B GIÁOăDCăVĨăĨOăTO
TRNGăI HC KINH T TP. H CHệăMINH
TRNăLểăÁNHăTHU
CÁCăNHỂNăT TÁCăNGăN QUYTăNH
LA CHNăNGỂNăHĨNGăKHIăS DNG TH
TệNăDNG CAăKHÁCHăHĨNGăCÁăNHỂN
TI TP.H CHệăMINH
LUNăVNăTHCăSăKINHăT
Tp.H Chí Minh - Nm 2014
B GIÁOăDCăVĨăĨOăTO
TRNGăI HC KINH T TP. H CHệăMINH
TRNăLểăÁNHăTHU
CÁCăNHỂNăT TÁCăNGăN QUYTăNH
LA CHNăNGỂNăHĨNGăKHIăS DNG TH
TệNăDNG CAăKHÁCHăHĨNGăCÁăNHỂN
TI TP.H CHệăMINH
ChuyênăngƠnh:ăTƠiăchính - NgơnăhƠng
Mƣăs: 60340201
LUNăVNăTHCăSăKINHăT
NGIăHNG DN KHOA HC
TS.ăLểăTNăPHC
Tp.H Chí Minh - Nm 2014
LIăCAMăOAN
Tôi xin cam đoan lun vn “Các nhân t tác đng đn quyt đnh la chn
ngân hàng khi s dng th tín dng ca khách hàng cá nhân ti Tp. H Chí Minh” là
công trình nghiên cu ca bn thân, đc đúc kt t quá trình hc tp và nghiên cu
thc tin trong thi gian qua, di s hng dn ca TS. Lê Tn Phc. S liu
trong lun vn đc tôi thu thp và tng hp t nhng ngun thông tin đáng tin cy.
Tác gi lun vn
Trn Lê Ánh Thu
MC LC
TRANG PH BỊA
LI CAMăOAN
MC LC
DANH MCăCÁCăKụăHIU, CH VIT TT
DANH MCăCÁCăBNG BIU
DANH MCăCÁCăHỊNHăV, TH
LI M U 1
CHNG 1: TNG QUAN V CÁCăNHỂNăT TÁCăNG N QUYTăNH
LA CHNăNGỂNăHĨNGăKHIăS DNG TH TệNăDNG CAăKHÁCHăHĨNGă
CÁăNHỂN 5
1.1 Tng quan v th tín dng 5
1.1.1 Lch s hình thành và phát trin ca th tín dng trên th gii 6
1.1.2 Khái nim th tín dng 5
1.1.3 c đim ca th tín dng 7
1.1.4 Phân loi th tín dng 8
1.1.5Các ch th tham gia trên th trng th tín dng 10
1.1.6 Tin ích và ri ro ca th tín dng 13
1.2 Khái nim v khách hàng cá nhân 13
1.3 C s lý thuyt các nhân t tác đng đn hành vi la chn ngi tiêu dùng 16
1.3.1 Xu hng tiêu dùng 17
1.3.2 Thuyt hành đng hp lý (TRA- Theory of Reasoned Action) 18
1.3.3 Thuyt hành vi hoch đnh (TPB – Theory of Planned Behavior) 19
1.3.4 Mô hình chp nhn công ngh (TAM- Technology Acceptance Model) 19
1.4 Tng quan v các nhân t nh hng đn quyt đnh la chn ngân hàng ca
khách hàng cá nhân 20
1.4.1 Nhn bit thng hiu 20
1.4.2 Thái đ đi vi chiêu th 21
1.4.3 Cht lng dch v 21
1.4.4 Chi phí s dng th 24
1.5 Các nghiên cu liu nghiên cu liên quan đn s la chn ngân hàng ca khách
hàng cá nhân khi s dng th tín dng 24
1.6 Mô hình nghiên cu đ xut và các gi thuyt kim đnh 26
1.6.1 Mô hình nghiên cu đ xut 26
1.6.2 Các gi thuyt kim đnh 27
1.6.3 Mô hình hi quy tuyn tính đa bin 28
Kt lun chng 1 28
CHNGă2:ăăPHỂNăTệCHăCÁCăNHỂNăT TÁCăNG N QUYTăNH LA
CHNăNGỂNăHĨNGăKHIăS DNG TH TệNăDNG CAăKHÁCHăHĨNGăCÁă
NHỂNăTI TP.H CHệăMINH 29
2.1 Thc trng hot đng th tín dng ti các ngân hàng trên đa bàn Tp.HCM 29
2.1.1 C s h tng cho vic phát trin hot đng th tín dng ti Tp.HCM 29
2.1.2 Tình hình hot đng th tín dng ti các ngân hàng trên đa bàn Tp.HCM 30
2.1.3 Nhng rào cn đi vi hot đng thanh toán th tín dng ti Tp.HCM 34
2.1.4 Thc trng s dng th tín dng ca khách hàng cá nhân ti Tp.HCM 35
2.1.5 V c s h tng phc v cho thanh toán th 37
2.2 Phân tích các nhân t tác đng đn quyt đnh la chn ngân hàng khi s dng
th tín dng ca khách hàng cá nhân ti Tp. H Chí Minh 39
2.2.1 Thit k nghiên cu 39
2.2.2 Mu nghiên cu 39
2.2.3 Quy trình nghiên cu 39
2.2.4 Xây dng thang đo nghiên cu 42
2.2.5 Phng pháp phân tích d liu 44
2.3 Phân tích kt qu nghiên cu 46
2.3.1 Mô t mu nghiên cu 46
2.3.2 Kim đnh thang đo 50
2.3.3 Kim đnh các gi thuyt, mô hình nghiên cu thông qua phân tích hi quy . 56
