linois National Bank & Trust Co, nm 1984,
công ty du khí Texaco Inc, nm 1987 Tp đoàn tài chính Finacial Corp. of
America…Vì th,y ban COSO (Committee Of Sponsoring Organization) đc thành
lp vào nm 1985 di s bo tr ca nm t chc ngh nghip bao gm:
- Hip hi K toán viên công chng Hoa K (AICPA).
- Hip hi K toán Hoa k (AAA -American Acounting Association).
- Hip hi Qun tr viên tài chính (FEI - Financial Executives Institude).
- Hip hi K toán viên qun tr (IMA - Institude of Management Accountants).
- Hip hi kim toán viên ni b (IIA - Institude of Internal Auditors).
Các t chc này đu hng ti mc tiêu phát trin vai trò ca h thng KSNB
trong công ty, nhng vn còn mt s đim cha nht quán vì th đòi hi cn phi có
mt h thng lý lun chun mc v kim soát ni b.

Sau mt thi gian dài làm vic,đn nm 1992, COSO đã phát hành Báo cáo.
Báo cáo COSO nm 1992 gm 4 phn:
Phn 1: Tng quan v KSNB cho nhà qun lý.
Phn này nói v mt cái nhìn tng quát KSNB  mc đ cao dành riêng cho các nhà
qun lý, giám đc điu hành, ban giam đc, các ngh s và c quan qun lý Nhà nc.
Phn 2: Khuôn kh chung ca kim soát ni b.
ây là phn c bn nht ca báo cáo COSO, trong đó có đnh ngha v KSNB,
mô t các b phn cu thành ca KSNB, đa ra các tiêu chí c th đ đánh giá h
thng KSNB.
Phn 3: Báo cáo cho các thành viên bên ngoài.

Hng dn cách thc báo cáo cho các đi tng bên ngoài v KSNB.
Phn 4: Các công c đánh giá KSNB.
Phn này đa ra các công c, gi ý hng dn rt thit thc cho vic đánh giá h
thng KSNB.
10

Tóm li, Báo cáo COSO 1992 là tài liu đu tiên trên th gii nghiên cu và đnh
ngha v kim soát ni b mt cách đy đ và có h thng. c đim ni bt ca báo
cáo này là cung cp mt tm nhìn rng và mang tính qun tr, trong đó kim soát ni
b không ch còn là mt vn đ liên quan đn báo cáo tài chính mà đc m rng ra
cho c các phng din hot đng và tuân th.

Báo cáo COSO tuy cha tht s hoàn chnh nhng đã to lp đc c s lý
thuyt rt c bn v kim soát ni b. Sau đó hàng lot nghiên cu phát trin v kim
soát ni b trong nhiu lnh vc khác nhau đã ra đi nh:
Phát trin v phía qun tr:
Nm 2001, COSO trin khai nghiên cu h thng qun tr ri ro doanh nghip
(ERM- Enterprise Risk management Framework) trên c s báo cáo COSO 1992.D
tho đc trình bày và công b vào tháng 7.2003 đn nm 2013 ERM chính thc đc
ban hành. Do qun tr ri ro doanh nghip là phn m rng thêm nên lu ý rng ERM
(2013) là “cánh tay ni dài” ca Báo cáo COSO (1992) ch không nhm thay th cho
Báo cáo này.
Phát trin cho doanh nghip nh và hng dn giám sát h thng KSNB:
Nm 2006, COSO nghiên cu ban hành hng dn “Kim soát ni b đi vi
báo cáo tài chính - Hng dn cho các công ty đi chúng quy mô nh” (COSO
Guidance 2006). Hng dn này vn da trên nn tng báo cáo COSO 1992 và gii
thích thêm cách thc áp dng kim soát ni b trong các công ty quy mô nh. Nm
2008 COSO tip tc ban hành thêm d tho Hng dn v giám sát h thng kim
soát ni b (COSO Guidance 2008). Hng dn này không nhm thay th cho COSO
Guidance 2006 mà b sung thêm và tp trung cho vic nâng cao hiu qu giám sát đi

vi kim soát ni b trong đn v.
Phát trin theo hng kim toán đc lp:
Các chun mc kim toán ca Hoa k cng s dng Báo cáo COSO làm nn tng
đánh giá h thng kim soát ni b nh:
- SAS 78 (1995): Xem xét kim toán ni b trong kim toán BCTC.
- SAS 94 (2001): nh hng ca công ngh thông tin đn vic xem xét h thng
kim soát ni b trong kim toán báo cáo tài chính.
11

