B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
LÊ TH HU
NH HNG CA T GIÁ HI OÁI TI HOT
NG XUT KHU GO VIT NAM
Chuyên ngành : Tài Chính – Ngân Hàng
Mã s : 60340201
LUN VN THC S KINH T
Ngi hng dn : TS. TRN TN LC
Thành ph H Chí Minh, Nm 2013
DANH MC CÁC T VIT TT
STT
T VIT TT
DIN GII
1 CCPS Công c phái sinh
2 DNNN Doanh nghip nhà nc
3 DN Doanh nghip
4 EBIT Li nhun trc lãi vay và thu
5 NHNN Ngân hàng Nhà nc
6 NHTW Ngân hàng trung ng
7 NHTM Ngân hàng thng mi
8 NK Nhp khu
9 RRTG Ri ro t giá
10 TGH T giá hi đoái
11 USDA B nông nghip M
12 VFA Hip hi lng thc Vit Nam
13 XK Xut khu
14 XNK Xut nhp khu
DANH MC CÁC BNG BIU
STT TÊN BNG BIU TRANG
1
Biu 01: Din bin sn xut lúa go 2001 - 2011
22
2
Biu 02: Lng và kim ngch xut khu go Vit Nam
giai đon T1/2010 – T12/2011
23
3
Biu 03: Giá go 5% xut khu ca Vit Nam và Thái
Lan T1/2010- T12/2011
24
4
Biu 04: Xut khu go ca Vit Nam t mùa v 2005
đn mùa v 2011
32
5
Biu 05: Xut khu go ca Vit Nam sang châu Phi t
mùa v 2005 đn mùa v 2010
33
6
Biu 06: Xut khu go ca Vit Nam sang Trung Quc
t mùa v 2009 đn 3 tháng đu mùa v 2011
34
7
Biu 07: Xut khu go ca Vit Nam trong quý đu
tiên t mùa v 2006 đn mùa v 2011
35
8
Biu 08: Din bin ca TG nm 2008
40
9
Biu 09: Bin đng t giá giai đon 2008 - 2009
42
10
Biu 10: Tc đ tng - gim t giá nm 2012
48
11
Biu 11: Din bin t giá USD/VND 2012
49
12
Bng 01: Chng loi go xut khu ( tn)
25
13
Bng 02: C cu chng loi go xut khu (%)
25
14
Bng 03: Lng go xut khu đi các châu lc (tn)
27
15
Bng 04: Lng go xut khu đi 20 th trng ln nht
và theo chng loi nm 2010
29
16
Bng 05: Th trng xut khu go nm 2012
36
17
Bng 06: Sn lng và kim ngch xut khu go 2010-
2011(quý)
52
1
MC LC
LI M U
1
CHNG 1: C S LÝ LUN V T GIÁVÀ HOT NGXUT
KHU
1.1. Các quan đim v t giá và phân loi t giá 3
1.1.1 C s hình thành t giá hi đoái 3
1.1.2 Các quan đim v t giá và các loi t giá ng dng trong phân tích 4
1.2 Khái nim và s cn thit ca xut khu 6
1.3 Ni dung ca hot đng xut khu 7
1.4. Mi quan h gia t giá và hot đng xut khu 9
1.4.1 Vai trò ca t giá đi vi nn kinh t 9
1.4.2 Ý ngha ca xut khu đi vi phát trin kinh t 10
1.4.3 Các nhân t nh hng ti xut khu 11
1.4.4 Tác đng ca t giá đn hot đng xut khu 14
1.5. xut dng hàm lý thuyt 16
1.5.1. Hàm xut khu lý thuyt 16
1.5.2. Ý ngha kinh t 17
1.5.3 Phân tích mô hình lý thuyt 18
CHNG 2: THC TRNG HOT NG XUT KHU GOTI
VIT NAM VÀ NH HNG CA T GIÁ
2.1 Tình hình lúa go th gii 19
2.1.1 Cung cu lúa go th gii 2011 và 2012 19
2.1.2 Sn xut và thng mi go th gii 2011 và 2012 19
2.1.3 Giá go th gii nm 2011 20
2.2 Th trng lúa go Vit Nam 21
2.2.1 Tình hình sn xut trong nc 21
2
2.2.2 Th trng xut khu go ca Vit Nam 23
2.2.2.1 Khi lng và kim ngch xut khu go 23
2.2.2.2.Giá go xut khu ca Vit Nam 23
2.2.2.3 Xut khu go theo chng loi 24
2.3 Xut khu go Vit Nam theo th trng 26
2.3.1 Xut khu go đi các th trng ln 26
2.3.2 Xut khu go sang các th trng theo chng loi 28
2.4 C ch điu hành t giá Vit Nam và nh hng ca chính sách t giá
ti hot đng xut khu go 38
2.4.1 C ch điu hành t giá ti Vit Nam 38
2.4.2 Mc tiêu chính sách t giá 38
2.4.3 Din bin ca t giá hi đoái giai đon t 2008 đn nay 40
2.5 ánh giá nh hng ca t giá ti hot đng xut khu go 51
2.5.1.nh hng tích cc 51
2.5.2 nh hng tiêu cc và nhng khó khn 54
2.5.3 Nguyên nhân 58
2.6 Mô hình phân tích nh hng ca t giá đn xut khu go ca Vit
Nam 60
CHNG 3: MT S BIN PHÁP NHM THÚC Y HOT NG
XUT KHU GO TI VIT NAM
3.1 Gii pháp đi vi sn xut lúa hàng hóa 65
3.1.1 Hình thành các vùng chuyên canh lúa xut khu 65
3.1.2 Gim giá thành sn xut 65
3.2 Gii pháp đi vi khâu ch bin 65
3.3 i vi khâu k thut canh tác 66
3.4 Gii pháp v th trng 68
3.5 i vi các doanh nghip xut khu go 69
3
3.6 i vi chính sách v t giá 70
3.6.1. S dng các phng pháp d báo t giá 70
3.6.2. La chn ngoi t thanh toán 71
3.6.3. S dng hp đng xut nhp khu song hành 72
3.6.4. S dng qu d phòng ri ro t giá 72
3.6.5. S dng th trng tin t 73
3.7 Các chính sách ca nhà nc 75
Ph lc 01 77
KT LUN 78
1
LI M U
T giá hiđoái luôn là mt bin s quan trong ca nn kinh t, s bin
đng ca t giánh hng trc tip ti các lnh vc khác nhau ca nn kinh t
đc bit là hot đng xut khu. Làm th nào có th đng vng trc s btn
ca nn kinh t hay nhng bin đng đt ngt ca t giá, làm th nào đ hn ch
đc nhng ri ro t giá có th xy ra đđm bo cho hot đng xut khu hiu
qu hn, đó ko ch là bài toán đi vi chính ph mà còn là mi quan tâm ln
ca các nhà xut khu, đc bit là xut khu go.
