B GIÁO DCăVẨăẨOăTO
TRNGăI HC KINH T TP.H CHÍ MINH
***
PHM TH BÍCH TRÂM
NGHIÊN CU CÁC YU T NHăHNGăN
LI NHUN CAăNGỂNăHẨNGăTHNGăMI
C PHN XUT NHP KHU VIT NAM
LUNăVNăTHCăSăKINHăT
TP.H CHÍ MINH - NMă2013
B GIÁO DCăVẨăẨOăTO
TRNGăI HC KINH T TP.H CHÍ MINH
***
PHM TH BÍCH TRÂM
NGHIÊN CU CÁC YU T NHăHNGăN
LI NHUN CAăNGỂNăHẨNGăTHNGăMI C
PHN XUT NHP KHU VIT NAM
Chuyên ngành: TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG
Mã ngành: 60340201
LUNăVNăTHCăSăKINHăT
NGIăHNG DN KHOA HC:
PGS-TS. TRM TH XUỂNăHNG
TP.H CHÍ MINH - NMă2013
LIăCAMăOAN
Tác gi xină camă đoană lună vnă thcă să kinhă t: "Nghiên cu các yu t nh
hng đn li nhun ca Ngân hàng thng mi c phn Xut Nhp Khu Vit
Nam" là kt qu ca quá trình hc tp nghiêm túc và là công trình nghiên cu khoa
hcăđc lp ca riêng bn thân tác gi.
Nhng s liu, kt qu nêu trong lunăvnălƠătrungăthc, có ngun gc rõ ràng;
đc trích dn và có tính k tha, phát trin t các tài liu, tp chí, các công trình
nghiên cuăđƣăđc công b, các website Kt qu nghiên cu ca lunăvnăchaă
tngăđc công b trong bt k công trình nghiên cu khác.
Tôi xin chu hoàn toàn trách nhim v liăcamăđoanăcaămìnhătrc nhng quy
đnh caănhƠătrng.
Tp.H ChíăMinh,ăngƠyă ăthángă ănmă2013
Ngiăcamăđoan
Phm Th Bích Trâm
MC LC
TRANG PH BÌA
LIăCAMăOAN
MC LC
DANH MC CH CÁI VIT TT
DANH MC BNG BIU
DANH MCăSă, BIUă
Trang
1. Tính cp thit caăđ tài 1
2. Mc tiêu 2
3.ăiătng nghiên cu 2
4. Phm vi nghiên cu 2
5.ăPhngăphápănghiênăcu 2
6.ăụănghaăcaăđ tài 3
7. Kt cu ca lunăvn 3
CHNGă1:ăTNG QUAN CÁC YU T NHăHNGăN LI
NHUN CAăNGỂNăHẨNGăTHNGăMI 4
7. LI NHUN CAăNGỂNăHẨNGăTHNGăMI 4
8. Khái nim v li nhun 4
9. Khái nim 4
10. Vai trò ca li nhun 4
11. Các yu t cu thành li nhun caăNgơnăhƠngăthngămi 5
12. Tng thu nhp 5
13. Tng chi phí 6
14. Các ch tiêuăđánhăgiáăli nhun caăNgơnăhƠngăthngămi 7
15. T l li nhun trên vn ch s hu (ROE) 7
16. T l thu nhp trên tng tài sn (ROA) 8
17. T l thu nhp cn biên 9
18. T l tài sn sinh li 10
19. CÁC YU T NHă HNGă N LI NHUN CA NGÂN HÀNG
THNGăMI 10
20. Các yu t ch quan ca Ngân hàng 10
21. Nng lc tài chính ca Ngân hàng 10
22. Nng lc qun tr điu hành 12
23. Chính sách phát trin ngun nhân lc 13
24. Ch trng v đu t đ phát trin công ngh ngân hàng 13
25. Các yu t khách quan 13
26. Các yu t kinh t 13
27. Các yu t chính tr - pháp lut 14
28. Yu t khoa hc, công ngh 15
29. TNG QUAN CÁC NGHIÊN CUă TRCă ỂYă V CÁC YU T
TÁCăNGăN LI NHUN NGÂN HÀNG 15
30. Các nghiên cu trên th gii 15
31. Samina Riaz, Ayub Mehar (2011) 16
32. Deger Alper và Adem Anbar(2011) 16