- H thng chun mc kim toán quc t cng ban hành ISA 35 “Hiu bit v
tình hình kinh doanh, môi trng hot đng đn v và đánh giá ri ro các sai sót trng
yu” da trên COSO 1992. ISA 35 đnh ngha “H thng KSNB là mt quá trình do b
máy qun lý, Ban giám đc và các nhân viên ca đn v chi phi, đc thit lp đ
cung cp mt s đm bo hp lý nhm thc hin ba mc tiêu báo cáo tài chính đáng
tin cy, pháp lut và các quy đnh đc tuân th, hot đng hu hiu và hiu qu. H
thng kim soát ni b đc thit k và thc hin nhm gim thiu nhng ri ro kinh
doanh có kh nng đe da đn vic đt đc nhng mc tiêu trên”.
- ISA 265 “Thông báo v nhng khim khuyt ca kim soát ni b”: yêu cu
kim toán viên đc lp thông báo nhng khim khuyt ca kim soát ni b do kim
toán viên phát hin đc cho nhng ngi có trách nhim trong đn v.
Phát trin theo hng kim toán ni b, công ngh thông tin và chuyên sâu vào
nhng nghành ngh c th:
Hip hi kim toán viên ni b (IIA) không đi sâu vào nghiên cu các thành
phn ca KSNB vì IIA là thành viên ca COSO, IIA ch đa ra đnh ngha các mc
tiêu ca KSNB bao gm:
-  tin cy và tính trung thc ca thông tin.
- Tuân th các chính sách, k hoch, th tc, lut pháp và quy đnh.
- Bo v tài sn.
- S dng hiu qu và kinh t các ngun lc.
- Hoàn thành các mc đích và mc tiêu cho các hot đng hoc chng trình.

Bn tiêu chun có tên “Các mc tiêu kim soát trong CNTT và các lnh vc có
liên quan” (CoBIT – Control Objectives for Information and Related Technology) do
Hip hi v kim soát và kim toán h thng thông tin (ISACA) ban hành nm 1996.
CoBIT nhn mnh đn kim soát trong môi trng tin hc, bao gm nhng lnh vc
hoch đnh và t chc, mua và trin khai, phân phi và h tr, giám sát.
Nm 1998 Báo cáo Basel ca y ban Basel v giám sát ngân hàng (BCBS -
Basel Committee on Banking Supervision) đã đa ra công b v khuôn kh kim soát
ni b trong ngân hàng. Báo cáo trên đnh ngha kim soát ni b: “Kim soát ni b
là mt quá trình b chi phi bi Hi đng Qun tr, các nhà qun lý cao cp và nhân
viên. Nó không ch là mt th tc hay chính sách đc thc hin ti mt thi đim c
th mà là mt hot đng liên tc  mi cp trong ngân hàng. Hi đng qun tr và các
12

nhà qun lý cao cp có trách nhim thit lp mt nn vn hóa thích hp đ giúp cho
quá trình kim soát ni b cng nh liên tc giám sát s hu hiu ca nó, tuy nhiên
mi cá nhân trong t chc phi tham gia quá trình này, các mc tiêu chính ca kim
soát ni b đc phân loi nh sau:
- S hu hiu và hiu qu ca các hot đng.
- S tin cy, đy đ và kp thi ca thông tin tài chính và qun tr.
- S tuân th pháp lut và các quy đnh liên quan.
Báo cáo Basel (1998) không đa ra lý lun mi mà ch vn dng các lý lun c
bn ca COSO vào lnh vc ngân hàng.
1.3. 

