Luận văn thạc sĩ Phân tích các nhân tố tác động đến nợ xấu tại các ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP H CHÍ MINH





NGUYN TH HU

PHÂN TÍCH CÁC NHÂN T TÁC NG N
N XU TI CÁC NGÂN HÀNG THNG
MI C PHN VIT NAM



LUN VN THC S KINH T







TP. H Chí Minh - Nm 2014
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP H CHÍ MINH


NGUYN TH HU

PHÂN TÍCH CÁC NHÂN T TÁC NG N

N XU TI CÁC NGÂN HÀNG THNG
MI C PHN VIT NAM

Chuyên ngành : Tài chính – Ngân hàng
Mã s : 60340201

LUN VN THC S KINH T



NGI HNG DN KHOA HC
PGS. TS TRN HUY HOÀNG


TP. H Chí Minh - Nm 2014

MC LC
DANH MC CÁC T VIT TT
DANH MC CÁC BNG BIU
DANH MC CÁC  TH
M U
1. t vn đ nghiên cu 1
2. Câu hi nghiên cu . 2
3. Mc tiêu nghiên cu . 3
4. Phm vi nghiên cu 3
5. Phng pháp nghiên cu 4
6. óng góp ca nghiên cu 4
CHNG 1: TNG QUAN V CÁC NHÂN T TÁC NG N N XU TI
CÁC NGỂN HÀNG THNG MI 6
1.1 Ri ro trong hot đng tín dng ca ngân hàng 6

1.1.1 Khái nim ri ro tín dng 6
1.1.2 Phân loi ri ro tín dng 7
1.1.3 Nguyên nhân gây ra ri ro tín dng 8
1.1.4 Hu qu ca ri ro tín dng 9
1.2 N xu trong h thng ngân hàng. 9
1.2.1 Khái nim n xu 10
1.2.2 Nguyên nhân dn đn n xu 11
1.2.3 nh hng ca n xu 12
1.3 Các nhân t tác đng đn n xu . 13
1.4 Kinh nghim x lý n xu ca mt s nc trên th gii 19
1.4.1 Kinh nghim ca Hàn Quc 19
1.4.2 Kinh nghim ca Trung Quc 21
1.4.3 Kinh nghim ca Hungary 22
1.5 Bài hc kinh nghim cho Vit Nam trong quá trình x lý n xu 26
CHNG 2 THC TRNG MI QUAN H GIA CÁC NHÂN T N T L
N XU TI CÁC NH TMCP VIT NAM 30
2.1 Thc trng n xu ti các ngân hàng TMCP Vit Nam trong giai đon 2006 đn
2013 30
2.2 Thc trng mi quan h các nhân t và t l n xu. .35
2.2.1 Mi quan h gia chính sách tín dng và t l n xu 35
2.2.2 Mi quan h gia d phòng ri ro tín dng và t l n xu 41
2.2.3 Mi quan h gia kh nng sinh li ca ngân hàng và t l n xu 44
2.2.4 Mi quan h gia quy mô ngân hàng và t l n xu 47
2.2.5 Mi quan h gia k nng qun lý và t l n xu 50
CHNG 3 XÂY DNG MÔ HÌNH VÀ KIM NH TÁC NG CA CÁC
NHÂN T N N XU TI CÁC NGÂN HÀNG TMCP VIT NAM 53
3.1 Xây dng gi thuyt nghiên cu 53
3.1.1 T l tng trng tín dng 53
3.1.2 D phòng ri ro tín dng 54
3.1.3 Kh nng sinh li ca ngân hàng. 55

3.1.4 Quy mô ngân hàng 56
3.1.5 K nng qun lý 57
3.1.6 Bin kim soát 58
3.2 Mô hình nghiên cu 59
3.3 Kt qu nghiên cu 61
3.3.1 c đim mu nghiên cu 61
3.3.2 Kt qu nghiên cu 63
3.2.3 Tho lun kt qu 67
CHNG 4 MT S GII PHÁP CHO CÔNG TÁC QUN LÝ N XU TI CÁC
NGÂN HÀNG TMCP VIT NAM 70
4.1 i vi Chính ph, Ngân hàng Nhà nc Vit Nam 70
4.2 i vi các nhà qun lý ngân hàng 79
4.3 i vi các doanh nghip, nhà đu t 83
KT LUN 85
TÀI LIU THAM KHO
PH LC
Ph lc 1: Danh sách các ngân hàng TMCP
Ph lc 2: Kim đnh đa cng tuyn.
Ph lc 3: Ma trn tng quan gia các bin
Ph lc 4: Kim đnh phng sai và sai s thay đi
Ph lc 5: Kim đnh t tng quan ca sai s
Ph lc 7: Kim đnh s phù hp ca mô hình
Ph lc 8: Mô hình nh hng ngu nhiên
DANH MC CÁC T VIT TT
NHTMNN : Ngân hàng Thng mi Nhà nc
NHTMCP : Ngân hàng Thng mi c phn
NHTM : Ngân hàng thng mi
NHNN : Ngân hàng Nhà nc
BCBS : U ban Basel v Giám sát Ngân hàng
IAS : Chun mc k toán quc t

