Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến ý định hành vi du lịch sinh thái của khách du lịch Việt Nam Luận văn thạc sĩ 2014

B GIÁO DCăVẨăẨOăTO
TRNGăI HC KINH T TP. H CHÍ MINH







NGUYN THO NGUYÊN


NGHIÊN CU CÁC YU T NHăHNG
N ụăNH HÀNH VI DU LCH SINH THÁI
CA KHÁCH DU LCH VIT NAM


LUNăVNăTHCăSăKINHăT





Tp. H Chí Minh – Nm 2014

B GIÁO DCăVẨăẨOăTO
TRNGăI HC KINH T TP. H CHÍ MINH







NGUYN THO NGUYÊN

NGHIÊN CU CÁC YU T NHăHNG
N ụăNH HÀNH VI DU LCH SINH THÁI
CA KHÁCH DU LCH VIT NAM

Chuyên ngành: Qun Tr Kinh doanh
Mã s: 60340102
LUNăVNăTHCăSăKINHăT

NGIăHNG DN KHOA HC
TS. HOÀNG LÂM TNH

Tp. H Chí Minh – Nm 2014




LIăCAMăOAN


Tôi xin cam đoan bn lun vn “NGHIểN CU CÁC YU T NH
HNG N ụ NH HÀNH VI DU LCH SINH THÁI CA KHÁCH DU
LCH VIT NAM” này là công trình nghiên cu ca riêng tôi.
Các s liu đc s dng trung thc và kt qu nêu trong lun vn này cha
tng đc công b trong bt k công trình nào khác.
Tôi xin chân thành cm n TS. Hoàng Lâm Tnh đư tn tình hng dn tôi
hoàn thành lun vn này.
Thành ph H Chí Minh, ngày 07 tháng 10 nm 2014
Tác gi lun vn


NGUYN THO NGUYÊN

MCăLC
TRANG PH BÌA
LIăCAMăOAN
MC LC
DANH MC CÁC T VIT TT
DANH MC CÁC BNG BIU
DANH MC CÁC HÌNH V,ă TH
DANH MC CÁC BNG PH LC
TÓM TT
Trang
Chngă1:ăGIIăTHIUăTNGăQUANăNGHIểNăCU 1
1.1ăLỦădoăchnăđătƠiă 2
1.2ăMcătiêuănghiênăcu 2
1.3ăiătngăvƠăphmăviănghiênăcu 2
1.4ăPhngăphápănghiênăcu 2
1.5ăụănghaăthc tin caăđ tài 3
1.6 Kt cu ca lunăvn 3
Chngă2:ăCăS LÝ THUYT VÀ MÔ HÌNH
NGHIÊN CU 4
2.1 Du lch sinh thái 4
2.1.1ănhănghaăduălch sinh thái 4
2.1.2ăcăđim du lch sinh thái 5
2.1.3 Du lch sinh thái  Vit Nam 8
2.1.3.1 Du lch dã ngoi,tham quan, gii trí, ngh ngi,ă
tnhădng 8
2.1.3.2 Du lch tìm hiu, nghiên cuătheoăchuyênăđ sinh thái,
lch s, kho c,ăvnăhóa 9
2.1.3.3 Du lch hi ngh, hi tho 9

2.1.3.4 Du lch v thmăchinătrngăxa 9
2.1.3.5 Du lch sinh thái rn san hô 10
2.2. Hành vi tiêu dùng 11
2.2.1ănhănghaăhƠnhăviămuaăcaăngi tiêu dùng 11
2.2.2 Các yu t nhăhngăđn hành vi tiêu dùng 11
2.2.2.1 Yu t vnăhóa 12
2.2.2.2 Yu t xã hi 12
2.2.2.3 Yu t cá nhân 12
2.2.2.4 Yu t tâm lý 13
2.3ăTháiăđ và các lý thuyt v tháiăđ 14
2.3.1 Khái nim v tháiăđ 14
2.3.2 Các mô hình lý thuyt v tháiăđ 14
2.3.2.1ăMôăhìnhătháiăđ đaăthuc tính 14
2.3.2.2 Mô hình lý thuytăhƠnhăđng hp lý 15
2.4 Các nghiên cuătrcăđơy v Ủăđnh hành vi DLST 16
2.4.1 Nghiên cu ca Polwattage K.Perera 16
2.4.2 Nghiên cu ca Ching-Fu Chen và DungChun Tsai 17
2.4.3 Nghiên cu ca Walailak Noypay 18
2.4.4 Nghiên cu ca Priyan Perera và Richard Vlosky 19
2.5 Nghiên cu kháo phá các yu t nhăhngăđn ý
đnh hành vi DLST 19
2.6 Mô hình nghiên cuăvƠăthangăđo d kin 20
2.6.1 Mô hình nghiên cu 20
2.6.2ăThangăđoăd kin 26
Tóm ttăchngă2 27
Chngă3:ăPHNGăPHỄPăNGHIểNăCU 29
3.1 Quy trình thc hin nghiên cu 29
3.2 Nghiên cuăsăb 30

