GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH THẺ THANH TOÁN CỦA NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM.PDF

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM











NGUYN TH NGC ÁNH





GII PHÁP NÂNG CAO NNG LC
CNH TRANH TH THANH TOÁN CA
NGÂN HÀNG NÔNG NGHIP VÀ PHÁT
TRIN NÔNG THÔN VIT NAM



Chuyên ngành : Qun tr kinh doanh
Mã s : 60.34.02.01

LUN VN THC S KINH T



NGI HNG DN KHOA HC:
TS. PHM T NGA







TP. H CHÍ MINH – NM 2013
iii

MC LC
o0o
Trang ph bìa i
Li cam đoan ii
Mc lc iii
DANH MC CÁC CH VIT TT vii

DANH MC CÁC HÌNH V viii
DANH MC CÁC BNG ix
DANH MC CÁC BIU  x
LI M U 1
1. S CN THIT CA  TÀI 1

2. MC TIÊU NGHIÊN CU 1
3. I TNG VÀ PHM VI NGHIÊN CU 2
4. PHNG PHÁP NGHIÊN CU 2
5. KT CU LUN VN 2
CHNG 1 C S LÝ LUN V TH THANH TOÁN VÀ NNG LC
CNH TRANH TH THANH TOÁN 3

1.1. Tng quan v th thanh toán ca ngân hàng 3
1.1.1. Khái nim th thanh toán 3
1.1.2. Phân loi th thanh toán 4
1.1.3. Các ch th tham gia phát hành và thanh toán th ngân hàng 6
1.1.4. Vai trò ca th thanh toán 8
1.1.5. Ri ro trong hot đng phát hành và thanh toán th 10
1.2. Tng quan v nng lc cnh tranh th thanh toán 13
1.2.1. Khái nim cnh tranh và nng lc cnh tranh 14
1.2.2. c đim nng lc cnh tranh th thanh toán ngân hàng 15
1.2.3. Các nhân t nh hng đn nng lc cnh tranh th thanh toán 16
1.2.3.1. Nhóm nhân t bên trong 16
1.2.3.2. Nhóm nhân t bên ngoài 18
iv

1.2.4. Ch tiêu đánh giá nng lc cnh tranh th thanh toán 19
1.2.4.1. Thng hiu 20
1.2.4.2. Sn phm 20

1.2.4.3. Vn trí tu 20
1.2.4.4. Chi phí và h tng 22
1.2.5. Kinh nghim nâng cao nng lc cnh tranh th thanh toán 23

KT LUN CHNG 1 28

CHNG 2 THC TRNG NNG LC CNH TRANH TH THANH
TOÁN CA NGÂN HÀNG NÔNG NGHIP VÀ PHÁT TRIN NÔNG THÔN
VIT NAM 29

2.1. Tng quan v ngân hàng Nông nghip và phát trin nông thôn Vit Nam 29
2.1.1. Quá trình hình thành và phát trin 29
2.1.2. Kt qu hot đng kinh doanh t nm 2010-2012 30
2.2. Thc trng th thanh toán ca Agribank 32
2.2.1. B máy t chc h thng th 32
2.2.2. Các sn phm th và tin ích 35
2.2.3. Quy trình phát hành và thanh toán th ti Agribank 39
2.2.4. C cu s lng th theo sn phm 41
2.2.5. C cu doanh s thanh toán theo sn phm th 42
2.2.6. Trình đ k thut nghip v ca cán b làm nghip v th 43
2.2.7. Hot đng qun tr th 444
2.3. Thc trng nng lc cnh tranh th thanh toán ca Agribank 44
2.3.1. Thng hiu 45
2.3.2. Th phn ca th thanh toán 47
2.3.3. Doanh s thanh toán th 50
2.3.4. Sn phm th thanh toán 52
2.3.5. H thng phân phi 55
2.3.6. Chính sách Marketing 58
2.3.7. Phí s dng th 61
v

2.3.8. ng dng công ngh hin đi 61
2.4. ánh giá nng lc cnh tranh th thanh toán ti Ngân hàng Nông nghip
và Phát trin nông thôn Vit Nam 62

2.4.1. Kt qu đt đc 62
2.4.2. Nhng tn ti và nguyên nhân 63

KT LUN CHNG 2 66

CHNG 3 GII PHÁP VÀ KIN NGH NÂNG CAO NNG LC CANH
TRANH TH THANH TOÁN CA NGÂN HÀNG NÔNG NGHIP VÀ
PHÁT TRIN NÔNG THÔN VIT NAM 68

3.1. nh hng phát trin sn phm th ca Chính ph 68
3.2. nh hng phát trin sn phm th ca Agribank 69
3.3. Mt s gii pháp nhm nâng cao nng lc cnh tranh th thanh toán ca
Agribank 69

3.3.1. Nhóm gii pháp v phát trin sn phm 69
3.3.1.1. Hoàn thin sn phm th 69
3.3.1.2. a dng sn phm th 71
3.3.2. Mng li phân phi VCNT 72
3.3.3. Nhóm gii pháp v Marketing 73
3.3.4. Nhóm gii pháp v công ngh 76
3.3.5. Nhóm gii pháp v nhân lc 77
3.3.6. Hoàn thin nghip v qun lý ri ro trong hot đng thanh toán
th 79

3.3.7. Hoàn thin b máy t chc trung tâm th 80
3.4. Mt s kin ngh 80
3.4.1. Vi Hip hi th Ngân hàng Vit Nam 80
3.4.2. Vi Ngân hàng Nhà nc Vit Nam 80
3.4.3. Vi Chính ph 81