IMF : Qu Tin t Quc t
TCTD : T chc tín dng
Ctg : Các tác gi
ROE : Li nhun trên vn t có
INEF : Chi phí hot đng trên doanh thu hot đng
ROA : T sut sinh li trên tng tài sn
NPL : T l n xu
CIC : Trung tâm Thông tin tín dng
KAMCO : Công ty qun lý tài sn Hàn Quc
AMC : công ty qun lý tài sn
HDB : Ngân hàng Phát trin Hungary
GDP : tng sn phm ni đa
DANH MC BNG, BIU
Bng 2.1 T l n xu bình quân ca 30 ngân hàng TMCP Vit Nam
Bng 2.2 T l tng trng tín dng bình quân ca 30 ngân hàng TMCP Vit Nam
Bng 2.3 T l d phòng ri ro tín dng bình quân ca 30 ngân hàng TMCP Vit Nam
Bng 2.4 T sut sinh li trên vn ch s hu bình quân ca 30 ngân hàng TMCP Vit
Nam
Bng 2.5 Tng tài sn bình quân ca 30 ngân hàng TMCP Vit Nam
Bng 2.6 Chi phí hot đng trên doanh thu hot đng bình quân ca 30 ngân hàng
TMCP Vit Nam
Bng 3.1: Bng mô t các bin đo lng đc s dng trong mô hình
Bng 3.2 Bng thng kê mô t các bin quan sát
Bng 3.3 Bng ma trn tng quan gia các bin
Bng 3.4 Bng kim đnh phng sai ca sai s thay đi và t tng quan ca sai s.
Bng 3.5 Kim đnh Hausman
Bng 3.6 Bng kt qu hi quy


DANH MC HÌNH,  TH

Hình 2.1 Biu đ biu din t l tng trng tín dng bình quân và t l n xu bình
quân qua các nm
Hình 2.2 Biu đ biu din t l n xu và t l d phòng trên tng d n cho vay qua
các nm
Hình 2.3 Biu đ biu din t l n xu và t sut sinh li trên vn ch s hu qua các
nm .
Hình 2.4 Biu đ biu din t l n xu và tng tài sn bình quân ca các ngân hàng
Hình 4.5 Biu đ biu din t l n xu và t l chi phí hot đng trên doanh thu hot
đng bình quân ca các ngân hàng qua các nm.

1

M U
1. t vn đ nghiên cu
Th trng tài chính luôn luôn đc xem là xng sng ca bt k nn kinh
t nào trên th gii, trong đó h thng ngân hàng đóng vai trò quan trng bc nht
trong th trng tài chính. H thng ngân hàng va đóng vai trò là ngun cp tín
dng quan trng nht cho nn kinh t, va đóng vai trò là nhà đu t (các ngân
hàng đu t) đ thúc đy nn kinh t phát trin. ng thi các ngân hàng thng
mi cng đóng vai trò là công c đ Ngân hàng Trung ng (hay Ngân hàng nhà
nc) điu tit chính sách tin t quc gia. Mt nn kinh t mun phát trin thì
phi có mt th trng tài chính n đnh và hot đng hiu qu. Tuy nhiên theo s
liu thng kê ca Ngân hàng nhà nc cho đn nm 2012, nn kinh t đang phi
đi din vi nhng khó khn rt ln đó là tc đ tng trng tín dng gim mnh
trong khi n xu thì tip tc tng cao. Cùng vi s tng lên ca n xu, trích lp d
phòng ri ro tín dng cng tng lên đng ngha vi vic li nhun ngân hàng gim.
N xu tng, vn ca h thng ngân hàng nm trong tài sn đm bo còn khá ln.
Vic gii quyt vn đ n xu cng nh phát mãi tài sn đm bo mt nhiu thi
gian. Ngun vn ca nn kinh t chm đc lu thông. Gii quyt đc vn đ
trên mi có th khi thông ngun vn cho nn kinh t, giúp n đnh kinh t v mô,

thúc đy s phc hi và tng trng kinh t.
 gii quyt đc vn đ n xu, các nhà qun lý cn hiu rõ nhng nguyên
nhân xy ra tình trng gia tng n xu trong h thng ngân hàng. Cho ti nay trên
th gii cng đã có nhiu bài nghiên cu v vn đ này. Nghiên cu ca Boudriga
và các tác gi (2009) kt lun rng, n xu ngân hàng không ch chu tác đng bi
các nhân t bên trong h thng ngân hàng mà còn chu tác đng ca môi trng
kinh doanh và môi trng th ch. Theo nghiên cu ca Louzis và và các tác gi
(2011), n xu chu tác đng mnh bi các bin kinh t v mô đc bit là t l tng
2

