PHÂN TÍCH CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM SAU M&A.PDF

B GIÁO DC VÀ ẨO TO
TRNG I HC KINH TăTP. HCM






NGUYN THăDIUăTRANG









PHỂNăTệCHăCỄCăNHỂNăTăNHăHNGăNă
HIUăQUăHOTăNGăCAăCỄC NGÂN
HÀNG THNG MI VIT NAM SAU M&A

LUN VN THCăS KINH T














Thành ph H Chí Minh ậ Nm 2013



B GIÁO DC VÀ ẨO TO
TRNG I HC KINH TăTP. HCM

NGUYN THăDIUăTRANG






PHỂNăTệCHăCỄCăNHỂNăTăNHăHNGăNă
HIUăQUăHOTăNGăCAăCỄC NGÂN
HÀNG THNG MI VIT NAM SAU M&A





CHUYÊN NGÀNH TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG
MÃ S: 60340201





LUN VN THCăS KINH T






NGI HNG DN KHOA HC

PGS.TS TRNGăTHăHNG






Thành ph H Chí Minh ậ Nm 2013




LIăCAMăOAN
Tôi xin cam đoan ni dung trong bài lun vn là do tôi nghiên cu di s hng
dn ca ngi hng dn khoa hc PGS.TSăTrngăThăHng. Các ni dung đc
đúc kt t quá trình hc tp và các kt qu nghiên cu trong thc tin. Các s liu, kt
qu nêu trong lun vn là trung thc và có ngun gc trích dn rõ ràng.
TP. H Chí Minh, ngày……tháng ……nm 201…
Ngiăthcăhin


NguynăThăDiuăTrang

MCăLC

TRANGăPHăBỊA
LIăCAMăOAN
MCăLC
DANHăMCăCHăVITăTT
DANHăMCăBNGăBIU
DANHăMCăHỊNHăVẨăăTHăMINHăHA
LIăMăU
CHNG 1: CăSăLụăLUNăVẨăMỌăHỊNHăNGHIểNăCUăCỄCăNHỂNă
TăNHăHNGăNăHIUăQUăHOTăNGăCAăCỄCăNGÂN HÀNG
THNGăMI 1
1.1 Khái nim v M&A (Merger and Acquisition) và phân bit các hình thc M&A 1
1.1.1 Khái nim v M&A 1
1.1.2 Phân bit các hình thc M&A 3
1.2 Hiu qu hot đng ngân hàng và các nhân t nh hng đn hiu qu hot đng
ngân hàng thng mi 6
1.2.1 Hiu qu và bn cht hiu qu hot đng ngân hàng 6
1.2.2 Các nhân t nh hng đn hiu qu hot đng ngân hàng thng mi 7
1.3 Mô hình nghiên cu các nhân t nh hng đn hiu qu hot đng ngân hàng
thng mi 17
1.3.1 S dng mô hình phân tích bao d liu DEA đ đo lng hiu qu hot đng ngân
hàng thng mi 17
1.3.1.1 Mô hình hiu qu không đi theo quy mô (Constant returns to scale DEA,
CRS_DEA model) 21

1.3.1.2 Mô hình hiu qu bin đi theo quy mô (Variable returns to scale DEA,
VRS_DEA model) và hiu qu quy mô (SE_Scale Efficiencies) 23
1.3.2 La chn các bin đu vào, đu ra cho mô hình DEA 24
1.3.3 Mô hình phân tích các nhân t nh hng đn hiu qu hot đng ngân hàng
thng mi 24
1.4 Kinh nghim nâng cao hiu qu hot đng ca mt s ngân sau M&A 26
Kt lun chng 1 31
CHNG 2: PHỂNă TệCHă CỄCă NHỂNă Tă NHă HNGă Nă HIUă
QUăHOTă NGă CAă CỄCă NGÂN HÀNG THNGăMI VIT NAM
SAU M&A 32
2.1 Tng quan v hot đng M&A trong lnh vc ngân hàng  Vit Nam 32
2.2 Phân tích các thng v M&A thuc lnh vc ngân hàng trong giai đon nghiên cu
36
2.2.1 Bi cnh ngành ngân hàng thi đim nm 2010 và đu nm 2011 36
2.2.2 ng c thc hin thng v 38
2.3 Phân tích các nhân t nh hng đn hiu qu hot đng ngân hàng thng mi
Vit Nam sau M&A 41
2.3.1 o lng hiu qu ngân hàng trc và sau M&A 41
2.3.1.1 Xác đnh bin đu vào, đu ra 41
2.3.1.2 Kt qu c lng hiu qu ngân hàng trc và sau M&A 44
2.3.2 Kt qu phân tích nhân t nh hng đn hiu qu ngân hàng sau M&A bng mô
hình hi quy Tobit 48
2.3.2.1 Khái quát mô hình hi quy Tobit 48
2.3.2.2 ụ ngha các nhân t nh hng đn hiu qu hot đng ca các ngân hàng thng
mi sau M&A 51
2.3.2.3 Kt qu kim đnh mô hình hi quy Tobit đ đánh các nhân t nh hng đn hiu
qu hot đng ca các ngân hàng thng mi sau M&A 53