3.2.1ăPhngăphápăthuăthp 20 ý kin 30
3.2.2 Thit k bng câu hi kho sát 30
3.2.3 Phng vn th 30
3.3 Nghiên cu chính thc 31
3.3.1ăPhngăphápăthuăthp thông tin và c mu 31
3.3.2 K hoch phân tích d liu 31
3.3.2.1 Lp bng tng s mô t mu thu thp 34
3.3.2.2 Kimăđnhăsăb thangăđoăCronbachẲsăalpha 34
3.3.2.3 Phân tích nhân t khám phá EFA 34
3.3.2.4 Phân tích nhân t khngăđinhăCFA 35
Tóm ttăchngă3 36
Chngă4:ăKT QU NGHIÊN CU 37
4.1ăMôătămu 37
4.2ăánhăgiáăđătinăcyăthangăđoăbngăCronbach ằsăalpha 39
4.3 Phân tích nhân t khám phá - EFA 45
4.3.1 Phân tích nhân t các yu t nhăhngăđn s hài lòng 45
4.3.2 Phân tích nhân t s hài lòng 52
4.3.3 Phân tích nhân t các yu t nhăhngăđnăỦăđnh hành vi
du lch sinh thái 53
4.3.4 Phân tích nhân t Ủăđnh hành du lch sinh thái 61
4.3.5. Mô hình nghiên cuăđiu chnh 61
4.4 Phân tích nhân t khngăđnh ậ CFA 62
4.4.1 Kim tra d liu 62
4.4.2 Phân tích nhân t khngăđnh ậ CFA 63
4.5 Xây dng mô hình cu trúc SEM 68
4.6 Kimăđnh gi thuyt nghiên cu 73

Tóm ttăchngă4.ă 75
Chngă5:ăKT LUN 76




5.1 Tho lun kt qu nghiên cu 76
5.2ăóngăgópăca nghiên cu và so sánh vi kt qu
nghiên cuătrc đó 78
5.3 Hn ch ca nghiên cu 80
TÀI LIU THAM KHO
PH LC

DANH MC CÁC KÝ HIU, CÁC CH VIT TT

T vit tt Tênăđyăđ
CFA Confirmatory Factor Analysis - Phân tích nhân t khngăđnh
CFI Comparative Fit Index
CR Construct Reliability -  tin cy tng hp
DLST Du lch sinh thái
EFA Exploratory Factor Analysis - Phân tích nhân t khám phá
GFI Goodness Of Fit Index
GOF Goodness-of-fit - Ch s đoălngăđ phù hp ca mô hình
IUCN International Union for Conservation of Nature and Natural
Resources - T chc bo tn thiên nhiên Th gii
KMO Kaiser ậ Meyer ậ Olkin
RMSEA Root Mean Square Error Approximation
SEM Structural Equations Models - Mô hình cu trúc
Tp.HCM Thành ph H Chí Minh
UNEP United Nations Envirnment Programme ậ Chngătrìnhămôiă
trng Liên hip quc
WTO World Trade Organisation ậ T chcăthngămi Th gii

DANH MC CÁC BNG BIU
Trang
Bng 2.1: Bngăthangăđoăd kin 26
Bngă3.1ăMưăhóaăthangăđo 31
Bng 4.1 Mu phân b theo phân loiăđiătng phng vn 37
Bng 4.2 H s CronbachẲsăAlphaăcácăthƠnhăphn caăthangăđoă 41
Bng 4.3: Kt qu phân tích EFA cho nhóm nhân t tácăđng lên
S hài lòng (ln cui) 47
Bng 4.4: Kt qu phân tích EFA cho nhóm nhân t tácăđng lên
ụăđnh hành vi DLST (ln cui) 54
Bng 4.5 Ch s đ tin cy và tngăphngăsaiătríchăca các yu t 65
Bng 4.6 H s hi quy (mô hình I) 70
Bng 4.7 H s hi quy (mô hình II) 72
Bng 4.8 Kimăđnh gi thuyt nghiên cu 73
Bng 4.9:ăTácăđng trc tip, gián tip, tng chun hóa gia các yu t 74

DANH MC CÁC HÌNH V,ă TH
Trang
Hình 2.1: DLST là mt phân khúc th trng du lch 6
Hình 2.2 Mô hình hành vi caăngi mua 11
Hình 2.3 Mô hình thuytăhƠnhăđng hp lý ca Fishbein & Ajzen 16
Hình 2.4 Mô hình nghiên cuăỦăđnh hành vi DLST ca
Polwattage K.Perera 17
Hình 2.5 Mô hình nghiên cuăỦăđnh hành vi DLST ca Ching-Fu Chen
và DungChun Tsai 18
Hình 2.6 Mô hình kt qu nghiên cuăỦăđnh hành vi du lch Thái Lan
ca Walailak Noypayak 18
Hình 2.7 Mô hình nghiên cuăỦăđnh hành vi DLST ca Priyan Perera
và Richard Vlosky 19

Hình 2.8: Mô hình nghiên cuăỦăđnh hành vi DLST tác gi đ ngh 25
Hình 3.1 Quy trình thc hin nghiên cu 29
Hình 4.1 Các nhân t tácăđngăđn s hài lòng 46
Hình 4.2 Các nhân t tácăđngăđnăỦăđnh hành vi DLST 53
Hình 4.3 Mô hình nghiên cu điu chnh sau phân tích nhân t EFA 61
Hình 4.4 Săđ phơnătíchăCFAă(đưăchun hóa) 64
Hình 4.5 Kt qu călng mô hình ln th I 69
Hình 4.6 Kt qu călng mô hình ln th II 71












