MỐI QUAN HỆ GIỮA NHỮNG MONG ĐỢI VÀ ĐÁNH GIÁ CỦA NGƯỜI TIÊU DÙNG ĐỐI VỚI CÁC HOẠT ĐỘNG TRÁCH NHIỆM XÃ HỘI.PDF

B GIÁO DCăVÀăÀOăTO
TRNGăI HC KINH T Tp. HCM







TRÌ TÚ MINH






MI QUAN H GIA NHNGăMONGăIăVÀăÁNHăGIÁă
CAăNGIăTIÊUăDỐNGăI VI CÁC HOTăNG
TRÁCH NHIM XÃ HI:ăTRNG HP CÔNG TY
UNILEVER VIT NAM





LUNăVNăTHC S KINH T

Tp. H Chí Minh - Nm 2013



B GIÁO DCăVÀăÀOăTO
TRNGăI HC KINH T Tp. HCM




TRÌ TÚ MINH




MI QUAN H GIA NHNGăMONGăIăVÀăÁNHăGIÁă

CAăNGIăTIÊUăDỐNGăI VI CÁC HOTăNG
TRÁCH NHIM XÃ HI:ăTRNG HP CÔNG TY
UNILEVER VIT NAM




Chuyên ngành : Qun tr kinh doanh
Mã s : 60340102





LUNăVNăTHC S KINH T





NGIăHNG DN KHOA HC: TS. TRNăNGăKHOA








TP.H Chí Minh - Nm 2013

LIăCAMăOAN

Tôi là Trì Tú Minh, tác gi lun vn tt nghip cao hc này. Tôi xin cam đoan
lun vn “Mi quan h gia nhng mong đi và đánh giá ca ngi tiêu dùng đi vi
các hot đng trách nhim xã hi: trng hp công ty Unilever Vit Nam” là công
trình nghiên cu ca riêng tôi.
C s lý lun tham kho t các tài liu đc nêu  phn tài liu tham kho, s
liu và kt qu đc trình bày trong lun vn là trung thc, không sao chép ca bt c
công trình nghiên cu khoa hc nào trc đây.
Tp.HCM, ngày 25 tháng 12 nm 2013
Ngi thc hin lun vn


Trì Tú Minh

MC LC
Trang
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các ký hiu, ch vit tt
Danh mc các bng, biu
Danh mc các hình v, đ th
Chng 1. Tng quan v đ tài 1
1.1 Lý do chn đ tài 1
1.2 Mc tiêu nghiên cu 4
1.3 Phm vi nghiên cu 4
1.3.1 i tng nghiên cu 4
1.3.2 Phm vi nghiên cu 4
1.3.3 i tng kho sát 4
1.4 Phng pháp nghiên cu 5
1.5 Cu trúc lun vn 5
Chng 2. C s lý thuyt và mô hình nghiên cu 6
2.1 C s lý thuyt và các khái nim s dng trong nghiên cu 6
2.1.1 C s lý thuyt 6
2.1.2 Các nghiên cu thc hin trc đây 7
2.1.3 S khác nhau v vn hóa quc gia nh hng đn vic
thc hin CSR ca các công ty 9

2.1.4 S khác nhau v vn hóa quc gia gia Vit Nam
và Indonesia 11
2.2 Các khái nim nghiên cu và quan h gia các khái nim 18
2.2.1 Các khái nim nghiên cu 18
2.2.2 Mi quan h gia các khái nim và gi thuyt nghiên cu 20
2.3 Mô hình nghiên cu đ xut 22
Tóm tt chng 2 23
Chng 3. Phng pháp nghiên cu 24
3.1 Thit k nghiên cu 24
3.2 Quy trình nghiên cu 24
3.3 Xây dng thang đo s b 25
3.4 Nghiên cu s b đnh tính và đnh lng 30
3.4.1 Nghiên cu s b đnh tính 30
3.4.2 Nghiên cu s b đnh lng 36
3.5 Nghiên cu chính thc đnh lng 38
3.5.1 Thit k mu 38
3.5.2 Thu thp d liu 38
3.5.3 Phân tích d liu 39
Tóm tt chng 3 44
Chng 4. Kt qu nghiên cu 45
4.1 Mô t d liu thu thp 45
4.1.1 Thông tin thuc tính v gii tính 45
4.1.2 Thông tin thuc tính v đ tui 46
4.1.3 Thông tin thuc tính v trình đ hc vn 47
4.1.4 Thông tin thuc tính v ngh nghip 47
4.1.5 Thông tin thuc tính v thu nhp 48

4.2 Kt qu nghiên cu s b đnh lng –
ánh giá đ tin cy Cronbach’s Alpha ca thang đo 49
4.3 Kt qu nghiên cu chính thc đnh lng 51
4.3.1 ánh giá đ tin cy Cronbach’s Alpha ca thang đo 51
4.3.2 Phân tích nhân t khám phá EFA 53
4.3.3 Phân tích tng quan và hi quy 55
Tóm tt chng 4 70
Chng 5. Kt lun và Kin ngh 72
5.1 Kt lun 72
5.2 Kin ngh 73
5.3 óng góp chính ca nghiên cu 77
5.3.1 óng góp v mt lý thuyt 77
5.3.2 óng góp v mt thc tin 78
5.4 Các hn ch và hng nghiên cu tip theo 78
Tài liu tham kho
Ph lc





DANH MC CÁC T VIT TT

CSR : Corprate Social Responsibility ậ Trách nhim xã hi doanh nghip
MNC : Multinational corporations - Công ty đa quc gia
Tp. HCM : Thành ph H Chí Minh

