NGỌăNGăHOĨNG
GIIăPHÁPăLAăCHNăDANHăMCăUă
TăHIUăQU TRÊN THăTRNGă
CHNGăKHOÁNăVITăNAM
LUNăVNăTHCăSăKINHăT
B GIÁO DCăVĨăĨOăTO
TRNGăI HC KINH T TP. H CHÍ MINH
THĨNHăPHăHăCHÍ MINH - NMă2013
NGỌăNGăHOĨNG
GIIăPHÁPăLAăCHNăDANHăMCăUăTă
HIUăQUăTRÊN THăTRNGăCHNGă
KHOÁNăVITăNAM
Chuyên ngành: Tài chính ậ Ngân hàng
Mƣăs: 60340201
LUNăVNăTHCăSăKINHăT
NGIăHNGăDNăKHOAăHC:
TS. LIăTINăDNH
B GIÁO DCăVĨăĨOăTO
TRNGăI HC KINH T TP. H CHÍ MINH
THĨNHăPHăHăCHệăMINHă- NMă2013
LIăCAMăOAN
Tôi xin cam đoan rng đây lƠ công trình nghiên cu ca tôi, có s h tr t
Thy hng dn lƠ TS. Li Tin Dnh, các ni dung nghiên cu vƠ kt qu trong đ
tƠi nƠy lƠ trung thc vƠ cha tng đc ai công b trong bt c công trình nƠo.
Nhng s liu trong các bng biu phc v cho vic phân tích, nhn xét, đánh giá
đc thu thp t các ngun khác nhau có ghi trong phn tƠi liu tham kho. Nu
phát hin có bt k s gian ln nƠo tôi xin hoƠn toƠn chu trách nhim trc Hi
đng, cng nh kt qu lun vn ca mình.
TP H Chí Minh, ngƠy 15 tháng 11 nm 2013
Trân trng
Ngô ng HoƠng
MC LC
TRANG PH BỊA
LI CAM OAN
DANH MC CÁC T VIT TT
DANH MC CÁC HỊNH V
DANH MC CÁC BNG
M U
CHNG 1 : TNG QUAN V DANH MC U T HIU QU TRểN TH
TRNG CHNG KHOÁN 1
1.1. Danh mc đu t vƠ nghip v qun lý danh mc đu t 1
1.1.1. Danh mc đu t 1
1.1.2. Quy trình xây dng và qun lý danh mc đu t 2
1.2. Mô hình đnh giá tài sn vn (CAPM) 8
1.2.1. Lý thuyt th trng vn 9
1.2.2. ng th trng chng khoán 16
1.2.3. Mô hình đnh giá tài sn vn 17
1.2.4. S khác bit gia CML và SML 19
1.3. Tng quan v lý thuyt chênh lch giá APT 19
1.3.1. Các mô hình nhân t 20
1.3.2. Các beta () nhân t 21
1.3.3. Dùng nhng mô hình nhân t đ tính phng sai (Var) vƠ hip phng
sai (Cov) 22
1.3.4. Mô hình nhân t vƠ danh mc đu t mô phng 23
1.3.5. Danh mc nhân t thun nht 24
1.3.6. Vic mô phng vƠ kinh doanh chênh lch giá 24
1.3.7. LỦ thuyt kinh doanh chênh lch giá ậ APT 25
Kt lun chng 1 27
CHNG 2: LA CHN DANH MC U T HIU QU TRểN TH
TRNG CHNG KHOÁN VIT NAM 28
2.1. Th trng chng khoán Vit Nam 28
2.1.1. Tng quan 28
2.1.2. Trung tâm giao dch chng khoán thành ph H Chí Minh 31
2.1.3. Thc t ng dng mô hình vào qun lý danh mc chng khoán Vit
Nam 32
2.2. Phng pháp thu thp d liu 34
2.2.1. Các chng khoán đc đa vƠo danh mc vƠ lỦ do chn chng khoán. 34
2.2.2. Nguyên tc nhp liu: 37
2.3. Quy trình tin hành phân tích 37
2.3.1. ng dng Lý thuyt CAPM đ la chn danh mc đu t hiu qu trên
th trng chng khoán Vit Nam 37
2.3.2. Thit lp danh mc đu t ti u t các Beta tính toán đc 40
2.3.3. ng dng Lý thuyt APT đ la chn danh mc đu t hiu qu trên th
trng chng khoán Vit Nam 47
2.3.4. Mt s vn đ tn ti đi vi vic ng dng các lý thuyt đu t tƠi chính
hin đi đ la chn danh mc đu t hiu qu 66
Kt lun chng 2: 67
CHNG 3: GII PHÁP LA CHN DANH MC U T HIU QU
TH TRNG CHNG KHOÁN 69
VIT NAM 69
3.1. Gii pháp đ la chn danh mc đu t hiu qu th trng chng khoán
Vit Nam 69
3.1.1. Xây dng các danh mc đu t hiu qu th trng chng khoán Vit
Nam 69
3.1.2. Xây dng bn đ la chn các danh mc đu t theo yêu cu ca khách
hàng 71
3.1.3. T vn cho các nhƠ đu t đ la chn danh mc đu t hiu qu 72
3.2. Các gii pháp h tr 72
3.2.1. Gii pháp v công ngh phn mm 72
3.2.2. Gii pháp v h thng công b thông tin 73
3.2.3. Gii pháp v qun lý ca y ban chng khoán nhƠ nc 73
3.2.4. Gii pháp hoàn thin lut chng khoán 75
3.2.5. Gii pháp cho các công ty chng khoán 75
3.2.6. Gii pháp cho các qu đu t chng khoán 76
3.2.7. Gii pháp vi các ban ngành 76
3.2.8. Gii pháp v chính sách v mô 77
3.2.9. Gii pháp qun lý và kim soát ri ro 78
Kt lun chng 3: 80
KT LUN 81
TÀI LIU THAM KHO
PH LC
DANHăMCăCÁCăTăVITăTT
APT : Arbitrage Pricing Theory ậ LỦ thuyt kinh doanh chênh lch giá
CAPM : Capital Asset Pricing Model ậ Mô hình đnh giá tƠi sn vn
CK : Chng khoán
CML : Capital Market Line ậ ng th trng vn
CTCK : Công ty chng khoán
CTCP : Công ty c phn
DMT : Danh mc đu t
DNNY : Doanh nghip niêm yt
GDP : Tng thu nhp quc dân
HOSE : S giao dch chng khoán ThƠnh ph H Chí Minh
NHNN : Ngân hƠng nhƠ nc
OTC : Over the Counter ậ Chng khoán phi tp trung
SGDCK : S giao dch chng khoán
SML : Stock Market Line ậ ng th trng chng khoán
TP. HCM : ThƠnh ph H Chí Minh
TSSL : T sut sinh li
TTCK : Th trng chng khoán
TTCKVN : Th trng chng khoán Vit Nam
UBCKNN : y ban chng khoán nhƠ nc
UPCOM : Unlisted Public Company Market
VND : ng Vit Nam
VN-Index : Ch s trung bình giá chng khoán trên th trng Vit Nam
Mã CK : Mƣ chng khoán đc vit tt theo quy c ti Hose.