Vit Nam là mt nc có th mnh v xut khu go. Lúa go không ch
mang li hàng t USD kim ngch hàng nm mà còn là ch da ca hàng triu
nông dân vùng nông thôn, là đim ta vng chc cho an ninh lng thc quc
gia.
Tuy nhiên, ngành hàng lúa go đang phi đi mt vi nhng thách thc ca
bin đng th trng th gii, s cnh tranh gay gt ca các đi th truyn thng
nh Thái Lan, n hay nhng vn đ mang tính toàn cu nh hng ti xut
khu ca Vit Nam nh bin đi khí hu, áp lc ca ni b ngành v chi phí đu
vào tng và c nhng tr ngi ca kinh t v mô nh: Lm phát, khan him tín
dng, đc bit là bin đng ca t giá hi đoái nh hng rt ln ti hot đng
xut khu go.
tìm hiu sâu hn v các vn đ này cng nh tìm ra mt s phng
hng đ khc phc nhng khó khn cho ngành xut khu go Vit Nam, tôi đã
tin hành nghiên cu đ tài: ‘nh hng ca t giá hi đoái ti hot đng xut
khu go Vit Nam”.
2
Mc đích nghiên cu
: Giúp ngiđc có nhng nhn thc c bn v t giá,
chính sáchđiu hành t giá trong tng giai đon ca nn kinh t, đc bit là tác
đng ca nó ti hot đng xut khu. T nhng phân tích và s liu c th giúp
ngiđcđánh giá đc thc trng xut khu go Vit Nam, din bin ca t giá
và s nh hng ca t giá ti hot đng xut khu go, thông qua đó tác gi có
đ xut mt s bin pháp nhm thúc đy hot đng xut khu go ca Vit Nam
đ mang li hiu qu cao hn trong tng lai.
i tng và phm vi nghiên cu
: S bin đng ca t giá, thc trng
hotđng xut khu go Vit Nam và mc đ nh hng ca t giá ti hot
đng xut khu go trong giai đon nghiên cu.
Phng pháp nghiên cu:
Vn dng tng hp các phng pháp so sánh,
phân tích s liu thc tin, mô hình hi quy kt hp mi liên h gia c s lý
thuyt và kinh nghim thc t làm phng pháp ch đo đ phân tích.
Kt cu lun vn
Lun vn bao gm 03 chng:
CHNG 1: C S LÝ LUN V T GIÁ VÀ HOT NG XUT
KHU
CHNG 2: THC TRNG HOT NG XUT KHU GO VÀ
NH HNG CA T GIÁ
CHNG 3: MT S BIN PHÁP THÚC Y HOT NG
XUT KHU GO
3
CHNG 1: C S LÝ LUN V T GIÁ VÀ HOT NG
XUT KHU
1.1. Các quan đim v t giá và phân loi t giá
1.1.1 C s hình thành t giá hi đoái
Lch s tin t th gii đã tri qua các ch đ tin t khác nhau, do đó trong
các ch đ khác nhau ca lu thông tin t, t giá hi đoái đc hình thành trên
c s khác nhau.
T giá hi đoái xut hin và phát trin cùng vi s ra đi, phát trin ca
thng mi quc t, nó đc gii thích bi mt hin tng đn gin, hàng hóa
không có biên gii quc gia trong khi tin ch đc chp nhn trên lãnh th quc
gia phát hành ra nó.
Trong ch đ bn v vàng thì t giá hi đoái ca các đng tin các nc
đc xác đnh trên c s đng giá vàng ( gold parity), ngha là thông qua vic so
sánh ni dung vàng pháp đnh ca các đng tin đó vi nhau. Nu không có
nhng tác đng ca yu t th trng thì t giá hi đoái bng vi đng giá vàng.
Ch đ bn v vàng là ch đ tin t rt n đnh, cho nên t giá hi đoái ca tin
t ít bin đng. T giá dao đng xoay quanh đng giá vàng.
