B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP H CHÍ
M
I
N
H
NGUYN TH THÚY
GII PHÁP PHÁT TRIN
KHU CÔNG NGHIP LONG THÀNH
N NM 2020
Chuyên ngành: QUN TR KINH DOANH
Mã s: 60340102
LUN VN THC S KINH T
Ngi hng dn khoa hc: PGS. TS LÊ THANH HÀ
TP. H Chí Minh – Nm 2014
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cu ca riêng tôi. Các thông tin và s
liu đc s dng trong lun vn này là trung thc.
Tôi hoàn toàn chu trách nhim vi li cam đoan trên.
Nguyn Th Thúy
MC LC
TRANG PH BÌA
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC CÁC HÌNH
DANH MC CÁC CH VIT TT
M U 1
CHNG 1 TNG QUAN V KHU CÔNG NGHIP 5
1.1 Khái quát chung v khu công nghip 5
1.1.1 Khu công nghip 5
1.1.2 Quan đim v phát trin KCN 6
1.2 Vai trò ca khu công nghip trong phát trin kinh t, xã hi 6
1.2.1 Vai trò tích cc ca khu công nghip trong phát trin kinh t, xã hi 6
1.2.1.1 To nn tng trong vic thu hút ngun vn FDI 6
1.2.1.2 Góp phn chuyn dch c cu kinh t ca các vùng, các đa phng 7
1.2.1.3 Tip nhn nn công ngh và phng pháp qun lý sn xut tiên tin 8
1.2.1.4 Góp phn gii quyt vic làm, nâng cao cht lng ngun nhân lc 8
1.2.1.5 To ra mt h thng kt cu h tng công nghip mi, hin đi, có giá tr
lâu dài đng thi góp phn hin đi hoá h thng kt cu h tng trên c nc 9
1.2.2 nh hng hn ch và tn ti trong quá trình phát trin khu công nghip . 10
1.3 Các nhân t nh hng đn hot đng ca khu công nghip 11
1.3.1 iu kin t nhiên, kt cu h tng 11
1.3.2 iu kin an ninh chính tr - pháp lut 12
1.3.3 Yu t kinh t - xã hi 13
1.3.4 Lao đng và ngun nhân lc 14
1.3.5 Môi trng thu hút đu t 15
1.3.6 C s h tng khu công nghip 16
1.4 Kinh nghim phát trin khu công nghip 16
1.4.1 Kinh nghim phát trin khu công nghip mt s đa phng 16
1.4.1.1 Thành ph H Chí Minh 16
1.4.1.2 Bình Dng 18
1.4.2 Mt s khu công nghip thành công trên đa bàn ng Nai 20
1.4.2.1 KCN Amata 20
1.4.2.2 KCN Biên Hòa II 21
1.4.2.3 KCN Tam Phc 22
1.4.3 Bài hc kinh nghim đi vi vic phát trin KCN Long Thành 23
TÓM TT CHNG 1 24
CHNG 2 PHÂN TÍCH VÀ ÁNH GIÁ HIN TRNG HOT
NG
CA KHU CÔNG NGHIP LONG THÀNH 25
2.1 Khái quát v KCN Long Thành 25
2.1.1 S lc quá trình phát trin các KCN ng Nai 25
2.1.2 Tng quan KCN Long Thành 29
2.2 Phân tích hin trng ca KCN Long Thành 31
2.2.1 C s h tng k thut KCN Long Thành 31
2.2.1.1 Vn đu t h tng KCN 31
2.2.1.2 Công trình tin ích công cng KCN 36
2.2.2 V trí, đa đim KCN 38
2.2.3 Các công trình h tng ngoài hàng rào KCN 39
2.3 Phân tích tình hình hot đng ca KCN Long Thành 39
2.3.1 Tình hình thu hút đu t và c cu ngành ngh đu t ca doanh nghip
KCN Long Thành 39
2.3.2 Tình hình hot đng ca các doanh nghip trong KCN Long Thành 46
2.3.3 Lao đng làm vic ti KCN Long Thành 49
2.3.4 V công ngh và cách t chc qun lý KCN 53
2.4 Nhng yu t nh hng đn s phát trin ca KCN Long Thành 53
2.4.1 V kinh t 53
2.4.2 V h thng pháp lut 55
2.4.3 Th tc hành chính: 57
2.5 ánh giá chung 57
2.5.1 u đim 57
2.5.2 Hn ch 58
TÓM TT CHNG 2 60
CHNG 3 GII PHÁP PHÁT TRIN KHU CÔNG NGHIP LONG
THÀNH N NM 2020 61
3.1 nh hng phát trin KCN Long Thành đn nm 2020 61
3.1.1 Mc tiêu phát trin các KCN ng Nai đn nm 2020 61
3.1.2 Mc tiêu phát trin KCN Long Thành 62
3.1.2.1 Mc tiêu 62
3.1.2.2 Mc tiêu đn nm 2020 62
3.2 Mt s gii pháp phát trin KCN Long Thành đn nm 2020 63
3.2.1 Gii pháp tng cng công tác xúc tin kêu gi đu t 63
3.2.2 Tng cng s phi hp đn v chuyên ngành, đ đào to và phát trin
ngun nhân lc 64
3.2.3 Gii pháp đy mnh vic hoàn thin cht lng h tng, tng cng cung
cp tin ích công cng phc v nhà đu t trong KCN 65
3.2.4 Gii pháp thu hút các d án có công ngh k thut cao, ít gây ô nhim môi
trng 67
3.2.5 Tng cng phát trin dch v h tr cho nhà đu t hot đng trong KCN68
3.2.6 Gii pháp v nhà , nhà tr cho ngi lao đng trong KCN 69
3.3 Gii pháp h tr 71
3.3.1 Nâng cao hiu qu qun lý Nhà nc 71
3.3.2 Ci thin môi trng đu t 72
3.3.3 Xúc tin đu t: 74
3.4 Kin ngh 75
3.4.1 i vi Chính ph 75