DANHăMCăCÁC HÌNH V
Tênăhìnhăv Trang
Hình 1.1: Quy trình xây dng danh mc đu t 3
Hình 1.2: Kt hp tƠi sn phi ri ro vƠ danh mc ri ro trên đng biên hiu qu 12
Hình 1.3: ng th trng vn vi gi đnh đi vay vƠ cho vay cùng mt mc lƣi
sut phi ri ro 14
Hình 1.4: Ri ro h thng vƠ ri ro phi h thng 15
Hình 1.5: ng th trng chng khoán vi thc đo ri ro lƠ hip phng sai ca
mt tƠi sn vi danh mc th trng 16
Hình 1.6: ng th trng chng khoán vi thc đo đc chun hóa ca ri ro h
thng lƠ beta. 17
Hình 1.7: T sut sinh li c tính trên đ th SML 18
Hình 2.1: Khi lng giao dch VN-Index quan các nm 30
Hình 2.2: Tng doanh thu, li nhun ròng vƠ s lng DNNY qua các nm 31
Hình 2.3: ng tp hp các danh mc đu t ti u theo s thích ri ro ca NT
42
Hình 2.4: ng đng dng ca nhƠ đu t 43
Hình 2.5: ng SML 45
DANHăMCăCÁCăBNG
Tên bng Trang
Bng 2.1 : Thng kê quy mô niêm yt vƠ giao dch c phiu giai đon 2005 - 2012
29
Bng 2.2: Danh mc các chng khoán đc đa vƠo phân tích 34
Bng 2.3: Các chng khoán tiêu biu đc đa vƠo phân tích 36
Bng 2.4: Bng kt qu h s beta các c phiu tính toán đc 39
Bng 2.5: T sut sinh li tng ng vi tng phng sai trên đng biên hiu qu
43
Bng 2.6: Kt qu kim đnh CAPM 46
Bng 2.7: H s tng quan gia TSSL các CK vƠ các nhân t v mô. 48
Bng 2.8: Bng kt qu hi quy các h s nhy cm đi vi tng nhân t v mô ca
các chng khoán 51
Bng 2.9: Bng tp hp phng trình nhân t ca các chng khoán 53
Bng 2.10: Kt qu R
2
t chng trình Excel 2010. 56
Bng 2.11: Kt qu kim đnh F. 57
Bng 2.12: So sánh TSSL vƠ Beta nhân t danh mc mô phng vƠ c phiu VNM.
65
MăU
1.ăLỦădoăchnăđătƠiănghiênăcu:
Trong quá trình phát trin ca nn kinh t, tt yu s tn ti các doanh nghip
lƠm n rt hiu qu. ng vn d tha ca h s có xu hng chy vƠo nhng lnh
vc đu t hp dn hn. u t chng khoán ra đi đ gii quyt nhu cu đó. Khi
đu t vƠo lnh vc chng khoán, nhƠ đu t có th đu t cùng mt lúc vƠo nhiu
sn phm khác nhau ch không nht thit h phi ph thuc vƠo mt vƠi sn phm
c đnh nh khi h đu t thc. u t chng khoán không ch lƠm m rng môi
trng đu t cho các nhƠ đu t mƠ t thân nó len li vƠo tng ngõ ngách trong
nn kinh t, thu hút đu t t dòng vn cc nh cho đn ngun lc di dƠo nht.
Tuy nhiên, th trng chng khoán lƠ mt kênh đu t tim n nhiu ri ro vƠ
phng pháp gim thiu ri ro lƠ đu t vƠo nhiu loi chng khoán khác nhau hay
đu t theo danh mc. Dù vy, vic nghiên cu vƠ thc hƠnh qun lỦ danh mc đu
t ti Vit Nam còn cha đc chú Ủ mt cách đúng mc. Ngoi tr mt s t chc
chuyên nghip, hin nay nhƠ đu t trên th trng chng khoán Vit Nam cha
quan tâm đúng mc cho vic thit lp mt danh mc đu t. Thng thì nhƠ đu t
ch c vƠ đt cho mình mt mc li nhun k vng khi đu t vƠo mt c phiu
hay mt danh mc c phiu nht đnh mƠ không lng trc hoc không có kh
nng lng trc các yu t ri ro vƠ đnh lng các yu t nƠy. Do vy, h cng
không la chn cho mình đc mt danh mc đu t ti u có th, tc lƠ danh mc
có mc li nhun tt nht vi mt mc ri ro nht đnh hoc lƠ danh mc có mc
ri ro thp nht vi mt t sut sinh li nht đnh.
