GIẢI PHÁP HẠN CHẾ HIỆN TƯỢNG ĐÔ LA HÓA TẠI KHU VỰC TPHCM.PDF

BăGIỄOăDCăVÀăÀOăTO
TRNGăIăHCăKINHăTăTP.ăHăCHệăMINH




LÊ NGUYÊN THANH THÚY



GIIăPHỄPăHNăCHăHINăTNGăỌăLAăHịAă
TIăKHUăVCăTP.HCM



LUNăVNăTHCăSăKINHăT






ThƠnhăPhăHăChíăMinhă- Nmă2013



BăGIỄOăDCăVÀăÀOăTO
TRNGăIăHCăKINHăTăTP.ăHăCHệăMINH

LÊ NGUYÊN THANH THÚY


GIIăPHỄPăHNăCHăHINăTNGăỌăLAăHịAă
TIăKHUăVCăTP.HCM

LUNăVNăTHC SăKINHăT

Chuyên ngành: TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG
Mưăs:ă60340201

Ngiăhngădnăkhoaăhc

PGS.TSăTRNGăTHăHNG


ThƠnhăPhăHăChíăMinhă- Nmă2013



LIăCAMăOAN
Tôi xin cam đoan lun vn ắGiiăphápăhnăchăhinătngăđôălaăhóaătiăkhuă
vcăTp.HCMẰălà công trình nghiên cu ca riêng tôi. Các s liu trong đ tài này
đc thu thp và s dng mt cách trung thc. Kt qu nghiên cu đc trình bày
trong lun vn này không sao chép ca bt k lun vn nào và cng cha trình bày
hay công b  bt k công trình nghiên cu nào trc đây.
TP.HCM, tháng 09 - 2013
Tác gi lun vn

Lê Nguyên Thanh Thúy
















MCăLC
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Ch vit tt trong lun vn
Danh sách bng biu
Danh sách ph lc
Tóm tt lun vn
PHNăMăU 1
CHNGă1:ăTNGăQUANăVăHINăTNGăỌăLAăHịAăVÀăMỌăHỊNHă
NGHIểNăCU 4

1.1ăNhngăkháiănimăchungăvăđô la hóa. 4
1.1.1 Khái nim 4
1.1.2 Ngun gc ca đô la hóa 4
1.1.3 Phân loi đô la hóa 5
1.1.3.1 Da vào tính hp pháp. 5
1.1.3.2 Da vào hình thái tin t 7
1.1.4 Các tiêu thc đo lng mc đ đô la hóa trong nn kinh t. 7
1.1.4.1 o lng v mt đnh tính 7
1.1.4.2 o lng theo tiêu chí đánh giá ca IMF 7
1.2ăTínhăhaiămtăcaăđôălaăhóa 9
1.2.1 Nhng tác đng tích cc. 9
1.2.1.1 Nhng tác đng tích cc đi vi nn kinh t 9
1.2.1.2 Nhng tác đng tích cc đi vi h thng ngân hàng 10
1.2.2 Nhng tác đng tiêu cc. 11
1.2.2.1 Nhng tác đng tiêu cc đi vi nn kinh t. 11
1.2.2.2 Nhng tác đng tiêu cc đi vi h thng ngân hàng 11
1.3ăNguyênănhơnădnăđnănnăkinhătăbăđôălaăhóa 13
1.3.1 Nguyên nhân khách quan 13



1.3.2 Nguyên nhân ch quan 14
1.4ăBƠiăhcăkinhănghimăkimăsoátăhinătngăđôălaăhóaăămtăsăncătrênă
thăgii. 15
1.4.1 Thái Lan 15
1.4.2 Maylaysia 16
1.4.3 Trung Quc 16
1.5ăBƠiăhcăkinhănghimăkimăsoátăhinătngăđôălaăhóaătiăVităNam. 18
1.6ăBƠiăhcăkinhănghimăkimăsoátăhinătngăđôălaăhóaătiăkhuăvcă
Tp.HCM 20

1.7ăMôăhìnhănghiênăcu. 21
1.7.1 Mô hình nghiên cu trc đây 21
1.7.2 Mô hình nghiên cu ca tác gi 22
1.7.2.1 T giá hi đoái VND/USD 22
1.7.2.2 Thanh toán ngoi t 23
1.7.2.3 Lưi sut ngoi t. 23
1.7.2.4 Chính sách qun lỦ ngoi hi 23
Ktălunăchngă1 24
CHNGă2:ăTHCăTRNGăHINăTNGăỌăLAăHịAăVÀăCỄCăNHỂNă
TăTỄCăNGăNăHINăTNGăỌăLAăHịAăTIăKHUăVCăTP.HCM
25
2.1ăThcătrngănnăkinhăt 25
2.1.1 Thc trng nn kinh t Vit Nam 25
2.1.2 Thc trng nn kinh t ti khu vc Tp.HCM 26
2.2ăThcătrngăcácăyuătătácăđngăđnăhinătngăđôălaăhóaătiăkhuăvcă
Tp.HCM 27
2.2.1 Thc trng c ch điu hành chính sách t giá VND/USD. 28
2.2.2 Tình hình thanh toán ca ngoi t 31
2.2.3 Thc trng lưi sut ngoi t 34
2.2.4 Thc trng th trng ngoi hi 34