Trong ch đ lu thông giy bc ngân hàng không chuyn đi ra vàng thì
t giá hi đoái gia các nc đc da trên tng quan đng giá sc mua ca
chúng (Purchasing Power Parity) ngha là da trên ch s giá c bình quân ca
“r” hàng hóa và dch v nht đnh tính bng đng tin ca 2 nc đc thc
hin trên nhng th trng đ
c la chn. Khi lu thông giy bc ngân hàng
không chuyn đi đc ra vàng tr nên ph bin thì lm phát tin t là không
tránh khi. Trong điu kin lm phát, sc mua đi ni và đi ngoi ca tin t
luôn bin đng, do đó t giá hi đoái cng luôn bin đng.
4
1.1.2 Các quan đim v t giá và các loi t giá ng dng trong phân
tích
1.1.2.1 Khái nim v t giá hi đoái
Có nhiu quan nim khác nhau v t giá:
Samuelson – nhà kinh t hc ngi M: T giá hi đoái là t giá đ đi tin
ca mt nc này ly tin ca mt nc khác.
Stayler – nhà kinh t hc ngi Úc: T giá hi đoái là đng tin ca mt
nc nào đó thì bng giá tr ca mt s đng tin nc khác.
Christopher Pass va Bryan Lowes – nhà kinh t hc ngi Anh: T giá hi
đoái mà giá ca mt loi tin t đc biu hin qua giá ca mt loi tin t khác
Có nhiu quan đim khác nhau v t giá nhng tóm li theo tôi: T giá hi
đoái là s so sánh v mt giá c gia hai đng tin ca hai nc khác nhau.
Cng có th gi t giá hi đoái là giá ca mt đng tin này tính bng giá ca
mt đng tin khác.
1.1.2.2 Phân loi t giá
Cn c vào các tiêu thc khác nhau có các cách phân loi t giá khác nhau:
Cn c vào ch đ qun lý ngoi hi và c ch điu hành chính sách t giá,
t giá bao gm:
T giá chính thc: Là mt loi t giá do NHTW mi nc công b.
Vit Nam là t giá giao dch bình quân trên th trng ngoi t liên ngân hàng
do NHNN công b, nó phn ánh chính thc v giá tr đi ngoi ca đng ni t.
T giá chính thc là c s đ
n đnh t giá mua bán ngoi t giao ngay, k hn,
hoán đi, tính thu xut nhp khu ngoài ra Vit Nam t giá chính thc còn
là c s đ các NHTM xác đnh t giá kinh doanh trong biên đ cho phép.
T giá kinh doanh: Là t giá dùng đ kinh doanh, mua bán ngoi t, t giá
này thng do các NHTM đa ra. Nó đc xác đnh trên c s t giá chính thc
và các yu t liên quan nh: cung cu ngoi t, t sut li nhun, tâm lý ca
5
ngi giao dch ngoi t T giá kinh doanh bao gm t giá mua, t giá bán, t
giá ch đen ( đc hình thành bên ngoài th trng ngoi t chính thc)
T giá c đnh: Là t giá do NHNN công b c đnh trong mt biên đ dao
đng hp. Di áp lc ca th trng đ duy trì t giá c đnh buc NHNN phi
thng xuyên can thip, làm cho d tr quc gia thay đi.
T giá th ni hoàn toàn: Là t giá đc hình thành hoàn toàn do cung cu
th trng ko có s can thip ca NHNN.
T giá th ni có điu tit: Là t giá đc th ni nhng có s can thip ca
NHNN đ t giá bin đng theo hng có li cho nn kinh t.
Cn c vào tiêu thc giá tr ca t giá bao gm:
T giá danh ngha: Là t giá đc niêm yt và có th trao đi gia hai đng
tin mà không đ cp đn tng quan sc mua gia chúng.
T giá thc: Là t giá đã đc điu chnh theo s thay đi trong tng
quan giá c ca nc có đng tin yt giá và giá c hàng hóa ca nc có đng
tin đnh giá.
Cn c vào nghip v kinh doanh ngoi hi, có các loi t giá nh:
T giá mua vào: Là t giá mà ngân hàng yt giá sn sàng mua vào đng
tin yt giá.
T giá bán ra: Là t giá mà ngân hàng yt giá sn sàng bán ra đng tin yt
giá.
T giá giao ngay: Là t giá tha thun hôm nay nhng vic thc hin thanh
toán xy ra trong vòng 2 ngày làm vic tip theo.
T giá k
hn: Là t giá tha thun hôm nay nhng vic thc hin thanh
toán xy ra trong vòng 3 ngày làm vic tr lên.
T giá m ca: Là t giá áp dng cho hp đng giao dch đu tiên trong
ngày.
6
T giá đóng ca: Là t giá áp dng cho hp đng giao dch cui cùng trong
ngày. T giá đóng ca hôm nay không nht thit phi là t giá m ca ngày hôm
sau nhng nó là c s quan trng giúp NHNN xác đnh t giá ca phiên giao
dch đu tiên ngày hôm sau.
T giá chéo: Là t giá gia hai đng tin đc suy ra t đng tin th 3
(đng tin trung gian).
T giá tin mt: Là t giá tin mt áp dng cho ngoi t kim loi, tin giy,
séc du lch và th tín dng.
T giá đin hi: Là t giá chuyn ngoi hi bng đin. Ngày nay, do ngoi
hi đc chuyn ch yu bng đin nên t giá niêm yt ti các NH là t giá đin
hi.
T giá th hi: Là t giá chuyn ngoi hi bng th (không ph bin).
