Phát triển hoạt động cho vay đầu tư tại sở giao dịch II - Ngân hàng phát triển Việt Nam Luận văn thạc sĩ

BăGIÁOăDCăVÀăÀOăTO
TRNGăIăHCăKINHăTăTP.ăHCM




VÕăTHăHNGăMINH

PHÁTăTRINăHOTăNGă
CHOăVAYăUăTăTIăSăGIAOăDCHăIIăậ
NGÂNăHÀNGăPHÁTăTRINăVITăNAM


LUNăVNăTHCăS KINHăT




THÀNHăPHăHăCHÍăMINHăậ NMă2014

B GIÁO DCăVÀăÀOăTO
TRNGăI HC KINH T TP. H CHÍ MINH




VÕ TH HNG MINH
PHÁT TRIN HOTăNG
CHOăVAYăUăTăTI S GIAO DCH II ậ
NGÂN HÀNG PHÁT TRIN VIT NAM

Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng
Mã s: 60340201
LUNăVNăTHC S KINH T
NGIăHNG DN KHOA HC:
PGS.TS.ăTRNGăQUANGăTHỌNG

THÀNH PH H CHÍ MINH ậ NMă2014


LIăCAMăOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cu ca riêng tôi. Các s liu có
ngun gc rõ ràng, tuân th đúng nguyên tc và kt qu đc thu thp trong quá
trình nghiên cu là hoàn toàn trung thc.

TP.HCM, tháng 5 nm 2014
Tác gi lun vn

Võ Th Hng Minh

MC LC
TRANG
TRANG PH BÌA
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC CH VIT TT
DANH MC BNG BIU
DANH MC BIU 
PHN M U 1
1. Lý do la chnăđ tài 1
2. Mc tiêu nghiên cu: 1
3.ăi tng và phm vi nghiên cu 1
4. Phng pháp nghiên cu 2
5.ăóngăgópăca lunăvn 2
6. Kt cu ca lunăvn 2
CHNG 1: TNG QUAN V HOTă NG CHO VAY U T TI
NHPT 3
1.1.ăCHOăVAYăU T 3
1.1.1. Khái nim Cho vay đu t 3
1.1.2. c đim ca cho vay đu t 4
1.1.3. Vai trò cho vay đu t ti NHPT đi vi nn kinh t 5
1.1.4. Ri ro cho vay u t ti NHPT 6
1.1.5. S cn thit ca hot đng cho vay đu t ti NHPT VN 8
1.2. NGÂN HÀNG PHÁT TRIN 8
1.2.1. Lch s phát trin ca NHPT 8
1.2.2. Khái nim NHPT 13
1.2.3. Chc nng ca NHPT 14

1.2.4. Kinh nghim cho vay đu t ti mt s NHPT trên th gii 16
1.2.5. Bài hc kinh nghim thc hin cho vay đu t ti NHPT đi vi Vit Nam . 17
TÓM TT CHNG 1 18
CHNG 2: THC TRNG HOTăNG CHO VAY U T 19
TI S GIAO DCH II ậ NHPT VN 19
2.1. NGÂN HÀNG PHÁT TRIN VIT NAM VÀ S GIAO DCH II 19
2.1.1. Ngân hàng Phát trin Vit Nam 19
2.1.1.2. Mc tiêu thành lp NHPT VN 20
2.1.1.3. Nhim v và quyn hn ca NHPT VN 21
2.1.1.4. C cu t chc b máy qun lý 21
2.1.1.5. c đim ca NHPT VN 22
2.1.1.6. C ch cho vay u t ti NHPT VN 23
2.1.1.7. S khác nhau gia cho vay TDT ti NHPT VN và các ngân hàng trung
gian khác 24
2.1.2. Gii thiu v S Giao dch II - NHPT VN 27
2.2. THC TRNG HOTăNG CHO VAYăU T TI S GIAO DCH
IIăGIAIăON 2008-2013 30
2.2.1. Các yu t tác đng đn hot đng cho vay đu t ti S Giao dch II 30
2.2.2. Kt qu thc hin Cho vay đu t ti S Giao dch II 35
2.2.2.4. Tình hình n quá hn 41
2.3.ă ÁNHă GIÁă THC TRNG PHÁT TRIN HOTă NG CHO VAY
U T TI S GIAO DCH II 43
2.3.1. Các thành tu đt đc 43
2.3.2. Hn ch 44
2.4. NG DNG MA TRN CÁC YU T BÊN NGOÀI VÀ BÊN TRONG
I VI VIC PHÁT TRIN HOTăNGăCHOăVAYăU T TI S
GIAO DCH II 46
2.4.1. Ma trn các yu t bên ngoài ti S Giao dch II 48
2.4.2. Ma trn các yu t bên trong ti S Giao dch II 49
TÓM TT CHNG 2 51

CHNG 3: GII PHÁP PHÁT TRIN HOTăNG CHO VAY U T
TI S GIAO DCH II ậ NHPT VN 53
3.1. TRIN VNG KINH T - XÃ HIăTP.HCMăGIAIăON 2014-2020 53
3.2. NH HNG HOTăNG CAăNHPTăVNăNăNMă2020 53
3.3. NH HNG HOTăNG CA S GIAO DCHăIIăNăNMă2020
55
3.4. GII PHÁP PHÁT TRIN HOTăNGăCHOăVAYăU T TI S
GIAO DCH II 56
3.4.1. i vi c ch, chính sách ca Chính ph 56
3.4.2. i vi khách hàng vay vn 58
3.4.3. i vi S Giao dch II – NHPT VN 59
TÓM TT CHNG 3 63
PHN KT LUN
DANH MC TÀI LIU THAM KHO
PH LC