33. Khizer Ali, Muhammad Farhan Akhtar và Hafiz Zafar Ahmed (2011)
17
34. Andreas Dietricha và Gabrielle Wanzenried (2010) 17
35. Fadzlan Sufian (2010) 18
36. Sufian và Habibullah (2009) 19
37. Bennaceur và Goaied (2008) 19
38. Kosmidou, Pasiouras và Tsaklanganos (2007) 20
1.3.1.9 Panayiotis P.Athanasoglou, Sophocles N.Brissimis và Matthaios
D.Delis (2005) 20
39. Các nghiên cu ti Vit Nam 21
40. Nghiên cu ca Phan Th Hng Nga (2011) 21
41. Nghiên cu ca Phm Hu Hng Thái 22
42. Nghiên cu ca Ngô Phng Khanh (2013) 22
Kt lunăChngă1 24
CHNGă 2:ă ÁNHă GIÁă CÁCă YU T NHă HNGă N LI
NHUN CAăNGỂNăHẨNGăTHNGăMI C PHN XUT NHP
KHU VIT NAM 25
2.1 GII THIU V NGỂNăHẨNGăTHNGăMI C PHN XUT NHP
KHU VIT NAM 25
Quá trình hình thành và phát trin ca Ngân hàng TMCP Xut
Nhp Khu Vit Nam 25
Quá trình hình thành và phát trin 25
C cu t chc 25
Các hot đng kinh doanh ch yu ca Eximbank 26
Mt s s kin ni bt trong các nm gn đây 26
Tình hình hotăđng kinh doanh ca Ngân hàng TMCP Xut Nhp
Khu Vit Nam 26
2.1.2.1 Huy đng vn 27
2.1.2.2 Cho vay khách hàng 28
2.1.2.3 Hot đng kinh doanh ngoi t, vàng 29
2.1.2.4 u t tài chính 30
2.1.2.5 Hot đng, dch v khác 31
o THC TRNG LI NHUN CA NGÂN HÀNG TMCP XUT NHP
KHU VIT NAM 32
Căcu thu nhp ậ chi phí, li nhun 32
2.2.1.1 Thu nhp và chi phí lãi 32
2.2.1.2 Thu nhp và chi phí ngoài lãi 35
2.2.1.3 Chi phí d phòng ri ro tín dng 36
2.2.1.4 Li nhun sau thu 37
ánhăgiáătìnhăhìnhăli nhun ngân hàng TMCP Xut nhp khu Vit
Nam qua các ch tiêu 38
2.2.2.1 T l li nhun ròng sau thu trên tng tài sn: (ROA) 38
2.2.2.2 T l li nhun ròng sau thu trên vn ch s hu (ROE) 39
2.2.2.3 T l thu nhp cn biên 40
2.2.2.4 T l sinh li hot đng 41
2.2.2.5 T l tài sn sinh li 42
o ÁNHă GIÁă CÁCă YU T NHă HNGă N LI NHUN NGÂN
HÀNG TMCP XUT NHP KHU VIT NAM 42
2.3.1ăánhăgiáăcácăyu t nhăhngăđn li nhun ca Ngân hàng TMCP
Xut Nhp Khu Vit Nam 42
2.3.1.1 Nng lc tài chính ca Ngân hàng 42
2.3.1.2 Nng lc qun tr điu hành ti Eximbank 46
2.3.1.3 Ngun nhân lc và chính sách nhân s 47
2.3.1.4 Nng lc công ngh 48
2.3.1.5 Yu t kinh t 49
2.3.1.6 Yu t chính tr - pháp lut 50
2.3.2 Kho sát các yu t nhăhngăđn li nhun ca Ngân hàng TMCP
Xut Nhp Khu Vit Nam 51
2.3.2.1 D liu nghiên cu 51
2.3.2.2 Mô hình nghiên cu 52
2.3.2.3 Phng pháp nghiên cu 56
2.3.2.4 Kt qu nghiên cu 58
2.3.3 Tóm tt kt qu nghiên cu 67
Kt lunăChngă2 69
CHNGă3:ăGII PHÁP KIM SOÁT CÁC YU T TÁCăNGăN
LI NHUN CA NGÂN HÀNG TMCP XUT NHP KHU VIT
NAM 70
3.1ăNHăHNG PHÁT TRIN NGÂN HÀNG TMCP XUT NHP KHU
VIT NAM 70