DANH MC CÁC PH LC

Ph lc 1: BNG CÂU HI THU THP Ý KIN
Ph lc 2: BNG CÂU H PHNG VNăTAYăỌI
Ph lc 3: DÀN BÀI THO LUN NHÓM
Ph lc 4: BNG CÂU HI CHÍNH THC
Ph lc 5: KT QUPHỂNăTệCHăCRONBACHẲSăALPHAăCỄCăKHỄIă
NIMăTRONGăTHANGăOăCHệNHăTHC
Ph lc 6: KT QUPHÂN TÍCH NHÂN T EFA
Ph lc 7: KIM TRA D LIU PHÂN PHI CHUN

Ph lc 8: KT QU PHÂN TÍCH NHÂN T KHNGăNH (CFA)
Ph lc 9: MÔ HÌNH CU TRÚC SEM





















TÓM TT
Ngành du lch đóng mt vai trò quan trng trong nn kinh t ca mt quc gia.
Nhng nm gn đây ngành du lch Vit Nam phát trin khá là thun li, đc bit là
du lch sinh thái. Xã hi phát trin, nhng tác đng tiêu cc đn môi trng, vn
hóa, xã hi ngày càng tng, du lch sinh thái càng đc nhiu ngi quan tâm. Vi
nhu cu tng cao đó, các nhà khai thác du lch sinh thái đang chu áp lc rt ln
nhm đáp ng tt nht mong đi đa dng ca khách du lch. Nghiên cu này da

trên lý thuyt Ủ đnh hành vi ca Ajzen (1991), đ xut mô hình các yu t nh
hng đn Ủ đnh hành vi du lch sinh thái ca khách du lch Vit Nam và xác đnh
mc đ nh hng ca các yu t này lên Ủ đnh hành vi du lch sinh thái ca khách
du lch Vit Nam.
Tác gi s dng c hai phng pháp nghiên cu đnh tính nhm khám phá xây
dng thang đo lng và nghiên cu đnh lng đ kim đnh mô hình nghiên cu.
D liu đc thu thp thông qua phng vn 364 du khách Vit Nam trên đa bàn
Thành ph H Chí Minh bng bng câu hi cu trúc, mu đc chn theo phng
pháp thun tin. Tác gi s dng các k thut phân tích: kim đnh đ tin cy
Cronbach’s Alpha, phân tích khám phá nhân t EFA, phân tích nhân t khng đnh
CFA, s dng mô hình cu trúc SEM.
Kt qu cho thy, bn thành phn chính tác đng lên ụ đnh hành vi du lch
sinh thái ca du khách Vit Nam bao gm kin thc, thái đ, hài lòng và kim soát
nhn thc hành vi, trong đó kin thc là yu t quyt đnh hành vi du lch sinh thái
ca du khách Vit Nam. Du khách nu có hiu bit v du lch sinh thái, v ý thc
bo v môi trng, phát trin kinh t quc gia thì s có đng lc tích cc trong ý
đnh hành vi du lch sinh thái. Nghiên cu này đư có nhng đóng góp tích cc cho
ngành du lch và các chính sách phát trin du lch sinh thái quc gia.
1



CHNGă1:ăGIIăTHIUăTNGăQUANăVăNGHIểNăCU

1.1ăLỦădoăchnăđătƠi:
Ngành kinh doanh du lch là mt trong nhng ngành kinh doanh chính ca nn
kinh t toàn cu và đóng mt vai trò quan trng trong phát trin các quc gia. Mt
trong nhóm các loi hình du lch, du lch sinhh thái (DLST) trong nhng nm qua
đư và đang phát trin nhanh chóng  nhiu quc gia trên th gii và rt đc quan
tâm ca các tng lp xư hi.  Vit Nam, theo báo cáo ca 14/30 vn quc gia và

các khu bo tn thiên nhiên, nm 2011 đư đón tip 728.000 lt du khách vi tng
doanh thu trên 30 t đng (Mai Anh, 2012).

DLST không ch đn thun là mt la chn ca nhng du khách mun ngh
ngi, tham quan mà còn góp phn bo v môi trng sinh thái t nhiên, đa dng
sinh hc và vn hóa đi phng, s phát trin DLST còn mang li nhng li ích
kinh t to ln, to c hi vic làm, nâng cao thu nhp ngi dân đa phng. Ngoài
ra DLST còn góp phn vào vic nâng cao Ủ thc, giáo dc môi trng, gìn gi vn
hóa dân tc… (Lê Vn Minh 2014).
Là mt quc gia đang phát trin vi tài nguyên thiên nhiên phong phú, Vit
Nam có th hng li t vic áp dng và thúc đy DLST. Hin nay, các ngun tài
nguyên DLST ca Vit Nam vn còn phn ln cha đc khai thác. Kt hp vi đa
phng, nhiu công ty l hành đư c gng xây dng mt s chng trình du lch
mang sc thái ca DLST, tuy nhiên quy mô và hình thc còn đn điu, m nht,
cha đáp ng đc nhu cu ca khách du lch. T thc t đó tác gi đư chn đ tài
ắNghiênăcuăcácăyuătănhăhngăđnăỦă đnhă hƠnhăviăduălchăsinhătháiăcaă
kháchăduălchăVităNam” làm đ tài nghiên cu ca mình nhm tìm ra các yu t
quan trng nh hng ti quyt đnh la chn đa đim DLST ca du khách, t đây
đa phng và các công ty l hành có th s dng nghiên cu này h tr trong công
tác tip th, thu hút khách du lch, phát trin đa đim DLST.