Môi trng kim soát to ra sc thái chung trong đn v – ni mi ngi tin
hành các hot đng và thc hin ngha v kim soát ca mình. Chính vì môi trng
kim soát làm nn tng cho các thành phn khác ca KSNB. Nhng nhân t ca môi
trng kim soát theo báo cáo COSO 2013 bao gm:

S hu hiu ca h thng kim soát ni b trc tiên ph thuc vào tính chính

trc và các giá tr đo đc ca nhng thành viên liên quan ti quá trình kim soát.
Tính chính trc và các giá tr đo đc là yu t chính ca môi trng kim soát,
nó tác đng đn các thành phn khác trong h thng kim soát ni b.
Tính chính trc trc ht là mt hành vi đo đc trong tt c mi khía cnh ca
hot đng kinh doanh. Theo báo cáo ca hi đng Treadway “Mt môi trng đo đc
tt  tt c mi cp đ ca công ty là điu kin sng còn đ công ty tin xa hn na.
Môi trng góp phn quan trng làm nên tính hiu qu ca công ty và h thng kim
soát ni b tinh vi nht”.

Nng lc đc phn ánh qua kin thc và k nng đ hoàn thành nhim v ca
tng nhân viên. Do đó, khi tuyn dng, nhà qun lý cn xem xét v trình đ chuyên
môn, kinh nghim phù hp vi nhim v đc giao, đng thi, phi luôn có s giám
sát, hun luyn thng xuyên.
13


Môi trng kim soát chu s nh hng đáng k ca Hi ng Qun Tr v y
ban Kim toán ca doanh nghip.
Hi ng Qun Tr v y ban Kim toán bao gm nhng nhà qun lý đc lp, có
kinh nghim và uy tín trong doanh nghip, nó s làm cho môi trng kim soát đc
tt hn do nó kim soát các hot đng ca nhà qun lý. y ban kim toán có th đa ra
nhng đóng góp quan trng trong vic thc hin các mc tiêu ca doanh nghip thông
qua vic kim tra các hot đng tuân th lut pháp, giám sát vic lp báo cáo tài chính.
Mc đ đc lp, kinh nghim, uy tín, mi quan h vi kim toán đc lp và kim
toán ni b là các nhân t dùng đ xem xét và đánh giá s hu hiu ca Hi ng
Qun Tr v y ban Kim toán.

Nhà qun lý chu trách nhim trc tip cho tt c mi hot đng ca mt doanh
nghip, bao gm các h thng KSNB. Thông thng, nhà qun lý  các cp đ khác
nhau chu trách nhim kim soát ni b khác nhau. S khác nhau này thng ph

thuc vào các đc đim ca doanh nghip. Vì vy, phng pháp qun lý và phong
cách điu hành có vai trò quan trng trong h thng kim soát ni b.
Trit lý và phong cách điu hành bao gm các yu t:
- Nhà qu lý có th chp nhn, mo him hay thn trng vi bao nhiêu mc đ
ri ro.
S liên h gia nhà qun lý cp cao và ngi qun lý điu hành đc bit là trong
trng hp cách tr không gian.
-Thái đ và hành đng đi vi vic lp BCTC, bao gm các khuynh hng khác
nhau trong vic áp dng các nguyên tc k toán, mc đ khai báo các thông tin tài
chính quan trng, k c quan đim v ghi nhn hay gi mo chng t s sách.

C cu t chc ca mt doanh nghip to nên c ch hot đng kinh doanh nhm
đt đc mc tiêu ca toàn doanh nghip nh: lp l hoch, thc hin, kim soát và
qun lý.
Các yu t quan trng đ to nên c cu t chc tt là phi phân đnh r̃ khu vc
quyn hn trách nhim cng nh thit lp vic y quyn có hiu qu. Các hot đng
14

này bao gm: mua hàng, sn xut, bán hàng, tip th và hot đng khác nh hành chính
quân, nhân s, k thut.
Mi doanh nghip có mt c cu t chc phù hp vi nhu cu riêng ca mình tuy
nhiên điu đó s ph thuc vào quy mô và bn cht hot đng ca doanh nghip.
1.3.1.6. Phân chia 
Phân chia quyn hn và trách nhim là vic xác đnh mc đ t ch, quyn hn
ca tng cá nhân hay tng nhóm trong vic đ xut và gii quyt vn đ, trách nhim
báo cáo đi vi các cp có liên quan. Vic phân đnh thng th hin qua chính sách
trong đó mô t kin thc và kinh nghim ca nhân viên ch cht, ngun lc đ thc
hin các nhim v đn các hot đng kinh doanh.
 phân chia quyn hn và trách nhim phù hp cn da vào mt s ch tiêu:
- Phù hp vi mc tiêu ca t chc, chc nng hot đng, yêu cu trách nhim v