KT LUN CHNG 3 81
KT LUN CHUNG 82

vi


Ph lc 01: B máy t chc ca Agribank

Ph lc 02: Sn phm th Agribank

Ph lc 03: Quy trình phát hành và thanh toán th

Ph lc 04: Các sn phm th ca mt s NHTM ti Vit Nam nm 2012
Ph lc 05: Bn đ phân b ATM ca Agribank nm 2012

Ph lc 06: Các chng trình u đãi và khuyn mãi cho ch th th ca mt s
NHTM ti Vit Nam nm 2012

TÀI LIU THAM KHO






vii

DANH MC CÁC CH VIT TT
AGRIBANK : Ngân hàng Nông nghip và phát trin nông thôn Vit Nam
ATM : Máy rút tin t đng (Automatic Teller Machine)

BANKNETVN : Công ty c phn chuyn mch tài chính Quc gia Vit Nam
DONGABANK : Ngân hàng thng mi c phn ông Á
VCNT : n v chp nhn th
EDC : Thit b đc th đin t
EMV : Ba t chc th là Europay, MasterCard và Visa
HTV : Hi đng thành viên
HV : Huy dng vn
IPCAS : H thng thanh toán và k toán khách hàng
NV : Ngun vn
NH : Ngân hàng
NHNN : Ngân hàng Nhà nc
NHPH : Ngân hàng phát hành
NHTM : Ngân hàng thung mi
NHTMCP : Ngân hàng thng mi c phn
NHTT : Ngân hàng thanh toán
OCEANBANK : Ngân hàng thng mi c phn i Dng
POS : Máy chp nhn thanh toán qua th (Point of Service)
SACOMBANK : Ngân hàng Thng mi c phn Sài gòn Thng tín
SMS : Dch v tin nhn (Short Message Services)
TCTQT : T chc th quc t
T : Tc đ
TQT : Th quc t
USD : ô la M
VIETCOMBANK : Ngân hàng Thng mi c phn Ngoi thng
VIETINBANK : Ngân hàng Thng mi c phn công thng
VN / VN : Vit Nam / Vit Nam ng
viii

DANH MC CÁC HÌNH V
Trang

Hình 1.1: Mt s biu tng ca các t chc th quc t 07
Hình 2.1: B máy t chc ca Trung tâm Th Agribank 32
Hình 2.2: Quy trình phát hành th 38
Hình 2.3: Quy trình thanh toán th 39























ix

DANH MC CÁC BNG
Trang
Bng 2.1: Kt qu hot đng kinh doanh ca Agribank t nm 2010-2012 30
Bng 2.2: Tng ngun vn và ngun vn huy đng ca Agribank
t 2010 –2012 30
Bng 2.3: D n cho vay ca Agribank t nm 2010-2012 31
Bng 2.4: Hn mc s dng th ghi n quc t Agribank Visa/MasterCard 35
Bng 2.5: Hn mc s dng th tín dng quc t Agribank Visa/MasterCard 36
Bng 2.6: C cu s lng th theo sn phm ca Agribank giai đon
2010-2012 40
Bng 2.7: Doanh s thanh toán tng sn phm th ca Agribank
t nm 2010-2012 41
Bng 2.8: S lng cán b nhân viên đc đào to hàng nm 43
Bng 2.9: T l ri ro gian ln ca th Agribank t 2010 – 2012…………….…44
Bng 2.10: S lng th thanh toán các ngân hàng nm 2010 – 2012 47
Bng 2.11: S lng th ni đa và quc t ca Agribank, Vietinbank,
Vietcombank nm 2010 – 2012 47
Bng 2.12: Doanh s thanh toán th các ngân hàng nm 2010 – 2012 49
Bng 2.13: Doanh s thanh toán th ni đa và quc t ca Agribank, Vietinbank,
Vietcombank nm 2010 – 2012…………………………………………………50
Bng 2.14: S lng ATM các ngân hàng nm 2010 – 2012 55
Bng 2.15: S lng EDC/POS các ngân hàng nm 2010 – 2012 56
Bng 2.16: Biu phí mt s nghip v th ch yu các ngân hàng 60
Bng 2.17: Thi gian khách hàng nhn đc th các ngân hàng 61




x

DANH MC CÁC BIU 

Biu đ 2.1: Th phn th ca các ngân hàng nm 2010 – 2012 48
Biu đ 2.2: Tc đ tng trng doanh s thanh toán th các ngân hàng nm
2010-2012 50
Biu đ 2.3: T trng doanh s thanh toán th ca các ngân hàng t nm
2010 – 2012 51
Biu đ 2.4: T trng s lng ATM ca các ngân hàng nm 2010 – 2012 56
Biu đ 2.5: T trng s lng EDC/POS ca các ngân hàng t nm
2010 – 2012 57


1

LI M U

1. S CN THIT CA  TÀI
Ngay t khi ra đi và phát trin đn nay, tm quan trng ca ngân hàng ngày
càng đc khng đnh; nht là hin nay, khi mà toàn cu hóa tr thành mt xu th
tt yu trong tin trình phát trin ca nn kinh t th gii.  tip thu nhng thành
tu v khoa hc k thut ca các nc phát trin, Vit Nam luôn n lc hi nhp
vào xu th chung đó. S phát trin ca đt nc trong thi kì m ca, đòi hi ngành
ngân hàng cng phi đi mi hot đng, m rng phm vi, đi tng phc v cng
nh đy mnh ng dng khoa hc công ngh hin đi đ đáp ng đc nhu cu ca
nn kinh t.
Th thanh toán ca ngân hàng là sn phm công ngh hin đi, nó đã và đang
tr nên ph bin  rt nhiu nc trên th gii. Tuy nhiên  Vit Nam, th thanh toán