UNDP : United Nations Development Programme
HDI : Human Development Index ậ Ch s phát trin con ngi
GDP : Gross Domestic Product – Tng sn phm quc ni
ILO : International Labour Organization – T chc lao đng quc t
GNI : Gross National Income
PPP : Purchasing Power Parity
ND-CP : Ngh đnh – Chính ph






DANH MC BNG

Bng 3.1. Tóm tt các giai đon nghiên cu 24
Bng 3.2 Bng phát biu thang đo v Kt qu tài chính trong quá kh
ca công ty 32
Bng 3.3 Bng phát biu thang đo v Cam kt v khía cnh giá tr đo đc/nhân
đo ca công ty 32
Bng 3.4 Bng phát biu thang đo v hot đng tuân th CSR ca công ty 34
Bng 3.5 Bng phát biu thang đo v danh ting ca công ty 34
Bng 3.6 Bng phát biu thang đo v lòng tin ca ngi tiêu dùng
đi vi công ty 35
Bng 3.7 Bng phát biu thang đo v lòng trung thành ca ngi tiêu dùng đi vi
công ty 35
Bng 3.8 Bng phát biu thang đo v cm nhn ri ro khi mua hàng ca ngi tiêu
dùng 36
Bng 4.1 Kt qu thu thp d liu 45
Bng 4.2 Thng kê mu theo gii tính 46

Bng 4.3 Thng kê mu theo đ tui 46
Bng 4.4 Thng kê mu theo trình đ hc vn 47
Bng 4.5 Thng kê mu theo ngh nghip 48
Bng 4.6 Thng kê mu theo thu nhp 48
Bng 4.7 Kt qu phân tích Cronbach Alpha cho 7 thang đo
ca nghiên cu s b 49
Bng 4.8 Kt qu phân tích Cronbach Alpha ca thang đo Lòng trung thành ca
ngi tiêu dùng 51
Bng 4.9 Kt qu phân tích chính thc Cronbach’s Alpha cho 7 khái nim 51
Bng 4.10 Bng lit kê h s ti nhân t ca phân tích EFA ln th 2 55




Bng 4.11 Kt qu phân tích tng quan Pearson ca 7 thành phn khái nim 56
Bng 4.12 Bng phân tích hi quy các h s ca mô hình hi quy bi ca
TC, CK và TTH 57
Bng 4.13 Bng phân tích hi quy các h s ca mô hình hi quy TTH và DT 59
Bng 4.14 Bng phân tích hi quy các h s ca mô hình hi quy bi ca
TTH, DT và TT 60
Bng 4.15 Bng phân tích hi quy các h s ca mô hình hi quy bi ca
TTH, TT và LTT 62
Bng 4.16 Bng phân tích hi quy các h s ca mô hình hi quy bi ca
DT, TT và RR 65
Bng 4.17 Tóm tt kt qu kim đnh gi thuyt 67

DANH MC HÌNH

Hình 2.1. Mô hình cm nhn ca ngi tiêu dùng v nhng tin đ và kt qu ca
vic thc hin CSR 7
Hình 2.2. Xu hng HDI ca Vit Nam t nm 1990-2012 17
Hình 2.3. Mô hình nghiên cu đ xut 23
Hình 3.1. S đ quy trình nghiên cu 25
Hình 4.1. Kt qu kim đnh các khái nim theo mô hình nghiên cu đ xut 68
1



CHNG 1. TNG QUAN V  TÀI
Chng 1 trình bày tính cp thit ca đ tài, qua đó nêu lên mc tiêu mà đ tài
hng đn, phm vi nghiên cu, đng thi cng nêu lên gii hn ca đ tài và gii
thiu b cc ca nghiên cu.
1.1 Lý do chn đ tài
Ngày nay, khi môi trng kinh doanh cnh tranh ngày càng cao thì vic thc
hin các hot đng v CSR tr thành mt trong nhng chin lc mà các doanh nghip
hng ti đ có th đt đc thành công trong kinh doanh. Bên cnh đó, áp lc toàn
cu v bo v và phát trin bn vng các ngun tài nguyên thiên nhiên có gii hn
cng tác đng đn các doanh nghip trong quá trình phát trin hot đng kinh doanh
ca mình mà không làm tn hi đn các ngun tài nguyên.
Theo đnh ngha c đin ca Carroll’s (1979) thì CSR bao gm bn loi trách
nhim xã hi bao gm trách nhim v kinh t, trách nhim pháp lut, trách nhim đo
đc và trách nhim bác ái, t thin. Aupperle và cng s (1985) cng nhn mnh đn
ba loi trách nhim pháp lut, trách nhim đo đc và trách nhim bác ái đi din cho
s quan tâm ca mt doanh nghip đi vi xã hi và cho rng đnh hng xã hi ca
mt t chc có th đc đánh giá hp lý thông qua tm quan trng ca ba thành phn
phi kinh t trên so vi thành phn kinh t. Tht vy, Balmer và cng s (2007) đã xác

