ẢNH HƯỞNG CỦA TRÁCH NHIỆM XÃ HỘI CỦA DOANH NGHIỆP ĐẾN SỰ CAM KẾT CỦA NHÂN VIÊN VỚI TỔ CHỨC.PDF

B GIÁO DC & ÀO TO
TRNGăI HC KINH T TP. HCM
o0o



HA BÁ MINH



NHăHNG CA TRÁCH NHIM XÃ HI
CA DOANH NGHIPăN S CAM KT
CA NHÂN VIÊN VI T CHC






LUNăVNăTHCăSăKINHăT









TP. H Chí Minh – nmă2013

B GIÁO DC & ÀO TO
TRNGăI HC KINH T TP. HCM
o0o



HA BÁ MINH


NHăHNG CA TRÁCH NHIM XÃ HI
CA DOANH NGHIPăN S CAM KT
CA NHÂN VIÊN VI T CHC

Chuyên ngành: Qun tr kinh doanh
Mã s: 60340102


LUNăVNăTHC S KINH T




NGIăHNG DN KHOA HC:
TS. BÙI TH THANH




TP. H Chí Minh – nmă2013
LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan lun vn thc s ắnh hng ca trách nhim xƣ
hi ca doanh nghip đn s cam kt ca nhơn viên vi t chc” là kt
qu ca quá trình hc tp, nghiên cu khoa hc đc lp vƠ nghiêm túc.
Các s liu trong lun vn đc thu thp t thc t có ngun gc rõ rƠng,
đáng tin cy, đc x lỦ trung thc vƠ khách quan. Các s liu điu tra, kt
qu nghiên cu nêu trong lun vn lƠ trung thc vƠ cha tng đc công b
trong bt k tƠi liu nƠo khác.
Tác gi

Ha Bá Minh












MC LC
ắậANẢăẫảăBÌA
LIăCAMăOAN
MCăLC
ắÓMăắắăLUNăVN
DANảăMCăắăVIắăắắ

DANảăMCăBNẢăBIU
DANảăMCăảÌNảăV
DANảăMCăCÁCăẫảăLC
CHNG 1: TNG QUAN V NGHIểN CU 1
1.1. Bi cnh vƠ lý do chn đ tƠi 1
1.2. Mc tiêu nghiên cu 5
1.3. i tng nghiên cu vƠ phm vi nghiên cu 5
1.4. Phng pháp nghiên cu 6
1.5. ụ ngha ca nghiên cu 6
1.6. Kt cu b cc đ tƠi 7
ắómăttăẾểng 1 7
CHNG 2: C S Lụ THUYT VÀ MÔ HỊNH NGHIểN CU 8
2.1. Trách nhim xƣ hi ca doanh nghip (CSR) 8
2.1.1 Khái nim 8
2.1.2 Li ích ca trách nhim xƣ hi ca doanh nghip 10
2.2 Cam kt ca nhơn viên vi t chc (OC) 13
2.3 Mi quan h gia trách nhim xƣ hi ca doanh nghip vƠ s cam kt
ca nhơn viên vi t chc 13
2.4 Tng quan v các đ tƠi nghiên cu trc 16
2.4.1 Mô hình nghiên cu ca Steven Brammer, Andrew Millington vƠ Bruce
Rayton (2005) 16
2.4.2 Nghiên cu ca nhóm ging viên trng đi hc Islamabad, Pakistan
(2010) 17
2.4.3 Nghiên cu ca Duygu Turker (2008) 19
2.5  xut mô hình nghiên cu nh hng ca trách nhim xƣ hi ca
doanh nghip đn s cam kt ca nhơn viên vi t chc 20
ắómăttăẾểng 2 27
CHNG 3: PHNG PHÁP NGHIểN CU 28
3.1. Quy trình nghiên cu 28
3.2. Nghiên cu đnh tính 29

3.2.1. Thit k nghiên cu đnh tính 29
3.2.2. Kt qu nghiên cu đnh tính 29
3.3. Nghiên cu đnh lng 33
3.3.1. Thit k mu nghiên cu 33
3.3.2. Thit k bng cơu hi 34
3.3.3. Phng pháp thu thp d liu 35
ắómăttăẾểng 3 39
CHNG 4: KT QU NGHIểN CU 40
4.1. Mô t mu kho sát 40
4.2. ánh giá s b thang đo 41
4.2.1. ánh giá thang đo bng h s tin cy Cronbach’s Alpha 41
4.2.2. Kim đnh thang đo bng phơn tích nhơn t khám phá EFA 43
4.3. Phơn tích hi quy 48
4.4. Dò tìm s vi phm các gi đnh cn thit trong hi quy tuyn tính 52
4.4.1. Kim tra mi quan h tuyn tính gia bin ph thuc vƠ các bin đc
lp cng nh hin tng phng sai thay đi 52
4.4.2. Kim đnh gi thuyt v phơn phi chun 53
4.4.3. Kim đnh gi thuyt nghiên cu 54
4.5. Phân tích phng sai (kim đnh ANOVA) 55
4.5.1. Kim đnh khác bit v s cam kt ca nhơn viên vi t chc theo gii
tính (nam, n) 55
4.5.2. Kim đnh khác bit v s cam kt ca nhơn viên vi t chc theo trình
đ……… 56
4.5.3. Kim đnh khác bit v s cam kt ca nhơn viên vi t chc theo đ
tui…… 56
4.6. Tho lun kt qu nghiên cu 56
TómăttăẾểng 4 63
CHNG 5: KIN NGH VÀ KT LUN 64
5.1. Nhng kt qu đt đc 64
5.2. Kin ngh 64

