B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
NGUYN THANH PHNG
PHÁT TRIN CÁC CÔNG C PHÁI SINH TIN T
TI NGÂN HÀNG THNG MI C PHN
XUT NHP KHU VIT NAM
LUN VN THC S KINH T
THÀNH PH H CHÍ MINH – 2014
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
NGUYN THANH PHNG
PHÁT TRIN CÁC CÔNG C PHÁI SINH TIN T
TI NGÂN HÀNG THNG MI C PHN
XUT NHP KHU VIT NAM
Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng
Mã s: 60340201
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC
PGS.TS. NGUYN VN S
THÀNH PH H CHÍ MINH - 2014
Tôi xin cam đoan bài lun vn tt nghip này là do chính tôi nghiên cu và
thc hin. Các thông tin và s liu đc s dng trong lun vn đc trích dn đy
đ t ngun tài liu trong danh mc tài liu tham kho và hoàn toàn trung thc.
Mt ln na, tôi xin khng đnh v s trung thc ca li cam kt trên.
Ngi thc hin
DANH
1
1
1.1.1 Khái nim v công c phái sinh tin t 1
1.1.2 Lch s hình thành th trng công c phái sinh 1
1.1.3 Vai trò ca các công c phái sinh tin t 2
1.1.4 Các ch th tham gia th trng 4
1.1.4.1 Nhà bo h 5
1.1.4.2 Nhà đu c 5
1.1.4.3 Nhà kinh doanh chênh lch giá 5
5
1.2.1 Hp đng k hn tin t 5
1.2.2 Hp đng tng lai 8
1.2.3 Hp đng hoán đi tin t 10
1.2.4 Hp đng quyn chn tin t 12
14
t Nam 16
1.4.1 Kinh nghim ca Deutsche Bank 16
1.4.2 Kinh nghim ca HSBC 17
1.4.3 Kinh nghim t các NHTM Nht Bn 19
1.4.4 Bài hc kinh nghim 20
21
22
-2013 22
25
29
2.3.1 Thc trng s dng giao dch k hn tin t ti ngân hàng TMCP Xut Nhp
Khu Vit Nam 29
2.3.2 Thc trng phát trin giao dch hoán đi tin t ti ngân hàng TMCP Xut
Nhp Khu Vit Nam 35
2.3.3 Thc trng phát trin giao dch quyn chn tin t ti ngân hàng TMCP Xut
Nhp Khu Vit Nam 38
2.3.4 ánh giá tình hình phát trin công c phái sinh tin t ti ngân hàng TMCP
Xut Nhp Khu Vit Nam 40
2.3.4.1 Kt qu đt đc 40
2.3.4.2 Nhng tn ti khi trin khai các công c phái sinh tin t 43
2.3.4.3 Các nguyên nhân hn ch s phát trin các công c phái sinh tin t 46
2.3.4.3.1 T phía ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam 46
2.3.4.3.2 T phía doanh nghip 48
2.3.4.3.3 T phía C quan qun lý 50
52
2.4.1 Kho sát nhn thc và nhu cu s dng công c phái sinh tin t ti các doanh
nghip 52
2.4.2 ánh giá kt qu kho sát 58
g 2 59
TMCP 60
. 60
3.1.1 Mc tiêu và đnh hng phát trin 60
3.1.2 K hoch phát trin nm 2014 61
62
62
3.3.1 Gii pháp đi vi ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam 62
3.3.1.1 Xây dng chin lc kinh doanh cho tng công c phái sinh tin t và
chin lc kinh doanh c th cho tng nhóm khách hàng 62
3.3.1.2 Ci tin cht lng, đa dng hóa các sn phm phái sinh tin t 64
3.3.1.3 Nâng cao nng lc t vn, tip th và qung bá các sn phm phái sinh
tin t 67
3.3.1.4 ào to, bi dng ngun nhân lc thc hin kinh doanh công c phái
sinh tin t 69
3.3.1.5 Trang b thêm phn mm x lý trc tuyn 69
3.3.1.6 Tng cng c ch kim soát ni b 70
3.3.2 Gii pháp đi vi doanh nghip 71
3.3.2.1 Nâng cao nhn thc, ch đng cp nht thông tin v công c phái sinh
tin t 71
3.3.2.2 ào to nhân viên am hiu vic s dng nghip v công c phái sinh tin
t 72
3.3.2.3 Xây dng chính sách qun lý ri ro c th 72
3.3.3 Các gii pháp t C quan qun lý 73
3.3.3.1 Hoàn thin h thng pháp lý cho th trng công c phái sinh 73
3.3.3.2 Tng bc t do th trng tài chính tin t và hi nhp quc t 75
3.3.3.3 Công khai hóa và minh bch hóa thông tin v công c phái sinh tin t . 76
3.3.3.4 Tip tc đa ra chính sách kim soát, x lý kp thi các hin tng đu c
lng đon th trng 77
3.3.3.5 Phi hp vi các TCTC trong công tác ph bin cách thc s dng công
c phái sinh tin t 78
3.3.3.6 Nâng cao tính thanh khon cho các công c phái sinh tin t 79
80
81
DANH MC CÁC T VIT TT
ACB : Ngân hàng thng mi c phn Á Châu
AUD : ng đô la Úc
BIDV : Ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam
BIS : Ngân hàng thanh toán QucT.
