HOÀN THIỆN HỆ THỐNG KIỂM SOÁT NỘI BỘ TẠI CÁC DOANH NGHIỆP SẢN XUẤT VÀ KINH DOANH GỐM SỨ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BÌNH DƯƠNG.PDF

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH




NGÔ TH THÚY HNG


HOÀN THIN H THNG KIM SOÁT NI B
TI CÁC DOANH NGHIP SN XUT VÀ
KINH DOANH GM S TRểN A BÀN TNH
BỊNH DNG



LUN VN THC S KINH T









TP. H CHÍ MINH – NM 2013
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH

NGÔ TH THÚY HNG


HOÀN THIN H THNG KIM SOÁT NI B
TI CÁC DOANH NGHIP SN XUT VÀ
KINH DOANH GM S TRểN A BÀN TNH
BỊNH DNG

Chuyên ngành: K toán
Mã s: 60340301

LUN VN THC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC:
PGS.TS VÕ VN NH






TP. H CHÍ MINH – NM 2013
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan lun vn “Hoàn thin h thng kim soát ni b ti các
doanh nghip sn xut và kinh doanh gm s trên đa bàn tnh Bình Dng” do
chính tôi thc hin di s hng dn ca PGS.TS Võ Vn Nh.
Các s liu thu thp và kt qu phân tích trong đ tài là trung thc, đ tài này
không trùng vi bt k đ tài nghiên cu khoa hc nào.

Tp.HCM, ngày………tháng…….nm 2013
Hc viên thc hin



Ngô Th Thúy Hng





MC LC
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc ch vit tt
Danh mc bng biu, hình, ph lc
PHN M U
CHNG 1: C S Lụ LUN V H THNG KIM SOÁT NI B
TRONG DOANH NGHIP 1
1.1 NH NGHA KIM SOÁT NI B VÀ H THNG KIM SOÁT NI
B… 1
1.1.1 KIM SOÁT NI B 1
1.1.2 H THNG KIM SOÁT NI B 3
1.2 LCH S PHÁT TRIN CA H THNG KIM SOÁT NI B 4
1.2.1 GIAI ON S KHAI 4
1.2.2 GIAI ON HÌNH THÀNH 5
1.2.3 GIAI ON PHÁT TậIN 5
1.2.4 THI K HIN I (THI K HU COSO – T 1992 N NAY) 6
1.3 CÁC B PHN CU THÀNH H THNG KIM SOÁT NI B THEO

COSO 1992 7
1.3.1 MÔI TậNG KIM SOÁT 7
1.3.1.1 Tính trung thc và giá tr đo đc 7
1.3.1.2 Cam kt v nng lc 8
1.3.1.3 Hi đng Qun tr và Ban kim soát 8
1.3.1.4 Trit lý qun lý và phong cách điu hành ca nhà qun lý 8
1.3.1.5 C cu t chc 9
1.3.1.6 Phân đnh quyn hn và trách nhim 9
1.3.1.7 Chính sách nhân s 9
1.3.2 ÁNH GIÁ ậI ậO 10
1.3.2.1 Xác đnh mc tiêu ca đn v 10
1.3.2.2 Ri ro 12
1.3.2.3 Qun tr s thay đi 14
1.3.3 HOT NG KIM SOÁT 15
1.3.3.1 Phân loi hot đng kim soát theo mc đích: 15
1.3.3.2 Phân loi kim soát theo chc nng: 16
1.3.4 THÔNG TIN VÀ TậUYN THÔNG 17
1.3.4.1 Thông tin 17
1.3.4.2 Truyn thông 19
1.3.5 GIÁM SÁT 20





1.3.5.1 Giám sát thng xuyên 21
1.3.5.2 Giám sát đnh k 21
1.4 SO SÁNH COSO 1992 VÀ COSO 2004 23
1.4.1 GING NHAU 23
1.4.2 KHÁC NHAU 23

1.5 TRÁCH NHIM V KIM SOÁT NI B 25
1.5.1 HI NG QUN Tậ 25
1.5.2 NHÀ QUN LÝ 25
1.5.3 KIM TOÁN VIÊN NI B 26
1.5.4 NHÂN VIÊN 26
1.5.5 CÁC I TNG KHÁC BÊN NGOÀI 26
1.6 NHNG LI ÍCH VÀ NHNG HN CH CA H THNG KIM SOÁT
NI B 26
1.6.1 NHNG LI ÍCH CA H THNG KIM SOÁT NI B 26
1.6.2 NHNG HN CH CA H THNG KIM SOÁT NI B 27
1.7 C IM CA HOT NG SN XUT GM S CHI PHI N H
THNG KSNB 28
1.7.1 YU T CON NGI 28
1.7.2 YU T T CHC HOT NG SN XUT KINH DOANH 28
1.7.3 YU T CHT LNG SN PHM VÀ TH HIU CA NGI
TIÊU DÙNG 29
CHNG 2: THC TRNG V H THNG
KIM SOÁT NI B TI
CÁC DOANH NGHIP SN XUT VÀ KINH DOANH GM S TRểN A
BÀN TNH BỊNH DNG 31
2.1 GII THIU CHUNG TÌNH HÌNH HOT NG VÀ PHÁT TRIN CA
CÁC DOANH NGHIP SN XUT VÀ KINH DOANH GM S TRÊN A
BÀN TNH BÌNH DNG 31
2.1.1 VÀI NờT S LC V LCH S HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TậIN
CA NGÀNH SN XUT GM S BÌNH DNG
4
31
2.1.1.1 Giai đon trc nm 1975 31
2.1.1.2 Giai đon sau nm 1975 33
2.1.2 QUY TậÌNH SN XUT GM S 37