DANHăMCăCHăVITăTT

ADB
(Asian Development Bank) Ngân hàng phát trin Châu Á
CBTD
Cán b tín dng
CDB
(China Development Bank) Ngân hàng Phát trin Trung Quc
DBJ

Ngân hàng Phát trin Nht Bn
DNNVV
Doanh nghip nh và va
GDP
(Gross domestic product) Tng sn phm quc ni
NHPT
Ngân hàng Phát trin
NHPT VN
Ngân hàng Phát trin Vit Nam
NHTM
Ngân hàng thng mi
U T
u t phát trin
Hip đnh SMC
(Agreement on Subsidies and Countervailing Measure) Hip
đnh v tr cp và các bin pháp chng tr cp ca WTO.
NSNN
Ngân sách nhà nc
ODA
(Official development aids) H tr phát trin chính thc
S Giao dch II
S Giao dch II - Ngân hàng Phát trin Vit Nam
TCTD
T chc tín dng
TDT
Tín dng đu t
TDT PT
Tín dng đu t phát trin
TDXK
Tín dng xut khu

TPCP
Trái phiu chính ph
TG
Tng Giám đc
TP.HCM
Thành ph H Chí Minh
TSB
Tài sn đm bo
UBND
y ban nhân dân
WB
(World Bank) Ngân hàng th gii
WTO
(The world trade organization) T chc thng mi th gii




DANHăMCăCÁC BNGă


Trang
Bng 1.1
Th phn ca mt s NHPT nm 2009
11
Bng 1.2
S khác nhau c bn gia cho vay đu t ti NHPT và
cho vay ti các trung gian tài chính khác
11
Bng 1.3

So sánh mc lưi sut cho vay ca NHPT vi lưi sut
trung bình ca các NHTM
27
Bng 2.1
Doanh s cho vay đu t t 2008-2013
36
Bng 2.2
Tình hình d n qua các nm 2008-2013
38
Bng 2.3
D n theo c cu ngành t 2008-2013
39
Bng 2.4
Doanh s thu n t 2008-2013
40
Bng 2.5
N quá hn ti S Giao dch II t 2008-2013
41
Bng 2.6
Quy mô vn đu t ti TP.HCM t 2008-2013
46
Bng 2.7
Ma trn các yu t bên ngoài
48
Bng 2.8
Ma trn các yu t bên trong
50

DANHăMCăBIUă



Trang
Biu đ 1.1
S hình thành NHPT qua các nm
11
Biu đ 1.2
Nhóm các NHPT theo tài sn nm 2009
11
Biu đ 2.1
Tc đ tng trng GDP qua các nm 2008-2013
33
Biu đ 2.2
Ch s giá tiêu dùng (CPI) TP.HCM qua các nm 2008-
2013
34
Biu đ 2.3
Doanh s cho vay giai đon nm 2008-2013

36
Biu đ 2.4
D n TDT ti thi đim t nm 2008- 2013
38
Biu đ 2.5
C cu d n TDT theo ngành ngh các nm 2008- 2013
39
Biu đ 2.6
Doanh s thu n TDT t nm 2008- 2013
41
Biu đ 2.7
N quá hn TDT t nm 2008 - 2013
42


1

PHN M U
1. Lý do la chnăđ tài
Thi gian va qua hot đng tín dng ngân hàng đóng góp không nh vào s
phát trin kinh t - xã hi ca đt nc. Là mt trong nhng hình thc ca Tín dng
ngân hàng, Cho vay đu t là mt kênh cp vn quan trng h tr cho các d án,
thành phn kinh t góp phn thúc đy tng trng, chuyn dch c cu kinh t và n
đnh an sinh ậ xã hi.
Trong bi cnh c h thng các t chc tín dng trong đó có NHPT VN đang
bt đu thc hin vic tái c cu thì vic xem xét li các hot đng ca NHPT VN
trong đó có hot đng cho vay đu t đ tìm ra các gii pháp, phng hng phát
trin cho các hot đng hin ti là mt vic làm cn thit.
Là mt trong nhng đn v đc giao nhim v thc hin chính sách cho vay
đu t ca NHPT, đ phát huy hn na vai trò ca hot đng cho vay đu t nhm

thc hin mc tiêu h tr ti đa cho các doanh nghip, t chc, đóng góp vào s
phát trin chung ca đt nc, t nhng nghiên cu v thc t trin khai hot đng
ti S Giao dch II, lun vn đư thc hin nghiên cu đ tài: ắPhát trin hotăđng
choăvayăđu tăti S Giao dch II ậ Ngân hàng Phát trin Vit Nam”.
2. Mc tiêu nghiên cu:
- Làm rõ các ni dung v Cho vay đu t ti S Giao dch II .
- ánh giá thc trng hot đng cho vay đu t phát trin ti S Giao dch II
trong thi gian qua.
- ng dng ma trn các yu t bên ngoài và bên trong đ đánh giá các yu t
nh hng đn hot đng cho vay đu t ti S Giao dch II t đó đa ra các gii
pháp.
3. iătng và phm vi nghiên cu
- i tng nghiên cu:
+ Hot đng cho vay đu t ti S Giao dch II.
2