h thng thông tin và quyn hn thay đi.
- Phù hp vi các tiêu chun và th tc kim soát liên quan. Bao gm bng mô t
công vic cho nhân vic cho nhân viên.
- S tng xng gia s lng, nng lc ca các thành viên vi mc đ công
vic và quy mô ca doanh nghip.

Chính sách nhân s là thông đip ca doanh nghip v yêu cu đi vi tính chính
trc, hành vi đo đc và nng lc mà doanh nghip mong đi t nhân viên. Chính sách
này biu hin trong thc t thông qua vic tuyn dng, hng nghip, đào to, đánh
giá, t vn, đng viên, khen thng và k lut.
i ro
Mi đn v luôn phi đi phó vi hàng lot ri ro bên trong ln bên ngoài. iu
kin tiên quyt đ đánh giá ri ro là thit lp mc tiêu. Mc tiêu phi đc thit lp 
các mc đ khác nhau và phi nht quán. ánh giá ri ro là quá trình nhn dng và
phân tích các điu kin kinh t, đc đim và hot đng kinh doanh, nhng quy đnh
luôn thay đi nên c ch nhn dng và đi phó ri ro, t đó mi có th qun tr ri ro.
Nhn dng ri ro
 nhn dng ri ro, ngi qun lí có th s dng nhiu phng pháp khác nhau
t vic s dng các phng tin d báo, phân tích các d liu quá kh, cho đn vic rà
soát thng xuyên các hot đng. Nhìn chung ri ro đc nhn dng  các mc đ sau:
15

- Ri ro  mc đ toàn đn v: có th phát sinh do nhng nhân t bên ngoài và
bên trong. Vì th nhn dng đc nhng nhân t bên ngoài và bên trong làm gia tng
ri ro cho đn v s quyt đnh s thành công ca vic đánh giá ri ro. Mi khi nhng
nhân t chính đc nhn din, nhà qun lý có th nghiên cu tm quan trng ca
chúng và liên kt chúng vi nhng nhân t gây ra ri ro cho hot đng kinh doanh.
- Ri ro  mc đ hot đng: Ri ro  tng b phn hay tng chc nng kinh
doanh chính trong đn v. ánh giá đúng ri ro  mc đ hot đng s góp phn duy
trì ri ro  mc đ toàn đn v mt cách hp ký.

Phân tích ri ro
- Sau khi đn v đã nhn đc ri ro  mc đ đn v và mc đ hot đng cn
tin hành phân tích ri ro. Có nhiu phng pháp phân tích ri ro. Tuy nhiên, quá trình
phân tích nhìn chung thng bao gm các bc sau:
- ánh giá tm nhìn quan trng ca ri ro.
- ánh giá kh nng (hay sc xut) ri ro có th xy ra.
- Xem xét phng pháp qun tr ri ro - đó là nhng hot đng cn thit cn thc
hin đ gim thiu ri ro.
- Nu ri ro nh hng không đáng k đn đn v và ít có kh nng xy ra thì nói
chung không cn phi quan tâm nhiu. Ngc li, mt ri ro có nh hng trng yu
vi kh nng xy ra cao thì cn phi tp trung chú ý. Nhng tình hung nm gia hai
thái cc này thng gây khó khn cho vic đánh giá. Do vy cn phân tích hp lý và
cn thn.
- Cn nhn thc rng ri ro vn còn kh nng phát sinh sau khi đã thc hin các
bin pháp kim soát không nhng bi vì ngun lc hu hn, mà còn bi vì nhng hn
ch tim nng khác trong mi h thng KSNB.
- Nn kinh t, ngành ngh kinh doanh, môi trng pháp lý và nhng hot đng
ca đn v luôn thay đi và phát trin. KSNB hu hiu trong điu kin này có th li
không hu hiu trong điu kin khác. Do vy, nhn dng ri ro cn đc tin hành mt
cách liên tc. ó chính là qun tr s thay đi. Qun tr s thay đi bao gm vic thu
nhn, x lý và báo cáo thông tin v nhng s kin, hot đng và điu kin ch ra
nhng thay đi mà đn v cn phi phn ng li.
- Trong t chc, cn có c ch đ nhn dng nhng thay đi đã, đang và s xy ra
di gi đnh hay điu kin nht đnh. C ch nhn dng và phân tích ri ro nên tp
16