đnh vic công nhn tính đo đc ca mt doanh nghip thông qua mi quan h đi vi
các bên có liên quan trong cng đng mà doanh nghip hot đng kinh doanh và giao
tip xã hi. Vì vy, nhn thc v CSR và công nhn tính đo đc ca mt doanh
nghip ph thuc vào mc đ truyn thông hiu qu đi vi các bên hu quan ca
doanh nghip. Hn mt thp k qua, ngày càng có nhiu doanh nghip xem các hot
đng CSR là s đu t cn thit đ bo đm và bo v cho s hot đng bn vng đi
vi tng lai. Nhng doanh nghip này cho rng ngi tiêu dùng ca mình là mt
trong nhng bên hu quan luôn mong đi doanh nghip hot đng có trách nhim,
cng nh tham gia tích cc trong vic phát trin cng đng ni mà doanh nghip đang
2



hot đng. Nhng mong đi ca ngi tiêu dùng đc cho là quan trng trong cm
nhn ca h hng đn nhng hot đng CSR hin ti đc thc hin bi doanh
nghip, s có tác đng đn thái đ và hành vi ca h đi vi sn phm và dch v ca
doanh nghip (Stanaland, Lwin and Murphy, 2011).
Balmer, Fukukawa và Gray (2007) mô t rng đo đc doanh nghip và vic
thc hin CSR tt hay không đc xem xét t s cm nhn ca các bên hu quan. Vì
ngi tiêu dùng đc xem nh mt bên hu quan, vì vy đi vi marketing, hot đng
CSR đc xem nh tích hp vi quy trình marketing đ xây dng hình nh doanh
nghip, thng hiu và truyn thông. Quan đim này đc bit quan trng vi các MNC
đc nhn thc bi ngi tiêu dùng ca h  quc gia mà công ty đang hot đng. Vì
vy, CSR cung cp cho nhng MNC này phng tin truyn thông đn quc gia đu t
bng nhng đóng góp tích cc cho xã hi, môi trng, chính tr và tài chính ca các
bên hu quan ti quc gia đu t (Caroll, 2004). Hin nay, hu ht các công ty đa quc
gia trên th gii đu xây dng chng trình v trách nhim xã hi cho công ty mình
trên toàn cu. Li ích đt đc qua nhng cam kt v CSR đã đc ghi nhn (Nguyn
ình Cung và Lu Minh c, 2008). Nhiu nghiên cu v lnh vc này đã đc thc
hin  nhiu nc trên th gii trong nhiu lnh vc nh nghiên cu mi quan h v

cm nhn ca ngi tiêu dùng và CSR ca Stanaland, A.J.S., Lwin., M.O. and
Murphy, P.E. (2011) hay nghiên cu v mi quan h gia mong đi và đánh giá ca
ngi tiêu dùng đi vi các hot đng CSR - trng hp nghiên cu cho mt công ty
đa quc gia  Indonesia ca Imam Salehudin (2012).
Mc dù đã có mt s nghiên cu  Vit Nam v CSR nh nghiên cu ca Bùi
Th Lan Hng (2010) v cm nhn ca ngi tiêu dùng Vit Nam v CSR hay trách
nhim xã hi ca doanh nghip - nhn thc và phn ng ngi tiêu dùng ca Nguyn
Tn V và ng Liên Hà (2012). Tuy nhiên, các nghiên cu nói trên đu ch tp
trung nói v thc trng vi phm môi trng ca các doanh nghip và nêu kin ngh gii
pháp, hu nh cha có nghiên cu nào v mi quan h gia nhng mong đi và đánh
3



giá cm nhn ca ngi tiêu dùng đi vi CSR nói chung. Thc tin cng đã cho thy,
trong tin trình hi nhp kinh t toàn cu, CSR đã tr thành mt trong nhng yêu cu
đi vi các công ty Vit Nam, nu công ty nào đó không tuân th CSR s không th
tip cn đc vi th trng th gii. CSR đc gii thiu vào Vit Nam thông qua
hot đng ca các MNC đu t vào Vit Nam. Các công ty này thng xây dng đc
các b quy tc ng x và chun mc vn hóa kinh doanh có tính ph quát đ có th áp
dng trên nhiu đa bàn th trng khác nhau.
Nh vy, có hay không mi quan h gia nhng mong đi v nhng hot đng
CSR nh hng đn thái đ đánh giá ca ngi tiêu dùng tác đng đn lòng tin, lòng
trung thành và nhn thc ri ro đi vi công ty  th trng Vit Nam? c bit là các
hot đng CSR đc thc hin bi công ty đa quc gia  quc gia đc đu t. Xut
phát t thc t trên tác gi đã chn đ tài: “Nghiên cu mi quan h gia nhng mong
đi và s đánh giá ca ngi tiêu dùng hng đn các hot đng CSR: trng hp
công ty Unilever Vit Nam”.
Mt khác, mt s nghiên cu cng ch ra rng vn hóa quc gia cng có tác
đng đn vic thc hin các hot đng CSR ca doanh nghip (Ho et al., 2011; Yu-shu

Peng, Altan-Uya Dashdeleg & Hsiang Lin Chih, 2012). Hay nghiên cu v vic khám
phá ra nhng nh hng ca vn hóa quc gia v vic thc thi CSR trng hp nghiên
cu cho Srilanka (Patsy Perry, 2012).
Vì vy da vào nn tng ca nhng nghiên cu trc đây trên th gii v đ tài
CSR cng nh nghiên cu tng t đc thc hin  Indonesia, là mt quc gia Châu
Á có nn vn hóa quc gia khác bit so vi Vit Nam đ kim đnh li mô hình nghiên
cu. T đó đa ra nhng điu chnh cn thit sao cho phù hp vi điu kin ca Vit
Nam là mt vn đ cn thit, nhm giúp các MNC  Vit Nam nhn thy đc nh
hng quan trng ca vic thc hin các hot đng CSR có tác đng đn thái đ ca
ngi tiêu dùng đ có th phát trin CSR nh mt chin lc tng th ca công ty.
4