3.1.1 Tm nhìn phát trin 70
3.1.2 Mc tiêu phát trin 71
3.1.3ănhăhng phát trin caăEximbankăđn 2015 và tmănhìnăđn 2020
70
3.2ă XUT MT S GII PHÁP KIM SOÁT CÁC YU T TÁCăNG
N LI NHUN CA NGÂN HÀNG TMCP XUT NHP KHU VIT
NAM 72
3.2.1 Nghiên cu, hoàn thin và phát trin các sn phmăhuyăđng vn và
tín dng 73
3.2.2 Tip tc hoàn thin công tác qun lý ri ro tín dng 74
3.2.3ăTngăcng các bin pháp phòng nga, gim thiu ri ro tín dng 74
3.2.4ăNơngăcaoăchtălngăkimătoánăniăb 75
3.2.5ăNơngăcaoăchtălngădchăvăngơnăhƠng 76
3.2.6ăKimăsoátăchtăchăchiăphí 77
3.2.7 Nâng cao chtălngăngunănhơnălc 77
3.2.8ăNơngăcaoănngălc công ngh 78
3.2.9 Thành lp b phn nghiên cu và d báo các ch s kinh t vămô 78
3.2.10 Khuyn ngh i vi NHNN 79
3.2.11 Khuyn ngh đi vi chính ph 79
3.3 HN CH CAă TÀI 80
3.4ăHNG NGHIÊN CU TIP THEO 81
Kt lunăChngă3 82
KT LUN 83
DANH MC TÀI LIU THAM KHO
PH LC
DANH MC CH CÁI VIT TT
ACB : Ngân hàng TMCP Á Châu
BIDV : Ngân hƠngăTMCPăđuătăvƠăphátătrin Vit Nam
CPDPRR : Chi phí d phòng ri ro
CPH : Chi phí hotăđng
CTG :ăNgơnăhƠngăTMCPăCôngăthngăVit Nam
KTNB : Kim toán ni b
LN : Li nhun
MB :ăNgơnăhƠngăTMCPăQuơnăđi
NH : Ngân hàng
NHNN :ăNgơnăhƠngănhƠănc
NHTM : NgơnăhƠngăthngămi
NHTW :ăNgơnăhƠngătrungăng
NV : Nhân viên
RRTD : Ri ro tín dng
STB :ăNgơnăhƠngăTMCPăSƠiăgònăthngătín
TCB : Ngân hàng TMCP K thngăVit Nam
TCTC : T chc tài chính
TCTD : T chc tín dng
TMCP :ăThngămi c phn
VCB : Ngân hàng TMCP NgoiăthngăVit Nam
DANH MC BNG BIU
Trang
Bng 2.1: Ngun huy đng vn ca Eximbank 27
Bng 2.2: Doanh s mua bán ngoi t 30
Bng 2.3: Thu nhp lãi ca Eximbank 32
Bng 2.4: Chi phí lãi 33
Bng 2.5: Thu nhp ngoài lãi ca Eximbank 35
Bng 2.6: Chi phí d phòng ri ro tín dng 36
Bng 2.7: Li nhun ca các ngân hàng nm 2011, 2012 38
Bng 2.8: T l sinh li hot đng 41
Bng 2.9: So sánh tc đ tng ca vn ch s hu và li nhun 43
Bng 2.10: Cht lng cp tín dng ca Eximbank qua các nm 44
Bng 2.11: So sánh t l n xu và li nhun Eximbank 45
Bng 2.12: Tng tài sn Eximbank 45
Bng 2.13: Chi phí nhân viên 48
Bng 2.14:Tóm tt các bin ca mô hình 56
Bng 2.15: Kt qu phân tích thng kê mô t 58
Bng2.16: Kt qu phân tích tng quan ca các bin đc lp trong mô hình 62
Bng 2.17: Kt qu phân tích hi quy ca mô hình 1 64
Bng 2.18: Kt qu phân tích hi quy ca mô hình 2 66
Bng 2.19 : So sánh kt qu phân tích hi quy các ngân hàng 68
DANH MCăSă, BIUă
Trang
Hình 2.1: Vn huy đng ca các ngân hàng vào thi đim 31/12/2012 28
Hình 2.2: D n tín dng ca Eximbank 29
Hình 2.3: So sánh tc đ tng trng tín dng ca Eximbank so vi mc tng trng