2.3.4 ánh giá tác đng các nhân t nh hng đn quyt đnh la chn ngân hàng
cung cp dch v th tín dng ca khách hàng cá nhân 61
Kt lun chng 2 62
CHNG 3: GIIă PHÁPă PHÁTă TRIN TH TệNă DNGă DĨNHă CHOă KHÁCHă
HĨNGăCÁăNHỂNăTI TP.H CHệăMINH 64
3.1 nh hng phát trin th trng th tín dng ti Tp.HCM trong thi gian ti . 64
3.1.1 nh hng trong nghip v phát hành th 66
3.1.2 nh hng trong nghip v thanh toán th 65
3.2 Gii pháp gia tng các nhân t tác đng tích cc đn quyt đnh la chn ngân
hàng khi s dng th tín dng ca khách hàng cá nhân ti Tp. HCM 66
3.2.1 Nhóm gii pháp tng cng hot đng chiêu th 66
3.2.2 Nhóm gii pháp nâng cao uy tín, thng hiu ca ngân hàng 67
3.2.3 Nhóm gii pháp nâng cao cht lng dch v th tín dng 69
3.2.4 Nhóm gii pháp tn dng nh hng ca ngi xung quanh 71
3.2.5 Nhóm gii pháp đa dng hóa chi phí s dng th 71
3.3 Gii pháp phát trin hot đng th tín dng ti các NHTM ti Tp.HCM 71
3.3.1 Gii pháp phát trin s lng khách hàng s dng th tín dng 71
3.3.2 Gii pháp phát trin mng li thanh toán th 71
3.3.3 Gii pháp v đu t công ngh và con ngi 71
3.3.4 Gii pháp phát trin các dch v gn vi thanh toán th 71
3.4 Gii pháp h tr hot đng th tín dng 72
3.4.1 Gii pháp t phía Chính ph 76
3.4.2 Gii pháp t phía NHNN 77
Kt lun chng 3………………………………………………………… …… 79
KT LUN 80
DANH MCăTĨIă LIU THAM KHO
PH LC
DANH MCăCÁCăKụăHIU, CH VIT TT
1. ATM (Automatic Teller Machine): Máy rút tin t đng
2. VCNT: n v chp nhn th
3. EFA (Exploratory Factor Analysis): Phân tích nhân t khám phá
4. KMO (Kaiser-Mayer-Olkin): H s Kaiser-Mayer-Olkin
5. NHNN: Ngân hàng nhà nc
6. NHPHT: Ngân hàng phát hành th
7. NHTTT: Ngân hàng thanh toán th
8. NHTMCP: Ngân hàng thng mi c phn
9. PIN (Personal Identification Number): Mư s đnh v cá nhân
10. POS (Point of sale terminal): im chp nhn th
11. SERQUAL (Service quality): Cht lng dch v
12. Sig (Observed significant level): Mc ý ngha quan sát
13. SPSS (Statiscial Package for the social sciences): Phn mm thng kê cho
khoa hc xư hi
14. TAM (The Technology Acceptance Model): Mô hình tip nhn công ngh
15. TPB (Theory Of Planned Behaviour): Mô hình hành vi d đnh
16. TRA (Theory Of Reasoned Action): Mô hình hành đng hp lý
17. TP. HCM: Thành ph H Chí Minh
18. TCPHT: T chc phát hành th
19. TTKDTM: Thanh toán không dùng tin mt
20. VIF (Variance Inflation Factor): H s nhân t phóng đi phng sai
21. WTO (World Trade Organization): T chc thng mi th gii
DANH MCăCÁCăBNG BIU
Bng, biu Trang
Bng 1.1: Các thành phn ca mô hình E-SQ 23
Bng 2.1: Kt qu Cronbach Alpha ca các khái nim nghiên cu 51
Bng 2.2: Kt qu bng phân tích nhân t khám phá EFA 52
Bng 2.3: Thang đo chính thc 54
Bng 2.4: Kt qu Cronbach Alpha ca các thang đo 55
Bng 2.5: Kt qu phân tích tng quan 57
Bng 2.6: Các ch s ca mô hình hi quy 59
Bng 2.7: Bng kt qu kim đnh ANOVA 59
Bng 2.8: H s hi quy ca các yu t trong mô hình 60
Bng 2.9 Kt qu kim đnh gi thuyt 61
DANH MCăCÁCăHỊNHăV,ă TH
Hìnhăv,ăđ th Trang
Hình 1.1: Mô hình tin trình ra quyt đnh s dng 17
Hình 1.2: Mô hình TRA 18
Hình 1.3: Mô hình TPB 19
Hình 1.4: Mô hình TAM 20
Hình 1.5: Mô hình nghiên cu đ ngh 27
Hình 2.1: Th phn th tín dng quc t ti Vit Nam nm 2013 30
Hình 2.2: S lng th ngân hàng ti Vit Nam (2007-2013) 35
Hình 2.3: S lng máy ATM và máy POS ti Vit Nam (2007-2013) 37
Hình 2.4: Quy trình nghiên cu 41