2



1.2.ăMcătiêuănghiênăcu
- Khám phá các yu t nh hng đn Ủ đnh hành vi DLST ca du khách Vit
Nam.
- Xác đnh mc đ nh hng ca tng yu t đn Ủ đnh hành vi DLST ca

du khách Vit Nam.
-  xut mt s hàm Ủ giúp xây dng đim đn thu hút khách du lch. Giúp
các công ty du lch xây dng chin lc marketing, t chc tour du lch, to đim
nhn trong các tour du lch nhm đáp ng tt hn nhu cu khách du lch.
1.3.ăiătngăvƠăphmăviănghiênăcuă
- i tng nghiên cu ca đ tài: Các yu t nh hng đn Ủ đnh hành vi
DLST ca du khách Vit Nam.
- i tng kho sát: Các du khách Vit Nam trên đa bàn Thành ph H Chí
Minh.
- Phm vi nghiên cu: Các đa đim DLST trên toàn lưnh th Vit Nam.
1.4ăPhngăphápănghiênăcu
Nghiên cu đc thc hin thông qua 2 bc: nghiên cu s b và nghiên cu
chính thc.
Giaiăđonă1:ăNghiênăcuăsăb
Bcă1:ăNghiênăcuăsăbăđnhătính
- Phngăphápăthuăthpă20ăỦăkin: Phát phiu ly Ủ kin ca
30 du khách thng đi du lch và đư tng đi DLST đ khám phá nhng yu
t tác đng đn Ủ đnh hành vi DLST ca khách du lch.
- Thoălunătayăđôi: Tho lun tay đôi vi 18 du khách, thông
qua bc này tác gi s khám phá và thu thp thêm 1 s yu t quan trng
tác đng đn Ủ đnh hành vi DLST ca khách du lch, kt hp vi các bin
quan sát trong các nghiên cu trc đây v DLST mà tác gi tng hp
đc, xây dng thang đo nháp.
- Thoălunănhóm: Trên c s thang đo nháp đư xây dng, tin
hành tho lun 2 nhóm du khách (1 nhóm 9 nam và 1 nhóm 9 n) đ khám
3



phá b sung các bin mi và loi b các bin không đc nht trí, thng

nht các thành phn ca thang đo s b.
Bcă2:ăNghiênăcuăsăbăđnhălng
S dng thang đo s b, tác gi tin hành kho sát th trên 150 du khách trên
đa bàn Thành ph H Chí Minh (Tp.HCM), đ điu chnh thang đo ln cui trc
khi nghiên cu chính thc.
Giaiăđonă2:ăNghiênăcuăđnhălngăchínhăthc
S dng phng pháp đnh lng, điu tra trc tip 500 du khách đ kim
đnh mô hình nghiên cu. Nghiên cu đc thc hin ti Tp.HCM thông qua
phng pháp phng vn trc tip khách hàng da trên câu hi đư son sn.
Thc hin kim đnh thang đo nghiên cu và các gi thuyt đ ra bng h s
tin cy Cronbach’s Alpha, phân tích nhân t khám phá EFA, và kim đnh gi
thuyt thông qua mô hình câu trúc SEM bng phn mm SPSS 18.0 và AMOS.
1.ă5ăụănghaăthcătinăcaăđătƠi
 tài nghiên cu cho bit nhng yu t nào du khách Vit Nam quan tâm cao
trong Ủ đnh hành vi DLST. Kt qu này có th giúp các đa phng có đa đim
DLST cng nh các công ty l hành, kinh doanh các dch v đi kèm có th d đoán
hành vi DLST ca du khách t đó xây dng các chng trình du lch, các dch v
phù hp đáp ng mong đi ca du khách và nhng chng trình marketing nhm
qung bá hình nh DLST đn vi khách du lch.
1.6.ăKtăcuăcaălunăvn
 tài bao gm các ni dung chính nh sau:
Chng 1: Gii thiu tng quan nghiên cu
Chng 2: C s lỦ lun và mô hình nghiên cu
Chng 3: Phng pháp nghiên cu
Chng 4: Kt qu nghiên cu
Chng 5: Kt lun.
4

Chngă2:ăCăSăLụăTHUYTăVẨăMỌăHỊNHăNGHIểNăCUă

2.1.ăDuălchăsinhătháiă(Ecotourirm)
2.1.1.ănhănghaăduălchăsinhăthái
Theo T chc bo tn thiên nhiên Th gii (IUCN): “Du lch sinh thái
(DLST) là tham quan và du lch có trách nhim vi môi trng ti các đim t
nhiên không b tàn phá đ thng thc thiên nhiên và các đc đim vn hóa đư tn
ti trong quá kh hoc đang hin din, qua đó khuyn khích hot đng bo v, hn
ch nhng tác đng tiêu cc do khách tham quan gây ra và to ra li ích cho nhng
ngi dân đa phng tham gia tích cc” (Ceballos – Lascurian , 1996).
Ti hi tho “Xây dng chin lc phát trin DLST  Vit Nam” tháng 9 nm
1999 đa ra đnh ngha v DLST: “DLST là loi hình du lch da vào thiên nhiên và
vn hóa bn đa, gn vi giáo dc môi trng, có s đóng góp cho n lc bo tn và
phát trin bn vng, vi s tham gia tích cc ca cng đng đa phng”.
Cho đn nay, khái nim DLST vn còn đc hiu di nhiu góc đ khác
nhau, vi nhng tên gi khác nhau. Mc dù, nhng tranh lun vn còn đang din
tin nhm tìm ra mt đnh ngha chung nht v DLST, nhng đa s Ủ kin ca các
chuyên gia hàng đu v DLST đu cho rng DLST là loi hình du lch da vào thiên
nhiên, h tr cho các hot đng bo tn và đc nuôi dng, qun lỦ theo hng
bn vng v mt sinh thái. Du khách s đc hng dn tham quan vi nhng din
gii cn thit v môi trng đ nâng cao hiu bit, cm nhn đc giá tr thiên
nhiên và vn hóa mà không gây ra nhng tác đng không th chp nhn đi vi các
h sinh thái và vn hóa bn đa. DLST nói theo mt đnh ngha nào chng na thì
nó phi hi đ các yu t: (1) s quan tâm ti thiên nhiên và môi trng; (2) trách
nhim vi xư hi và cng đng.


