Tác động của chi tiêu công đến tăng trưởng kinh tế tại TPHCM Luận văn thạc sĩ

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM



BÙI THANH HOÀI



TÁC NG CA CHI TIểU CÔNG N TNG
TRNG KINH T TI TP.HCM



LUN VN THC S KINH T



TP. H Chí Minh- Nm 2014

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM



BÙI THANH HOÀI


TÁC NG CA CHI TIểU CÔNG N TNG
TRNG KINH T TI TP.HCM

CHUYÊN NGÀNH: TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG
MÃ S: 60340201

NGI HNG DN KHOA HC:
GS.TS DNG TH BÌNH MINH



TP. H Chí Minh- Nm 2014
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan rng đây là công trình nghiên cu ca tôi, có s hng dn, h tr
t ngi hng dn khoa hc là GS. TS Dng Th Bình Minh. Các ni dung nghiên
cu và kt qu trong đ tài này là trung thc và cha tng đc ai công b trong bt
c công trình nghiên cu khoa hc nào. Nhng s liu trong các bng biu phc v
cho vic phân tích, nhn xét, đánh giá đc chính tác gi thu thp t các ngun khác
nhau có ghi trong phn tài liu tham kho.
Nu có bt kì sai sót, gian ln nào tôi xin hoàn toàn chu trách nhim trc Hi đng
cng nh kt qu lun vn ca mình.

TP.H Chí Minh, ngày 22 tháng 05 nm 2014
Tác gi

Bùi Thanh Hoài
MC LC

Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc

Danh mc t vit tt
Danh mc các bng, biu, đ th

Trang
PHN M U
1. LỦ do chn đ tài 1
2. Mc tiêu nghiên cu 2
3. Phng pháp nghiên cu 2
4. i tng và phm vi nghiên cu 3
5. Ý ngha thc tin ca đ tài 3
6. Kt cu đ tài 3
CHNG 1: LÝ THUYT V CHI TIÊU CÔNG VÀ TNG TRNG KINH
T 5
1.1. Lý thuyt v chi tiêu công 5
1.1.1. Khái nim 5
1.1.2. Nhng đc đim c bn ca chi tiêu công 5
1.1.3. LỦ thuyt v chi tiêu công: 6
1.2. Lý thuyt v tng trng kinh t 8
1.2.1. Khái nim 8
1.2.2. Các mô hình tng trng kinh t 10
1.3. Mi quan h gia chi tiêu công và tng trng kinh t: 12
1.4. ánh giá các nghiên cu v chi tiêu công và tng trng kinh t 17
1.5. Xây dng mô hình lý thuyt 23
KT LUN CHNG 1 26
CHNG 2: THC TRNG CHI TIÊU CÔNG VÀ TNG TRNG KINH T
TRÊN A BÀN THÀNH PH H CHÍ MINH GIAI ON 1995-2012 27
2.1. V trí đa lý 27
2.2.

Tình hình phát trin kinh t - xã hi 28

2.3.

Khái quát tình hình tng trng kinh t thành ph H Chí Minh: 29
2.3.1.  29
2.3.2.   33
2.4. Tình hình chi tiêu công  thành ph: 36
2.4.1.  38
2.4.2.  40
2.5. Mi quan h gia chi tiêu công và tng trng kinh t 44
2.5. và
 45
2.5.2. 
 45
KT LUN CHNG 2 48
CHNG 3: NGHIểN CU NH LNG S TÁC NG CA CHI TIểU
CÔNG N TNG TRNG KINH T TI TPHCM 49
3.1. Mô hình nghiên cu 49
3.2. D liu nghiên cu 49
3.3. Kt qu thc nghim 51
3.3.1.  51
3.3.2.   53
3.3.3.  Mô hình ECM 56
KT LUN CHNG 3 59
CHNG 4: KT LUN VÀ KHUYN NGH 60
4.1. Kt lun 60
4.2. Các hàm Ủ v chính sách 60
4.2.1.  60
4.2.2.  62
4.2.3.  63
4.3. Hn ch ca nghiên cu và hng nghiên cu tip theo 65

KT LUN 66
Tài liu tham kho
Ph lc
DANH MC BNG, BIU,  TH
Hình 1: ng cong Rahn.
Hình 2: Quy mô chính ph và đng cong tng trng.
Bng 2.1: T trng thành ph H Chí Minh so vi c nc (%).
Bng 2.2: Tc đ tng trng kinh t TP.HCM giai đon 1995 – 2012 theo khu vc
kinh t (%)
Biu đ 2.1: óng góp vào tc đ tng trng (%) theo tng khu vc kinh t.
Biu đ 2.2: óng góp vào tc đ tng trng (%) theo thành phn kinh t.
Biu đ 2.3: Tc đ tng trng TP.HCM và c nc (%).
Bng 2.3: Mt s ch tiêu v quy mô kinh t TP.HCM nm 2010 so vi nm 1995.
Bng 2.4: T phn đóng góp TFP vào tc đ tng trng kinh t TP.HCM.
Biu đ 2.4: Chi tiêu công qua các nm t 1995 đn nm 2012.
Bng 2.5: Quy mô chi tiêu công/GDP thành ph (%).
Bng 2.6: S liu trng hc thuc lnh vc giáo dc ph thông.
Bng 2.7: S liu Bnh vin thuc lnh vc Y t.
Biu đ 2.5: S thay đi t l chi TPT so vi tng chi NSP và GDP TP. HCM.
Bng 2.8: T trng c cu chi tiêu công giai đon 1995-2012
Bng 2.9: Kho sát chi tiêu công và tng trng kinh t thành ph.
Biu đ 2.6: So sánh chi tiêu công đc tài tr bng ngun vn vay và ngun thu ngân
sách 1995-2012(%).
Bng 3.1: Thng kê mô t các bin trong mô hình.
Bng 3.2 : Kt qu kim đnh nghim đn v chui d liu I(0).
Bng 3.3 : Kt qu kim đnh nghim đn v chui d liu I(1).
Bng 3.4: Kt qu hi qui.
Bng 3.5 : Kim đnh phn d ca mô hình.
Bng 3.6: Kim đnh s phù hp ca mô hình.
Bng 3.7: Kt qu hi qui mô hình ECM.