5.3. Hn ch vƠ hng nghiên cu tip theo 68
ắÀIăLIUăắảAMăKảO

ẫảăLC


TịM TT LUN VN

Trách nhim xƣ hi lƠ mt khái nim đƣ xut hin t khá lơu trên th gii vƠ
đƣ tr thƠnh mt tiêu chí đánh giá bt buc  nhiu nc phát trin. Tuy nhiên, đơy
vn lƠ khái nim mi ti Vit Nam. Tuy mi m, nhng trách nhim xƣ hi ca
doanh nghip (Corporate Social Responsibility – CSR) ti Vit Nam ngƠy cƠng
đc quan tơm, khi mƠ kh nng cnh tranh ca doanh nghip không ch còn đóng
khung trong giá c vƠ cht lng sn phm, mƠ còn gn lin vi trách nhim đi vi
con ngi vƠ cng đng xƣ hi.
Xut phát t tình hình đó, mc tiêu nghiên cu lƠ đ xut đc mô hình lý
thuyt v các yu t nh hng ca trách nhim xƣ hi ca doanh nghip đn s
cam kt ca nhơn viên vi t chc. T đó giúp các nhƠ qun tr có th đánh giá
đúng vƠ hiu rõ hn v nhng tác đng vƠ hiu qu ca trách nhim xƣ hi ca
doanh nghip vƠ tác đng ca nó đi vi cam kt ca nhơn viên vi t chc
(Organizational Commitment - OC).
Trên c s lỦ thuyt vƠ các yu t nh hng trách nhim xƣ hi ca doanh
nghip đn s cam kt ca nhơn viên vi t chc, theo nhng kt qu nghiên cu
nƠy, mô hình nghiên cu đ ngh ban đu đc hiu chnh t 4 yu t lƠ CSR đn
nhơn viên, CSR đn khách hƠng, CSR đn chính ph vƠ CSR đn các bên liên quan
(xƣ hi vƠ phi xƣ hi) vi 20 bin quan sát. Các bin nƠy đc đánh giá thông qua
ch s Cronbach’ Alpha, vƠ đ đm bo đ tin cy nên tip tc đc đa vƠo phơn
tích nhơn t khám phá EFA. Kt qu phơn tích EFA cho thy có 4 yu t tác đng
đn OC đƣ đc đánh giá li cho phù hp vi điu kin ca Vit Nam vn không
thay đi.

Mô hình hi quy tuyn tính thu đc gii thích đc 61,9% bin thiên s cam
kt nhơn viên vi t chc. Các yu t CSR vi nhơn viên, CSR vi các bên liên
quan (đn xƣ hi vƠ phi xƣ hi), CSR vi khách hƠng, CSR vi chính ph đu có tác
đng cùng chiu đn s cam kt ca nhơn viên.
Cng đ tác đng ca các bin đc lp đn s cam kt ca nhơn viên vi t
chc ln lt lƠ: CSR vi khách hàng, CSR vi chính ph, CSR vi nhơn viên vƠ
CSR vi các bên liên quan.
T kt qu nghiên cu cho thy doanh nghip mun ci thin ch s cam kt
ca nhơn viên vi t chc (OC) thì điu đu tiên cn tp trung là hot đng CSR đi
vi các bên liên quan (xƣ hi vƠ phi xƣ hi). Môi trng chính lƠ điu kin sng ca
mi ngi vƠ ca chính bn thơn mi chúng ta, vic gìn gi vƠ bo v môi trng
xanh, trong sch không phi lƠ trách nhim ca riêng ai vƠ đi vi doanh nghip
Vit Nam thì điu nƠy cƠng phi xem trng.
i tng k đn gn vi doanh nghip chính lƠ nhng nhơn viên ca h,
nhng ngi góp phn xơy dng công ty ln mnh. Do vy, doanh nghip nên có
nhng chính sách thit thc đ có th gi chơn ngi tƠi nh chính sách, thù lao,
đƠo to cng nh to môi trng công bng cho tt c nhơn viên.
Bên cnh đó, yu t quan trng k tip là doanh nghip cn phi tích cc
chung tay góp sc xơy dng cng đng vƠ xƣ hi cùng vi chính ph, bng vic
trung thc trong các hot đng kinh doanh, thc hin các ngha v theo quy đnh
ca pháp lut vƠ đóng góp cho cng đng (giáo dc, vn hóa, y t, ).
i tng cui cùng và quan trng nht chính là khách hàng – nó chính là mt
trong nhng nhơn t sng còn ca doanh nghip. Khách hƠng mt nim tin, xem
nh doanh nghip mt tt c. Do vy, chy theo li nhun không chú trng ti bo
v khách hƠng, môi trng vƠ nhng nhơn t khác thì s khin cho doanh nghip ch
phát trin trong mt thi gian ch không th nƠo phát trin lơu dƠi đc. ây không
ch lƠ mt chin lc đ công ty có th gii thiu t chc vi bên ngoƠi mƠ còn lƠ
nhng hot đng thit thc mƠ nhơn viên có th thy, có th cùng tham gia; h s
cm thy t hƠo vƠ mun đc gn bó lơu dƠi khi đc lƠm vic trong mt t chc
luôn coi trng trách nhim xƣ hi ca mình đi vi cng đng. Vic công ty nhn

mnh trách nhim xƣ hi ca mình ngay trong chin lc vƠ đnh hng cho thy s
phát trin bn vng vƠ n đnh ca chính công ty đó.
DANH MC T VIT TT

T vit tt
ụ ngha ca t vit tt
EFA
Phơn tích nhơn t khám phá
CSR
Trách nhim xƣ hi ca doanh nghip
OC
Cam kt ca nhơn viên vi t chc
CSR - XH
Trách nhim xƣ hi đi vi các bên liên quan v
mt xƣ hi vƠ phi xƣ hi
CSR – CP
Trách nhim xƣ hi đi vi chính ph
CSR – NV
Trách nhim xƣ hi đi vi nhơn viên
CSR - KH
Trách nhim xƣ hi đi vi khách hƠng
SIT
LỦ thuyt bn sc xƣ hi
KMO
Ch s Kaiser-Mayer-Olkim
OLS
Phng pháp bình phng nh nht