2.1.2.1 Chn và x lý đt 38
2.1.2.2 To dáng 38
2.1.2.3 Trang trí hoa vn 39
2.1.2.4 Tráng men 39
2.1.2.5 Quá trình nung 40
2.1.3 DOANH THU NGÀNH G S BÌNH DNG T NM 2008 N
2012…. 42
2.1.4 NHNG THUN LI, KHÓ KHN VÀ XU HNG PHÁT TậIN
CA NGÀNH GM S BÌNH DNG 42
2.1.4.1 Thun li: 42
2.1.4.2 Khó khn: 43





2.1.5 XU HNG PHÁT TậIN 44
2.2 KHO SÁT THNG KIM SOÁT NI B TI CÁC DOANH NGHIP
SN XUT VÀ KINH DOANH GM S TRÊN A BÀN TNH BÌNH
DNG 45
2.2.1 I TNG VÀ PHM VI KHO SÁT 45
2.2.2 NI DUNG KHO SÁT 45
2.2.3 PHNG PHÁP KHO SÁT 45
2.2.4 KT QU KHO SÁT 46
2.2.4.1 Môi trng kim soát: 46
2.2.4.2 ánh giá ri ro: 56
2.2.4.3 Hot đng kim soát: 59
2.2.4.4 Thông tin và truyn thông: 61
2.2.4.5 Giám sát: 63
2.3 ÁNH GIÁ THC TRNG H THNG KIM SOÁT NI B TI CÁC

DOANH NGHIP SN XUT VÀ KINH DOANH GM S TRÊN A BÀN
TNH BÌNH DNG 65
2.3.1 U IM 65
2.3.2 NHNG HN CH 66
2.3.3 NGUYÊN NHÂN 67
CHNG 3: MT S GII PHÁP HOÀN THIN H THNG KIM SOÁT
NI B CHO CÁC DOANH NGHIP SN XUT VÀ KINH DOANH GM
S TRểN A BÀN TNH BỊNH DNG 69
3.1 QUAN IM HOÀN THIN H THNG KIM SOÁT NI B CHO
CÁC DOANH NGHIP SN XUT VÀ KINH DOANH GM S TRÊN A
BÀN TNH BÌNH DNG 69
3.1.1 QUAN IM K THA 69
3.1.2 QUAN IM PHÙ HP 70
3.1.3 QUAN IM PHÁT TậIN 70
3.2 CÁC GII PHÁP HOÀN THIN H THNG KIM SOÁT NI B CHO
CÁC DOANH NGHIP SN XUT VÀ KINH DOANH GM S TRÊN A
BÀN TNH BÌNH DNG 70
3.2.1 GII PHÁP I VI MÔI TậNG KIM SOÁT 70
3.2.2 GII PHÁP I VI HOT NG ÁNH GIÁ ậI ậO 72
3.2.3 GII PHÁP I VI HOT NG KIM SOÁT 73
3.2.4 GII PHÁP I VI HOT NG THÔNG TIN VÀ TậUYN
THÔNG 74
3.2.5 GII PHÁP I VI HOT NG GIÁM SÁT 75
3.3 KIN NGH 75
3.3.1 I VI C QUAN QUN LÝ NHÀ NC 75
3.3.2 I VI CÁC DOANH NGHIP SN XUT VÀ KINH DOANH GM
S……. 77

DANH MC CH VIT TT

Ting Anh
AAA : American Accounting Association
(Hi k toán Hoa K)
AICPA : American Institute of Certified Public Accountants
(Hip hi k toán viên công chng Hoa K)
BCBS : Basle Commettee on Banking Supervision
(y Ban Basle v giám sát ngân hàng)
CoBIT : Control Objectives for Information and Related Technology
(Các mc tiêu kim soát trong công ngh thông tin và các lnh vc có
liên quan)
COSO : Committee of Sponsoring Organization
(y Ban thuc Hi đng quc gia Hoa K v vic chng gian ln vè báo
cáo tài chính)
ERM : Enterprise Risk Management Framework
(H thng qun tr ri ro doanh nghip)
FEI : Financial Executives Institute
(Hip hi Qun tr viên tài chính)
IIA : Institute of Internal Auditors
(Hip hi Kim toán viên ni b)
IMA : Institute of Management Accountants
(Hip hi K toán viên qun tr)
ISA : International Standard on Auditing
(Chun mc kim toán quc t)
ISACA : Informatiton System Audit and Control Association
(Hip hi v kim soát và kim toán h thng thông tin)
SAP : Statement Auditing Procedure
(Báo cáo v th tc kim toán)
SEC : Securities and Exchange Commission
(y Ban chng khoán Hoa K)
Ting Vit

BCTC : Báo cáo tài chính
KSNB : Kim soát ni b


DANH MC BNG BIU
Bng 2.1 : Doanh thu ca ngành gm s Bình Dng t nm 2008 đn nm
2012
Bng 2.2 : Thng kê kt qu kho sát v môi trng kim soát
Bng 2.3 : Thng kê kt qu kho sát v đánh giá ri ro
Bng 2.4 : Thng kê kt qu kho sát v hot đng kim soát
Bng 2.5 : Thng kê kt qu kho sát v thông tin và truyn thông
Bng 2.6 : Thng kê kt qu kho sát v giám sát


DANH MC CÁC HỊNH
Hình 2.1 : Các giai đon ca quy trình sn xut gm s

DANH MC CÁC PH LC
Ph lc 1 : Danh sách các doanh nghip gm s trên đa bàn tnh Bình Dng
đc kho sát.
Ph lc 2 : Bng câu hi kho sát v h thng kim soát ni b ti các doanh
nghip sn xut và kinh doanh gm s trên đa bàn tnh Bình Dng.
Ph lc 3 : Bng tng hp s liu kho sát v h thng kim soát ni b ti các
doanh nghip sn xut và kinh doanh gm s trên đa bàn tnh Bình
Dng.