Bng 3.8: Kim đnh s phù hp ca mô hình ECM.
DANH MC T VIT TT

T VIT TT
TING ANH
TING VIT
TP.HCM


Thành ph H Chí Minh
NSNN


Ngân sách nhà nc
NSTW


Ngân sách trung ng
NSP


Ngân sách đa phng
TPT


u t phát trin
ODA
Official Development
Assistance

H tr phát trin chính
thc
GDP
Gross Domestic
Product

Tng sn phm quc ni
OLS
Ordinary Least Squares


Phng pháp bình phng
bé nht
VAR
Vector Autogression

Mô hình vector t hi quy
ADB
Asian Development
Bank

Ngân hàng phát trin Châu
Á
ECM
Error Correction Model

Mô hình điu chnh sai s

PPP
Public - Private Partner

Hp tác công t
BOT

Built-Operation-
Transfer
Xây dng –vn hành-
chuyn giao
BTO

Built-Transfer-
Operation
Xây dng –chuyn giao-
vn hành

BT

Built-Transfer
Xây dng –chuyn giao

1


PHN

M

U
1. Lý do chn đ tài:
Thành ph H Chí Minh là đô th đc bit, mt trung tâm ln v kinh t, vn hóa,
giáo dc đào to, khoa hc công ngh, đu mi giao lu và hi nhp quc t, là đu

tàu, đng lc có sc thu hút và sc lan ta ln ca vùng kinh t trng đim phía
Nam, có v trí chính tr quan trng ca c nc. Tc đ tng trng ca thành ph
hàng nm cao hn tc đ phát trin kinh t ca c nc chính vì th s phát trin
ca kinh t thành ph có tác đng rt ln đn s phát trin chung ca c nc.
 đm bo tc đ phát trin trên đa bàn, huy đng các ngun lc cho tng trng
kinh t t luôn là mi quan tâm hàng đu ca chính quyn thành ph. Vi vai trò là
đu tàu kinh t ca c nc, Thành ph H Chí Minh luôn rt cn các ngun lc đ
tng trng kinh t cho các mc tiêu ngn và dài hn. Ngun lc tài chính là mt
trong nhng yu t quan trng cho s phát trin toàn din ca mt quc gia; tng
t, s phát trin ca mt đô th cng đòi hi mt ngun tài chính đ chi tiêu bn
vng góp phn đm bo n đnh nn kinh t, an sinh xã hi, mà còn to nim tin ca
nhân dân vào s lãnh đo và điu hành kinh t ca chính quyn đa phng.
Tng trng kinh t là vn đ ct lõi mà mi đa phng luôn tìm cách duy trì và
phát huy. S tng trng kinh t trong mi giai đon chu k kinh t chu s chi phi
bi nhiu yu t khác nhau, đc bit yu t chi tiêu ngân sách có tác đng sâu sc
đn tng trng kinh t ca đa phng. Trong bi cnh nn kinh t toàn cu có
nhng bin đng ln nh giá xng du, gas tng cao, nguy c v n khi Liên minh
Châu Âu, tình trng bt n chính tr  Ukraina; bt n trin miên ti M v ngân
sách và trn n côngầđã nh hng tng trng kinh t toàn cu. Theo nhn đnh
ca Chính ph, nn kinh t nc ta nm 2013 phc hi cha vng chc, lm phát
đc kim ch nhng đã có du hiu tng tr li, thu ngân sách nhà nc đt so vi
k hoch nhng cha bn vng.
Vn đ qun lỦ, s dng hiu qu chi ngân sách, không lãng phí đt mc tiêu tng
trng kinh t tng giai đon là thách thc ln ca chính quyn thành ph. Hàng
2


nm, các S ngành thành ph đu có đánh giá phân tích yu t nh hng đn tng
trng kinh t nhng ch là nhng đánh giá chung chung, đnh tính. Vic nghiên
cu đnh lng c th v chi tiêu công, tng trng kinh t nhm nâng cao cht