3.4.2 i vi tnh ng Nai 78
TÓM TT CHNG 3 79
KT LUN 80
DANH MC TÀI LIU THAM KHO
PH LC
DANH MC CÁC BNG
Bng 2. 1 Danh sách quy hoch các KCN ng Nai đã đc thành lâp 27
Bng 2.2 Danh sách quy hoch các KCN ng Nai đn nm 2020 28
Bng 2.3 C cu vn đu t h ly k giai đon nm 2008 – 2013 33
Bng 2.4 Tình hình d án đu t vào KCN Long Thành 40
Bng 2.5 Lng vn trong nc vào KCN Long Thành giai đon 2008-2013 43
Bng 2.6 Lng vn FDI thu hút vào KCN Long Thành giai đon 2008 - 2013 45
Bng 2.7 D án KCN Long Thành chia theo ngành ngh đu t 45
Bng 2.8 Kt qu hot đng ca các doanh nghip FDI giai đon 2008 - 2013 47
Bng 2.9 Tình hình lao đng ti KCN Long Thành t nm 2008 đn 2013. 50
Bng 2.10 Lao đng phân theo trình đ, theo gii tính, theo khu vc 51
Bng 2.11 D kin lao đng tuyn dng trong nm 2014 52
DANH MC CÁC HÌNH
Hình 2.1 Bn đ KCN Long Thành 30
Hình 2.2 Tng vn đu t c s h tng KCN Long Thành ly k giai đon 2008 -
2013 31
Hình 2.3 Vn đu t xây dng nhà xng xây sn KCN Long Thành 34
Hình 2.4 S d án chia theo quc gia đu t vào KCN Long Thành 40
Hình 2.5 Tình hình thu hút các d án đu t vào KCN Long Thành 40
Hình 2.6 Tình hình lng vn đu t trong nc vào KCN Long Thành 42
Hình 2.7 Tình hình thu hút vn FDI giai đon 2008 - 2013 44
Hình 2.8 Tình hình bin đng lao đng giai đon 2008 – 2013 49
DANH MC CÁC CH VIT TT
BXD: B Xây dng
CN: Chuyên nghip
CNKT: Công nhân k thut
CNH, HH: Công nghip hóa, hin đi hóa
CP: Chính ph
Diza: Dong Nai Industrial Zones Authority – Ban Qun lý các KCN ng Nai
FDI: Foreign Direct Investment – u t trc tip nc ngoài
KCN: Khu công nghip
KCX: Khu ch xut
KKT: Khu kinh t
L: Lao đng
MTV: Mt thành viên
Q: Quyt đnh
QHCT: Quy hoch Chi tit
QHXD: Quy hoch xây dng
TNHH: Trách nhim hu hn
TP: Thành ph
UBND: y ban Nhân dân
UBT: y ban tnh
XLNT: X lý nc thi
1
M U
1. Lý do chn đ tài:
Ngày nay cùng vi s phát trin ca đô th hóa, phát trin các khu công
nghip gia tng đã thúc đy tng trng kinh t. S hot đng phát trin khu công
đã đóng góp tích cc vào vic phát trin kinh t xã hi ca đa phng cng nh c
nc; trong đó có đóng góp vào vic huy đng ngun lc vào thc hin mc tiêu
phát trin kinh t đt nc.
ng Nai có v trí quan trng trong vùng kinh t trng đim phía Nam, vi
v trí đa lý thun li cho giao thông vn ti, gn cng, h thng thông tin liên lc,
cp đin, cp nc phát trin…, đc bit có nn đa cht n đnh, vng chc, thun
li cho vic xây dng công trình, nhà xng. ây là các yu t cn thit đ phát
trin hot đng khu công nghip và tnh ng Nai hi t đ các điu kin thun li
trong vic phát trin mt nn công nghip theo hng hin đi. Vi tim nng đó,
qua hn 20 nm phát trin khu công nghip, ng Nai tr thành mt tnh có tc đ
phát trin nhanh và dn đu c nc v hot đng khu công nghip. Tính đn nm
2013 ng Nai có 31 khu công nghip đc thành lp, vi tng din tích đt 9.832
ha; trong đó có 27 khu công nghip đang hot đng, 04 khu công nghip đang trong
giai đon thu hi đt, xây dng c s h tng. Có 1.269 d án còn hiu lc vi tng
vn đu t lên đn 17.761,41 triu đô la M, có 925 d án FDI đn t 39 quc gia,
vùng và lãnh th vi tng vn đu t 15.951,91 triu đô la M và 344 d án trong
nc vi vn đu t 38.064,18 t đng (khong 1.809,50 triu đô la M). Trong đó,
có 769 d án FDI đang hot đng, vn thc hin 14.097,96 triu đô la M, bng
88% vn đng ký; 249 d án trong nc đang hot đng, vi vn thc hin là
26.230,77 t đng, chim 68,91% vn đng ký. Các KCN thu hút 444.266 ngi lao
đng trong đó có 5.372 ngi nc ngoài ; lao đng ngoi tnh chim trên 60% và
lao đng n chim 61% tng s lao đng; Ngi lao đng ch yu tp trung làm
vic các doanh nghip vn FDI, chim 92%.
2
T nhng thành qu trên, mc tiêu ng Nai tr thành tnh công nghip
hóa – hin đi hóa, vi đnh hng phát trin khu công nghip đn nm 2020 ng
Nai s có 35 KCN đc thành lp, vi tng din tích quy hoch là 11.851,11 ha;
trong đó tp trung vào thu hút các ngành ngh công ngh cao, ít gây ô nhim môi
trng và phát trin công nghip ph tr và các dch v đi kèm.