2.3ăThcătrngăđôălaăhóaătiăkhuăvcăTp.HCM. 37
2.3.1 Thc trng đô la hóa ti Vit Nam. 37
2.3.2 Thc trng đô la hóa ti khu vc Tp.HCM 40
2.4ăThcătrngăhnăchăhinătngăđôălaăhóa 42
2.4.1 Ban hành pháp lnh v qun lỦ ngoi hi 42
2.4.2  án nâng cao tính chuyn đi ca đng Vit Nam 47
2.5ăThităkănghiênăcu 48

2.5.1 Phng pháp nghiên cu 48
2.5.2 Quy trình nghiên cu. 49
2.5.3 Mu nghiên cu đnh lng chính thc 49
2.6ăKtăquăđiuătraănghiênăcuăthcătătiăkhuăvcăTp.HCM 50
2.6.1 Tình hình s dng, giao dch đng đô la ti khu vc Tp.HCM 50
2.6.2 Biu hin đô la hóa ti khu vc Tp.HCM 51
2.6.3 Mô t mu 52
2.6.4 Phân tích các nhân t tác đng đn hin tng đô la hóa ti khu vc
Tp.HCM. 53
2.6.4.1 Phân tích đ tin cy Cronbach Anpha 53
2.6.4.2 Phân tích nhân t khám phá EFA. 55
2.6.4.3 Kim đnh mô hình 59
2.6.4.4 Dò tìm s vi phm các gi đnh cn thit trong hi quy tuyn tính. 63
2.6.5ăánhăgiáăhinătngăđôălaăhóaătiăkhuăvcăTp.HCM 64
Ktălunăchngă2 64
CHNGă3ă:ăNHNGăGIIăPHỄPăHNăCHăHINăTNGăỌăLAăHịAă
TIăKHUăVCăTP.HCM 66
3.1ănhăhngăcaăChínhăphăvƠăNHNNVNătrongăqunălỦăvƠăđiuăhƠnhă
hinătngăđôălaăhóa 66
3.2ăNhngăgiiăphápănhmăhnăchăhinătngăđôălaăhóaătiăkhuăvcă
Tp.HCM 66
3.2.1 Thanh toán ngoi t 66



3.2.1.1 S dng ngoi t ti khu vc Tp.HCM 69
3.2.1.2 Kim soát ngoi hi trong thanh toán th 69
3.2.1.3 Kiu hi 69
3.2.2 Lưi sut ngoi t. 70
3.2.3 Tin gi ngoi t 71

3.2.4 Cho vay ngoi t 72
3.2.5 T giá ngoi t 73
3.2.6 Chính sách ngoi hi 75
3.2.7 Nâng cao tính chuyn đi ca Vit Nam đng 77
3.2.8 Các gii pháp h tr 77
3.2.8.1 Chính Ph 77
3.2.8.2 Ngân hàng Nhà nc 78
3.2.8.3 Ngân hàng Thng mi 79
3.2.8.4 Doanh nghip 79
Ktălunăchngă3 79
KTăLUN 80
Danh mc tài liu tham kho
Ph lc










CHăVITăTTăTRONGăLUNăVN
CCTM : Cán cân Thng mi
IMF : Qu Tin t Quc t
NHNN : Ngân hàng Nhà nc
NHTW : Ngân hàng Trung ng
NHTM : Ngân hàng Thng mi
NK : Nhp khu

TCTD : T chc Tín dng
TLLP : T l lm phát
Tp.HCM : Thành Ph H Chí Minh.
USD : ng tin ô la M
VND : ng tin Vit Nam
WTO : T chc Thng mi Th gii
XK : Xut khu





DANHăăSỄCHăBNGăBIU

Bng 1.1: Mc đ đô la hóa ca mt s quc gia (% tin gi ngoi t trên tng
tin gi) 8
Bng 2.1: Mt s ch tiêu kinh t - tài chính ca Vit Nam trong thi k t nưm
2007- 2012 25
Bng 2.2 : Tình hình xut nhp khu, GDP ca khu vc Tp. HCM trong gia ðon
2007 - 2012 26
Bng 2.3: T giá giao dch bình quân VND/ USD bình quân trên th trng ngoi
t liên ngân hàng t nưm 2007 - 2012 30
Bng 2.4 : Tình hình xut nhp khu ti khu vc Tp. HCM t nm 2007 - 2012 31
Bng 2.5: Tình hình vn đu t nc ngoài ti khu vc Tp. HCM t nm 2007 –
2012 32
Bng 2.6: Lng kiu hi vào khu vc TP.HCM t nm 2007 - 2012 33
Bng 2.7: Ch s CPI ca M, CPI ca Vit Nam và t giá VNÐ/USD t nm
2007 - 2012. 38
Bng 2.8: D tr ngoi hi ca Vit Nam trong giai đon 2007 - 2012 39
Bng 2.9: Lng kiu hi chuyn v Tp.HCM qua các NHTM t nm 2007 –