lng, hiu qu chi tiêu ca khu vc công và đ xut nhng gii pháp đ nâng cao
hiu qu qun lỦ ngun vn ngân sách hng đn mc tiêu chi bn vng cho nhu
cu phát trin kinh t ca Thành ph.
Do đó, tác gi la chn đ tài “Tác đng ca chi tiêu công đn tng trng kinh
t ti thành ph H Chí Minh” làm lun vn tt nghip ca mình.
2. Mc tiêu nghiên cu:
Mô hình nghiên cu đc thit k t hàm sn xut tng quát. Trong đó chi tiêu
công (đc phân tích theo góc đ tng th và theo c cu), đu t t nhân, lao
đng và đ m thng mi đc xem là các nhân t đu vào. Mc đích chính ca
lun vn là tác đng chi tiêu công đn tng trng kinh t trong mô hình đa bin.
Lun vn có các câu hi nghiên cu chính:
- Trong phm vi đa phng, chi tiêu công có tác đng đn tng trng kinh t?,
nu có thì s tác đng này là cùng chiu hay ngc chiu.
- C cu chi tiêu công tác đng đn tng trng kinh t đa phng nh th nào?
- Hàm Ủ chính sách chi tiêu công vi nghiên cu đin hình ca thành ph H
Chí Minh đc rút ra trong nghiên cu là gì?
3. Phng pháp nghiên cu:
Trc tiên, da vào hàm sn xut tân c đin và bng phng pháp hch toán tng
trng, tác gi xây dng mô hình nghiên cu gm các bin nh tng trng kinh t,
chi tiêu công (phân thành chi thng xuyên và chi đu t), đu t t nhân, đ m
thng mi và tng trng lao đng hàng nm, bi vì v lỦ thuyt các bin này có
quan h mt thit vi tng trng kinh t. ng thi, có nhiu công trình thc
nghim cng đã s dng các bin này đ nghiên cu v tng trng kinh t.
Sau đó, tác gi s dng phng pháp đnh lng thc hin kim đnh quan h
3


đng tích hp gia chi tiêu công và tng trng kinh t bng vic tách chi tiêu
công thành hai bin là chi tiêu công tng th và chi tiêu công theo c cu (chi đu
t và chi thng xuyên). Bên cnh đó, nghiên cu này còn c lng các tác đng

ngn hn ca các bin quan sát thông qua mô hình hiu chnh sai s (ECM).
4. i tng và phm vi nghiên cu:
i tng nghiên cu: chi tiêu công tác đng tng trng kinh t trên đa bàn
thành ph H Chí Minh.
Phm vi nghiên cu: đc thc hin trên đa bàn thành ph H Chí Minh trong
giai đon t nm 1990 đn 2012.
5. Ý ngha thc tin ca đ tài:
T trc đn nay, các c quan chc nng ca thành ph khi đánh giá v nhân t tác
đng đn tng trng kinh t thng ch bng nhng nhn xét chung chung mà
cha có bc thng kê đnh lng c th. Nhng đánh giá này cha xác đnh chính
xác nhân t nào tác đng tích cc và nhng nhân t nào tác đng tiêu cc nh
hng đn hiu qu tng trng kinh t. Khi cha có kt lun chính xác thì cha th
đa ra nhng gii pháp phù hp nhm ci thin công tác qun lỦ, t đó nâng cao
cht lng tng trng kinh t. Tác đng ca chi tiêu công đi vi tng trng
kinh t còn là vn đ gây tranh lun, lun vn góp phn khng đnh thêm minh
chng thc nghim v tác đng ca chi tiêu công đn tng trng kinh t đi vi
đa phng thành ph H Chí Minh là loi đô th đc bit, có nn kinh t nng đng
nht, có tc đ phát trin cao so vi c nc.
Lun vn đ xut các gi ý chính sách đ làm ngun tham kho đi vi công tác
hoch đnh chính sách ca thành ph. Lun vn còn là tài liu tham kho cho các hc
viên chuyên ngành v lnh vc tài chính công.
6. Kt cu đ tài:
 tài đc thit k thành 4 chng nh sau:
Chng 1: Lý thuyt v chi tiêu công và tng trng kinh t.
4


Chng 2: Thc trng chi tiêu công và tng trng kinh t trên đa bàn thành
ph H Chí Minh 1995-2012.
Chng 3: Nghiên cu đnh lng s tác đng ca chi tiêu công đn tng

trng kinh t ti TP.HCM.
Chng 4: Kt lun và khuyn ngh.
5


CHNG 1:

Lụ THUYT V CHI TIểU CÔNG
VÀ TNG TRNG KINH T

1.1. Lý thuyt v chi tiêu công
1.1.1. Khái nim
Chi tiêu công là mt trong nhng thuc tính vn có khách quan ca khâu tài chính
công, phn ánh s phân phi và s dng ngun lc tài chính công ca nhà nc.
Hay nói khác hn, chi tiêu công trc tip tr li câu hi: "Nhà nc chi cho cái gì".