Khu công nghip Long Thành do ch đu t là Công ty C phn Sonadezi
Long Thành, đc thành lp t nm 2003 vi tng din tích đt quy hoch là 488
ha, trong đó din tích đt công nghip dành cho thuê là 282,74 ha, đã cho thuê đc
234,36 ha, đt t l 82,92%.
Trc tình hình kinh t hin nay và s phát trin mnh m ca sn xut
công nghip, đã có nhiu KCN đc thành lp và hot đng có hiu qu ti ng
Nai và c nc, do đó đã có s cnh tranh ln nhau gia các KCN trong vic xây
dng và phát trin KCN. T khi thành lp KCN Long Thành đã đt đc mt s
thành tu nht đnh nhng cng còn gp không ít khó khn trong quá trình xây
dng và phát trin; vì vy cn thit phi có s tng kt đánh giá quá trình hot đng
và đ xut gii pháp c th cho s phát trin KCN Long Thành trong nhng nm
tip theo.
T các lý do trên, đ tài “gii pháp phát trin khu công nghip Long
Thành đn nm 2020” đc tác gi chn làm lun vn tt nghip cao hc kinh t
trng i hc Kinh t Tp.H Chí Minh.
2. Mc tiêu nghiên cu:
Phân tích và đánh giá hot đng ca khu công nghip Long Thành trong
thi gian qua, đa ra đc nhng u đim và nhng hn ch trong quá trình hot
đng KCN Long Thành.
xut các gii pháp phát trin KCN Long Thành đn nm 2020.
3
3. i tng và phm vi nghiên cu:
i tng nghiên cu: Tình hình hot đng phát trin ca KCN Long Thành.
Phm vi ca đ tài là nghiên cu đc gii hn nh sau:
- V không gian: Nghiên cu đc tp trung trong KCN Long Thành.
- V thi gian: Thu thp s liu t nm 2008 đn nm 2013.
4. Phng pháp nghiên cu:
Nghiên cu s dng s liu th cp: Các thông tin đc thu thp t các báo
cáo tng hp, báo cáo ca Công ty C phn Sonadezi Long Thành qua t nm 2008 -
2013; thu thp s liu tng hp, thng kê theo các nm v quá trình xây dng và hot
đng ca KCN Long Thành t báo cáo ca Ban Qun lý các KCN ng Nai; các
thông tin t Chính ph, B K hoch và u t, t sách báo, tp chí chuyên ngành,
Internet và các thông tin t các nghiên cu có liên quan.
Vic tng hp d liu ca nghiên cu da trên các phng pháp thng kê,
tng hp, so sánh, phân tích và đánh giá.
Lun vn s dng phng pháp thng kê, so sánh, phân tích tng hp và suy
lun nhm phân tích, đánh giá thc tin phát trin KCN Long Thành trong giai đon t
nm 2008 đn nm 2013.
Phng pháp tham kho ý kin nhng ngi am hiu và có thâm niên công tác
ti các doanh nghip kinh doanh h tng KCN, qun lý KCN đ đa ra các nhn xét,
đánh giá khách quan.
5. Ý ngha thc tin ca nghiên cu:
Thông qua nghiên cu hot đng ca KCN Long Thành, s ch ra c th v
quá trình hot đng và phát trin ca KCN Long Thành; cho thy đim đt đc, mt
còn tn ti; t đó đ xut các gii pháp c th, thit thc nhm mc tiêu phát trin KCN
Long Thành hng ti hiu qu và bn vng theo hng nhanh chóng đt t l lp đy
100%, thu hút các d án công ngh cao, thân thin môi trng, các d án s dng ít lao
đng và gii pháp phát trin KCN Long Thành đn nm 2020.
4
6. Cu trúc ca đ tài: Ngoài m đu, tài liu tham kho, ph lc, cu trúc
ca tài có 3 chng.
Chng 1. Tng quan v khu công nghip.
Chng 2. Phân tích và đánh giá hin trng hot đng ca khu công nghip
Long Thành
Chng 3. Gii pháp phát trin khu công nghip Long Thành đn nm
2020.
5
CHNG 1
TNG QUAN V KHU CÔNG NGHIP
1.1 Khái quát chung v khu công nghip
1.1.1 Khu công nghip
- nh ngha KCN:
+ Khu công nghip là khu chuyên sn xut hàng công nghip và thc hin
các dch v cho sn xut công nghip, có ranh gii đa lý xác đnh, đc thành lp
theo quy đnh ca Chính ph. (Lut u t, 2005).
+ Theo Ngh đnh s 29/2008/N-CP ngày 14/3/2008 ca Chính ph quy
đnh v khu công nghip, khu ch xut, khu kinh t; “Khu công nghip là khu
chuyên sn xut hàng hóa công nghip và thc hin các dch v cho sn xut công
nghip, có ranh gii đa lý xác đnh, đc thành lp theo điu kin, trình t và th
tc quy đnh ti Ngh đnh này”.
Nh vy, KCN đc hiu là khu vc tp trung các doanh nghip chuyên
sn xut hàng công nghip và thc hin các dch v cho sn xut công nghip; có
ranh gii đa lý xác đnh, không có dân c sinh sng; đc Chính ph hoc Th
tng Chính ph quyt đnh thành lp; trong khu công nghip có th có doanh
nghip ch xut.
- c đim KCN:
+ Khu công nghip là khu chuyên sn xut hàng hóa công nghip và thc
hin các dch v cho sn xut công nghip. Sn phm ca các doanh nghip trong
KCN có th xut khu hoc bán ni đa.