1.2 Mc tiêu nghiên cu
Trong đ tài nghiên cu này cn gii quyt các vn đ sau đây:
- Xác đnh các yu t nh hng đn s mong đi và đánh giá ca ngi tiêu
dùng v vic thc hin các hot đng CSR ca công ty Unilever Vit Nam.
- ánh giá mc đ nh hng ca các yu t trên đi vi ngi tiêu dùng Vit
Nam ca công ty Unilever Vit Nam.
- Kim đnh mi quan h v nh hng ca nhng mong đi tác đng đn đánh
giá ca ngi tiêu dùng đi vi các hot đng CSR ca công ty Unilever Vit Nam da
trên mô hình nghiên cu đ xut.
- Da trên kt qu nghiên cu, tác gi đa ra mt s đ xut, kin ngh đi vi
công tác qun lý ca công ty Unilever Vit Nam nói riêng và nói chung cho các doanh
nghip v lnh vc CSR cng nh các hng nghiên cu, phát trin tip theo.
1.3 iătng và phm vi nghiên cu
1.3.1 iătng nghiên cu
i tng nghiên cu ca đ tài là các yu t nh hng đn s mong đi và
đánh giá ca ngi tiêu dùng hng đn các hot đng CSR: trng hp công ty

Unilever Vit Nam.
1.3.2 Phm vi nghiên cu
Bao gm phm vi v không gian và thi gian nh sau:
- Phm vi v không gian: là sn phm ca công ty  th trng Tp. HCM và Hà Ni.
- Phm vi v thi gian: nghiên cu đc thc hin trong khong thi gian t 1/8/2013
đn 15/10/2013, c th:
+ Kho sát cho nghiên cu s b : 01/08 – 30/08/2013.
+ Kho sát cho nghiên cu chính thc : 15/09 – 15/10/2013.
1.3.3 iătng kho sát
i tng kho sát là ngi tiêu dùng có s dng sn phm ca Unilever  hai
thành ph ln ca Vit Nam là Hà Ni và Tp. HCM t 18 – 60 tui.
5




1.4 Phngăphápănghiênăcu
Bài nghiên cu s dng phng pháp nghiên cu hn hp kt hp đnh lng và đnh
tính, trong đó đnh lng là ch yu.
 Nghiên cu đnh tính (giai đon s b)
Phng pháp nghiên cu đnh tính nhm mc đích hiu chnh và b sung các
bin quan sát dùng đ đo lng các khái nim nghiên cu trong mô hình.
S dng k thut tho lun tay đôi vi: Nhng ngi có đã tng mua hàng ca công ty
Unilever. Thang đo đã hiu chnh s là c s đ phát trin thành bng câu hi kho sát.
 Nghiên cu đnh lng (giai đon s b và chính thc)
Phng pháp nghiên cu đnh lng nhm mc đích đánh giá đ tin cy và giá
tr ca thang đo.
Phng pháp chn mu thun tin thông qua kho sát, thu thp d liu bng
vic phát và gi đi bng câu hi kho sát.
Phng pháp phân tích d liu: D liu t các kt qu kho sát đc s đc

phân tích bng vic s dng phn mm SPSS: đánh giá đ tin cy ca thang đo qua h
s Cronbach’s alpha, phân tích nhân t khám phá EFA đ đánh giá giá tr ca thang đo,
phân tích hi quy đa bin đ kim đnh gi thuyt nghiên cu.
1.5 Cu trúc ca lunăvn
B cc lun vn gm có 5 chng:
Chngă1. Tng quan v đ tài
Chngă2.ăCăs lý thuyt và mô hình nghiên cu
Chngă3. Phngăphápănghiênăcu
Chngă4. Kt qu nghiên cu
Chngă5. Kt lun và Kin ngh

6



CHNGă2.ăCăS LÝ THUYT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CU
Chng 2 trình bày c s lý thuyt, chng minh đim khác bit v vn hóa quc
gia nh hng đn vic thc hin CSR, chng minh c th so sánh gia Vit Nam và
Indonesia. T c s lý thuyt, đ xut các gi thuyt và mô hình nghiên cu.
2.1 Căs lý thuyt và các khái nim s dng trong nghiên cu
2.1.1 Căs lý thuyt
Nghiên cu ca Porter (2006) đã ch ra rng các công ty có bn đng c đ thc
hin các hot đng CSR, đó là: đáp ng các yêu cu v đo đc, xây dng và duy trì s
phát trin bn vng, tuân th các quy đnh ca chính ph hay pháp lut và tng danh
ting ca công ty hng đn ngi tiêu dùng, nhà đu t và ngi lao đng. Hn na,
theo đnh ngha ca Liên Hip Quc còn cung cp thêm by phng din ca CSR, đó
là: tuân th pháp lut, nhân quyn, quan h lao đng, môi trng, hot đng kinh
doanh, quan h vi ngi tiêu dùng và phát trin cng đng.
Nhng nghiên cu trc đây cho rng CSR có nh hng tích cc đn tính bn
vng trong kinh doanh. Chi và cng s (2010) cho rng có tn ti nh hng tích cc

gia các hot đng CSR và danh ting ca công ty mà t đó có th ci thin hình nh
ca công ty. Mt cách gián tip, CSR cng nh hng tích cc đn s hài lòng ca
khách hàng và giá tr th trng. Mi quan h tích cc gia các hot đng CSR và vic
tuân th v khai báo tài chính cng đc khám phá trong nghiên cu ca Stanaaland,
Lwin và Murphy (2011).
Hn ht, Stanaaland, Lwin và Murphy (2011) đã kt lun rng có mi quan h
tn ti gia nhn thc ca ngi tiêu dùng hng đn các hot đng CSR thành công
ca mt công ty và s phát trin bn vng ca công ty đó. Kt qu ca nghiên cu này
cng đ cp đn nhng thông tin tài chính trong quá kh cng nh các cam kt có tính
nhân đo có th nh hng đn nhng mong đi và đánh giá đi vi các n lc v CSR
trong hin ti ca công ty. Nhng công ty mà có thc hin v tài chính và cam kt nhân
đo tt hn có th thu v doanh thu tt hn t nhng hot đng CSR ca h. Hn na,
7