1.2 Khái nim và s cn thit ca xut khu
Hot đng xut khu là hình thc c bn ca ngoi thng đã xut hin t
rt lâu và ngày cng phát trin. Hot đng xut khu din ra trên mi lnh vc,
mi điu kin kinh t t xut khu hàng hóa tiêu dùng cho đn hàng hóa t liu
sn xut, t máy móc thit b cho đn công ngh k thut cao. Tt c các hot
đng đó đu nhm mc tiêu là đem li ngoi t cho các quc gia.
Hot đng xut khu hàng hóa là vic bán hàng hóa và dch v cho mt
quc gia khác trên c s dùng tin t làm phng tin thanh toán. Tin t đây
có th dùng là ngoi t đi vi mt quc gia hay c hai qu
c gia.
Hot đng xut khu là mt tt yu ca mi quc gia trong quá trình phát
trin kinh t, nó khai thác đc li th so sánh ca nc xut khu. Cùng vi s
phát trin ca tin b khoa hc, k thut thì phm vi chuyên môn hóa càng cao,
s sn phm dch v nhm đáp ng nhu cu ca con ngi ngày mt di dào,
đng thi s ph thuc ln nhau gia các nc cng tng lên. Nói cách khác
7
chuyên môn hóa thúc đy nhu cu mu dch và ngc li mt quc gia không
th chuyên môn hóa sn xut nu không có hot đng mua bán, trao đi hàng
hóa vi các nc khác. Chính chuyên môn hóa quc t là biu hin sinh đng
ca quy lut li th so sánh. Quy lut này nhn mnh s khác nhau v chi phí
sn xut coi đó là chìa khóa ca phng thc thng mi. Quy lut cng khng
đnh rng nu mi quc gia chuyên môn hóa vào các sn phm mà nc đó có
li th so sánh ( hoc có hiu qu sn xut cao nht) thì thng mi s có li cho
c hai bên.
1.3 Ni dung ca hot đng xut khu
Hot đng kinh doanh hàng xut khu là mt h thng các nghip v khép
kín to nên nhng vòng quay kinh doanh. Mi nghip v đu có v trí và vai trò
nht đnh trong chu k kinh doanh ca các doanh nghip.
Hot đng xut khu bao gm mt s ni dung sau:
Nghiên cu th trng th gii
nm vng các yu t ca th trng th gii, hiu bit quy lut vn đng
ca chúng, ng x kp thi, mi nhà kinh doanh nht thit phi tin hành các
hot đng nghiên cu th trng. Nghiên cu th trng hàng hóa th gii có ý
ngha rt quan trng trong phát trin và nâng cao hiu qu các quan h kinh t,
đc bit là trong công tác xut khu ca mi quc gia. Nghiên cu và nm vng
đc đim bin đng ca tình hình th trng và giá c hàng hóa trên th gii là
nhng tin đ quan trng đm bo cho các t ch
c xut khu hot đng trên th
trng th gii có hiu qu cao nht. T vic nghiên cu hàng hóa th gii đ
doanh nghip xác đnh đúng mt hàng mà mình s đa ra cho phù hp vi nhu
cu th trng.
Nghiên cu ngun hàng và t chc công tác thu mua
8
Doanh nghip tham gia thng mi quc t cn nghiên cu ngun hàng đ
bit đc kh nng cung cp hàng xut khu trên th trng là ngun hàng thc
t hay ngun hàng tim nng. Xác đnh chng loi mt hàng, kích c mu mã,
công dng, cht lng, giá c thi v, nhng đc tính riêng có ca tng loi
hàng. Trên c s nghiên cu đó, doanh nghip có nhng hng dn giúp ngi
sn xut điu chnh sao cho phù hp vi yêu cu ca th trng nc ngoài.
La chn th trng và đi tác
Trong hot đng xut khu có th nhp vào th trng nc ngoài mt cách
thun li, hn ch ri ro, doanh nghip cn thông qua mt hay nhiu công ty
đang hot đng trên th trng đó. Các công ty này phi là công ty ni đa ca
th trng đó, có kinh nghim cng nh nng lc pháp lý đ đm bo cho các
bên hot đng kinh doanh mt cách thun li có hiu qu, không xy ra phin
toái, thit hi cho nhau. Trong quá trình la chn đi tác làm n, công ty phi
tìm hiu k tt c các đc đim sn có ca đi tác đó. Vic la chn này có th
da trên mi quan h bn hàng sn có, đã hiu bit và uy tín kinh doanh vi
nhau hoc thông qua các công ty t vn, các s giao dch hoc qua phòng
thng mi và công nghip các nc có quan h.
àm phán ký kt hp đng
Sau khi la chn đc th trng và đi tác, bc tip theo ca các đn v
xut khu là đàm phán, ký kt hp đng. Có th có mt s loi đàm phán nh:
àm phán qua th tín, đàm phán qua đin thoi, đàm phán bng cách gp g
trc tip. Trong mi cách đàm phán có nhng đc đim thu
n li và bt li khác
nhau, điu đó yêu cu ngi tham gia đàm phán phi nm đc đc đim ca
mi loi đàm phán, t đó phát huy li th và khôn khéo tránh đc bt li.
Qua đàm phán dn đn ký kt h đng – đây là ni dung quan trng nht
9
ca hot đng xut khu bi vì hot đng xut khu có tin hành đc hay
không là ph thuc vào nhng điu khon đã đc hai bên cam kt trong hp
đng. Do đó, hai bên cn phi cân nhc, xem xét k lng trc khi ký. Mi vi
phm có th phá v hp đng và hp đng có th b hy hau b vô hiu hóa.