+ Có ranh gii đa lý xác đnh. Trong khu công nghip không có dân c
sinh sng.
+ Khu công nghip phi đc thành lp theo quy đnh ca Chính ph, theo
đúng điu kin, trình t và th tc quy đnh.
6
+ Các doanh nghip trong KCN đc hng ch đ theo quy đnh ca
KCN.
+ Công ty u t Kinh doanh H tng là doanh nghip đc thành lp, có
chc nng kinh doanh c s h tng đc Th tng Chính ph quyt đnh cho
phép đu t xây dng và kinh doanh c s h tng KCN. c UBND tnh, thành
ph quyt đnh sau khi có ch trng ca Chính ph.
+ Ban Qun lý các KCN là c quan chuyên ngành trc thc hin chc nng
qun lý nhà nc trc tip đi vi khu công nghip.
1.1.2 Quan đim v phát trin KCN
Phát trin KCN phi gn vi s phát trin bn vng, cn chú ý đn vic
phát trin hiu qu kinh t, xã hi công bng, đm bo ngi lao đng đc tr
công phù hp, môi trng đc bo v, gi gìn.
Do đó, phát trin KCN là vic đm bo tng trng kinh t n đnh, KCN
hot đng hiu qu, s hot đng hiu qu ca các doanh nghip trong KCN, mc
sng ca ngi lao đng đc đm bo, bo v và gi gìn môi trng sng.
1.2 Vai trò ca khu công nghip trong phát trin kinh t, xã hi
1.2.1 Vai trò tích cc ca khu công nghip trong phát trin kinh t, xã
hi
1.2.1.1 To nn tng trong vic thu hút ngun vn FDI
Phát trin các KCN to nn tng trong vic thu vn ngun vn cho phát
trin công nghip, đc bit là vn FDI. ây là mt trong nhng gii pháp hiu qu
trong quá trình đy mnh phát trin công nghip, hng ti xây dng mt nn công
nghip hin đi.
Trong tình hình kinh t hin nay KCN càng phát huy đc vai trò thu hút và
đa dng hoá các ngun vn đu t; t đó đã thc s có đóng góp không nh trong
vic huy đng ngun lc vào thc hin mc tiêu phát trin kinh t đt nc.
7
Qua hn 20 nm, KCN đã tr thành đa đim hp dn ca các nhà đu t nc
ngoài, các d án FDI v sn xut công nghip trong các KCN chim khong 80%
tng vn FDI vào ngành công nghip trong c nc. Tính đn ht nm 2013, c
nc có 289 KCN vi tng din tích đt t nhiên trên 81.000 ha, có 15.067 d án
còn hiu lc vi tng s vn đng ký là 218.841,82 triu USD, các KCN, KKT đã
thu hút đc 2,1 triu lao đng. Ly k đn nm 2013, các KCN trên c nc đã thu
hút đc 5.075 d án đu t trc tip nc ngoài vi tng vn đu t là 75,8 t
USD, vn thc hin đt 55% vn đng ký (B K hoch và u t, 2013).
1.2.1.2 Góp phn chuyn dch c cu kinh t ca các vùng, các đa
phng
Thc tin vic xây dng và phát trin các KCN đã có nhng đóng góp ngày
càng ln vào vic nâng cao t trng công nghip trong GDP ca c nc. T trng
giá tr sn xut công nghip ca các doanh nghip KCN trong tng giá tr sn xut
công nghip ca c nc đã tng lên đáng k t mc khong 8% nm 1996 lên 14%
nm 2000 và hin nay, giá tr sn xut công nghip ti các KCN, KCX, chim
khong 34-35% giá tr sn xut công nghip c nc.
Sc cnh tranh ca các doanh nghip KCN trên th trng th gii đc
nâng cao đáng k trong thi gian qua, th hin giá tr xut khu ca các doanh
nghip KCN tng đu qua các nm. T trng giá tr xut khu ca các doanh nghip
KCN trong tng kim ngch xut khu ca c nc đã tng t mc khong 15% nm
2000 lên khong 20% nm 2010. Trong nm 2013, ti các KCN, KKT tng doanh
thu đt hn 100 t USD, tng 31% so vi nm 2012; kim ngch xut khu đt trên
51,5 t USD, tng 36% so vi cùng k nm 2012; kim ngch nhp khu đt 46,8 t
USD, tng 24% so vi cùng k nm 2012; np ngân sách nhà nc đt hn 66,6
ngàn t đng, tng 10% so vi cùng k nm 2012.
8
1.2.1.3 Tip nhn nn công ngh và phng pháp qun lý sn xut tiên
tin
Cùng vi dòng vn FDI vào các d án sn xut, kinh doanh trong KCN, các
nhà đu t còn đa vào Vit Nam nhng dây chuyn sn xut vi công ngh tiên
tin, hin đi. Trong đó, đc bit phi k đn nhng d án công ngh k thut cao
tp trung KCN ca các thng hiu ln nh Canon, Samsung, Mabuchi Motor,
Orion Hanel , nhng lnh vc mà chúng ta còn yu và cn khuyn khích phát trin
nh c khí chính xác, đin t Các d án đu t nc ngoài vào KCN không
nhng góp phn nâng cao hàm lng công ngh trong sn phm ca các doanh
nghip KCN, mà qua mi quan h hp tác đu t vi nc ngoài, v th và sc hp
dn đu t ca Vit Nam trên trng quc t đc ci thin và góp phn đy mnh
mi quan h hp tác quc t và khu vc.