Hình 2.5: C cu gii tính trong mu nghiên cu 46
Hình 2.6: C cu đ tui trong mu nghiên cu 47
Hình 2.7: C cu thu nhp trong mu nghiên cu 47
Hình 2.8: C cu tình trng hôn nhân trong mu nghiên cu 48
Hình 2.9: C cu trình đ hc vn trong mu nghiên cu 48
Hình 2.10: C cu lnh vc làm vic trong mu nghiên cu 49
Hình 2.11: C cu ngân hàng đc la chn s dng th tín dng 49
1
LI M U
1. LỦ do chnăđ tƠi
Vic gia nhp WTO đư và đang mang li cho Vit Nam nhiu c hi cng nh
thách thc trong công cuc xây dng, phát trin kinh t. S m ca ngày càng cao
cho doanh nghip nc ngoài hot đng ti Vit Nam, c th là các ngân hàng nc
ngoài, khin các ngân hàng Vit Nam đang đi mt vi vic chia s th phn trong
nhiu lnh vc hot đng nh huy đng vn, tín dng, dch v Bên cnh đó, s tin
b ca khoa hc k thut đư mang li mt bc tranh mi, mt s cnh tranh mi
trong lnh vc ngân hàng. Mt s tht hin nhiên rng ngân hàng nào chm chp
trong vic phát trin công ngh, dch v ngân hàng đin t thì kh nng cnh tranh
s kém hn do không th đáp ng đc nhu cu đa dng ca khách hàng. Trong đó,
th tín dng là mt công c quan trng giúp các ngân hàng m rng hot đng, tip
cn và phc v khách hàng.
Mt khác, khi mc sng ngi dân ngày càng cao vi nhu cu đa dng, xu
hng thanh toán không dùng tin mt s ngày mt gia tng. Vic s dng th tín
dng ngày nay đang dn ph bin do không ch đem li s thun li cho khách hàng
trong vic không cn s dng tin mt nhng vn đáp ng các nhu cu thanh toán
đa dng ca mình mà còn giúp các ngân hàng đy mnh cho vay cá nhân.Mc dù
quy mô th trng th thanh toán ca Vit Nam tng đi nh, nhng đây là mt
trong nhng th trng có xu hng phát trin nng đng nht. Quy mô dân s tr
không ngng m rng cùng vi s phát trin ca công ngh và xu hng thng
mi đin t ngày càng thnh hành là nhng yu t c bn khin th trng th thanh
toán Vit Nam phát trin nhanh trong vài nm tr li đây. Nm bt đc nhu cu
trên, các ngân hàng đang xúc tin thu hút khách hàng s dng th tín dng bng
nhiu chính sách nh u đưi phí phát hành, đa dng hóa các kênh giao dch, m
rng mng li phân b cùng vi các điu kin tín dng u đưi, chng trình
khuyn mưi.
2
Xét v tng th, thành ph H Chí Minh là mt khu vc có trình đ dân trí cao,
là trung tâm tài chính thng mi phát trin hàng đu ca đt nc nên vic ngi
dân có kh nng s dng dch v th tín dng là khá cao. Vì th, vic nghiên cu
các nhân t tác đng đn vic la chn ngân hàng ca khách hàng cá nhân khi có ý
đnh s dng th tín dng s giúp cho các NHTM Vit Nam bit đc đng c la
chn ngân hàng, qua đó có th ci tin dch v, thu hút, đáp ng nhu cu khách
hàng mt cách tt nht, đó là lý do tác gi chn đ tài: “Các nhân t tác đng đn
quyt đnh la chn ngân hàng khi s dngth tín dng ca khách hàng cá nhân
ti Tp. H Chí Minh”
2. Mcătiêuănghiênăcu
- Xác đnh các nhân t tác đng đn vic la chn ngân hàng đ s dng th tín
dngca khách hàng cá nhân.
- Da vào mô hình cng nh các lý thuyt liên quan đ nghiên cu, xây dng
mô hình đo lng các nhân t tác đng đn quyt đnh la chn ngân hàng khi s
dng th tín dng ca khách hàng cá nhân ti Tp. H Chí Minh.
- Tin hành phân tích các nhân t nh hng cng nh mc đ tác đng ca các
nhân t trên đn vic la chn ngân hàng khi s dng th tín dng ca khách hàng
cá nhân ti Tp. H Chí Minh.
- xut mt s gii pháp nhm nâng cao cht lng th tín dng, duy trì và
thu hút thêm lng khách hàng cá nhân s dng th tín dng cho các NHTM Vit
Nam ti Tp. H Chí Minh.