- Phm vi nghiên cu:
+ Lun vn thc hin nghiên cu ti S Giao dch II.
+ Lun vn thc hin nghiên cu trong khong thi gian t nm 2008 đn nm
2013.
4. Phngăphápănghiênăcu
Lun vn tip cn bng phng pháp đnh tính. Thông qua các d liu s cp
(bng kho sát) và d liu th cp (các báo cáo, các nghiên cu, …), lun vn ch
yu da trên phng pháp thng kê, phân tích, so sánh, tng hp đ thc hin
nghiên cu.
D liu thông tin cn thit đc thu thp t các ngun:
- Báo cáo hot đng ca S Giao dch II và NHPT VN t 2008 đn 2013.
- Niên giám thng kê ca TP.HCM t 2008-2013 và báo cáo ca UBND.
TP.HCM.
- Các bài báo, tp chí, các nghiên cu liên quan và thông tin trên internet.

- Phiu kho sát t 30 chuyên gia là các trng, phó phòng và các nhân viên
ti S Giao dch II các chi nhánh lân cn vi yêu cu có thâm niên t 5 nm tr lên.
5. óngăgópăca lun vn
- Lun vn bên cnh vic h thng li các khái nim chung v cho vay đu
t, đư đánh giá mt cách khách quan thc trng hot đng cho vay đu t ti S
Giao dch II.
- Lun vn còn gi ý vic ng dng ma trn đánh giá các yu t bên ngoài và
bên trong đ phát trin hot đng Cho vay đu t ti S Giao Dch II.
6. Kt cu ca lunăvn
Ngoài phn m đu, kt lun, danh mc tài liu tham kho, danh mc bng
biu, …, kt cu lun vn gm 3 chng nh sau:
Chng 1: Tng quan v hot đng Cho vay đu t ti Ngân hàng Phát trin.
Chng 2: ánh giá thc trng hot đng Cho vay đu t ti S Giao dch II.
Chng 3: Gii pháp phát trin hot đng Cho vay đu t ti S Giao dch II .
3

CHNGă1: TNG QUAN V HOTăNG CHO VAY
UăT TI NHPT
1.1. CHO VAY UăTă
1.1.1. Khái nim Cho vay đu t
Trong Bách khoa toàn th ậ PGS. TS Phm Hùng Vit đư đa ra đnh ngha:
Tín dng là khái nim th hin mi quan h gia ngi cho vay và ngi vay.
Trong quan h này, ngi cho vay có nhim v chuyn giao quyn s dng tin
hoc hàng hoá cho vay cho ngi đi vay trong mt thi gian nht đnh. Ngi đi
vay có ngha v tr s tin hoc giá tr hàng hoá đư vay khi đn hn tr n có kèm
hoc không kèm theo mt khon lãi.
Nu xét theo ch th tham gia trong quan h s dng vn, Tín dng đc chia
thành: Tín dng thng mi, tín dng ngân hàng, tín dng thuê mua và tín dng
Nhà nc.
Trong đó, tín dng Nhà nc là quan h tín dng gia nhà nc và các ch th

trong nn kinh t đ đm bo chc nng, nhim v ca nhà nc trong nn kinh t -
xã hi. Trong đó, nhà nc là ngi đi vay đ đm bo các khon chi tiêu ca Ngân
sách nhà nc (NSNN), đng thi là ngi cho vay đ thc hin các chc nng,
nhim v ca mình trong qun lý kinh t - xã hi và phát trin quan h đi ngoi.
+ Khi Nhà nc đi vay thông qua công c: Tín phiu kho bc; Trái
phiu kho bc; Trái phiu đu t: công trái; Trái phiu chính ph quc t.
+ Khi nhà nc cho vay thông qua: Cho vay đu t, cho vay xut khu,
bo lãnh tín dng.
Theo lut các t chc tín dng s 47/2010/QH12 ngày 16/6/2010: Cp tín
dng là vic tha thun đ t chc, cá nhân s dng mt khon tin hoc cam kt
cho phép s dng mt khon tin theo nguyên tc có hoàn tr bng nghip v cho
vay, chit khu, cho thuê tài chính, bao thanh toán, bo lãnh ngân hàng và các
nghip v cp tín dng khác.
4

Và Cho vay là hình thc cp tín dng, theo đó bên cho vay giao hoc cam kt
giao cho khách hàng mt khon tin đ s dng vào mc đích xác đnh trong mt
thi gian nht đnh theo tha thun vi nguyên tc có hoàn tr c gc và lãi.
u t phát trin là mt hot đng c bn ca đu t, là vic chi dùng vn
trong hin ti đ tin hành các hot đng nhm làm tng thêm hoc to ra nhng tài
sn vt cht (nhà xng, thit b, …) và tài sn trí tu (tri thc, k nng, …), gia
tng nng lc sn xut, to thêm vic làm và vì mc tiêu phát trin (PSG.TS
Nguyn Bch Nguyt, TS.T Quang Phng, 2007). Mc đích ca đu t phát trin
là vì s phát trin bn vng, vì li ích quc gia, cng đng và nhà đu t. Trong đó,
đu t nhà nc nhm thúc đy tng trng kinh t, tng thu nhp quc dân, góp
phn gii quyt vic làm, nâng cao đi sng ca các thành viên trong xã hi.
Cho vay đu t là loi cho vay nhm thúc đy nhanh quá trình đu t c s h
tng và phát trin sn xut. Theo đó, các d án đu t ca Nhà nc hay ca Doanh
nghip v phát trin sn xut kinh doanh c s h tng, dch v, đi sng nu tính
toán đc hiu qu kinh t, có tính kh thi mà thiu vn thì ngân hàng s cho vay

