Luận văn thạc sĩ Quản trị rủi ro thanh toán quốc tế tại Ngân hàng thương mại cổ phần đầu tư và phát triển Việt Nam

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG
I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH


PHM TH NH THY


QUN TR RI RO TRONG THANH TOÁN
QUC T TI NGỂN HÀNG THNG MI
C PHN U T VÀ PHÁT TRIN VIT NAM


LUN VN THC S KINH T


TP. H Chí Minh ậ Nm 2014
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG
I HC KINH T THÀNH PH
H CHÍ MINH


PHM TH NH THY

QUN TR RI RO TRONG THANH TOÁN
QUC T TI NGỂN HÀNG THNG MI
C PHN U T VÀ PHÁT TRIN VIT NAM

LUN VN THC S KINH T
CHUYÊN NGÀNH: Tài Chính - Ngân Hàng

MÃ S: 60340201

NGI HNG DN KHOA HC: TS. LÊ TN PHC

TP.H CHÍ MINH - 2014
LI CAM OAN

Tôi tên Phm Th Nh Thy là tác gi lun vn thc s: ắQun tr ri
ro trong thanh toán quc t ti Ngơn hƠng Thng mi C Phn u
t Và Phát trin Vit Nam”
Tôi xin cam đoan lun vn này là công trình nghiên cu đc lp ca tôi
da trên nhng kin thc hc đc, su tm, tng hp t thc t và kinh
nghim bn thân.Các s liu đc nêu trong lun vn là trung thc và có
trích dn ngun.Kt qu nghiên cu trong lun vn là trung thc, cha
đc công b trong bt k công trình nghiên cu nào khác.

TPHCM, ngày tháng nm 2014
Tác gi



Phm Th Nh Thy



MC LC
TRANG PH BỊA
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC CÁC CH VIT TT

DANH MC CÁC BNG, BIU
DANH MC CÁC S  VÀ  TH
LI M U
CHNG 1: TNG QUAN V QUN TR RI RO TRONG THANH TOÁN
QUC T TI NGỂN HÀNG THNG MI 1
1.1TNG QUAN V THANH TOÁN QUC T (TTQT) 1
1.1.1 Khái nim v thanh toán quc t 1
1.1.2. Vai trò ca hot đng thanh toán quc t 1
1.1.2.1 i vi khách hàng 1
1.1.2.2 i vi ngân hàng 2
1.1.2.3 i vi nn kinh t 3
1.1.3 Các phng thc thanh toán quc t 4
1.1.3.1 Phng thc chuyn tin 4
1.2.3.2. Phng thc nh thu 6
1.2.3.3. Phng thc tín dng chng t (L/C) 8
1.2 RI RO TRONG CÁC PHNG THC THANH TOÁN QUC T 11
1.2.1 Khái nim ri ro thanh toán quc t 11
1.2.1.1 Khái nim v ri ro: 11
1.2.1.2 Khái nim ri ro thanh toán quc t 12
1.2.2 Phân loi ri ro thanh toán quc t: 13
1.2.2.1 Ri ro nghip v (tác nghip) 13
1.2.2.2 Ri ro bin đng t giá 16
1.2.2.3 Ri ro đo đc các bên tham gia 17
1.2.2.4 Ri ro quc gia 19
1.2.3 Qun tr ri ro trong thanh toán quc t: 20

1.2.3.1 Khái nim qun tr ri ro: 20
1.2.3.2 Qun tr ri ro trong thanh toán quc t 20
1.2.4 Gii pháp qun tr ri ro trong thanh toán quc t 21
1.2.4.1 Ri ro nghip v 21

1.2.4.2 Ri ro t giá 21
1.2.4.3 Ri ro đo đc các bên tham gia 22
1.2.4.4 Ri ro quc gia 22
1.3 KINH NGHIM MT S NGÂN HÀNG TRÊN TH GII V HN
CH RI RO TRONG THANH TOÁN QUC T 22
1.3.1 Thành lp trung tâm thng mi 22
1.3.2 Phân loi khách hàng 22
1.3.3 u t vào công ngh cao 23
1.3.4 ào to ngun nhân lc 24
1.3.5 Phòng quan h quc t có chc nng v thông tin, cnh báo 24
KT LUN CHNG 1 26
CHNG 2: THC TRNG QUN TR RI RO TRONG THANH TOÁN
QUC T TI NGỂN HÀNG TMCP U T VÀ PHÁT TRIN VIT NAM.
27
2.1. GII THIU ÔI NÉT V NGÂN HÀNG TMCP U T VÀ PHÁT
TRIN VIT NAM 27
2.1.1. Gii thiu khái quát v Ngân hàng TMCP u t và Phát trin Vit Nam
27
2.1.2. Tình hình hot đng kinh doanh ti ngân hàng nm2012- 2013. 30
2.1.2.1 Hot đng huy đng vn 31
2.1.2.2 Hot đng tín dng 33
2.1.2.3 Hot đng dch v 34
2.1.2.4 Hot đng kinh doanh ngoi t 35
2.2 THC TRNG QUN TR RI RO TRONG THANH TOÁN QUC T
TI NGÂN HÀNG TMCP U T VÀ PHÁT TRIN VIT NAM 36
2.2.1 Thc trng thanh toán quc t ti ngân hàng t nm 2010-2013. 36