Trong khuôn kh tài chính công, chi tiêu công là các khon chi tiêu ca các cp
chính quyn, các đn v qun lỦ hành chính, các đn v s nghip đc kim soát và
tài tr bi Chính ph. Ngoi tr các khon chi ca các qu ngoài ngân sách, v c
bn chi tiêu công th hin các khon chi ca ngân sách Chính ph hàng nm đc
Quc hi thông qua.
Vì vy, trong phm vi ca đ tài này, chi tiêu công đc hiu mt cách ngn ngn
ca chi ngân sách nhà nc (quá trình s dng qu ngân sách nhm thc thi nhim
v ca b máy nhà nc và các mc tiêu chính sách tng giai đon).
1.1.2. Nhng đc đim c bn ca chi tiêu công
Chi tiêu công có mt s đc đim c bn sau đây:
- im ni bt ca chi tiêu công là nhm phc v cho li ích chung ca cng đng
dân c  các vùng hay phm vi quc gia. iu này xut phát t chc nng qun lý
toàn din ca nn kinh t- xã hi ca nhà nc và cng chính là quá trình thc hin

chc nng đó ca nhà nc đã cung cp mt lng hàng hóa công cng khng l
cho nn kinh t.
6


- Chi tiêu công luôn gn lin vi b máy nhà nc và nhng nhim v kinh t,
chính tr, xã hi mà nhà nc thc hin. Các khon chi tiêu công do chính quyn
các cp đm nhn theo ni dung đã đc quy đnh trong phân cp qun lỦ ngân sách
nhà nc và các khon chi tiêu này nhm đm bo cho các cp chính quyn thc
hin các chc nng qun lỦ, phát trin kinh t - xã hi. Song song đó, các cp ca c
quan quyn lc nhà nc là ch th duy nht quyt đnh c cu, ni dung, mc đ
ca các khon chi tiêu công cng nhm thc hin các mc tiêu nhim v kinh t,
chính tr xã hi ca quc gia.
- Các khon chi tiêu hoàn toàn mang tính công cng. Chi tiêu công tng ng vi
nhng đn đt hàng ca Chính ph v mua hàng hóa, dch v nhm thc hin các
chc nng, nhim v ca nhà nc. ng thi đó cng là nhng khon chi cn thit,
phát sinh tng đi n đnh nh: chi lng cho công chc nhà nc, chi hàng hóa
dch v công đáp ng yêu cu tiêu dùng ca ngi dân,
- Các khon chi tiêu công cng mang tính không hoàn tr hay hoàn tr không trc
tip. iu này th hin  ch không phi mi khon thu vi mc đ và s lng ca
nhng đa ch c th đu hoàn li di hình thc các khon chi tiêu công cng. iu
này đc quyt đnh bi nhng chc nng tng hp v kinh t - xã hi ca nhà
nc.
1.1.3. Lý thuyt v chi tiêu công
Các lỦ thuyt thng không ch ra mt cách rõ ràng tác đng ca chi tiêu công đi
vi tng trng kinh t. Tuy nhiên, hu ht các nhà kinh t đu thng nht vi nhau
rng: Trong mt s trng hp, vic ct gim hay gia tng quy mô chi tiêu công đu
có nh hng đn tng trng kinh t.
1.1.3.1. ng cong RAHN
Nhà kinh t hc Richard Rahn (1986) đã đa ra biu đ biu din mi quan h gia

quy mô chi tiêu công và tng trng kinh t. Biu đ này gi là "ng cong Rahn"
(The Rahn Curve)
7


Hình 1: ng cong Rahn








(Ngun: The Rahn Curve Chart from www.mimyanville.com)
Trên biu đ đng cong Rahn:
- Trc tung biu din tc đ tng trng kinh t.
- Trc hành biu din chi tiêu công theo % GDP.
- ng cong Rahn có dng li so vi góc ta đ.
- nh ca đng cong Rahn th hin mc chi tiêu công ti u đi vi tng trng
kinh t. Quy mô ti u này không có con s chính xác nhng dao đng khong t
15% đn 25% GDP.
ng cong Rahn hàm Ủ: tng trng kinh t s đt đc ti đa khi chi tiêu công là
va phi và đc phân b ht cho nhng hàng hóa công c bn nh c s h
tngầ. Tuy nhiên, chi tiêu công s có hi đi vi tng trng kinh t nu nó vt
qua mc gii hn này, tc là chi tiêu công nm phía biên kia dc ca đng cong
Rahn.
1.1.3.2. Trng phái ca John Maynard Keynes
Các nhà kinh t hc theo trng phái ca Keynes cho rng: chi tiêu công – đc bit
là các khon chi tiêu thông qua vay n có th thúc đy tng trng kinh t nh làm

8


tng sc mua (tng cu) ca nn kinh t. Nhng lỦ thuyt ca trng phái Keynes
đã b qua mt s tht là Chính ph không th bm sc mua vào nn kinh t trc
khi làm gim nó thông qua thu và vay n.
1.1.3.3. Các trng phái kinh t khác
Các nhà kinh t khác cho rng vic ct gim thâm ht ngân sách s có tác đng tích
cc đn tng trng kinh t, h lp lun nh sau:



Lp lun này s đúng nu nh mi quan h gia các bin s trên là cht ch. Tuy
nhiên, thc t cho thy rng gi thit trên đã đ cao quá mc mi quan h gia thâm
ht ngân sách, lãi sut, đu t và tng trng kinh t.
Các quan đim thuc các trng phái kinh t khác không đa ra câu hi rõ ràng v
mi quan h gia chi tiêu công và tng trng kinh t nhng hu ht các nhà kinh t
hc đu đng Ủ rng: trong nhng trng hp nht đnh vic ct gim chi tiêu công
s thúc đy tng trng kinh t và có nhng trng hp vic gia tng chi tiêu công
là có li cho tng trng kinh t.
1.2. Lý thuyt v tng trng kinh t
1.2.1. Khái nim
Tng trng kinh t là s gia tng v quy mô sn lng quc gia hoc quy mô sn
lng quc gia bình quân trên đu ngi qua mt thi gian nht đnh. Bn cht ca
tng trng kinh t là s đm bo gia tng c quy mô sn lng và sn lng bình
quân trên đu ngi.