trung bình ngành Ngân hàng 29
Hình 2.4: Tc đ tng trng tín dng ca các ngân hàng đn ht ngày 311/12/2012
29
Hình 2.5: Doanh s kinh doanh vàng 30
Hình 2.6: S liu đu t tài chính 31
Hình 2.7: C cu ngun thu nhp t lãi ca Eximbank 33
Hình 2.8 và hình 2.9 : C cu chi phí lãi 34
Hình 2.10: Thu nhp lãi thun ca Eximbank 35
Hình 2.11: Chi phí ngoài lãi ca Eximbank 36
Hình 2.12: Tình hình li nhun ca Eximbank 37
Hình 2.13: ROA ca Eximbank 39
Hình 2.14: ROA ca các Ngân hàng nm 2011, 2012 39
Hình 2.15: ROE ca Eximbank 40
Hình 2.16: ROE ca các Ngân hàng nm 2011, 2012 40
Hình 2.17: T l thu nhp lãi, ngòai lãi cn biên 40
Hình 2.18: T l tài sn sinh li ca Eximbank 42
Hình 2.19: Vn ch s hu các ngân hàng tính đn 31/12/2012 43
Hình 2.20: Vn ch s hu và vn điu l ca Eximbank 44
Hình 2.21: Tng tài sn ca các ngân hàng đn ngày 31/12/2012 46
Hình 2.22: C cu nhân s ca Eximbank đn ngày 31/12/2012 47
Hình 2.23: Din bin lm phát Vit Nam 49
Hình 2.24: Tc đ tng trng kinh t Vit Nam 50
Hình 2.25: Biu đ bin thiên ca các bin 60
Hình 2.26: Xu hng bin thiên ca tng bin trong mô hình 61
- 1 -
LI M U
1. TÍNH CP THIT CAă TÀI
CùngăviăvicătrăthƠnhăthƠnhăviênăthă150ăcaăTăchcăthngămiăThăgii,ăhă
thngăngơnăhƠngăVităNamăđƣăcóărtănhiuăthayăđi.ăNhiuăngơnăhƠngăđcăthƠnhălpă
(baoăgmătrongăvƠăngoƠiănc),ănhiuădchăvăngơnăhƠngăđcăcungăcp,ădoăđóăkháchă
hƠngăcóănhiuălaăchnăhnăchoănhuăcuăcaăh.ăHiănhpăkinhătăqucătăcóăthăđcă
coiălƠăxuăhngăchăđoăchiăphiăsăphátătrinăcaăngƠnhăngơnăhƠngătrongăthiăgianăti,ă
điuănƠyăđƣămăraănhiuăcăhiăchoăsăphátătrinăcaăkhuăvcătƠiăchínhăVităNamăậ
mtălnhăvcăluônăđcăcoiălƠăhtăscănhyăcm.ăQuáătrìnhăhiănhpăvaămangăliă
nhngăcăhiăđngăthiăcngăvaămangăliănhngătháchăthcăchoăsăphátătrinăcaăhă
thngăngơnăhƠngăVităNam.ă
HiănhpăsăgiúpăngƠnhăngơnăhƠngăVităNamădădƠngătipăcnăđcăcácăngună
vnătăthătrngătƠiăchínhăqucăt,ăhcăhiăđcănhiuăkinhănghimăqunălỦ,ăkinăthc,ă
côngănghăhinăđiătăcácătăchcătƠiăchínhă(TCTC)ăncăngoƠiăkhiăhăthamăgiaăvƠoă
thătrngăVităNam.ăSăcnhătranhăvăcácăsnăphmădchăvăcngăgiúpăchoăraăđiă
nhiuăloiăhìnhăsnăphmămi,ălƠmăđaădngăhóaăcácăsnăphmătƠiăchính.ăChăngơnă
hƠngănƠoăbităcáchătoăraăliăthăkhácăbitămiăcóăthătoăraăđcăliănhunăvtătriă
soăviăcácăngơnăhƠngăkhác.ăTrongăthiăgianăgnăđơy,ăhăthngăngơnăhƠngăcaăVită
Namăbtăđuăbcălămtăsăđimăyuănhăkhóăkhnăvăthanhăkhon,ătălănăxuătngă
mnh,ăsălngăcácăngơnăhƠngăbăpháăsn,ăsápănhpăcóăxuăhngăngƠyăcƠngătng,ăliă
nhunăthp,ănngălcăgiámăsátăvƠăqunătrăyuăkém,ăkhôngătheoăkpătcăđăphátătrină
nhanhăchóngăcaăquyămô,ămngăliăvƠăcácăloiăhìnhădchăv,ăcôngătácăqunătrăriăroă