3. iătngăvƠăphmăviănghiênăcu
- i tng nghiên cu các nhân t tác đng đn quyt đnh la chn ngân hàng
khi s dng th tín dng ca khách hàng cá nhân.
- Phm vi nghiên cu: Tình hình hot đng th tín dng ti Thành ph H Chí
Minht nm 2007-2013. i tng kho sát là các khách hàng cá nhân s dng th
3
tín dng ca các ngân hàng nc ngoài và ngân hàng trong nc trên đa bàn thành
ph H Chí Minh. Thi gian nghiên cu đc tin hành trong 6 tháng t tháng 2
đn tháng 8 nm 2014.
4.ăPhngăphápănghiênăcu
- Nghiên cu đc tin hành qua 2 bc là nghiên cu s b bng phng pháp
đnh tính thông qua tho lun nhóm và phng vn trc tip đ hoàn thin bng câu
hi; nghiên cu chính thc bng phng pháp đnh lng nhm phân tích và kim
đnh các gi thuyt, mô hình nghiên cu.
- Ngun d liu: gm có d liu th cp và d liu s cp
+ D liu th cp:
D liu đc thu thp t nhiu ngun khác nhau: các bài báo, các đ tài nghiên
cu trong và ngoài nc, tài liu đin t, các tài liu khác có liên quan đn đ tài
nghiên cu.
+ D liu s cp: đc thu thp bng các phng pháp sau
Phng pháp tho lun: Phng pháp này đc thc hin vi mt s khách
hàng s dng th tín dng nhm thu thp thêm thông tin và hoàn thin bng câu hi.
Phng pháp kho sát bng bng hi: Bng hi đc xây dng da trên c s
mô hình nghiên cu ca đ tài và thông tin thu thp t phng vn, tho lun nhm
thu thp thông tin đa vào phân tích và kim đnh các gi thuyt nghiên cu.
Phng pháp chn mu nghiên cu: Mu nghiên cu đc chn theo phng
pháp phi xác sut.
Phng pháp thng kê toán hc: X lý s liu thu đc bng phn mm SPSS.
5. ụănghaăthcătinăcaăđătƠiănghiênăcu
4
Vic tìm hiu các nhân t thc s tác đng đn quyt đnh la chn ngân hàng
khi s dng th tín dng giúp cho các ngân hàng hiu đc đng c dn dt khách
hàng la chn ngân hàng, t đó ngân hàng s có s điu chnh, phát trin thích hp
trong vic qun lý sn phm th tín dng nhm thu hút khách hàng.
6. KtăcuăđătƠiănghiênăcu
- Chng 1: Tng quan v th tín dng và các nhân t nh hng đn quyt đnh
la chn ngân hàng khi s dng th tín dng ca khách hàng cá nhân.
- Chng 2: Phân tích các nhân t tác đng đn quyt đnh la chn ngân hàng
khi s dng th tín dng ca khách hàng cá nhân ti Tp. H Chí Minh.
- Chng 3: Gii pháp phát trin hot đng th tín dng dành cho khách hàng cá
nhân ti Tp. H Chí Minh.
5
CHNGă1:ăTNG QUAN V CÁCăNHỂNăT TÁCăNG N
QUYTăNH LA CHNăNGỂNăHĨNGăKHI S DNG TH TệNă
DNG CAăKHÁCHăHĨNGăCÁăNHỂN
1.1Tng quan v th tínădng
1.1.1 Lch s hìnhăthƠnhăvƠăphátătrin ca th tínădng trênăth gii
S ra đi ca tin t và sau đó là tin đin t đư làm thay đi b mt ca sn
xut và lu thông hàng hóa. Chic th đu tiên đánh du cuc cách mng v th tín
dng bt ngun t mt tình hung khá thú v. Vào nm 1949, sau khi n ti mt
nhà hàng, doanh nhân M Frank Mc Namara phát hin không mang theo tin mt
và phi gi đin cho ngi nhà mang tin đn tr. Lúc đó M, các loi th mua
hàng, mua xng đư ph bin nhng tin mt vn chim t trng ln trong các giao
dch. T nhng bt cp trên, Frank đư sáng to ra th “Diners Club”, mt loi th tín
dng đu tiên trên th gii. Vi l phí hàng nm là 5USD, nhng ngi mang th
“Diners Club” có th ghi n khi đi n 27 nhà hàng nm trong hoc ven thành
phNew York. Chính vì s tin li ca Diners Club cng nh s a thích ca c
ch th ln VCNT nên đn nm 1955, hàng lot các loi th tng t ra đi, nh:
Trip Charge, Goldenkey, Gourment, Guest Club, Esquire Club, American Express.