T chc thc hin hp đng xut khu (riêng đi vi phía ngi xut khu)
Sau khi hp đng mua bán ngoi thng đc ký kt, đn v xut khu vi
t cách là mt bên ký kt – phi thc hin hp đng đó. ây là mt công vic
phc tp, nó đòi hi phi tuân th lut quc gia và quc t, đng thi phi đm
bo đc quyn li ca các quc gia và uy tín kinh doanh ca đn v. V mt
kinh doanh, trong quá trình thc hin các khâu công vic đ thc hin hp đng,
đn v xut khu phi c gng tit kim chi phí lu thông, nâng cao tính doanh
li và hiu qu ca toàn b nghip v giao dch.
1.4. Mi quan h gia t giá và hot đng xut khu
1.4.1 Vai trò ca t giá đi vi nn kinh t
T giá hi đoái là mt trong nhng chính sách kinh t v mô quan trng
ca mi quc gia. Din bin ca TGH gia USD vi Euro, gia USD/JPY
cng nh s bin đng t giá gia USD/VND trong thi gian qua cho thy, t
giá luôn là vn đ thi s, rt nhy cm. T giá gi vai trò quan trng đi vi
mi nn kinh t, s bin đng ca nó có nh hng sâu sc ti mc tiêu, chính
sách kinh t v mô ca mi quc gia: quan h kinh t đi ngoi, trng thái cán
cân thanh toán, tng trng kinh t, lm phát và tht nghip
Thông thng, khi giá tr đng tin ca mt quc gia gim so vi các đng
tin khác thì giá c hàng hóa ca quc gia đó trên th trng quc t tr nên r
hn trong khi giá c ca hàng hóa nc ngoài ti nc đó tr nên đt hn. Nh
vy s nâng cao đc sc cnh tranh, mc cu m rng và khi lng hàng hóa
10
xut khu s tng. Tuy nhiên vic gim giá ca đng ni t cng làm cho mt
bng giá c trong nc tng cao và sc ép lm phát cng ln hn.
Ngc li, khi giá tr đng tin ca mt quc gia tng so vi các đng tin
khác s làm cho xut khu gim đi nhng nhp khu li tng lên, cán cân thanh
toán s có chiu hng xu đi. Hàng hóa nhp t nc ngoài tr nên r hn làm
cho lm phát trong nc gim thp vì nhng hàng hóa đó đu đc tính vào
trong ch s giá c trong nc. Tuy vy sn xut trong nc s thu hp và tht
nghip gia tng cùng vi s đi xung ca hot đng xut khu.
Bên cnh tác đng ti cán cân thng mi, t giá hi đoái còn tác đng ti
cán cân vn thông qua vic to môi trng kinh t v mô n đnh cho các giao
dch vn nh vay n và đu t. i vi doanh nghip, các hot đng có liên
quan ti ngoi t: xut nhp khu, vay n, liên doanh, liên kt nu không quan
tâm ti các công c phòng nga ri ro t giá thì tình hình tài chính, kh nng
thanh khon rt có th s gp khó khn khi t giá bin đng quá mc d đoán.
Ngoài ra, t giá hi đoái cng tác đng trc tip vào GDP ca nn kinh t.
Nn kinh t có đ m ( kim ngch xut khu/GDP) càng cao thì kh nng tác
đng ca t giá vào GDP càng ln.
Nh vy, trong mt nn kinh t m, t giá là giá c quan trng nht có tác
đng ti mi hot đng kinh t đi ni, đi ngoi ca các quc gia.
1.4.2 Ý ngha ca xut khu đi vi phát trin kinh t
Xut khu hay xut cng, trong lý lun thng mi quc t là vic bán hàng
hóa và dch v cho nc ngoài, trong cách tính toán cán cân thanh toán quc t
theo IMF là vic bán hàng hóa cho nc ngoài.
(Theo điu 28, mc 1, chng 2 lut thng mi vit nam 2005) xut khu
hàng hóa là vic hàng hóa đc đa ra khi lãnh th Vit Nam hoc đa vào
11
khu vc đc bit nm trên lãnh th Vit Nam đc coi là khu vc hi quan riêng
theo quy đnh ca pháp lut.
Trong tính toán tng cu, xut khu đc coi là nhu cu t bên ngoài. Mc
đ ph thuc ca mt nn kinh t vào xut khu đc đo bng t l gia giá tr
nhp khu và tng thu nhp quc dân (GNP). i vi nhng nn kinh t mà cu
ni đa yu, thì xut khu có ý ngha quan trng đi vi tng trng kinh t.
Chính vì th, nhiu nc đang phát trin theo đui chin lc công nghip hóa
hng vào xut khu. Tuy nhiên, vì xut khu ph thuc vào yu t nc ngoài,
nên đ đm bo tng trng kinh t n đnh và bn vng, IMF thng khuyn
ngh các nc phi da nhiu hn na vào cu ni đa.
Xut khu là mt hot đng c bn ca hot đng kinh t đi ngoi, là
phng tin thúc đy nn kinh t phát trin. i vi mt nc đang phát trin
nh Vit Nam, m rng xut khu đang đc nhà nc khuyn khích đc bit là
vi các mt hàng mi nhn: Go, cà phê, cao su, dt may Mt mt nó to ra
ngun thu ngoi t ln, phc v cho nhu cu nhp khu, mt khác nó còn gii
quyt công n vic làm cho ngi lao đng. Ngoài ra, xut khu cng góp phn
vào vic chuyn dch c cu kinh t, thúc đy sn xut phát trin. Xut khu s
làm cho hàng hóa ca chúng ta tham gia vào cuc cnh tranh trên chin trng
th gii v giá c và cht lng, đi hi các doanh nghip phi luôn đi mi và
hoàn thin công vic qun tr sn xut kinh doanh, thúc đy s
n xut m rng th
trng.