5

2.1.2.ăcăđimăduălchăsinhăthái
c đim chung ca DLST: Theo các n phm ca WTO và UNEP v DLST
và các vn đ liên quan (nm 2002):
1. Tt c các hình thc du lch da vào thiên nhiên trong đó đng lc chính
ca du khách là tham quan và đ cao thiên nhiên cng nh các nn vn hóa truyn
thng ph bin ti đó.
2. Nó bao gm vic giáo dc và gii thích.
3. Thông thng, nhng không phi là luôn luôn t chc theo các nhóm nh,
do đa phng t kinh doanh. Các t chc nc ngoài thuc nhiu loi hình khác
nhau cng có th thành lp, t chc và/ hoc bán các tour du lch dành cho nhóm
nh.
4. Giúp gim thiu tác đng tiêu cc đn môi trng t nhiên và vn hóa xư
hi.
5. Giúp h tr bo v các vùng t nhiên:
• To ra li ích kinh t cho các cng đng đa phng, các t chc và các c
quan qun lỦ khu vc t nhiên vi mc đích bo tn.
• Cung cp c hi vic làm và thu nhp cho cng đng đa phng.
• Nâng cao nhn thc đi vi vic bo tn các tài nguyên thiên nhiên và vn
hóa ca c nhng ngi dân đa phng và du khách.
Loi hình DLST v thc cht là loi hình có quy mô không ln, nhng có tác
dng hoà nhp môi trng t nhiên vi đim du lch, khu du lch và nn vn hoá 
đó. Chính loi hình du lch này cng là loi hình du lch bn vng mà hin nay T
chc Du lch th gii đư khng đnh đi vi các hot đng du lch nhm va đáp
ng các nhu cu hin ti ca du khách cùng ngi dân  vùng có du khách đn
tham quan, ngh dng v.v đng thi chú trng ti vic tôn to nhm bo tn các
ngun tài nguyên du lch đ có điu kin phát trin hot đng ca du lch trong
tng lai.

Loi hình DLST có nhim v (UNWTO, 2002):

6



-Bo tn tài nguyên ca môi trng t nhiên.
-Bo đm đi vi du khách v các đc đim ca môi trng t nhiên mà h
đang tham quan.
-Thu hút tích cc s tham gia ca cng đng đa phng, ngi dân bn đa
trong vic qun lỦ và bo v, phát trin du lch đang trin khai thc hin trong đim
du lch, khu du lch v.v
Qua các yêu cu nhim v đ ra nói trên, loi hình DLST va đm bo s hài
lòng đi vi du khách  mc đ cao đ to lp s hp dn đi vi h, đng thi qua
du khách qung bá uy tín ca đim du lch, khu du lch. T đó ngành du lch có điu
kin bo đm và nâng cao hiu qu hot đng du lch và cng là c hi tng thu
nhp cho ngi dân thông qua hot đng du lch, và có điu kin thun li v xư hi
hoá thu nhp t du lch.
Hình 2.1 Minh ha cách DLST là mt phn th trng du lch. C du lch thám
him và DLST phn ánh đc đim ca du lch thiên nhiên. Ngoài ra, DLST cng
cho thy mt s mi quan h vi du lch vn hóa và du lch nông thôn. Do đó có s
chng chéo nht đnh gia DLST và các hình thc khác ca các mô hình du lch.

Hìnhă2.1:ăDLSTălƠămtăphơnăkhúcăthătrngăduălchă
Ngun: WTO. (2001). dx
Mc dù phân khúc DLST có mt s đc đim ging vi các hình thc khác ca
các mô hình du lch, Weaver (2001) làm ni bt các tính nng quan trng phân bit
7