Trong giai đon này, phn ln th dành cho gii doanh nhân giàu có, nhng
ngi có thu nhp cao. Sau đó, các ngân hàng đư cm nhn rng gii bình dân mi
là đi tng s dng th ch yu trong tng lai nên bt đu đ ý đn phân đon th
trng rng ln này. Khi tng lp bình dân bt đu s dng th Bank Americard do
Bank of American phát hành (vào nm 1960) thì vic kinh doanh ca ngân hàng này
tr nên phát đt và các ngân hàng thng mi khác bt đu chy đua phát hành th
tín dng. Nm 1967, Bank Americard gp phi s cnh tranh khc lit ca
Mastercharge (do t chc Western States Bankcard Association phát hành). T đây,
kinh doanh loi hình dch v mi này phát trin rm r không ch trên đt M.
6
phù hp vi s phát trin này, Bank Americard đư tr thành VISA USA (1977) và
sau đó là T chc VISA Quc t còn Mastercharge tr thành T chc Mastercard
Quc t (1979). Nhn ra rng ngi tiêu dùng không e ngi vic tr lưi t 16% đn
20% trên bng quyt toán th tín dng ca h, các công ty vin thông quc t, công
ty xe hi, bo him, các hưng hàng không… đư tham gia th trng.Tip đó, th
JCB, AMEX cng gia nhp và tng cng cnh tranh trong th trng th tín dng.
1.1.2 Kháiănim th tínădng
Theo t đin Oxford, th tín dng đc đnh ngha là mt th nha phát hành
bi ngân hàng hay t chc tài chính cho phép ch th mua hàng hay dch v trên c
s tín dng. Theo bách khoa toàn th m Wikpedia, th tín dng là mt th thanh
toán cho phép ch th thanh toán hàng hóa hay dch v da trên li ha s thanh
toán li, và ngi phát hành cung cp cho ch th mt hn mc tín dng tun hoàn
đ thanh toán cho ngi bán hàng hoc ng tin mt trc cho ch th.
Ti Vit Nam, theo iu24 ca Th l thanh toán không dùng tin mt, đc
ban hành kèm theo Quyt đnhs 22/Q-NH1 ngày 21-02-1994 ca Thng đc
Ngân hàng Nhà nc, th tín dng đc đ cp đn là mt trong nhng hình thc
ca th thanh toán và đc mô t nh sau “do ngân hàng phát hành và bán cho
khách hàng s dng đ tr tin hàng hoá, dch v, các khon thanh toán khác và rút
tin mt ti các ngân hàng đi lý thanh toán hay các quy tr tin mt t đng” và
“Th tín dng áp dng đi vi khách hàng có đ điu kin đc ngân hàng đng ý
cho vay tin. Khách hàng ch đc thanh toán s tin trong phm vi hn mc tín
dng đã đc ngân hàng chp thun bng vn bn.”
Theo khon 5 iu 2 Quy ch phát hành, thanh toán, s dng và cung cp
dch v h tr hot đng th ngân hàng, đc ban hành kèm theo Quyt đnh s
20/2007/Q-NHNN ngày 15-5- 2007 ca Thng đc Ngân hàng Nhà nc có đnh
ngha “Th tín dng (credit card): Là th cho phép ch th thc hin giao dch th
trong phm vihn mc tín dng đc cp theo tha thun vi t chc phát hành
th”. Trong đó, khái nim “giao dch th” đc hiu là “vic s dng th đ gi,
7
np, rút tin mt, thanh toán tin hàng hoá, dch v, s dng các dch v khác do t
chc phát hành th, t chc thanh toán th cung ng”.
Trong nghiên cu này, cn c vào nhng thuc tính c bn ca th tín dng và
các khái nim mà các tác gi đư nêu, khái nim v th tín dng đa ra nh sau:
“Th tín dng là công c thanh toán do ngân hàng hoc t chc phi ngân hàng
phát hành theo tha thun vi ch th đ đáp ng các nhu cu tín dng, thanh toán
trong mt hn mc tín dng nht đnh thông qua vic xác lp quan h thanh toán
gia ch th vi đn v chp nhn th (VCNT), đng thi cng xác lp quan h
vay n gia ch th vi t chc đã phát hành th”.
Theo đó, t chc phát hành th s ng tin trc cho đn v chp nhn và ch
th s thanh toán li sau cho t chc phát hành th. Th tín dng cho phép ch th
tr dn s tin thanh toán trong tài khon bng cách thanh toán mt s d ti thiu
trc ngày đáo hn ghi rõ trên bng sao kê giao dch hàng tháng mà không phi
thanh toán toàn b s d. Ch th trong trng hp thanh toán toàn b s d n vào
ngày đn hn thì s đc min lưi hoàn toàn, nu không ch th s chu mt mc lưi
sut pht quá hn tính cho toàn b s d n còn li. Khi toàn b s tin phát sinh
đc hoàn tr li cho ngân hàng, hn mc tín dng ca ch th đc khôi phc li
nh ban đu. ây là tính cht “tun hoàn” ca th tín dng.
1.1.3 căđim ca th tínădng
Th nht, th tín dng luôn gn lin vi mt ch th nht đnh. Ch th này
chính là ch s hu ca th tín dng. Tên và có th là hình nh ca ch th đc in
ngay trên th và ch th cng phi ký tên lên mt sau ca th ngay khi nhn th
trc s chng kin ca nhân viên t chc phát hành th (TCPHT).