1.4.3 Các nhân t nh hng ti xut khu.
Thu xut khu
Thu xut khu là loi th đánh vào nhng mt hàng mà Nhà nc mun
hn ch xut khu. Nhm bình n giá mt s mt hàng trong nc, hoc có th
nhm bo v ngun cung trong nc ca mt s mt hàng, hoc có th nhm
hn ch xut khu đ gim xung đt thng mi vi nc khác, hoc có th
12
nhm nâng giá mt hàng nào đó trên th trng quc t (đi vi nc chim t
trng chi phi trong sn xut mt hàng đó) vic hn ch xut khu có th đc
Nhà nc cân nhc. Trong các bin pháp hn ch xut khu, thu xut khu là
bin pháp tng đi d áp dng.
Thu xut khu đc coi là công c đ điu tit hay qun lý xut khu.
Trong nn kinh t hi nhp vi vic buôn bán t do gia các nc có s cnh
tranh gay gt v giá c và cht lng hàng hóa thì vic s dng chính sách thu
s không còn hu hiu na, bi thu xut khu luôn làm cho giá c hàng hóa
tng cao so vi khi không đánh thu hay thu sut bng 0.
Thu nhp nc ngoài
Khi thu nhp nc ngoài tng dn ti tng cu ca nc ngoài đi vi toàn
b hàng hóa tng do đó làm cho xut khu tng. Theo đnh ngha, xut khu ph
thuc vào thu nhp nc ngoài (Y
*
) và t giá hi đoái thc (e). Khi tng t giá
(e) dn ti tng giá tng đi ca hàng hóa nc ngoài tính theo hàng hóa ca
nc xut khu, làm cho hàng hóa ca nc xut khu hp dn hn mt cách
tng đi làm cho xut khu tng.
T giá hi đoái
Tùy vào chính sách kinh t áp dng trong tng thi k mà nhà nc có th
điu chnh giá tr đng Vit Nam tng hoc gim so vi các ngoi t khác đ đt
đc mc tiêu khuyn khích hay không khuyn khích xut khu. Vic điu
chnh này phi đc xem xét, cân đi vi các yu t khác vì ch dùng t giá đ
khuy
n khích xut khu cng không hoàn toàn tt, nu đc li trong xut khu
có th li b thit hi trong nhp khu. Do vy, nhà nc cn gii quyt quan h
t giá sao cho phù hp vi mi thi k phát trin kinh t và yêu cu công nghip
hóa – hiên đi hóa đt nc.
Quan h chính tr ngoi giao
13
Trong quá trình hi nhp hin nay, các quc gia luôn phi m rng mi
quan h giao thng vi nhau. Quc gia mun phát trin th trng xut khu thì
trc ht phi có đng li chính tr m ca hi nhp vi th gii mt cách nht
quán và n đnh lâu dài, có quan h ngoi giao ngoi thng thông qua các hip
đnh đc ký kt. S thit lp quan h ngoi giao ngoi thng gia các nc
đóng vai trò quan trng trong vic thúc đy xut khu, tìm kim đi tác đ m
rng th trng đng thi có th trao đi k thut, hc hi kinh nghim ca nhau
đ giúp cho kinh t nói chung và hot đng xut khu nói riêng đc phát trin
toàn din hòa cùng vi s phát trin ca th gii.
Chính sách thu hút vôn đu t nc ngoài
Chính sách thu hút vôn đu t nc ngoài là mt phn quan trng trong
chin lc tng trng kinh t. Các doanh nghip có vn đu t nc ngoài
(FDI) có nh hng ti nn kinh t thông qua vic b sung vn cho nn kinh t,
nh hng chuyn giao công ngh, nng lc qun lý to vic làm cho ngi lao
đng và đóng góp vào xut khu. Các doanh nghip s dng FDI phi to ra
nhng c hi hp dn nhà đu t vào lnh vc xut khu. Chính sách thu hút s
dng FDI s có nh hng tích cc đi vi phát trin xut khu nu có nhng
chính sách khuyn khích v tài chính, nhng u đãi v th tc đi vi các doanh
nghip có FDI mà có đóng góp tích cc vào xut khu.
Hn ngch xut khu và tín dng xut khu
Hn ngch xut khu là công c
hn ch khi lng xut khu cao nht ca
mt mt hàng hay nhóm hàng. Hn ngch xut khu đc dùng đ bo h hàng
hóa trong nc, bo h tài nguyên thiên nhiên và nhng mt hàng quý him.
Bên cnh đó nhà nc cn có nhng h tr t chính sách tín dng nh điu
chnh lãi sut cho vay theo hng khuyn khích các nhà kinh doanh xut khu,
hình thành qu h tr xut khu, cp tín dng dài hn đi vi các d án sn xut,
kinh doanh hàng xut khu có chu k dài hn.
14
1.4.4 Tác đng ca t giá đn hot đng xut khu.
*nh hng ca bin đng t giá lên kim ngch xut khu:
Khi t giá hi đoái gim, giá đng ni t tng lên, lng ngoi t thu v
t hot đng xut khu s gim xung, doanh thu t hot đng xut khu tính ra
đng ni t b thu hp, xut khu không đc khuyn khích hay xu th chung
thng gp là mt s sút gim trong hot đng xut khu.