PHN M U
1. Tính cp thit ca đ tài:
Bình Dng là tnh thuc loi mnh ca c nc v sn xut và xut khu gm

s m ngh. T gia th k XIX, trên đa bàn tnh đã bt đu xut hin nhng lò sn
xut gm nh mang tính cht th công đn s, tri qua các thng trm trong lch s
gm s ca mình cho đn nay trong tnh có khong 300 doanh nghip làm ngh
gm s tp trung ch yu  mt s khu vc thuc Lái Thiêu (Thun An), Tân
Phc Khánh (Tân Uyên) và Chánh Ngha (Th Du Mt). Là mt trong mi
ngành xut khu ch lc ca nn kinh t Vit Nam, đóng góp vào giá tr s tng
trng kinh t, to ra công n vic làm cho ngi lao đng và th hin nét vn hóa,
lch s truyn thng ca Bình Dng thì các doanh nghip gm s m ngh ngày
càng thu hút đc nhiu s quan tâm, đu t ca chính quyn đa phng và các
doanh nghip trong tnh.
Hot đng sn xut kinh doanh ca các doanh nghip gm s trên đa bàn tnh
Bình Dng luôn luôn tn ti nhng ri ro hin hu và ri ro tim tàng. Nhng ri
ro này xut phát t chính bên trong ni b doanh nghip hay t các nhân t bên
ngoài. Bên cnh đó cuc khng hong tài chính th gii trong nhng nm gn đây
và tình hình cnh tranh toàn cu gay gt đã thúc đy các gian ln xy ra. Vì v, các
doanh nghip gm s trên đa bàn tnh Bình Dng nói mun tn ti và phát trin
cng cn phi xây dng cho mình h thng kim soát ni b hu hiu nhm giúp
các doanh nghip đt đc các mc tiêu đã đ ra thông qua vic kim soát, ngn
chn và phát hin các hành vi thiu trung thc và gian ln trong ni b doanh
nghip. Tuy nhiên, nhiu nhà qun lý trong các doanh nghip này vn cha nhn
thc rõ đc tm quan trng ca kim soát ni b cng nh cha xây dng đc h
thng kim soát ni b hu hiu cho riêng doanh nghip mình. ây là lý do ti sao
ngi vit chn đ tài “Hoàn thin h thng kim soát ni b ti các doanh nghip
sn xut và kinh doanh gm s trên đa bàn tnh Bình Dng” làm đ tài nghiên
cu ca mình.


2. Tng quan
Cho đn nay có rt nhiu đ tài nghiên cu khoa hc v h thng kim soát ni
b ti các đn v, có th k đn nh:

“Hoàn thin h thng kim soát ni b Công ty C phn u t & Kinh
doanh FICO”, Dng Th Lan ài, 2012.
“Hoàn thin h thng kim soát ni b ti Vin thông Bình Dng”, Mai
Xuân Thy, 2012.
“Hoàn thin h thng kim soát ni b ti Tng Công ty in lc Min
Trung”, Võ Th Minh Th, 2012.
“Hoàn thin và xây dng h thng kim soát ni b cho các doanh nghip
nh và va trên đa bàn thành ph H Chí Minh”, Nguyn Th Bích Hip, 2012.
“Hoàn thin h thng kim soát ni b ti Ngân hàng thng mi C phn
Sài Gòn Thng tín”, Trn Dng Khôi Nguyên, 2013.
Nhìn chung các đ tài nghiên cu khoa hc trên đã góp phn hoàn thin h
thng kim soát ni b ti mt đn v c th, ti các doanh nghip thuc loi hình
va và nh. Các đ tài đã nêu lên đc thc trng h thng kim soát ni b và đa
ra các gii pháp phù hp vi đi tng kho sát.
Tuy nhiên, các tác gi vn ch dng li ti mt đn v c th, ti các doanh
nghip va và nh nói chun, Do đó các nghiên cu vn còn hn ch là cha áp dng
đc vào tng ngành ngh c th. Do vy, đ đáp ng nhu cu qun lý cng nh
phù hp vi đc đim ngành ngh nên tác gi chn đ tài “Hoàn thin h thng
kim soát ni b ti các doanh nghip sn xut và kinh doanh gm s trên đa bàn
tnh Bình Dng” làm đ tài nghiên cu ca mình.
3. Mc tiêu nghiên cu:
Trên c s lý lun v h thng kim soát ni b và thc t kho sát ti mt s
doanh nghip sn xut và kinh doanh gm s trên đa bàn tnh Bình Dng đ đ ra
các gii pháp nhm hoàn thin h thng kim soát ni b cho các doanh nghip này.
4. i tng và phm vi nghiên cu:

i tng nghiên cu là thc trng xây dng h thng kim soát ni b ti các
doanh nghip sn xut và kinh doanh gm s trên đa bàn tnh Bình Dng.
Phm vi nghiên cu:
- Thi gian nghiên cu: đ tài và s liu s cp thu thp t tháng 04/2013 đn