trung vào các d kin có th xy ra trong tng lai và lp k hoch da vào nhng
thay đi này.
1
Hot đng kim soát là tp hp các chính sách và th tc đm bo cho các ch th

ca các nhà qun lý đc thc hin nhm đt đc mc tiêu. Các chính sách và th tc
này thúc đy các hot đng cn thit đ gim thiu nhng ri ro ca doanh nghip và
to điu kin cho các mc tiêu đ ra đc thc thi nghiêm túc, hiu qu trong toàn
doanh nghip. Hot đng kim soát din ra toàn b t chc  mi cp đ và mi hot
đng. Hot đng kim soát bao gm:
- Chính sách kim soát là nhng nguyên tc cn làm, là c s cho vic thc hin
các th tc kim soát.
- Th tc kim soát là nhng quy đnh c th đ thc thi chính sách kim soát.

Khi đánh giá ri ro, nhà qun lý s xác đnh các hot đng cn phi thc thi đ
đi phó vi nhng ri ro đe da ti vic đt đc mc tiêu ca t chc. Các hành đng
cn thit này đóng vai trò đnh hng cho vic xây dng các th tc KS.

Có nhiu loi hot đng kim soát khác nhau mà mt t chc có th thit k và
áp dng nh kim soát phòng nga, kim soát phát hin, kim soát bù đp hay kim
soát th công, kim soát trong môi trng và kim soát qun lý. Nhng hot đng
kim soát có th đáp ng mt mc tiêu kim soát riêng bit.
a. Phân loi theo mc đích s dng
- Kim soát phòng nga: là hot đng kim soát nhm ngn nga, gim thiu kh
nng xy ra sai sót và gian ln nh hng đn vic đt đc các mc tiêu ca doanh
nghip.
- Kim soát phát hin: là hot đng kim soát phát hin kp thi hành vi sai sót
hoc gian ln nào đó đã thc hin. Thông thng ngi ta có th kt hp gia kim
soát phòng nga và kim soát phát hin nhm nâng cao tính hiu qu ca kim soát.
- Kim soát bù đp: sau khi phát hin sai sót, doanh nghip phi thay th nhng
hot đng đã kim soát đã b “qua mt” này bng nhng hot đng khác hu hiu hn
hay phi tng cng thêm các hot đng kim soát nhm b sung cho mt th tc
kim soát khác chính là kim soát bù đp.
17