Kt lun chng 2 58

CHNGă 3:ă MTă Să GIă ụă CHệNHă SỄCHă NHMă THÚCă Yă HOTă
NGăM&Aă TRONGă LNHă VCă NGỂNă HẨNGă VẨă GIIă PHỄPă ă NỂNGă
CAOăHIUăQUăHOTăNGăNGỂNăHẨNG VITăNAMăSAUăM&A 59
3.1 D báo xu hng ca hot đng M&A trong lnh vc ngân hàng trong thi gian ti
59
3.1.1 Tình hình kinh t v mô 59
3.1.2 Xu hng hot đng M&A trong lnh vc ngân hàng 60
3.2 Mt s gi Ủ chính sách nhm thúc đy hot đng M&A trong lnh vc ngân hàng
 Vit Nam. 61
3.3 Nhng gii pháp đ nâng cao hiu hot đng ngân hàng Vit Nam sau M&A 66
3.3.1 Phân tích nhng c hi và thách thc làm c s cho đnh hng gii pháp 66
3.3.1.1 Nhng li th và c hi 66
3.3.1.2 Nhng khó khn và thách thc 68
3.3.2 Mt s gii pháp nhm nâng cao hiu qu hot đng ngân hàng sau M&A 71
Kt lun chng 3 77
KTăLUN
TẨIăLIUăTHAMăKHO
PHăLC







DANHăMCăCHăVITăTT
ABBank Ngân hàng TMCP An Bình
ACB Ngân hàng thng mi c phn Á Châu
AE Hiu qu phân b (Allocative Efficiency)
AMC Công ty qun lý tài sn (Asset Management Company)

BaovietBank Ngân hàng thng mi c phn Bo Vit
BIDV Ngân hàng thng mi c phn u t và Phát trin Vit Nam
CAR T l an toàn vn ti thiu (Capital Adequacy Ratio)
CE Hiu qu chi phí (Cost Efficiency)
CRS Hiu qu không đi theo quy mô (Constant Returns to Scale)
CTG Ngân hàng thng mi c phn Công Thng Vit Nam
DEA Phng pháp phân tích bao d liu (Data Envelopment Analysis)
DEAP Chng trình chy mô hình DEA (A Data Envelopment Analysis
(Computer) Program)
DMU n v ra quyt đnh (Decision Making Unit)
DRS Hiu qu gim theo quy mô (Decreasing Returns to Scale)
EF Ch s đo hiu qu k thut
Eximbank Ngân hàng thng mi c phn Xut Nhp khu Vit Nam
FCB Ngân hàng thng mi c phn  Nht
GiadinhBank Ngân hàng thng mi c phn Gia nh
HBB Ngân hàng Thng mi C phn Nhà Hà Ni
ICBC Ngân hàng công thng Trung Quc
IFC T chc tài chính Quc t
IMF Qu tin t quc t (International Monetary Fund)
IPO Vic phát hành c phiu ln đu ra công chúng (Initial Public
Offering)
IRS Hiu qu tng theo quy mô (Increasing Returns to Scale)


LienvietBank Ngân hàng thng mi c phn Liên Vit
LienvietpostBank Ngân hàng thng mi c phn Bu in Liên Vit
M&A Sáp nhp và mua li (Merges & Acquisitions)
MUFG Mitsubishi UFJ Financial Group
NHNN Ngân hàng nhà nc
NHTM Ngân hàng thng mi

NHTMCP Ngân hàng thng mi c phn
NHTMQD Ngân hàng thng mi quc doanh
OceanBank Ngân hàng thng mi c phn i Dng
PIB Campuchia Ngân hàng u t Thnh Vng Campuchia
PTE Hiu qu k thut thun (Pure Technical Efficiency)
RBS Ngân hàng Hoàng gia Scotland
Sacombank Ngân hàng thng mi c phn Sài Gòn Thng Tín
SCB Ngân hàng thng mi c phn Sài Gòn
SE Hiu qu quy mô (Scale Efficiency)
SHB Ngân hàng Thng mi C phn Sài Gòn – Hà Ni
TCTD T chc tín dng
TE Hiu qu k thut (Technical Efficiency)
Tienphong Bank Ngân hàng thng mi c phn Tiên Phong
TNB Ngân hàng thng mi c phn Vit Nam Tín Ngha
TrustBank Ngân hàng thng mi c phn Xây dng Vit Nam
VAMC Công ty Qun lý và Khai thác Tài sn các t chc tín dng Vit
Nam (Vietnam Asset Management Company)
VAS Chun mc k toán Vit Nam (Vietnamese Accounting Standards)
VCB Ngân hàng thng mi c phn Ngoi Thng Vit Nam
VIB Ngân hàng thng mi c phn Quc T Vit Nam
Vietcapital Bank Ngân hàng thng mi c phn Bn Vit


VNPT Tp đoàn Bu chính và Vin thông Vit Nam
VPSC Công ty Dch v Tit kim Bu đin
VRS Hiu qu thay đi theo quy mô (Variable Returns to Scale)
WB Ngân hàng th gii
WTO T chc thng mi th gii (World Trade Organization)

DANHăMCăBNGăBIUă
Bng 1.1. Tóm tt các khác bit gia các hình thc M&A 5
Bng 2.1: Tng hp các thng v M&A thuc lnh vc ngân hàng giai đon 2009-quý
1/2013 34
Bng 2.2: Tóm tc ni dung đng c thc hin thng v M&A ca các NHTM trong
mu nghiên cu 40
Bng 2.3 : Mô t các bin đu vào, đu ra s dng trong mô hình DEA
đo lng hiu
qu hot đng ca NHTM
42
Bng 2.4: Thng kê tóm tt các bin s dng trong mô hình DEA 44
Bng 2.5: Kt qu c lng hiu qu k thut (TE), hiu qu k thut thun (PTE), hiu
qu quy mô ca các ngân hàng thng mi trc và sau M&A 46
Bng 2.6: S lng các ngân hàng có hiu sut gim (DRS), tng (IRS) và không đi
(CRS) theo quy mô trong giai đon trc và sau M&A 47
Bng 2.7: Mô t các bin đc s dng trong mô hình hi quy Tobit đ xác đnh các nhân
t và du k vng ca các nhân t tác đng đn hiu qu hot đng ca các NHTM sau
M&A 50