CAD : ng Canada
CBT : Chicago Board of Trade
CBOE : Chicago Board Options Exchange
CCPS : Công c phái sinh.
CFTC : Commodity Futures Trading Commission
CME : Mercantile Exchange
CHF : ng Thy S
DN : Doanh nghip
EUR : ng Euro
EXIMBANK : Ngân hàng thng mi c phn Xut Nhp Khu Vit Nam
FED : Fed Funds Target rate - Cc D Tr liên bang M
GBP : ng bng Anh
HTL : Hp đng tng lai.
JPY : ng yên Nht
KDNT : Kinh doanh ngoi t
KDNH : Kinh doanh ngoi hi
NHNN : Ngân hàng nhà nc.
NHTM : Ngân hàng thng mi.
O CC : Tp đoàn thanh toán giao dch quyn chn
OTC : Th trng phi tp trung
TCTD : T chc tín dng.
TMCP : Thng mi c phn
TTNH : Th trng ngoi hi
SEC : U.S. Securities and Exchange Commision
SPPS : Sn phm phái sinh.
SGD : S giao dch.
USD : ng đô la M
VND : Vit Nam ng.
WTO : T chc thng mi quc t.
DANH MC CÁC BNG
Bng 1.1: So sánh đc đim hp đng k hn và hp đng tng lai
Bng 1.2: S khác nhau gia hp đng hoán đi ngoi hi và hp đng hoán đi tin t
Bng 2.1: Thu nhp KDNT ti Eximbank giai đon 2006-2013.
Bng 2.2: S lng khách hàng và TCTD khác giao dch k hn Eximbank
Bng 2.3: S ln giao dch k hn thành công vi khách hàng và TCTD ti Eximbank
Bng 2.4: Doanh s giao dch hp đng k hn ti Eximbank giai đon 2006-2013
Bng 2.5: S lng khách hàng và TCTD khác giao dch hoán đi tin t ti Eximbank
Bng 2.6: S ln giao dch hoán đi thành công vi khách hàng và TCTD ti Eximbank
Bng 2.7: S ln giao dch quyn chn tin t ti Eximbank giai đon 2006-2013
Bng 2.8: Li/l t giao dch phái sinh tin t ti Eximbank giai đon 2006-2013
Bng 2.9: T trng doanh s giao dch phái sinh tin t ti Eximbank giai đon 2006-
2013
Bng 2.10: Mc đ tác đng ca t giá đn ri ro tài ch́nh ca doanh nghip.
Bng 2.11: Thng kê nhn thc ca doanh nghip v công c phái sinh tin t.
Bng 2.12: Thng kê nhu cu ca doanh nghip v s dng công c phái sinh tin t.
Bng 2.13: Thng kê mc đ s dng tng công c phái sinh tin t
Bng 2.14: Mc đ hiu qu khi s dng tng công c phái sinh tin t
DANH MC BIU
Biu đ 2.1: Doanh s mua bán ngoi t ti Eximbank giai đon 2006-2013
Biu đ 2.2: Thu nhp KDNT ti Eximbank giai đon 2006-2013
Biu đ 2.3: Tng doanh s giao dch k hn tin t ti Eximbank giai đon 2006-2013 .
Biu đ 2.4: Tng giá tr ca hp đng k hn tin t ti Eximbank giai đon 2006-
2013
Biu đ 2.5: Tng doanh s giao dch hoán đi tin t ti Eximbank giai đon 2006-
2013
Biu đ 2.6: Tng giá tr ca hp đng hoán đi tin t ti Eximbank giai đon 2006-
2013
Biu đ 2.7: Tng doanh s giao dch quyn chn tin t ti Eximbank giai đon 2006-
2008
Biu đ 2.8: Ngun thông tin mà doanh nghip bit đn các sn phm phái sinh
i
Hin nay vi xu hng toàn cu hoá kinh t quc t, hot đng kinh doanh
ca các ngân hàng đã vn ra trên phm vi khu vc và toàn th gii. Cùng vi các
hot đng kinh doanh mang tính truyn thng thì li nhun t hot đng kinh
doanh ngoi t ti các ngân hànng chim t trng không nh trong tng s li
nhun chung ca ngân hàng. Tuy nhiên, qua nhiu nm phát trin cho thy, hot
đng kinh doanh ngoi t ti các ngân hàng thng mi Vit Nam ch yu là các
giao dch giao ngay, cha tn dng ti đa ngun thu t các công c phái sinh tin
t. Nên vn đ đt ra là làm sao thúc đy đc s phát trin ca các công c phái
sinh tin t trong nc.