2. McăđíchăvƠăcơuăhiănghiênăcu:
Mc đích nghiên cu ca lun vn lƠ ng dng lỦ thuyt danh
mc Markowitz vƠo TTCK Vit Nam, các kt qu nghiên cu s giúp cho nhƠ đu
t xem xét ra quyt đnh.
Do đó, câu hi nghiên cu là:
+ Mt nhà đu t, điu mà h quan tâm hàng đu là đu t vào nhng
chng khoán nào?
+ Mt nhà đu t cng cn bit giá tr thc ca tài sn, đ t đó d đoán xu
hng bin đng giá ca tng chng khoán đ có quyt đnh mua hoc bán
chng khoán đúng đn và kp thi nh th nào?
Mc tiêu nghiên cu ca đ tƠi
- Phân tích thc trng ri ro trong đu t chng khoán và vic s dng các lý
thuyt tƠi chính hin đi đ la chn trên th trng chng khoán Vit Nam.
- Áp dng vic gii bài toán Markowitz, CAMP đ tìm danh mc đu t ti
u theo s thích ri ro ca nhà đu t.
- Thit lp danh mc đu t mô phng mt s đu t đ thc hin kinh doanh
chênh lch giá.
3. i tng và
phm
vi nghiên cu:
a> i tng nghiên cu:
i tng nghiên cu chính là các lỦ thuyt tƠi chính hin đi mƠ c th trong
lun vn nƠy lƠ: lý thuyt danh mc Markowitz, mô hình đnh giá tài sn vn
(CAPM), lỦ thuyt kinh doanh chênh lch giá (APT) đ ng dng ca các mô hình
này vào thc tin TTCK Vit Nam.
b> Phm vi nghiên cu:
Nghiên cu da trên mu d liu quan sát là d liu các công ty niêm yt
trên S giao dch chng khoán Tp. H Chí Minh t 30/09/2009 đn 30/9/2013,
bao gm giá chng khoán, ch s VN-Index.
4.ăPhngăphápănghiênăcu:
Bng vic nghiên cu lý thuyt tài chính hin đi, đa d liu ca TTCK
Vit Nam vào mô hình đnh lng. ng dng các đnh đ toán v danh mc đu
t hiu qu kt hp vi vic x lý nhng hàm s trên Excel, kin thc v kinh t
lng nhm lp nên mô hình tài chính đ đa ra kt qu theo mc đích nghiên cu.
5.ăKtăcuăca lunăvn:
NgoƠi phn m đu vƠ phn kt lun, lun vn gm có 3 phn chính sau:
Chng 1: Tng quan v danh mc đu t hiu qu trên th trng chng
khoán
Chng 2: La chn danh mc đu t hiu qu trên th trng chng khoán
Vit Nam
Chng 3: Gii pháp đ la chn danh mc đu t hiu qu th trng
chng khoán Vit Nam.
1
CHNGă1ă:ăTNGăQUANăVăDANHăMCăUăTăHIUă
QUăTRểNăTHăTRNGăCHNGăKHOÁN
1.1. Danh mcăđuătăvƠănghip v qun lý danh mcăđuăt
1.1.1. Danh mc đuăt
1.1.1.1. Khái nim danh mc đu t
“Danh mc đu t (Investment Portfolio) là s kt hp nm gi các loi chng
khoán, hàng hóa, bt đng sn, các công c tng đng tin mt hay các tài sn
khác bi mt cá nhân hay mt nhƠ đu t thuc t chc. Mc đích ca danh mc
đu t lƠ lƠm gim ri ro bng cách đa dng hoá đu t”.
Nh vy mt danh mc đu t (DMT) đn gin là tp hp bao gm mt
hoc nhiu loi tài sn đu t khác nhau. TƠi sn đu t lƠ các tƠi sn đc các nhà
đu t nm gi ch yu vi mc đích đu t. Ngc li, tài sn tiêu dùng là các tài
sn đc nm gi ch yu vi mc đích tiêu dùng nh xe c, qun áo, nhà , thit
b gia đình, trang sc, thc phmầ
S phát trin ca th trng tƠi chính đƣ to ra nhiu loi tài sn tài chính và
công c đu t phong phú đa dng. ng thi, các lý thuyt đu t hin đi và
nhiu bng chng thc nghim đƣ cho thy hiu ng rõ ràng ca vic gim thiu ri
ro thông qua quá trình đa dng hoá danh mc đu t. Do vy, các nhà t chc và cá
nhân thng không ch đu t vƠo mt loi tài sn đu t đn l mà kt hp s hu
nhiu loi tài sn đu t khác trong trong mt danh mc. ây chính lƠ quan đim
đu t theo danh mc.
1.1.1.2. Các loi tài sn trong danh mc đu t
Các loi tài sn đu t ch yu thng nm gi bi các nhƠ đu t t chc và
cá nhân theo cách phân loi ca CFA Institue bao gm:
C phiu
- C phiu ni đa (Domestic equities): CP các công ty ln (Large -
Capitalization), CP các công ty nh (Small ậ Capitalization).
- C phiu quc t (International equities): CP trên th trng các nc phát
2
trin (Major country market), CP trên th trng các nc mi ni (Emerging
market).