Bng 2.8: Kt qu kim đnh mô hình hi quy Tobit phân tích các nhân t tác đng đn
hiu qu hot đng ca các NHTM Vit Nam trc và sau M&A 53







DANHăMCăHỊNHăVẨăăTHăMINHăHA
Hình 1.1 Các bc thc hin nghiên cu thc nghim đánh giá hiu qu hot đng
ca NHTM 20
 th 1.1. ng biên CRS (OC) và VRS (VBV')
22
Hình 2.1: Th trng M&A lnh vc ngân hàng  Vit Nam trong giai đon 2009 - quý
1/2013 33













LIăMăU

1. TínhăcpăthităcaăđătƠi
Chính thc là thành viên WTO tháng 11/2006, Viê

t nam tiêp nhâ

n nhiu c hô

i
m

i, nhng cu

ng đôi m

t v

i không ít thách thc ln. Nhng bt n kinh tê đư sm bc
l ngay trong nm đu gia nhp WTO và ngày càng bc l rõ hn vào nhng nm tip
theo. Trc thc trng đó, các chính sách tài chính tin t đc điu chnh liên tc theo
hng kim soát lm phát, nhng li gây tn thng đn h thng ngân hàng  mi
góc đ: hot đng tín dng gim tc do trin khai chính sách tht cht và kinh t đư bt
đu h nhit, kinh t suy gim khin không ch có nhu cu đu t gim mà kh nng tr
n c cng gim, n xu theo đó bt đu gia tng; nghip v huy đng vn cng rt
khó khn, cnh tranh gia các ngân hàng không lành mnh vi vic rút ngn thi gian
huy đng trong khi d n trung dài hn vn duy trì  mc cao khin ri ro thanh khon
tng cao…Ngoài vic chu tác đng t nhng bt n kinh t, các ngân hàng còn phi
đi mt vi áp lc cnh tranh t các ngân hàng nc ngoài theo l trình gia nhp WTO
trong lnh vc tài chính ngân hàng. Bên cnh đó, theo Ngh đnh 141/2006N-CP thì
chm nht ngày 31/12/2008 mc vn pháp đnh ti thiu ca mt NHTM phi đt mc
1,000 t đng và đn ngày 31/12/2010 phi lên đn 3,000 t đng, đây là mt thách

thc không nh đi vi các ngân hàng có quy mô vn khiêm tn.
Hot đng M&A đư xut hin  Vit Nam t nhng nm 1997 – 1998, tuy nhiên
mưi đn nm 2007 hot đng này mi thc s n r. Làn sóng M&A này không xut
hin ngu nhiên mà là h qu ca quá trình tng trng các dòng vn đu t nc
ngoài trc tip và gián tip vào Vit Nam cng nh s ch đng hi nhp vi nn kinh
t th gii. Và mt điu có th nhn thy là khi nn kinh t trong giai đon khó khn,
hot đng M&A s phát trin mnh hn. Tht vy, trong khi các ngân hàng loay hoay
tìm đ mi hng đ tng vn điu l hay tìm gii pháp đ ci thin, nâng cao hiu qu
hot đng ca ngân hàng mình, thì con đng M&A đc la chn nh mt gii pháp


ti u giúp các ngân hàng rút ngn thi gian đ đt mc tiêu k vng. Th nhng, liu
M&A có phi là gii pháp tt nht cho các ngân hàng hin nay hay không? Vì theo
kho sát thc t, có ti “70% các thng v M&A không mang li hiu qu nh k
vng bi s tích hp kém và đánh giá quá cao sc mnh tng hp sau khi M&A”. Do
đó, đ M&A tht s thành công, các ngân hàng cn phân tích đc c hi và thách
thc khi tham gia hot đng M&A, đc bit là nhn din đc nhân t nào h tr, nhân
t nào cn tr hot đng ngân hàng sau khi tin hành M&A đ t đó có nhng gii
pháp khc phc hoc phát huy cho phù hp.
Xut phát t tính cp thit ca yêu cu nêu trên, tác gi chn đ tài vi tên gi
“Phân tích các nhân t nh hng đn hiu qu hot đng ca các ngân hàng
thng mi Vit Nam sau M&A” làm ni dung nghiên cu trong lun vn ca mình.
2. Tìnhăhìnhănghiênăcuăliênăquanăđnăniădung
Theo tham kho cha đy đ ca tác gi thì hin nay trên th gii, nghiên cu
v hiu qu hot đng ca các ngân hàng sau M&A bng các phng pháp đnh lng
đư đc ng dng khá b bin. Các nghiên cu này hoc là áp dng phng pháp tham
s hoc phi tham s đ đánh giá hiu qu hot đng ca các ngân hàng sau M&A, ch
yu là tp trung vào phân tích và đánh giá hiu qu k thut, hiu qu chi phí, hiu qu
phân b, hiu qu kinh t theo quy mô in hình nh nghiên cu ca Kimie Harada
(2005) áp dng mô hình phân tích bao d liu DEA đánh giá hiu qu hot đng ca