nhng kt qu nghiên cu cng ch ra rng công ty có th tng doanh thu t các hot
đng CSR thông qua vic có ting tm, s tin cy và lòng trung thành ca ngi tiêu
dùng tt hn, trong khi đó vic có ting tm và s tin cy ca ngi tiêu dùng cng có
th làm gim đi cm nhn v ri ro khi mua sn phm hay dch v ca công ty. Tng
hp li, nhng tác đng này s duy trì vic kinh doanh bn vng ca công ty trong dài
hn theo hng phát trin bn vng.
2.1.2 Các nghiên cu thc hin trcăđơy
(1)Nghiên cu v cm nhn ca ngi tiêu dùng v nhng tin đ và kt qu ca
vic thc hin CSR” ca Stanaaland, Lwin và Murphy (2011)
Nghiên cu khám phá đã xác đnh nhng hot đng CSR t cm nhn ca ngi
tiêu dùng, da trên nhng tin đ là nhng yu t nh hng và kt qu là nhng đánh
giá cm nhn ca ngi tiêu dùng v các hot đng CSR.

Hình 2.1. Mô hình cm nhn ca ngi tiêu dùng v nhng tin đ và kt qu ca vic
thc hin CSR
Ngun: Stanaaland, Lwin và Murphy (2011)
Cm nhn v
tình hình tài
chính
Cm nhn cht
ng ca
nhng cam kt
Cm nhn v thc
hin CSR
Cm nhn v
Danh ting công
ty
Nim tin ca
i tiêu dùng
Lòng trung thành
cài tiêu dùng
Cm nhn ri ro
Tià

Kt qu
8



Các d liu c th v tình hình tài chính, các cam kt có giá tr ca công ty đã
nh hng đn vic cm nhn CSR ca ngi tiêu dùng, t đó tác đng li đn cm
nhn v danh ting, nim tin và lòng trung thành ca h. Nghiên cu cng tìm thy
Lòng tin và lòng trung thành càng cao thì s cm nhn ri ro khi mua sn phm ca
ngi tiêu dùng s càng gim.
(2) Nghiên cu v mi quan h gia mong đi và đánh giá ca ngi tiêu dùng, c
th cho công ty đa quc gia ti Indonesia.ca Imam Salehudin (2012)
Nghiên cu này đã s dng li mô hình nghiên cu ca Stanaaland, Lwin và
Murphy (2011) nhng các thang đo đ đo các yu t trong mô hình đc điu chnh li
sao cho phù hp vi điu kin c th ca Indonesia. Kt qu ca mô hình đã ch ra rng
đánh giá ca ngi tiêu dùng đi vi tình hình tài chính và cam kt trách nhim đo
đc ca công ty đa quc gia có nh hng cùng chiu đn nhng mong đi và đánh giá
ca h v vic thc hin CSR ca công ty và tác đng trc tip đn danh ting ca
công ty và t đó tác đng gián tip đn nim tin và lòng trung thành ca ngi tiêu
dùng ca công ty. Tuy nhiên, nhng đánh giá v CSR li không có tác đng trc tip
đn nim tin và lòng trung thành ca ngi tiêu dùng. Danh ting và nim tin ca
ngi tiêu dùng càng cao thì cm nhn ri ro v mua hàng ca ngi tiêu dùng càng
gim.
 Nhn xét chung v các nghiên cu trc đây:
T các lý thuyt mô hình đã đc nghiên cu  trên. Tác gi đ xut s dng li
mô hình nghiên cu ca Stanaaland, Lwin và Murphy (2011) có điu chnh theo mô
hình nghiên cu c th cho mt MNC ti Indonesia ca Imam Salehudin (2012). Tuy
nhiên, nhng đc thù v điu kin kinh t xã hi khác nhau gia các quc gia hay c
th là gia Indonesia và Vit Nam s có nhng nh hng đn kt qu nghiên cu. Do
đó, cn thit phi xem xét có hay không s khác nhau v vn hóa gia các quc gia nh