tháng 10/2013.
- Không gian nghiên cu: kho sát thc trng xây dng h thng kim soát ni
b trong các doanh nghip sn xut và kinh doanh gm s trên đa bàn tnh Bình
Dng.
- Gii hn đ tài:
i tng kho sát: các doanh nghip sn xut và kinh doanh gm s loi
va và nh.
Tip cn h thng kim soát ni b theo 5 b phn cu thành ch không theo
tng nghip v nên h thng kim soát ni b đc th hin di cái nhìn chung
nht.
5. Phng pháp nghiên cu:
Tác gi s dng kt hp phng pháp nghiên cu đnh tính và nghiên cu đnh
lng đ gii quyt các vn đ nghiên cu có liên quan trong lun vn. Tuy nhiên,
phng pháp đnh tính vn là ch yu, phng pháp đnh lng ch dng li 
phng pháp thng kê mô t. Các phng pháp c th đc s dng đ tng kt lý
lun, đánh giá thc t và đ xut các gii pháp có liên quan bao gm phng pháp
h thng, phng pháp so sánh đi chiu, phng pháp tng hp và phng pháp
thng kê mô t.
6. Nhng đim mi ca đ tài:
 tài đa ra các gii pháp hoàn thin và xây dng h thng kim soát ni b
nhm nâng cao tính hu hiu và hiu qu ca vic t chc h thng kim soát ni
b trong các doanh nghip sn xut và kinh doanh gm s trên đa bàn tnh Bình
Dng. Qua đó giúp nhà qun lý các doanh nghip sn xut và kinh doanh gm s
trên đa bàn tnh Bình Dng nói riêng và Vit Nam nói chung thy rõ đc thc
trng và tm quan trng ca vic xây dng và vn hành h thng kim soát ni b

tt trong doanh nghip mình, t đó đa ra các gii pháp phù hp đ hoàn thin, góp
phn nâng cao tính hu hiu và hiu qu hot đng ca các doanh nghip nói riêng
và phát trin nn kinh t đt nc nói chung.
7. B cc ca lun vn:

Ngoài phn m đu, ph lc và tài liu tham kho, đ tài đc kt cu làm ba
chng:
Chng 1: C s lý lun v h thng kim soát ni b trong doanh nghip
Chng 2: Thc trng v h thng kim soát ni b ti các doanh nghip sn xut
và kinh doanh gm s trên đa bàn tnh Bình Dng.
Chng 3: Mt s gii pháp hoàn thin h thng kim soát ni b cho các doanh
nghip sn xut và kinh doanh gm s trên đa bàn tnh Bình Dng.


1



1 CHNG 1: C S Lụ LUN V H THNG
KIM SOÁT NI B TRONG DOANH NGHIP
1.1 NH NGHA KIM SOÁT NI B VÀ H THNG KIM SOÁT
NI B
1.1.1 KIM SOÁT NI B
Có rt nhiu đnh ngha khác nhau v kim soát ni b, hin nay đnh ngha
đc chp nhn rng rãi là đnh ngha ca COSO
1
nm 1992: “Kim soát ni b là
mt quá trình b chi phi bi ngi qun lý, hi đng qun tr và các nhân viên ca
đn v, nó đc thit lp đ cung cp mt s bo đm hp lý nhm đt đc các
mc tiêu sau đây:
- S hu hiu và hiu qu ca hot đng.
- S tin cy ca báo cáo tài chính.
- S tuân th pháp lut và các quy đnh”.
2

Trong đnh ngha trên, có bn khái nim quan trng, đó là quá trình, con
ngi, đm bo hp lý và mc tiêu.
 Kim soát ni b là mt quá trình
Kim soát ni b (KSNB) là quá trình kim soát các hot đng ca doanh
nghip đc thc hin thông qua quá trình lp k hoch, thc hin và giám sát.
KSNB không phi là s kin hay tình hung mà là mt chui các hot đng hin

1
COSO (Committeee of Sponsoring Organization) là mt y Ban thuc Hi đng quc gia Hoa
K v vic chng gian ln v Báo cáo tài chính hay còn đc gi là Treadway Commission. y
Ban này bao gm đi din ca nm t chc ngh nghip: Hip hi K toán viên công chng Hoa
K (AICPA), Hip hi K toán Hoa K (AAA), Hip hi Qun tr viên tài chính (FEI), Hip hi
K toán viên qun tr (IMA), Hip hi Kim toán viên ni b (IIA).
2
Ngun: COSO, 1992. Internal Control – Intergrated framework.


2



din trong mi b phn ca doanh nghip, gn lin vi hot đng ca doanh nghip.
KSNB s hu hiu khi nó là mt phn c bn trong hot đng ca doanh nghip
ch không phi chc nng b sung cho các hot đng ca doanh nghip.
 Nhân t con ngi
KSNB đc thit k và vn hành bi con ngi. KSNB đc thc hin bi
nhng con ngi trong doanh nghip bao gm Hi đng Qun tr, Ban Giám đc,
nhà qun lý và các nhân viên trong doanh nghip, bi suy ngh và hành đng ca
h. Chính h s vch ra mc tiêu, đa ra bin pháp kim soát và vn hành chúng.
Mt h thng KSNB ch có th hu hiu khi tng thành viên trong doanh

nghip hiu rõ v trách nhim và quyn hn ca mình bi vì mi thành viên tham
gia vào doanh nghip vi kh nng, kin thc, kinh nghim và nhu cu khác nhau.
Vì vy, đ KSNB hu hiu, cn phi xác đnh mi liên h, nhim v và cách thc
thc hin chúng ca tng thành viên đ đt đc các mc tiêu ca doanh nghip.
 m bo hp lý
KSNB ch có th cung cp s đm bo hp lý ch không th đm bo tuyt
đi cho các nhà qun lý trong vic đt đc mc tiêu ca doanh nghip. iu này
do nhng hn ch tim tàng trong quá h thng KSNB nh nhng sai lm ca con
ngi khi đa ra quyt đnh, s thông đng ca các cá nhân hay s lm quyn ca
các nhà qun lý có th vt khi kim soát ni b, mi quan h gia li ích và chi
phí ca vic thit lp h thng KSNB.
 Các mc tiêu
Mi doanh nghip thng đt ra các mc tiêu chin lc cn đt ti bao gm
mc tiêu chung cho toàn đn v, hay mc tiêu c th cho tng hot đng, tng b
phn trong doanh nghip. Có 3 nhóm mc tiêu sau:
Nhóm mc tiêu v hot đng: nhn mnh đn s hu hiu và hiu qu ca
vic s dng ngun lc.