2012 41
Bng 2.10: Tin đ nghiên cu 48
Bng 2.11: T l giao dch đô la các đn v điu tra ti khu vc Tp.HCM 50
Bng 2.12: Kim đnh các thang đo bng Cronbach Anpha. 54
Bng 2.13 : Kt qu phân tích EFA 55
Bng 2.14: Ðánh giá li đ tin cy ca nhân t mi (Lsuatm) 57
Bng 2.15: Kt qu phân tích EFA thang đo t l đô la hóa 58
Bng 2.16: Ma trn tng quan gia các bin. 60
Bng 2.17: Kt qu hi quy ca mô hình 60
Bng 2.18: Phân tích phng sai (hi quy) 61
Bng 2.19: H s hi quy s dng phng pháp Enter. 61



Bng 3.1: Thng kê mô t nhân t thanh toán ngoi t 66
Bng 3.2: Bng tn s bin ttoan1 67
Bng 3.3: Bng tn s bin ttoan2 67
Bng 3.4: Bng tn s bin ttoan3 67
Bng 3.5: Bng tn s bin ttoan4 68
Bng 3.6: Bng tn s bin ttoan5 68
Bng 3.7: Thng kê mô t nhân t lưi sut ngoi t 70
Bng 3.8: Bng tn s bin lsuat1 70
Bng 3.9: Bng tn s bin lsuat2 70
Bng 3.10: Bng tn s bin lsuat3 71





DANH SÁCH HÌNH

Hình 1.1: Mô hình nghiên cu đ xut 24
Hình 2.1 : T l FCD/M2 ti Vit Nam t nm 2007 - 2011 39
Hình 2.2: Quy trình nghiên cu 49
Hình 2.3: Mô hình mi điu chnh 59
Hình 2.4: Kt qu phân tích hi quy. 62


















DANHăăSỄCHăPHăLC

Ph lc 1: Dàn câu hi tho lun đnh tính
Ph lc 2: Bng câu hi nghiên cu đnh lng
Ph lc 3: Tng hp thang đo các nhân t tác đng đn hin tng đô la hóa ti
khu vc Tp.HCM

Ph lc 4: Mu nghiên cu đnh lng
Ph lc 5: Kim đnh thang đo bng Cronbach’s Anpha
Ph lc 6: Phân tích nhân t khám phá EFA
Ph lc 7: Kt qu phân tích hi quy đa bin
Ph lc 8:  th phân tán Scatterplot
Ph lc 9:  th tn s Histogram
Ph lc 10:  th tn s P-P Plot













TịMăTTăLUNăVN
Mc đích chính ca nghiên cu này là trình bày thc trng hin tng đô la hóa
và khám phá ra các nhân t tác đng đn vic gia tng hin tng đô la hóa ti khu
vc Tp. HCM. T đó, tác gi đ xut các gii pháp hn ch hin tng đô la hóa ti
khu vc Tp. HCM.
Da trên c s lỦ thuyt đô la hóa, kinh nghim ca mt s nc kt hp vi
nghiên cu đnh tính, tác gi đư xác đnh 4 nhân t có th tác đng đn hin tng
đô la hóa ti khu vc Tp. HCM, bao gm: (1) T giá VND/ USD, (2) Thanh toán
ngoi t (3), Lưi sut ngoi t (4) Chính sách qun lỦ ngoi hi.
Phng pháp nghiên cu bao gm nghiên cu s b và nghiên cu chính thc.

Nghiên cu đnh tính đc thc hin thông qua k thut tho lun nhóm vi các
nhân viên làm trong lnh vc ngân hàng, công ty kiu hi, doanh nghip, tim kinh
doanh vàng bc, có quan tâm đn ngoi t đ điu chnh các thang đo lng các
khái nim cho phù hp vi tình hình ti khu vc Tp.HCM. Nghiên cu chính thc
đc thc hin thông qua 130 mu ti khu vc Tp.HCM.
Kt qu kim đnh mô hình đo lng cho thy các thang đo lng các khái nim
nghiên cu đu đt yêu cu v đ tin cy và giá tr thông qua kim đnh Cronbach
Anpha và phân tích nhân t EFA.
Kt qu phân tích hi quy cho thy có 2 nhân t tác đng dng đn t l đô la
hóa hin nay là thanh toán ngoi t, lưi sut ngoi t. Trong đó nhân t thanh toán
ngoi t có tác đng mnh nht đn hin tng đô la hóa ti khu vc Tp.HCM.
Và tác gi trình bày các gii pháp hn ch hin tng đô la hóa ti khu vc
Tp.HCM da trên kt qu phân tích hi quy.
Kt lun, tác gi trình bày hàm Ủ nghiên cu tip theo.