các ngân hàng sau M&A trong giai đon 1997-2003; Epizitone Anabi Ebodume và
Orkhan Omarov (2006) s dng mô hình DEA đ kim tra đ hiu qu ca các ngân
hàng sáp nhp ca 11 quc gia thuc khi EU trong giai đon 1994 – 2001; Houda
Ben Said và Abdelfettah Bouri (2013) áp dng mô hình DEA đ xem xét tính hiu
qu ca các ngân hàng mua bán sáp nhp ti Pháp trong vòng 10 nm (1996-2006).
Tuy nhiên các nghiên cu v các nhân t nh hng đn các ch s đo hiu qu
sau M&A nói trên cng còn hn ch. Fadzlan Sufian, Muhamed Zulkhibri Abdul
Majid và Razali Haron (2007) dùng 2 mô hình DEA (2 mô hình vi hai b bin khác


nhau) và mô hình hi quy Tobit đ xem xét các bin môi trng nh hng đn hiu
qu k thut ca các ngân hàng sáp nhp ti Singapore trong giai đon 1998-2004;
Fadzlan Sufian và Muhd-Zulkhibri Abdul Majid (2005) s dng mô hình DEA đ
c tính hiu qu k thut, hiu qu k thut thun và hiu qu quy mô ca các ngân
hàng sau sáp nhp  Malaysia, sau đó dùng hi quy Tobit đ xác đnh các nhân t nh
hng đn ch s đo hiu qu đó. Tng t, Malak Reda (2012) cng s dng mô
hình DEA đ c tính hiu qu k k thut, hiu qu k thut thun và hiu qu quy
mô ca các ngân hàng sau hp nht ti Ai Cp, sau đó dùng hi quy Tobit đ xác đnh
các nhân t nh hng đn ch s đo hiu qu đó. Pardeep Kaur và Gian Kaur
(2010) đư đo lng hiu qu chi phí bng mô hình DEA, sau đó s dng mô hình hi
quy Tobit đ phân tích các nhân t nh hng ti đim hiu qu trên. Hin nay, các
công trình nghiên cu trong nc v hot đng M&A ngân hàng đư đc nhiu tác gi
quan tâm nghiên cu. Trong khi đó, nghiên cu v các nhân t nh hng đn hiu qu
hot đng ngân hàng sau M&A li rt ít, phn ln các công trình ch dng li phm vi
nghiên cu trong gii hn các ngân hàng trc hoc cha có hot đng M&A.
Qua các phân tích trên, có th nói thc t các nhà phân tích vn quen s dng
phng pháp phân tích truyn thng do tính d hiu và d tính toán đ phân tích hot
đng ca ngành ngân hàng, vic vn dng phng pháp đnh lng trong các nghiên
cu v hiu qu hot đng ngân hàng ti Vit Nam, mà đc bit là hiu qu hot đng
ca các ngân hàng sau khi M&A còn rt nhiu hn ch. Vic xem xét tính hiu qu và

các nhân t nh hng đn hiu qu hot đng ca các NHTM sau M&A  Vit Nam
rt có giá tr và tht s cn thit trong giai đon hin nay. Do đó, xut phát t thc tin
nghiên cu và thc tin hot đng ca ngành ngân hàng đang trong giai đon tái c cu
mnh m, lun vn tip tc vn dng mô hình phân tích DEA và mô hình hi quy Tobit
nhm đánh giá hiu qu hot đng và các nhân t nh hng đn hiu qu hot đng
ca các NHTM sau M&A  Vit Nam giai đon t nm 2009 – 2013.



3. Mcătiêu vƠăcơuăhiănghiênăcu
Lun vn vi các mc tiêu ch yu sau đây:
(1) Vn dng mô hình phân tích bao d liu DEA đ đánh giá hiu qu hot
đng ca các NHTM sau M&A  Vit Nam.
(2) Vn dng mô hình hi quy Tobit đ xác đnh các nhân t tác đng đn hiu
qu hot đng ca các NHTM sau M&A  Vit Nam.
(3) a ra mt s đ xut gi ý nhm thúc đy hot đng M&A trong lnh vc
ngân hàng  Vit Nam phát trin hn và đ xut gii pháp nâng cao hiu qu hot
đng ca các NHTM sau M&A  Vit Nam hin nay.
 đt đc các mc tiêu nghiên cu nêu trên, ni dung ca lun vn phi tr li đc
các câu hi nghiên cu sau đây:
(1) Bng vic vn dng mô hình phân tích bao d liu DEA cho thy hiu qu
hot đng ca các NHTM Vit Nam trong giai đon sau M&A nh th nào?
(2) Bng mô hình hi quy Tobit, xác đnh nhng nhân t nào nh hng đn
hiu qu hot đng ca các NHTM Vit Nam trong giai đon sau khi M&A?
(3) Nhng đ xut gi ý nào nhm thúc đy hot đng M&A trong lnh vc
ngân hàng  Vit Nam phát trin hn trong thi gian ti?
(4) Nhng đ xut gii pháp nào nhm nâng cao hiu qu hot đng ca các
NHTM sau M&A  Vit Nam trong thi gian ti?
4. iătngănghiênăcu
i tng nghiên cu là hiu qu hot đng và các nhân t nh hng đn hiu

qu hot đng ca các NHTM Vit Nam sau M&A.
5. Phmăviănghiênăcu
Lun vn kho sát và đánh giá hot đng kinh doanh ca 7 NHTM Vit Nam có
hot đng M&A trong nm 2011 (ch xét đn các thng v M&A có t l mua bán
>5%). Thi k nghiên cu là 5 nm t 2009 – 2013. Mu nghiên cu gm 02
NHTMQD và 05 NHTMCP.