Mt cách tng quát, ta có th đo lng tng trng kinh t bng các ch tiêu: tng
sn phm quc ni, tng sn phm quc dân và tng sn phm tính bình quân đu
ngi.

CT GIM CT GIM GIM LÃI SUT
CHI TIÊU CÔNG THÂM HT NGÂN SÁCH TNG U T
TNG NNG SUT
TNG TRNG KINH T
9


Tng sn phm quc ni- GDP (Gross Domestic Product): GDP là giá tr bng tin
ca tt c các sn phm vt cht và dch v cui cùng đc sn xut trên phm vi
lãnh th ca mt nc trong mt thi gian nht đnh (thng là mt nm). GDP
thng đc tính bng 3 phng pháp sau:
* Phng pháp 1: Phng pháp trc tip (theo tng thu nhp)





* Phng pháp 2: Phng pháp gián tip (theo giá tr gia tng)
GDP =

VA

Trong đó: VA= giá tr sn lng- giá tr sn phm trung gian
* Phng pháp 3: theo lung chi tiêu





Tng sn phm quc dân- GNP (Gross National Product): là giá tr bng tin

ca tt c các sn phm vt cht và dch v cui cùng đc to ra bi công dân ca
mt nc trong mt thi gian nht đnh (thng là mt nm).








GDP = W + R + i+ + Ti + De
W: tin lng
R: thu nhp cho thuê
i: thu nhp ca ngi cho vay (lãi)
: li nhun ca ch doanh nghip
Ti: thu gián thu
De: bù đp hao mòn tài sn c đnh

GDP = C + I + G + X - M
C: tiêu dùng ca h gia đình
I: chi cho đu t
G: chi tiêu ca Chính ph
X: giá tr hàng xut khu
M: giá tr hàng nhp khu

GNP = GDP+NFFI= GDP+IFFI- OFFI
NFFI: thu nhp yu t ròng t nc
ngoài.
IFFI: thu nhp t nc ngoài chuyn vào
trong nc.

OFFI: thu nhp t trong nc chuyn ra
nc ngoài.

10


Tng sn phm tính bình quân đu ngi (mc thu nhp bình quân đu ngi- PCI-
Per Capital Income): PCI = Y/P vi Y: GDP (GNP), P: tng dân s.
Các công thc đo lng tng trng kinh t:
 Xác đnh mc tng trng tuyt đi:
Y= Y
t
– Y
0
Y: GDP, GNP.
Y
t:
GDP, GNP ti thi đim tng trng kinh t ca thi k phân tích.
Y
0
: GDP, GNP ti thi đim gc ca thi k phân tích.
 Xác đnh mc tc đ tng trng:
g
y
= Y/Y
0
x 100
Y: GDP, GNP.
Y: mc gia tng trng kinh t GDP hoc GNP gia hai thi đim.
Y

0
: GDP, GNP ti thi đim gc.
1.2.2. Các mô hình tng trng kinh t
STT
TÊN
LUN IM C BN




1



Lụ THUYT
TNG
TRNG
KINH T
C IN

Adam Smith (th k XVII):
Là ngi đu tiên đa ra mô hình phát trin t bn
ch ngha da trên tit kim và đu t cao. Adam
Smith đã da trên quá trình tích ly t bn, vi t
tng ng h t do cnh tranh và gim thiu s can
thip ca Chính ph vào nn kinh t. Ông cho rng
mun tng trng kinh t thì phi phát trin đu t
nh vic ct gim tiêu dùng.
David Ricardo (th k XVIII)
Gii hn ngun lc đi vi tng trng kinh t là tài

nguyên thiên nhiên.
11


Karl Marx (th k XIX)
LỦ thuyt v s phát trin ca t bn ch ngha quy
lut giá tr thng d.



2

MÔ HÌNH
TNG
TRNG
KINH T
TRNG
PHÁI
KEYNES
John Maynard Keynes (th k XX)
Các nn kinh t hin đi cn các chính sách ch
đng đ qun lỦ và tng trng kinh t.
Roy F. Harrord và Evsey Domar (1940)
Ngun bn ca tng trng kinh t chính là lng
vn tng thêm có đc t đu t và tit kim ca
quc gia.

3


MÔ HÌNH
TNG
TRNG
TỂN C
IN
Lewis (1955)
Ngun gc tng trng kinh t chính là kh nng thu
hút lao đng nông nghip ca khu vc công nghip
Robert Solow (1956)- Mô hình tng trng ngoi
sinh
Các yu t ngoi sinh: tit kim, tng dân s và tin
b công ngh có nh hng đn mc sn lng và
tc đ tng trng ca mt nn kinh t theo thi
gian.