1


PHNăMăU

1. LụăDOăCHNăăTÀI
ô la hóa là mt hin tng kinh t - xư hi không ch din ra  nc ta mà
còn din ra  nhiu nc đang phát trin trên th gii. Riêng  nc ta, đô la hóa
phát sinh t khi nn kinh t chuyn đi t c ch k hoch hóa tp trung, bao cp
sang c ch th trng đnh hng XHCN. Theo s liu nghiên cu ca Qu tin t
quc t, Vit Nam có t l đô la hóa thp và  mc có th kim soát đc, tuy
nhiên, t l đô la hóa này vn còn cao hn so vi mt s nc trong khu vc nh:
Thái Lan, Malaysia, Trung Quc. Hin tng đô la hóa đư đc đ cp và đư đc
Chính ph kim soát bng nhng thông t, quy đnh trong pháp lnh v qun lỦ
ngoi hi. Tuy nhiên, cho đn nay vn đ này vn đang còn tn ti, tình trng trao

đi ngoi t bên ngoài h thng ngân hàng thng mi vn đang hot đng mt
cách công khai.
Nn kinh t Vit Nam trong đang trong xu th hòa nhp vi nn kinh t th
gii. Tc đ hòa nhp và tc phát trin kinh t tng nhanh. c bit là khu vc Tp.
HCM, là trung tâm kinh t ln nht ca c nc. Song mt vn đ ln đang đt ra,
đó là cách x lỦ lng ngoi t t nc ngoài chuyn vào khu vc Tp.HCM, nhu
cu ngoi t ca các cá nhân, ca doanh nghip s dng ngoi t trong tính toán,
giao dch thanh toán hàng hóa, dch v. Và bn thân đng ni t có nhiu bin đng
nên vic nm gi ngoi t nh là phng tin ct gi tài sn. Do đó, hin tng đô
la hóa nh hng không nh đn nn kinh t, làm gim hiu qu ca chính sách tin
t thông qua h thng ngân hàng thng mi ti khu vc Tp.HCM. Trc thc trng
đó, vic tin hành nghiên cu đ tài ắGiiăphápăhnăchăhinătngăđôălaăhóaătiă
khuăvcăTp.HCMẰ vi mc đích nhm đánh giá thc trng đô la hóa và tác đng
ca nó đn nn kinh t, h thng ngân hàng thng mi, t đó, tác gi đa ra nhng
gii pháp, kin ngh góp phn kim soát đc tình trng đô la hóa ti khu vc
Tp.HCM.

2


2. MCăệCHăNGHIểNăCU
Vn đ trng tâm mà tác gi mun gii quyt là trên c s h thng lỦ lun
v hin tng đô la hóa, đánh giá thc trng, tác đng ca hin tng đô la hóa đn
nn kinh t, h thng ngân hàng thng mi. Phân tích nhng yu t nh hng đn
hin tng đô la hóa và đa ra các gii pháp phù hp đ hn ch hin tng đô la
hóa ti khu vc Tp. HCM . Thông qua đó, giúp cho nn kinh t và h thng ngân
hàng thng mi ti khu vc Tp. HCM phát trin n đnh và bn vng.
3. IăTNGăVÀăPHMăVIăNGHIểNăCU
V không gian, lun vn nghiên cu ti khu vc Tp.HCM.
V thi gian, gii hn nghiên cu ca lun vn là t nm 2007 (Vit Nam gia

nhp WTO) đn nm 2012.
4. PHNGăPHỄPăNGHIểNăCU
Phng pháp chung: Phng pháp duy vt bin chng, duy vt lch s
Phng pháp nghiên cu: Thng kê, so sánh, mô hình, phân tích các s liu
Phng pháp thu thp và x lỦ s liu:
Do tính cht đc thù ca lun vn nên s liu trong lun vn ch yu đc
thu thp t s liu th cp t Website ca : Qu Tin t quc t, Tng cc Thng
kê, Ngân hàng Nhà nc, Cc Thng kê TP.HCM, .
Tác gi thc hin nghiên cu đnh tính và nghiên cu đnh lng.
Nghiên cu đnh tính đc thc hin bng phng pháp tho lun nhóm vi
nhng cá nhân làm trong nghành ngân hàng, công ty kiu hi, doanh nghip có nhu
cu v ngoi t ti khu vc Tp.HCM đ khám phá, điu chnh, b sung các nhân t
tác đng đn hin tng đô la hóa.
Nghiên cu đnh lng đc s dng trong giai đon nghiên cu bng k
thun phng vn thông qua bng câu hi trc tip đn ngân hàng, công ty kiu hi,
doanh nghip, tim kinh doanh vàng bc, trung tâm thng mi ti khu vc
3


Tp.HCM và đng thi, tác gi s dng công c Google Document đc s dng đ
kho sát thêm các cá nhân làm trong nghành ngân hàng, doanh nghip có quan tâm
đn ngoi t. Phng pháp chn mu thun tin. D liu sau khi thu thp s đc
x lỦ theo mô hình SPSS 20.0. Thang đo đc kim đnh bng h s Cronbach’s
Anpha và phân tích nhân t khám phá EFA. Sau khi đánh giá s b, kim đnh mô
hình lỦ thuyt bng phng pháp phân tích hi quy tuyn tính qua đó xác đnh
cng đ tác đng ca các yu t nh hng đn hin tng đô la hóa ti khu vc
Tp.HCM.
5. ụăNGHAăKHOAăHCăVÀăTHCăTIN
V mt lỦ lun: Lun vn là ngun cung cp tài liu tham kho cho các nhà
nghiên cu liên quan đn lnh vc này.