Th hai, th tín dng đc phát hành t mt tha thun gia ch th vi
TCPHT. Tha thun này có hình thc pháp lý là hp đng s dng th tín dng.
đi đn ký kt đc hp đng s dng th tín dng, ch th phi chng minh đc
8
nng lc ch th, kh nng tài chính, kh nng tr n ca mình. Là mt đn v kinh
doanh chuyên nghip v trung gian thanh toán và tín dng, TCPHT s đt ra các
điu kin đ thm đnh các kh nng này ca ch th.
Th ba, th tín dng luôn gn lin vi mt tài khon ngân hàng nht đnh. ó
là tài khon ca chính ch th m ti TCPHT nu TCPHT cng là ngân hàng, hoc
ti mt ngân hàng mà TCPHT y quyn nu TCPHT không phi là ngân hàng.
Th t, th tín dng làm phát sinh quan h cam kt thanh toán “liên hoàn”.
Cam kt thanh toán “liên hoàn” là các cam kt thanh toán ca các t chc trung gian
cho VCNT.
Th nm, th tín dng làm phát sinh quan h vay n gia ch th vi TCPHT.
1.1.4 Phơnăloi th tínădng
1.1.4.1 Theo phm vi s dng th
Th tínădng niăđa
Là loi th có phm vi s dng đc gii hn trong phm vi lưnh th mt quc
gia, có và c s chp nhn th thuc cùng mt nc, do vy đng tin đc s dng
trong giao dch mua bán hàng hoá hay rút tin mt phi làđng ni t.
Th tínădng quc t
Là loi th do các ngân hàng, t chc tài chính trong nc và quc t thành
viên ca các t chc th quc t phát hành, đc chp nhn trên toàn cu, s dng
ngoi t mnh đ thanh toán. Th quc t đc h tr và qun lý bi nhng t chc
tài chính ln nh Master Card, VISA hoc các công ty điu hành nh AMEX, JCB,
Diners Club… hot đng theo mt h thng thng nht, đng b.
1.1.4.2 Theoăđiătng s dng
Th cáănhơn
9
Là th đc phát hành cho cá nhân có nhu cu s dng th và có kh nng đáp
ng các điu kin phát hành th, gm có hai loi là th chính và th ph:
- Th chính: do cá nhân đng tên xin phát hành th cho chính mình s dng và
cá nhân đó là ch th chính.
- Th ph: ch th chính xin phát hành th ph cho ngi khác s dng. Ch th
chính chu trách nhim toàn b chi tiêu ca th ph.
Th côngăty
Là loi th dùng cho công ty đ thanh toán cho hot đng kinh doanh ca
mình. Công ty đng tên ký hp đng s dng th và y quyn cho ngi đng tên
trên th tín dng s dng và công ty s thanh toán mi giao dch liên quan đn th.
1.1.4.3 Theo hn mcătínădng
Thông thng, hn mc tín dng ca th đc phân ra thành nhiu cp khác
nhau tùy tng ngân hàng, trong đó hn mc tín dng là mc d n ti đa mà ch th
đc phép s dng trong mt chu k tín dng. Nhìn chung Vit Nam có ba cp:
- Th chun: hn mc tín dng ti đa là 50.000.000 VND
- Th vàng: hn mc tín dng t 50.000.000 VND ti 300.000.000 VND
- Th bch kim: hn mc tín dng t 300.000.000 VND tr lên.
1.1.4.4 Theoăcôngăngh sn xut
Th dp ni (Embossed Card)
Th đc sn xut da trên công ngh khc ch ni, tm th đu tiên đc sn
xut theo công ngh này nhng hin không còn s dng vì d b làm gi.
Th bngăt (Magnetic Stripe)
10
Th đc sn xut da trên k thut th tín vi hai bng t cha thông tin đc
mư hoá mt sau ca th. Th này đc s dng ph bin trong vòng 20 nm tr li
đây nhng cng có th b ngi khác li dng vì thông tin ghi trong th hp và
mang tính c đnh nên không th áp dng k thut mư hóa an toàn, có th đc đc
d dàng bng thit b gn máy vi tính.
Th thôngăminhă(SmartăCard)
Là th h th mi nht ca th thanh toán, có tính an toàn bo mt rt cao. Th
thông minh da trên k thut x lý tin hc nh gn vào th mt chíp đin t có cu
trúc ging nh mt máy tính hoàn ho. Ti Vit Nam, công ngh th thông minh
theo tiêu chun EMV (tiêu chun chung cho các th thanh toán đc xây dng bi
ba t chc th hàng đu th gii là Europay, Mastercard và Visa) đư đc bt đu
phát trin t nm 2007.
1.1.4.5 Theo ch th phátăhƠnh
Th doăngơnăhƠngăphátăhƠnhă(BankăCard)
ây là loi th do ngân hàng phát hành giúp cho khách hàng s dng mt cách
linh hot tài khon ca mình ti ngân hàng trong gii hn tín dng đc cp.