vn là loi hình th khá mi m, xa l đi vi đi b phn dân c. Khi nn kinh t
ngày càng phát trin thì vic ph cp loi hình thanh toán này là tt yu và cn thit,
do đó vic các ngân hàng thng mi và c phn nâng cao kh nng cnh tranh v
hot đng th thanh toán ngày càng ln và gay gt.
Agribank là ngân hàng ln nht Vit Nam c v vn, tài sn, đi ng cán b
nhân viên, mng li hot đng và s lng khách hàng, nhng đi vi lnh vc th
vn còn khá mi m, lúng túng.  đng vng trên th trng, và tip tc m rng
th phn Agribank phi tip tc phn đu hn na trong tt c các lnh vc kinh
doanh ca ngân hàng nói chung và lnh vc th nói riêng. Trc tình hình đó, tôi đã
chn đ tài: “Gii pháp nâng cao nng lc cnh tranh th thanh toán ca Ngân
hàng Nông nghip và Phát trin nông thôn Vit Nam” vi mong mun góp phn
vào s phát trin th thanh toán ca Agribank trong xu th hi nhp quc t.
2. MC TIÊU NGHIÊN CU
Tìm hiu c s lý lun v th thanh toán ca ngân hàng và nng lc cnh
tranh th thanh toán.
2

Xác đnh nng lc cnh tranh th thanh toán ca Ngân hàng Nông nghip và
Phát trin nông thôn Vit Nam đi vi các NHTM trên th trng.
T đó, lun vn đa ra mt s gii pháp nhm nâng cao nng lc cnh tranh
th thanh toán ca Ngân hàng Nông nghip và Phát trin nông thôn Vit Nam.
3. I TNG VÀ PHM VI NGHIÊN CU
a. i tng nghiên cu
Nng lc cnh tranh th thanh toán ca Ngân hàng Nông nghip và Phát
trin nông thôn Vit Nam.
b. Phm vi nghiên cu
Thc trng th thanh toán ca Agribank và nm (5) ngân hàng thng mi
trong th trng th Vit Nam là: Vietinbank, Vietcombank, DongAbank,
Sacombank, Oceanbank.
Thi gian nghiên cu: t nm 2010-2012.

4. PHNG PHÁP NGHIÊN CU
Lun vn s dng phng pháp thng kê, phân tích, tng hp so sánh s
liu; Kt hp nghiên cu lý thuyt vi phân tích thc trng hot đng th thanh toán
ti Ngân hàng Nông nghip và Phát trin nông thôn Vit Nam đ đánh giá và đ
xut gii pháp.
5. KT CU LUN VN
Ngoài phn m đu, kt lun, danh mc tài liu tham kho, Ni dung ca
lun vn gm 3 chng:
Chng 1: C s lý lun v th thanh toán và nng lc cnh tranh th thanh
toán.
Chng 2: Thc trng nng lc cnh tranh th thanh toán ca Ngân hàng
Nông nghip và Phát trin Nông thôn Vit Nam.
Chng 3: Gii pháp và kin ngh nâng cao nng lc cnh tranh th thanh
toán ca Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông thôn Vit Nam.
3

CHNG 1

C S LÝ LUN V TH THANH TOÁN VÀ NNG LC
CNH TRANH TH THANH TOÁN
1.1. Tng quan v th thanh toán ca ngân hàng
1.1.1. Khái nim th thanh toán
Nhng nm đu th k XX, nn kinh t hàng hoá phát trin mnh m, th
trng trao đi hàng hoá không còn bó hp trong phm vi tng quc gia, nhu cu
tiêu dùng cá nhân không ngng tng lên. Trc tình hình trên đã buc các ngân
hàng, t chc tài chính các nc liên kt vi nhau, đa ra các hình thc, phng
tin thanh toán chung toàn cu, đó là hình thc thanh toán bng th ngân hàng.
Nm 1960, Bank of America cho ra đi sn phm th thanh toán đu tiên là
Bank Americard, sau này là t chc th quc t Visa. Nm 1967, Western State
Bank Card Association liên kt vi Interbank cho ra đi th Master Charge, sau đi

tên thành MasterCard. Hin nay, 2 t chc này vn đang là 2 t chc th ln mnh
và phát trin nht th gii.
Hình thc thanh toán bng th nhanh chóng đc ng dng rng rãi trên th
gii. Ti Vit Nam, chic th đu tiên đc chp nhn vào nm 1990 khi VCB ký
hp đng làm đi lý chi tr th VISA vi ngân hàng Pháp BFCE và đây cng là
bc khi đu cho th ngân hàng phát trin  Vit Nam.
Có nhiu khái nim đ din đt th thanh toán [ng Th Uyên Phng,
2012]:
- Th thanh toán là mt phng tin thanh toán tin hàng hóa, dch v mà
không dùng tin mt hoc có th đc dùng đ rút tin mt ti các ngân
hàng đi lý hay các máy rút tin t đng ATM.
- Th thanh toán là mt loi th giao dch tài chính đc phát hành bi
ngân hàng, các đnh ch tài chính hay các công ty.
- Th thanh toán là mt phng tin thanh toán không dùng tin mt mà
ngi ch th có th s dng đ rút tin mt hoc thanh toán tin hàng
hóa, dch v ti các đim chp nhn thanh toán.
4

- Th thanh toán là mt phng thc ghi s nhng s tin cn thanh toán
thông qua máy đc th phi hp vi h thng ni mng vi tính kt ni
trung tâm phát hành th vi các đim thanh toán. Nh vy, cuc thanh
toán tr nên nhanh chóng, thun li và khá an toàn cho các đi tng
tham gia.
Mc dù có nhiu khái nim khác nhau v th thanh toán nhng có nhng
đim chung là th dùng đ rút tin mt, thanh toán hàng hóa, đc phát hành bi
ngân hàng, đnh ch tài chính.
Nhng nhìn chung th thanh toán là mt phng thc thanh toán mà ngi
s hu th có th dùng đ thanh toán tin, hàng hóa, dch v hay rút tin t đng
thông qua máy đc th đc lp đt  các c s chp nhn thanh toán th (ca hàng,
khách sn, sân bay,…),  các máy rút tin t đng lp đt ni công cng.