DANH MC BNG BIU

S hiu
Ni dung
Trang
Bng 4.1
Mô t v nhơn khu hc ca đáp viên
40
Bng 4.2
H s Cronbach’s Alpha ca các thang đo CSR-KH,
CSR-NV, CSR-XH, CSR-CP
42
Bng 4.3
H s Cronbach’s Alpha ca thang đo OC
43
Bng 4.4
Kt qu phơn tích nhơn t khám phá EFA
44
Bng 4.5
H s Cronbach’s Alpha ca các thang đo CSR-KH,
CSR-NV, CSR-XH, CSR-CP sau khi phân tích nhân t
khám phá
46
Bng 4.6

Kt qu phơn tích nhơn t khám phá (EFA) ca bin ph
thuc
47
Bng 4.7
Ma trn h s tng quan gia các bin Correlations
49
Bng 4.8
ánh giá s phù hp ca mô hình theo R
2

50
Bng 4.9
Kt qu kim đnh Anova
50
Bng 4.10
Kt qu hi quy theo phng pháp Enter
51
Bng 4.11
Kt qu kim đnh gi thit
54
Bng 4.12
Kt qu kim đnh khác bit theo gii tính
55




DANH MC HỊNH V

S hiu

Ni dung
Trang
Hình 2.1
Mô hình nghiên cu ca Bammer vƠ cng s
16
Hình 2.2
Mô hình CSR, cam kt ca nhơn viên vi doanh nghip vƠ
hiu qu t chc
18
Hình 2.3
Trách nhim xƣ hi ca doanh nghip đn cam kt ca
nhơn viên vi t chc.
19
Hình 2.4
Mô hình nghiên cu đ xut
26
Hình 3.1
Quy trình nghiên cu
28
Hình 4.1
Mô hình nghiên cu sau phơn tích hi quy
52
Hình 4.2
 th phơn tán Scatter plot
52
Hình 4.3
Biu đ phơn phi chun
53

DANH MC CÁC PH LC

S hiu
Ni dung
Ph lc 1
DƠn bƠi tho lun nhóm
Ph lc 2
Bng cơu hi nghiên cu đnh lng
Ph lc 3
Mô t các bin nghiên cu
Ph lc 4
Kim đnh s tin cy ca các thang đo
Ph lc 5
Phơn tích nhơn t khám phá (EFA) ca các bin đc lp
Ph lc 6
Phơn tích nhơn t khám phá (EFA) ca các bin ph thuc
Ph lc 7
Ma trn h s tng quan
Ph lc 8
Mô hình hi quy
Ph lc 9

Dò tìm s vi phm các gi đnh cn thit trong hi quy
Ph lc 10
Phân tích Anova
Ph lc 11
Thng kê mô t các bin
Ph lc 12
Danh sách các công ty kho sát, các thƠnh viên vƠ nhƠ qun tr








1

CHNG 1: TNG QUAN V NGHIểN CU
1.1. Bi cnh vƠ lý do chn đ tƠi
Chúng ta đang sng trong mt thi đi mi, thi đi công ngh thông tin ngƠy
cƠng phát trin; xu hng toƠn cu hóa, quc t hóa tr thƠnh mt tt yu khách
quan; mi quan h gia các nn kinh t ngƠy cƠng tr nên mt thit vƠ gn bó; hot
đng giao lu thng mi gia các quc gia ngƠy cƠng phát trin mnh m, s cnh
tranh gia các doanh nghip ngƠy cƠng gay gt…thì các doanh nghip cn phi tìm
cách đ to ra đc nhng li th cnh tranh bn vng. Nu trc đơy các chin
lc mƠ các công ty thng s dng nh đa dng hóa mu mƣ sn phm, nơng cao
cht lng hƠng hóa … đ có th giƠnh li th cnh tranh, thì ngƠy nay đ cng c
thng hiu vƠ uy tín trên thng trng thì vic xơy dng vn hóa doanh nghip,
đo đc kinh doanh lƠ mt gii pháp đang đc áp dng vƠ bc đu đem li hiu
qu tích cc. VƠ mt xu hng mi đƣ vƠ đang ln mnh trên th gii, tr thƠnh

mt yêu cu “mm” đi vi các doanh nghip trong quá trình hi nhp chính lƠ
doanh nghip cn thc hin tt trách nhim xƣ hi.
Trách nhim xƣ hi lƠ mt khái nim đƣ xut hin t khá lơu trên th gii vƠ
đƣ tr thƠnh mt tiêu chí đánh giá bt buc  nhiu nc phát trin. Tuy nhiên, đơy
vn lƠ khái nim mi ti Vit Nam. Khi nhìn vƠo s thƠnh công ca mt doanh
nghip Vit Nam, nhiu ngi mi ch dng li  vic xem xét các ch tiêu hu
hình nh doanh s, li nhun, mc lng tr cho nhơn viên hay s thu đóng góp
cho ngơn sách nhƠ nc… Trong khi đó, đ thc hin trách nhim xƣ hi, doanh
nghip s cn phi thc hin hƠng lot vn đ nh: nơng cao đi sng tinh thn cho
ngi lao đng, đm bo s bình đng gii, an toƠn lao đng, quyn li lao đng,
tr lng công bng, đƠo to vƠ phát trin nhơn viên, bo v môi trng, x lỦ rác
thi vƠ nc thi, tuơn th pháp lut, trách nhim đóng thu đy đ theo quy đnh
Tuy nhiên, đ có th thc hin đc nhng vn đ nêu trên không phi lƠ điu
d dƠng gì vƠ vi Vit Nam thì trách nhim xƣ hi ca doanh nghip đi vi cng
2