DLST t các mô hình du lch. Nh mô t trong Hình 2.1, c DLST và du lch thám

him theo nhánh du lch da vào thiên nhiên. Du lch da vào thiên nhiên hoàn toàn
ph thuc vào các đim tham quan có liên quan trc tip đn môi trng t nhiên.
DLST gn vi các đim tham quan cng da vào thiên nhiên, đó là mt phn ca du
lch da vào thiên nhiên, nhng khác vi du lch da vào thiên nhiên bng cách bao
gm các yu t vn hóa, giáo dc, và tính bn vng.
Du lch vn hóa và nông thôn có th đc gn lin vi DLST, DLST liên quan
đn vic thm đnh các thuc tính vn hóa. Tuy nhiên, thm đnh vn hóa là mt
mc tiêu th cp trong DLST. Weaver (2001) nhn mnh hn na tính cht không
tiêu hao ca DLST, và loi tr các hot đng nh sn bn và câu cá t DLST.
DLST là tp trung hn vào s đánh giá cao, ch không phi là khai thác.
Nhăvyăcóăthăkháiăquát:ă
DLST là loi hình du lch nhm khai thác trit đ điu kin thiên nhiên ca
vùng. Du khách tìm đn các khu bo tn thiên nhiên, vn rng nguyên sinh cha
b tàn phá … đ tìm hiu, hng th nhng giây phút sng hòa mình vi thiên nhiên
cây c. DLST da vào bn đa và bo tn, bo v môi trng sinh thái và vn hóa
ca đa phng. Hng dn viên đóng vai trò quan trng đi vi DLST. H là
ngi trung gian, làm cu ni gia thiên nhiên, cng đng ca vùng và các du
khách t các đa phng đn tham quan. H có trách nhim gii thiu v đc đim
t nhiên, tài nguyên thiên nhiên, vn hóa ca khu vc, đng thi giám sát các hot
đng ca du khách. Thông qua hot đng DLST, du khách có đc nhn thc hiu
bit v t nhiên, đng thi s đc giáo dc, nâng cao nhn thc v môi trng và
bo tn thiên nhiên. Hot đng DLST mang li li ích kinh t và xư hi cho cng
đng, to vic làm cho ngi dân đa phng.





8

2.1.3ăDuălchăsinhătháiăăVităNam
Nc Vit nam tuy nh bé nhng đc thiên nhiên u đưi nhiu cnh quan
xinh đp, đa dng và đc đáo va mang tính cht vn hóa th gii va có tính lch
s đc thù ca dân tc Vit nam. Vi xu hng phát trin khoa hc k thut nh v
bưo, nhu cu thích tìm v thiên nhiên ca con ngi ngày càng gia tng, nhng cnh
thiên nhiên ti đp, nên th, không khí trong lành là nhng ni hp dn ca du
khách th gii. Do đó, DLST gi vai trò quyt đnh s tng trng ca ngành du
lch Vit Nam trong nhng nm gn đây và ha hn nhiu trong tng lai. Ngoài ra,
DLST còn là dp đ gii thiu v đt nc ti đp và con ngi Vit Nam anh
hùng vi th gii mt cách hu hiu, đem li li ích trên nhiu phng din: vn
hóa, kinh t, xư hi và phát trin bn vng (Lê Huy Bá 2006).
CácăloiăhìnhăDLSTăăVităNam:ă
Nc Vit Nam có nhiu danh lam thng cnh ni ting nh Vnh H Long -
Di sn ca th gii; Cn Gi, Châu th sông Hng, Cát Bà, Tây Ngh An, ng
Nai, Cù lao chàm, Cà Mau, bin kiên Giang – khu d tr sinh quyn th gii đc
UNESCO công nhn, mt s vn quc gia Ba B, Hoàng Liên, Tam o… có h
sinh thái đa dng nuôi dng bit bao loài đng, thc vt quỦ him vi không gian
thoáng đưng rng xanh ngút ngàn, bin c êm đm… bên cnh thiên nhiên hp dn
còn có nhng nét tín ngng đc sc, nhng di tích kho c, di tích vn hoá lch s,
tt c to nên mt nc Vit nam xinh đp rt gn gi nhng tinh khôi, rt đc
đáo li hin hoà, duyên dáng… nhiu đim DLST đy hp dn, quyn r du khách
trong và ngoài nc. Nhng mi ni mi v thích hp cho tng loi hình DLST, du
khách có th đn tham quan, nghiên cu, hc tp, hi hp, gii trí (vi.wikipedia,
2013).
2.1.3.1ăDuălchădưăngoi,ăthamăquan,ăgiiătrí,ănghăngi,ătnhădngă
Loi hình du lch này phc v khách du lch thun tuỦ ch đn gin là tìm v
vi thiên nhiên có không khí trong lành ti mát, đ đc hoà mình vi thiên nhiên
hoang dư, rng xanh sui mát, bưi bin mênh mông, tha h đùa gin vi sóng nc,