6. Phngăphápănghiênăcu
 c lng hiu qu hot đng ca các ngân hàng sau M&A, tác gi s dng
phng pháp phân tích bao d liu DEA (Data Envelopment Analysis) vi s h tr
ca phn mm A Data Envelopment Analysis (Computer) Program - DEAP phiên bn
2.1. Sau đó, dùng đim hiu qu thu thp đc t phân tích mô hình DEA làm bin ph
thuc cho mô hình hi quy Tobit đ xác đnh các nhân t tác đng lên hiu qu hot
đng ca các NHTM cùng vi s h tr ca phn mm Stata.
Ngun d liu đc s dng trong phân tích da trên c s d liu thu thp
đc t các báo cáo ca Ngân hàng nhà nc (NHNN) và bng cân đi k toán, báo
cáo lãi l trong các báo cáo quỦ, thng niên ca các ngân hàng thng mi Vit Nam
trong giai đon 2009 - quý 1/2013.
7. Ktăcuălunăvn
Lun vn gm có 5 phn:
LI M U
CHNGă1. C s lý lun và mô hình nghiên cu các nhân t nh hng đn hiu
qu hot đng ca các ngân hàng thng mi.
CHNGă2. Phân tích các nhân t nh hng đn hiu qu hot đng ca các ngân
hàng thng mi Vit Nam sau M&A.
CHNGă3. Mt s gi ý chính sách nhm thúc đy hot đng M&A trong lnh vc
ngân hàng và gii pháp đ nâng cao hiu qu hot đng ca các ngân hàng thng mi
sau Vit Nam M&A.
KTăLUN

1

CHNG 1: CăS LụăLUNăVẨăMÔ HÌNH NGHIểNăCU CÁC NHÂN
TăNHăHNGăN HIUăQUăHOTăNGăCAăCỄCăNGÂN HÀNG
THNGăMI
1.1 Khái nim v M&A (Merger and Acquisition) và phân bit các hình thc
M&A
1.1.1 Khái nim v M&A
M&A là thut ng ting Anh thông dng trên quc t gm nhiu hình thc: sáp
nhp (merger), hp nht (consolidation) và mua li (acquisition).
Thông t s 04/2010/TT-NHNN ngày 11/02/2010 ca Ngân hàng Nhà nc Vit
Nam quy đnh vic sáp nhp, hp nht và mua li t chc tín dng đư k tha và loi
b nhng hn ch ca Quy ch v sáp nhp, hp nht, mua li t chc tín dng c phn
Vit Nam đc ban hành theo Quyt đnh s 241/1998/Q-NHNN5 ngày 15/07/1998
ca Ngân hàng Nhà nc, theo đó phm vi các đi tng đc/thuc din sáp nhp,
hp nht đc m rng. C th:
1. Sáp nhp t chc tín dng là hình thc mt hoc mt s t chc tín dng (sau
đây gi là t chc tín dng b sáp nhp) sáp nhp vào mt t chc tín dng khác (sau
đây gi là t chc tín dng nhn sáp nhp) bng cách chuyn toàn b tài sn, quyn,
ngha v và li ích hp pháp sang t chc tín dng nhn sáp nhp, đng thi chm dt
s tn ti ca t chc tín dng b sáp nhp.
2. Hp nht t chc tín dng là hình thc hai hoc mt s t chc tín dng (sau
đây gi là t chc tín dng b hp nht) hp nht thành mt t chc tín dng mi (sau
đây gi là t chc tín dng hp nht) bng cách chuyn toàn b tài sn, quyn, ngha
v và li ích hp pháp sang t chc tín dng hp nht, đng thi chm dt s tn ti
ca các t chc tín dng b hp nht.
3. Mua li t chc tín dng là hình thc mt t chc tín dng (sau đây gi là t

chc tín dng mua li) mua toàn b tài sn, quyn, ngha v và li ích hp pháp ca t
2

chc tín dng khác (t chc tín dng b mua li). Sau khi mua li, t chc tín dng b
mua li tr thành công ty trc thuc ca t chc tín dng mua li.
Tuy nhiên, ti điu 17, Lut cnh tranh 2004, hình thc mua li đc m rng
hn khi đ cp thêm trng hp mua li mt phn tài sn (ngoài vic mua toàn b tài
sn) ca t chc tín dng khác đ đ kim soát, chi phi toàn b hoc mt phn ca t
chc tín dng b mua li. Theo đó, hình thc mua li t chc tín dng có th tn ti 
mt s hình thc sau:
Mua c phiu:
+ Thông qua vic tham gia mua c phn khi t chc tín dng tng vn điu l
hoc đu giá phát hành c phiu ra công chúng, đ tham gia đnh đot quyn s hu và
qun tr theo mc tiêu chin lc ca bên mua. Hình thc này hin đang rt ph bin
ti Vit Nam, các t chc tín dng phát hành riêng l cho đi tác chin lc, hp tác
đu t vi đi tác chin lc.
+ Mua li phn vn góp hoc c phn đư phát hành ca thành viên hoc c đông
ca t chc tín dng. Không ging nh hình thc góp vn trc tip vào t chc tín
dng, đây là hình thc đu t không làm tng vn điu l ca t chc tín dng nhng
có th làm thay đi c cu s hu vn góp/c phn ca t chc tín dng.
Mua gom c phiu: đ giành quyn s hu và chi phi. ây cng là mt hình
thc thâu tóm đư đc các t chc tín dng thc hin.
Mua li mt phn t chc tín dng hoc tài sn t chc tín dng: đây cng là
mt cách đ thc hin chin lc M&A. Trong trng hp này, t chc tín dng đi
mua ch mua mt phn hoc mt b phn tài sn ca t chc tín dng bán mà không
tham gia s hu ti t chc tín dng bán. Phn bán đi có th là tài sn hu hình (máy
móc thit b, đt đai…) hoc vô hình (thng hiu, bn quyn, đi ng nhân s, kênh
phân phi…) đc tách ra khi t chc tín dng bán. Hình thc này đc các công ty
áp dng nhiu hn là ti các t chc tín dng.