Bên cnh đó, kinh doanh quc t cng là ni tim n nhiu ri ro trong hot
đng kinh doanh ca các doanh nghip Vit Nam, và c th là các doanh nghip
có phát sinh giao dch ngoi t nu nh các doanh nghip này không có bin pháp
phòng nga và qun lý hp lý, kim ch và gim thit hi đn mc thp nht.
Công c phái sinh đc xem là mt trong nhng công c đ phòng nga
ri ro và ti đa hoá li nhun, vì th, vic phát trin công c phái sinh là vn đ
mang tính cp bách luôn đc s quan tâm không ch ca chính ph mà còn
ca ngân hàng nhà nc, các ngân hàng thng mi và các doanh nghip hot
đng xut nhp khu. Do đó, đ hn ch thp nht nhng thua l có th xy ra và đa
dng hóa ngun thu nhp t các công c phái sinh trong hot đng kinh doanh ngoi t ti
các ngân hàng thng mi nói chung và ti Ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam
nói riêng – mt ngân hàng có chc nng chính là phc v cho nhà đu t kinh
doanh xut nhp khu có lung tin ngoi t ra vào thng xuyên, tác gi đã chn
đ tài nghiên cu “Phát trin các công c phái sinh tin t ti Ngân hàng
Thng Mi C Phn Xut Nhp Khu Vit Nam” đ đa ra mt s gii pháp và
phng hng phát trin chung cho hot đng kinh doanh ngoi t ti Ngân hàng
TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam.
II.
Trên c s nghiên cu nhng vn đ c bn v các công c phái sinh. Lun
vn tp trung phân tích, đánh giá thc trng ng dng các công c phái sinh tin t
ti Ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam, xác đnh nhng nguyên nhân ca
tn ti. T đó, đ xut mt s gii pháp thit thc đ tng bc phát trin các công
c phái sinh tin t ti Ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam. Bên cnh đó,
kin ngh nhng bin pháp đ h tr s phát trin các công c phái sinh tin t ti
Ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam.
III.
i tng : tài “Phát trin các công c phái sinh tin t ti
Ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam” ly thc trng tình hình kinh doanh
các công c phái sinh tin t ti ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam làm
đi tng nghiên cu.
tài gii hn trong vic phân tích các nghip v phái
sinh tin t ti Ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam giai đon 2006-2013.
Lun vn ch gii hn trong các ngun tài liu sn có liên quan trc tip đn các
lnh vc nghiên cu.
IV.
Lun vn s dng mt s phng pháp nghiên cu: phng pháp din dch
quy np, phng pháp kt hp lý thuyt và thc tin, phng pháp thng kê, so
sánh đi chiu, phng pháp phân tích tng hp, phng pháp nghiên cu các d
liu trên sách báo, công vn pháp lut liên quan
tài đc chia làm 3 chng:
Chng 1: Tng quan v công c phái sinh tin t.
Chng 2: Thc trng phát trin các công c phái sinh tin t ti ngân hàng
TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam.
Chng 3: Gii pháp phát trin các công c phái sinh tin t ti ngân hàng
TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam.
1
TNG QUAN V CÔNG C PHÁI SINH TIN T
1.1 Nhng v n v công c phái sinh tin t
1.1.1 Khái nim v công c phái sinh tin t
Công c phái sinh là nhng công c đc phát hành trên c s nhng công
c đã có nhm nhiu mc tiêu khác nhau nh phân tán ri ro, bo v li nhun hay
to ra li nhun. Giá tr ca công c phái sinh bt ngun t mt s công c c s
khác nh t giá, c phiu, trái phiu, ch s chng khoán, lãi sut, tin t…Các công
c phái sinh tin t bao gm: hp đng k hn, hp đng tng lai, hp đng hoán
đi và hp đng quyn chn.