Các công c đu t có li sut c đnh (Fix ậ Income Investment)
- C phiu u đãi (Prefered Stock)
- Trái phiu (Bonds):
Trái phiu chính ph (Governments and Agencies
Bond),
Trái phiu công ty (Corporates)
- Các công c có ngun gc t các tài sn đc chng khoán hóa (Asset –
Backed Securities): Ph phin nht là chng khoán có ngun gc t các khon vay
bt đng sn (Mortgage ậ backed securities) và các ngha v n có đm bo
(Collateralized Debt Obligations - CDO)
- Các công c th trng tin t (Money market instruments): Tín phiu kho
bc, chng ch tin gi, thng phiu, hp đng Repoầ
Các công c tài chính phái sinh (Derivatives): Hp đng k hn
(Forward Contracts), Hp đng tng lai (Futures Contracts), Hp đng quyn
chn (Option Contracts) , Hp đng hoán đi (Swap Contracts)
Các hình thc đu t khác (Alternative Investments): Bao gm các
hình thc đu t nh : Bt đng sn (Real estate), vn c phn riêng l (Private
equity), vn đu t mo him (Venture capital), qu phòng h (Hedge Funds), các
loi hàng hoá (Commodities), ngoi t (Foreign Currency)ầ
1.1.2. Quy trình xây dng và qun lý danh mcăđuătă
Nhìn chung, mt qui trình qun lý danh mc đu t s đi theo các bc c th
nh sau:
3
Hình 1.1: Quy trình xây dng danh mc đu t
Mi nhà đu t có th có nhng cách thc và quy trình đu t khác nhau, và
tùy theo quan đim hay th mnh ca mình có th có nhng chú trng hay u
tiên khác nhau đi vi tng công đon nêu trên. Nhng nhìn chung đi vi
nhng nhà đu t chuyên nghip, nhng công đon c bn trên luôn đc tuân th.
1.1.2.1. Mc tiêu đu t
Xây dng mc tiêu bao gi cng là khâu đu tiên ca mt quá trình qun tr.
Quy trình xây dng danh mc đu t cng bt đu bng vic xây dng mc tiêu
đu t. Vic xây dng mc tiêu đu t đóng vai trò rt quan trng bi vì mc tiêu là
c s đ xây dng DMT, là c s đ điu chnh danh mc đu t và là cn c
đ đánh giá hiu qu hot đng ca danh mc đu t. Mc tiêu đu t thng phi
đ cp đn 3 yu t c bn nh: Li nhun mc tiêu, mc đ chp nhn ri ro và
thi hn thu hi vn. Ngoài ra mc tiêu đu t còn có th đ cp đn nhng hn ch
hay nhng u tiên trong hot đng đu t. Mi nhà đu t dù là t chc hay cá
nhân tùy theo nhng đc thù, điu kin hoàn cnh c th ca mình có th có nhng
mc tiêu đu t rt khác nhau.
Li nhun mc tiêu:
Yu t quan trng nht trong mc tiêu đu t đó lƠ mc tiêu v li nhun. Li
nhun mc tiêu cn đc xác đnh mt cách c th vƠ có cn c rõ ràng. Vic xác
Mcătiêuăđuătă
(Investment Objectives)
PhơnăbătƠiăsn
( Asset Allocation )
Laăchnăchinălcăđuătă
(Investment Strategies)
Laăchnăchngăkhoán
(Security Selection)
ánhăgiáăhiuăquăhotăđngăcaăDMT
(Porfolio Performance Measurement)
4
đnh li nhun mc tiêu ca DMT phi cn c trên tình trng hin ti ca môi
trng đu t vƠ nhng d báo v xu hng thay đi ca môi trng đu t trong
tng lai. Môi trng đu t thun li cho phép các nhà qun tr đt mc tiêu li
nhun cao vƠ ngc li. NhƠ đu t cá nhân thng theo đui các mc tiêu đu t
c bn thng bao gm :
- Mc tiêu tng trng vn: Là mc tiêu phù hp khi nhà đu t mong
mun danh mc đu t gia tng giá tr thc trong mt khong thi gian nht đnh
nhm đáp ng các nhu cu trong tng lai.
- Mc tiêu thu nhp thng xuyên: Nhà đu t mong mun danh mc
đu t phi to ra nhng khon thu nhp đu đn đnh k (hàng tháng, hàng
quý, hàng nm). S tng trng vn trong tng lai là mc tiêu th yu.
- Mc tiêu bo toàn vn: nhà đu t mun ti thiu hóa ri ro. Nhà đu t
mun duy trì giá tr thc ca khon đu t, nói cách khác thu nhp ca khon
đu t yêu cu phi ln hn so vi lm phát.
Mc đ chp nhn ri ro
i vi nhƠ đu t cá nhân mc đ chp nhn ri ro ph thuc vào nhiu yu
t nh: đ tui, gii tính, thu nhp, hc vn, kinh nghim, cá tính, t cht tâm lỦầ
Nhim v ca các nhƠ t vn đu t cá nhân lƠ phi xác đnh đc mc đ chp
nhn ri ro ca khách hƠng đ xây dng DMT phù hp vi khách hƠng. Nhng
đây li là mt khái nim tru tng phc tp vƠ khó xác đnh. Cn c trên mc đ
chp nhn ri ro, thông thng các nhƠ đu t đc chia thành 3 nhóm chính: Nhà
đu t liu lnh, nhƠ đu t bo th, nhƠ đu t trung dung.