3

1.1.2 Phân bit các hình thc M&A
V mt bn cht khái nim và h qu pháp lỦ, hp nht và mua li, sáp nhp là
khác bit, c th:
Hình thc thc hin: trng hp hp nht các t chc tín dng thì các t chc tín
dng đc hp nht s cùng mang toàn b tài sn, quyn, ngha v cng nh li ích hp
pháp ca mình, góp chung li vi nhau trên tinh thn t nguyn. Trong khi đó thì  sáp
nhp và mua li, ch có các t chc tín dng b sáp nhp hoc b mua li phi mang tài
sn, quyn, ngha v và li ích hp pháp ca mình gp chung vi tài sn vn có ca t
chc tín dng sáp nhp hoc mua li. Còn tài sn, quyn, ngha v và li ích hp pháp
trc khi giao dch ca các t chc tín dng sáp nhp hoc mua li s không b tác đng.
im khác nhau gia mua li và sáp nhp là không rõ ràng. i vi sáp nhp thì toàn b
tài sn ca t chc tín dng b sáp nhp s đc gp chung vi tài sn ca t chc tín
dng sáp nhp. Còn đi vi mua li thì không nht thit toàn b mà đôi khi ch là mt b
phn tài sn ca t chc tín dng b mua li phi gp chung vi tài sn ca t chc tín
dng mua li. iu này ph thuc vào quy mô ca thng v mua li.
H qu pháp lý : sau khi tin hành các giao dch trên thì h qu pháp lỦ mà mi
hình thc giao dch đ li đi vi các t chc tín dng là không ging nhau. i vi giao
dch hp nht thì sau khi đng kỦ kinh doanh, các t chc tín dng b hp nht chm dt
tn ti, t chc tín dng hp nht đc hng các quyn và li ích hp pháp, chu trách
nhim v các khon n cha thanh toán, hp đng lao đng và các ngha v tài sn khác
ca các t chc tín dng b hp nht. Còn đi vi giao dch sáp nhp thì sau khi đng kỦ
kinh doanh, t chc tín dng b sáp nhp chm dt tn ti, t chc tín dng nhn sáp
nhp đc hng các quyn và li ích hp pháp, chu trách nhim v các khon n cha
thanh toán, hp đng lao đng và ngha v tài sn khác ca t chc tín dng b sáp nhp.
Trong khi đó, đi vi giao dch mua li, sau khi hp đng có hiu lc, t chc tín dng
b mua li vn tn ti hot đng bình thng (nu ch b mua li mt phn) hoc chm
dt hot đng (nu b mua li toàn b), còn t chc tín dng mua li có th tham gia
4

công tác điu hành (nu ch b mua li mt phn), hoc đc hng các quyn và li ích
hp pháp, chu trách nhim v các khon n cha thanh toán, hp đng lao đng và
ngha v tài sn khác ca t chc tín dng b (nu b mua li toàn b).
Ta có th hình dung đn gin 3 hot đng giao dch này qua s đ đn gin sau:
+ Hp nht:
NH A + NH B+ NH C… NH D (NH mi).
NH A, NH B, NH C,… chm dt tn ti.
Trong đó: NH A, NH B, NH C,… là các NH tin hành hp nht.
+ Sáp nhp:
NH A + NH B +…+ NH CNH C’.
NH A, NH B … chm dt tn ti.
Trong đó: NH A, NH B,… là các NH b sáp nhp; NH C là NH sáp nhp
+ Mua li:
NH A + NH B NH B’ + (NH A’)
NH A có th chm dt tn ti hoc vn tip tc tn ti, ph thuc vào quy mô ca
thng v mua bán.
Trong đó: NH A là NH b mua li; NH B là NH mua li.
Quyn quyt đnh và kim soát: sau khi giao dch hp nht hoàn thành: Các t
chc tín dng tham gia hp nht cùng có quyn quyt đnh trong Hi đng qun tr mi
tu thuc theo t l vn góp ca mi bên. Thông qua hp đng và điu l t chc tín
dng hp nht, thì các thành viên, các c đông ca t chc tín dng b hp nht s tin
hành bu ban lãnh t chc tín dng hp nht. Cùng nhau đnh ra đng li hot đng
cho t chc tín dng mi này. Còn đi vi giao dch sáp nhp hoc mua li toàn b thì
sau khi giao dch đc hoàn thành, t chc tín dng b sáp nhp hoc b mua li toàn b
s chm dt tn ti. C đông ca các t chc tín dng b sáp nhp hoc b mua li toàn
b s không có quyn quyt đnh cng nh kim soát đi vi t chc tín dng sáp nhp
hoc mua li (tr khi có các tho thun kèm theo trong hp đng sáp nhp hoc mua li).
5

T chc tín dng sáp nhp hoc mua li s vn do ban lưnh đo c điu hành và qun lỦ.
Bng 1.1. TómăttăcácăkhácăbităgiaăcácăhìnhăthcăM&A
Chătiêu
Sápănhp
Hpănht
Muaăli
Hình
thc
thc
hin
Mt hoc mt s
TCTD chuyn toàn
b tài sn, quyn,
ngha v và li ích
hp pháp ca mình
sang mt TCTD
nghip khác.
Hai hoc nhiu
TCTD chuyn toàn
b tài sn, quyn,
ngha v và li ích
hp pháp ca mình
đ hình thành mt
TCDN mi.
Mt TCTD mua toàn b hoc mt
phn tài sn ca TCTD khác đ đ
kim soát, chi phi toàn b hoc
mt phn ca TCTD b mua li.
H qu
pháp lý