Th do t chcăphiăngơnăhƠngăphátăhƠnhă(Non-bank Card)
ây là th do các công ty tài chính phát hành, có chc nng tng t nh th do
ngân hàng phát hành nhng có các điu kin xét duyt cng nh mc phí riêng.
1.1.5 Cácăch th thamăgiaătrênăth trng th tínădng
Ch th (Card Holder)
Ch th là cá nhân hoc là ngi đc u quyn nu là th công ty đc ngân
hàng phát hành cp th đ s dng. Ch có ch th mi có quyn s dng th đng
tên mình đ thanh toán tin hàng hoá dch v hay rút tin mt trong gii hn ngân
hàng quy đnh.
11
Quyn hn:
- S dng th đ thanh toán tin hàng hoá dch v hay rút tin mt ti máy
ATM, ti ngân hàng thanh toán hay ti c s chp nhn thanh toán th POS.
- Khiu ni ngân hàng phát hành khi có sai sót trong bng kê giao dch hay khi
VCNT yêu cu phi tr thêm ph phí khi nhn thanh toán bng th.
Nghaăv
- Cung cp đy đ và chính xác các thông tin cn thit theo yêu cu ca ngân
hàng phát hành th khi xin s dng th và trong quá trình s dng th.
- Thanh toán đy đ vàđúng hn cho ngân hàng phát hành các khon vay, lưi và
phí phát sinh do vic s dng th theo quy đnh ca ngân hàng.
NgơnăhƠngăphátăhƠnhăth - NHPHT (Issuing bank)
NHPHT là ngân hàng đc Ngân hàng nhà nc (NHNN) cho phép thc hin
nghip v phát hành th. i vi th ni đa, NHPHT phi có nng lc tài chính,
không vi phm pháp lut, đm bo h thng trang thit b phù hp tiêu chun an
toàn cho hot đng phát hành và thanh toán th, có đi ng cán b đ nng lc
chuyên môn đ vn hành và qun lý. i vi th quc t, NHPHT phi đc
NHNN cp giy phép hot đng ngoi hi và cho phép thc hin dch v thanh toán
quc t và phi là thành viên ca t chc th quc t.
Quyn hn:
- Xem xét vic phát hành th cho ch th và hng dn ch th cách s dng
cng nh các quy đnh cn thit khi s dng th. Thu các khon lưi và phí trong
các hot đng phát hành và thanh toán th.
- Yêu cu NHTTT và VCNT cung cp thông tin và thc hin các bin pháp
cn thit nhm đm bo an toàn trong hot đng thanh toán th và không phi chu
trách nhim v các thit hi do vic không tuân th các yêu cu này gây ra.
Nghaăv :
12
- Tuân th các quy đnh v phát hành th ca t chc th quc t và NHNN.
- ng ký mu th và nhưn hiu thng mi in trên th ti NHNN.
- Thanh toán đy đ kp thi cho NHTTT và VCNT đi vi các giao dch th
đúng hp đng.
NgơnăhƠngăthanhătoánăth - NHTTT (Acquiring Bank)
NHTTT là nhng ngân hàng ch làm chc nng trung gian thanh toán gia ch
th và NHPHT. NHTTT nhn thanh toán th qua mng li các c s chp nhn th
mà nó ký hp đng thanh toán th. Khi tham gia thanh toán th, NHTTT thu đc
các khon phí chit khu đi lý, đng thi cung cp các dch v đi lý khác cho các
VCNT nh: dch v thu chi, x lý tng kt, gii quyt khiu ni, thc mc.
Quyn hn:
- Yêu cu NHPHT thanh toán đy đ và kp thi đi vi các giao dch th đc
thc hin theo đúng hp đng s dng th
- Yêu cu VCNT hoàn tr tin đi vi các giao dch thc hin không đúng hp
đng thanh toán th, thu gi th không hp l.
- Yêu cu VCNT cung cp các thông tin cn thit liên quan đn các giao dch
th ca ch th ti VCNT
Nghaăv :
- Hng dn các bin pháp, quy trình k thut nghip v và bo mt trong
thanh toán th đi vi VCNT theo quy đnh ca NHPHT và phi chu trách nhim
v các thit hi gây ra do không thc hin đúng các quy đnh đó.
- Cung cp kp thi và đy đ bng tin cnh giác cho t chc th quc t.
năv chp nhn th (VCNT)
13
VCNT là đn v bán hàng hoá - dch v có ký kt hp đng chp nhn thanh
toán th vi NHTTT hoc vi NHPHT. VCNT có th là nhà hàng, khách sn, sân
bay, ca hàng, siêu th hay các đn v nhn ng tin mt, các ngân hàng đi lý.
Quyn hn:
- Yêu cu NHPHT, NHTTT thanh toán mt cách đy đ, kp thi các giao dch
th đc thc hin theo đúng hp đng.
- Kim tra tính hiu lc ca th hoc tiêu chun th theo qui đnh ca NHPHT
hoc NHTTT và t chi chp nhn th hoc tiêu chun theo quy đnh ca NHPHT
hoc NHTTT.
Ngha v:
- Gi bí mt các thông tin liên quan đn th và ch th tr trng hp ch th
đng ý hay NHPHT và NHTTT yêu cu.