d án đu t, giúp đn v ch đu t có vn đ hoàn thành d án đu t. (PGS.TS
Nguyn ng Dn, 2007)
Cho vay đu t ti NHPT theo Ngh đnh s 75/2011/N-CP ngày 30/8/2011
là vic NHPT VN cho các ch đu t (CT) vay vn đ thc hin d án đu t có
kh nng thu hi vn trc tip thuc danh mc các d án, chng trình cho vay mà
Chính ph quyt đnh trong tng thi k.
Nh vy, Cho vay đu t ti NHPT là hình thc ca tín dng nhà nc vi bên
cho vay là NHPT VN và bên đi vay là các thành phn khác ca nn kinh t đ h
tr các d án mt s ngành, lnh vc, chng trình kinh t ln và các vùng khó
khn cn khuyn khích đu t nhm thc hin các mc tiêu phát trin kinh t, xã
hi ca Nhà nc trong tng thi k.
1.1.2. c đim ca cho vay đu t
5

- Mc tiêu cho vay: Khác vi các hình thc cho vay khác cho vay đu t phát
trin không đt mc tiêu li nhun lên hàng đu mà vì mc tiêu kinh t - xã hi, vì
li ích quc gia và cng đng.
- i tng cho vay: Do mc tiêu phát trin kinh t, tng trng v mô đc
đt lên hàng đu nên đi tng cho vay cng s đc hn ch trong mt gii hn
nht đnh theo các mc tiêu trong tng giai đon mà Nhà nc đ ra. Thng s tp
trung vào các lnh vc trng đim, then cht hoc các khu vc khó khn, … phù
hp vi đnh hng và ch trng cha Nhà nc.
- Ngun vn thc hin cho vay: Ch yu t NSNN.
- Lãi sut cho vay: Thng là lãi sut u đưi phù hp vi tng giai đon c
th ca kinh t đi vi tng đi tng cho vay.
- nh ch tài chính trung gian thc hin nghip v: Là c quan thuc quyn
qun lý ca nhà nc, hot đng nh ngân hàng, có c ch hot đng riêng.
1.1.3. Vai trò cho vay đu t ti NHPT đi vi nn kinh t
- B sung khong trng cho vay dài hn
Trong khi các NHTM tp trung vào các khon vay ngn hn và trung hn vì

mc tiêu an toàn và mc tiêu sinh li, s có mt khong trng vn cn đc bù đp
cho các khon vay dài hn. Ti mt s nn kinh t, nhng khong trng cho vay dài
hn này s đc bù đp bng các chng khoán dài hn ti th trng vn. Tuy
nhiên,  nhiu nc đang phát trin, th trng vn cha đ mnh đ đm bo cho
ngi đi vay có th tìm kim đc khon vay này. Do đó, hình thc cho vay U
T là mt kênh vn cn thit đ b sung khong trng cho vay dài hn.
- Thc hin các mc tiêu phát trin
Trong mi nn kinh t, Chính ph s tùy tng giai đon nht đnh mà đt ra
các mc tiêu phát trin khác nhau, nh mc tiêu xóa đói gim nghèo, chuyn dch
c cu kinh t, các mc tiêu vì môi trng, an sinh xã hi, . Tuy nhiên, không
phi d án nào cng có th thc hin đc vic huy đng vn t các t chc tín
dng t nhân. Nht là nhng d án vì các mc tiêu an sinh xã hi, to li nhun
6

kinh t thp và ri ro cao. Do đó, cho vay đu t s giúp chính ph thc hin đc
các mc tiêu này thông qua vic tài tr các d án, chng trình mc tiêu.
- Gim bao cp và nâng cao hiu qu trong đu t
Thay vì Chính ph phi thc hin đu t cho nhng d án trong các lnh
vc mc tiêu thông qua cp phát, hình thc cho vay đu t s gim bt gánh nng
cho NSNN. Thông qua chính sách cho vay đu t, Chính ph có th va thc hin
đc các d án trong các chin lc phát trin va giám sát đc các khon vay
buc các CT phi nâng cao hiu qu trong đu t theo các cam kt nht đnh.
- Là công c tài chính quan trng ca chính ph trong vic góp phn làm
lành mnh hóa nn tài chính quc gia
Cho vay đu t ngoài vic làm gim áp lc cp phát t NSNN đ thc hin
đu t, còn tác đng trc tip lên cung- cu vn thông qua chính sách huy đng vn
và cho vay, tác đng đn lm phát và lãi sut trên th trng. Vic phát hành TPCP
mt mt làm đa dng hóa trên th trng chng khoán, mt khác gia tng s đm
bo ca Chính ph đi vi các chng khoán này, thúc đy th trng vn phát trin.
1.1.4. Ri ro cho vay đu t ti NHPT