B sáp nhp vào A:
+ A còn tn ti.
+ B không còn tn
ti.
+ Không có TCTD
mi xut hin.
A hp nht vi B:
+ c A và B đu
không còn tn ti.
+ Có s xut hin
ca TCTD mi.
A mua li mt
phn B:
+ c A và B đu
tn ti.
+ Không có
TCTD mi xut
hin.
A mua li toàn
b B:
+ A còn tn ti.
+ B không còn
tn ti.
+ Có s xut
hin ca TCTD
mi (TCTD A
đi tên hoc s
ra đi công ty
con ca A)
Quyn

quyt
đnh và
kim
soát
Ch có TCTD sáp
nhp mi có quyn
quyt đnh và kim
soát.
Các TCTD tham gia
hp nht cùng có
quyn quyt đnh
trong Hi đng qun
tr mi tu thuc
TCTD b mua
li mt phn và
TCTD mua li
cùng có quyn
quyt đnh trong
Ch có TCTD
mua li toàn b
mi có quyn
quyt đnh và
kim soát.
6

theo t l vn góp
ca mi bên.
Hi đng qun
tr da trên t l
vn góp ca

mi bên.
Ngun: Tng hp ca tác gi
1.2 Hiu qu hotăđng ngân hàng và các nhân t nhăhngăđn hiu qu hot
đng ngơnăhƠngăthngămi
1.2.1 Hiu qu và bn cht hiu qu hot đng ngân hàng
Theo ECB (European Central Bank) (2010)
(1)
: hiu qu hot đng là kh
nng to ra li nhun bn vng. Li nhun thu đc đu tiên dùng d phòng cho
các khon l bt ng và tng cng v th v vn, ri ci thin li nhun thu đc
trong tng lai thông qua đu t t các khon li nhun gi li.
Theo PGS.TS Nguyn Khc Minh trong “T đin Toán kinh t, Thng kê, kinh
t lng Anh – Vit” thì “hiu qu - efficiency” trong kinh t đc đnh ngha là “mi
tng quan gia đu vào các yu t khan him vi đu ra hàng hóa và dch v” và
“khái nim hiu qu đc dùng đ xem xét các tài nguyên đc các th trng
phân phi tt nh th nào”. Nh vy, hiu qu hot đng đc hiu là mc đ thành
công mà các doanh nghip hoc các ngân hàng đt đc trong vic phân b các đu
vào có th s dng và các đu ra mà h sn xut, đáp ng mc tiêu đư đnh trc.
Các quan đim trên nhìn chung đu cho rng hiu qu hot đng là mt phm
trù kinh t phn ánh trình đ khai thác và s dng các ngun lc ca quá trình sn xut
kinh doanh nhm đt kt qu cao nht vi chi phí thp nht.
Tóm li, hiu qu là s so sánh gia các chi phí đu t vi các giá tr ca đu ra,
s tng ti đa li nhun và ti thiu chi phí, là mi tng quan gia s dng ngun lc
và kt qu thu đc; và t l đu ra - đu vào. Ngha là ch s so sánh gia kt qu thu
v vi chi phí, công sc b ra.

(1)
ECB (2010) – Beyond ROE – How to measure bank performance (p.8)

7

ánh giá hiu qu hot đng ca các ngân hàng thng mi thông thng có th
đc chia làm hai nhóm đó là hiu qu tuyt đi và hiu qu tng đi (TS.Nguyn
Vit Hùng, 2008):
- Các ch tiêu phn ánh hiu qu tuyt đi (hiu qu hot đng = kt qu kinh t -
chi phí b ra đ đt đc kt qu đó) cho phép đánh giá hiu qu hot đng ca ngân
hàng thng mi theo c chiu sâu và chiu rng. Tuy nhiên loi ch tiêu này trong mt
s trng hp li khó có th thc hin so sánh đc. Ví d, nhng ngân hàng có ngun
lc ln thì to ra li nhun ln hn nhng ngân hàng có ngun lc nh, nhng không
có ngha là các ngân hàng quy mô ln li có hiu qu ln hn các ngân hàng có quy mô
nh hn. Nh vy, hiu qu tuyt đi không cho bit kh nng s dng tit kim hay
lưng phí các đu vào.
- Các ch tiêu phn ánh hiu qu tng đi có th đc th hin di dng tnh
(hiu qu hot đng = kt qu kinh t/chi phí b ra đ đt đc kt qu đó hoc dng
nghch hiu qu hot đng = chi phí/ kt qu kinh t) hoc di dng đng hay dng
cn biên (hiu qu hot đng = mc tng kt qu kinh t/mc tng chi phí). Nhng ch
tiêu này rt thun tin so sánh theo thi gian và không gian nh cho phép so sánh hiu
qu gia các ngân hàng có quy mô khác nhau, các thi k khác nhau.
1.2.2 Các nhân t nh hng đn hiu qu hot đng ngân hàng thng mi
Hiu qu là điu kin tiên quyt cho s tn ti và phát trin ca mt ngân hàng
trong điu kin cnh tranh ngày càng gay gt hin nay.  nâng cao hiu qu, đòi hi
bn thân mi ngân hàng phi xác đnh đc các nhân t tác đng đn hiu qu ca
ngân hàng, qua đó có th phát huy li th cnh tranh, đng thi hn ch, phòng nga
đc các hot đng mang tính cht ri ro. Các nhân t nh hng đn hiu qu
ngân hàng thông thng đc chia làm hai nhóm: nhóm nhân t ngoi sinh và nhóm
nhân t ni sinh. Tuy nhiên, vic đánh giá hot đng các ngân hàng bng phng pháp
phân tích các nhân t mà thành phn chính theo các ch tiêu tài chính ca mô hình
CAMELS đc s dng ph bin hn (Dang Uyen, 2011; Kabir và Dey, 2012).
8