1.1.2. Phân loi th thanh toán
Th thanh toán đc phân loi theo nhiu tiêu thc khác nhau nh sau:
 Theo công ngh sn xut
Cn c theo công ngh sn xut thì th ngân hàng đc chia làm ba loi sau:
- Th khc ch ni (Embossing Card): Là loi th đc làm bng nha da
trên k thut khc ni vi các thông tin cn thit đc khc trên th.
Công ngh này đc s dng t khi phát hành tm th nha đu tiên và
hin nay không còn đc s dng na vì k thut thô s, d b làm gi.
- Th t (Mangnetic Stripe): Là loi th có di bng t  mt sau th. Mi
thông tin liên quan đn ch th và th đu đc mã hoá trong bng t.
ây là loi th hin nay đc s dng ph bin trên th gii. Tuy nhiên,
nó cng đã dn bc l nhc đim, đó là s lng các thông tin đc mã
hoá không nhiu và mang tính c đnh nên không th áp dng k thut an
toàn và có th b n cp thông tin bng các thit b ni vi máy vi tính.
- Th thông minh (Smart card): là giai đon phát trin hin ti ca th ngân
hàng, th hin nhng ng dng hin đi nht ca công ngh thông tin vào
5

lnh vc th, đó là vic s dng chíp đin t. Thông thng, mt tm th
thông minh đc gn chíp đin t đ thay th cho di bng t sau th.
 Theo tính cht thanh toán
Nu xét theo tính cht thanh toán, trc đây th ngân hàng đc chia làm hai
loi là: th tín dng và th ghi n, nhng hin nay có thêm th tr trc, nh sau:
• Th tín dng (Credit Card)
Th tín dng cho phép ngi s dng kh nng chi tiêu trc tr tin sau.
Ngân hàng và các t chc tài chính phát hành th tín dng cho khách hàng
da trên uy tín và kh nng đm bo chi tr ca tng khách hàng.
Th tín dng là công c thanh toán hin đi, vn minh và có tính thông dng
trên toàn th gii. Không ch thanh toán trong phm vi lãnh th ca mt quc gia
mà th tín dng quc t có th đc chp nhn thanh toán  các đn v có biu

tng ca th đó trên khp th gii.
• Th ghi n (Debit Card)
Ging nh th tín dng, th ghi n cng là mt phng tin thanh toán
không dùng tin mt, nó cho phép khách hàng tip cn vi s d tài khon ca mình
qua h thng kt ni trc tuyn đ thanh toán hàng hoá dch v ti các VCNT
hoc thc hin các giao dch liên quan ti tài khon ti các máy ATM. Mc chi tiêu
ca ch th ph thuc ch yu vào s d trong tài khon, ngân hàng gi vai trò
cung cp dch v và thu phí dch v.
• Th tr trc
Tng t nh th ghi n và th tín dng, th tr trc cho phép thanh toán
mà không cn tin mt hay séc. Th tr trc không kt ni vi tài khon ngân hàng
nh th ghi n, th tr trc không có giá tr nào cho đn khi cho tin vào th.
 Theo tình trng hot đng
Th hot đng: là nhng th đc phát hành trên nhng tài khon hot đng
(active), thng xuyên có phát sinh giao dch sau khi m tài khon.
6

Th không hot đng: là nhng th đc phát hành trên nhng tài khon
không hot đng (non active), là tài khon không có phát sinh giao dch trong mt
thi gian dài sau khi m tài khon.
 Theo phm vi s dng th
Th thanh toán trong nc là th thanh toán do các NH, t chc tín dng
phát hành đ thanh toán hàng hoá dch v và rút tin mt trong phm vi quc gia.
Th thanh toán quc t là th mang thng hiu ca các t chc th quc t
do các ngân hàng, t chc tín dng làm đi lý phát hành. Th quc t có th đc s
dng trên phm vi trong nc và quc t, ti bt k các VCNT hoc máy ATM có
mang biu tng chp nhn thanh toán th đó.
1.1.3. Các ch th tham gia phát hành và thanh toán th ngân hàng
Th thanh toán ca NH ra đi là nhu cu tt yu trong mi quan h gn bó
gia ngi mua hàng, các đn v cung ng hàng hoá, dch v và các t chc tài

chính nhm m rng th trng trong xu th toàn cu hóa và hi nhp quc t. Khi
NH và các t chc tài chính tín dng tr thành thành viên chính thc hoc đi lý
cho các công ty th thì toàn b h thng phát hành và thanh toán tr nên đng b.
Nh vy, trong mt giao dch thanh toán thông thng có 5 bên tham gia: NHPH,
Ngân hàng thanh toán, Ch th, n v chp nhn th và T chc th quc t.
[Nguyn Thanh Phong,2010]
 Ngân hàng phát hành (Bank Issuer)
Ngân hàng phát hành (NHPH) là NH đc t chc th quc t hoc công ty
th trao quyn phát hành th mang thng hiu ca nhng t chc và công ty này.
NHPH đc quyn in tên NH mình trên th th hin đó là sn phm ca mình.
 Ch th (Cardholder)
Ch th là nhng cá nhân hoc ngi đc u quyn (nu là th do công ty
u quyn s dng), có tên in ni trên th và s dng th theo nhng điu khon,
điu kin do NHPH quy đnh.
Ch th s dng th đ thanh toán hàng hoá, dch v ti các đn v cung ng
hàng hoá, dch v có chp nhn th, rút tin mt.
7