3



Nhóm mc tiêu v báo cáo tài chính (BCTC): nhn mnh đn tính trung thc
và đáng tin cy ca BCTC mà doanh nghip cung cp.
Nhóm mc tiêu v s tuân th: nhn mnh đn vic tuân th pháp lut và các
quy đnh.
S phân chia các nhóm mc tiêu nh trên ch mang tính cht tng đi vì mt
mc tiêu c th có th xp vào hay nhiu loi trong ba nhóm mc tiêu nêu trên. S
phân chia các loi mc tiêu này nhm giúp doanh nghip kim soát  các phng

din khác nhau.
1.1.2 H THNG KIM SOÁT NI B
H thng KSNB là h qun lý bao gm nhiu yu t hp thành và có mi liên
h cht ch vi nhau đ cùng thc hin chc nng kim soát toàn b hot đng
trong ni b ca doanh nghip nhm giúp doanh nghip đt đc mc tiêu đã đ ra.
H thng KSNB đc thit k và vn hành bi con ngi, nó không ch đn thun
là chính sách, th tc, biu mu, mà phi bao gm c nhân lc ca đn v đó.
Chính con ngi s lp ra các mc tiêu, thit lp c ch vn hành nó. Mt h thng
KSNB tt không ch đc thit k tt mà còn đc vn hành tt.
Mt h thng kim soát ni b hu hiu có th đáp ng s đm bo v vic thc
hin các mc tiêu nh tính đáng tin cy ca báo cáo tài chính, s tuân th pháp lut
và các quy đnh.  đt đc các mc tiêu này, cn da trên c s các chun mc
đã đc thit lp. Kt qu đt đc ph thuc vào môi trng kim soát, cách thc
đánh gía ri ro, các hot đng kim soát ca đn v, h thng thông tin và truyn
thông và các vn đ giám sát.
Tuy nhiên h thng KSNB không th ngn nga các quyt đnh sai lm hay các
s kin bên ngoài có th làm đn v không đt đc các mc tiêu đ ra. H thng
KSNB ch cung cp s đm bo hp lý rng các nhà qun lý vi vai trò giám sát,
vi hành đng kp thi s giúp doanh nghip có th đt đc các mc tiêu đã đ ra.



4



1.2 LCH S PHÁT TRIN CA H THNG KIM SOÁT NI B
1.2.1 GIAI ON S KHAI
Vào nhng nm cui th k 19, khi nn kinh t bt đu phát trin mnh m,
quyn s hu ca các c đông tách ri chc nng điu hành ca nhng nhà qun lý,

các kênh cung cp vn cng phát trin kp thi đ đáp ng nhu cu m rng quy mô
ca các doanh nghip. Các công ty kim toán đc lp ra đi nhm đm nhim chc
nng xác nhn tính trung thc và hp lý ca các thông tin trên BCTC, là c s đ
các kênh cung cp vn có cái nhìn tng quan v tình hình tài chính ca doanh
nghip.
Khi thc hin k thut ly mu, các kim toán viên tin tng vào h thng
KSNB do đn v đc kim toán s dng trong vic x lý, tp hp các thông tin đ
lp BCTC. Vì vy các kim toán viên bt đu quan tâm đn KSNB. Thut ng
“kim soát ni b” bt đu xut hin t giai đon này. Hình thc ban đu ca KSNB
là kim soát tin và t cuc cách mng công nghip.
n nm 1905, Robert Montgomery, đng thi cng là sáng lp viên, đng
thi cng là sang lp viên ca công ty kim toán Lybrand, Ross Bros &
Montgomery, đã đa ra ý kin v mt s vn đ liên quan đn KSNB trong tác
phm “Lý thuyt và thc hành kim toán”.
n nm 1929, thut ng “kim soát ni b” đc đ cp chính thc trong
mt Công b ca Cc D tr Liên Bang Hoa K (Federal Reserve Bulletin).
Nm 1936, Hip hi K toán viên công chng Hoa K (AICPA) trong mt
công b cng đã đnh ngha KSNB. c bit là sau v phá sn ca các công ty ln
có c phiu niêm yt trên th trng chng khoán nh MC Kesson & Robbins,
Drayer Hanson mà y ban chng khoán Hoa K (SEC) ch trích công ty kim toán
đã không chú trng đúng mc v h thng kim tra và KSNB, thì vic nghiên cu
và đánh giá v KSNB ngày càng đc chú trng.