2.2.2. Qun tr ri ro trong hot đng thanh toán quc t ti ngân hàng TMCP
u t và Phát trin Vit Nam 41
2.2.2.1 Mô hình qun tr ri ro thanh toán quc t ti BIDV 42

2.2.2.2 Quy trình thc hin qun tr ri ro 43
2.3 THC TRNG QUN TR RI RO TRONG THANH TOÁN QUC T
TI NGÂN HÀNG TMCP U T VÀ PHÁT TRIN VIT NAM. 44
2.3.1 Ri ro nghip v 44
2.3.2 Ri ro bin đng t giá 52
2.3.3 Ri ro đo đc các bên tham gia 53
2.3.4 Ri ro quc gia, pháp lý 56
2.4 ÁNH GIÁ THC TRNG QUN TR RI RO TRONG HOT NG
THANH TOÁN QUC T TI NGÂN HÀNG 58
2.4.1 Các kt qu đt đc 58
2.4.2 Nhng hn ch: 69
KT LUN CHNG 2 71
CHNG 3:  XUT CÁC GII PHÁP NỂNG CAO HIU QU QUN
TR RI RO TRONG THANH TOÁN QUC T TI NGÂN HÀNG TMCP
U T VÀ PHÁT TRIN VIT NAM. 72
3.1. NH HNG PHÁT TRIN CA NGÂN HÀNG TMCP U T VÀ
PHÁT TRIN VIT NAM 72
3.1.1 nh hng phát trin kinh doanh đn 2015: 72
3.1.2 nh hng phát trin thanh toán quc t đn 2015: 74
3.1.3 Gii pháp đy mnh hot đng tài tr thng mi giai đon 2013-2015 .75
3.2. GII PHÁP HN CH RI RO THANH TOÁN QUC T CN ÁP
DNG TI NGÂN HÀNG TMCP U T VÀ PHÁT TRIN VIT NAM 76
3.3. CÁC KIN NGH 80
3.3.1 Kin ngh đi vi c quan nhà nc 80
3.3.1.1 Chính ph 80
3.3.1.2 Ngân hàng nhà nc 82
3.3.2 Kin ngh vi khách hàng, doanh nghip xut nhp khu. 84
KT LUN CHNG 3 85
KT LUN 86
TÀI LIU THAM KHO

CÁC T VIT TT C S DNG TRONG LUN VN

BIDV Ngân Hàng TMCP u T và Phát Trin Vit Nam
TTQT Thanh toán quc t
CTQT Chuyn tin quc t
TTTT Trung tâm thanh toán
XK Xut khu
NK Nhp khu
XNK Xut nhp khu
TTTM Tài tr thng mi
NHTM Ngân hàng thng mi
TT Chuyn tin bng đin
D/P Nh thu tr ngay
D/A Nh thu tr chm
L/C Phng thc tín dng chng t
NH Ngân hàng
NHNN Ngân hàng nhà nc
TFC Trung tâm tác nghip và tài tr thng mi




DANH MC CÁC BNG BIU
Bng
Tên bng
Trang
Bng 2.1

Quá trình hình thành và phát trin ngân hàng BIDV
28
Bng 2.2
Mng li ngân hàng BIDV t nm 2010-2013
29
Bng 2.3
S lng nhân viên BIDV t 2010-2013
30
Bng 2.4
Kt qu hot đng kinh doanh ti BIDV t 2012-2013
31
Bng 2.5
Tình hình huy đng vn ca BIDV giai đon 2010 ậ
2013
32
Bng 2.6
Tình hình hot đng tín dng ca BIDV giai đon
2010 ậ 2013
33
Bng 2.7
Tình hình hot đng dch v ca BIDV giai đon 2010
ậ 2013
34
Bng 2.8
Kinh doanh ngoi t giai đon 2010 ậ 2013
35
Bng 2.9
Doanh s thanh toán XNK t 2010 ậ 2013
36
Bng 2.10

C cu doanh s thanh toán XK, NK t 2010 ậ 2013
37
Bng 2.11
T trng doanh s ca các phng thc TTQT trong
tng doanh s TTQT giai đon 2010-2013
38
Bng 2.12
Doanh s chuyn tin ti BIDV nm 2010-2013
38
Bng 2.13
S liu hot đng CTQT đi bng phng thc TTR ti
BIDV nm 2010-2013
39
Bng 2.14
S liu hot đng CTQT đn bng phng thc TTR
ti BIDV nm 2010-2013
40
Bng 2.15
Doanh s TTTM t nm 2010-2013
40
Bng 2.16
Phí TTTM ti BIDV t nm 2010-2013
41




DANH MC CÁC S 

S đ
Tên s đ
Trang
S đ 1.1
Quy trình thanh toán T/T tr trc
5
S đ 1.2
Quy trình thanh toán T/T tr sau
5
S đ 1.3
Quy trình thanh toán nh thu
8
S đ 1.4
Quy trình thanh toán LC
11