cònăbcălănhiuăđimăyuăkémầ
ngăăgócăđămtăngơnăhƠngăTMCPătrongăhăthngăNHTMăVităNam,ăvică
nghiênăcuăcácăyuătănhăhngăđnăliănhunăcaăngơnăhƠngălƠăquanătrngăvƠăcóăỦă
nghaărtălnăđăcácănhƠăqunălỦăcaăngơnăhƠngăđaăraăcácăquytăđnhăchínhăsáchănhmă
mangăliăliănhunătiăuăchoăngơnăhƠng.ăCngăđƣăcóănhiuătácăgiătinăhƠnhănghiênă
cuăvăvnăđănƠy,ătuyănhiênăcóănhiuăcáchătipăcnăkhácănhauăvƠămiăphngăphápă
- 2 -
đuăcóănhngăuăđimăvƠăhnăchăriêngăXutăphátătătínhăcpăthităcaăyêuăcuănêuă
trên,ătácăgiăchnăđătƠiăviătênăgiă“Nghiên cu các yu t nh hng đn li
nhun ca ngân hàng TMCP Xut nhp khu Vit Nam” lƠmăniădungănghiênăcuă
trongălunăvnăcaămình.ă
2. MC TIÊU
Tìm hiu các yu t nhăhngăđn li nhun ngân hàng và mcăđ nhăhng ca
mi yu t đn kt qu li nhun ngân hàng ti Ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu
VităNamătrongăgiaiăđon 2006 ậ 2012.
S dng kt qu nghiên cuăđ xut mt s kin ngh đi vi tình hình li nhun
ca Ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam trong thi gian ti.
3. IăTNG NGHIÊN CU
Li nhun ca Ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam
Các yu t nhăhngăđn li nhun ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam.
4. PHM VI NGHIÊN CU
Trênă că s phân tích các s liu t các báo cáo tài chính riêng và các báo cáo
thng niên ca Ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Namăquaăcácănmăt 2006
đnă2012ăđ xácăđnh các yu t nhăhngăđn li nhun ngân hàng.
5. PHNGăPHÁPăNGHIểNăCU
gii quyt các ni dung nghiên cu nêu trên, daătrênăcăs phân tích các bài
nghiên cuătrongăvƠăngoƠiănc, tác gi s dngăphngăphápăphơnătíchăđnh tính
vƠăđnhălng trong vic phân tích.
- Phngăphápăphơnătíchăđnh tính (thng kê, so sánh).
- Phngăphápăphơnătíchăđnhălng bng mô hình hi quy tuyn tính. S dng
phn mmăphơnătíchăEviewsăđ phơnătíchătngăquan,ăphơnătíchăhi quy, đánhăgiáă
mcăđ phù hp ca mô hình, kimăđnh các gi thuytầ.ă
- 3 -
D liuăphơnătíchăđc ly t báoăcáoătƠiăchínhăriêng,ăbáoăcáoăthng niên ca
Ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam t nmă2006ăđnănmă2012.ăD liu
kinh t vămôăđc ly t www.tradingeconomics.com/vietnam và các ngun tin cy
khác.
6. ụăNGHAăCAă TÀI
Nghiên cu này hu ích cho các nhà qun tr ca Ngân hàng TMCP Xut Nhp
Khu Vit Nam, các c đôngăhin huăvƠăcácănhƠăđuăt timănngă:
Các nhà qun lý ca ngân hàng da trên kt qu nghiên cu s cân nhc các
yu t trong quá trình xây dng và ra quytăđnh v chính sách qun lý hiu qu
nhmăgiúpăngơnăhƠngăđtăđc li nhunăcaoăhn,ăgópăphn nâng cao v th ca
ngân hàng trên th trng.