5



1.2.2 GIAI ON HỊNH THÀNH
Vào nm 1949, AICPA công b công trình nghiên cu đu tiên v KSNB vi

nhan đ là: “Kim soát ni b, các nhân t cu thành và tm quan trng đi vi vic
qun tr doanh nghip và vi kim toán viên đc lp”.
Sau đó, AICPA đã son tho và ban hành nhiu chun mc kim toán đ cp
đn nhng khái nim và khía cnh khác nhau ca KSNB nh SAP 29 (1958), SAP
33 (1962), SAP 54 (1972) (sau này thay th bng các chun mc kim toán ca
SAS).
Trong sut thi k trên, khái nim v KSNB đã không ngng đc m rng
và ra khi nhng th tc bo v tài sn và ghi chép s sách k toán. Tuy nhiên,
KSNB vn mi dng li nh là mt phng tin phc v cho kim toán viên trong
kim toán BCTC trc khi báo cáo COSO (1992) ra đi.
1.2.3 GIAI ON PHÁT TRIN
Vào nhng thp niên 1970-1980, nn kinh t Hoa K cng nh nhiu quc gia
khác đã phát trin mnh m. Bên cnh đó, các v gian ln cng ngày càng tng, vi
quy mô ngày càng ln, gây ra tn tht đáng k cho nn kinh t.
Nm 1979, SEC bt buc các công ty phi báo cáo v KSNB đi vi công tác
k toán  đn v mình.
T đó đa đn vic thành lp COSO (1985) di s bo tr ca nm t chc
ngh nghip, mi t chc này đã ch đnh mt đi din đ lp ra y ban COSO. Các
t chc này bao gm: Hip hi K toán viên công chng Hoa K (AICPA), Hip
hi K toán Hoa K (AAA), Hip hi Qun tr viên tài chính (FEI), Hip hi K
toán viên qun tr (IMA), Hip hi Kim toán viên ni b (IIA).
Sau mt thi gian dài làm vic, đn nm 1992, COSO đã phát hành báo cáo.
Báo cáo COSO 1992 là tài liu đu tiên trên th gii đã đa ra Khuôn mu lý thuyt
v KSNB mt cách đy đ và có h thng nht cho đn hin nay.



6

1.2.4 THI K HIN I (THI K HU COSO ậ T 1992 N
NAY)
Sau Báo cáo COSO 1992, hàng lot nghiên cu v KSNB trong nhiu lnh vc
khác nhau đã ra đi.
 Phát trin theo hng kim toán đc lp: Các chun mc kim toán ca
Hoa K cng chuyn sang s dng Báo cáo COSO làm nn tng đánh giá h thng
KSNB, bao gm: SAS 78 (1995), SAS 94 (2001).
 Phát trin theo hng công ngh thông tin: Nm 1996, Bn tiêu chun có
tên “Các mc tiêu kim soát trong công ngh thông tin và các lnh vc liên quan”
(CoBIT – Control Objectives for Information and Related Technology) do Hip hi
v kim soát và kim toán h thng thông tin (ISACA – Information System Audit
and Control Association) ban hành.
 Phát trin v phía qun tr: Nm 2004, COSO chính thc ban hành Báo
cáo COSO 2004 (ERM) da trên c s báo cáo COSO 1992.
 Phát trin cho doanh nghip nh: Nm 2006, COSO trin khai nghiên
cu và ban hành hng dn “Kim soát ni b đi vi báo cáo tài chính – Hng
dn cho các công ty đi chúng quy mô nh” (gi tt là COSO Guidance 2006)
H thng chun mc kim toán quc t (ISA – International Standard on
Auditing) cng s dng Báo cáo ca COSO khi yêu cu xem xét h thng KSNB
trong kim toán BCTC, c th là: ISA 315 “Hiu bit v tình hình kinh doanh, môi
trng hot đng đn v và đánh giá ri ro các sai sót trng yu”, ISA 265 “Thông
báo v nhng khim khuyt ca kim soát ni b”.
 Phát trin theo hng kim toán ni b: Các chun mc ca IIA không đi
sâu nghiên cu các thành phn ca KSNB, vì IIA là mt thành viên ca COSO nên
v nguyên tc không có s khác bit gia đnh ngha ca IIA và COSO.
 Phát trin theo hng chuyên sâu vào nhng ngành ngh c th: Báo
cáo Basel (1998) ca y ban Basel v giám sát ngân hàng (BCBS – Basel
Committee on Banking Supervision) đã đa ra khuôn kh v KSNB trong ngân

7



hàng. Báo cáo này không đa ra nhng lý lun mi mà ch vn dng các lý lun c
bn ca COSO vào lnh vc ngân hàng.
 Hng dn v giám sát h thng kim soát ni b: COSO cng đa ra D
tho Hng dn v giám sát h thng KSNB (Exposure Draft, COSO 2008) da
trên khuôn mu COSO 1992 nhm giúp các t chc t giám sát cht lng ca h
thng KSNB.
 Vào ngày 14 tháng 05 nm 2013, COSO đã cp nht khuôn mu h thng
KSNB
3
nhm hng dn v qun tr ri ro, kim soát ni b và bin pháp đ gim
thiu gian ln (internal control and fraud deterrence), t đó giúp ci thin hiu qu
hot đng cng nh tng cng s giám sát ca t chc.
1.3 CÁC B PHN CU THÀNH H THNG KIM SOÁT NI B
THEO COSO 1992
1.3.1 MÔI TRNG KIM SOÁT
Môi trng kim soát phn ánh sc thái chung ca mt t chc, tác đng đn ý
thc ca mi ngi trong đn v, là nn tng cho các b phn khác trong h thng
KSNB. Nhng nhân t ca môi trng kim soát theo Báo cáo COSO 1992 bao
gm:
1.3.1.1 Tính trung thc vƠ giá tr đo đc
Tính trung thc và giá tr đo đc là nhân t quan trng ca môi trng kim
soát, nó tác đng đn vic thit k, thc hin và giám sát các nhân t khác ca
KSNB. Thái đ và s quan tâm ca nhà qun lý cao cp đi vi KSNB hu hiu
phi đc lan ta đn toàn doanh nghip, bn thân nhà qun lý không ch nói đúng
mà còn phi làm gng. Mt cách khác đ toàn th nhân viên trong đn v tuân th

tính trung thc và các giá tr đo đc, cn gim thiu các áp lc và c hi phát sinh
gian ln, cn truyn đt, hng dn đ nhân viên ý thc đc cái gì đúng và cái gì
sai.