V mt thc tin: Lun vn là c s cho các cp lưnh đo ca Chính ph và
các cp lưnh đo ca h thng ngân hàng thng mi xem xét thc trng và s dng
nhng gii pháp đ hn ch hin tng đô la hóa ti khu vc Tp.HCM
6. KTăCUăCAăLUNăVN
Lun vn đc chia thành ba chng:
ChngăI: Tng quan v hin tng đô la hóa và mô hình nghiên cu.
ChngăII: Thc trng v hin tng đô la hóa ti khu vc Tp.HCM và các
nhân t tác đng đn hin tng đô la hóa ti khu vc Tp.HCM.
ChngăIII:ăGii pháp nhm hn ch hin tng đô la hóa ti khu vc
Tp.HCM.





4


CHNGă1:ăTNGăQUANăVăHINăTNGăỌăLAăHịAăVÀăMỌăHỊNHă
NGHIểNăCU
1.1ăNhngăkháiănimăchungăvăđôălaăhóa.
1.1.1ăKháiănim
Trong mt nn kinh t khi ngoi t đc s dng mt cách rng rưi thay th
cho đng ni t trong toàn b hoc mt s chc nng tin t thì nn kinh t đó b
coi là đô la hóa toàn b hoc mt phn.
ô la hóa là quá trình mt quc gia loi b mt phn hay hoàn toàn đng ni
t và thay vào đó s dng đng tin ca mt nc khác có tính n đnh hn làm
phng tin thanh toán hp pháp. Vic s dng ngoi t thay cho đng ni t đ
thc hin mt phn hay toàn b các chc nng ca tin t: d tr giá tr, phng
tin thanh toán và đn v tính toán.

Theo đnh ngha ca Qu Tin t Quc t (IMF), mt nn kinh t b coi là có
tình trng đô la hóa cao khi mà t trng tin gi bng ngoi t chim trên 30%
tng khi lng tin m rng (M2); bao gm: tin mt trong lu thông, tin gi
không k hn, tin gi có k hn và tin gi ngoi t.
ô la hóa va là hin tng cnh tranh gia các đng tin v v th và vai trò
ca nó trong thanh toán và d tr, va là mt du hiu cho s phát trin kinh t
quc t, va mang tính cht tin t, va mang tính lch s. Vì vy, đ hiu rõ hin
tng đô la hóa chúng ta cn xem xét thêm các yu t nh: ngun gc ca đô la
hóa, các hình thái đô la hóa, nguyên nhân và bn cht ca tng loi đô la hóa.
1.1.2ăNgunăgcăcaăđôălaăhóa
ô la hóa là hin tng ph bin xy ra  nhiu nc, đc bit là các nc
chm phát trin và đang phát trin.
Tình trng đô la hóa bao gm c ba chc nng thuc tính ca tin t:
- Chc nng làm phng tin ct tr.
- Chc nng làm phng tin thanh toán.
5


- Chc nng làm phng tin thc đo giá tr.
ô la hóa đc nói đn  đây là đô la M (USD), vì M luôn có nn kinh t
ln nht th gii k t sau Th chin th hai đn nay, thm chí ngay c nm
2008, M lâm vào suy thoái kinh t trm trng nht, nhng GDP ca M  nm
này vn ln hn GDP ca ba nc ln k sau M trong nhóm G7 cng li. Nm
2008, theo IMF, GDP ca M là 14.441 t USD, còn ca Nht là 4.910 t USD,
ca c là 3.673 t USD và ca Pháp là 2.866 t USD.
Kinh t M mnh đư giúp cho đng USD có li th trong giao dch quc t.
Hn na, ch đ tin t Bretton Woods ra đi (ngày 01/07/1944), ly vàng làm
bn v hi đoái, cho phép 1 ounce vàng có th đi đc 35 USD. T đó, to ra c
hi cho đng USD lên ngôi và đc lu hành  bên ngoài nc M, tr thành
đng tin quc t, đc nhiu nc và lưnh th dùng làm phng tin lu thông

thanh toán trong nn kinh t. Ngoài đng USD, còn có đng tin ca mt s nc
khác cng đc s dng rng rưi trong giao dch nh bng Anh, Mác c, Yên
Nht, Franc Thy S, Euro ca EU, nhng v th ca các đng tin này trong
giao lu quc t không ln, ch có đô la M là chim t trong cao nht (khong
70% kim nghch giao thng quc t) cho nên ngi ta thng gi ngoi t hóa
là “đô la hóa”.
1.1.3ăPhơnăloiăđôălaăhóa
Vic phân loi đô la hóa giúp cho các nhà hoch đnh chính sách xác đnh
chính xác mc đ và nguyên nhân ca đô la hóa.
1.1.3.1ăDaăvƠoătínhăhpăpháp.
 ôălaăhóaăkhôngăchínhăthc
ô la hóa không chính thc còn đc gi là đô la hóa ngm.  nc đô la hóa
không chính thc thì đng ngoi t ch yu đc dùng đ thc hin mt, hai hay
c ba chc nng ca tin t mc dù không đc pháp lut quc gia đó chính thc
tha nhn. ng ni t đc s dng trong các hp đng nh, thanh toán các
6