LI M U

1. Tính cp thit ca đ tƠi
Sau 7 nm gia nhp WTO k t nm 2006, kinh t Vit Nam đã phát trin mnh
trên mi lnh vc, đc bit là thu hút đu t nc ngoài, thng mi, dch v. Qua xp
hng ca WTO, th hng ca Vit Nam xét theo kim ngch xut, nhp khu hàng hóa
nm 2003 ln lt  v trí 50 và 42 trên toàn cu. Tuy nhiên, đn nm 2012, th hng
xut khu hàng hóa ca nc ta đã tng 13 bc, lên v trí th 37 trong s các nc, vùng
lãnh th trên toàn th gii, trong khi nhp khu ca Vit Nam tng 18 bc, xp v trí th
34.
S phát trin mnh m quan h kinh t quc t không nhng v chiu rng mà
còn v chiu sâu.Tích cc hi nhp kinh t quc t đem li nhiu c hi kinh t nh hàng
hoá xut khu có th tip cn th trng tt hn, thu hút đc nhiu vn đu t nc
ngoài hn và nhiu li ích gián tip khác. iu đó đng ngha vi vic các doanh nghip

s tng cng thng mi quc t.Và không phi lúc nào các nhà xut nhp khu cng có
th thanh toán tin hàng trc tip cho nhau mà thng phi s dng kênh trung gian là h
thng ngân hàng thng mi.Vi tc đ nhanh,đ chính xác cao cùng vi vic h tr, t
vn tt cho các khách hàng là mc tiêu hàng đu ca ngân hàng trong thanh toán quc t.
Tuy nhiên hot đng thanh toán quc t cng ging nh các hot đng khác ca
ngân hàng tim n nhiu ri ro vì s đa dng, phc tp ca yu t quc t mang li.
Vì vy vic nghiên cu mt cách có h thng các ri ro xut hin trong thanh
toán quc t nâng cao hiu qu thanh toán quc t cho ngân hàng là cn thit. Xut
phát t nhng yêu cu trên, hc viên la chn và nghiên cu đ tài “Qun tr ri ro
trong thanh toán quc t ti Ngân hàng Thng mi C phn u t và Phát trin
Vit Nam”.
2. Mc tiêu nghiên cu:
Mc đích nghiên cu ca đ tài tp trung vào ba ni dung chính:
− Tìm hiu tng quan v qun tr ri ro trong thanh toán quc t ti Ngân hàng
thng mi.
− Phân tích, đánh giá thc trng hot đng thanh toán quc t và qun tr các ri ro
thanh toán quc t ti Ngân hàng TMCP u t Và Phát trin Vit Nam
−  xut các gii pháp nâng cao qun tr ri ro trong thanh toán quc t ti Ngân
hàng TMCP u t Và Phát trin Vit Nam.
3. i tng vƠ phm vi nghiên cu
− i tng nghiên cu là công tác qun tr ri ro thanh toán quc t ti Ngân hàng
TMCP u t Và Phát trin Vit Nam
− Phm vi nghiên cu là hot đng thanh toán quc t cng nh công tác qun tr ri
ro trong thanh toán quc t ca Ngân hàng trong giai đon 2010-2013.
4. Phng pháp nghiên cu
Trong quá trình thc hin đ tài, hc viên s dng phng pháp thng kê, tng
hp, so sánh đ phân tích và làm rõ nhng vn đ ca lun vn
5. óng góp ca lun vn:
 tài mà hc viên la chn tuy không phi là đ tài mi. Tuy nhiên, nó đã có đc mt
s đóng góp nht đnh:

− V mt lý thuyt: Tuy đã có mt s đ tài nghiên cu v vn đ nâng cao hiu qu
trong thanh toán quc t nhng vn đ qun tr ri ro trong thanh toán quc t thì
vn cha nhiu.
− V thc tin: Công tác qun tr ri ro ti ngân hàng thng mi c phn u t và
Phát trin Vit Nam hin nay rt đc Ban lãnh đo ngân hàng quan tâm. Mt s
gii pháp mà hc viên đa ra hin nay vn cha đc chú trng nh yêu cu đi
mi trong công tác kim tra giám sát hin nay ch mang tính hình thc thiu thc
tin; vic gn hot đng kinh t vi thc hin nhim v chính tr đc ng,
Chính Ph, Nhà Nc giao phó tuy quan trng nhng cng phi tng cng m
rng sang các th trng trng yu…
6. Kt cu ca lun vn

Ngoài li m đu và kt lun, đ tài gm ba chng:
Chng 1: Tng quan v qun tr ri ro trong thanh toán quc t ti ngân hàng
thng mi.
Chng 2: Thc trng qun tr ri ro trong thanh toán quc t ti ngân hàng TMCP
u t Và Phát trin Vit Nam
Chng 3:  xut các gii pháp nâng cao hiu qu qun tr ri ro trong thanh toán
quc t ti ngân hàng TMCP u t Và Phát trin Vit Nam
1