trng tng sn phm quc ni (GDP), t l tht nghip, lãi sut thc và n công.
Kt qu nghiên cu còn cho thy các nhân t quyt đnh n xu khác nhau ph
thuc vào loi sn phm vay nh vay tiêu dùng chu tác đng mnh ca lãi sut
thc, vay kinh doanh tác đng bi tc đ tng trng GDP thc, trong khi vay th
chp ít chu tác đng bi bin v mô.
Tuy nhiên,  Vit Nam có rt ít các công trình nghiên cu v vn đ n xu
h thng ngân hàng. Vn đ này gây khó khn cho các nhà qun lý và nhà hoch
đnh chính sách trong vic qun tr ri ro h thng ngân hàng cng nh đa ra các
chính sách kinh t v mô và chính sách tin t thích hp nhm n đnh th trng
tin t và phát trin kinh t đt nc. Chính vì lý do đó, vic thc hin đ tài “
Phân tích các nhân t tác đng đn n xu ti các Ngân hàng Thng mi c
phn Vit Nam” là cn thit.
2. Cơu hi nghiên cu
Có rt nhiu nghiên cu v nhân t tác đng đn n xu trên th gii. Các nghiên
cu này cng đa ra các kt qu khác nhau cho mi khu vc và mi giai đon
nghiên cu. Nghiên cu ca Khemraj (2009) kt lun rng, nhân t v mô nh t
giá hi đoái thc, t l tng trng GDP thc tác đng ti n xu. T giá hi đoái
thc có quan h cùng chiu vi n xu. T l tng GDP thc cao có tác đng làm
gim n xu, đây là tác đng tc thi. Lm phát không phi là mt nhân t quyt
đnh quan trng ca n xu trong h thng ngân hàng Guyana. ng thi nghiên

cu cng không tìm thy mi quan h gia quy mô ngân hàng và n xu. Tuy
nhiên nghiên cu đa ra mt kt qu mâu thun vi các nghiên cu trc đây là
tng trng tín dng có tác đng làm gim n xu. Theo Geletta (2012), các nhân
t làm tng n xu bao gm kh nng đánh giá khon vay kém, không giám sát
đc các khon vay, vn hóa tín dng kém phát trin, các điu kin và điu khon
đ đc cp tín dng d dàng, nng lc t chc yu, cnh tranh không lành mnh
3

gia các ngân hàng…Tuy nhiên nghiên cu v n xu  Vit Nam rt ít. iu này
dn ti nghi vn đc đt cho s tác đng này. Nhng nghi vn này s đc đ tài
nghiên cu quan tâm và làm rõ. C th, đ tài nghiên cu s hng vào vic tr li
cho câu hi: “Nhng nhân t nào s tác đng đn n xu trong h thng ngân
hàng thng mi c phn Vit Nam và nhng tác đng này s din ra theo
chiu hng nào (nu có)?”
3. Mc tiêu nghiên cu
Vi nhng vn đ gp phi nh đã trình bày  trên, bài nghiên cu mong mun đt
đc các mc tiêu sau:
 Xác đnh đc các nhân t tác đng đn n xu ti các ngân hàng thng
mi c phn (TMCP) Vit Nam và mc đ tác đng ca tng nhân t (nu
có).
  xut mt s gii pháp cho công tác qun lý n xu ti các ngân hàng
TMCP Vit Nam.
4. Phm vi nghiên cu
Trc ht, các ngân hàng đc đ cp trong đ tài nghiên cu là các ngân hàng
thng mi c phn hot đng trên lãnh th Vit Nam, có báo cáo tài chính và báo
cáo thng niên đc công b công khai trc c đông. S liu đc ly t các
báo cáo tài chính, báo cáo thng niên ca các ngân hàng thng mi c phn giai
đon 2006-2013.  tài tin hành nghiên cu trong giai đon đt nc bc vào
môi trng hi nhp. Giai đon này yêu cu minh bch hóa thông tin ngày càng
cao. Chính vì lý do đó, báo cáo ca các ngân hàng đc cp nht và công b công

khai hàng nm, dn đn s liu phân tích đc thu thp d dàng và thun tin hn.


4

5. Phng pháp nghiên cu
 xác đnh đc các nhân t tác đng đn t l n xu lun vn s dng
phng pháp nghiên cu kt hp gia phng pháp đnh lng và phng pháp
đnh tính là thng kê và so sánh nhm đa ra cái nhìn tng quát v tình hình bin
đng ca t l n xu trong giai đon nghiên cu. Phng pháp này đc thc hin
theo các trình t sau: trc tiên, đ tài s tin hành lc kho các lý thuyt liên
quan đn vn đ nghiên cu; Sau đó, đ tài s phân tích mi quan h gia bin ph
thuc và các bin đc lp thông qua thng kê và so sánh s liu nghiên cu; Tip
theo, các gi thuyt và mô hình nghiên cu s đc trình bày. Nhng d liu đc
s dng trong nghiên cu đc th hin theo d liu bng, đó là các s liu tài
chính đc thu thp t các báo cáo tài chính và báo cáo thng niên ca các ngân
hàng thng mi c phn Vit Nam giai đon 2006-2013. Trong mô hình nghiên
cu, bin ph thuc đc xác đnh là t l n xu bình quân ca ngân hàng TMCP
Vit Nam. Các bin đc lp đc xác đnh gm: T l tng trng tín dng; d
phòng ri ro tín dng; kh nng sinh li ca ngân hàng; quy mô ngân hàng và k
nng qun lý. ng thi đ tài nghiên cu s s dng phng pháp hi quy thích
hp đ đo lng các nhân t.
Kt qu thc nghim t mô hình hi quy s đc s dng làm c s đ chp
nhn hay bác b gi thuyt nghiên cu. Cui cùng, ng dng kt qu ca mô hình
hi quy  chng 3 lun vn s đ xut mt s gii pháp cho công tác qun lý n
xu ti các ngân hàng TMCP Vit Nam.
6. óng góp ca nghiên cu
Nghiên cu đc thc hin vi mc tiêu đo lng tác đng ca các nhân t đn t
l n xu trong h thng ngân hàng thng mi c phn Vit Nam. Chính vì vy,
nghiên cu s có mt s đóng góp nh sau:

5

 Th nht, nghiên cu giúp các nhà hoch đnh chính sách thy rõ hn v các
nhân t tác đng đn n xu t đó có cái nhìn và bc đi đúng đn trong
vic điu hành các chính sách kinh t nhm gim thiu n xu, tng tính
thanh khon cho th trng.
 Th hai, nghiên cu giúp nhng nhà qun lý ngân hàng điu hành hot đng
và thit lp các chính sách qun lý ri ro tín dng hiu qu nhm gim thiu
n xu, nâng cao kh nng sinh li cho ngân hàng.
 Cui cùng, đ tài nghiên cu là bc đm khuyn khích các nhà nghiên cu
quan tâm hn đn lnh vc nghiên cu v n xu h thng ngân hàng. ây
là lnh vc mang tính thi s và cn thit trong giai đon hin nay ca nn
kinh t.
6

CHNG 1:
TNG QUAN V CÁC NHỂN T TÁC NG N
N XU TI CÁC NGỂN HÀNG THNG MI
Trong chng này lun vn s trình bày v nhng ri ro trong hot đng tín dng
ca ngân hàng; n xu trong h thng ngân hàng; lc kho các nghiên cu v các
nhân t tác đng đn n xu; sau cùng là kinh nghim x lý n xu ca mt s
nc trên th gii. Các lý thuyt trên s đc trình bày c th nh sau:
1.1 Ri ro trong hot đng tín dng ca ngân hàng
Theo Bessis (2002), ri ro ngân hàng là nhng nh hng bt li đn li
nhun ngân hàng t nhng điu không chc chn. Các ri ro ph bin đi vi các
t chc tài chính gm: ri ro tín dng, ri ro thanh khon, ri ro th trng, ri ro
hot đng, ri ro tin t, ri ro lãi sut và ri ro quc gia.
Theo cách phân loi ca y ban Basel v giám sát ngân hàng, ri ro ngân
hàng có th đc chia thành ba loi chính: ri ro tín dng, ri ro hot đng và ri
ro th trng. Trong phm vi nghiên cu này, lun vn ch phân tích ri ro tín

dng, chi tit s đc trình bày gm các ni dung sau: khái nim ri ro tín dng,
phân loi ri ro tín dng, nguyên nhân và hu qu ca ri ro tín dng.
1.1.1 Khái nim ri ro tín dng
Valsamakis và các tác gi (2005) cho rng, ri ro tín dng là ri ro mà mt
hp đng tài chính s không đc thc hin theo tha thun. ó là ri ro v li
nhun hoc ngun vn do s chm tr và không tr n đúng hn ca ngi vay.
Ri ro tín dng phát sinh do các lung tin d kin t các khon vay và chng
khoán không đc thanh toán đy đ.
7

Theo đnh ngha ca The World Bank, ri ro tín dng là nguy c mà ngi đi
vay không th chi tr tin lãi, hoc hoàn tr vn gc so vi thi hn đã n đnh
trong hp đng tín dng.
Ri ro tín dng đc xem là ri ro nguy him nht mà ngân hàng phi đi
mt (Cade, 1999). Theo Faure (2002), ri ro tín dng là ri ro ln nht mà ngân
hàng phi đi mt và có th tr nên cc k tn kém không ch do s mt mát vn
gc mà còn mt thi gian và chi phí đ ly li s tin b mt.
Nh vy ri ro tín dng là ri ro phát sinh trong quá trình cp tín dng ca
ngân hàng, biu hin trên thc t qua vic khách hàng không tr đc n hoc tr
n không đúng hn cho ngân hàng.
1.1.2 Phơn loi ri ro tín dng
Cn c vào nguyên nhân phát sinh ri ro, ri ro tín dng đc chia thành hai
loi là ri ro giao dch và ri ro danh mc.
 Ri ro giao dch: là mt hình thc ca ri ro tín dng mà nguyên nhân phát
sinh do nhng hn ch trong quá trình giao dch và xét duyt cho vay, đánh
giá khách hàng. Ri ro giao dch có ba b phn chính là ri ro la chn, ri
ro bo đm và ri ro nghip v.
 Ri ro danh mc: là mt hình thc ca ri ro tín dng mà nguyên nhân phát
sinh là do nhng hn ch trong qun lý danh mc cho vay ca ngân hàng,
đc phân chia làm hai loi ri ro ni ti và ri ro tp trung.