Bên cnh đó, khi t giá hi đoái tng, giá đng ni t gim xung thì mt
tng lai ti sáng li m ra cho các nhà xut khu, do lng ngoi t thu v đi
ra đc nhiu ngoi t hn, kim ngch xut khu tng lên, kích thích hot đng
xut khu tng trng và phát trin vi điu kin các chi phí đu vào ca sn
xut hàng xut khu không tng lên tng ng.
Tóm li, kim ngch xut khu có quan h cùng chiu vi t giá hi đoái.
Ngoài ra, vi vic s dng mô hình h s co giãn thì lý thuyt nói rng mt nn
kinh t v trí có cán cân vãng lai cân bng, khi t giá hi đoái tng (đng ni t
gim) s có tác đng làm ci thin cán cân vãng lai nu điu kin Marshall-
Lerner tha mãn ngha là tng các h s co giãn ca nhp khu theo t giá hi
đoái có giá tr ln hn 1. ây là mt kt lun khá quan trng đ đánh giá tác
đng ca chính sách t giá hi đoái đn tình hình cán cân vãng lai thông qua
vic phân tích nh hng ca thay đi t giá hi đoái đn tình hình xut, nhp
khu.
*nh hng ca bin đng t giá lên c cu hàng xut khu:
i vi c cu mt hàng xut khu, các mt hàng nông sn, thô s ch
dng nh nhy cm hn đi vi mi bin đng tng, gim ca t giá hi đoái
so vi các mt hàng nh máy móc, thit b toàn b, xng du…Lý do đc đa
ra nhm gii thích cho vn đ này đó là đ co giãn ca các mt hàng nông sn,
thô s ch đi vi giá xut khu hoc t giá hi đoái áp dng là rt cao, do đây
là các mt hàng có th thay th đc trong khi đ co giãn ca các mt hàng máy
15
móc, thit b toàn b, các mt hàng không th thay th đc nh xng, du … là
rt thp. T giá hi đoái gim đi khin giá hàng xut khu b đt tng đi, các
mt hàng d b thay th là danh mc đu tiên b loi ra khi danh sách s dng
ca ngi tiêu dùng ngoi quc và các mt hàng này cng s mt dn trong c
cu các mt hàng xut khu. Trái li, khi t giá hi đoái tng, c cu mt hàng
xut khu có th s tr nên phong phú hn do tính cnh tranh v giá, s tng
doanh thu xut khu khin các nhà xut khu đa dng hóa mt hàng…i vi
các mt hàng không th thay th nh xng du thì t giá có tng hay gim cng
hu nh không nh hng gì my đn c cu cng nh t trng các mt hàng
này.
*nh hng ca bin đng t giá lên tính cnh tranh ca xut khu:
i vi cnh tranh v giá hàng xut khu, mt s tng lên ca t giá hi
đoái s khin hàng hóa xut khu nc này tr nên cnh tranh do giá c r hn,
ngc li nu giá đng ni t tng tc t giá hi đoái gim s khin giá hàng
xut khu tr nên đt tng đi, tính cnh tranh v giá gim đi. Trong cùng mt
th trng tiêu th nu cht lng hàng hóa nh nhau thì xu hng chung, ngi
tiêu dùng s s dng sn phm nào r hn. Và gi s chi phí sn xut ti các
quc gia quy v cùng mt đng tin là ngang nhau thì nc nào có mc gim t
giá đng tin nc mình so vi giá ni t c
a th trng tiêu th ln hn thì tính
cnh tranh v giá ca nc đó cao hn, nc đó có c hi phát trin xut khu
nhiu hn.
Tóm li, giá đng ni t gim có li cho xut khu, giá đng ni t tng
ngc li s gây bt li. Xu hng này hu nh đúng đi vi các quc gia thc
thi ch đ t giá th ni hoc th ni có qun lý, ni t giá danh ngha sát hoc
tin sát giá tr thc, còn đi vi các quc gia theo ch đ t giá c đnh, vic
gim, tng t giá chính là gim, tng t giá danh ngha, không phi t giá thc,
do đó nu mt s tng t giá hi đoái mà vn khin t giá danh ngha thp hn
16
t giá thc thì đng ni t vn b xem là đnh giá cao hn giá tr thc, tác dng
thúc đy xut khu s không nhiu.
1.5. xut dng hàm lý thuyt
Xut phát t c s lý thuyt v mi quan h gia các bin kinh t v mô
theo lý thuyt kinh t v mô, d kin hàm xut khu và hàm nhp khu lý
thuyt có dng:
Các bin:
EX: Giá tr xut khu
GDP: Thu nhp quc dân.
Pd: Ch s giá tiêu dùng trong nc.
Pex: Ch s giá xut khu.
Er: T giá hi đoái thc.
Trong đó:
Các bin ni sinh (bin đc gii thích): ó là cácbin mà v bn cht
chúng phn ánh, th hin trc tip s kin, hin tng kinh t và giá tr ca
chúng ph thuc vào giá tr ca các bin khác có trong mô hình. Trong mô
hình trên thì bin ni sinh : EX.
Các bin ngoi sinh (bin gii thích): ó là các bin đc lp vi các
bin khác trong mô hình, giá tr ca chúng đc xem là tn ti bên ngoài
mô hình. Trong mô hình trên thì bin ngoi sinh bao gm: GDP, Pd, Er.
Bin ngoi sinh bao gm c các bin tr.
1.5.1. Hàm xut khu lý thuyt
EX = EX (GDP, Pd, Pex, Er)
17
Tc là ta có:
X = (x
1
, x
2
, x
3
, ,x
n
): Véc t bin ngoi sinh.