CHNG 1: TNG QUAN V QUN TR RI RO TRONG THANH TOÁN
QUC T TI NGỂN HÀNG THNG MI
1.1Tng quan v thanh toán quc t (TTQT)
1.1.1 Khái nim v thanh toán quc t
“Thanh toán quc t là vic thc hin các ngha v chi tr và quyn hng li
v tin t phát sinh trên c s các hot đng kinh t và phi kinh t gia các t chc,
cá nhân nc này vi t chc, cá nhân nc khác, hay gia mt quc gia vi t chc
quc t thông qua quan h gia các ngân hàng ca các nc liên quan” (Nguyn
Vn Tin, 2009, trang 294)

Theo thi gian khái nim v thanh toán quc t ngày càng đy đ và chi tit
hn. Thanh toán quc t phc v cho c 02 lnh vc kinh t và phi kinh t. Do đó
ngi ta thng phân chia hot đng thanh toán quc t thành thanh toán mu dch
và phi mu dch.
Thanh toán mu dch: là vic thanh toán trên c s hàng hóa và các dch v
thng mi cung cp cho nc ngoài trên c s hp đng ngoi thng.
Thanh toán phi mu dch: vic thanh toán không liên quan đn hàng hóa xut
nhp khu, chuyn tin hình thc mt chiu nh chi phí sinh hot, hc tp, cha
bnh… ti nc ngoài.
1.1.2. Vai trò ca hot đng thanh toán quc t
1.1.2.1 i vi khách hàng
Hot đng TTQT ca NHTM đóng vai trò trung gian thanh toán giúp cho quá
trình thanh toán theo yêu cu ca khách hàng đc tin hành nhanh chóng, chính xác,
an toàn tin li và tit kim ti đa chi phí. Ngoài ra, nu khách hàng không đ kh
nng tài chính cn đn s tài tr ca ngân hàng thì ngân hàng sn sàng h tr doanh
nghip bng các sn phm tài tr xut nhp khu nh cho vay h tr nhp khu, xut
khu trn gói, chit khu chng t xut ….
2

Hot đng thanh toán quc t qua ngân hàng h tr khách hàng giúp h có th
cnh giác trc nhng ri ro có th gp phi. Khách hàng s đc t vn trong vic
la chn đi tác, th trng cng nh la chn hình thc thanh toán.
1.1.2.2 i vi ngân hàng
Hot đng TTQT giúp ngân hàng đa dng hóa sn phm ngân hàng, đáp ng
tt hn nhu cu đa dng ca khách hàng v các dch v tài chính có liên quan ti
thanh toán quc t. T đó mà có th thu hút nhiu khách hàng, giúp ngân hàng tng
doanh thu, nâng cao uy tín cho ngân hàng và to dng nim tin cho khách hàng. iu
đó không ch giúp ngân hàng m rng quy mô hot đng mà còn là mt u th to
nên sc cnh tranh ca ngân hàng trong c ch th trng. Hot đng TTQT đc
thc hin tt s m rng cho hot đng tín dng XNK, phát trin hot đng kinh

doanh ngoi t, bo lãnh ngân hàng trong ngoi thng, tài tr thng mi và các
hot đng ngân hàng quc t khác.
TTQT đc cng c và phát trin mnh m s góp phn làm tng tính thanh
khon cho ngân hàng. Khi thc hin nghip v TTQT, ngân hàng có th thu đc
ngun vn ngoi t tm thi nhàn ri ca các doanh nghip có quan h TTQT vi các
ngân hàng di hình thc các khon kỦ qu ch thanh toán.
ng thi, vic hoàn thin các hot đng TTQT còn to điu kin hin đi hóa
công ngh ngân hàng.Các ngân hàng s áp dng công ngh tiên tin đ hot đng
TTQT đc thc hin nhanh chóng, kp thi và chính xác, nhm phân tán ri ro, góp
phn m rng quy mô và mng li ngân hàng.
M rng hot đng TTQT cng làm tng cng mi quan h đi ngoi ca
ngân hàng, tng cng kh nng cnh tranh ca ngân hàng, nâng cao uy tín ca mình
trên trng quc t, trên c s đó khai thác ngun tài tr ca các ngân hàng nc
ngoài và ngun vn trên th trng tài chính quc t đ đáp ng nhu cu v vn ca
ngân hàng
3

1.1.2.3 i vi nn kinh t
Thanh toán quc t có v trí quan trng đc bit trong hot đng kinh t đi
ngoi nói chung và trong hot đng xut nhp khu nói riêng, đc bit trong bi cnh
hin nay khi mi quc gia đu đt kinh t đi ngoi lên v trí hàng đu, coi hot đng
kinh t đi ngoi là con đng tt yu trong chin lc phát trin kinh t.Thanh toán
quc t thúc đy hot đng kinh t đi ngoi phát trin, nu vic t chc thanh toán
quc t đc tin hành nhanh chóng, an toàn chính xác s làm cho các nhà sn xut
kinh doanh s yên tâm và đy mnh hot đng xut nhp khu ca mình, nh đó thúc
đy hot đng kinh t đi ngoi phát trin, đc bit là hot đng ngoi thng.
Hot đng TTQT đóng mt vai trò quan trng trong vic phát trin kinh t ca
đt nc. Mt quc gia không th phát trin vi chính sách đóng ca, ch da vào
tích ly trao đi trong nc mà phi phát huy li th so sánh, kt hp gia sc mnh
trong nc vi môi trng kinh t quc t.