4

MÔ HÌNH
TNG
TRNG
NI SINH
Arrow (1962)-Romer (1990):
Các nhà kinh t hc cho rng lc lng thúc đy
tng trng kinh t trng là s tích ly kin thc
vi nhng c ch to ra kin thc khác nhau và

nhng ngun lc đc phân b vào ngành sn xut
12


kin thc.
Lucas (1988), Rebelo (1991), Makiw-Romer- Weil
(1992)
M rng cái nhìn v vn, các nhà kinh t cho rng
vn bao gm c vn con ngi, t phn ca vn vt
cht trong thu nhp không phi là thc đo tm quan
trng ca vn mt cách chính xác nht. Nu có mt
thc đo rng hn thì nó có th làm tng trng kinh
t kh nng gii thích s chênh lch thu nhp bình
quân đu ngi gia các quc gia da trên vn.

1.3. Mi quan h gia chi tiêu công và tng trng kinh t
Có nhiu công trình nghiên cu liên quan đn lnh vc chi tiêu công và tng trng
kinh t  các nc trên th gii và Vit Nam, c th nh:
STT
TÁC GI
THI
GIAN
TÊN NGHIÊN
CU
KT LUN CA
NGHIểN CU
1
Roger C. Kormendi
Philip G. Meguire
1985

Macroeconomic
Determinants of
Growth: cross
evidence
Chi tiêu công không
h tác đng đn tng
trng kinh t
2
Robert J. Barro
1990
Government
Spending in a
Simple Model of
economic
Growth
Chi tiêu công có tác
đng đn tng
trng kinh t
3
Shantayanan Devarijan
Vinaya Swaroop
Heng- fu Zou
1996
The Composition
of Expenditure
and Economic
Growth
S gia tng chi đu
t có tác đng tc
cc đn tng trng

kinh t, trong khi đó
s gia tng ca chi
thng xuyên li có
tác đng tích cc
13


4
Hamid Davoodi
Heng- fu Zou
1998
Fiscal
Decentralization
and Economic
Growth: A Cross
Country Study
S phân cp tài khóa
làm chm tc đ
tng trng kinh t
5
Ghosh Gregorios
2008
The Composition
of Government
Spending and
Growth: is
Current or
Capital Spending
Better
Chi thng xuyên

ch không phi chi
đu t mi có đóng
góp quan trng đi
vi tng trng kinh
t
6
Nguyn Phi Lân
2008
Phân cp tài khoá
và tng trng
kinh t đa
phng ti Vit
Nam
Tính phi hiu qu
trong chi tiêu công
tn ti trong c chi
tiêu công và đu t
hàng nm
7
Phm Th Anh
2008
Phân cp c cu
chi tiêu chính
ph và tng
trng kinh t 
Vit Nam
Chi đu t có tích
cc hn chi thng
xuyên trong mt s
ngành và ngc li,

chi thng xuyên có
tác đng tích cc
hn đi vi chi đu
t trong mt s
ngành khác
8
Hoàng Th Chinh Thon
Phm Th Hng
Phm Thi Thu
2010
Tác đng ca chi
tiêu công đn
tng trng kinh
t ti các đa
phong  Vit
Nam
Ngun chi đu t
cp huyn cn đc
tng cng, trong
khi chi đu t cp
tnh nên gim đ
thúc đy tng trng
kinh t ca đa
phng
9
S ình Thành
Mai ình Lâm
2012
Phân cp chi
ngân sách và

tng trng kinh
t  Vit Nam
Phân cp chi ngân
sách có tác đng tích
cc đn tng trng
kinh t ca Vit
Nam. Ngoài ra,
nghiên cu còn phát
hin tác đng tích
cc ca chi trung
ng, vn đu t t
nhân và đ m
thng mi đn tng
trng
14


10
S ình Thành

2013
Hiu ng ngng
chi tiêu công và
tng trng kinh
t  Vit Nam-
Kim đnh bng
phng pháp
bootstrap
Có s tn ti mi
quan h phi tuyn

gia tng trng
kinh t vi chi tiêu
công tng th và chi
thng xuyên  Vit
Nam, ln lt mc
ngng là 28%GDP
và 19%GDP

im qua mt s nghiên cu trên đây v chi tiêu công và tng trng kinh t, tác
gi nhn thy có đim chung là hu ht các nghiên cu s dng bin ph thuc là
tc đ tng trng GDP. S khác nhau ch yu là vic đa thêm bin đc lp vào
mô hình nghiên cu. Có hai quan đim khác nhau v vn đ này. Quan đim th
nht cho rng quy mô chi tiêu ngân sách ln s thúc đy tng trng kinh t và quan
đim th hai thì ngc li, quy mô chi tiêu ngân sách nh s tt hn cho tng
trng kinh t và đn thi đim hin ti cha có nhn đnh đc quan đim nào là
chính xác nht do nh hng nhiu yu t ch quan ln khách quan.
Chi ngân sách đc chia làm nhiu thành phn và mi thành phn có tác đng khác
nhau đn tng trng. Vit Nam nói chung và thành ph H Chí Minh nói riêng chi
ngân sách đc chia làm 2 thành phn chính là chi đu t phát trin và chi thng
xuyên. Chi đu t phát trin to thêm nng lc sn xut, cung cp c s h tng cho
nn kinh t và đc thù ca nó là đ tr v thi gian nên có tác đng dài hn đ tng
trng kinh t và chi thng xuyên là các khon chi nhm duy trì b máy nhà nc
nên có tác đng ngn hn đ tng trng kinh t.
Mi quan h gia chi tiêu công và tng trng kinh t là mt vn đ đc nghiên
cu khá rng rãi trên phng din lỦ thuyt và kim đnh thc hin. Hin ti có
nhiu tranh lun v vai trò chi tiêu công đi vi tng trng kinh t. S tranh lun
bi vì gánh nng tài chính mà Chính ph áp đt lên công chúng và nn kinh t.
Tin đ cho s tranh lun này da trên hai khía cnh: (i) ngân sách càng ln thì
gánh nng tài chính áp đt lên nn kinh t càng ln; và (ii) khu vc t s dng
ngun lc hiu qu hn Chính ph, nn kinh t tr nên đánh đi gia hai khu vc