Cn c theo tính khách quan và ch quan ca nguyên nhân gây ra ri ro thì
ri ro tín dng đc chia thành ri ro khách quan và ri ro ch quan.
 Ri ro khách quan: là ri ro do các nguyên nhân khách quan nh: thiên tai,
ha hon, do s thay đi ca các chính sách qun lý kinh t, điu chnh quy
hoch vùng, ngành, do hành lang pháp lý cha phù hp, do bin đng th
8

trng trong và ngoài nc, quan h cung cu hàng hóa thay đi… khin
doanh nghip lâm vào tình trng khó khn tài chính không th khc phc
đc. T đó, doanh nghip dù cho có thin chí nhng vn không th tr
đc n ngân hàng. ây là nhng tác đng ngoài ý mun ca khách hàng
và ngân hàng.
 Ri ro ch quan: là nguyên nhân thuc v ch quan ca ngi đi vay và
ngi cho vay vì vô tình hay c ý làm tht thoát vn vay hay nhng lý do
ch quan khác.
1.1.3 Nguyên nhơn gơy ra ri ro tín dng
Nguyên nhân dn đn ri ro tín dng rt đa dng, có th xét  góc đ t phía khách
hàng, t phía ngân hàng và nhng nguyên nhân ch quan.
 Nguyên nhân t phía khách hàng vay: là nguyên nhân ni ti ca khách
hàng nh kh nng t ch tài chính kém, nng lc điu hành yu, h thng
qun tr kinh doanh không hiu qu dn ti s dng vn vay kém hiu qu
hoc tht thoát tác đng ti kh nng tr n. Cng có th do khách hàng
thiu thin chí tr n vay ngân hàng.
 Nguyên nhân t phía ngân hàng: Cán b tín dng không chp hành nghiêm
ch đ tín dng và các điu kin cho vay. Chính sách và quy trình cho vay
cha cht ch. Nng lc d báo, phân tích và thm đnh tín dng, phát hin
và x lý nhng khon vay có vn đ ca cán b tín dng còn yu, thiu
kim tra giám sát sau cho vay. Thông tín tín dng thiu hoc không đáng tin
cy. Nng lc và phm cht đo đc ca cán b tín dng cha đ tm.
 Nguyên nhân khách quan: Là tác đng ngoài ý chí ca ngân hàng và khách

hàng nh thiên tai, ha hon, s thay đi ca các chính sách qun lý kinh t.
Nhng ri ro t quá trình t do hóa tài chính và hi nhp th gii.

9

1.1.4 Hu qu ca ri ro tín dng
Ri ro tín dng s gây ra mt s hu qu đi vi ngân hàng và đi vi nn kinh t.
 i vi ngân hàng: khi gp ri ro tín dng, ngân hàng không thu đc vn
tín dng đã cp và lãi cho vay, nhng ngân hàng phi tr vn và lãi cho
khon tin huy đng khi đn hn, điu này làm cho ngân hàng b mt cân
đi trong vic thu chi. Khi không thu đc n thì vòng quay ca vn tín
dng b chm li làm ngân hàng kinh doanh không hiu qu và có th mt
kh nng thanh khon. iu này làm gim lòng tin ca ngi gi tin, nh
hng nghiêm trng đn uy tín ca ngân hàng.
 i vi nn kinh t: Hot đng ngân hàng liên quan đn nhiu cá nhân,
nhiu lnh vc trong nn kinh t, vì vy khi mt ngân hàng gp phi ri ro
tín dng hay b phá sn thì ngi gi tin hoang mang lo s và  t kéo
nhau đi rút tin không ch  ngân hàng đó mà còn  các ngân hàng khác,
làm cho toàn b h thng ngân hàng gp khó khn. Ngân hàng phá sn s
nh hng ngun cung cp vn tín dng cho các doanh nghip dn đn tình
hình sn xut kinh doanh các doanh nghip gp khó khn do không có tin
tr lng công nhân, mua nguyên vt liu. Lúc by gi giá c hàng hóa s
tng, tht nghip tràn lan, xã hi mt n đnh, nn kinh t lâm vào suy thoái.
Ri ro tín dng có th châm ngòi cho mt cn khng hong tài chính nh
hng đn c khu vc và th gii.
1.2 N xu trong h thng ngơn hƠng.
Trong phn này lun vn nêu ra mt s vn đ liên quan đn n xu nh: khái
nim n xu, cách xác đnh n xu cng nh các nhân t tác đng đn n xu ti
các ngân hàng.
10

1.2.1 Khái nim n xu
U ban Basel v Giám sát Ngân hàng (BCBS) không đa ra khái nim c th
v n xu. Tuy nhiên, trong các hng dn v các thông l chung ti nhiu quc
gia v qun lý ri ro tín dng, BCBS xác đnh vic khon n b coi là không có kh
nng hoàn tr khi mt trong hai hoc c hai điu kin sau xy ra:
- Ngân hàng thy ngi vay không có kh nng tr n đy đ khi ngân hàng
thc hin hành đng đ c gng thu hi;
- Ngi vay đã quá hn tr n quá 90 ngày .
Theo Ngân hàng Trung ng Châu Âu (ECB) n xu gm:
- Nhng khon n không th thu hi đc: nhng khon n đã ht hiu lc
hoc nhng khon n không có cn c đ đòi bi thng t n; ngi mc
n b trn hoc mt tích không còn tài sn đ thanh toán n; nhng khon
n mà khách n đã chm dt hot đng kinh doanh, thanh lý tài sn, hoc
kinh doanh thua l và tài sn còn li không đ đ tr n.
- N có th thu nhng không đc thanh toán đy đ: đây là nhng khoán n
không có tài sn th chp hoc tài sn th chp không đ tr n; là nhng
khon n khách hàng vay đng ý tr n nhng giá tr tài sn không đ đ
trang tri cho toàn b khon n hoc tài sn th chp  ngân hàng không
đc chp nhn v mt pháp lý dn đn ngi mc n không có kh nng
tr n đy đ; nhng khon n mà tòa án tuyên b khách hàng vay phá sn
nhng phn bi hoàn ít hn d n.
Theo Phòng Thng kê Liên Hip Quc: n xu v c bn là khon n quá
hn tr lãi hoc gc trên 90 ngày, hoc các khon tr lãi cha tr t 90 ngày tr lên
đã đc nhp gc, tái cp vn hoc chm tr theo thõa thun, hoc các khon đã
quá hn di 90 ngày nhng có lý do chc chn đ nghi ng v khon vay s
không đc thanh toán đy đ.
11