 Ngân hàng thanh toán (Acquirer)
Ngân hàng thanh toán là NH chp nhn th nh mt phng tin thanh toán
thông qua vic ký hp đng chp nhn th vi các đn v cung ng hàng hoá, dch
v. NH s cung cp các thit b phc v cho vic thanh toán th và hng dn cách
thc vn hành cng nh cách thc qun lý, x lý nhng giao dch thanh toán ti các
đn v này.
 n v chp nhn th (Merchant)
Là các đn v cung ng hàng hóa, dch v ký hp đng vi ngân hàng v
vic chp nhn th thanh toán nh mt phng tin thanh toán. Các đn v chp
nhn th thng là sân bay, siêu th, khách sn…
 T chc th quc t
T chc th quc t là đn v đng đu, qun lý mi hot đng phát hành và

thanh toán ca th ngân hàng. ây là hip hi các t chc tài chính, tín dng ln có
mng li hot đng rng khp. Nó tn ti di các hình thc hip hi (Card
Association) nh Visa và MasterCard hay công ty đc lp (Independent Companies)
nh American Express, Diner Club.
Hình 1.1: Mt s biu tng ca các t chc th quc t



Ngun: Tác gi t su tm
T chc th quc t đng ra liên kt vi các thành viên, đt ra các qui đnh
bt buc các thành viên phi áp dng và tuân theo thng nht thành mt h thng
toàn cu. Bt c ngân hàng nào hin nay hot đng trong lnh vc thanh toán th
quc t đu phi gia nhp vào mt t chc th quc t nào đó.
Nh vy, mi ch th tham gia hot đng ca th thanh toán đu có vai trò
nht đnh và không th thiu trong vic phát huy ti đa tính nng phng tin thanh
toán hin đi không dùng tin mt ca ngân hàng.
8

1.1.4. Vai trò ca th thanh toán
Tri qua vài thp k hình thành và phát trin, phng thc thanh toán bng
th ngân hàng đã và đang chng t tính u vit ca mình so vi các phng thc
tn ti trc đó. Các tin ích mà nó đem li cho nn kinh t cng nh các ch th
tham gia hot đng thanh toán th là mt yu t quan trng quyt đnh đn s phát
trin ca loi hình thanh toán này trên toàn th gii.
 i vi nn kinh t
Hot đng giao dch dùng tin mt và trao đi hàng hoá chim phn đáng k
trong hu ht các nn kinh t, đc bit  các nc đang phát trin. Nhng khi xã hi
ngày càng đi lên, thì vic dùng tin mt trong thanh toán tr nên phc tp, khó khn
và không an toàn cho ngi dân, và chính ph cng không th kim soát đc
lng tin mt trong lu thông. Bng vic khuyn khích h thng thanh toán đin t

phát trin mà ct lõi là thanh toán th, ngi dân s an tâm khi thanh toán tin  bt
c đâu, các chính ph có th gim đc khi lng tin mt trong lu thông, làm
cho thng mi minh bch hn, tng doanh thu t thu, thc hin bin pháp kích
cu, ci thin môi trng vn minh thng mi, thu hút khách du lch và đu t trc
tip nc ngoài.
 i vi ch th
Cùng vi s phát trin ca nn kinh t các phng thc thanh toán phi tin
mt nh séc, ngân phiu…ngày càng đc s dng rng rãi trong các giao dch ca
các t chc kinh t. Tuy nhiên, các phng tin thanh toán này mi đc s dng 
các doanh nghip, ít đc ph bin trong sinh hot ca đi b phn dân c. S ra
đi ca th ngân hàng chính là đáp ng nhu cu giao dch đn l ca các cá nhân
nhm tng bc thay th tin mt trong giao dch ca xã hi. Nh vy có th nói
ch th chính là ngi hng li trc tip nht trong hot đng thanh toán th. Các
tin ích mà hot đng thanh toán th đem li cho ch th nh:
- S linh hot: Vi nhiu loi đa dng, phong phú, th thanh toán thích hp
vi mi đi tng khách hàng.
9

- S tin li: Là mt phng tin thanh toán không dùng tin mt, th cung
cp cho khách hàng s tin li mà không mt phng tin thanh toán nào
có th mang li đc. c bit đi vi nhng ngi đi công tác, du lch
nc ngoài thì th có th giúp h thanh toán  bt c ni nào mà không
cn phi mang theo nhiu tin mt hay séc du lch…
- S an toàn và nhanh chóng: Ch th có th yên tâm v s tin ca mình
trc nguy c b mt cp. Thm chí, dù th b ly cp, NH cng bo v
cho ch th bng mã s PIN, nh và ch ký trên th nhm tránh kh nng
rút tin ca k n trm.
 i vi đn v chp nhn th
Chp nhn thanh toán th là cung cp cho khách hàng mt phng tin thanh
toán nhanh chóng, tin li do vy kh nng thu hút khách hàng s tng lên, doanh s

cung ng hàng hoá dch v ca VCNT cng tng lên. Th thanh toán to cho
VCNT mt kh nng cnh tranh ln hn so vi các đi th khác.
Chp nhn thanh toán th giúp VCNT thc hin giao dch vi khách hàng
nhanh hn, gim đc chi phí bán hàng thông qua vic gim chi phí đm, bo qun
tin, qun lý tài chính, nhân s.
 i vi Ngân hàng
Th nht, thanh toán th to ngun thu cho NH. Thu nhp t th gm có: phí
VCNT, phí s dng th và lãi sut cho khon tín dng mà ch th chm thanh
toán. ó là cha k các khon thu t các dch v NH và đu t kèm theo.
Th hai, thanh toán th làm tng ngun vn cho NH. Nh th thanh toán s
lng tin gi ca khách hàng đ thanh toán th và s lng tài khon ca các
VCNT cng tng lên.
Th ba, th thanh toán ra đi làm phong phú thêm các dch v NH, mang đn
cho NH mt phng tin thanh toán đa tin ích, tho mãn tt nht nhu cu ca
khách hàng. Không ch có vy, phát trin dch v th, NH có thêm c hi đ phát
trin các dch v khác song song nh đu t hoc bo him cho các sn phm.
10