1.1.2 Lch s hình thành th ng công c phái sinh
Công c tài chính phái sinh xut hin ln đu tiên nhm gim thiu hoc loi
b hoàn toàn ri ro, trong đó thng đc s dng nhiu nht là hp đng k hn
và hp đng tng lai. Vào cui th k XIX, nng sut ngành nông nghip tng cao,
các sn phm nông nghip tr nên d tha và vic tiêu th gp nhiu khó khn nên
nguy c gim giá là điu tt yu. Nhng ngi nông dân không mun v mùa thu
hoch sp ti b gim giá và nhng thng gia cng s ri ro v giá nên c hai bên
đã tha thun mt mc giá trong tng lai đc xác đnh ti thi đim hin ti.
n nm 1848 ti Chicago, Hi đng thng mi Chicago (Chicago Board
of Trade - CBOT) thành lp mt trung tâm giao dch mua bán nông phm theo
phng thc mua bán trc giao hàng sau, theo các k hn gi là S Giao Dch
Hàng Hóa K Hn (Chicago Board of Exchange - CBOE). Thi k đu, hàng hóa
giao dch ch yu ca CBOE là ng cc, gia súc, sn phm đông lnh. n đu th
k XX thì giao dch thêm chng khoán, ngoi t và vàng.
Mc dù, công c tài chính phái sinh xut hin vi t cách là mt công c
phòng chng ri ro nhng cùng vi s ln mnh và phc tp ca th trng tài
chính, các công c tài chính phái sinh li đc s dng nhiu hn vi mc đích tìm
kim li nhun và thc hin các hot đng đu c.
Giao dch đu tiên ca th trng quyn chn bán và quyn chn mua bt
đu Châu Âu và M t th k 18. Nhng nm đu th trng quyn chn hot
2
đng tht bi vì phát sinh tình trng tham nhng. Mt trong nhng ngi liên quan
là nhà môi gii có quyn chn v mt loi c phiu nht đnh đã n hi l đ gii
thiu c phiu cho khách hàng ca h. Do đó, vào đu nm 1970 mt nhóm công ty
đã thành lp Hip hi nhng nhà môi gii và kinh doanh quyn chn, theo đó các
nhà kinh doanh thc hin giao dch không gp nhau trên sàn và các giao dch không
cn tuân theo tiêu chun v công c: th trng hot đng theo cách này gi là th
trng phi tp trung (OTC). Nm 1973, ti th trng Chicago Board Exchange
(CBOE) đã bt đu giao dch quyn chn c phiu. K t đó, th trng quyn chn
đã phát trin mnh m, vi vic to ra các trao đi mi và nhiu loi hp đng
quyn chn mi. Nhng hp đng quyn chn có tài sn c s khác nhau t c
phiu và trái phiu, ngoi t, ch s chng khoán, đn các quyn chn trên hp
đng. Ch sau mt thi gian ngn đc giao dch, quyn chn đã đc phép giao
dch trên tt c các th trng ln nh American Stock Exchange, Philadelphia
Stock Exchange, Midwest Stock Exchange Pacific Stock Exchange; London
Internatrional Financial Futures Exchange – LIFEE.
Th trng phái sinh đã chng kin s tng trng mnh m trong nhiu th
k và tip tc ci thin hn na đ đáp ng nhu cu thay đi liên tc ca th trng.
Mc dù có s e ngi t phía ngi s dng do nhng thua l nghiêm trng ca mt
s công ty ni ting vào nm 1994 (ví d nh Ngân hàng Barings, Procter &
Gamble), nhng vic s dng các sn phm tài chính phái sinh vn ngày càng tng.
T nhng bng chng thng kê bi BIS trong nm 2007 cho thy, các sn phm
phái sinh tng trng mt cách nhanh chóng trên c hai phng din: nhu cu ngi
s dng và kh nng sáng to ca ngành công nghip dch v tài chính đ đáp ng
nhu cu th trng.
1.1.3 Vai trò ca các công c phái sinh tin t
Th trng phái sinh cho phép chuyn giao ri ro t nhng ngi mun
chuyn ri ro ca mình cho nhng ngi sn sàng chp nhn nó, phân phi li ri ro
3
phù hp vi nng lc ca tng thành phn tham gia. Vy ti sao các giao dch này
li có th đc thc hin, khi mà thc t là khi mt bên có li thì tt yu bên còn li
s không th tránh khi nhng thit hi? Bi mi nhà đu t có mt “khu v ri ro”
khác nhau và kh nng chp nhn ri ro cng khác nhau. Tuy nhiên, ai cng mong
mun gi cho các khon đu t ca mình mt mc ri ro có th chp nhn đc.
Và th trng phái sinh ch là phng tin chuyn giao ri ro trên th trng, chuyn
nhng khon ri ro sn có ca th trng tài sn t nhng ngi không đ kh nng
chp nhn nó sang nhng ngi sn sàng tip nhn nó. Cng vì th mà h sn sàng
cung cp nhiu vn hn cho th trng tài chính, điu này to điu kin cho nn
kinh t phát trin, phát huy kh nng huy đng vn và gim chi phi s dng vn. Do
đó, li ích ca th trng này không ch bó hp trong li ích ca nhng nhà đu c
mà nó lan ta ra toàn xã hi.