15


(S ình Thành, 2012).
Nhng ngi ng h quy mô chi tiêu Chính ph ln cho rng, các chng trình chi
tiêu ca Chính ph giúp cung cp các hàng hoá công cng quan trng nh c s h
tng và giáo dc. H cho rng s gia tng chi tiêu Chính ph có th đy nhanh tng
trng kinh t thông qua vic làm tng sc mua ca ngi dân. Tuy nhiên, nhng
ngi ng h quy mô chi tiêu Chính ph nh li có quan đim ngc li. H gii
thích rng s gia tng chi tiêu Chính ph s làm gim tng trng kinh t, bi vì nó
s chuyn dch ngun lc t khu vc sn xut hiu qu trong nn kinh t sang khu
vc kém hiu qu. H cng cnh báo rng s m rng chi tiêu công s làm phc
tp thêm nhng n lc thc hin các chính sách thúc đy tng trng – ví d nh
nhng chính sách ci cách thu và an sinh xã hi – bi vì nhng ngi ch trích có
th s dng s thâm ht ngân sách làm lỦ do đ phn đi nhng chính sách ci
cách nn kinh t này. (Phm Th Anh, 2008).
Ngoài ra, các quan đim ng h Chính ph nh hn cho rng Chính ph càng ln
thì càng nhiu ngun lc b phân phi bi lc lng chính tr hn lc lng th
trng; có ba yu chính cho thy hiu ng tng trng tr nên yu t và tiêu cc.
Th nt, càng m rng khu vc công đ thc thi các chính sách tng trng
kinh t s làm thâm ht ngân sách nhà nc trm trng hn. Trong n lc gia tng
tài tr chi tiêu công, Chính ph có th la chn gia tng thu và vay n. ánh thu
cao s gây tn tht xã hi (Deadweight lost) bi thu to ra gánh nng thu nhp và
làm thay đi hành vi sn xut và tiêu dùng. Vay n đ tài tr chi tiêu công có th
làm gia tng lãi sut trên th trng vn. Kt qu là vay n gây ra hin tng chèn
ln đu t khu vc t nhân dn đn thu trong tng lai tng cao. Thc t có nhiu
nghiên cu đã minh chng chi tiêu công ln li gây ra hiu ng âm đi vi tng
trng kinh t (Laudau D, 1986; Barro R, 1991; Engen EM, 1991; Folster S,
2001). Th hai, bi vì Chính ph gia tng quy mô so vi khu vc th trng thì
làm cho tin li s b thu hp dn. Gi s ban đu Chính ph ch tp trung vào các

chc nng đc cho là thích hp (nh bo v quyn tài sn cá nhân, cung cp h
thng pháp lut, phát trin h thng tin t, cung cp an ninh quc phòng,ầ),
16


bng vic thc hin tt các chc nng ca mình, Chính ph s cung cp khuôn kh
cho s vn hành có hiu qu ca th trng và vì th làm gia tng tng trng kinh
t. Khi m rng s can thip vào khu vc khác, chng hn nh cung cp c s h
tng, giáo dc thì chính ph vn ci thin kh nng hot đng và thúc đy th
trng phát trin. Mc dù khu vc t nhân đã th hin kh nng ca nó trong
vic cung cp các loi hàng hóa này có hiu qu. Tuy nhiên, nu nh s m rng
ca Chính ph c tip tc thì chi tiêu công ngày càng chuyn vào các hot đng có
hiu sut càng kém. Cui cùng là, khi Chính ph tr nên ln hn và thc hin nhiu
hot đng không thích hp thì càng làm cho mc sinh li đng vn gim và tng
trng kinh t chm li. iu này có th xy ra khi Chính ph tham gia vào
cung cp các loi hàng hóa t nhân mà li ích tiêu dùng ch mang li cho cá nhân
(lng thc, nhà , dch v y t,ầ cng thuc vào nhóm loi này). Không có lý do
nào k vng Chính ph s phân phi hoc cung cp các loi hàng hóa nh th mà
có hiu qu so vi khu vc th trng (James Gwartney et, Al, 1998). Cui cùng là,
tin trình chính tr ít nng đng hn so vi th trng. Chi tiêu càng nhiu làm xói
mòn tng trng kinh t bi s chuyn giao thêm ngun lc t khu vc s dng
hiu qu nht ca nn kinh t sang khu vc chính ph - ni s dng kém hiu qu
hn. Vì Chính ph thiu thông tin trong vic ra quyt đnh chính sách, đng thi do các
nhà chính tr theo đui nhng li ích riêng nên ra quyt đnh chính sách phân b
sai ngun lc và gây cn tr tng trng kinh t. Lý thuyt ca Kiskanen (1971) cho
rng đi ng công chc trong khu vc công có khuynh hng ti đa hóa ngân sách
đ ti đa hóa li ích riêng ca h. H qu là, hàng hóa cung cp không đáp ng
đc nhu cu ti u ca xã hi nhng b máy khu vc công ngày càng phình to
(S ình Thành, 2012).
Tóm li, s cung cp hàng hóa công ca Chính ph có th cung cp mt khuôn kh