Do đc đim đc bit ca cho vay đu t, bên cnh nhng ri ro vn có nh
nhng ri ro ca hot đng cho vay ti các t chc tín dng khác, ri ro khi thc
hin cho vay đu t mang nhng đc đim riêng gn lin vi đc trng ca TDT
PT cng nh các đnh ch tài chính phát trin ca Nhà nc. C th:
- Kh nng phát sinh ri ro khi thc hin cho vay u t cao hn các hình
thc cho vay khác. Do các d án thc hin cho vay đu t thng là d án có quy
mô ln, có thi gian thu hi vn dài, hiu qu sinh li thng không cao. Mt khác,
vì mc tiêu phát trin kinh t, n đnh v mô và an sinh xư hi, nên các đa bàn thc
hin cho vay thông thng s bao gm nhng đa bàn khó khn (khó thu hút vn t
khi t nhân). Do đó, ri ro thng s cao hn các hình thc cho vay khác.
7

- Ri ro cho vay đu t gn kt cht ch vi tình trng ca nn kinh t: Mt
mt, kh nng thu hi vn ca hot đng cho vay ph thuc vào hiu qu ca d án,
trong khi hiu qu d án li gn bó mt thit vi tình trng ca nn kinh t.  nhng
thi k kinh t phát trin n đnh, các d án thng phát huy ti đa hiu qu, ngc
li, trong thi k kinh t suy thoái, hiu qu ca d án không đc nh mong đi,
do đó kh nng thu hi vn gp khó khn. Mt khác, ri ro khi cho vay đu t cng
tác đng đn nn kinh t: Do mc tiêu phát trin kinh t nên đi tng cho vay
thng thuc các lnh vc ngành ngh trng yu, mang tính cht có kh nng
chuyn dch c cu kinh t ca tng đa phng, thm chí ca c đt nc. Không
nh các hình thc cho vay khác, khi ri ro xy đn đi vi hot đng cho vay đu
t, thng s kéo theo s tác đng tiêu cc đn c lnh vc ngành ngh, hoc các
ngành ngh ph tr, tác đng đn s điu tit v mô ca Nhà nc.
- Ri ro cho vay đu t có tác đng tiêu cc đn các khâu tài chính khác
trong h thng tài chính, đc bit là NSNN: Các đnh ch tài chính thc hin nhim
v cho vay đu t thc hin huy đng vn bng vic phát hành trái phiu ca các
ch th khác trong nn kinh t. Ri cho ca vic cho vay đu t làm gim kh nng
thanh toán các khon n đn hn ca nhng t chc nm gi trái phiu ca các đnh
ch tài chính trên, tc là đư làm nh hng đn s vn đng bình thng ca các

khâu tài chính khác, do đó tác đng tiêu cc đn h thng tài chính quc gia.
- Ri ro cho vay đu t có quan h đn s n đnh chính tr: Bn cht quan h
vay mn trong cho vay đu t là quan h gia Nhà nc vi các ch th kinh t
khác trong nn kinh t. i tng ca cho vay đu t là nhng d án thuc các lnh
vc đc Chính ph u tiên, khuyn khích đu t, có tác đng đn s n đnh và
phát trin kinh t - xã hi v mt v mô, do đó góp phn to ra s n đnh v chính
tr.
- X lý ri ro: Do vic thc hin cho vay đu t đc th chp bng tài sn
hình thành t vn vay nên khi ri ro xy ra, vic x lỦ TSB b hn ch. Dn đn
kh nng thu hi vn vay khi x lý ri ro không cao.
8

1.1.5. S cn thit ca hot đng cho vay đu t ti NHPT VN
Ti mi nn kinh t, đc bit là các nn kinh t đang phát trin nh  Vit
Nam, luôn tn ti nhng vùng kinh t, nhng ngành ngh lnh vc kém phát trin
hn. Nhng vùng kinh t có v trí đa lý không thun li (vùng sâu, vùng xa), nhng
lnh vc ngành ngh cha đng nhiu ri ro, hay có kh nng sinh li thp đu
không thu hút đc nhiu vn ca các nhà đu t mong mun tìm kim li nhun.
Tùy theo đc đim kinh t ca mi quc gia ti tng giai đon phát trin mà
đt ra yêu cu u tiên phát trin cho tng lnh vc trng đim nht đnh. ó có th
là nhng lnh vc mà khu vc ngoài quc doanh không có mong mun hoc không
đ kh nng thc hin (lnh vc an ninh, quc phòng…). Nhng d án cn ngun
vn ln, có thi gian thu hi vn dài hoc rt dài thng b t chi bi các NHTM
(là nhng ngân hàng có ngun vn ch yu t tin gi ngn hn ca khách hàng).
Nhng lnh vc mang Ủ ngha v mt xã hi cao (lnh vc y t, giáo dc, …)
mc dù cn thit nhng li không to ra nhiu li nhun v mt kinh t cng không
thu hút đc nhiu vn đu t ca các nhà đu t thông thng.
Nhng vn đ trên đt ra yêu cu cn có mt kênh cung cp vn đ h tr,
khuyn khích các nhà đu t tham gia. Trong khi vic Nhà nc đu t thông qua
c ch cp phát, bao cp đư bc l nhiu nhc đim thì cho vay t tín dng Nhà

nc là mt hình thc phù hp và cn thit.
- Cho vay ti NHPT là mt kênh cung cp vn, va h tr khuyn khích các
nhà đu t tham gia vào các lnh vc cn thit, va có th ràng buc các ch đu t
tuân th theo các nguyên tc tài chính nht đnh, to áp lc v hiu qu d án đi
vi các ch đu t. T đó giúp Chính ph đt đc mc tiêu phát trin kinh t - xã
hi trong tng thi k.
1.2. NGÂN HÀNG PHÁT TRIN
1.2.1. Lch s phát trin ca NHPT
9