Nhà đu c tìm kim li nhun qua hành vi kinh doanh chênh lch giá trên
c s khai thác s không nht quán v giá (lãi sut, t giá ) và đim k hn. c
bit, vi kh nng có th thanh lý hp đng trc hn (hp đng quyn chn và
tng lai) thì đây là yu t khá hp dn các nhà đu c. Do đó, vic s dng công
c tng lai và quyn chn trên S Giao Dch phn ln mang tính đu c, c tính
ch có khong 1% các hp đng là đc duy trì và thanh toán ti ngày đn hn ca
hp đng.
Ngoài ra, th trng phái sinh cho phép nhà đu c s dng đòn by tài
chính. Thông thng khi kinh doanh thì nhà đu c phi b ra s vn ln đ mua
hàng hóa ri bán đi kim li t chênh lch giá mua và giá bán; nhng đim khác
bit ca công c phái sinh là ngi đu c không cn b ra đy đ s tin nh đã ký
kt trong hp đng đ bo đm cho vic thc hin ngha v trong tng lai, thay
vào đó là đóng tin ký qu hay phí cho mi ln giao dch. Vi mt lng tin ký
qu nh nhà đu c s có đc v th dài hn. Nu các nhà đu c tn dng đòn by
tài chính và d đoán đúng xu hng th trng s thu đc mt khon li nhun rt
4
ln và ngc li thì mc đ ri ro cng vô cùng trm trng. Các S giao dch buc
nhng ngi tham gia đóng tin ký qu, phí giao dch và quy đnh c th mc duy
trì tài khon ký qu, phí giao dch ti thiu cho mi công c phái sinh đ phòng
nga ri ro.
Các th trng k hn và tng lai là ngun thông tin quan trng đ xác đnh
giá giao ngay ca tài sn. Vì th trng phái sinh, các công c phái sinh đc thc
hin trong tng lai nhng xác đnh giá ti thi đim hin ti khi ký kt hp đng.
Do đó, nhng thông tin đc cung cp trên th trng phái sinh dù trc tip hay
gián tip đu góp phn hình thành giá giao ngay trong tng lai mt cách có hiu
qu mà nhng ngi tham gia th trng có th cht li trong gii hn chp nhn
thay vì chp nhn bt n ca giá giao ngay trong tng lai.
Bên cnh đó, th trng phái sinh còn có các li th v hot đng nh là:
- Chi phí giao dch thp hn th trng giao ngay.
- Tính thanh khon cao hn hn so vi th trng giao ngay. Trc ht là yêu
cu mt mc vn đ tham gia th trng là tng đi thp. Thêm na, t sut sinh
li và ri ro có th đc điu chnh bt c mc đ nào nh mong mun.
- Các giao dch bán khng đc thc hin d dàng hn. Và tt c các ch th
tham gia th trng đu có th tìm thy li nhun.
- Th trng phái sinh giúp các tín hiu th trng khó b bóp méo. Vì th,
các nhà đu c có ý đnh thao túng th trng cng có nhng khó khn nht đnh.
Nh vy, công c tài chính phái sinh là sn phm ca nn kinh t hin đi.
K thut tài chính đòi hi mt trình đ hiu bit và phát trin nht đnh ca bt k
nn kinh t nào.
1.1.4 Các ch th tham gia th ng
Cn c vào mc đích tham gia th trng, các đi tng tham gia vào th
trng phái sinh đc chia thành ba nhóm là: nhà bo h, nhà đu c và nhà kinh
doanh chênh lch giá.
5
1.1.4.1 Nhà bo h
Ngun gc hình thành công c phái sinh là đ đáp ng nhu cu bo h giá.
H s dng các công c phái sinh nhm gim thiu nhng ri ro. Mc đích ca nhà
bo h là mun cht chc chn mc giá mà h phi đc thanh toán đm bo cho
hàng hóa ca mình không b gim giá trong tng lai. Ngi nông dân mun cht
mc giá đm bo cho các sn phm thu hoch, còn nhà thng buôn thì mun cht
mc giá thanh toán cho hàng hóa.
1.1.4.2
Trong khi các nhà bo h mun tránh tác đng ngc ca giá đi vi tài sn
thì các nhà đu c mong mun thc hin mua bán trên th trng tìm kim li
nhun thông qua vic chp nhn ri ro. C s đu c ca h là d đoán xu hng
ca th trng bng cách đánh cc giá s lên hoc giá s xung đ tìm kim li
nhun.