1.2.1.4 Góp phn gii quyt vic làm, nâng cao cht lng ngun
nhân lc
Vic thành lp và hot đng ca các KCN, đã thu hút nhiu doanh nghip
vào đu t và hot đng sn xut kinh doanh t đó thu hút mt lc lng lao đng
đáng k làm vic trong các KCN. n nay, các KCN đã thu hút đc khong trên
2,1 triu lao đng trc tip, nu tính c s lao đng gián tip thì s lao đng thu hút
đc còn ln hn nhiu.
Nhiu KCN đã xây dng các c s dy ngh nh: Trung tâm dy ngh Vit
Nam - Singapore, Trng K ngh Tha Thiên Hu, Trng Cao đng k thut –
công ngh Sonadezi. ng Nai đã hình thành mô hình liên kt đào to và s dng
nhân lc gia các KCN và nhà trng nh phi hp gia trng i hc Lc Hng
và KCN trong vic hng dn sinh viên thc tp và gii quyt vic làm cho sinh
viên sau khi tt nghip. KCN t đào to ngh là hng rt quan trng đ gii quyt
tình trng thiu nghiêm trng lao đng k thut hin nay. Phát trin KCN cng đng
ngha vi hình thành và phát trin mnh m th trng lao đng, nht là th trng
lao đng trình đ cao nc ta. Cnh tranh và quan h cung - cu lao đng din ra
9
khu vc này cng rt gay gt, to đng lc đ lao đng không ngng phn đu,
nâng cao tay ngh. Lc lng lao đng làm vic trong các KCN có c hi tip cn
và tip th phng thc sn xut tiên tin, trình đ qun lý chuyên nghip t đó đòi
hi lc lng lao đng phi không ngng hc tp và hoàn thin nhm nâng cao cht
lng, đáp ng nhu cu ca nhà tuyn dng.
KCN có mô hình t chc và qun lý nói chung, t chc và qun lý nhân lc
nói riêng, rt tiên tin, đt trình đ quc t và đa dng. ây là môi trng rt tt đ
đào to, chuyn giao khoa hc qun lý cho đi ng cán b qun lý doanh nghip ca
Vit Nam đ có th thay th dn lao đng qun lý ngi nc ngoài.
1.2.1.5 To ra mt h thng kt cu h tng công nghip mi, hin đi,
có giá tr lâu dài đng thi góp phn hin đi hoá h thng kt cu h tng trên
c nc
Xây dng h thng kt cu h tng là điu kin ht sc quan trng và cp
thit ca mt đa phng và c nn kinh t. Xây dng KCN đã to ra mt h thng
kt cu h tng mi, hin đi, có giá tr lâu dài không ch đi vi đa phng có
KCN mà có góp phn hin đi hóa h thng kt cu h tng trên c nc, góp phn
tích cc vào quá trình đô th hóa. Các KCN đã hoàn thành đu t c bn và đi vào
hot đng, kt cu h tng đc đu t đng b và hoàn thin đã góp phn thay đi
din mo ca đa phng, to điu kin thun li cho vic đy mnh thu hút vn
FDI vào KCN; đây cng to điu kin thun li nhm thúc đy mi liên kt kinh t
ngành và vùng trong c nc.
Ti các KCN h thng c s h tng kinh t – k thut nói chung khá hoàn
chnh, mt s đt tiêu chun quc t nht là đng sá, kho bãi, đin, nc, giao
thông, thông tin liên lc và các c s dch v tài chính, ngân hàng, bo him. Quá
trình đy mnh chuyn dch c cu kinh t, c cu lao đng xã hi yêu cu trc ht
là xây dng và nâng cp h thng c s h tng. Các KCN chính là nhng đim đt
phá, nhng mô hình ti u v xây dng c s h tng, nên có tác dng thúc đy quá
trình chuyn dch c cu kinh t và lao đng theo hng CNH, HH.
10
1.2.2 nh hng hn ch và tn ti trong quá trình phát trin khu
công nghip
Bên cnh nhng đóng góp tích cc ca KCN đi vi nn kinh t, xã hi;
vic hot đng ca các KCN cng còn mt s nh hng hn ch và tn ti.
Vic đu t phát trin KCN không theo mt quy hoch thng nht. Thành
lp các KCN mt s đa phng mang tính t phát, không tn dng đc li th
so sánh, dn đn tình trng cnh tranh, chèn ép, làm gim hiu qu khai thác s
dng ca KCN. Vic la chn đa đim đu t KCN không phù hp, gây lãng phí
ngun vn đu t h tng, trong khi vic thu hút đu t li khó khn, t l lp đy
thp, làm gim hiu qu hot đng.
Vic cung cp lao đng cho các doanh nghip KCN đang gp mâu thun,
đó là thiu lao đng qun lý có trình đ cao trong khi s lao đng cn to công n
vic làm còn rt d tha, lao đng đã qua đào to nhng cha đáp ng đc yêu cu
ca nhà tuyn dng, các v trí ch cht trong doanh nghip vn do lao đng nc
ngoài đm nhim. Lc lng lao đng ngoi tnh rt ln, gây nhiu khó khn trong
cung cp các dch v xã hi c bn, n đnh đi sng và điu kin làm vic ca
ngi lao đng. T đó, hot đng KCN to nên mt s vn đ hn ch hin nay nh
tình trng áp lc trong vic gii quyt nhu cu nhà , các dch v vui chi gii trí,
h thng an sinh cho ngi lao đng nht là đi vi công nhân, luôn to sc ép to
ln đi vi đa phng.