Thanh toán quc t hn ch ri ro trong quá trình thc hin hp đng kinh t
đi ngoi.Trong hot đng kinh t đi ngoi, do v trí đa lỦ ca bn hàng cách xa
nhau làm hn ch vic tìm hiu kh nng tài chính, kh nng thanh toán ca ngi
mua đng thi trong điu kin tin t thng xuyên bin đng, kh nng thanh toán
ca con n là rt bp bênh, hn na trong c ch th trng tình trng la đo ngày
càng nhiu vì vy ri trong vic thc hin hp đng kinh t đi ngoi ngày càng ln.
Nu t chc tt hot đng thanh toán quc t s giúp cho các nhà kinh doanh xut
nhp khu hn ch đc ri ro trong quá trình thc hin hp đng.
TTQT là mt xích không th thiu trong dây chuyn hot đng kinh t quc
dân. TTQT là khâu quan trng trong giao dch mua bán hàng hóa, dch v gia các cá
nhân, t chc thuc các quc gia khác nhau. TTQT góp phn gii quyt mi quan h
hàng hóa tin t, to nên s liên tc ca quá trình sn xut và đy nhanh quá trình lu
thông hàng hóa trên phm vi quc t. Nu hot đng TTQT đc tin hành nhanh
chóng, an toàn s khin hot đng lu thông hàng hóa tin t gia ngi mua, ngi
bán din ra trôi chy, an toàn hn.
4

1.1.3 Các phng thc thanh toán quc t
1.1.3.1 Phng thc chuyn tin
Khái nim
ây là phng thc thanh toán đn gin nht, trong đó khách hàng (ngi tr
tin) yêu cu ngân hàng ca mình chuyn mt s tin nht đnh cho mt ngi khác
(ngi hng li)  mt đa đim nht đnh và trong mt thi gian nht đnh. Có hai
hình thc chuyn tin là chuyn tin bng th (mail transfer, M/T) và chuyn tin
bng đin báo (telegraphic transíer, T/T). Hình thc chuyn tin bng đin có li cho
ngi xut khu vì nhn tin nhanh chóng, không có li cho ngi nhp khu vì chi
phí cao.
Quy trình thanh toán:

S đ 1.1 Quy trình thanh toán T/T tr trc

(1) Nhà nhp khu kỦ hp đng ngoi thng vi nhà xut khu cung cp hàng
hóa, dch v theo phng thc chuyn tin ng trc
(2) Nhà nhp khu lp th tc chuyn tin cho nhà xut khu gi đn ngân hàng
phc v mình (tùy theo yêu cu ng trc ca hp đng mà chuyn ngay khi
kỦ hp đng hoc khi nhn đc b chng t copy)
(3) Ngân hàng phc v nhà nhp khu chuyn tin cho ngân hàng phc v nhà
xut khu.
(4) Ngân hàng phc v nhà xut khu nhn đc tin thanh toán tin cho nhà xut
khu.
5

(5) Nhà xut khu chuyn giao hàng hóa cho nhà nhp khu

S đ 1.2 Quy trình thanh toán T/T tr sau
(1) Nhà nhp khu kỦ hp đng ngoi thng vi nhà xut khu cung cp hàng
hóa, dch v theo phng thc chuyn tin tr sau
(2) Nhà xut khu chuyn giao hàng hóa cho nhà nhp khu
(3) Nhà nhp khu lp th tc chuyn tin cho nhà xut khu thông qua ngân
hàng phc v nhà nhp khu
(4) Ngân hàng phc v nhà nhp khu chuyn tin cho ngân hàng phc v nhà
xut khu.
(5) Ngân hàng phc v nhà xut khu nhn đc tin thanh toán tin cho nhà xut
khu.
Nh vy thanh toán chuyn tin là hình thc thanh toán trc tip gia ngi
chuyn tin và ngi nhn tin. Ngân hàng ch đóng vai trò trung gian thanh toán
theo u nhim đ đc hng hoa hng và không b ràng buc gì c đi vi c ngi
mua ln ngi bán.Trong quan h mua bán phng thc này ch đc chn làm
phng tin thanh toán đi vi nhà kinh doanh xut nhp khu, cung ng dch v có
quan h thân thit, tin cy ln nhau, vì khâu thanh toán này d làm ny sinh vic
chim dng vn ca ngi bán, nu bên mua c tình dây da, kéo dài vic thanh