Lch s đư ghi nhn các NHPT là mt công c tài chính quan trng đ các
quc gia thc hin thúc đy s phát trin ca nn kinh t, bt k quc gia đó đang 
giai đon nào ca s phát trin.
S xut hin ca NHPT đc bit đn ngày nay bt ngun t cuc cách mng
công nghip  các nc Châu Âu vào th k 19. Nhng NHPT đu tiên xut hin 
Châu Âu vi vai trò là các ắNgân hàng Công nghip” nhm đáp ng nhu cu cung
cp vn trung và dài hn cho lnh vc công nghip hóa, bt đu  Hà Lan (1822),
Pháp (1848-1852), sau đó ti c, ụ và các nc khác. Tng t nh vy, ti M,
NHPT ra đi vào cui th k 19 vi chc nng cung cp tài chính dài hn cho các
d án có ri ro đc bit nhng ha hn mc li nhun cao  tng lai đi vi các
lnh vc sn xut mi.
Ti các quc gia đang phát trin, các NHPT đu tiên cng đc hình
thành cùng thi gian này, nh  Mexico (Ngân hàng El Banco de Avio nm 1821).
Ngân hàng này cng ch yu cung cp s h tr tài chính đ phát trin các ngành
công nghip đng st, sn xut bông, la, st …
n sau cuc khng hong tài chính th gii nm 1929 đn 1932, khi mt
s ngành lnh vc đi mt vi nguy c b sp đ, chính ph mt s nc la chn
con đng xây dng các NHPT nh mt gii pháp đ ci thin th trng vn. i
din nh Ngân hàng Nacional Finaciera ca Mexico đc thành lp nm 1934.
Sau chin tranh th gii th hai, vic thiu ngun vn dài hn cho các d án

đu t nhm mc tiêu phát trin đt nc khin nhiu quc gia khuyn khích thành
lp các t chc phát trin tài chính bng cách s dng công qu, đ lp đy khong
cách tài chính. Giai đon c th Trong phát trin này bao gm ắcác công ty phát
trin tài chính” (t chc công cng vi các hot đng phi ngân hàng), ắQu phát
trin” (thng da trên các tài khon đc bit ca Ngân hàng Trung ng ), và ngày
nay là các ắNHPT quc gia”.
Theo đó, các NHPT ln lt ra đi ti các quc gia vào nhng nm 50 nhm
to kênh thu hút vn trong và ngoài nc, cung cp tài chính phc v cho các mc
tiêu khôi phc và phát trin kinh t. Nhng nm 60 là giai đon các NHPT thuc s
10

hu t nhân có s tham gia ca chính ph phát trin mnh m. Nhng nm 70 li là
giai đon phát trin ca các NHPT thuc s hu Chính ph. Tuy nhiên các NHPT
ti các quc gia đu gn lin vi s h tr ca Chính ph bt k tính cht s hu
ca nó là gì.
José de Luna-Martínez và Carlos Leonardo Vicente trong nghiên cu kho sát
toàn cu ca mình v NHPT nm 2012 đư đa ra s liu v s thành lp NHPT qua
các nm nh sau: Có 12% s lng các NHPT đc thành lp trc nm 1946, 49%
các NHPT thành lp sau nm 1946 (sau th chin th II) và 30% các NHPT đc
thành lp t nm 1990 đn 2011 (Biu đ 1.1).
Tác gi cng nhn thy có mt s lng ln các NHPT đc thành lp hn ba
thp k trc đn nay vn tn ti và hot đng mc dù gp không ít li ch trích ca
nhng ngi chng li NHPT trong nhng nm 80, 90 và vai trò ngày càng tng ca
lnh vc Ngân hàng t nhân.
Và trên thc t thi gian qua, trong khi chính ph các nc đư t nhân hóa các
t chc tài chính thuc s hu nhà nc thì mt s nc khác li đang hình thành
nhng NHPT mi. Ví d nh NHPT Bungari, NHPT DNNVV ca Thái Lan, Ngân
hàng Financiera (Mexico) và gn đây, các NHPT mi đư đc thit lp  Serbia,
Bosnia, Herzegovina, Malawi và Mozambique.
Cho đn hin nay, trên th gii có khong 520 NHPT, và h có xu hng tp

trung ch yu vào vic cung cp tài chính dài hn cho các d án vi li ích xã hi
ln. H cng cung cp dch v phát trin nh nghiên cu, vn đng và h tr k
thut (Bruck, 2005).




11


Biu đ 1.1: S hình thành NHPT qua các nm
(Ngun: José de Luna-Martínez Carlos Leonardo Vicente 2012- “Global survey
of Development banks”).