Công tác bo v môi trng trong KCN, mc dù đã đc chú trng hn
nhng đa s các KCN trên phm vi c nc nói chung còn cha đc ci thin
nhiu và cha đáp ng đc nhng tiêu chun môi trng theo quy đnh. KCN là
ni tp trung các c s công nghip thuc các ngành ngh, lnh vc khác nhau, cng
là ni thi ra môi trng các loi cht thi rn, lng, khí và cht thi nguy hi. Ô
nhim v nc thi công nghip trong các KCN cha đc quan tâm gii quyt tha
đáng, x lý ô nhim môi trng không trit đ, phn nào nh hng đn môi trng
xung quanh nh môi trng không khí, đt, nc. Khí thi, bi và ting n t các KCN
11
đang gây ô nhim môi trng ngày càng tng nh hng nghiêm trng đn môi
trng và sc kho ca nhân dân quanh vùng. Nguyên nhân là do ti mt s KCN
cha tuân th nghiêm túc pháp lut v môi trng; ý thc ca doanh nghip th
cp, k c doanh nghip là ch đu t h tng KCN nhiu khi cha cao, vn đt li
ích kinh t lên trên trách nhim bo v môi trng; công tác phi hp kim tra,
giám sát bo v môi trng KCN ca các c quan Nhà nc cha tht cht ch.
Mc dù s lng các nhà máy XLNT tp trung đã tng lên nhng ti khu vc xung
quanh KCN mt s đa phng, mt s tiêu chun nc thi vt quá quy đnh
cho phép. Do vic vn hành nhà máy x lý nc thi cha tuân th theo quy đnh
trong khi công tác giám sát, kim tra, thanh tra ca các c quan qun lý còn hn
ch, ch tài x pht ch mang tính rn đe.
1.3 Các nhân t nh hng đn hot đng ca khu công nghip
1.3.1 iu kin t nhiên, kt cu h tng
iu kin t nhiên có nh hng đn hot đng ca KCN đc bit là v trí
KCN; v trí giao thông v đng b cng nh đng thy, v trí cng, hàng không;
đ cng nn đt; h thng cp đin; cp nc,…. Vi các điu kin t nhiên trên có
kh nng khai thác phc v đô th và công nghip s đm bo cho vic phát trin
công nghip ca vùng, to điu kin thun li trong vic thu hút đu t và phát trin
KCN.
V trí KCN là yu t quan trng trong vic thu hút các d án đu t, mt v
trí thun li v giao thông, vn chuyn, gn đô th, gn cng, luôn là đim u tiên
đu tiên khi các nhà đu t xem xét và quyt đnh đu t. KCN đc quy hoch
phi có đ cng nn đt phù hp đ xây dng kt cu h tng, xây dng và hot
đng sn xut ca nhà máy. V trí đa lý thun li, đm bo cho giao thng hàng
hóa vi th trng quc t vi các vùng còn li trong nc. V trí thun li đm bo
cho vic vn chuyn hàng hóa, nguyên liu đc nhanh chóng, thun tin, gim chi
phí lu thông, làm tng kh nng cnh tranh ca doanh nghip.
12
V trí KCN đc xem là thun li khi có h thng giao thông đn KCN
hoàn chnh: có h thng đng b, đng st, đng sông, đng bin, đng hàng
không, vi khong cách gn nht, thun tin nht. V ngun lc, đin, nc, x
lý nc thi, các dch v kèm theo, cng phi đáp ng nhu cu cho phát trin
KCN.
V kt cu h tng ni khu công nghip đc thành lp, có kt cu h tng
thun li, hoàn chnh, có kh nng giao thng thun li. Mt đa đim KCN có kt
cu h tng lý tng phi gn các trung tâm kinh t, các đu mi giao thông và các
ngun cung cp đin, nc, nhân lc, Ngoài ra, các công trình tin ích nh: bu
đin, hi quan, ngân hàng cng góp phn to nên kt cu h tng hoàn chnh; to
điu kin thun li cho vic thu hút nhà đu t th cp hot đng trong KCN; đây
cng là yu t cnh tranh gia các KCN vi nhau trong vic kêu gi nhà đu t và
cng là điu kin cn thit đ xây dng và phát trin KCN.
iu kin h tng KCN đm bo s vn chuyn, giao thng và hot đng
ca doanh nghip KCN, h tng KCN là mt trong nhng tiêu chí la chn khi đu
t vào KCN. C s h tng KCN đc cho là điu kin tiên quyt khi phát trin
KCN, to đc c s h tng hoàn thin cùng các dch v h tng s to ra nhng
điu kin thun li trong quá trình hot đng KCN. Hoàn thin c s h tng là yêu
cu cp thit và là điu kin đu tiên ca hot đng KCN, đây là yu t c bn trong
quá trình thu hút đu t vào KCN.
1.3.2 iu kin an ninh chính tr - pháp lut
Các yu t v chính tr, pháp lut có nh hng ln đn hot đng ca KCN
trong đó có nh hng trc tip đn các doanh nghip KCN. Nó bao gm các h
thng các chính sách ca chính ph, c ch phát trin, h thng pháp lut hin hành;
các quan h ngoi giao ca nhà nc, nhng din bin v chính tr trong và ngoài
nc. ây là vn đ đc các nhà đu t quan tâm, đc bit là các nhà đu t nc
ngoài khi có ý đnh đu t vào mt nc mà đi vi h còn nhiu khác bit. Khi đó
mt nc vi s nht quán v chính tr, an ninh và trt t xã hi đc đm bo
13
s gây đc tâm lý yên tâm cho nhà đu t tìm kim c hi làm n và là ni tin cy
đ có th đu t đnh c lâu dài. Môi trng chính tr n đnh là điu kin tiên quyt
kéo theo s đm bo n đnh v các yu t khác nh kinh t, xã hi.