Thi hn thu hi vn
Thi hn thu hi vn ca mt nhƠ đu t lƠ quƣng thi gian đu t mƠ nhƠ đu
t sn sàng chp nhn đ đt đc mc tiêu đu t. Mi tài sn đu t có tính thanh
khon và thi hn thu hi khác nhau, mi nhƠ đu t cng có yêu cu v thi hn
đu t khác nhau. i vi nhƠ đu t cá nhân thi hn đu t tùy thuc vào la tui,
s thích, nhng d đnh k hoch trong cuc sngầ Vic xác đnh thi hn yêu cu
ca nhƠ đu t đ la chn nhng tài sn đu t có tính thanh khon và thi hn thu
5
hi phù hp đóng vai trò quan trng bi vì: Th nht, đáp ng nhu cu tin mt ca
nhƠ đu t cá nhân vƠ kh nng thanh khon ca các t chc tài chính là mt trong
nhng nhim v hƠng đu ca hot đng đu t; Th hai, vn đ thanh khon và thi
thi hn thu hi vn còn có liên quan mt thit ti vn đ ri ro và li nhun ca
danh mc đu t. Có s đánh đi gia kh nng thanh khon và kh nng sinh li.
1.1.2.2. Phân b tài sn
Vi mi mt qu thì chin lc phân b tài sn lƠ điu mà các nhà qun lý cn
lu tâm. Phân b tài sn là phân chia tin ca qu vào mt r đu t, mi r nhm
đt đc nhng mc tiêu c th riêng bit hoc toàn b yêu cu sinh li t toàn b
danh mc đu t. Phân b tài sn trong tng giai đon phù hp vi phán đoán và
quan đim ca nhà qun lý qu. Nó liên quan ti quyt đnh s đu t bao nhiêu tin
vn ca qu vào tng loi tài sn ậ c phiu, trái phiu, bt đng sn, tin mt, hoc
tng lnh vc đu t ậ ngành công nghip, ngành công ngh cao, ngành sn xut
hàng tiêu dùngầ Khi cân đi danh mc đu t, nhƠ qun lỦ đu t s chú trng đn
giá tr ca danh mc đu t cng nh mc đ sinh li ca tng loi tài sn.
Các loi tài sn mà mt qu đu t có th đu t:
- Trái phiu chính ph - đây lƠ loi chng khoán khá an toàn, mang li thu
nhp c đnh hƠng nm vƠ vn gc đc hoàn li cui k.
- Trái phiu công ty - là loi trái phiu phát hành bi doanh nghip vi cùng
đc đim nh trái phiu chính ph, nhng bù li thu nhp cao hn do mc ri ro cao
hn.
- C phiu trên TTCK- đu t vƠo c phiu ca mt công ty ngha lƠ qu tr
thành mt c đông, mt ch s hu ca công ty. Kt qu đu t ca qu ph thuc
vào hot đng ca công ty. Trong nhiu trng hp, đ hn ch ri ro khi đu t vƠo
c phiu, qu đu t s đa đi din ca mình vào Hi đng qun tr hay Ban giám
đc ca công ty.
- Vn c phn trong các công ty c phn hóa - khi đu t vƠo các công ty c
phn hóa, các qu s chp nhn ri ro cao hn khi mƠ công ty cha đc niêm yt
trên TTCK.
6
- Bt đng sn - th trng bt đng sn rt hp dn vi các qu đu t, nhng
cng đy ry ri ro. Qu đu t vƠo bt đng sn đ k vng mt thu nhp n đnh
hay s gia tng giá tr. Có th qu không trc tip đu t vƠo bt đng sn mƠ đu t
gián tip vào mt công ty kinh doanh bt đng sn.
- Tin t hay các công c trên th trng tin t - ây lƠ các khon đu t
ngn hn nhm tn dng ngun tin mt tm thi nhàn ri. Quá trình phân tích đu
t s mt thi gian trc khi vn đc đu t vƠo mt d án, mt c phiu, mt công
ty c phn khi đó tin nhàn ri s đc đu t vƠo các tƠi sn có tính thanh khon
cao, thi gian và chi phí chuyn thành tin thp. Nh vy qu va tn dng đc s
tin tm thi nhàn ri li va đc đu t mt cách thích hp.
Vi tng tài sn đc chn la đu t, công ty qun lý qu s tìm kim các lnh
vc đu t phù hp đ đt mc tiêu mong mun.
1.1.2.3. La chn chin lc đu t
La chn chin lc đu t lƠ mt khâu quan trng, nó là cu ni truyn dn
mc tiêu đu t vƠ chính sách phân b tài sn đn công đon thc hin c th là la
chn chng khoán. Nó là kim ch nam hng dn quan trng khi tin hành xây dng
danh mc đu t vƠ toƠn b quá trình điu chnh danh mc đu t sau đó. Hai chin
lc đc nhc ti ph bin nht là chin lc qun lỦ DMT ch đng và chin
lc qun lỦ DMT b đng hay s phi hp gia hai chin lc này.
Chin lc qun lý danh mc đu t th đng
Chin lc nƠy đc hiu mt cách đn gin nht là chin lc mua và nm
gi, nhƠ đu t s mua và nm gi chng khoán trong mt thi gian dài, trong sut
thi gian đó h hu nh không điu chnh hoc ch điu chnh mt cách ti thiu
DMT. Chin lc th đng đc c v bi lý thuyt th trng hiu qu (Efficient
Market Hypothesis), h cho rng th trng là hiu qu, giá c th trng ca các c
phiu luôn hp lý, nó phn ánh mt cách nhanh chóng tt c thông tin liên quan đn
c phiu đó, th trng là mt c ch đnh giá hiu qu vƠ do đó không tn ti các
chng khoán b đnh giá sai. Do vy, không cn phi b công tìm kim các chng
7
khoán b đnh giá sai và mua bán chng khoán mt cách ch đng. Chin lc đu
t th đng tiêu biu nht chính là chin lc khp ch s (Match - Index - Strategy).