Nhóm nhân t ngoi sinh
(1) Nhóm kinh t - xã hi trong và ngoài nc
Vi vai trò là mt ch th trung gian quan trng ca nn kinh t, ngân hàng chu
s nh hng không nh t nhng din bin kinh t, chính tr - xư hi ca trong và
ngoài nc. Mt môi trng kinh t - xư hi n đnh s to điu kin cho ngân hàng
kinh doanh thun li hn, do doanh nghip làm n tt hn, nhu cu m rng hot
đng sn xut kinh doanh nhiu hn, do đó nhu cu vay vn ngân hàng s tng lên.
Bên cnh đó, vic các doanh nghip kinh doanh tt cng s giúp ngân hàng gim thiu
đc ri ro n xu vì nng lc tài chính ca các doanh nghip đc nâng cao. Ngc
li, môi trng kinh t - xư hi bt n, doanh nghip hot đng kém hiu qu, nhu cu
vay vn ngân hàng gim đi gây ra tình trng d tha,  đng vn, vì th hot đng
tín dng ca ngân hàng cng b thu hp và ri ro n xu cng gia tng.
Bên cnh đó, quá trình hi nhp quc t ngày càng din ra mnh m, do đó các
ngân hàng trong nc s phi đi mt vi s cnh tranh ngày càng khc lit ca các tp
đoàn tài chính nc ngoài vi đy đ các tim lc v vn, công ngh cng nh nng
lc, kinh nghim qun lỦ. Ngoài ra, vi quá trình hi nhp kinh t quc t ngày mt sâu
rng, thì s bin đng ca tình hình kinh t, chính tr và xư hi ca các nc trên th
gii mà nht là các bn hàng ca Vit Nam cng có nhng nh hng không nh đn
hiu qu hot đng ca các ngân hàng thng mi.
(2) Nhóm môi trng pháp lý
Mi thành phn kinh t đu phi đm bo hot đng trong khuôn kh ca
pháp lut. Ngân hàng đc bit đn nh là lnh vc cha đng ri ro rt ln, do vy
mà các ngân hàng càng cn phi tuân th cht ch các quy đnh ca pháp lut. Vi
nhng vn bn pháp lut đy đ, rõ ràng, đng b s to điu kin cho các ngân
hàng yên tâm hot đng kinh doanh, cnh tranh. S thay đi nhng ch chng,
chính sách v c cu kinh t ca chính ph mt cách đt ngt có th gây xáo trn
hot đng sn xut kinh doanh ca doanh nghip. Doanh nghip không tiêu th ht
9

đc sn phm hay cha có phng án kinh doanh mi dn đn không đ ngun

tin đ tr các khon n đn hn cho ngân hàng, điu này s dn đn n quá hn, n
khó đòi, t đó nh hng trc tip đn kt qu kinh doanh ca các ngân hàng.
Ngoài ra, s qun lý Nhà nc đi vi các doanh nghip cng nh hng đn cht
lng tín dng ca các ngân hàng.
(3) Kh nng tip cn các ngun thông tin
Thông tin tr thành vn đ thit yu đi vi các ch th tham gia vào nn kinh
t, trong đó có các ngân hàng. Trong hot đng tín dng, ngân hàng cho vay ch
yu da trên s tin tng đi vi khách hàng. S tin tng này li ph thuc vào đ
chính xác ca ngun thông tin v khách hàng mà ngân hàng thu thp đc. Các ngân
hàng phi nm bt nhng thông tin v khách hàng t nhiu ngun khác nhau, t
ngun thông tin sn có ca ngân hàng (đc lu tr trong h thng thông tin ca
ngân hàng); ngun thông tin t Trung tâm thông tin tín dng ca Ngân hàng Nhà nc
(CIC); ngun thông tin t các đi th cnh tranh; t nhng thay đi ca môi trng
kinh t, chính tr, xã hi, vn hóa, lut pháp, công ngh thông tin S nm bt kp
thi nhng thông tin v kinh t, xã hi, th trng….s giúp cho các ngân hàng có
đc nhng phng hng hot đng kinh doanh kp thi và phù hp. Ngc li,
nu thông tin không kp thi, không chính xác thì ngân hàng s đa ra nhng quyt
đnh cho vay, đu t không hp lí, có th dn ti ri ro mt vn. Thc t  Vit
Nam hin nay là vic tip cn thông tin chính xác, kp
thi,

đy
đ là tng đi khó
khn.
(4) i th cnh tranh
Cnh tranh là mt đng lc tt đ ngân hàng ngày càng hoàn thin. Vi s gia
tng đáng k v s lng cng nh cht lng dch v ca các ngân hàng, khách hàng
có s la chn riêng ca h khi quyt đnh s dng các dch v ca ngân hàng nào có
li cho h hn. Vic nghiên cu, tìm hiu v đi th cnh tranh đ ngày càng to
nên s khác bit là vô cùng quan trng. Có th nói s khác bit s quyt đnh vic