th giưn tâm hn sau nhng ngày hc tp và làm vic vt v, cng thng. Loi hình
9



du lch này có th thu hút mi tng lp nhân dân trong xư hi trong, ngoài nc và
thng đn nhng khu bo tn thiên nhiên, các khu vui chi gii trí có cnh quan
th mng, có nhiu bit th đ ngh ngi, tnh dng.
2.1.3.2 Du lchătìmăhiu,ănghiênăcuătheoăchuyênăđăsinhăthái,ălchăs,ăkhoă
c,ăvnăhóaă
Loi du lch này dành cho các nhà nghiên cu, các nhà khoa hc, sinh viên,
hc sinh yêu thích tìm hiu v thiên nhiên, các cán b nghiên cu các đ tài khoa
hc, các vn đ liên quan đn lch s, vn hóa, sinh thái, đi sng ca các loài đng
thc vt… ca vùng đt rng ngp mn, vùng sinh quyn… Du khách tham gia loi
hình du lch này thng đn các khu bo tn thiên nhiên có h sinh thái đc bit, có
loài đng, thc vt quí him hay các khu di tích lch s, các khu di sn vn hóa th
gii… (Nam Cát Tiên, Cát Bà, Cn Gi, Bch Mư, đa đo C Chi, Phú Quc…)
2.1.3.3ăDuălchăhiăngh,ăhiătho
Mt s khu bo tn thiên nhiên có h sinh hc đa dng, đc bit, có các loài
thú quí him có nguy c tuyt chng, mt s di sn vn hóa, lch s th gii thu hút
các nhà đu t th gii hoc các nhà nghiên cu sinh thái, thc vt, đng vt,… đn
đ bàn lun v các vn đ mà c th gii đang quan tâm và giúp đ Vit Nam trong
qui hoch, bo v nhng di sn th gii. (Vnh H Long, Cn Gi, Phú Quc…)
2.1.3.4ăDuălchăvăthmăchinătrngăxa
Loi hình du lch này dành cho du khách là nhng cu chin binh trong và
ngoài nc đư tng sng, chin đu  các vùng rng, núi, hi đo trong chin tranh.
Sau thi gian chuyn công tác hoc đi kinh t mi  ni khác mun tr v ni xa
đ ôn li nhng k nim mt thi. Hoc du khách ngng m cuc chin đu ca
dân tc, hay sinh viên, hc sinh đn đây đ nghe thuyt minh viên đa phng k v
nhng cuc chin đu và các chin công him hách ca quân dân ta. Du khách

thng đn nhng khu bo tn thiên nhiên có cn c cách mng hay các khu di tích
lch s (Phú Quc, Bch Mư, Nam Cát Tiên ).


10



2.1.3.5ăDLSTărnăSanăhôă
Du lch tham quan các h sinh thái san hô là mt hình thc du lch khá mi
m, có tính hp dn cao và thu đc nhiu li nhun. Vic tn dng các rn sinh
thái san hô cho phát trin DLST là hình thc bo tn không ch cho các tng đá san
hô mà cho c nhng sinh vt bin sng nh các bưi đá này (theo c tính 1/3 cá ven
bin liên kt vi nhng tng san hô). H sinh thái san hô là h sinh thái phong phú
nht trên trái đt, nó đc ví nh nhng khu rng nhit đi v s đa dng và mc
đ sinh sn. Các bưi đá san hô đc hình thành và phát trin  nhng vùng nc
trong, m hoc nóng và nghèo cht dinh dng, đin hình là vùng bin nhit đi và
cn nhit đi. Nhng tng san hô này gm nhng lp đá vôi to nên b xng ngoài
có s đan kt cht và có tng vôi ca san hô. Nhng to đ canxi kt hp vi nhng
sinh vt khác to nên cu trúc s cp ca rn san hô. Nhng tng san hô có nhiu
hình dng khác nhau, ch yu có tua. Chúng là nhng h sinh thái cha hoàn chnh
và rt nhy cm nên vic d đoán và qun lỦ là rt khó khn.
 Vit Nam ngun tài nguyên này phân b ri rác  mt s vùng ven bin phía
Bc (95 loài, thuc 35 ging, 13 h) và phía Nam – min Trung và Vnh Thái Lan
(255 loài thuc 69 ging). Nh vy s lng các loài san hô  Vit Nam cng khá
giàu. Ngoài ra, cu trúc h sinh thái san hô ca nc ta khá đa dng, đin hình nht
là các kiu rn rim h, kín và na kín  ven bin min Trung; kiu rn đáy cng,
đáy xp  vùng vnh Thái Lan; kiu rn nn và kiu đo san hô  vùng khi. S
phân b các h sinh thái san hô  Vit Nam có s khác bit rõ rt gia vùng bin
phía Bc và vùng bin phía Nam. San hô  vùng bin phía Bc kém phát trin hn,

nghèo v thành phn loài, kém đa dng v cu trúc rn, v đ ln và đ ph ca các
rn.
 có th khai thác, tn dng tt nét đc trng ca các vùng sinh thái khác
nhau cho hot đng phát trin DLST rn san hô cn phi có nhng quy đnh, chính
sách u tiên nhiu hn na cho vn đ bo v, duy trì và phát trin các h sinh thái
này. Hin nay, có th khng đnh mt s khu vc có điu kin phát trin DLST rn
san hô là:
11



- o Cát Bà (Hi Phòng).
- Côn o (Bà Ra – Vng Tàu).
- Vùng vnh Vn Phong – i Lưnh (Khánh Hòa).
- Các qun đo min Trung.
- o Phú Quc.
(Ly Huy Bá 2006)
2.2. Hành vi tiêu dùng
2.2.1ănhănghaăhƠnhăviămuaăcaăngiătiêuădùngă
Nghiên cu hành vi mua ca ngi tiêu dùng là nghiên cu cách thc mà mi
mt ngi tiêu dùng s thc hin trong vic đa ra các quyt đnh s dng tài sn
ca h liên quan đn vic mua sm và s dng hàng hoá.