đng li lƠ mt khái nim khá xa vi. Thm chí, có tình trng các doanh nghip tìm
cách đá “qu bóng trách nhim” ra cƠng xa mình cƠng tt. Phn ln các doanh
nghip đu mnh ai ny lƠm, mnh ai ny đ xut chính sách có li cho mình mƠ
không cơn nhc đn li ích ca các nhóm đi tng khác.
Mc dù gn đơy Vit Nam đƣ đt đc nhng thƠnh qu kinh t n tng
nhng nó cng đem li nhiu thách thc mi cho các doanh nghip Vit Nam.
Nhng đòi hi t các công ty quc t, các nhƠ nhp khu hƠng hóa Vit Nam vƠ
ngi tiêu dùng toƠn cu đi vi các doanh nghip Vit Nam trong vic tuơn th
các chun mc toƠn cu v an toƠn lao đng, chm sóc sc khe ngi lao đng,
bo v môi trng ngƠy cƠng gia tng. Lut chi trong thi hi nhp đòi hi
các doanh nghip Vit Nam phi tuơn th các vn đ trên nu không mun ri khi
cuc chi. Do vy yu t tr ct gn lin vi mc tiêu ca doanh nghip không ch
lƠ li nhun mƠ còn phi k đn vic to ra nhng đóng góp cho xƣ hi.
Tuy yu t nƠy vn còn khá mi m nhng trách nhim xƣ hi ca doanh

nghip Vit Nam ngƠy cƠng đc quan tơm, khi mƠ kh nng cnh tranh ca doanh
nghip không ch còn đóng khung trong giá c vƠ cht lng sn phm, mƠ nó còn
gn lin vi trách nhim đi vi con ngi vƠ cng đng xƣ hi. Mt khác, nó cng
cho thy vic thc hin cng nh đánh giá trách nhim xƣ hi ca doanh nghip
không phi lƠ cơu chuyn đn gin, d dƠng.
u tiên vƠ d thy nht khi nói v trách nhim xƣ hi ca doanh nghip,
chính lƠ các hot đng t thin. Không khó đ đánh giá hot đng nƠy thông qua
vic thng kê s ln, s tin, s các tr giúp khác cng nh Ủ ngha ca nhng công
vic nƠy mƠ doanh nghip đƣ lƠm.
Trách nhim xƣ hi còn lƠ trách nhim vi môi trng t nhiên. Bo v môi
trng t nhiên lƠ mt trách nhim bt buc đi vi các doanh nghip nu tính cht
hot đng ca mình có kh nng gơy ô nhim cho môi trng.  ngn nga vƠ
gim thiu nguy c nƠy, thì ngay t khơu hình thƠnh d án phi tính toán đánh giá
3

tác đng môi trng, có bin pháp gim thiu nhng tác đng xu, đng thi phi
nghiêm túc thc hin sut trong quá trình vn hƠnh nhƠ máy.
Thc t cho thy, đ gim chi phí cho sn phm, nhiu doanh nghip đƣ không
ngn ngi s dng nhiu chiêu thc x bn ra môi trng, qua mt các c quan chc
nng. Hu qu lƠ, khi v vic đc phát giác thì hình nh thng hiu ca doanh
nghip bao nm qua dày công xơy dng b st m nghiêm trng di con mt ca
công chúng. Hp lc t vic gơy ô nhim nhiu lúc lƠ rt mnh vì nó lƠm gim đáng
k chi phí ca các doanh nghip trong khơu x lỦ cht thi, tuy nhiên nhng vic x
thi y đn lt nó li góp phn hình thƠnh cái không khí ô nhim mƠ chính doanh
nghip cng phi gánh chu.
 khía cnh khác, trách nhim xƣ hi ca doanh nghip còn th hin  vic
ng x vi ngi lao đng - mt yu t cu thƠnh ca doanh nghip, đng thi
chính lƠ đi tng xƣ hi chu tác đng trc tip t các chính sách ca doanh
nghip. Tiêu chun s dng lao đng, quyn li ngi lao đng, môi trng lƠm
vic phi lƠ mi quan tơm hƠng đu ca ngi điu hƠnh doanh nghip nhm tng

nng sut lao đng, to s gn kt gia các thƠnh viên trong doanh nghip.
Trong xƣ hi có bao nhiêu ngi tiêu th sn phm do doanh nghip lƠm ra thì
có by nhiêu ngi nm trong vùng ph sóng trách nhim xƣ hi ca doanh nghip.
ó chính lƠ trách nhim xƣ hi ca doanh nghip đi vi ngi tiêu dùng. V mt
quy mô, có l đơy lƠ trách nhim ln nht, vì liên quan đn hu nh toƠn th cng
đng. Trách nhim xƣ hi ca doanh nghip đi vi ngi tiêu dùng bao gm các
cam kt v cht lng sn phm vƠ dch v hu mƣi, tính trung thc trong qung bá,
gii thiu sn phm, s bo đm an toƠn sc khe cho cng đng. Truyn thông đƣ
tng sôi đng v vic sa nhim melamine do doanh nghip c tình qua mt c
quan kim nghim, la di ngi tiêu dùng, gơy ra nhng tn hi to ln cho sc
khe cng đng. Không thc hin tt trách nhim xƣ hi đi vi ngi tiêu dùng,
tn tht ln nht mƠ doanh nghip gánh chu không phi lƠ s trng pht ca lut
pháp, mƠ lƠ s quay lng ca ngi tiêu dùng.