1.1.4.3 Nhà kinh doanh chênh lch giá
Nhà kinh doanh chênh lch giá tìm kim li nhun mà không phi chu ri ro
bng cách cùng mt lúc tin hành giao dch trên hai hay nhiu th trng, khai thác
s không nht quán v giá. Vic kinh doanh chênh lch giá không tn ti lâu dài, vì
khi th trng có chênh lch giá thì cung cu tin t s t t điu chnh v đim cân
bng đn khi không còn tn ti chênh lch giá.
1.2 Các loi công c phái sinh tin t ch yu
1.2.1 Hng k hn tin t
Ngày xác đnh tng lai phi cách ngày ký kt hp đng nhiu hn 2 ngày
làm vic, nu không giao dch s tr thành giao dch giao ngay.
6
Trong giao dch k hn, t giá đc xác đnh ngày hôm nay và làm c s cho
vic trao đi lung tin trong tng lai, vì th t giá k hn s đc xác đnh da
trên các yu t: t giá giao ngay, lãi sut ca hai đng tin và k hn giao dch.
Gi:
- F: là t giá k hn.
- S: là t giá giao ngay.
- Rd: là lãi sut ca đng tin đnh giá.
- Ry: là lãi sut ca đng tin yt giá.
Ta có t giá k hn đc xác đnh bi công thc sau:
F = S x
)(
)(
Ry1
Rd1
(1.1)
Công thc (1.1) da trên c s lý thuyt cân bng lãi sut (interest rate
parity-IRP). Lý thuyt này cho rng chênh lch lãi sut gia hai quc gia phi đc
bù đp bi chênh lch t giá gia hai đng tin đ nhng ngi kinh doanh chênh
lch giá không th s dng hp đng k hn kim li nhun trên c s chênh lch
lãi sut.
Công thc gn đúng ca (1.1)
F = S x
(1+ Rd)
(1+Ry)
= S + S x
(Rd-Ry)
(1+Ry)
(1.2)
Vì lãi sut Ry thng rt nh nên ta có th xp x (1+Ry) ~ 1. Khi đó, công
thc vit li nh sau:
F = S + S x (Rd-Ry)
Nu chuyn đi lãi sut thành đn v phn trm cho k hn n ngày và mt
nm có 360 ngày thì ta s có công thc:
F = S + S x
(Rd-Ry) x n
100 x 360
(1.3)
Hp đng k hn đc thit k linh hot đ đáp ng nhu cu ca c 2 bên v
quy mô giao dch và ngày giao dch k hn. Thông thng, hp đng k hn có các
k hn 1 tháng, 2 tháng, 3 tháng, 6 tháng ti 1 nm. Tuy nhiên, 2 bên giao dch có
7
th tha thun mt k hn nào đó phù hp vi c hai, trong thc t cng có th có
k hn dài hn 1 nm.
Hp đng k hn có tính thanh khon thp, không th hy b đn phng
mà không có s tha thun ca hai đi tác, ngha v ca mi bên không đc
chuyn giao cho bên th ba. Ti thi đim ký kt hp đng k hn, không h có s
trao đi tài sn c s hay thanh toán tin. Hp đng có hiu lc ti thi đim ký kt
s ràng buc trách nhim hai bên mua và bán phi thc hin đy đ ngha v qui
đnh vào ngày đáo hn trong tng lai, vi t giá đã xác đnh cho dù t giá giao
ngay thi đim đáo hn hp đng có bin đng tng cao hn hay gim thp. S
lng, loi tin, thi đim thc hin hp đng không đc thay đi.
i tng cung cp hp đng k hn thng là ngân hàng. Trong mt
s trng hp, ngân hàng có th yêu cu các khách hàng ký qu ban đu đ khách
hàng thc hin ngha v ca mình. Trong mt s trng hp khác, ngân hàng có th
có nim tin hoàn toàn vào khách hàng và không yêu cu ký qu. Mc đích ký qu
mt phn gim bt ri ro cho ngân hàng, mt phn thúc đy khách hàng có
trách nhim thc hin hp đng.
Vi nhng đc đim trên, hp đng k hn có nhng ng dng sau:
Th nht, s dng hp đng k hn đ phòng nga ri ro t giá. Nhng nhà
đu t, kinh doanh xut nhp khu, nhng ngi có nhu cu giao dch ngoi t
trong tng lai và có nguy c b thit hi do s bin đng ca t giá gây ra, h
mun c đnh khon phi thu và phi chi trong tng lai. Do đó, hp đng k hn
có th bo him đc 100% ri ro t giá.