khon chi tiêu hng ngày, còn đng đô la M đc dùng đ thc hin các hp
đng ln, làm phng tin tích ly, d tr.
Gn lin vi đô la hóa không chính thc là th trng ngoi hi phi chính
thc, ni din ra các hot đng thanh toán, mua bán ngoi t trên th trng t
do phc v cho các mc đích bt hp pháp nh buôn lu, ct tr, thanh toán
ngoi t bt hp pháp ca cá nhân hay t chc ca quc gia đó.
 ôălaăhóaăbánăchínhăthc
ô hóa bán chính thc là trng hp đng ngoi t đc lu hành hp pháp
cùng vi đng ni t và đng ngoi t có th chim u th trong các khon tin
gi ngân hàng, còn đng ni t đóng vai trò trong vic tr lng, np thu và
thanh toán cho các khon giao dch phc v tiêu dùng hàng ngày.
 các nn kinh t đô la hóa bán chính thc, theo IMF, ngoài đng USD, còn

có các ngoi t khác cng đc coi là đng tin thanh toán hp pháp bên cnh
đng ni t, nhng là phng tin thanh toán th yu so vi đng ni t.  nc
đô la hóa bán chính thc vn còn NHNN hot đng, vn còn có kh nng thc thi
chính sách tin t tín dng ca mình.
 ôălaăhóaăchínhăthcă(hayăcònăgiălƠăđôălaăhóaăhoƠnătoƠn)
ô la hóa chính thc còn đc gi là đô la hóa hoàn toàn. Loi này ch yu
din ra  nhng nc không phát hành giy bc ngân hàng, đôi khi không có c
tin kim loi. Trong trng hp này, ngoi t là đng tin hp pháp duy nht
đc lu hành, đng ngoi t đc coi nh là đng ni t  nc đô la hóa ti
nc này, đng ngoi t thc hin đy đ các chc nng ca đng tin quc gia
(d tr giá tr, phng tin thanh toán và đn v tính toán).
Mc dù đô la hóa có nhng tác đng tích cc nhng nn kinh t b đô la hóa
chính thc s làm cho nn kinh t mt đi tính t ch v tin t và v lâu dài s tác
đng tiêu cc đn s phát trin bn vng và n đnh ca nn kinh t.
7


1.1.3.2ăDaăvƠoăhìnhătháiătinăt
 ôălaăhóaătrcătip
ô la hóa trc tip là khi đng ngoi t đc s dng vi t cách là đn v
hch toán, phng tin thanh toán và phng tin ct tr giá tr di hình thc
tin gi ngân hàng và tín dng ngân hàng.
 ôălaăhóaăgiánătip
ô la hóa gián tip là trình trng mt nc thc hin phát hành trái phiu
chính ph, trái phiu doanh nghip bng ngoi t trên th trng quc t hoc
theo ch s hóa các hp đng n trong nc theo hp đng ngoi t.
1.1.4ăCácătiêuăthcăđoălngămcăđăđôălaăhóaătrongănnăkinhăt.
 đánh giá đc các tác đng ca hin tng đô la hóa, chúng ta cn lng
hóa mc đ đô la hóa ca nn kinh t.
1.1.4.1ăoălngăvămtăđnhătính

Mc đ đô la hóa th hin  c ba chc nng tin t.  đo lng chính xác t
l đô la hóa ca nn kinh t đòi hi phi đánh giá theo c ba chc nng tin t,
ngha là :
- T l d tr ngoi t ca nn kinh t trên tng d tr ca nn kinh t (di
dng tin gi).
- T l thanh toán bng ngoi t trên tng khi lng thanh toán.
- T l các giao dch đc niêm yt, đnh giá bng ngoi t trên tng giao
dch.
1.1.4.2ăoălngătheoătiêuăchíăđánhăgiáăcaăIMF
Theo IMF, đô la hóa là vic ngi dân nm gi mt t l tài sn di hình
thc đng đô la M hoc bt k ngoi t nào, các tiêu chí đánh giá theo tiêu
chun IMF th hin  nhng khía cnh sau:
8


Mt là, đô la hóa nm ngoài ngân hàng đc các đi tng kinh t nm gi và
thanh toán trong các giao dch trong xư hi. Vic xác đnh mc đô la hóa này rt
khó khn nht là vi các nc đang phát trin và đang chuyn đi khi mà tình
trng buôn lu cha đc kim soát, tình trng tham nhng đáng lo ngi nên ch
có th cn c vào ngun đô la M t nc ngoài chuyn vào trong nc qua các
con đng nh: buôn bán t tiu nghch, kiu hi, quà tng, quà biu bng đô la,
các giao dch có giá tr ln nh mua bán bt đng sn, xe,
Hai là, t l tin gi ngoi t, đô la M so vi khi lng tin m rng M2
(FCD/M2). Trong đó khi lng tin m rng M2 gm: tin mt trong lu thông,
tin gi không k hn, tin gi có k hn và tin gi ngoi t. Theo IMF nu t
l này vt quá 30% thì mc đ đô la hóa  nn kinh t đc xem là  mc cao,
 mc t 15% - 30% thì mc đ đô la hóa nn kinh t đc xem là trung bình,
nu t l này  mc di 15% thì xem là đô la hóa  mc thp. Tuy nhiên, tiêu
chí này ch chính xác đi vi nhng quc gia mà ngi dân s dng tin qua h
thng ngân hàng là ch yu. i vi nhng quc gia mà ngi dân có thói quen

s dng tin mt là ph bin thì tiêu chí trên s không hoàn toàn chính xác.
Bngă1.1:ăMcăđăđôălaăhóaăcaămtăsăqucăgiaă(%ătinăgiăngoiătătrênătngă
tinăgi) năvătínhă:ă%
Quc gia
2000
2005
2008
2009
2010