H s co giãn riêng ca bin y theo bin
(1 )
i
xi n= ÷
ti X, ký hiu là
()
y
xi
EX
đc đnh ngha nh sau: Gi s thay đi ca y là
∆
y
i
khi x
i
thay
đi mt lng
∆
x
i
, ta có
∆
y
i
/y và
∆
x
i
/x là t l thay đi tng đi ca y và
x
i
(t l % thay đi 1%, chuyn qua gii hn khi
0
i
x∆→
ta có công thc:
() ()/ /()
y
xi i i
E X FX xxx FX=∂∂
đo t l ca s thay đi tng đi (%) ca bin ni sinh vi s thay
đi tng đi ca tt c các bin ngoi sinh, ngi ta dùng h s co giãn
toàn phn.
() ()
yy
xi
EX EX=
∑
Nu y, x>0 khi đó h s co giãn riêng có th tính theo công thc:
( ) ln ( ( )) / ln( )
y
xi i
E X FX x=∂∂
1.5.2. Ý ngha kinh t.
* H s co giãn riêng
()
y
xi
EX
cho bit ti X xác đnh (c th), khi bin
x
i
thay đi 1% còn các bin khác không đi thì y thay đi bao nhiêu %. Nu
()0
y
xi
EX>
thì x
i
, y thay đi cùng hng, ngc li
()0
i
y
x
EX<
thì x
i
, y thay
đi ngc hng.
* H s co giãn toàn phn
()
y
EX
cho bit ti X, khi tt c các bin x
i
thay đi 1% thì y thay đi bao nhiêu %. Xu hng thay đi ca y ph thuc
vào du và đ ln ca các h s co giãn riêng
( ).
i
y
x
EX
Nói chung h s co giãn ca y (riêng hoc toàn phn) ph thuc vào
18
đim chúng ta tính (đim
123
( , , , , )
n
X xxx x=
tc là ph thuc các bin ngoi
sinh.
1.5.3 Phân tích mô hình lý thuyt.
Vi mô hình.
EX = a
0
+ a
1
* GDP + a
2
*Pd + a
3
*Pex + a
4
*Er + U
Ta có mt s phân tích da trên kt qu c lng mô hình vi s liu
thc.
1.5.3.1 K vng v du đi vi các h s ca phng trình c lng.
Theo lý thuyt thì k vng v du ca các h s ca phng trình hi
quy hàm xut khu s là:
1 234
0; 0; 0; 0aaaa> <>>
và kim ngch xut khu d kin có quan h
cùng chiu vi thu nhp quc dân, ch s giá xut khu và t giá hi đoái.
Còn d kin quan h vi ch s giá tiêu dùng trong nc (Pd) là quan h
nghch (a
2
<0).
1.5.3.2 Ý ngha kinh t.
Theo công thc tính h s co giãn vì các bin đu là dng nên công
thc tính h s co giãn là:
( ) ln( ( )) / ln( )
y
xi i
E X FX x=∂∂
Nh vy:
EX
1 34
0; 0; 0
EX EX
GDP Pex Er
E a E aE a=> =>=>
: Ln lt cho bit khi
GDP, Pex, Er tng (gim) 1% thì EX tng (gim), a
1
, a
3
, a
4
%.
2
0
EX
Pd
Ea= <
. Cho bit khi Pd tng (gim) 1% thì EX gim (tng) a
2
%).
19
CHNG 2: THC TRNG HOT NG XUT KHU GO TI
VIT NAM VÀ NH HNG CA T GIÁ
2.1. Tình hình lúa go th gii
2.1.1 Cung cu lúa go th gii 2011 và 2012
Theo báo cáo Rice Outlook tháng 12 nm 2011 ca b nông nghip M
(USDA), tng sn lng go toàn cu nm 2011 c tính đt 449,817 triu tn,
tng 8,488 triu tn hay 2,15 so vi 2010 tuy nhiên gim 0,31% so vi d báo
trong tháng 11. Thng mi xut nhp khu toàn cu d báo đt 34,764 triu
tn, tng 3.157 nghìn tn (9,98%) so vi nm 2010
Nm/ch tiêu
Sn lng
Thng mi
Tiêu th
Tn kho
2010
440,329
31,607
437,86
94,2
2011- D báo tháng 12
449,817
34,764
447,269
96,743
2012- D báo tháng 12
460,836
32,855
458,071
99,508
(Ngun: Báo cáo Rice Outlook, B Nông nghip M - www.ers.usda.gov/data-products.aspx)
Nm 2012 USDA d báo sn lng go s tng mnh lên mc 460,8 triu
tn song thng mi có xu hng gim còn 32,8 triu tn. Sn lng tng mnh
Campuchia, Bangladesh, trong khi nhu cu nhp khu d đoán s gim
Philippine và Nga. Trong khi đó, lng tn kho s tng khá mnh lên mc 99,5
triu tn.
2.1.2 Sn xut và thng mi go th gii 2011 và 2012
Báo cáo Rice Outlook tháng 12 cho thy d báo xut khu go ca các
nc ln nm 2011 có mt s s thay đi v th t xp hng. Mc dù b nh
hng bi l lt nghiêm trng cui nm 2011 nhng Thái Lan vn là nc dn
đu v xut khu vi mc 10,5 triu tn, cao hn nm trc 1,45 triu tn. Tip
theo là Vit Nam 7 triu tn, tng 266 ngàn tn so vi nam 2010. Vi vic d b