Chun mc k toán quc t (IAS) v ngân hàng thng đ cp các khon n

b gim giá tr thay vì thng s dng thut ng n xu. V c bn, IAS chú trng
đn kh nng hoàn tr ca khon vay bt lun thi gian quá hn cha ti 90 ngày
hoc cha quá hn.
Trong các nghiên cu có nhiu cách khái nim v n xu. Theo Patersson và
Wadman (2004), n xu là các khon vay mà các ngân hàng không th thu li t
khon vay đó. N xu là các khon vay không thu hi đc trong khong thi gian
quy đnh bi lut pháp ca mt quc gia. Theo Qu Tin t Quc t (IMF), IMF
(2009), v c bn mt khon n đc coi là n xu khi quá hn tr lãi hoc gc
trên 90 ngày; hoc các khon lãi cha tr t 90 ngày tr lên đã đc nhp gc, tái
cp vn hoc chm tr theo tho thun; hoc các khon phi thanh toán đã quá hn
di 90 ngày nhng có lý do chc chn đ nghi ng v kh nng khon vay s
đc thanh toán đy đ.
Nh vy có th hiu n xu là nhng khon n mang các đc trng:
 Khách hàng đã không thc hin ngha v tr n vi ngân hàng khi các cam
kt này đã đn hn.
 Tình hình tài chính ca khách hàng đang và có chiu hng xu dn đn
kh nng ngân hàng không thu hi đc c vn và lãi.
 Tài sn đm bo (th chp, cm c, bo lãnh) đc đánh giá là giá tr phát
mãi không đ trang trãi n gc và lãi.
1.2.2 Nguyên nhân dn đn n xu
Nguyên nhân dn đn n xu ngân hàng có th chia thành nguyên nhân khách quan
và nguyên nhân ch quan.
12

Nguyên nhân khách quan
iu kin kinh t v mô không n đnh, do khng hong tài chính và suy
thoái v kinh t th gii kéo dài đã tác đng đn hot đng đu t và thng mi
quc t.
Môi trng t nhiên có nhng bin đng v thi tit, khí hu gây nh hng
xu đn hot đng sn xut kinh doanh ca khách hàng, do thiên tai dch ha nm

ngoài tm kim soát ca ngân hàng và khách hàng vay.
Nguyên nhân ch quan
Cho vay sai mc đích, công tác kim tra giám sát trc trong và sau khi cho
vay còn yu kém, lng lo.
Các t chc tín dng tng trng quá nóng nhm theo đui mc tiêu li
nhun mà b qua nhng đánh giá cn thit v khon vay.
Trình đ đi ng cán b yu kém, nng lc qun lý ri ro ca các t chc tín
dng còn nhiu hn ch, chính sách điu hành còn nhiu bt cp. Kh nng đánh
giá khách hàng vay ca cán b còn hn ch. Nguyên nhân dn đn n xu còn xut
phát t ri ro v đo đc ca cán b vì li ích cá nhân cho vay khách hàng di
chun.
C ch trích lp d phòng ri ro cha hp lý dn đn nhng khó khn khi
phát sinh n xu, gây mt lòng tin đi vi nhà đu t.
1.2.3 nh hng ca n xu
N xu phát sinh gây nh hng xu đi vi ngân hàng, nn kinh t và đi vi
khách hàng c th nh sau:
i vi ngân hàng: N xu làm kh nng thu hi các khon n thp, ngân
hàng phi s dng vn đ trang tri cho nhng khon tht thoát này điu này có th
13

dn đn ngân hàng mt cân đi trong thu chi, vòng quay vn tín dng b chm li
làm ngân hàng kinh doanh không hiu qu và có th mt kh nng thanh khon t
đó làm gim uy tín ca ngân hàng, gim li nhun, gim kh nng hi nhp, có th
lâm vào tình trng phá sn.
i vi nn kinh t: tình trng n xu kéo dài làm gim li nhun ngân hàng,
gây hu qu nghiêm trng cho nn kinh t. N xu tác đng đn tình hình sn xut
kinh doanh, đn lao đng tin lng và s n đnh xã hi. N xu còn làm ngun
vn chm đc lu thông do còn nm trong tài sn đm bo. Kh nng thanh
khon kém làm quyn li ngi gi tin b nh hng.
i vi khách hàng vay: ngoài vic nh hng trc tip đn hot đng sn