toán.
u đim ca phng thc chuyn tin so vi các phng thc TTQT khác:
6

- Th tc và trình t đn gin hn.
- Thi gian chuyn và nhn tin nhanh hn.
- Chi phí thp hn.
1.2.3.2. Phng thc nh thu
Khái nim
Phng thc thanh toán nh thu là mt phng thc thanh toán trong đó
ngi bán sau khi hoàn thành ngha v giao hàng hoc cung ng mt dch v cho
khách hàng, u thác cho ngân hàng ca mình thu h s tin  ngi mua trên c s
hi phiu do ngi bán lp ra.Trong mi quan h này, ngân hàng  c hai bên nc
nhà nhp khu và nhà xut khu, ch tham gia vi t cách là trung gian thu tin
h.Khi áp dng phng thc thanh toán này các bên liên quan s tuân theo qui tc
thng nht v nh thu chng t thng mi URC (Uniform Rule for Collection) do
phòng Thng mi quc t ICC ban hành. Theo URC 522 đ tin hành phng thc
thanh toán nh thu bên bán phi lp ch th nh thu (Collection Instruction) gi cho
ngân hàng u thác. Các ngân hàng tham gia nghip v nh thu ch đc thc hin
theo đúng ch th, vi ni dung phù hp qui đnh URC đc dn chiu. Ch th nh
thu là vn bn pháp lỦ điu chnh quan h gia ngân hàng vi bên nh thu.
Các loi nh thu:
Phng thc nh thu trn: Là phng thc thanh toán trong đó ngi bán u
thác cho ngân hàng thu h tin  ngi mua cn c vào hi phiu do mình lp ra, còn
chng t thng mi thì gi thng cho ngi mua không qua ngân hàng.Ngi xut
khu sau khi xut chuyn hàng hoá, lp các chng t hàng hoá gi trc tip cho
ngi nhp khu (không qua ngân hàng), đng thi u thác cho ngân hàng phc v
mình thu h tin trên c s hi phiu do mình lp ra.
Phng thc nh thu kèm chng t: Là phng thc trong đó ngi xut khu
u thác cho ngân hàng thu h tin  ngi nhp khu, không nhng ch cn c vào

hi phiu mà còn cn c vào b chng t hàng hoá, gi kèm theo vi điu kin là
7

ngi nhp khu tr tin hoc chp nhn hi phiu có k hn thì ngân hàng mi trao
b chng t hàng hoá đ đi nhn hàng
Quy trình thanh toán

S đ 1.3 Quy trình thanh toán nh thu
(1) Nhà nhp khu và nhà xut khu ký kt hp đng mua bán, trong đó điu
khon thanh toán quy đnh áp dng phng thc nh thu
(2) Nhà xut khu gi hàng hóa cho nhà nhp khu.
(3) Nhà xut khu lp đn yêu cu nh thu gi cùng b chng t ( hoc chng t
tài chính đi vi nh thu trn) cho ngân hàng nh thu.
(4) NH nh thu lp Lnh nh thu và gi toàn b chng t ( hoc chng t tài
chính đi vi nh thu trn) ti NH thu h.
(5) NH thu h thông báo cho nhà nhp khu.
(6) Nhà nhp khu chp hành lnh nh thu bng cách thanh toán ngay hoc chp
nhn hi phiu tr chm
(7) NH thu h trao b chng t thng mi cho nhà nhp khu đ nhn hàng(nh
thu trn không thc hin bc này)
(8) NH thu h chuyn tin thanh toán nh thu, hoc hi phiu chp nhn cho NH
nh thu.
(9) NH nh thu chuyn tin nh thu, hoc hi phiu chp nhn cho nhà xut khu.
u đim ca phng thc nh thu so vi các phng thc TTQT khác:
8

Trong phng thc này ngân hàng đóng vai trò là trung gian thu h, ch thc
hin theo yêu cu ca khách hàng và thu phí. Ngân hàng ch chu trách nhim đm
bo đ tin thanh toán trc khi giao b chng t nh thu tr ngay cho nhà nhp
khu, còn đi vi b chng t nh thu tr chm thì vic thanh toán hoàn toàn ph

thuc vào nhà nhp khu.Trong phng thc nh thu tr ngay thì s an toàn hn
phng thc chuyn tin vì có s tham gia mt phn trách nhim ca ngân hàng
đng thi phí cng cao hn.Phng thc này thng áp dng khi hai bên mua bán có
quan h lâu đi, tin cy nhau và giá tr hp đng không ln lm.
1.2.3.3. Phng thc tín dng chng t (L/C)
Khái nim
ắTín dng chng t là mt s tha thun bt k, cho dù đc mô t hoc gi
tên nh th nào, th hin mt cam kt chc chn và không hy ngang ca ngân
hàng phát hành v vic thanh toan1khi xut trình phù hp” (ICC, 2007, trang 10).
Mt cách đn gin thì tín dng chng t là phng thc thanh toán trong đó
mt ngân hàng theo yêu cu ca khách hàng cam kt s tr mt s tin nht đnh
cho ngi th hng hoc chp nhn hi phiu do ngi này kỦ phát trong phm vi
s tin đó nu ngi này xut trình đc b chng t thanh toán phù hp vi nhng
quy đnh nêu ra trong th tín dng.
Phơn loi L/C:
• Revocable L/C (Th tín dng có th hy ngang): Là LC mà ngi m có
quyn đ ngh ngân hàng phát hành sa đi, b sung hoc hy b bt k lúc
nào mà không cn s chp thun ca ngi th hng
• Irrevocable L/C (Th tín dng không th hu ngang): Là LC mà ngi m
không đc t Ủ sa đi, b sung hoc hy b trong thi gian hiu lc ca
nó tr khi có s chp thun ca ngi th hng
• Confirmed L/C (Th tín dng xác nhn): Là LC không hy ngang đc mt
ngân hàng khác xác nhn đm bo tr tin cho LC này.
• Transferable L/C (Th tín dng chuyn nhng): Là LC không hy ngang,
theo đó ngi hng li th nht chuyn nhng mt phn hoc toàn b
9