Chin lc qun lý DMT ch đng
Ngc li vi chin lc th đng, chin lc ch đng luôn chú trng s
dng các ch s kinh t, tài chính, cùng các công c khác nhau đ đa ra các d báo
v th trng vƠ đnh giá chng khoán t đó mua bán chng khoán mt cách ch
đng đ tìm kim li nhun cao hn so vi vic ch mua và nm gi chng khoán.
Trên đây lƠ cách hiu c bn v hai chin lc qun lý danh mc đu t ch
đng và th đng. Tuy nhiên đ hiu mt cách có h thng v các chin lc qun lý
đu t khác nhau cng nh hai chin lc ch đng và th đng, ta cn xem xét các
nhân t tác đng đn thu nhp và ri ro ca c phiu. Thu nhp hay ri ro ca mt
chng khoán có th chu tác đng ca 3 nhóm nhân t: 1. Tác đng ca toàn b th
trng, 2. Yu t nhóm c phiu/ yu t ngành, 3. Yu t đc thù ca c phiu. Nhà
đu t có th theo đui các chin lc khác nhau đi vi ba nhân t nƠy. i vi hai
chin lc ch đng và th đng, nhƠ đu t có th theo đui chin lc ch đng
hoc th đng đi vi tng yu t mt hay kt hp tt c nhng yu t này.
NhƠ đu t có th s dng các chin lc đu t theo nhóm c phiu ph bin
bao gm: Chin lc theo quy mô (Chin lc tp trung vào nhóm c phiu có quy
mô ln ậ Large Cap, tp trung vào các c phiu có quy mô nh - Small Cap), chin
lc đu t theo mc đ tng trng (Chin lc tng trng ậ Growth, chin lc
giá tr - Value)ầ
1.1.2.4. La chn chng khoán
La chn chng khoán lƠ bc tip theo ca vic tin hành phân b tài sn.
Vic la chn chng khoán cho danh mc đu t lƠ vic quyt đnh s đu t th nào
vào tng loi chng khoán c th trong tng loi tài sn đƣ đc phân b vi t
trng vn ca qu là bao nhiêu. Ví d, nu đu t vƠo c phiu thì s la chn loi
c phiu ca công ty nƠo đ đu t, trong trái phiu s đu t loi trái phiu c th
nào, trái phiu chính ph hoc trái phiu công ty nào.
8
Trong tng ngành c th, các công ty li có nhng nn tng, hiu qu kinh
doanh, tim nng phát trin khác nhau Trên TTCK, các c phiu có tc đ tng
trng khác nhau, cách nhìn nhn ca nhà đu t v tng loi c phiu cng khác
nhau Do vy vi quan đim đu t ca mình, công ty qun lý qu s chn các loi
chng khoán có li cho qu nht.
Phân b tài sn và la chn chng khoán trong danh mc đu t đc coi là 2
quyt đnh c bn trong vic đu t. Các quyt đnh này là liên tc và không bao gi
kt thúc do chng khoán luôn luôn bin đng và nhà qun lý qu s luôn tìm thy
nhiu c hi đu t mi. Và do vy vic chuyn hóa các khon đu t lƠ liên tc.
1.1.2.5. ánh giá hiu qu hot đng ca danh mc đu t
Theo nguyên tc, hiu qu hot đng ca DMT đc đánh giá da trên s
tng quan gia li nhun và ri ro ca DMT. Danh mc đu t có t sut sinh li
càng cao chng t hiu qu hot đng càng tt. Tuy nhiên, nu ri ro ca DMT
càng ln chng t danh mc hot đng càng kém hiu qu. Kt qu hot đng ca
DMT cng cn phi đc so sánh vi mt bng lãi sut và t sut sinh li bình
quân ca th trng. T sut sinh li thc t không phi là yu t duy nht đ đánh
giá v hiu qu hot đng ca DMT. Các yu t dùng đ đánh giá hiu qu thng
bao gm t sut sinh li thc t ca DMT, các h s đo lng ri ro ca DMT, t
sut sinh li bình quân ca th trng, lãi sut phi ri roầ
Các phng pháp thng đc s dng đ đánh giá hiu qu hot đng ca
danh mc đu t bao gm: phng pháp Sharpe, phng pháp Treynor vƠ phng
pháp Jensen. Các phng pháp nƠy có hng tip cn và công thc khác nhau nhng
đu da trên nguyên tc đƣ nêu trên.
1.2. Môăhìnhăđnh giá tài sn vn (CAPM)
Mô hình đnh giá tài sn vn - CAPM đc coi là ngun gc ca tt c lý
thuyt tài chính kinh t hin đi. Nhng lý lun c bn ca lý thuyt CAPM ln đu
ra đi vƠo nm 1952 thông qua mt bài tham lun “Chn la danh mc đu t” v
phng pháp to ra đng biên hiu qu cho mt danh mc đu t, đó lƠ nhng lý
lun c bn vƠ đc mi ngi bit di cái tên Lý thuyt danh mc th trng. S
9
ra đi ca nhng lý thuyt nƠy đƣ lƠm thay đi hoƠn toƠn các đánh giá trc đây ca
các nhà đu t v chng khoán. T nm 1963 ậ 1964, lý thuyt tip tc đc phát
trin bi William Sharpe sau khi ông đƣ đng Ủ đ ngh nghiên cu Lý thuyt danh
mc th trng nh lƠ mt lun đ ca Harry Markowitz. Bng cách thit lp mi
quan h gia danh mc đu t vi nhng ri ro riêng ca tng chng khoán, Sharpe
đƣ thƠnh công trong vic đn gin hóa nhng nghiên cu ca Markowitz; do đó, bt
c mt nhƠ đu t chuyên nghip hay không chuyên nƠo cng đu có th áp dng
đc Lý thuyt danh mc đu t. T nhng nghiên cu nƠy, Sharpe đƣ tip tc hoàn
thin lý lun trên và hình thành nên Lý thuyt CAPM. Hin nay, lý thuyt nƠy đc
s dng rng rãi trong cuc sng đ đo lng hiu qu ca DMT, đánh giá tng
loi chng khoán, thc hin các quyt đnh đu tầ
Nm 1990, Sharpe, Markowitz vƠ Merton Miller đƣ nhn đc gii Nobel kinh
t ca đng gii Nobel khoa hc do nhng đóng góp tích cc trong vic phát trin Lý
thuyt CAPM và cho vic phát trin nn kinh t hin đi.