Th hai, s dng hp đng k hn đ đu c. Nhà kinh doanh tin t k vng
mt đng tin nào đó tng giá mnh trong tng lai, h có th đu c bng cách ký
hp đng mua k hn đng tin đó ngày hôm nay và đn ngày đáo hn nu t giá
thc s tng h s bán li trên th trng giao ngay và thu li nhun.
Th ba, s dng hp đng k hn đ kinh doanh chênh lch lãi sut. C hi
kinh doanh chênh lch lãi sut có bo him ri ro t giá (cover interest arbitrage-
8
CIA) s phát sinh nu th trng ngoi hi có các mc t giá k hn không phù hp
vi điu kin ngang giá lãi sut.
1.2.2 H
Khác vi hp đng có k hn, hp đng tng lai là hp đng đc chun
hoá v loi ngoi t giao dch, s lng ngoi t giao dch và ngày thanh toán c th
trong tng lai tuân th quy trình thanh toán lãi l mi ngày ti S Giao Dch.
Ngoài ra, hp đng tng lai còn có mt đc đim ni bt đó là tính thanh
khon cao. Ngi mua có th chuyn nhng hp đng vào bt c thi đim nào
trong thi hn hiu lc ca hp đng.
Ngi mua hp đng tng lai luôn phi có mt khon ký qu ti S Giao
Dch. Tài khon ký qu đc điu chnh hàng ngày theo mc lãi hay mc l ca
hp đng. Nu t giá giao ngay ca ngày hôm nay ln hn t giá tho thun thì
ngi có hp đng tng lai đc hng mt khon lãi và đc ghi tng tài khon
ký qu, còn nu t giá thp hn t giá trong hp đng thì tài khon ký qu s ghi
gim. Nu tài khon ký qu gim xung di mc qui đnh thì khách hàng s phi
np thêm tin vào đ tip tc duy trì hp đng. Nh vy, lãi hay l s đc xác đnh
hàng ngày, ch không phi đi đn ngày đáo hn nh hp đng k hn.
9
Th trng phi tp trung
Th trng tp trung
Do hai bên t tha thun
và quy đnh trong hp
đng
c tiêu chun hóa theo
quy đnh ca sàn giao dch
Thanh toán
Lúc đáo hn hp đng
Có th đóng v th trc hn
Thành viên tham gia
Các ngân hàng, các nhà
môi gii và công ty đa
quc gia, nhng nhà đu t
phòng nga ri ro.
Các ngân hàng, các nhà môi
gii và công ty đa quc gia,
thích hp cho các nhà đu
c.
Thng không yêu cu,
đôi khi đòi hi t 5-10%
Bt buc ký qu mt s
lng nht đnh, điu chnh
theo th trng hàng ngày.
Chi phí mua bán
Không có
Có
Phòng v: mua bán tht
u c: không nhm giao
hàng
Không
Công ty thanh toán bù tr
Cao hn
Gn nh không có
Thp. Hu ht các quyt
toán bi các giao nhn
thc s.
Cao hn. Hu ht đc bù
tr v th, rt ít có giao nhn
thc s.
Không có
Có
Mc dù có s khác bit vi nhau rt ln ca hai th trng nhng vn có mi
quan h ph thuc tng h ln nhau gia chúng theo cách th trng này có th tác
đng đn th trng kia.
Qua nhng đc đim trên, hp đng tin t tng lai có nhng ng dng sau:
Th nht, nh hp đng k hn, hp đng tng lai có th đc s dng đ
phòng nga ri ro t giá. Nu ngày thanh toán không trùng vi ngày đáo hn: ngi
10
bo him s tt toán hp đng tng lai bng cách thc hin giao dch đi ng vi
v th ca hp đng. Khon li thu đc trên th trng tng lai s bù cho khon
l khi ngi bo him tin hành mua bán ngoi t trên th trng giao ngay. Nu
ngày thanh toán trùng vi ngày đáo hn: ngi bo him s thc hin vic giao
hàng nh giao dch k hn. Tuy nhiên, hiu qu phòng nga ri ro khi s dng hp
đng tng lai có th không đt đc 100%.
Th hai, s dng hp đng tng lai đ đu c. Hot đng đu c trên th
trng tin t tng lai mang tính mo him cao và hp dn nhiu nhà đu c tham
gia do hp đng tng lai có tính đòn by và tính thanh khon cao.
1.2.3 Hi tin t
H
mua vào và ngày giá
Hp đng hoán đi tin t là loi hp đng hoán đi ngoi hi có thi gian
dài (thng t vài nm tr lên) và lãi sut phát sinh đc thanh toán đnh k trong
thi gian hiu lc ca hp đng, khon gc ch đc hoán đi khi hp đng đáo
hn.