hng đn vic thc hin CSR ca các công ty.
9



2.1.3 S khác nhau v vnăhóaăquc gia nhăhngăđn vic thc hin CSR ca
các công ty
Vn hóa bao gm “các chun mc, giá tr và nim tin đc chia s bi mt
nhóm nh hng gm các thành viên ca mt xã hi có hành vi và hành đng theo
cách và cu trúc có th d đoán đc trong nhn thc ca h v th gii”. Vn hóa
quc gia là mt nhân t quan trng v s khác nhau gia cách thc kinh doanh và mi
quan h qun lý gia ngi mua - ngi bán  các quc gia khác nhau” (Sanyal và
Guvenli, 2009).
Yu-shu Peng, Altan-Uya Dashdeley và Hsiang Lin Chih (2012) đã có nghiên
cu v các chiu hng vn hóa  các quc gia khác nhau nh hng đn vic thc thi
CSR ca các công ty. Trong các lý thuyt đc xây dng v kinh doanh quc t, vn
hóa quc gia đc xác đnh nh yu t c bn xác đnh s khác nhau không ch gia cá
nhân vi nhau mà còn  cp đ t chc t hai nn vn hóa khác nhau. Nghiên cu này
đã kho sát các công ty t 25 quc gia khác nhau đc ly d liu t sàn chng khoán
Down Jones Sustainability Index và S&P Global Index nm 2010 cùng vi d liu v
đim s vn hóa  tng quc gia và phân cp quc gia t trang CIA World Factbook.
Kt qu là vn hóa có nh hng đn vic thc hin trách nhim xã hi thông qua các
yu t phi chính thc nh ch ngha cá nhân, tính né tránh, khong cách quyn lc và
nam tính (Yu-shu Peng và cng s, 2012).
Gn đây, trong đ tài nghiên cu v “khám phá s nh hng ca ng cnh vn
hóa quc gia đi vi vic thc thi CSR” (Patsy Perry, 2012) cng đã ch ra rng vn
hóa đa phng đóng vai trò quan trng trong vic xúc tin thc thi CSR  cp đ công
ty. C th là nghiên cu đc thc hin ti Sri Lanka, ni mà trit lý Pht giáo nh
hng sâu sc v đo đc và do đó to điu kin cho các công ty xúc tin vic thc thi
CSR. S hin din ca chính ph ban hành các quy đnh lut pháp cht ch bng vic

tng thêm trách nhim cho các công ty đã làm gim đi kh nng vi phm v CSR ca
10



h. Hn na, mc đ phát trin kinh t xã hi cng s nh hng đn vic thc thi
CSR, do kh nng qun lý s tng nu trình đ giáo dc cao hn (Patsy Perry, 2012).
Theo đó, nim tin v tôn giáo ca cá nhân hay cng đng có th đng viên các
hành đng bác ái và CSR (Stanaaland, Lwin và Murphy, 2011). Vì vy, nhng cng
đng mà càng có trách nhim vi ngi khác thì s là mt nhân t mnh m trong vic
thc thi CSR trong quá trình kinh doanh ca h hn là mt cng đng có ít trách nhim
hn đi vi ngi khác. Tng t, nghiên cu thc tin v CSR  các công ty va và
nh  Nam Á đã tìm thy mt s bng chng là giá tr ca đo Hi v trách nhim đi
vi cng đng là nhân t đi din chính cho vic thc hin CSR. Bên cnh đó, nhng
nguyên lý ca đo Pht cng đc tán thành nh mt cách tip cn thích hp đ đt
đc nhng mc tiêu phát trin bn vng (Yu-shu Peng và cng s, 2012).
Mc đ phát trin kinh t xã hi thông qua trình đ giáo dc và kh nng qun
lý (Patsy Perry, 2012). Vic phát trin kinh t xã hi có th đc xác đnh thông qua
ch s phát trin loài ngi HDI ca UNDP, s cung cp mt bc tranh tng th hn v
s phát trin ca mt quc gia hn là ch s đn đc GDP (UNDP, 2010). S phát trin
loài ngi cung cp s đo lng v tiêu chun sng ca mt xã hi không ch da trên
mc đ thu nhp trung bình mà còn da trên kh nng ca con ngi sng cuc sng
có giá tr: nhng tin nghi v bn cht là không có giá tr nhng li đc xem nh là
mt phng tin đ nâng cao kh nng v sc khe, kin thc, đc tôn trng và kh
nng tham gia vào xã hi.
Vai trò ca mt quc gia mnh m trong vic cung cp mt môi trng quyn
lc hp pháp cho CSR đc công nhn. Nhân t chính quyn đóng vai trò cung cp
mt môi trng quyn lc hp pháp cho CSR bao gm: tính bt buc (v lut pháp); s
thun tin (nhng hng dn c th); tính hp tác (cam kt vi các bên hu quan); và
các công c điu tit (công cng). Nhng ni mà các quy đnh và vic thc thi ca

chính ph yu kém hoc không tn ti, thì chính ph đó cng không th hay không sn
sàng đ hành đng hiu qu (Patsy Perry, 2012).
11



2.1.4 S khác nhau v vnăhóaăquc gia gia Vit Nam và Indonesia
2.1.4.1 . S h tr ca Chính ph
Vit Nam
Chính ph cng đã thc hin các chng trình, d án quc gia nhm thúc đy
quá trình thc hin trách nhim xã hi doanh nghip mt cách toàn din. C th là
Chính ph Vit Nam đã tái khng đnh cam kt vi quc t v phát trin bn vng “Kt
hp cht ch, hp lý và hài hòa gia phát trin kinh t, phát trin xã hi và bo v môi
trng”. Chin lc chm sóc và bo v sc khe nhân dân: gim các yu t nguy c
nh hng ti sc khe cng đng, khng ch kp thi dch bnh, gim t l mc và t
vong do bnh; góp phn phát trin th cht, tinh thn, nâng cao tui th, nâng cao cht
lng cuc sng. Chin lc bo v môi trng quc gia: ngn chn c bn mc đ
gia tng ô nhim, phc hi suy thoái và nâng cao cht lng môi trng. Chng trình
quc gia an toàn – v sinh lao đng v chm lo ci thin điu kin làm vic, gim ô
nhim môi trng lao đng; ngn chn tai nn lao đng và bnh ngh nghip, chm sóc
sc khe ngi lao đng; nâng cao nhn thc và s tuân th pháp lut v bo h lao
đng. Chng trình mc tiêu quc gia v vic làm v bo đm vic làm và gim t l
tht nghip. Chng trình mc tiêu quc gia v ng phó vi bin đi khí hu: đc
thc hin theo nguyên tc phát trin bn vng, đm bo tính h thng, tng hp, liên
ngành, liên vùng. Chng trình mc tiêu quc gia v nâng cao hiu qu qun lý, bo
v, s dng tng hp tài nguyên nc mt cách tng hp, toàn din, bn vng và hiu
qu cao nhm thúc đy tng trng kinh t, xóa đói gim nghèo, bo v môi trng và
nâng cao cht lng cht lng cuc sng ca ngi dân. V lnh vc lao đng đã phê
chun 17 công c quc t v vn đ lao đng, tr em, bình đng gii, an toàn v sinh
lao đng… (Ngô Vân Hoài, 2011).