3
Ngun: COSO, 2013. Internal Control – Intergrated Framework - Overview


8



1.3.1.2 Cam kt v nng lc
Nng lc phn ánh kin thc và k nng cn thit đ hoàn thành nhim v ca
tng cá nhân trong t chc. Nhà qun lý cn xác đnh rõ yêu cu v nng lc cho
mt công vic nht đnh và c th hóa nó thành các yêu cu v kin thc và k
nng. Khi xác đnh nng lc cn thit, nhà qun lý cn cân nhc gia vic giám sát
và yêu cu v nng lc ca các nhân viên, đng thi cân nhc gia nng lc và chi
phí.
1.3.1.3 Hi đng Qun tr vƠ Ban kim soát
Môi trng kim soát ch
u nh hng đáng k bi Hi đng qun tr và y ban kim toán. Tính hu
hiu ca nhân t này ph thuc vào s đc lp ca Hi đng Qun tr và y ban
kim toán vi Ban điu hành, kinh nghim và uy tín ca các thành viên trong Hi
đng qun tr, mc đ tham gia, mc đ giám sát và các hành đng ca các Hi
đng qun tr đi vi hot đng công ty. S hu hiu còn ph thuc vào vic Hi
đng Qun tr và y ban kim toán phi hp vi ngi qun lý trong vic gii
quyt các khó khn liên quan đn vic thc hin k hoch. Bên cnh đó, s phi
hp gia Hi đng qun tr và y ban kim toán vi kim toán ni b và kim toán
đc lp cng là mt nhân t nh hng đn môi trng kim soát.

1.3.1.4 Trit lỦ qun lỦ vƠ phong cách điu hƠnh ca nhƠ qun lỦ
Trit lý qun lý và phong cách điu hành tác đng đn cách thc doanh nghip
đc điu hành. Mt doanh nghip đi phó thành công thng xuyên vi các ri ro
trng yu s có th có quan đim khác nhau v KSNB so vi mt doanh nghip hot
đng trong môi trng có ri ro kinh doanh thp. Bên cnh đó, trit lý và phong
cách điu hành còn th hin thông qua thái đ, quan đim ca nhà qun lý v vic
lp và trình bày BCTC, vic la chn các chính sách k toán, các c tính k toán,
và v vic phân nhim k toán viên.


9



1.3.1.5 C cu t chc
C cu t chc cung cp khuôn kh mà trong đó các hot đng ca doanh
nghip đc lp k hoch, thc hin, kim soát và giám sát.  thit lp c cu t
chc thích hp, cn xác đnh rõ quyn hn và trách nhim ch yu đi vi tng hot
đng, xác đnh cp bc cn báo cáo thích hp. Mi doanh nghip có c cu t chc
phù hp vi nhu cu riêng ca mình nên không có khuôn mu chung duy nht.
Nhìn chung, c cu t chc ph thuc quy mô và bn cht hot đng ca
doanh nghip. Tuy nhiên, dù t chc th nào, nó cng phi giúp doanh nghip thc
hin chin lc đã hoch đnh đ đt đc mc tiêu đ ra.
1.3.1.6 Phơn đnh quyn hn vƠ trách nhim
Phân đnh quyn hn và trách nhim là vic xác đnh mc đ t ch, quyn
hn ca tng cá nhân hay tng nhóm trong vic đ xut và gii quyt vn đ, trách
nhim báo cáo đi vi các cp có liên quan. Vic phân đnh thng th hin qua
chính sách trong đó mô t kin thc và kinh nghim ca nhng nhân viên ch cht,
ngun lc đ thc hin các nhim v liên quan đn hot đng kinh doanh.
Ngoài ra, mt xu hng ph bin hin nay đó là s y quyn cho nhng cá

nhân gn nht trong các hot đng kinh doanh hàng ngày, tng quyn lc cho cp
di đ h quyt đnh nhanh chóng giúp gim thi gian truyn đt, ra quyt đnh và
đáp ng yêu cu khách hàng…n v cn phi xác đnh mc đ thích hp trong
vic y quyn, khuyn khích s ch đng ca các cá nhân, cùng vi th tc giám
sát hu hiu đi vi vic y quyn.
1.3.1.7 Chính sách nhơn s
Chính sách nhân s là các chính sách liên quan đn vic tuyn dng, hng
nghip, đào to, đánh giá, t vn, đng viên, khen thng và k lut. Chính sách
nhân s có nh hng đáng k đn s hu hiu ca môi trng kim soát thông qua
tác đng đn các nhân t khác trong môi trng kim soát nh nng lc ca đi ng
nhân viên, tính chính trc và các giá tr đo đc…


10



Chính sách nhân s phù hp, xác đáng và kp thi s là đng lc cho tng cá
nhân trong đn v phn đu tt hn, cng nh vi đi ng nhân viên có nng lc và
đáng tin cy s giúp gim bt các th tc kim soát, gim bt nhng ri ro cho đn
v.
1.3.2 ÁNH GIÁ RI RO
Mi đn v luôn phi đi phó vi hàng lot ri ro t bên trong ln bên ngoài.
iu tiên quyt đ đánh giá ri ro là thit lp mc tiêu. Mc tiêu phi đc thit lp
 các mc đ khác nhau và phi nht quán. ánh giá ri ro là quá trình nhn dng
và phân tích nhng ri ro nh hng đn vic đt đc mc tiêu, t đó có th qun
tr đc ri ro. Do điu kin kinh t, đc đim và hot đng kinh doanh, nhng quy
đnh luôn thay đi, nên c ch nhn dng và đi phó ri ro phi liên kt vi s thay
đi này.
1.3.2.1 Xác đnh mc tiêu ca đn v