4

Ngoài ra, trách nhim xƣ hi còn lƠ trách nhim đóng thu đy đ cho nhƠ
nc vƠ tuyt đi tôn trng pháp lut. Thu lƠ ngun thu cho nhƠ nc vƠ giúp
chính ph có th điu hƠnh nn kinh t. Do vy, mt doanh nghip đc coi lƠ có
trách nhim xƣ hi ngha lƠ phi thc hin đy đ trách nhim vi nhƠ nc vƠ tuơn
th pháp lut. Trong thi gian va qua, nhiu công ty trn thu, hay lót tay cho
nhng cán b trong vic quyt toán hƠng nm b phát giác, điu nƠy đƣ lƠm ngun
thu ca nhƠ nc b gim st nh hng đn nhng phúc li cho xƣ hi. Trng
hp nh Cocacola Vit Nam trong thi gian qua liên tc báo cáo l gơy nhiu bc
xúc cho ngi dơn vƠ khin h phi đt du chm hi: phi chng pháp lut Vit
Nam quá lng lo hay có s thiu tinh thn trách nhim xƣ hi ca tp đoƠn nƠy.
Thc hin trách nhim xƣ hi, va lƠ đóng góp ca doanh nghip cho xƣ hi,
va lƠ mt li ích t thơn, cng c kh nng cnh tranh ca doanh nghip trong bi
cnh hi nhp sơu vƠo nn kinh t th gii, ni mƠ các chun mc đo đc trong
kinh doanh đƣ tr thƠnh mt thƠnh phn bt buc trong tng sn phm.

 có th phát trin theo hng bn vng thì cách kinh doanh “n xi  thì”
đƣ không còn phù hp vi nn kinh t hi nhp toƠn cu nh hin nay. Có th nhn
thy mt điu rng các doanh nghip nu nh quan tơm đn li ích ca nhng nhóm
li ích khác luôn luôn lƠ nhng doanh nghip phát trin bn vng vƠ thƠnh công, to
đc v th trên thng trng.
Cui cùng, đi vi nhơn viên, trách nhim xƣ hi ca doanh nghip cng đóng
mt vai trò quan trng đi vi s cam kt ca nhơn viên vi t chc hay doanh
nghip đó. Các nhơn viên thng có khuynh hng gn bó hn vi t chc nu h
cm thy t hƠo v t chc đó. S cam kt ca nhơn viên không ch lƠ s hƠi lòng
hay hƣnh din vì đc lƠm vic cho công ty, mƠ còn lƠ s cam kt mƠ nhơn viên đó
dành cho công ty và các mc tiêu chung ca công ty. Kevin Kruise vit: “S cam
kt ngha lƠ các nhơn viên thc s quan tơm v công vic ca h vƠ s tn vong ca
công ty. H không lƠm vic ch đ nhn lng hay ch đ thng tin mƠ còn lƠm
vic vì các mc tiêu chung ca công ty.”
5

Hin nay, trên th gii cng nh trong nc, vic nghiên cu v vn đ nƠy
còn khá hn ch. Riêng vi Vit Nam, trách nhim xƣ hi ch đc hiu nh lƠ hot
đng t thin, cha đi sơu nghiên cu các loi trách nhim xƣ hi khác ca doanh
nghip đn đi tng khác.
Chính vì vy, đ các nhƠ qun tr có th đánh giá đúng vƠ hiu rõ hn v
nhng tác đng vƠ hiu qu ca trách nhim xƣ hi ca doanh nghip, cng nh tác
đng ca nó đi vi cam kt ca nhơn viên vi t chc (doanh nghip) tác gi đƣ
la chn đ tƠi: “nh hng ca trách nhim xƣ hi ca doanh nghip đn s
cam kt ca nhơn viên vi t chc” đ lƠm đ tƠi nghiên cu ca mình.
1.2. Mc tiêu nghiên cu
Cn c vƠo nhng lỦ do la chn đ tƠi đƣ đc trình bƠy nêu trên, ngi vit
mong mun thc hin đ tƠi nghiên cu nƠy vi các mc tiêu chính nh sau:
- Xem xét vƠ nghiên cu các yu t thuc trách nhim xƣ hi ca doanh
nghip (CSR) tác đng đn s cam kt ca nhơn viên vi t chc.

- Kim đnh thang đo vƠ mô hình lỦ thuyt v nh hng ca trách nhim xã
hi ca doanh nghip tác đng đn s cam kt ca nhơn viên vi t chc.
-  xut mt s hƠm Ủ (kin ngh) rút ra t kt qu nghiên cu cho doanh
nghip trong vic nơng cao s cam kt ca nhơn viên.
1.3. i tng nghiên cu vƠ phm vi nghiên cu
i tng nghiên cu: Trách nhim xƣ hi ca doanh nghip, các yu t thuc
trách nhim xƣ hi ca doanh nghip, s cam kt ca nhơn viên vi t chc vƠ các
vn đ khác có liên quan.
Phm vi nghiên cu: nghiên cu tp trung kho sát nhơn viên lƠm vic cho các
doanh nghip trên đa bƠn TP. HCM, đó lƠ các công ty đin hình đƣ hot đng trong
thi gian khá lơu, vƠ có nhng đóng góp cho cng đng, hot đng trong các ngƠnh
nh ngh nh: may mc, thc phm, vt liu xơy dng, sn xut mt hƠng đin t…
(danh sách đc trình bƠy ti ph lc 12). ây cng chính lƠ nhng lnh vc đang
phát trin vƠ thu hút đc s quan tơm ca d lun hin nay. Các công ty đc chn
6

có v trí đa lỦ vƠ điu kin phát trin trên các lnh vc khác nhau, nhm xem xét
mt cách toƠn din các nhơn t nh hng đn s cam kt ca nhơn viên vi t
chc.
1.4. Phng pháp nghiên cu
Nghiên cu vn dng ch yu hai phng pháp: nghiên cu đnh tính vƠ
nghiên cu đnh lng.
Nghiên cu đnh tính đc tin hƠnh thông qua k thut tho lun nhóm tp
trung nhm khám phá, điu chnh, b sung các yu t ca trách nhim xƣ hi ca
doanh nghip nh hng đn s cam kt ca nhơn viên vi t chc, phát trin thang
đo nhng yu t nƠy vƠ thang đo s cam kt ca nhơn viên vi t chc.
Nghiên cu đnh lng đc thc hin bng cách thu thp d liu thông qua
phng vn bng bng cơu hi. Sau đó, d liu thu thp đc s đc x lỦ thông
qua phn mm SPSS. Thang đo đc kim đnh bng h s Cronbach’s Alpha và
phơn tích nhơn t khám phá (EFA).