Hìnhă2.2ăMôăhìnhăhƠnhăviăcaăngiămuaă
Ngun: Philip Kotler (2007).
2.2.2ăCácăyuătănhăhngăđnăhƠnhăviătiêuădùng
Hành vi ngi tiêu dùng có xu hng khác nhau vi các sn phm, th trng,
và môi trng (March, 2000). Vì vy, hiu bit hành vi tiêu dùng là điu cn thit
cho các nhà tip th đ phát trin các chin lc phân khúc th trng thích hp, và

Nhngăyuă
tăvnăhóa
• Nn vn
hóa chung
• Nhánh
vn hóa
• Giai tng
xã hi
Các yu t
xã hi
• Nhóm
tham
kho
• Gia đình
• Vai trò và
đa v xã
hi
Nhngăyuă
t cá nhân
• Tui tác
• Ngh
nghip
• Tình trng
kinh t
• Phong
cách sng
• Cá tính
Nhngăyuă
tătơmălỦ
• ng c

• Nhn
thc
• S hiu
bit
• Nim tin
và thái đ
Ngiămua
12



thit k dch v riêng, giá c, khuyn mưi, và các kênh phân phi đ phù hp vi
nhu cu khách hàng. Nhiu gi thuyt đ ra các yu t thúc đy khách hàng v s
la chn ca h đư đc phát trin trong nhng nm qua.
Các yu t nh hng đn hành vi ca ngi tiêu dùng bao gm các yu t vn
hóa, xư hi, cá nhân và tâm lỦ ngi mua (Philip Kotler, 2007).
2.2.2.1ăYuătăvnăhóaă
- Vn hóa: Vn hóa là h thng nhng giá tr, nim tin, truyn thng và chun
mc đc hình thành và gn lin vi mt xư hi, mt ch đ, mt tôn giáo hay dân
tc nht đnh, đc lu truyn t th h này sang th h khác.
- Nhánh vn hóa: Nhánh vn hóa (vn hóa th cp) là mt nhóm vn hóa nh,
đng nht, riêng bit trong mt xư hi rng ln hn, phc tp hn.
- Tng lp xư hi: là nhng nhóm tng đi n đnh trong khuôn kh xư hi,
đc sp xp theo th bc đng cp và đc đc trng bi nhng quan đim giá tr,
li ích và hành vi đo đc ging nhau  các thành viên.
2.2.2.2ăYuătăxưăhi
- Nhóm tham kho: là nhng nhóm có nh hng trc tip hay gián tip đn
thái đ, suy ngh và cách nhìn nhn ca mt cá nhân khi hình thành thái đ và quan
đim. Nhóm tham kho bao gm nhóm thân thuc, nhóm ngng m, nhóm bt
ng.

- Gia đình: Các thành viên khác trong gia đình (nh v, chng, cha, m, con,
anh, ch, em) có nh hng mnh m đn hành vi ca ngi mua.
- Vai trò và đa v xư hi: Mi cá nhân đu đm đng mt vai trò trong nhóm.
Mt s có đa v, vai trò hng dn hành vi tiêu dùng ca mi ngi.
2.2.2.3ăYuătăcáănhơnă
- Tui tác: Tâm lỦ, nhu cu, s thích thay đi theo thi gian cùng vi tui tác
và các giai đan ca đng đi.
- Ngh nghip: Ngh nghip có nh hng đn vic mua hàng hóa và dch v
ca mt ngi trong xư hi. Ngh nghip nh hng đn hành vi tiêu dùng do thu
nhp và do yêu cu ngh nghip.
13



- Tình hình kinh t: Tình hình kinh t ca mt ngi có nh hng rt ln đn
vic la chn sn phm mua ca ngi đó.
- Phong cách sng: Phong cách sng là nhng hình thc tn ti bn vng ca
con ngi trong th gii, đc th hin trong hot đng, s quan tâm và nim tin
ca mình. Phong cách sng ca mt ngi mô t s tng tác qua li ca ngi đó
vi môi trng sng. Nó chu s tác đng ca nn vn hóa mà ngi đó th hng,
ca tng lp xư hi mà ngi đó trc thuc và nhng đc tính tâm lỦ ni bc ca
bn thân ngi đó.
- Cá tính và s t quan nim: Cá tính là mt tp hp nhng đc đim tâm lỦ
ca con ngi đm bo phn ng đáp li môi trng xung quanh ca mình có trình
t tng đi và n đnh.
2.2.2.4ăYuătătơmălỦă
- ng c: Ti bt k mt thi đim nht đnh nào con ngi đu cm thy có
rt nhiu nhu cu khác nhau. Nhu cu khi gia tng cng đ đ mc khin ngi ta
phi kim cách tha mưn thì tr thành đng c.
- Cm quan: Các doanh nghip thng có các hot đng tip th nh nhau lên

cùng mt nhóm đi tng. Nhng mi ngi khác nhau li có nhng nhn thc
khác nhau v các hot đng tip th đó.
- Kin thc: Là kin thc ca mt ngi tích ly t kinh nghim s dng các
sn phm, hàng hóa trong quá kh. Kinh nghim này có th do t thân tích ly hay
do hc hi, rút ra kinh nghim t ngi khác.
Tài liu v đng c thúc đy ngi tiêu dùng nhn mnh hai đng lc c bn,
đó là yu t đy và kéo (Yuan và McDonald, 1990; Uysal và Hagan, 1993). Do đó,
đng lc du lch có th đc xem nh là mt chc nng ca c hai yu t đy và
kéo (Uysal và Hagan, 1993; Luo và Deng, 2008). Quan đim này cung cp khung lỦ
thuyt hu ích đ hiu nhng đng lc c bn dn đn hành vi ca khách du lch.
Trong khuôn kh này, yu t đy là nhng nh hng đn quyt đnh ca mt
ngi đi du lch, các yu t kéo đ cp đn các yu t làm cho ngi quyt đnh ni
đ đi du lch, hoc đ chn các đim đn du lch (Kim và cng s, 2003). Mt khi