Gc và lãi đc thanh toán mt ln ti
thi đim đn hn
Lãi đc thanh toán đnh k trong khi
gc đc thanh toán mt ln ti thi
đim đn hn
Giao dch trên Forex
Giao dch trên th trng hoán đi
Công thc tính t giá k hn hoán đi mua/bán: F = S + P
11
Hp đng mua vào và bán ra mt đng tin nht đnh vi các mc t giá nht
đnh đc hai bên tha thun và ký kt đng thi ngày hôm nay trong mt hp
đng;
S lng tin t mua vào và bán ra là bng nhau trong c hai v (v mua và
v bán) ca hp đng hoán đi;
Ngày giá tr ca hp đng mua vào và ngày giá tr ca hp đng bán ra là
khác nhau.
Giao dch hoán đi tin t là mt giao dch kép, có th là mt giao dch giao
ngay và mt giao dch k hn; hoc c hai giao dch đu là k hn đc ký kt đng
thi ti ngày hôm nay, nhng có giá tr khác nhau.
Hp đng hoán đi đc giao dch trên th trng phi tp trung (OTC), là do
tha thun ca hai bên và không có quy đnh chun.
Hp đng hoán đi có th tha mãn nhu cu ngoi t ca khách hàng ti thi
đim hin ti và thi đim tng lai. Tuy nhiên, hp đng hoán đi đc thit k
riêng theo nhu cu trùng khp ca hai bên đi tác nh thi gian đáo hn, cu trúc
các dòng tin và khi lng giao dch. Chính vì vy các điu kin ca hp đng
mang tính cng nhc và thiu linh hot.
Qua đc đim trên, giao dch hoán đi không to ra trng thái ngoi hi do
lng tin mua và bán luôn bng nhau nhng li to ra trng thái lung tin ging
nh trong trng hp vay và cho vay ngoi t. Do đó, phm vi ng dng ca hp
đng hoán đi đc áp dng trong nhng trng hp sau:
Th nht, s dng hp đng hoán đi đ phòng nga ri ro t giá. Thc t,
các nhà kinh doanh xut nhp khu thng s dng hp đng k hn đ phòng nga
ri ro t giá. Tuy nhiên, giao dch hoán đi đc bit hu dng trong mt s tình
hung nht đnh nh va phòng nga ri ro t giá va x lý các lung tin phát sinh
không theo k hoch. Hay hp đng hoán đi có th rút ngn hoc kéo dài hp đng
k hn: mt hp đng k hn đn hn nhng khách hàng cha có ngun ngoi t đ
thanh toán, nên ngân hàng có th thc hin mt hp đng giao ngay tt toán hp
12
đng k hn c và m mt hp đng k hn mi vi thi gian đáo hn trong tng
lai, nên trng hp này gi là kéo dài hp đng k hn.
Th hai, hp đng hoán đi thng đc NHTW các nc s dng đ thc
thi chính sách tin t và can thip vào th trng ngoi hi mà không mun áp lc
tng khi lng tin trong lu thông.
Th ba, hp đng hoán đi đc s dng đ các ch th đt đc mc đích
đi vay và cho vay trên th trng khi mà th trng tin t hot đng không sôi ni.
1.2.4 Hng quyn chn tin t
Hp đng quyn chn tin t là mt công c tài chính, cho phép ngi mua
hp đng có quyn (ch không phi có ngha v) mua hoc bán mt đng tin nht
đnh, ti mc t giá đã đc tha thun trc, trong mt khong thi gian nht đnh.
m:
Khác vi hp đng k hn và hp đng tng lai, ngi mua quyn chn tr
cho ngi bán mt khon tin gi là phí quyn chn đ có quyn ch không phi
ngha v thc hin hp đng. Do đó, hp đng quyn chn cho phép ngi mua
quyn chn có s la chn:
Hoc là tin hành thanh toán theo t giá đã tha thun t trc nu t giá đó
có li cho h.
Hoc là đ cho hp đng t ht hn mà không tin hành bt c mt giao dch
nào nu h thy làm nh vy thì ít tn kém hn.
Mt khác, ngi bán quyn chn không có bt c s la chn nào khác ngoài
vic luôn sn sàng tin hành giao dch khi ngi mua yêu cu.
Nh vy, hp đng có đc thc hin hay s t ht hiu lc khi đn thi
đim đáo hn tùy thuc vào quyt đnh ca ngi mua, ngi mua v th ch
đng, còn ngi bán quyn chn v th b đng. Khi nhn đc phí quyn chn,
ngi bán có ngha v đáp ng khi ngi mua quyt đnh thc hin hp đng.
Giá tr cho quyn chn bao gm giá chính thc và phí đt cc. Giá chính
thc đc tính t hiu s ri ro k vng trong hp đng xác đnh trc vi ri ro