Sau khi đánh giá s b, các thang đo đc đa vƠo phơn tích hi quy nhm
xác đnh mc đ nh hng ca các thƠnh phn ca CSR đn s cam kt ca nhơn
viên vi t chc.
1.5. ụ ngha ca nghiên cu
V mt lý thuyt
Nghiên cu lƠm sáng t hn các lỦ thuyt đo lng các thƠnh phn ca CSR
nh hng đn s cam kt ca nhơn viên vi t chc, góp phn phát trin thang đo
vƠ mô hình nghiên cu nh hng ca CSR đn s cam kt ca nhơn viên vi t
chc.
V mt thc tin
Kt qu nghiên cu s lƠ c s đ các doanh nghip hiu vƠ nhn dng đc
trách nhim xƣ hi ca doanh nghip vƠ nh hng ca nó đn s cam kt ca nhơn
viên vi t chc, t đó có nhng chính sách phù hp nhm nơng cao s cam kt ca
7

nhơn viên vi t chc, hoch đnh các chin lc phát trin n đnh vƠ bn vng
trong tng lai.
Nghiên cu nƠy cng là tƠi liu tham kho cho các nhƠ nghiên cu, nhƠ qun
tr trong các t chc vƠ các nghiên cu tip theo liên quan đn trách nhim xƣ hi
ca doanh nghip.
1.6. Kt cu b cc đ tƠi
Báo cáo nghiên cu đc kt cu lƠm 5 chng vi các ni dung s đc trình
bƠy theo th t nh sau:
Chng 1: Tng quan v nghiên cu
Chng 2: C s lỦ thuyt vƠ mô hình nghiên cu
Chng 3: Phng pháp nghiên cu
Chng 4: Kt qu nghiên cu
Chng 5: Kin ngh vƠ kt lun

ắómăttăẾểnỂă1
Chng 1 trình bày tng quan v lý do chn đ tài, mc tiêu, ý ngha và
phng pháp nghiên cu làm c s đnh hng nghiên cu  nhng chng tip
theo.





8

CHNG 2: C S Lụ THUYT VÀ MÔ HỊNH NGHIểN CU
2.1. Trách nhim xƣ hi ca doanh nghip (CSR)
2.1.1 Kểáiănim
Trách nhim xƣ hi ca doanh nghip (gi tt lƠ trách nhim xƣ hi - CSR) ra
đi sau đo đc kinh doanh vƠ đang lƠ mi quan tơm hƠng đu ca các doanh
nghip hin nay. Vy, CSR là gì?
Có nhiu đnh ngha khác nhau v CSR, theo Mohr vƠ cng s (2001) thì CSR
là nhng hot đng ti thiu hóa hoc loi b các mi nguy him phát sinh trong xƣ
hi cng nh ti đa hóa nhng hiu qu nht đnh trong thi gian dƠi.
Khái nim v CSR theo Beyer (1972) và Drucker (1974) chính là t chc nên
thc hin các hot đng xƣ hi nhm to ra phúc li cho cng đng. Bi vì các t
chc kim đc nhiu li nhun t cng đng vƠ lƠm gim ngun tƠi nguyên thiên
nhiên ca xƣ hi, do vy h phi có trách nhim ci thin môi trng vƠ các ngun
tài nguyên khác, cng nh ci thin mc sng cho toƠn xƣ hi.
Nm 1962, trong cun sách “Capitalism and Freedom” (Ch ngha t bn vƠ
S t do), nhƠ kinh t hc Milton Friedman đƣ vit: “Có mt vƠ ch mt trách
nhim ca doanh nghip, đó lƠ s dng ngun tƠi nguyên vƠ tham gia hot đng

nhm tng li nhun ca mình min sao nó vn tuơn theo các lut chi, ngha lƠ
tham gia cnh tranh công khai vƠ t do, không la gt hay gian ln”. Theo cách nói
nƠy ca Friedman, chúng ta xét thy Ủ kin nƠy mi ch có tác dng hin thc hóa
các quy tc trong kinh doanh, ch chú Ủ ti vic chy đua “nhm tng li nhun”
đúng theo mi rƠng buc ca các doanh nghip trên thng trng là “không la
gt hay gian ln”. Có th nói, khái nim v CSR ca Friedman mi ch nhìn nhn
trách nhim xƣ hi  mt phm vi hp, ch thy đc li ích trc mt mƠ b qua
li ích lơu dƠi, đó lƠ “phát trin nhanh, mnh vƠ bn vng”.
9

Sau khái nim v CSR ca Friedman thì xut hin hƠng lot các khái nim
CSR khác, mi khái nim  mi thi k đƣ có bc hoƠn chnh hn v mt ni
dung. “CSR hàm ý nâng cao hƠnh vi ca doanh nghip lên mt mc phù hp vi
các quy phm, giá tr vƠ k vng xƣ hi” (Prakas Sethi, 1975). Hay “CSR ca doanh
nghip là s mong mun ca xƣ hi đi vi các t chc v mt kinh t, pháp lut,
đo đc vƠ lòng t thin ti mt thi đim nht đnh” (Archie B Caroll, 1979). Còn
Maignan I.Ferrell đa ra khái nim CSR nh sau “Mt doanh nghip có trách nhim
xƣ hi khi quyt đnh rng hot đng ca nó nhm to ra vƠ cơn bng các li ích
khác nhau ca các cá nhơn vƠ t chc liên quan”.
Mt ví d khác, vi vic đa ra “Cng lnh Johnson & Johnson” vào nm
1943, Robert Johnson, ngi sáng lp kiêm Ch tch Tp đoƠn Johnson & Johnson,
rt xng đáng đc gi lƠ “ông t” ca hot đng CSR khi hng công ty ca mình
đn mc tiêu kinh doanh có trách nhim. Trong cng lnh nƠy, ln đu tiên, vai trò
ca c đông đc đa xung di cùng vƠ quyn li ca khách hƠng đc đt lên
trên ht.
iu nƠy hoƠn toƠn ngc vi nhng gì Milton Friedman, nhƠ kinh t hc
ngi M tng đot gii Nobel nm 1976, đa ra trc đó. Theo Friedman, doanh
nghip phi đt li nhun lên trên ht đ th hin trách nhim vi c đông. VƠ
doanh nghip lƠ ch th do con ngi to ra nên không th t nhn bit trách nhim.
Trách nhim vi cng đng thuc v nhƠ nc vƠ nu mun th hin trách nhim