Mc đ đô la hóa cao
Somali
96
98
100
n/a
n/a
Ecuador
100
100
n/a
n/a
n/a
Campuchia
93
94
n/a
n/a
n/a

Mc đ đô la hóa trung bình
Philippines
32
32
n/a
n/a
n/a
Vit Nam
40
30
21
21
17


Mc đ đô la hóa thp
Trung Quc
8
5
n/a
n/a
n/a
9


Malaysia
3
3

n/a
n/a
n/a
Thái Lan
1
1
n/a
n/a
n/a
Ngun: Qy tin t Quc t, IMF
Mc đ đô la hóa có th phân thành ba nhóm t cao xung thp. Nhóm th có
mc đ đô la hóa cao nh Somali, Ecuador, Campuchia có t l tin gi ngoi t
chim hn 55% tng tin gi ngân hàng. Trong khi đó, các quc gia có mc đ
đô la hóa trung bình nh Vit Nam, Philippine có t l chim t 30% tr xung.
Và các quc gia có mc đ đô la hóa thp nh Trung Quc, Malaysia, Thái Lan
có t l di 10%.
1.2ăTínhăhaiămtăcaăđôălaăhóa
1.2.1 Nhng tácăđng tích cc.
1.2.1.1 Nhngătácăđngătíchăccăđiăviănnăkinhăt
MtălƠ, đô la hóa làm gim áp lc đi vi nn kinh t trong nhng thi k lm
phát cao, thi k nn kinh t b mt cân đi và các điu kin kinh t v mô không
n đnh.  các nc đô la hóa chính thc, bng vic s dng đng ngoi t, h s
duy trì đc t l lm phát gn vi mc lm phát thp làm tng s an toàn đi
vi tài sn. Hn na,  nhng nc này NHNN s không còn kh nng phát hành
nhiu tin và gây ra lm phát, đng thi ngân sách nhà nc s không th trông
ch vào ngun phát hành này đ trang tri thâm ht ngân sách, k lut tin t và
ngân sách đc tht cht.
Hai là, đô la hóa giúp tránh khng hong tin t và cán cân thanh toán ca
quc gia. Mt quc gia không có đng ni t s không có s gim giá đt ngt,
hoc rút vn ra khi quc gia do lo ngi mt giá đng tin.

Ba là,  nhng nc đô la hóa chính thc, các chi phí nh chênh lch gia t
giá mua và bán khi chuyn t đng tin này sang đng tin khác đc xóa b.
Các nc thc hin đô la hóa chính thc có th loi b ri ro cán cân thanh toán
và nhng kim soát mua ngoi t, khuyn khích t do thng mi và đu t quc
10


t. Các nn kinh t đô la hóa có th đc, chênh lch lưi sut đi vi vay n nc
ngoài thp hn, chi phí ngân sách gim xung và thúc đy tng trng và đu t.
BnălƠ, đô la hóa có th giúp d đoán t giá hi đoái d dàng hn. i vi
nhng nc áp dng c ch t giá th ni thuc khu vc s dng đng đô la s
giúp cho h gim đc nhng bt n trong mua bán và đu t quc t ny sinh
do bin đng t giá gia đng ni t và các đng tin ngoài khu vc, làm gim
ri ro t giá. iu này giúp thúc đy thng mi quc t, góp phn thúc đy tng
trng kinh t.
NmălƠ, thu hp chênh lch t giá trên hai th trng chính thc và phi chính
thc. T giá chính thc càng sát vi th trng phi chính thc, to ra đng c đ
chuyn các hot đng t th trng phi chính thc sang th trng chính thc.
Ngoài ra, đô la hóa cng giúp cho đng tin có kh nng t do chuyn đi
hoàn toàn  nhng nc mà tin t cha có kh nng chuyn đi.
1.2.1.2 Nhngătácăđng tích ccăđi vi h thng ngân hàng
MtălƠ, đô la hóa cng đc cho là có tác dng thúc đy phát trin nghành
ngân hàng và nâng cao vai tò ca nó trong nn kinh t. iu này có đc là do
ngi gi tin thay vì chuyn tài sn bng ngoi t ca mình ra nc ngoài trong
bi cnh ri ro lm phát cao thì nay ngi dân có th yên tâm và gi tài sn bng
ngoi t ca mình vào h thng NHTM trong nc và tính lưi theo ngoi t mà
không cn bn tâm đn lm phát ca đng ni t.
Hai là, đô la hóa tng cng kh nng cho vay bng ngoi t ca h thng
NHTM. Vi lng ln ngoi t thu đc t tin gi ti ngân hàng, các ngân hàng
s có điu kin cho vay nn kinh t bng ngoi t, qua đó hn ch vic phi vay

n nc ngoài. ng thi, các ngân hàng s có điu kin m rng các hot đng
đi ngoi, thúc đy quá trình hi nhp ca th trng trong nc vi th trng
quc t.
11