- Thc hin đy đ các quy trình k thut nghip v liên quan đn các giao dch
th ca ch th mà NHTTT hoc ngân hàng phát hành th yêu cu và hng dn.
T chc th quc t
Là t chc quc t cp phép thành viên cho các NHPHT và NHTTT có nhim
v cung cp mt mng li vin thông toàn cu phc v cho quy trình thanh toán,
cp phép ca các ngân hàng thành viên. a ra các lut l quy đnh v th thanh
toán và là trung gian gii quyt các tranh chp khiu ni gia các thành viên. Bên
cnh đó xây dng các chng trình khuch trng m rng thng hiu ca mình.
1.1.6. TinăíchăvƠări ro ca th tín dng
1.1.6.1 Tinăích
i viăngi s dng th
14
- Có th thanh toán các giao dch ti bt k VCNT mt cách nhanh chóng,
thun tin và không quan tâm đn vic mang theo tin mt và đc cp mt hn
mc tín dng giúp h có th chi tiêu trc, tr tin sau.
- Có th kim tra s d, đim thng thông qua các thit b ca ngân hàng, giúp
ch th nm bit đc dòng chi tiêu ca mình.
- c hng các u đưi, gim giá đc bit khi thc hin giao dch ti các
VCNT và các dch v khác nh quy đi đim thng, dch v bo him, dch
v y t, tr giúp toàn cu…tùy tng loi th và tng ngân hàng.
- An toàn v tài sn khi ch có ch th bit mt mư riêng ca mình đ s dng.
i viănăv chp nhn th (VCNT)
- Tng doanh s bán hàng và thu hút thêm khách hàng, m rng th trng, ti
đa hóa lng hàng hóa, dch v cung cp. m bo chi tr, tng vòng quay ca
vn, gim chi phí thu kim đm tin mt.
- Hng u đưi t phía ngân hàng thông qua các chng trình h tr.
- Tng uy tín vi khách hàng nh là mt c s kinh doanh vn minh, hin đi.
i viăngơnăhƠngăTCPHT
- Tng doanh thu và li nhun ngân hàng thông qua vic cp tín dng bng
th. Bên cnh lưi sut tiêu dùng, thu nhp ca ngân hàng còn đn t các khon phí,
dch v nh phí thng niên, phí giao dch rút tin mt, phí tr chm và ngun thu
c đnh t các khon phí do VCNT tr.
- a dng hoá các loi hình dch v, tng cng các mi quan h trong hot
đng kinh doanh ca ngân hàng
- Hin đi hoá công ngh ngân hàng nhm đm bo cung cp dch v th tín
dng an toàn, giúp tng uy tín, danh ting ca ngân hàng.
i vi nn kinh t
- Nâng cao vai trò ca h thng ngân hàng, gim khi lng tin mt trong lu
thông, gim chi phí lu thông nh chi phí in n, bo qun tin mt, kim đm đng
thi tng khi lng chu chuyn, thanh toán trong nn kinh t, hn ch các hot
đng kinh t ngm.
15
- Thc hin chính sách qun lý v mô ca nhà nc, thc hin đ án thanh toán
không dùng tin mt. To môi trng kinh t vn minh, m rng hi nhp vi nn
kinh t th gii.
1.1.6.2 Ri ro ca th tínădng
i viăngi s dng th
- B đánh cp thông tin và k gian thc hin giao dch trên th tín dng ca mình
khi cha kp thông báo cho t chc phát hành th
- Nhân viên ti VCNT in nhiu hóa đn thanh toán cho mt th. Khi thc hin
giao dch, nhân viên c tình in nhiu b hóa đn thanh toán nhng ch cho ch th
ký mt b hóa đn và gi mo ch ký ca ch th đ đòi thanh toán t TCPHT.
- Th tín dng kích thích s tiêu dùng quá mc ca khách hàng.
i viănăv chp nhn th (VCNT)
Ri ro khi b TCPHT t chi thanh toán s tin hàng hóa dch v đư cung ng
cho ch th, hóa đn ht thi hn hiu lc, thanh toán vt hn mc. Ngoài ra, khi
thanh toán hàng hóa dch v bng th qua internet mà ch th không phi là ngi
đt mua hàng do b đánh cp thông tin dn đn các rc ri v pháp lý.
i vi ngơnăhƠngăTCPHT
- Ri ro tín dng: Th tín dng là mt hình thc cp tín dng ca ngân hàng
dành cho khách hàng da trên vic thm đnh nng lc tài chính ca khách hàng.
Khi vic thm đnh không đc tin hành đúng mc, khách hàng đc cp tín dng
nhng không có kh nng tài chính, kh nng thanh toán thì ngân hàng có nguy c
b mt khon tin đư cp cho khách hàng.
- Ri ro s dng th: bao gm
Th gi: th do các t chc ti phm hoc cá nhân làm gi cn c t nhng
thông tin ly cp đc ca th tht. Ngân hàng s phi chu hoàn toàn trách
nhim đi vi mi giao dch có mư s PIN do mình phát hành