1.2.1. Lý thuyt th trng vn
Vì lý thuyt th trng vn xây dng trên lý thuyt danh mc. Trong phn này
s tìm hiu gii hn ca đng biên hiu qu Markowitz. Gi d rng tp các tài sn
ri ro to nên đng biên hiu qu vƠ nhƠ đu t cn ti đa hoá hu dng. Do đó,
h la chn danh mc trên đng biên hiu qu đim tip xúc vi đng cong
hu dng. Khi đó, nhƠ đu t còn đc gi lƠ nhƠ đu t hiu qu Markowitz.
Lý thuyt th trng vn đƣ m rng lý thuyt danh mc và phát trin thành
mô hình đ đnh giá tài sn ri ro. Và cui cùng là mô hình đnh giá tài sn vn
(CAPM) s xác đnh đc t sut sinh li phù hp cho tài sn ri ro.
Các gi đnh ca lý thuyt th trng vn
Vì lý thuyt th trng vn đc xây dng trên mô hình danh mc Markowitz
(lý thuyt danh mc Markowitz đc trình bày trong ph lc 10), vì vy các gi
đnh cng tng t nh các gi đnh ca mô hình danh mc Markowitz, kèm theo
mt s điu kin:
Tt c các nhƠ đu t đu lƠ nhƠ đu t hiu qu Markowitz. Tc h
10
mun đt đc danh mc tt nht trên đng biên hiu qu. Do vy, danh mc h
la chn s ph thuc vào hàm hu dng li nhun ậ ri ro ca nhƠ đu t.
NhƠ đu t có th vay hoc cho vay cùng mt mc lãi sut phi ri ro.
Rõ ràng, có th cho vay mc lãi sut phi ri ro nh đu t vƠo Trái phiu Chính
ph. Tuy nhiên, không th luôn luôn vay mc lãi sut phi ri ro, nhng ta s thy
rng, vic gi đnh vay mc lãi sut cao hn cng không lƠm thay đi kt qu ca
lý thuyt.
Tt c nhƠ đu t đu có k vng thun nht. Tc là h c lng các
phân phi xác sut nh nhau đi vi TSSL trong tng lai.
Tt c nhƠ đu t đu có chu k đu t nh nhau nh tháng, quỦ hoc
nm.
Tt tài sn đu t đu có th phân chia đc. Tc lƠ nhƠ đu t có th
mua hoc bán các phn rt nh ca các tài sn hay danh mc. Gi đnh này cho
phép la chn đu t nh mt đng cong liên tc.
Không có thu hay chi phí giao dch liên quan đn vic mua bán tài sn.
Không có lm phát hay bt k s thay đi nào trong lãi sut hoc lm
phát đc d đoán trc.
Th trng vn là cân bng. Tc là tt c các tài sn đc đnh giá đúng
vi mc đ ri ro ca chúng.
Tài sn phi ri ro:
Khái nim then cht cho phép lý thuyt danh mc phát trin thành thành lý
thuyt th trng vn là khái nim tài sn phi ri ro. Sau khi phát trin mô hình
danh mc Markowitz, mt s nhà nghiên cu xem hàm ý ca vic gi đnh s tn
ti ca tài sn phi ri ro là tài sn có phng sai ca t sut sinh li bng 0. Sau đây,
ta s thy rng mt tài sn có h s tng quan bng 0 vi tt c các tài sn phi ri
ro s cho mt t sut sinh li phi ri ro (R
f
). Nó s nm trên trc tung ca đ th
danh mc.
Bây gi, ta s gii thích khái nim tài sn phi ri ro và ch ra s tác đng đn
ri ro và li nhun khi tài sn phi ri ro kt hp vi mt danh mc trên đng biên
11
hiu qu Markowitz.
Tài sn ri ro là tài sn có li nhun trong tng lai lƠ không chc chn, và ta
có th đo lng thông qua đ lch chun ca t sut sinh li. Còn li nhun k vng
trên tài sn phi ri ro là hoàn toàn chc chn, đ lch chun ca t sut sinh li
bng 0. T sut sinh li ca tài sn phi ri ro bng lãi sut phi ri ro (R
f
).
1.2.1.1. ng th trng vn
Hip phng sai ca tài sn phi ri ro và tài sn ri ro: Ta có công thc hip
phng sai nh sau: Cov
ij
= E{[R
i
ậ E(R
i
)][R
j
ậ E(R
j
)]}. Vì li nhun ca tài sn
phi ri ro j là chc chn, đ lch chun
Rf
= 0. iu này có ngha lƠ R
j
= E(R
j
)
trong tt c chu k đu t. Do đó, R
j
ậ E(R
j
) = 0 vƠ do đó Cov
ij
cng bng 0. Tng
t, h s tng quan gia tài sn ri ro i và tài sn phi ri ro j (
ij
) cng bng 0.
Kt hp gia tài sn phi ri ro vi mt danh mc ri ro: TSSL k vng:
E(R
p
) = w
Rf
R
f
+ (1 ậ w
Rf
)E(R
i
) (1.1)
Trong đó:
w
Rf
: t trng ca tài sn phi ri ro
E(R
i
) : T sut sinh li k vng ca danh mc ri ro i.
lch chun:
iRf
2
i
2
Rfp
w1w1
(1.2)
Do đó, đ lch chun ca danh mc có quan h tuyn tính vi đ lch chun
ca danh mc ri ro.