1.2.2 Nhngătácăđng tiêu cc.
1.2.2.1 Nhngătácăđngătiêuăcc điăviănnăkinhăt.
MtălƠ, đô la hóa gây nên nhng bt n v mô, làm cho các nc b đô la hóa
rt khó phn ng vi các bt n, bin đng t bên ngoài, đc bit là h thng tài
chính, nht là khi xy ra các cuc khng hong kinh t. Gây khó khn trong vic
d đoán din bin tng phng tin thanh toán, do đó dn đn vic đa ra các
quyt đnh v tng hoc gim lng tin trong lu thông kém chính xác và kp
thi.
Hai là, đô la hóa làm cho đng ni t nhy cm hn đi vi nhng thay đi t
bên ngoài, đo đó nhng c gng ca chính sách tin t nhm tác đng đn tng
cu trong nn kinh t thông qua vic điu chnh lưi sut cho vay tr nên kém hiu
qu hn.
Ba là, đô la hóa tác đng đn vic hoch đnh và điu hành chính sách t giá.
ô la hóa có th tác đng làm cho cu tin trong nc không n đnh, do ngi
dân có xu hng chuyn t đng ni t sang đng đô la M, làm cho cu đng đô
la M tng mnh gây sc ép đn t giá.
Và khi chc nng tin t b ph thuc nng n vào nc M. Trong trng
hp, b đô la hóa chính thc, chính sách tin t và chính sách lưi sut ca nc đó
do nc M quyt đnh. Trong khi đó, các nc đang phát trin và mt nc
phát trin nh M thì có s khác nhau v chu k kinh t đòi hi phi có s khác
nhau v chính sách tin t.
1.2.2.2 Nhngătácăđng tiêu ccăđi vi h thng ngân hàng
MtălƠ, các nc đô la hóa không chính thc, nhu cu v đng ni t không n
đnh. Trong trng hp có bin đng, mi ngi bt ng chuyn sang đng ngoi

t, có th làm cho đng ni t mt giá và bt đu mt chu k lm phát. Khi ngi
dân bt đu gi mt khi lng ln tin gi bng ngoi t, nhng thay đi v lưi
sut trong nc hay nc ngoài có th gây ra s dch chuyn ln t đng tin này
sang đng tin khác (bt đu hot đng đu c). Nhng thay đi này s gây khó
12


khn cho NHNN trong vic đt mc tiêu cung tin trong nc và gây ra nhng
bt n trong h thng ngân hàng.
Trng hp, tin gi ca ngi dân bng ngoi t cao trong h thng ngân
hàng, nu có bin đng làm cho ngi dân đ xô đi rút tin, trong khi s ngoi t
này đư đc ngân hàng cho vay, đt bic là cho vay dài hn, khi đó ngân hàng
nhà nc cng không th h tr đc khi không có chc nng phát hàng đng
đôla M.
Hai là, đô la hóa làm gim hiu qu điu hành ca chính sách tin t. Các
chính sách tin t ca NHNN không phát huy đc hiu qu, b mt tính đc lp.
ô la hóa chính thc s làm mt đi chc nng ca NHNN là ngi cho vay cui
cùng. Ti các nc đang phát trin, đô la hóa cha hoàn toàn, mc dù các ngân
hàng có vn t có thp, song ngi dân vn tin tng vào s an toàn đi vi các
khon tin gi ca h ti các NHTM. Nguyên nhân, do có s bo lưnh ngm ca
NHNN đi vi các khon tin gi này. iu này, ch có th áp dng đi vi đng
ni t, ch không áp dng vi đng ngoi t. i vi các nc đô la hóa hoàn
toàn, khu vc ngân hàng s tr nên bt n hn trong trng hp NHTM b phá
sn.
Ba là, khi nn kinh t b đô la hóa thì h thng ngân hàng có ri ro cao v tính
thanh khon và kh nng chi tr. Ri ro v kh nng chi tr phát sinh bi s khác
bit v đng tin huy đng và cho vay trong nn kinh t. Các ngân hàng vi mt
lng vn bng ngoi t có đc t huy đng tin gi ngoi t buc phi cho vay
s tin này cho các đi tng trong nc, nh vy là ngân hàng đư chuyn giao
ri ro ngoi t sang khách hàng không có bin pháp phòng h ri ro, đng thi

vn còn gi li ri ro tín dng cho chính mình. Khi đng ni t b phá sn, các
con n ca ngân hàng d mt kh nng thanh toán vì các khon thu ca h bng
ni t, trong khi đó h đi vay bng ngoi t. i vi ngi gi ngoi t vào ngân
hàng, nu h lo ngi rng ngân hàng mà h gi tin đang có vn đ vi nhng
khon cho vay mt kh nng thu hi thì h s thi nhau rút tin ra khi ngân hàng.
 có đ ngun tin đáp ng s rút tin  t đó thì ngân hàng phi có lng