An ninh chính tr n đnh s đm bo vic hot đng và phát trin KCN,
đây là yu t đm bo thc hin các cam kt ca chính quyn s ti đi vi các nhà
đu t. Gi vng an ninh, n đnh chính tr và trt t xã hi nhm bo v quyn li,
tài sn hp pháp cho các ch đu t khi tham gia vào hot đng sn xut trong các
KCN.
C ch chính sách v mô thc s có tác đng mnh m đn xu hng vn
đng tng quát ca vic khuyn khích hay hn ch kêu gi đu t ca mt quc gia.
Chính sách pháp lut Nhà nc nh hng đn quá trình xây dng và phát trin ca
KCN, nh hng đn hot đng ca doanh nghip trong KCN. Mt chính sách, quy
đnh mi đc Chính ph ban hành s nh hng trc tip hoc gián tip đn hot
đng KCN, do đó mt chính sách đúng, phù hp s mang li thun li trong vic
hot đng ca KCN và ca doanh nghip, có tác đng tích cc đn vic thu hút các
d án đu t.
Pháp lut và b máy hành pháp có liên quan đn vic chi phi hot đng
ca nhà đu t ngay t khi bt đu tìm kim c hi đu t cho đn khi d án kt
thúc thi hn hot đng. ây là yu t có tác đng trc tip cng nh gián tip đn
hot đng đu t. Nu môi trng pháp lý và b máy vn hành nó to nên s thông
thoáng, ci m và phù hp vi thông l quc t, cng nh sc hp dn và đm bo
li ích lâu dài cho các nhà đu t thì cùng vi các yu t khác, tt c s to nên mt
môi trng đu t có sc thu hút mnh đi vi các nhà đu t nc ngoài.
1.3.3 Yu t kinh t - xã hi
Phát trin kinh t - xã hi có tác đng mnh m đn xu hng vn đng
ca vic khuyn khích hay hn ch thu hút đu t vào nn kinh t, cng nh vào
các KCN. Nó là nn tng cho phát trin đt nc, mt nn kinh t nng đng,
ngun lc di dào s to điu kin thun li cho vic xây dng và phát trin KCN.
14
Các yu t v kinh t luôn đc quan tâm chú ý k c trong ngn hn, trung hn và
dài hn. Thông thng KCN da vào các yu t kinh t đ quyt đnh chin lc
hot đng cho thi gian ti.
Nhà đu t luôn quan tâm, xem xét đn tình trng ca nn kinh t ca quc
gia đ có th la chn thi đim đu t phù hp vi tng giai đon, chu k. Trin
vng kinh t trong tng lai cng đc các nhà đu t quan tâm đc th hin qua
tc đ tng trng ca nn kinh t. Tng trng kinh t là s gia tng GDP, hoc
GNP hay thu nhp bình quân trên đu ngi trong mt thi gian nht đnh. Phát
trin kinh t là mt quá trình hoàn thin v mi mt ca nn kinh t bao gm kinh
t, xã hi, môi trng, th ch trong mt thi gian nht đnh. Các yu t nh lm
phát, lãi sut cng nh hng đn vic hot đng ca KCN và hot đng ca doanh
nghip KCN. Do đó mt đt nc có nn kinh t nng đng, tc đ tng trng
kinh t cao, cán cân thng mi và thanh toán n đnh, ch s lm phát thp, c cu
kinh t phù hp thì kh nng thu hút vn đu t s cao.
Môi trng vn hóa – xã hi ca mt nc cng đc các nhà đu t quan
tâm khi quyt đnh đu t. Bit và hiu đc các phong tc tp quán, thói quen, s
thích tiêu dùng ca ngi dân, s giúp nhà đu t thun li trong vic trin khai d
án đu t.
1.3.4 Lao đng và ngun nhân lc
KCN ra đi đòi hi mt lc lng lao đng di dào đ đáp ng cho các
doanh nghip hot đng sn xut trong các KCN, vì th điu kin phát trin kinh t,
xã hi ti đa phng góp phn đn vic xây dng và phát trin KCN. Lao đng là
yu t trc tip tham gia trong quá trình sn xut ca doanh nghip, là mt lng
lng quan trng đc bit trong hot đng sn xut. Phát trin KCN gn lin vi
vic phát trin ngun nhân lc ti ch, đáp ng yêu cu cho hot đng ca doanh
nghip trong KCN. Vit Nam vn là mt nc đc đánh giá là có ngun lao đng
di dào, chi phí nhân công r so vi các nc khác do đó, đây cng là yu t giúp
vic thu hút đu t nc ngoài ti Vit Nam tng cao.
15
Ngoài ra, các KCN đc b trí gn các ngun cung ng lao đng s giúp
doanh nghip và chính quyn đa phng không b áp lc v vic gii quyt ch
và các dch v xã hi khác. Bên cnh vic quan tâm v s lng lao đng cng cn
chú trng đn cht lng ngun lc. Vì vy cn quan tâm đn cht lng đào to
nhân lc hin nay đ đáp ng đc nhu cu ca doanh nghiêp, cng nh nhu cu
ca xã hi hin nay.
Do đó, vic xây dng và phát trin KCN gn lin vi vic xây dng khu
dân c và các công trình h tng, phúc li đ gii quyt đi sng ngi lao đng đa
phng.
1.3.5 Môi trng thu hút đu t
V trí đa lý, h tng giao thông thun li, lc lng lao đng di dào… là
nhng điu kin các nhà đu t quan tâm, thì c ch chính sách thu hút đu t cng
đc các nhà đu t ht sc quan tâm. thu hút ngun vn FDI vào các KCN, đa
phng phi luôn quan tâm ci thin môi trng đu t, thông thoáng; gii quyt
các th tc hành chính ngày càng đn gin, nhanh gn theo c ch “mt ca” t cp
giy chng nhn đu t, con du, cp phép xây dng, môi trng, và các th tc
nh thu, hi quan, bo him,… nhm to điu kin thun li nht đ h tr doanh
nghip nhanh chóng đi vào hot đng và n đnh sn xut.