Mt trong nhng quy đnh đu tiên v pháp lut ca Chính ph Vit Nam trong
vic bo đm quyn li ca ngi lao đng là B Lut Lao đng, đã đc Chính ph
ban hành nm 1992 và đc sa đi b sung nm 2002 đã quy đnh c th đi vi các
12



doanh nghip v thuê mn lao đng, thi gian làm vic và ngh ngi, tui lao đng ti
thiu, tin lng và ph cp, quyn li và ch đ ca lao đng n, không phân bit đi
x trong môi trng làm vic, yêu cu an toàn lao đng đi vi môi trng làm vic.
Cùng vi s phát trin ca nn kinh t thì mc sng ca ngi dân cng đc tng lên,
hàng nm Chính ph điu chnh và quy đnh mc lng ti thiu đc xác đnh cho
tng vùng, thành th hay tnh l đ làm c s tính tin lng cho ngi lao đng. Các
doanh nghip phi thit lp Thang Bng Lng chi tit, phù hp gm mc lng đi
vi tng v trí, ch đ nâng lng, ph cp c th cho doanh nghip ca mình cng
nh phi đng ký thang bng lng này cho phòng lao đng ti khu vc.
 gia tng hn na tính pháp lý nghiêm ngt v lao đng cng nh tng cao
quyn li, phúc li ca ngi lao đng, tháng 6 nm 2012, B Lut Lao đng mi đã
đc sa đi và có hiu lc t tháng 5 nm 2013. B Lut Lao đng mi quy đnh
nghiêm ngt hn v thi gian làm vic, tng ca, ngh ngi ca ngi lao đng và ngi
s dng lao đng phi bi thng mc cao hn nu yêu cu ngi lao đng làm tng
ca. Trong Lut cng mô t c th hn cách thc ly ý kin, thành lp Công đoàn c s
hay i din cho ngi lao đng cng nh vic thit lp Bn Tha c Lao đng tp
th cho nhng tha thun gia ngi lao đng và ngi s dng lao đng cao hn Lut
lao đng.  kim soát vic các doanh nghip s tuân th vic thc hin đúng các quy
đnh trong Lut Lao ng, Chính ph yêu cu mi doanh nghip phi thit lp Ni quy
lao đng ca doanh nghip mình da trên Lut Lao đng và phi đc xét duyt ca
S Lao đng ti khu vc hot đng.
Bên cnh Lut Lao ng, Chính ph cng tng cng các phúc li v Bo him
y t, Bo him xã hi và Bo him tht nghip cho ngi lao đng, tng mc tham gia

đi vi ngi s dng lao đng. Phúc li ca lao đng n cng đc nâng cao, ch đ
ngh thai sn tng đn 6 tháng so vi 4 tháng nh trc đây.  kim soát vic thc thi
và tuân th Lut Lao đng, b phn Thanh tra lao đng s chu trách nhim kim tra
các doanh nghip đnh k hoc không báo trc.
13



Trong lnh vc môi trng, Lut Bo v môi trng nm 2005 đc ban hành.
Tip theo, Chính ph cng đã ban hành nhiu quy đnh cht ch trong vic gim thiu
các tác đng môi trng, s dng tit kim ngun nng lng và theo xu hng phát
trin bn vng, đa ni dung bo v môi trng vào th tc đu t và th ch hóa công
tác qun lý nhà nc v vt liu xây dng, thu phí nc thi công nghip, khai thác
khoáng sn, cht thi rn…C th gn đây, Chính ph ban hành Ngh đnh
117/2009/N-CP v x lý vi phm pháp lut trong lnh vc bo v môi trng, trong
đó Ngh đnh nêu chi tit, c th v các hành vi vi phm hành chính trong lnh vc bo
v môi trng, hình thc x pht, mc pht, thm quyn, th tc x pht và các bin
pháp khc phc hu qu. Song song vic ban hành Ngh đnh thì B Tài Nguyên và
Môi trng cng ban hành các tiêu chun mi, đc cp nht theo tiêu chun quc t
v ngun nc, khí thi, môi trng lao đng. V b máy qun lý nhà nc v bo v
môi trng có Cc và Chi Cc bo v môi trng, trc thuc trung ng và các đa
phng. áng chú ý là cui nm 2006, Cc Công An đã thành lp Cc cnh sát môi
trng (C36) và Phòng cnh sát môi trng (PC36)  các tnh, thành. n nay, c quan
này đã điu tra và phát hin hàng trm v ô nhim gây ting vang trong d lun. Ngoài
ra, t nm 2012, hàng quý các doanh nghip phi lp báo cáo giám sát môi trng
trong đó bao gm các thông tin v quy mô nhà xng, công sut sn xut, lu lng
cht thi, ngun thi, bin pháp giám sát môi trng, kt qu nng đ thi ca các khía
cnh môi trng so vi tiêu chun quy đnh, báo cáo này phi đc np v cho S Tài
Nguyên môi trng.
Indonesia