Biu đ1.2: Nhóm các NHPT theo tài sn nm 2009.
(Ngun: José de Luna-Martínez Carlos Leonardo Vicente 2012- “Global survey
of Development banks”).
12

Biu đ v kích thc các NHPT da trên tng tài sn (Biu đ 1.2) cho thy:
Cui nm 2009, có 51% các NHPT có tng tài sn di mt t đôla (nhóm các
NHPT nh), 3,3% s lng các NHPT có tng tài sn t mt t đôla đn di 10 t
đô (nhóm các NHPT trung bình), 11% các NHPT thuc nhóm NHPT ln (tài sn t
10 t đn 99 t đôla) và 5% nhóm NHPT siêu ln vi tài sn trên 100 t đôla ( ắcác
Mega-banks”
).

iu này cho thy, ti các quc gia, các NHPT đu đc t chc tng đi
nh và nm gi mt phn nh trong tài sn ca th trng. Tuy nhiên, cng có mt

nhóm nh các NHPT đang đóng vai trò tng đi ln trong h thng ngân hàng.
c bit là  các nn kinh t nh. Ví d, NHPT ca Qun đo Cook chim 11%
tng tài sn trong h thng ngân hàng, NHPT Phi-gi 11%, và NHPT Rwanda 12%.
Trong mt vài nn kinh t ln, mt s NHPT cng có mt phn đáng k ca th
phn trên th trng. Ví d, T. C. Ziraat Bankasi (Ngân hàng nông nghip)  Th
Nh K, NHPT Quc gia Brazil, và Ngân hàng đt ca Philippines chim 15%, 10%
và 9% tng tài sn tng ng trong h thng ngân hàng ca nc h.
Bng 1.1: Th phn ca mt s NHPT trong nm 2009
(T l phn trm tng tài sn so vi toàn h thng NH quc gia)
Ngân hàng
Phn trm th phn
NH Nông nghip Th Nh K
15%
NHPT Rwanda
12%
NHPT Fiji
11%
NHPT quc gia Brazil
10%
NH đt Philippines
9%
Ngun: José de Luna-Martínez Carlos Leonardo Vicente 2012- “Global survey
of Development banks”.
13

iu này ch ra rng, mi nn kinh t đu tn ti mt s ngành, lnh vc có vai
trò quan trng trong vic thúc đy phát trin kinh t-xã hi quc gia nhng khó có
th tip cn đc vi các ngun tín dng thng mi do tính cht ri ro cao hoc li
nhun k vng thp, ngun vn ln hoc thi gian hoàn vn kéo dài… Chính vì
vy, trong mi giai đon ca nn kinh t, Chính ph các nc s có các quyt sách

phù hp thông qua công c h tr là NHPT đ phc v cho mc tiêu quc gia. Và
Chính ph các nc đu nhn thy  các NHPT nh là mt công c liên quan đn
thúc đy phát trin kinh t - xã hi.
1.2.2. Khái nim NHPT
Bn cht ca NHPT đư đc đa ra đu tiên bi Joseph Schumpeter trong
cun sách ca ông ậ ắLý thuyt phát trin kinh t”, đc xut bn bng ting Anh
vào nm 1934. Schumpeter lp lun rng ngân hàng và doanh nghip là hai tác nhân
quan trng trong quá trình phát trin kinh t. Ông là mt trong nhng ngi sm
nht cho rng phát trin tài chính dn đn phát trin kinh t, vì th trng tài chính
thúc đy tng trng bng cách tài tr các doanh nghip và to kênh vn cho các d
án li nhun cao.
Nhng phi đn nm 1957, Kane mi đc coi là ngi đu tiên đa ra đnh
ngha v NHPT, theo ông NHPT là mt t chc trung gian tài chính cung cp ngun
vn dài hn cho các d án phát trin kinh t và cung cp các dch v liên quan.
Cng theo Kane, bng vic hình thành các NHPT thay th cho các t chc tài chính
hn hp hoc không hot đng, các nc đang phát trin có th b qua nhiu giai
đon phát trin mà các nc công nghip hóa đư tri qua và do đó có th phát trin
nhanh hn và tin gn hn ti công nghip hóa.
Armendáriz de Aghion (1998) coi NHPT là trung gian tài chính chuyên v
cung cp các khon tr cp tín dng dài hn thng xuyên đ thúc đy các d án
công nghip hoc c s h tng. Bruck (1998); Yeyati và cng s (2004) cho rng
NHPT chuyên v vic cung cp vn dài hn và cho vay đi vi các công ty mà các
công ty đó s không thc hin đc các d án nu không có s tr cp kinh phí dài
14

hn. Panizza (2004) cho rng: NHPT là các t chc tài chính ch yu liên quan ti
vic cung cp ngun vn dài hn cho các d án to ra ngoi tác tích cc do đó đc
s tài tr ca các nhà tín dng t nhân.
José de Luna-Martínez và Carlos Leonardo Vicente trong nghiên cu kho sát
ca mình v NHPT nm 2012 đư đnh ngha ắNHPT là mt ngân hàng hoc t chc

tài chính vi s vn nhà nc s hu ít nht 30% và đư đc giao mt nhim v
pháp lý rõ ràng đ thc hin các mc tiêu phát trin kinh t, xã hi trong mt khu
vc, bao gm c th trng hoc phân khúc ngành công nghip”.
Theo đó, NHPT đc hiu đy đ là mt t chc tài chính đc chính
ph giao nhim v thc hin chính sách phát trin thông qua vic cp tín dng và
cung cp các dch v khác theo chng trình h tr ca chính ph nhm đt các
mc tiêu tng trng và phát trin kinh t- xã hi.
Hay nói cách khác, NHPT tp hp các ngun vn trung và dài hn trong và
ngoài nc đ thc hin tài tr cho các đi tng nht đnh đ đt đc các mc
tiêu nht đnh mà Chính ph đt ra trong tng thi k.
1.2.3. Chc nng ca NHPT
Hinds (2002) cho rng các NHPT khu vc có vai trò trong vic thc hin tái
cu trúc nn tài chính th gii hin đi. Ông phân tích và ch ra các công c và li
khuyên liên quan đn các chính sách mà các NHPT có th s dng đ thc hin các
vai trò này. (Sobreiya, 2009) cho rng mt trong nhng đc đim khác bit chính
ca các NHPT đc thành lp ti các nc đang phát trin, đó là các mi liên h
trc tip và gián tip ca h vi chính sách phát trin kinh t-xã hi quc gia và đc
bit vi s tài tr ca quá trình này. Nhng điu này phn ánh mt đc tính các
NHPT là b tr cho quá trình phát trin. Hn na, NHPT còn d đoán nhu cu, xác
đnh các lnh vc mi, các hot đng, các sn phm hoc chin lc phát trin quc
gia và các chng trình chung cho đu t trong các lnh vc này. Lazzarini và
Musacchio (2011) qua nghiên cu các NHPT ca Brazil t nm 1995 đn nm 2003
15