Môi trng đu t bao gm các yu t nh: th tc hành chính, chính sách
u đãi, th tc đu t, chính sách pháp lut, s có tác đng tích cc hay tiêu cc,
to thun li hay cn tr quá trình kêu gi đu t; nh hng trc tip đn hot
đng ca KCN. Môi trng đu t nh hng ln đn hot đng ca KCN, mt đa
phng quan tâm ci thin môi trng đu t, các th tc hành chính, chính sách
thông thoáng, to nhiu u đãi cho nhà đu t, to điu kin thun li cho KCN
phát trin, d dàng thu hút đu t, nhanh chóng lp đy din tích đt. Vì vy, nhà
nc cng nh các đa luôn quan tâm, ngày càng ci thin môi trng đu t tr lên
thông thoáng hn, minh bch hn.
16
Hin nay chính quyn ca các đa phng ni có KCN hot đng đu chú
trng quan tâm vic ci thin môi trng đu t, có chính sách c th trong vic xúc
tin đu t nht là ngun vn FDI.
1.3.6 C s h tng khu công nghip
Mt trong nhng yu t quan trng góp phn to nên s thun li cho vic
thu hút đu t nói chung và hot đng sn xut kinh doanh ca doanh nghip trong
KCN nói riêng đó là c s h tng; đi vi các doanh nghip trong KCN yu t này
đc bit quan trng, nó mt phn quyt đnh trong vic tha thun giá cho thuê li
đt, phí s dng h tng mà doanh nghip phi tr khi hot đng trong KCN.
C s h tng trong KCN cng là yu t nhà đu t quan tâm đc bit khi
quyt đnh chn KCN nào đ đu t nh đng giao thông, thoát nc ma nc
thi, cây xanh, chiu sáng, h thng đin, cung cp nc, h thng x lý nc thi,
đt đai phc v công nghip, dch v vin thông, h thng an ninh trong KCN, h
thng phòng cháy, dch v tin ích khác có trong KCN, Vì vy mt KCN đc
xây dng hoàn thin c s h tng th hin qua lng vn đu t vào các hng mc
c th và đc doanh nghip hài lòng khi đu t vào KCN đó.
C s h tng KCN tt hay cha tt ph thuc vào doanh nghip kinh
doanh kt cu h tng KCN đu t và xây dng t vic bi thng gii ta, đn vic
xây dng đng giao thông, và vic đu t các hng mc tip theo. Do đó ngun
vn đu t c s h tng xem nh là tin đ đ xây dng và hot đng KCN. Mt
khu công nghip đc quan tâm đu t c s h tng hoàn chnh s là điu kin tiên
quyt trong vic thu hút vn đu t, nhanh chóng đt t l lp đy.
1.4 Kinh nghim phát trin khu công nghip
1.4.1 Kinh nghim phát trin khu công nghip mt s đa phng
1.4.1.1 Thành ph H Chí Minh
Thành ph H Chí Minh là mt đa phng mnh v thu hút ngun vn
FDI vào các KCN so vi c nc; s d án vào thành ph H Chí Minh chim 1/3
17
so vi c nc. Thành ph H Chí Minh là mt đa đim đn hp dn ca các nhà
du t vi v trí đa lý thun li, c s h tng khá hoàn chnh, th trng lao đng
hp dn, và các điu kin dch v sn có; do đó có điu kin thun li trong vic thu
hút vn đu t.
Tính đn nm 2013, ti các KCX và KCN thành ph H Chí Minh có trên
1.274 d án đu t còn hiu lc vi tng vn đu t đng ký 7,781 t USD. Trong
đó, d án có vn đu t nc ngoài 504 d án, vn đu t đng ký 4,715 t USD;
d án có vn đu t trong nc 770 d án, vn đu t đng ký 45.939,17 t đng
(tng đng 3,066 t USD). Trong tng s 1.274 d án đu t còn hiu lc, có
1.060 d án đang hot đng, 33 d án đang xây dng c bn, 64 d án cha trin
khai, 34 d án tm ngng hot đng, 59 d án ngng hot đng và 24 d án gii
th. Tng s lao đng làm vic ti các KCX, KCN thành ph H Chí Minh là
268.291 ngi, trong đó lao đng n là 161.079, chim 60% tng s lao đng.
Tng din tích đt cho thuê đt 1.373 ha/2.174,96 ha đt công nghip đc
phép cho thuê ca 15 KCX, KCN, đt t l lp đy 63,09%. Trong đó, 12 KCX,
KCN đã đi vào hot đng đt t l lp đy 91,52%; 3 KCN (An H, ông Nam, Tân
Phú Trung) và phn m rng KCN Hip Phc đang trong quá trình trin khai xây
dng h tng, din tích đt đã cho thuê đt 15%.
Ngoài vic quan tâm chú trng đu t c s h tng trong các KCX, KCN
ngày càng hoàn thin; Thành ph H Chí Minh còn quan tâm đn trin khai xây
dng các h tng xã hi, c th nh sau:
- Vic xây dng nhà tr: KCN Hip Phc đã có 1 nhà tr ti khu lu trú
công nhân và 1 nhà tr ti khu tái đnh c lin k KCN Tân To đã hoàn thành và
đa vào s dng phc v con em công nhân trong KCN.
- i vi nhà lu trú: ti các KCX, KCN thành ph H Chí Minh đã xây
dng hoàn thành và đa vào hot đng 11 d án nhà lu trú công nhân 07 KCX,
KCN vi 11.400 ch lu trú.