Thông tin v các loi hình dch v này s đc gi đn cho khách hàng s dng th
cùng vi sao kê hàng tháng ca ngân hàng.
Th t, thanh toán th là c s đ hin đi hoá công ngh NH. Khi đa thêm
mt loi hình thanh toán mi buc NH phi không ngng hoàn thin nâng cao trình
đ, trang b thêm trang thit b k thut công ngh đ cung cp cho khách hàng
nhng dch v tt nht, đm bo uy tín, hiu qu trong hot đng NH.
Là mt phng tin thanh toán hin đi, thun tin, li ích v mi mt đi
vi nhiu lnh vc và nhiu đi tng trong nn kinh t, đc bit trong công cuc
toàn cu hoá. Ngày nay, trên th gii thanh toán bng th đã tr thành xu th tt
yu.  các nc phát trin, trên 85% lu chuyn hàng hoá, dch v bán l đc thc
hin bng th. Vi phm vi thanh toán rng nh vy, vai trò ca th chc chn s
ngày càng đc khng đnh và m rng.

1.1.5. Qun tr ri ro ca th thanh toán
1.1.5.1. Ri ro trong hot đng phát hành và thanh toán th
Trong bt k hot đng nào ca ngân hàng cng hàm cha ri ro. Khi ri ro
xy ra  mt khâu nào đó trong hot đng phát hành và thanh toán th cng nh
hng đn li ích ca khách hàng, ngân hàng, nh hng đn uy tín ca ngân hàng
trong hot đng kinh doanh. Sau đây là mt s ri ro thng xy ra trong hot đng
phát hành và thanh toán th (Tài liu th Agribank):
 Ri ro phát hành th
- Thông tin phát hành th gi mo (Fraudulent Application)
 đc NH phê duyt phát hành th, ch th phi cung cp các thông tin
nh: thông tin cá nhân, tài chính (mc thu nhp, tài sn bo đm, ). Ri ro xy ra
khi khách hàng cung cp thông tin gi mo v bn thân, kh nng tài chính, mc thu
nhp, … cho NHPH khi yêu cu phát hành th dn đn nhng tn tht tín dng cho
NHPH khi ch th không có đ kh nng thanh toán các khon tín dng th.
- Th gi (Counterfeit card)
Ri ro phát sinh khi th gi đc s dng đ thanh toán. Th gi đc phát
hành da trên các thông tin ly đc t vic đánh cp các d liu ca th tht bng
11

các th đon khác nhau (sao chép d liu khi th đc s dng ti các thit b chp
nhn th, ti phm th truy cp vào h thng qun lý thông tin th ca NH và sao
chép d liu th, hay đánh cp thông tin khi d liu th đc truyn đi trong quá
trình thanh toán th, ). Các giao dch gi mo đc thc hin t th gi khó phát
hin và có th đc NHPH cp phép chun chi giao dch. NHPH ch phát hin ra
khi khách hàng tht đn khiu ni v nhng giao dch không đc thc hin.
- Th b đánh cp trong quá trình gi th cho ch th (Never Received Issue)
Các ngân hàng thng s dng phng thc gi th, mã PIN cho khách hàng
qua bu đin nhm to s thun li cho khách hàng. Tuy nhiên, trong quá trình gi
th, không th tránh nhng trng hp th b tht lc, b đánh cp. Nguyên nhân có
th do ni b (cán b ngân hàng), công ty vn chuyn (nhân viên bu đin) hoc ti

phm th nhm đn mt khâu nào đó trong quá trình gi th đ đánh cp th.
- Tài khon ca ch th b li dng (Account Takeover)
Ri ro phát sinh khi NHPH nhn đc nhng thay đi thông tin ca ch th
đc bit là thay đi đa ch. Do không xác minh k, nên NHPH đã gi th v đa ch
c, mà không đn tay ch th thc. Tài khon ca ch th thc đã b ngi khác li
dng s dng. NHPH s phi chu toàn b tn tht phát sinh do li ca NHPH đã s
sut trong quá trình thay đi thông tin đa ch ca ch th mà không nhn đc xác
thc trc tip t ch th.
- Ri ro tín dng
Ri ro tín dng xy ra khi ch th mt kh nng thanh toán cho nhng giao
dch đã phát sinh. Ch th s dng th nhng không thc hin thanh toán hoc
không đ kh nng thanh toán.  hn ch ri ro tín dng, NHPH cn đa ra quy
trình thm đnh tín dng mt cách cht ch, chính xác. i vi th tín dng, hn
mc tín dng thng thp hn nhng khon vay th chp thông thng.
 Ri ro thanh toán th
- Th b đánh cp d liu (Skimming/Phishing)
Skimming là vic sao chép d liu th bng mt dng c đc và si li d
liu t th gc. Các nhân viên giao dch ti VCNT hoc ti phm th dùng các
12

máy nh đc gi là “skimmer” đ đc s và các d liu khác t th. Sau đó, nhân
viên giao dch bán li d liu cho ti phm th, và ti phm th dùng d liu đ làm
các th gi hay mua hàng qua đin thoi, internet.
- Ri ro xut phát t VCNT
VCNT thông đng vi ti phm th đ thc hin sao chép d liu ca ch
th khi ch th thc hin giao dch ti VCNT. Sau đó ti phm th s dng d liu
đánh cp và làm th gi đ giao dch ti các VCNT khác. Khi NHTT/TCTQT phát
hin các VCNT có gian ln nh trên s đc lit kê vào danh sách CPP (Common
Purchase Point) hoc POC (Point of Compromise) đ điu tra nhm ngn chn gian
ln tip tc phát sinh. Bên cnh đó, VCNT còn gian ln trong vic c tình to ra