vi xƣ hi, các c đông nên dùng vai trò cá nhơn đ thc hin.
Nhng Johnson & Johnson đƣ lƠm ngc li: th hin rõ cam kt vi cng
đng vƠ thc hin nhng hƠnh đng đy tính trách nhim. iu đó đƣ giúp cho
Johnson & Johnson đc Tp chí Wall Street Journal (M) bu chn lƠ “Doanh
nghip đo đc nht th k” nm 1999. Cho đn ngƠy nay, Công ty vn kinh doanh
thƠnh công theo hng thng hiu trách nhim.
Và khái nim CSR theo thi gian đƣ m rng đi tng nh hng ca mình
ra nhiu doanh nghip vƠ t chc liên quan, còn mc đích đt ra cho các doanh
10

nghip đó lƠ phi quan tơm ti các hot đng ca mình có nh hng nh th nƠo
đn các vn đ xƣ hi xung quanh nh cng đng, bo v môi trng …
Theo y ban thng mi th gii v phát trin bn vng thì “CSR ca doanh
nghip lƠ s cam kt liên tc ca doanh nghip thông qua hot đng kinh doanh
bng cách c x có đo đc vƠ đóng góp vƠo s phát trin kinh t trong khi ci
thin cht lng cuc sng ca lc lng lao đng, ca gia đình h cng nh cng
đng đa phng vƠ toƠn xƣ hi nói chung. Doanh nghip không ch đn thun lƠ
mt t chc thu li nhun mƠ còn cn phi tr thƠnh mt phn ca cng đng. H
không ch thúc đy li ích ca các c đông mƠ còn hng ti li ích ca tt các
nhng bên hu quan (stakeholders).
Nhóm phát trin kinh t t nhơn ca Ngơn hƠng th gii đa ra khái nim:
“CSR ca doanh nghip lƠ s cam kt ca doanh nghip đóng góp vƠo vic phát
trin kinh t bn vng thông qua các hot đng nhm nơng cao cht lng đi sng
ca ngi lao đng vƠ thƠnh viên gia đình h, cho cng đng vƠ toƠn xƣ hi theo
cách có li nht cho c doanh nghip cng nh phát trin chung ca xƣ hi”. ơy
cng chính lƠ đnh ngha v trách nhim xƣ hi s xuyên sut c lun vn.
2.1.2 LiăíẾểăẾaătráẾể nểimăxụăểiăẾaăếoanểănỂểip
Thc t trên th gii đƣ ch ra rng, doanh nghip nƠo thc hin tt CSR thì li
ích ca h không nhng không gim đi mƠ còn tng thêm. Nhng li ích mƠ doanh
nghip thu đc khi thc hin CSR bao gm gim chi phí, tng doanh thu, tng giá

tr thng hiu, gim t l nhơn viên thôi vic, tng nng sut vƠ thêm c hi tip
cn nhng th trng mi. Chúng ta có th dn ra đơy mt s ví d v li ích ca
vic thc hin CSR ca doanh nghip.
ẢimăẾểiăpểíăvàătnỂănnỂăsut
Mt doanh nghip có th tit kim đc chi phí sn xut nh đu t, lp đt
các thit b mi, bng cách sn xut sch hn. Ví d, mt doanh nghip sn xut
bao bì ln ca Ba Lan đƣ tit kim đc 12 triu ô la M trong vòng 5 nm nh
11

vic lp đt thit b mi, nh đó lƠm gim 7% lng nc s dng, 70% lng cht
thi nc vƠ 87% cht thi khí.
Mt h thng qun lỦ nhơn s hiu qu cng giúp ct gim chi phí vƠ tng
nng sut lao đng đáng k. Lng thng hp lỦ, môi trng lao đng sch s vƠ
an toƠn, c hi đƠo to vƠ ch đ bo him y t vƠ giáo dc đu góp phn tng li
nhun cho doanh nghip bng cách tng nng sut lao đng, gim t l nhơn viên
ngh, b vic vƠ gim chi phí tuyn dng cng nh đƠo to nhơn viên mi.
ắnỂăếoanểătểu
u t h tr phát trin kinh t đa phng có th to ra mt ngun lao đng
tt hn, ngun cung ng r vƠ đáng tin cy hn vƠ nh đó tng doanh thu. Rt nhiu
công ty sau khi có đc chng ch v trách nhim xƣ hi đƣ tng đc doanh thu
đáng k. Ví d, Aserradero San Martin, mt công ty sn xut đ g  Bolivia, sau
khi có chng ch bo v rng bn vng (FSC) đƣ tip cn đc th trng Bc M
vƠ bán sn phm vi giá cao hn t 10-15%.
NợnỂăẾaoăỂiáătrătểnỂăểiuăvàăuyătínăẾaăẾônỂăty
CSR có th giúp doanh nghip tng giá tr thng hiu vƠ uy tín đáng k. Uy
tín giúp doanh nghip tng doanh thu, hp dn các đi tác, nhƠ đu t vƠ ngi lao
đng. Nhng tp đoƠn đa quc gia nh The Body Shop (tp đoƠn ca Anh chuyên
sn xut các sn phm dng da vƠ tóc) vƠ IKEA (tp đoƠn kinh doanh đ dùng ni
tht ca Thy in) lƠ nhng ví d đin hình. C hai công ty nƠy đu ni ting
không ch vì các sn phm có cht lng vƠ giá c hp lí mƠ còn ni ting lƠ các

doanh nghip có trách nhim đi vi môi trng vƠ xƣ hi.
ắểuăểútănỂunăệaoăđnỂăỂii
Ngun lao đng có nng lc lƠ yu t quyt đnh nng sut vƠ cht lng sn
phm.  các nc đang phát trin, s lng lao đng ln nhng đi ng lao đng
đt cht lng cao li không nhiu; do vy vic thu hút vƠ gi đc nhơn viên có
chuyên môn tt vƠ có s cam kt cao lƠ mt thách thc đi vi các doanh nghip.
Nhng doanh nghip tr lng tha đáng vƠ công bng, to cho nhơn viên c hi
12