xut kinh doanh ca bn thân khách hàng, n xu còn làm các t chc tín dng mt
lòng tin vào khách hàng, khách hàng s mt ngun tài tr t các t chc tín dng,
tài sn có th b tch thu dn đn nguy c phá sn.
Chính nhng nh hng nghiêm trng ca n xu dn đn tm quan trng
trong công tác qun lý nhm hn ch ti thiu vic phát sinh các khon n xâu.
1.3 Các nhơn t tác đng đn n xu
Trên th gii có rt nhiu công trình nghiên cu v các nhân t tác đng đn n
xu ti các ngân hàng, trên c s tìm hiu công trình nghiên cu ca Boudriga
(2009) v đc đim ca ngân hàng, doanh nghip, th ch tác đng đn n xu,
nghiên cu ca Louzis (2011) v nhân t v mô và đc đim đc trng ngân hàng
tác đng đn n xu và thông qua vic kho sát các nghiên cu liên quan, lun vn
s khái quát li các nhân t tác đng đn n xu mà các nhà nghiên cu thng
hay đ cp và nhn mnh nh t l tng trng tín dng, d phòng ri ro tín dng,
kh nng sinh li ca ngân hàng, quy mô ngân hàng, k nng qun lý ca cp lãnh
đo ngân hàng. Phn này lun vn s lc kho các lý thuyt liên quan đn các
nhân t nêu trên. Các nhân t này s đc kim đnh chiu hng và mc đ tác
14

đng ca tng nhân t lên n xu ca ngân hàng TMCP Vit Nam trong mô hình
nghiên cu lun vn s trình bày  nhng phn sau. c đim các nhân t s đc
trình bày chi tit di đây
T l tng trng tín dng
T l tng trng tín dng trong tng thi k ph thuc vào chính sách tín
dng mà ngân hàng theo đui trong thi k đó. Chính sách tín dng là h thng các
quan đim, ch trng, đnh hng quy đnh ch đo hot đng tín dng và đu t
ca ngân hàng, do Hi đng qun tr đa ra phù hp vi chin lc phát trin ca
ngân hàng và nhng quy đnh pháp lý hin hành.
Theo đó, chính sách tín dng ca ngân hàng phi đt đc mc tiêu cân
bng gia ti đa hóa li nhun và gim thiu ri ro, đm bo kh nng tng trng
tín dng và đu t an toàn, hiu qu, đúng đnh hng và chin lc phát trin ca

ngân hàng.
Chính sách tín dng trong tng thi k quyt đnh mc đ tng trng cho
vay khách hàng. Hin nay trên th gii có nhiu quan đim trái chiu v tác đng
ca tng trng tín dng đi vi n xu. Theo Keeton (1999), khi các ngân hàng
chy theo chin lc ti đa hóa li nhun trong ngn hn, bng mi cách các ngân
hàng thúc đy tng trng tín dng vì đây là hot đng mang li ngun thu chính
cho ngân hàng. Các th ch tài chính này thc hin tng trng tín dng nhanh
bng cách cho vay lãi sut thp, b qua các đánh giá cn thit v khách hàng vay
dn đn cho vay di chun và kt qu gia tng các khon n xu trong tng lai
(Fernandez De Lis và các tác gi, 2000). Fries (2002) có kt lun tng t v mi
quan h gia n xu và t l tng trng tín dng. Ngc li, Clair (1992) nghiên
cu trên các ngân hàng Texas trong giai đon t 1976 – 1990 phát hin có mt tác
đng tiêu cc ca tng trng tín dng và t l n xu. Laeven và Majnoni (2003)
cng đa ra kt qu tng t v tác đng tng trng tín dng và n xu.
15

 Vit Nam trong giai đon nn kinh t tng trng và phát trin thì tín
dng cng đc m rng đ to cung tin cho nn kinh t, thúc đy nn kinh t
phát trin. Vì vy, tng trng tín dng có th đc s dng nh mt gii pháp cho
tng trng kinh t nhng phi đc s dng thn trng và hp lý thì mi mang li
hiu qu.
D phòng ri ro tín dng
D phòng ri ro tín dng: Là khon tin đc trích lp đ d phòng cho
nhng tn tht có th xy ra do khách hàng không thc hin ngha v theo cam kt,
đc hch toán vào chi phí hot đng theo quy đnh ca c ch tài chính. D
phòng ri ro tín dng gm d phòng c th và d phòng chung. Trên bng cân đi
k toán ca ngân hàng, d phòng là mt khon mc thuc tài sn và làm gim giá
tr ca tài sn Có, nhm phn ánh s suy gim ca tài sn trc nhng tn tht có
kh nng xy ra. Trong khi đó, trong bng kt qu kinh doanh, d phòng là mt
khon chi phí phi tin mt, đc ghi nhn làm gim li nhun trên vn ch s hu

ca ngân hàng.
Theo cách hiu nh trên, d phòng ri ro tín dng đc xem nh là c ch
kim soát đi vi ri ro d kin. D phòng ri ro đc tính theo d n gc và đc
hch toán vào chi phí hot đng ca t chc tín dng. Ngân hàng d đoán kh
nng mt vn thông qua vic xp khách hàng vay vào các nhóm n theo quy đnh,
kh nng mt vn càng cao thì t l trích lp d phòng càng ln.
Perez và ctg (2006 ) lu ý rng d phòng chung thng tng lên trong thi
k kinh t phát trin, vì các ngân hàng cho vay nhiu hn và nhu cu tín dng cao
trong giai đon này. Trong thi k suy thoái, các khon vay ca các công ty s chu
ri ro nhiu hn do đó d phòng c th cng tng cao hn. S d qu d phòng c
th tng cao đng ngha vi vic ngân hàng đang đi mt vi nhiu khon vay có
vn đ.
16