b. Phân loi theo chc nng:
- Soát xét ca nhà qun lý cp cao: là vic xoát xét ca lãnh đo cp cao trong doanh
nghip nh so sánh kt qu thc t vi d toán, d báo, vi kì trc hay vi các đi th
khác. Các chng trình quan trng phi đc soát xét đ xác đnh mc đ hoàn thành.
- Qun tr hot đng: ngi qun lý  các cp trung gian s soát xét các báo cáo
v hiu qu ca tng b phn mà mình ph trách so vi d toán hay k hoch đã đ ra.
Vic soát xét phi tp trung vào c ba mc tiêu ca kim soát ni b.
- Phân chia trách nhim hp lý: Mt hành vi sai sót hay gian ln ch có th xy ra
khi có nhng c hi hay điu kin thun li. Do vy đ hn ch các sai sót và gian ln
cn phi hn ch ti đa nhng c hi này. Vic phân chia trách nhim hp lý gia các
chc nng trong doanh nghip cn phi đc xem xét mt cách nghiêm túc và đc
xem là mt loi kim soát phòng nga và kim soát phát hin hiu qu. Bi l, phân
chia trách nhim hp lý s làm gim thiu các c hi dn đn sai sót và gian ln cng
nh giúp phát hin ra các sai sót, gian ln này trong quá trình tác nghip. Vic phân
chia trách nhim yêu cu:
- Không đ mt cá nhân nm tt c khâu ca mt quy trình nghip v t lúc phát
sinh đn lúc kt thúc.
- Phi tách bit gia các chc nng: chc nng xét duyt nghip v và chc nng
bo v tài sn, chc nng k toán và chc nng bo qun tài sn, chc nng k toán và
chc nng bo qun tài sn, chc nng xét duyt nghip v và k toán.
- Kim soát quá trình x lý thông tin: nhiu hot đng kim soát cn đc thc
hin nhm bo đm tính chính xác, tính đy đ và phê chun đúng đn cho các nghip
v din ra trong doanh nghip. Kim soát quá trình x lý thông tin đóng mt vai trò
quan trng trong hot đng kim soát nói chung. Các h thng thông tin ngày nay
đc x lý phn ln bng các chng trình máy tính kt hp vi mt s th tc đc
x lý th công bng con ngi. Vì vy, kim soát quá trình x lí thông tin có th chia
ra làm hai loi chính đó là kim soát chung và kim soát ng dng.
- Kim soát chung: là hot đng kim soát áp dng cho tt c các h thng ng
dng đ đm bo cho h thng này hot đng liên tc và n đnh. C th, kim soát
chung bao gm kim soát hot đng ca trung tâm d liu, các phn mm h thng,

kim soát truy cp và kim soát các h thng ng dng.
18

- Kim soát ng dng: là hot đng kim soát áp dng cho tng h thng c th.
Kim soát ng dng phi đm bo d liu đc nhp và x lý mt cách chính xác, đy
đ cng nh phát hin các d liu không hp lý hoc cha đc xét duyt ca nhà
qun lý. C th kim soát ng dng s tp trung vào kim soát d liu đu vào, kim
soát quá trình x lý và cui cùng là kim soát d liu đu ra.
Kim soát chung và kim soát ng dng có liên quan mt thit và h tr ln
nhau. kim soát chung rt cn đ đm bo cho s vn hành ca kim soát ng dng.
Ngc li, kim soát ng dng giúp phát hin vn đ, đa ra các đ xut đ sa đi và
hoàn thin các h thng t đó làm cho kim soát chung đy đ và hu hiu hn.
Kim soát vt cht: ây là hot đng kim soát “cng”, mt loi hot đng kim
soát thng đc mi ngi ngh ti nht khi nói v KSNB trong doanh nghip. C
th, kim soát vt cht là các hot đng kim soát nhm đm bo cho tài sn ca doanh
nghip đc bo v mt cách cht ch. Ngoài ra, hot đng kim soát vt cht còn bao
gm vic đnh k tin hành kim kê tài sn và đi chiu vi s liu s sách. Bt k s
chênh lch nào cng cn đc gii trình x lý tha đáng. Kim soát vt cht nhm đm
bo cho s tn ti, cht lng hay tình trng ca các tài sn phc v cho hot đng sn
xut, kinh doanh n đnh ca doanh nghip.
Phân tích rà soát: đây là vic so sánh gia kt qu thc hin vi s liu d toán
hay gia các thông tin tài chính và phi tài chính nhm phát hin ra các bin đng bt
thng đ nhà qun lý có các bin pháp chn chnh kp thi.

1.3.4.1. Thông tin
Mi b phn và cá nhân trong doanh nghip đu phi có nhng thông tin cn
thit giúp thc hin trách nhim ca mình trong đó có trách nhim kim soát. Vì vy,
nhng thông tin cn phi đc xác đnh, thu thp và truyn đt ti nhng cá nhân, b
phn liên quan mt cách kp thi và thích hp. H thng thông tin ca doanh nghip
to ra các báo cáo, trong đó cha đng nhng thông tin tài chính, hot đng hay tuân

th, giúp cho nhà qun lý điu hành và kim soát doanh nghip. Mt thông tin có th
dùng cho nhiu mc tiêu khác nhau, nh đ lp BCTC, đ xem xét vic tuân th pháp
lut và các quy đnh hay đc dùng đ điu hành hot đng sn xut, kinh doanh ca
doanh nghip.