Qua nhiu nm mi quan h gia vic kinh doanh và các tiêu liên quan đn
nhân quyn cha bao gi tng thích vi nhau. nh hng ca kinh doanh là to ra
li nhun càng nhiu càng tt mà không chú ý đn các vn đ v nhân quyn (Sabela
Gayo, 2012). Nhng quan nim và đnh ngha khác nhau v các chng trình CSR c
th  mi quc gia nh Indonesia là không rõ ràng hoc đôi khi không đt đc nhng
14



mc tiêu ca các chng trình CSR. Mt trong nhng nguyên nhân là không có bt k
quy đnh hay chin lc c th nào v CSR. Tranh lun v vn đ thc hin CSR là t
nguyn hay bt buc là kt qu ca vic thc thi nhng chng trình CSR không rõ
ràng  Indonesia. Và sau đó điu đó tr thành mt ngun mi v tham nhng ca
nhng nhóm li ích. CSR  Indonesia chính thc đc công nhn bi nhng công ty
s hu ca nhà nc t nm 1989 khi ln đu tiên B trng tài chính ca Indonesia
ban hành mt chính sách cho nhng công ty có vn s hu nhà nc ng h tài chính
cho nhng công ty t nhân va và nh có liên quan trong lnh vc kinh doanh ca h
thông qua các hot đng t thin nh h tr tài chính cho các t chc thiu niên, hc
bng, xây nhà hay h tr tin cho sinh viên. Chính sách nhà nc bt buc v CSR thì
hu nh là b nh hng bi các nguyên nhân v môi trng. Ch có vài công ty đa
quc gia cam kt v các vn đ nhân quyn trên toàn Indonesia (Sabela Gayo, 2012).
Chính ph Indonesia đã ban hành đo lut s 40/2007 v ngha v pháp lý ca
các công ty. o lut này cha nhng yêu cu c th  iu khon s 74 quy đnh
CSR là bt buc đi vi nhng công ty s dng ngun tài nguyên t nhiên hoc hot
đng kinh doanh liên quan đn các ngun tài nguyên t nhiên. Tip theo, Chính ph
cng ban hành Quy đnh Chính ph s 47/2012 v trách nhim xã hi và môi trng
vào tháng 4/2012. Ni dung quy đnh này yêu cu các đi tng là các công ty hot
đng liên quan đn các ngun tài nguyn t nhiên (qun lý hay s dng), các công ty
thuc s hu nhà nc, các công ty kinh doanh trong các lnh vc lâm nghip, du khí,
tài nguyên nc, khoáng sn, nhân quyn, bo v ngi tiêu dùng. Quy đnh này bt

buc các đi tng phi thc thi các hot đng CSR thông qua vic thit lp ngân sách
trong k hoch hàng nm dành cho các hot đng CSR. Tuy nhiên, tht bi ca quy
đnh này là không nêu ra bt k hình thc ch tài nào nu các công ty này không tuân
th (Sabela Gayo, 2012). Lut Lao đng ca Indonesia cng đc ban hành nm 2003
bao gm 193 điu khon quy đnh v quyn lao đng, lao đng tr em, tr
15



lng,…Tuy nhiên, nhìn chung các quy đnh trong Lut lao đng chung chung, hiu
qu thc thi thp.
2.1.4.2 . Nim tin tôn giáo
Vit Nam
Trong s các tôn giáo  Vit Nam, Pht giáo có s tín đ đông đo nht. Theo
thng kê dân s nm 2009 thì s tìn đ Pht Giáo là 6.802.318 ngi trong đó
2.988.666 tín đ  thành th và 3.813.652 tín đ  nông thôn, đa phng tp trung
đông đo tin đ Pht giáo nht là thành ph H Chí Minhvi 1.164.930 tín đ. Còn
theo s liu thng kê ca Giáo hi Pht giáo Vit Nam, c nc có gn 45 triu tín đ
đã quy y Tam bo, có 839 đn vgia đình Pht t và khong 44.498 tng ni; hn 14.775
t, vin, tnh xá, tnh tht, nim Pht đng trong c nc. Ngoài ra t 80% đn 90%
dân s Vit Nam mang thiên hng Pht giáo. Trit lý Pht giáo đc bit đn trong
vic th hin trong li n ting nói, hành đng và nim tin vào thuyt nhân qu. Vì vy,
vn hóa ca quc gia theo đo Pht to điu kin cho các công ty thc thi các chng
trình CSR trong hot đng kinh doanh ca h (Patsy Perry, 2012). Yu-shu Peng và
cng s (2012) cng tho lun v nhng nh hng đo lý t truyn thng đo Pht
đn các t chc  Châu Á, gii thích cho s cam kt ca h trong vic thc hin các
chng trình CSR bi mi quan h gia môi trng và xã hi. Theo nh quan nim
ca đo Pht v cuc sng thì cuc sng là mt mng li bao la và vì vy chúng ta
nh là nhng cá th luôn luôn đc th hng t s rng lng ca nhng cá th khác.
Indonesia

Mc dù không phi là mt nc Hi giáo, Indonesia theo th ch cng hòa vi
mt b máy lp pháp và tng thng do dân bu. Tuy nhiên, Indonesia là quc gia có s
dân theo Hi giáo đông nht th gii, chim 85.1% dân s theo đo Hi theo điu tra
nm 2010. Patsy Perry (2012) cho rng đo Hi cung cp nhng hng dn cho cuc
sng vi nhng quan nim rõ ràng và chi tit v đo đc và cách hành x trong xã hi
và đó là nhng đo lý ch yu trong đi sng Hi giáo bi vic “em cho s đ