Vic trích lp d phòng này s làm gim thu nhp tm thi và cng c kh
nng thanh toán ca ngân hàng trong trung hn. Các nhà qun lý có th s dng d
phòng ri ro tín dng ca ngân hàng đ th hin sc mnh tài chính ca ngân hàng
đó và qua đó th hin thái đ đi vi vic kim soát ri ro. S sn lòng ca ngân
hàng trong vic d phòng các tn tht đc xem nh nim tin mnh m ca các
ngân hàng v k hoch tng lai (Ahmad và các tác gi, 1999), điu này có th
thc hin thông qua quy đnh d phòng chung mà không liên quan ti s kin nào.
T l trích lp d phòng chung phn ánh thái đ ca h thng ngân hàng đi vi
kim soát ri ro.
Kh nng sinh li ca ngân hàng.
Li nhun là ch tiêu tng hp phn ánh hiu qu kinh doanh cng nh đ
đánh giá s phát trin bn vng ca mt ngân hàng. Hiu qu hot đng và kh
nng sinh li ca ngân hàng có mi quan h cht ch vi kh nng thanh toán và
ch ra trin vng phát trin trong tng lai ca ngân hàng đó. Nhng ngân hàng
hot đng không hiu qu s gây ra nhng thua l và nm gi nhng tài sn không
thanh khon, cui cùng s tr nên mt kh nng thanh toán. Trong môi trng cnh

tranh quc t, tng cng hiu qu kinh doanh, nâng cao kh nng sinh li ca mi
ngân hàng là cách tt nht đ giúp cho h thng ngân hàng phát trin mt cách bn
vng.
Tuy nhiên, mt ngân hàng có mc li nhun cao cha hn là tt, đ có mc
li nhun nh vy có th ngân hàng này đã chp nhn mt c cu tài sn có đ ri
ro cao. Khi xét đn ch tiêu li nhun, cn phân tích li nhun trong mi quan h
vi các ch tiêu qun lý khác, chng hn nh mc đ thanh khon, mc chp nhn
ri ro, c cu tài sn cng nh trin vng phát trin lâu dài ca ngân hàng.
Trong phân tích đánh giá kh nng sinh li ca ngân hàng, có th đo lng
bng nhiu ch tiêu khác nhau, nh: H s li nhun trên tài sn có bình quân
17

(ROA), h s li nhun trên vn t có (ROE), li nhun trên tng doanh thu, li
nhun trên mi c phn. Dù đo lng cách nào thì vn ch yu là xem xét mc li
nhun ca ngân hàng sau mt thi k hot đng trong các mi tng quan vi
ngun vn, tài sn, kh nng bù đp chi phí và nhng tht thoát xy ra cng nh
kh nng bo toàn và phát trin vn.  có lãi, các ngân hàng phi to ra ngun thu
nhp ngày càng tng cho mình, phi tit kim chi phí hot đng ti mc hp lý,
đng thi phi hn ch đc nhng ri ro, tht thoát thông qua các chính sách,
bin pháp qun lý và phi to ra c cu ngun vn và tài sn hp lý.
Mt ngân hàng có kh nng sinh li tng đi n đnh th hin ngân hàng
có kh nng kim soát tt nhng ri ro hot đng đc bit ít kh nng phát sinh n
xu.
Quy mô ngân hàng
Quy mô ngân hàng trong nghiên cu này đ cp đn tng tài sn ngân hàng.
Có quan đim cho rng tài sn ngân hàng là giá tr tin t ca tài sn mà ngân hàng
có quyn s hu (bao gm các quyn chim hu, s dng và đnh đot) mt cách
hp pháp, chúng là kt qu ca các hot đng trc đó, hin đang đc s dng
cho nhng mc đích khác nhau nhm mang li thu nhp cho ngân hàng, tính đn
mt thi đim nht đnh.

 mt cách tip cn khác, tài sn là kt qu ca vic s dng vn ca ngân
hàng, là nhng tài sn hình thành t ngun vn ca ngân hàng trong quá trình hot
đng. Tài sn ngân hàng bao gm vn t có và n. T l vn t có trong tng tài
sn th hin nng lc tài chính ca ngân hàng.
Ngân hàng vi tng tài sn ln th hin quy mô ngân hàng ln. Ngân hàng
ln có kh nng và ngun xây dng h thng kim soát ri ro hot đng, có kh
nng thm đnh và đánh giá khách hàng tt hn nên gim ri ro không thu hi
đc n. Nhng ngân hàng vi quy mô ln d dàng to nim tin đi vi khách