ngha v thc hin LC cng nh quyn đòi tin mà mình có đc cho ngi
th hng th hai.
• Revolving L/C (Th tín dng tun hoàn): Là LC không hy ngang trong đó

quy đnh sau khi đã s dng ht giá tr hoc ht thi hn hiu lc thì LC li
bt đu có giá tr nh c và tip tc s dng nh vy trong mt thi hn nht
đnh.
• Back-to-back L/C (Th tín dng giáp lng): Sau khi nhn đc LC do ngi
nhp khu m, ngi xut khu s dng LC này làm cn c bo đm, đ
ngh ngân hàng phát hành mt LC khác cho ngi hng khác vi ni dung
gn ging nh LC ban đu.
• Red-claused L/C (Th tín dng điu khon đ): Là loi LC mà ngân hàng
phát hành y nhim cho ngân hàng thông báo thanh toán mt s tin nht
đnh, trong phm vi giá tr ca LC cho ngi th hng ngay c khi ngi
này cha thc hin ngha v chuyn giao hàng hóa cho ngi th hng.
• Reciprocal L/C (Th tín dng đi ng): Là loi LC ch có hiu lc thanh toán
cho ngi th hng sau khi đã có mt LC khác ca bên đi tác cng đc
m ra
• Standby LC (Th tín dng d phòng): Là loi LC phát hành nhm mc đích
bo v quyn li cho nhà nhp khu. Ngân hàng phc v nhà xut khu phát
hành LC d phòng cho nhà nhp khu cam kt thanh toán tin cho nhà nhp
khu nu nhà xut khu không có kh nng giao hàng hoc không hoàn
thành ngha v giao hàng nh đã quy đnh trong LC.
Quy trình thanh toán
10


S đ 1.4 Quy trình thanh toán LC
(1) Nhà nhp khu và nhà xut khu ký kt hp đng mua bán, trong đó điu
khon thanh toán quy đnh áp dng phng thc LC
(2) Ngi nhp khu làm đn xin m th tín dng gi đn ngân hàng phc v
mình yêu cu m mt th tín dng cho ngi xut khu hng.
(3) Cn c vào đn xin m L/C ngân hàng phát hành m L/C và chuyn bn
chính cho ngi xut khu thông qua ngân hàng thông báo

(4) Ngân hàng thông báo thc hin thông báo LC cho ngi xut khu.
(5) Cn c vào các ni dung ca L/C nhà xut khu tin hành giao hàng.
(6) Sau khi giao hàng ngi xut khu hoàn chnh b chng t theo yêu cu ca
LC và xut trình cho ngân hàng phát hành đ đc thanh toán thông qua nhân
hàng phc v mình (ngân hàng thng lng).
(7) Ngân hàng thng lng kim tra b chng t theo đúng điu kin và điu
khon đã ghi trong LC và thông báo kt qu cho nhà xut khu.
(8) Ngân hàng thng lng chuyn b chng t cho ngân hàng phát hành L/C
yêu cu thanh toán.
(9) Ngân hàng phát hành kim tra k các chng t nhn đc nu phù hp vi
11

các ni dung ghi trong L/C thì tin hành thanh toán.Ngc li nu b chng
t không phù hp thì ly ý kin nhà nhp khu và có quyn t chi thanh
toán.
(10) Nhà nhp khu thanh toán hoc chp nhn thanh toán cho ngân hàng phát
hành đ đi ly b chng t đi nhn hàng.
(11) Ngân hàng phát hành thanh toán cho nhà xut khu thông qua ngân hàng
phc v ngi xut khu.
1.2 Ri ro trong các phng thc thanh toán quc t
1.2.1 Khái nim ri ro thanh toán quc t
1.2.1.1 Khái nim v ri ro:
Có th nói ri ro tn ti  khp mi lnh vc trong cuc sng, hin din  hu
ht trong mi hot đng ca con ngi.Khi có ri ro, ngi ta không th d đoán
chính xác kt qu, và s hin din ca mi ri ro gây nên s bt đnh.Nguy c ri ro
s phát sinh bt c khi nào mt hành đng dn đn kh nng đc hay mt không th
đoán trc.Vy ri ro là gì?
Quan đim v ri ro có hai trng phái ln: đó là trng phái truyn thng
(hay còn gi là trng phái tiêu cc) và trng phái trung hòa. Theo trng phái
truyn thng, ri ro là nhng thit hi, mt mát, nguy him hoc các yu t liên quan