S kt hp ri ro ậ li nhun: Vì c li nhun k vng vƠ đ lch chun ca
danh mc là nhng kt hp tuyn tính. th li nhun - ri ro ca mt danh mc
có th lƠ đng thng gia hai tài sn. Xem xét đ th sau biu din mt tài sn phi
ri ro kt hp vi mt danh mc ri ro trên đng biên hiu qu Markowitz.
12
Hình 1.2: Kt hp tài sn phi ri ro và danh mc ri ro trên đng biên hiu qu
Bng cách đu t mt phn tƠi sn phi ri ro w
Rf
vƠ phn còn li (1-w
Rf
) danh
mc tƠi sn ri ro (đng nhiên phn nƠy nm trên đng biên hiu qu) đ đc
mt danh mc nm trên đon thng ni t R
f
đn đng biên hiu qu. Trên đ th,
tp các danh mc trên đon thng R
fA
tt hn hn tt c nhng danh mc ri ro trên
đng biên hiu qu di đim A, bi vì gi d chn mt danh mc di đim A
(ngay c đim nm trên đng biên hiu qu), ta luôn luôn tìm thy mt danh mc
phía trên đim đó (nm trên đng R
fA
) sao cho hai danh mc nƠy có cùng đ lch
chun nhng danh mc nm trên đon R
fA
li có TSSL cao hn. Tng t nh vy,
NhƠ đu t có th chn đim trên đon thng R
fB
bng cách kt hp mt tƠi sn phi
ri ro vƠ mt danh mc ri ro ti đim B.
Xét đim M lƠ đim tip xúc gia đng thng R
fM
vƠ đng biên hiu qu.
VƠ lp lun tng t, tp hp nhng danh mc trên đon thng R
fM
thì tt hn tt c
nhng danh mc nm di M. Chng hn, danh mc C lƠ s kt hp 50% tƠi sn
phi ri ro (tc cho vay mc lƣi sut R
f
) vƠ 50% danh mc ri ro M.
Li nhun – ri ro di tác dng ca đòn cân n:
NhƠ đu t có th đt đc TSSL k vng cao hn ti đim M trong điu kin
KtăhpătƠiăsnăphiăriăroăvƠădanhămcă
riăroătrênăđngăbiênăhiuăqu
E(R
p
)
p
13
chp nhn mc ri ro cao. Tuy nhiên, nhƠ đu t có th thêm đòn cân n bng cách
đi vay mc lƣi sut phi ri ro vƠ đu t vƠo danh mc tƠi sn ri ro ti M. Gi d
s kt hp nƠy ti đim E trên đ th. Khi đó:
E(R
p
) = w
Rf
R
f
+ (1 ậ w
Rf
)E(R
M
) (1.3)
E(R
p
) = w
Rf
[R
f
ậ E(R
M
)] +E(R
M
) (1.4)
Ta thy rng R
f
ậ E(R
M
) < 0 vƠ khi đi vay thì w
Rf
< 0 cho nên E(R
p
) s tng
lên khi đi vay mc lƣi sut phi ri ro.
Hn na:
p
= (1 ậ w
Rf
)*
M
, nên
p
cng s tng lên khi đi vay. Do vy, c li
nhun vƠ ri ro đu tng tuyn tính dc theo đng R
fM
ni dƠi. VƠ đng nhiên,
đim E luôn tt hn đim D nm trên đng biên hiu qu do có cùng đ lch
chun nhng t sut sinh li ti E cao hn D.
Kt hp li, ta có mt đng biên hiu qu mi: đng thng R
fM
, còn đc
gi lƠ ng th trng vn (CML). Trong đó, đon R
fM
lƠ minh ho cho vic cho
vay (vì w
Rf
> 0) vƠ đon t M tr lên minh ha vic đi vay (w
Rf
< 0), ti M đu t
hoƠn toƠn vƠo danh mc tƠi sn ri ro (w
Rf
= 0).
Ta đƣ bit, khi hai tƠi sn lƠ tng quan dng hoƠn ho thì tp hp các danh
mc có th thƠnh lp s lƠ đng thng. Do đó, vì CML lƠ đng thng nên có th
coi tt c danh mc trên CML đu có tng quan dng hoƠn ho. V mt trc
quan, tt c danh mc trên CML lƠ kt hp gia danh mc tƠi sn ri ro M vƠ tƠi
sn phi ri ro. NhƠ đu t hoc lƠ đu t mt phn vƠo tƠi sn phi ri ro (chng hn
cho vay lƣi sut phi ri ro) vƠ phn còn li lƠ đu t vƠo danh mc tƠi sn ri ro
M, hoc lƠ đi vay lƣi sut phi ri ro vƠ đu t (tính c s tin đi vay) vào danh
mc ri ro. Dù lƠ la chn cách nƠo thì tt c ri ro đu xut phát t danh mc M
c. Tuy nhiên, gia các danh mc trên CML ch có s khác nhau lƠ đ ln ri ro, do
s khác bit v t trng các tƠi sn ri ro vƠ phi ri ro trong danh mc.
Mt khác, có th xây dng đng thng th trng vn di dng toán hc
nh sau: Vi danh mc gm w
f
tƠi sn phi ri ro vƠ (1-w
f
) danh mc th trng M.
T sut sinh li ca danh mc lƠ E(R
p
), đ lch chun
p
. Ta có:
E(R
p
) = w
f
R
f
+ (1-w
f
)R
M
E(R
p
) = w
f
(R
f
-R
M
) + R
M
(1.5)