các hoá đn gi hoc giao dch gi mo.
- Ri ro trong s dng th

Ch th thc hin các giao dch th có đ ri ro cao, ti các VCNT có đ
ri ro cao: i vi hình thc giao dch xut trình th (giao dch viên thc hiên qut
th đ thanh toán hàng hoá, dch v cho ch th) mc đ ri ro đc đánh giá là rt
thp. Tuy nhiên, hình thc giao dch không xut trình th đc xp vào loi hình
giao dch có đ ri ro cao. Mt s loi hình VCNT cng đc coi là có đ ri ro
cao nh: ca hàng vàng bc, đin t, sòng bài, nhà hàng, v.v…

L mã s bí mt cá nhân (PIN)
Ri ro xy ra khi ch th đ l PIN b ngi khác li dng đ rút tin hoc
chuyn tin ti ATM hoc thit b t đng khác. Ri ro còn có th xy ra khi NH
gi th và PIN cho ch th bng đng bu đin không tuân th nguyên tc phi
gi bng 2 phong bì th tách ri vào các thi đim khác nhau mà th và PIN đó b
đánh cp đ s dng. Trng hp này NHPH phi chu hoàn toàn trách nhim.

Ri ro do li dng tính cht và quy đnh s dng th đ la gt NH
Do quy đnh v giao dch bng th không đòi hi ch th phi xut trình giy
t tu thân, ch cn kim tra ch ký ca ngi s dng th vi ch ký mu ca ch
th ký trc trên th. Ri ro này thng xy ra đi vi th tín dng quc t. Li
dng quy đnh nói trên, ch th thông đng và giao th, PIN cho ngi khác mang
13

ra nc ngoài s dng. Trong thi gian đó,  trong nc, ch th c tình to ra các
chng c pháp lý chng t s có mt ca mình  nhà. n k thanh toán, NH phát
hành đòi tin ch th thì b t chi hoàn tr. Vi các bng chng hoàn toàn hp lý,
hp pháp vic ch th “không s dng” do thi đim đó ch th “không th có mt
ti ni xy ra giao dch”, NH s phi gánh chu ri ro.


Ri ro do s dng th đã báo mt:
Ri ro xy ra khi th b mt cp hoc tht lc và b s dng trc khi ch th
kp thông báo cho NHPH đ có các bin pháp chm dt s dng th hoc thu hi
th. Các ti phm s dng th b mt cp, tht lc đ làm th gi (dp ni, mã hoá
li bng t bng các thông tin gi mo) nh trng hp th gi; ch th c tình gian
ln, báo mt th và sau đó s dng th.
Tóm li, hu ht các NHTM đu có th xy ra mt trong các ri ro trên, do
đó, các NHTM luôn cn đ cao cnh giác, đm bo tính an toàn trong các khâu phát
hành và thanh toán th đ nhm hn ch nhng ri ro có th xy ra, mang li s an
tâm, thun li cho khách hàng khi s dng th.
1.1.5.2. Phòng tránh ri ro trong nghip v th
ây là hot đng quan trng nht ca hot đng qun lý ri ro, bi ri ro là
không th tránh đc, mi hot đng đu đi kèm ri ro ca nó. Nhng nu có đc
nhng bin pháp phòng tránh kp thi và hp lý s làm gim thiu ri ro. Các bin
pháp phòng nga có th đc chia ra làm 2 phn:
- Bin pháp an ninh ni b: các bin pháp bo mt an ninh phía trong ngân
hàng nhm ngn chn nhng ri ro phát sinh t ni b bên trong nh: kim soát h
s phát hành th, kim kê, kim soát s lng th phát hành… t đó giúp cho vic
qun lý đc d dàng, thun li hn.
- Bin pháp kim soát bên ngoài: bin pháp kim soát phòng nga đi vi
hot đng s dng và thanh toán th nhm đánh giá phân loi nhng hot đng có
kh nng gi mo và ri ro cao, kim tra tính hp l, hp pháp ca th, ch th,
cnh báo nhng trng hp ri ro và đa ra nhng khuyn ngh nhm hn ch ri ro
 mc thp nht.
14

Hai hot đng này đòi hi phi có s phi hp cht ch cng nh là cung cp
thông tin qua li nhanh chóng, chun xác và kp thi.
1.1.5.3. X lý ri ro trong hot đng th
Mc dù đã có nhng bin pháp phòng nga nhng không th tránh đc