đn nguy him, khó khn, hoc điu không chc chn có th xy ra cho con
ngi.i din ca trng phái này, t đin Oxford cho rng ri ro là kh nng gp
nguy him hoc b đau đn thit hi….Trong khi đó, theo cách nhìn ca trng phái
trung hòa, ri ro là s bt trc có th đo lng đc. Theo Allan Willett, mt đi biu
ca trng phái trung hòa, thì ri ro là s bt trc có liên quan đn vic xut hin
nhng bin c không mong đi.
Bàn v ri ro trong kinh doanh xut nhp khu, trong tác phm ắQun tr ri
ro và khng hong”, tác gi oàn Th Hng Vân cho rng ri ro trong kinh doanh
xut nhp khu là s bt trc có th đo lng đc, nó có th to ra nhng tn tht,
12

mt mát, thit hi hoc làm mt đi nhng c hi sinh li, nhng cng có th đa đn
nhng li ích, nhng c hi thun li trong kinh doanh xut nhp khu.
Mi quan đim hay khái nim trên s dng nhng ngôn t khác nhau nhng
đu có đim chung là đ cp đn mt hay mt chui s kin mà nó xy ra s to ra
các tn tht hoc đem li nhng c hi. Trong phm vi nghiên cu ca đ tài, tác gi
ch xét ri ro  đây nh là các bin c có th gây nh hng xu đn quá trình hot
đng kinh doanh ca các ngân hàng thng mi, làm gim hiu qu hot đng ca
ngân hàng.T đó đa ra các gii pháp hn ch ri ro nhm ngn chn các tn tht
trong hot đng ca ngân hàng.Nhn dng ri ro là mt khâu quan trng giúp đa ra
các gii pháp hn ch hiu qu và phù hp.
1.2.1.2 Khái nim ri ro thanh toán quc t
Ri ro trong hot đng TTQT ca NHTM là vn đ xy ra ngoài Ủ mun trong
quá trình tin hành hot đng TTQT và nh hng xu đn hot đng kinh doanh ca
NHTM.Trong quá trình tin hành hot đng TTQT, ri ro xy ra khi quyn li ca
mt bên tham gia b vi phm. Ri ro không ch đc hiu theo ngha hp là vic
chng t không đc thanh toán, mà còn đc hiu rng ra là bt k mt s chm tr
nào trong các khâu ca quá trình TTQT. Ri ro có th xy ra vi tt c các bên tham
gia: Vi ngi bán, ri ro xy ra khi bán hàng không thu đc tin hoc chm thu
đc tin, ri ro v th trng, ri ro không nhn hàng, ri ro không thanh toán…;

vi ngi mua, ri ro xy ra khi ngi bán giao hàng không đúng vi các điu kin
ca hp đng (không đúng s lng, chng loi…), ri ro không giao hàng, ri ro
trong quá trình vn chuyn hàng hoá…; vi NH có liên quan, ri ro xy ra khi ngi
mua hoc ngi bán thiu trung thc, không thc hin đúng cam kt đã ghi trong hp
đng, do t giá bin đng…
13

1.2.2 Phân loi ri ro thanh toán quc t:
1.2.2.1 Ri ro nghip v (tác nghip)
Theo y ban Basel v giám sát ngân hàng: ắRi ro tác nghip là ri ro gây ra
tn tht do các nguyên nhân nh con ngi, s không đy đ hoc vn hành không
tt các quy trình, h thng; các s kin khách quan bên ngoài. Ri ro tác nghip bao
gm c ri ro pháp lỦ nhng loi tr v ri ro chin lc và ri ro uy tín”.Do đó ri
ro tác nghip trong nghip v thanh toán quc t là ri ro mang tính ch quan ca
nhân viên ngân hàng do trình đ, nghip v và cách x lỦ trong quá trình tác nghip.
Trong chuyn tin:
Ngân hàng đng vai trò trung gian thc hin các lnh thanh toán, ri ro ngân
hàng khi thc hin thanh toán chuyn tin là vi phm lnh cm vn, vi phm qun lý
ngoi hi.
Ngoài ra khi ra lnh cho ngân hàng đi lý, nu ngân hàng chuyn tin đa ra
lnh sai so vi ch dn thanh toán ca ngi chuyn, t đó ngi hng không nhn
đc tin kp thi hoc tin chuyn đi b tht lc thì ngân hàng chuyn s chu trách
nhim bi thng nhng thit hi c v kinh t ln uy tín cho ngi chuyn.
Trong nh thu
- Ri ro đi vi ngân hàng gi nh thu:
Gi sai ch dn nh thu, chn sai ngân hàng đi lỦ thc hin nh thu.Trng
hp thc hin sai ch dn ca khách hàng, gi b chng t không đúng đa ch,
không đòi đc tin hoc tht lc chng t, ngân hàng phi bi thng thit hi cho
nhà xut khu.
- Ri ro đi vi ngân hàng thu h:

Có th do s sót trong khi kim tra ch dn thanh toán là thanh toán b chng t
tr ngay hay chp nhn thanh toán b chng t tr chm, nu ngân hàng thu h chuyn
tin cho ngân hàng nh thu trc khi nhà nhp khu thanh toán, thì phi chu ri ro nu
nh nhà nhp khu không nhn chng t và không thanh toán hoc không chp nhn
thanh toán.