đƠo to, bo him y t vƠ môi trng lƠm vic sch s có kh nng thu hút vƠ gi
đc nhơn viên tt.
KểaiătểáẾăẾăểiătăviẾătểẾăểinătráẾểănểimăxụăểi
CSR không ch lƠ nhng vn đ gơy tn kém vƠ bó buc mƠ còn có th lƠ
nhng c hi tim tƠng trong kinh doanh cho nhng ai nhn ra vƠ đón bt đc.
Xem đo đc vƠ CSR lƠ mt phn tt yu ca chin lc kinh doanh, các doanh
nghip cng s cm thy t nguyn vƠ ch đng hn trong vic thc hin. Khi đó
nhng vn đ nƠy không còn lƠ mt gánh nng hay điu bt buc mƠ lƠ ngun vƠ c
s ca nhng thƠnh công. Motorola thng xuyên có nhng đt phá v k thut vì
công ty luôn ch đng đu t vƠo các chng trình đƠo to vƠ chm sóc đi sng
cho nhân viên.
ẮătrunỂătểànểăẾaănểợnăviỪnăvàăỆểáẾểăểànỂ
Vic thc hin CSR ca doanh nghip s mang li li ích chung cho nhơn viên,
khách hƠng, đi tác vƠ cng đng. ơy lƠ nhng b phn quyt đnh đi vi s tn
ti vƠ phát trin ca mi doanh nghip. Vì vy, dù chi phí ban đu có th ln, li ích
có th cha thy ngay nhng chc chn v lơu v dƠi s chng có gì thit thòi khi
doanh nghip tôn trng li ích ca nhng b phn thit yu nƠy. Khi thc hin tt
đo đc vƠ CSR, doanh nghip s nhn đc s ng h trung thƠnh vƠ nhit tình ca
nhơn viên, khách hƠng vƠ các đi tác khác. ơy chính lƠ điu kin c bn nht ca
mi thƠnh công. LƠm thng hiu không gì khác hn lƠ lƠm cho các bên có liên
quan, không ch khách hƠng mƠ c nhơn viên, đi tác vƠ cng đng, thng yêu các

nhãn hiu, cái tên ca công ty mình.
Mt kho sát do Vin Khoa hc Lao đng vƠ Xƣ hi – Vit Nam tin hƠnh gn
đơy trên 24 doanh nghip thuc hai ngƠnh dt may vƠ da giày đƣ ch ra rng nh
thc hin các chng trình CSR, doanh thu ca các doanh nghip nƠy đƣ tng 25%,
nng sut lao đng cng tng t 34,2 lên 35,8 triu đng/lao đng/nm, t l hƠng
xut khu tng t 94% lên 97%. NgoƠi hiu qu kinh t, các doanh nghip còn có
13

li t vic to dng hình nh vi khách hƠng, s gn bó vƠ hƠi lòng ca ngi lao
đng, thu hút lao đng có chuyên môn cao.
2.2 Cam kt ca nhơn viên vi t chc (OC)
Có khá nhiu khái nim v s cam kt ca nhơn viên vi t chc. Theo
Bateman và Strasser (1984) thì “Cam kt vi t chc lƠ mt khái nim bao gm
lòng trung thƠnh ca nhơn viên vi t chc, n lc ht sc mình vì t chc, mong
mun tr thƠnh thành viên chính thc ca t chc, mc tiêu vƠ giá tr ca nhơn viên
hoƠn toƠn phù hp vi mc tiêu vƠ giá tr ca t chc”. Porter vƠ cng s (1974) đƣ
đa ra 3 thƠnh phn ca cam kt vi t chc lƠ lòng tin mnh m vƠ chp nhn vƠo
mc tiêu ca t chc; s hƠi lòng vƠ tha mƣn ca cá nhơn đi vi t chc; mong
mun lƠ thƠnh viên chính thc ca t chc”. Theo Sheldon (1971) thì cam kt vi t
chc chính lƠ xác đnh rõ ràng v t chc vƠ mc tiêu ca t chc. Hu ht các nhƠ
nghiên cu xem s cam kt nh lƠ mi quan h gn bó gia nhơn viên vƠ ngi
ch.
Theo Mowday vƠ các cng s (1979) thì cam kt ca nhơn viên lƠ thc đo v
s nhn thc ca nhơn viên vi giá tr ct lõi ca t chc mƠ mình tham gia, ý mun
gn bó lơu dƠi vi t chc hay s sn sƠng phát huy ti đa kh nng vƠ n lc ca
bn thơn đ góp phn đt đc mc tiêu chung ca t chc. ơy cng chính lƠ khái
nim xuyên sut trong nghiên cu nƠy.
2.3 Mi quan h gia trách nhim xƣ hi ca doanh nghip vƠ s cam
kt ca nhơn viên vi t chc
Nhng nghiên cu trc đơy v tác đng ca CSR đn s cam kt ca nhân

viên vi t chc có th đc phân thành hai loi.
Loi th nht, các tác gi phân tích cách thc hot đng xã hi ca doanh
nghip nh hng đn nhân viên tim nng (Albinger vƠ Freeman, nm 2000;
Backhaus và cng s, 2002; Greening và Turban, 2000; Turban và Green, 1996).
Nhng nghiên cu này ng h quan đim rng CSR to ra mt danh ting tt cho