cho rng có NHPT có mt tác đng tích cc thúc đy đu t dài hn. Tác gi
Gaurav Arkani nm 2012 đư rút ra các vai trò ca NHPT ti n  nh sau:
- Giúp thúc đy và phát trin các ngành công nghip quy mô nh (SSI) 
n .
- Tài tr cho s phát trin ca khu vc nhà  n .
- To thun li cho s phát trin ca ngành công nghip quy mô ln (LSI)

 n .
- Giúp phát trin ngành nông nghip và nông thôn n .
- Tng cng thng mi vi nc ngoài.
- Giúp xem xét (cu cha) đn v công nghip non yu.
- Khuyn khích phát trin ca các doanh nhân n .
- Thúc đy hot đng kinh t đi vi các khu vc lc hu ca đt nc.
- óng góp vào s phát trin ca th trng vn.
Auyezbayeva T.E, Tusupova S.A (2013) qua nghiên cu vai trò ca NHPT
trong vic to điu kin phát trin kinh t đư rút ra có ba vai trò ca các NHPT. Th
nht, các NHPT hot đng nh mt đi lý ca chính ph trong các giao dch t nhân
hóa, bán và đôi khi tài tr cho các hot đng. Th hai, NHPT đc cung cp các
khon vay cho các doanh nghip t nhân và công cng. Th ba, thông qua vn ch
s hu đang nm gi, các NHPT mua c phn thiu s trong mt lot các công ty
giao dch đi chúng. NHPT tham gia vào quá trình t nhân hóa không nhng đ
chng t rng chính ph cha mt sc hút trong nn kinh t, mà còn thu hút đc
các nhà đu t t nhân và nc ngoài thông qua vic to ngun vn sn có đáng k.
Thorn và Charlotte du Toit (2009) cho rng các NHPT hot đng nh mt t chc
tài chính ca Chính ph trong nhng giai đon khó khn bng vic thc hin nhng
chính sách ca chính ph (hu ht phi li nhun).
Ti Vit Nam, Theo quyt đnh s 110/Q-TTg ngày 19/5/2006 v vic phê
duyt điu l hot đng ca NHPT VN, NHPT có các chc nng sau:
- Huy đng, tip nhn vn ca các t chc trong và ngoài nc đ thc
hin tín dng đu t phát trin và tín dng xut khu theo quy đnh ca Chính ph.
16

- Thc hin chính sách tín dng đu t phát trin và tín dng xut khu ca
Nhà nc theo quy đnh.
- Nhn y thác qun lý ngun vn ODA đc Chính ph cho vay li; nhn
y thác, cp phát cho vay đu t và thu hi n ca khách hàng t các t chc trong
và ngoài nc thông qua hp đng nhn y thác gia Ngân hàng Phát trin vi các

t chc y thác.
- Cung cp các dch v thanh toán cho khách hàng và tham gia h thng
thanh toán trong nc và quc t theo quy đnh ca pháp lut.
- Thc hin nhim v hp tác quc t trong lnh vc tín dng đu t phát
trin và tín dng xut khu.
- Thc hin mt s nhim v khác do Th tng Chính ph giao.
Nh vy, NHPT chính là t chc tài chính thc hin chính sách cho vay
U T ca Chính ph.
1.2.4. Kinh nghim cho vay đu t ti mt s NHPT trên th gii
Theo s liu thng kê, hin nay trên th gii có khong trên 500 NHPT và các
t chc có chc nng nh NHPT ti các quc gia, khu vc vi các mc tiêu ch yu
là tài tr cho các d án, chng trình nhm phát trin kinh t - xã hi. Nhng NHPT
này đu da trên các Ủ tng là có s can thip ln ca chính ph vào vic phát
trin kinh t đ đt các mc tiêu v mô.
Các NHPT ti các quc gia có mt s đim tng đng vi Vit Nam nh:
1.2.4.1. Ngân hàng Phát trin Nht Bn
Nhng hu qu nng n thi hu chin đt ra yêu cu tái thit cp bách và lâu
dài cho Nht Bn. NHPT Nht Bn (DBJ) thuc s hu 100% nhà nc ra đi nm
1951 trên c s k tha Ngân hàng Tài chính tái thit Nht Bn-RFB (1947) đ tài
tr cho các ngành công nghip có quy mô ln vi mc tiêu khôi phc kinh t đư b
tàn phá sau chin tranh. Giai đon đu sau chin tranh, nhng khon tài tr ca WB
cho Nht Bn đu thông qua NHPT và các d án đc tài tr ch yu cho các lnh