hoàn toàn. Khi ri ro xy ra s gây ra tn tht cho các bên liên quan, do vy đòi hi
kh nng gii quyt x lý nhng ri ro đó sao cho ít đ tác đng đn hot đng kinh
doanh nht.
1.2. Tng quan v nng lc cnh tranh th thanh toán
1.2.1. Khái nim cnh tranh và nng lc cnh tranh
Tri qua các giai đon phát trin khác nhau ca nn kinh t xã hi, do đó có
nhiu khái nim khác nhau v cnh tranh, nh sau:
- Theo kinh t chính tr Mác - Lênin: “cnh tranh là s ganh đua gia
nhng ngi sn sut và lu thông hàng hóa bng nhng bin pháp và
th đon khác nhau nhm giành git cho mình nhng điu kin sn xut
kinh doanh có li nht” [Trn Th Lan Hng, 2008, trang 102]
- Theo T đin Bách Khoa ca Vit Nam: “Cnh tranh (trong kinh doanh)
là hot đng ganh đua gia nhng ngi sn xut hàng hóa, gia các
thng nhân, các nhà kinh doanh trong nn kinh t th trng, chi phi
bi quan h cung cu nhm giành các điu kin sn xut, tiêu th và th
trng có li nht”.
- Michael E.Porter - ngi đc coi là cha đ ca lý thuyt cnh tranh
hin đi [Dng Ngc Dng, 2009, trang 7], cho rng: “ cnh tranh
thành công các doanh nghip phi xây dng đc mt li th cnh tranh
bn vng. Li th cnh tranh bn vng có ngha là công ty phi liên tc
cung cp cho th trng mt giá tr đc bit mà không có đi th cnh
tranh nào có th cung cp đc”.
Trong nn kinh t th trng, trong lnh vc kinh doanh dch v NH, cnh
tranh là s ganh đua gia các NHTM nhm giành u th hn v cùng mt loi sn
phm hàng hoá, v cùng mt nhóm khách hàng, vic to ra các sn phm riêng bit
15

so vi các đi th cnh tranh. Các NH luôn cnh tranh nhau đ thu hút nhiu khách
hàng v phía mình, cnh tranh đ vn lên khng đnh uy tín và v th ca mình
trong quan h kinh doanh.

Khái nim nng lc cnh tranh đc s dng rng rãi trong phm vi toàn
cu nhng cho đn nay vn cha đc hiu mt cách thng nht gia các nhà
chuyên môn v khái nim cng nh cách phân tích nng lc cnh tranh trong tng
lnh vc. Di đây là mt s cách tip cn c th v nng lc cnh tranh:
- Theo T đin Bách Khoa toàn th ca Vit Nam: “Nng lc cnh tranh
ca doanh nghip là s th hin thc lc và li th ca doanh nghip so
vi đi th cnh tranh trong vic tho mãn tt nht các đòi hi ca khách
hàng đ thu li nhun ngày càng cao, bng vic khai thác, s dng thc
lc và li th bên trong, bên ngoài nhm to ra nhng sn phm, dch v
hp dn ngi tiêu dùng đ tn ti và phát trin, thu đc li nhun ngày
càng cao và ci tin v trí so vi các đi th cnh tranh trên th trng”.
- Theo PGS.TS Nguyn Th Quy (2005, trang 22) thì: “Nng lc cnh
tranh ca mt ngân hàng là kh nng ngân hàng đó to ra, duy trì và
phát trin nhng li th nhm duy trì và m rng th phn; đt đc mc
li nhun cao hn mc trung bình ca ngành và liên tc tng; đng thi
đm bo s hot đng an toàn và lành mnh, có kh nng chng đ và
vt qua nhng bin đng ca môi trng kinh doanh”.
Nh vy, nng lc cnh tranh đc th hin qua thc lc và li th ca
doanh nghip theo T đin Bách Khoa toàn th ca Vit Nam; qua vic duy trì, m
rng th phn, đt đc mc li nhun cao hn mc trung bình ca ngành, và hot
đng an toàn, lành mnh theo PGS.TS Nguyn Th Quy.
1.2.2. c đim nng lc cnh tranh th thanh toán ngân hàng
Hot đng ngân hàng mang tính h thng và các sn phm, dch v ca ngân
hàng có s liên kt cht ch vi nhau, t đó dn đn nng lc cnh tranh th thanh
toán ca ngân hàng có mt s đc đim sau:
- Th thanh toán ca các ngân hàng rt d sao chép v tính nng s dng.
16

- Do th thanh toán mang tính tng t gia các ngân hàng nên b phn
phc v khách hàng cn đc coi trng.

- Kinh doanh th thanh toán, ngân hàng cn có c s trang thit b, công
ngh hin đi.
- Cnh tranh th thanh toán trong điu kin chu tác đng ca các chính
sách, quy đnh ca Chính ph
- Mc dù cnh tranh nhng các ngân hàng vn phi có s liên kt, hp tác
vi nhau trong quá trình phát hành và thanh toán th.
1.2.3. Các nhân t nh hng đn nng lc cnh tranh th thanh toán
1.2.3.1. Nhóm nhân t bên trong
Ngân hàng là mt lnh vc dch v đc thù nên các nhân t ni ti ca ngành
nh quy mô hot đng, kh nng v tài chính, ngun nhân lc, c s vt cht k
thut… có nh hng rt ln đn kt qu hot đng kinh doanh và kh nng cnh
tranh ca ngân hàng. Bi vy mà nó đc coi là các yu t cu thành kh nng cnh
tranh th thanh toán ca NHTM.
 Quy mô và phm vi hot đng ca ngân hàng
Khi ngân hàng có quy mô ln, phm vi hot đng rng thì c hi phát trin
sn phm th theo hng gia tng s lng th phát hành càng nhiu. ng thi,
vic hot đng trên phm vi ln s góp phn to nên nhiu th trng mc tiêu cho
sn phm th, là tin đ đ phát trin đa dng chng loi các sn phm th.
 Kh nng v tài chính
Trong bt k lnh vc kinh doanh nào thì vn đ tài chính cng là yu t cn
thit đu tiên đ mi doanh nghip cng nh các NHTM bt đu hot đng kinh
doanh. Mt NHTM có tim lc ln v tài chính s rt thun li trong vic huy đng
vn, cho vay, mua sm đi mi công ngh và máy móc cng nh có điu kin đ
đào to và đãi ng nhân tài. T nhng thun li đó s giúp NHTM nâng cao kh
nng cnh tranh trong phát trin sn phm dch v ngân hàng nói chung cng nh
phát trin th thanh toán nói riêng. Nu NHTM nào yu kém v tài chính s rt khó