dn đn tng trng kinh t. Tuy nhiên, khi quy mô Chính ph tip tc tng lên thì:
(i) gây ra các hiu ng không khuyn khích t nhân phát trin do tng thu và vay
n; (ii) làm thu hp mc sinh li khu vc t; (iii) và làm chm tin trình phc hi
tng trng. Cui cùng, các yu t này s chi phi và chi tiêu biên ca Chính ph s
17


gây hiu ng âm lên tng trng kinh t (S ình Thành, 2012). Minh chng thông
qua đng cong Rahn nh hình v.
Hình 2: Quy mô chính ph và đng cong tng trng:











Hình 2 miêu t mi quan h gia quy mô chi tiêu chính ph và tng trng kinh t
vi gi thuyt là Chính ph thc hin các hot đng da vào t sut sinh li ca
nó. Khi quy mô Chính ph đc đo lng theo chiu dài trc hoành, m rng, ban
đu tng trng kinh t đc đo lng theo trc tung, gia tng. Phm vi t đim
A đn đim B ca đng cong minh chng trng thái này. Khi Chính ph tip
tc gia tng t phn quy mô so vi GDP thì chi tiêu công s chuyn vào các hot
đng kém hiu qu và phn tác dng, dn đn tng trng kinh t b thu hp và
cui cùng là gim xung. Phm vi ca đng cong vt qua đim B minh ha điu
này. (S ình Thành, 2012).

1.4. ánh giá các nghiên cu v chi tiêu công và tng trng kinh t
LỦ thuyt kinh t v mô cng nh nhiu công trình nghiên cu kim đnh thc
chng đã cho thy chi tiêu công có th nh hng tích cc hoc tiêu cc tng
trng kinh t tùy thuc phng pháp c lng khác nhau, mu nghiên cu khác
nhau c v thi gian ln thành phn ca các nc đc nghiên cu, s liu nhiu
nc và không nht quán, các thc đo v khu vc Chính ph cng khác nhau gia
A
B
Chi tiêu chính ph theo phn
trm (%GDP)
Tc
đ tng
trng
kinh t
GDP(%)
Quy mô ti u
18


các nc. Kt qu nghiên cu tùy thuc vào cách thc đa thêm bin đc lp vào
mô hình nghiên cu và phm vi lãnh th xem xét  các nc nn kinh t phát
trin và  các nn kinh t đang phát trin, khung thi gian đa vào mô hình
nghiên cu.
* Các minh chng thc nghim ch ra mi quan h âm
Các nghiên cu đã s dng các phân tích hi quy vi d liu bng và các phng
pháp kim đnh thng kê khác nhau đ kho sát vai trò chi tiêu Chính ph đi vi tng
trng kinh t:
+ Nghiên cu ca Grier, K.B. and G.Tullock (1989): “An empirical analysis of
cross-national economic growth”, s dng hi quy d liu bng 1951-1980 và các
phng pháp kim đnh thng kê đ kho sát vai trò ca chi tiêu công và tng

trng kinh t vi mu là 113 quc gia thi k hu chin. Tác gi đa ta kt lun
tiêu dùng Chính ph có quan h nghch vi tng trng kinh t.
+ Nghiên cu ca Barro, R.J (1991): "Economic growth in a cross- section of
countries" khai thác d liu bng t 98 quc gia trong khong thi gian 1960 - 1985 và
đ gii thích cho s khác nhau v tc đ tng trng gia các nc, Barro đã s
dng phân tích hi quy bi vi rt nhiu bin gii thích nh ngun nhân lc, mc
GDP ban đu và nhng bin đc d đoán có tác đng đn tng trng kinh t
gm các bin lm pháp, t trng xut khu/GDP, các bin chi tiêu Chính ph phn
ánh chính sách tài khóa, tiêu dùng Chính ph, các bin phn ánh s khác nhau v
th ch kinh t và chính tr gia các nc, các bin phn ánh mc đ bo v quyn
s hu. Kt qu nghiên cu ca Barro (1991) cho thy tiêu dùng Chính ph có tác
đng tiêu cc đn tng trng kinh t.
Cùng vi phân tích hi quy d liu chéo, các phng pháp hi quy d liu bng v
chui thi gian cng đc áp dng rng rãi:
+ Nghiên cu ca Ghura (1995): "Macro policies, External forces, and Economic
growth in Sub-Saharan Africa", trên c s d liu bng t 33 quc gia  vùng