Theo COSO 1992, xác đnh mc tiêu có th là mt quy trình chính thc hay
không chính thc. Mc tiêu có th đc trình bày rõ ràng hay ngm hiu. Có hai
mc tiêu, bao gm: mc tiêu  mc đ toàn đn v và mc tiêu  mc đ tng b
phn.
Mc tiêu  mc đ toàn đn v thng đc trình bày thông qua s mng ca
t chc và các cam kt v giá tr ca t chc đi vi xã hi. Bên cnh mc tiêu này
cùng vi vic đánh giá nhng đim mnh và đim yu, nhng c hi và thách thc,
đn v s xây dng đc mt chin lc tng th. C s đ phân b ngun lc và
xác đnh ngun lc cn đc u tiên là da vào chin lc này.
Nhng mc tiêu c th  tng b phn phi xut phát t chin lc chung ca
đn v, phi đc kt ni, hòa nhp và nht quán vi mc tiêu chung. Thông qua
xác đnh mc tiêu tng th và chi tit, đn v có th xác đnh đc nhng nhân t
ch cht đ đa đn thành công và nhng nhân t này phi đc thc hin đ đt
đc mc tiêu.


11



 Phân loi mc tiêu: Mc dù mc tiêu ca mt t chc đa dng nhng nhìn
chung có th phân thành ba loi, bao gm: Mc tiêu hot đng, mc tiêu báo cáo tài
chính và mc tiêu tuân th.
 Mc tiêu hot đng: Mc tiêu này bao gm nhng mc tiêu chi tit có liên
quan đn hot đng nhm nâng cao tính hu hiu và hiu qu trong vic đt đc
mc đích cui cùng ca t chc. Mc tiêu này gn lin vi vic hoàn thành nhim
v c bn ca đn v - mc đích ch yu cho s tn ti ca đn v.
 Mc tiêu báo cáo tài chính: Mc tiêu này hng đn vic công b báo cáo
tài chính trung thc và đáng tin cy, gm c báo cáo tài chính gia k và tóm tt.
n v cn đt đc mc tiêu này đ hoàn thành ngha v đi vi ngi bên ngoài.

Cm t “trung thc và đáng tin cy” đc dùng trong mc tiêu BCTC bao gm
BCTC trình bày hp lý, tuân th nhng nguyên tc k toán đc chp nhn rng rãi
hay các quy đnh có liên quan.  làm rõ mc tiêu hp lý thì phi tha mãn nhng
c s dn liu sau:
- Hu hiu và phát sinh
- y đ
- Quyn và ngha v
- ánh giá hoc phân b
- Trình bày và công b
 Mc tiêu tuân th: Mc tiêu này phi phù hp vi các quy đnh và lut l
đang áp dng.
 Trùng lp mc tiêu: Mc tiêu theo cách phân loi này có th trùng lp hay
h tr cho mt mc tiêu khác. S sp xp vào mt loi mc tiêu nào đôi khi còn ph
thuc vào tình hung c th.
 S liên kt mc tiêu: Nhng mc tiêu trong đn v không đc đc lp mà
chúng phi b sung và liên kt cho nhau. Mc tiêu  mc đ toàn đn v phi phù
hp vi nng lc và trin vng ca t chc và phi phù hp vi nhng mc tiêu và
chc nng ca tng b phn kinh doanh. Nhng mc tiêu chung cho toàn đn v


12



phi đc chia thành nhng mc tiêu nh hn, phù hp vi chin lc chung và
liên kt vi nhng hot đng trong toàn b c cu t chc.
Nu mc tiêu chung phù hp vi thông l hay nhng công vic đã thc hin
trc đó, s liên kt trên s thy rõ ràng. Ngc li, nu mc tiêu khác vi nhng gì
đã thc hin trong quá kh, nhà qun lý phi tìm cách đ liên kt hay phi qun lý
nhng ri ro gia tng.

Hu ht các đn v thit lp mt s mc tiêu cho mi hot đng, bt ngun t
nhng mc tiêu cho toàn đn v, mc tiêu tuân th và mc tiêu báo cáo tài chính.
 đt đc mc tiêu ca mi hot đng đòi hi phi có nhng ngun lc. Do vy
cn kt ni mc tiêu vi ngun lc có sn.
 Kt qu thc hin mc tiêu: Thit lp mc tiêu là điu kin tiên quyt đ
KSNB hu hiu. Chính mc tiêu cung cp nhng ch tiêu lng hóa mà đn v cn
đt đc. Tuy nhiên, mt đn v có th ch đm bo hp lý rng s đt đc mt s
mc tiêu nht đnh, ch không th đm bo đt đc tt c các mc tiêu đã đ ra.
Mc tiêu tuân th và mc tiêu BCTC thng da trên nhng tiêu chun đc thit
lp mt cách đc lp t bên ngoài, và vic đt đc mc tiêu này thng nm trong
tm kim soát ca đn v. Còn vic thc hin mc tiêu hot đng có th ph thuc
vào nhng điu kiên bên ngoài, ngoài tm kim soát ca đn v.
1.3.2.2 Ri ro
Nhà qun lý cn nhn dng và phân tích ri ro da trên mc tiêu đã thit lp đ
đa ra bin pháp qun tr chúng.  KSNB hu hiu thì quá trình nhn dng ri ro
và phân tích ri ro là mt quá trình lp đi lp li không ngng.
 Nhn dng ri ro: Nhn dng ri ro là mt quá trình lp đi lp li và
thng nm trong quá trình lp k hoch ca mt đn v. Ri ro đc nhn dng 
các mc đ sau:
 ậi ro  mc đ toàn đn v: Nhng ri ro  mc đ toàn đn v có th
phát sinh do nhng nhân t bên trong và bên ngoài đn v. Nhiu k thut đc phát
trin đ nhn dng ri ro. Phn ln k thut – đc bit là nhng k thut phát trin