Cung cp cho các các bên liên quan khác nhngăthôngătinălƠmăcnăc đ có s
đuătăhp lý vào ngân hàng.
2. KT CU LUNăVNăGM:
Chngă1:ăTNG QUAN CÁC YU T NHăHNGăN LI NHUN CA
NGỂNăHẨNGăTHNGăMI
Chngă2:ăÁNHăGIÁăCÁCăYU T NHăHNGăN LI NHUN CA
NGỂNăHẨNGăTHNGăMI C PHN XUT NHP KHU VIT NAM
Chngă 3: GII PHÁP KIM SOÁT CÁC YU T TÁCă NGă N LI
NHUN CA NGÂN HÀNG TMCP XUT NHP KHU VIT NAM
- 4 -
CHNGă1
TNG QUAN CÁC YU T NHăHNGăN LI
NHUN CA NGỂNăHẨNGăTHNGăMI
1.1 LI NHUN CAăNGỂNăHẨNGăTHNGăMI
1.1.1 Khái nim v li nhun:
1.1.1.1 Khái nim:
Li nhun (profit) là phn thngădăcònăli sau khi tngăchiăphíăđc tr vào
tngădoanhăthu,ăvƠălƠăcăs đ tính thu và chi tr c tc. Là mtăcáchăđoălng tt
nht s thành công ca mt doanh nghip. (businessdictionary.com)
Li nhun là phn tài snămƠănhƠăđuătănhn thêm nh đuătăsauăkhiăđƣătr điă
cácăchiăphíăliênăquanăđnăđuătăđó,ăbaoăgm c chiăphíăcăhi hay là phn chênh
lch gia tng doanh thu và tng chi phí. Trong doanh nghip, li nhun là phn
chênh lch gia giá bán và chi phí sn xut.
Trong tài liu "What determines the profitability of banks? evidence from Spain"
ca Antonio Trujillo-Ponce cóăđnhăngha Li nhun ca Ngân hàng thngămi là
khon chênh lchăđcăxácăđnh gia tng thu nhp và tng chi phí phi tr. Li
nhun là cn thit cho mtăNHTMăđ duy trì hotăđng liên tc và chi tr c tc cho
các c đông.ăVƠănóăcngăquanătrng cho các nhà qun lý biăvìănóăđm bo mt t
l vn linh hotăhn,ăngayăc trong bi cnhămôiătrng kinh doanh riăroăcaoăhn.ă
Vy li nhun ca NHTM có th hiu là phn thu nhp còn li sau khi tr điăcácă
khon chi phí phát sinh trong hotăđng kinh doanh ca Ngân hàng.
1.1.1.2 Vai trò ca li nhun ngân hàng
Th nht: Li nhun là ch tiêu chtălng tng hp phn ánh kt qu hotăđng
kinh doanh ca toàn h thng ngân hàng. Thông qua vic phân tích tình hình thc
hin ch tiêu li nhun caăngơnăhƠng,ăngi qun lý có th xemăxétăđánhăgiáăcác
mt hotăđng kinh doanh ca ngân hàng t đóă cóă th đaă raă cácă k hoch, các
quytăđnh qun lý.
- 5 -
Th hai: Li nhun là ngun tài chính quan trngăđ ngân hàng thc hin vic
m rng quy mô, nâng cao chtălng dch v đaădng hoá sn phmăđápăng yêu
cu ngày càng cao ca th trng,ăđng thi li nhunăcngăgiúpăchoăngơnăhƠngăbùă
đp nhng ri ro trong kinh doanh, thc hin khuyn khích bng cách ci thinăđi
sng vt chtăcngănhătinhăthnăchoăngiălaoăđng.
Th ba: Khi các ngân hàng kinh doanh có hiu qu, li nhunătngăngơnăhƠngăs
thc hinănghaăv caămìnhăđi viănhƠănc thông qua vic np thu.ăNhƠănc
cngăs có ngun thu quan trngăđ tho mãn nhu cu tiêu dùng cho s hotăđng
ca b máyănhƠănc, thc hinăcácăchng trình phát trin kinh t xã hi, an ninh
quc phòng, ci thinăđi sngăchoănhơnădơnăđiuănƠyăcngăs tácăđngăngc tr
liăđi s phát trin caăngơnăhƠng.ăơyălƠămi quan h rtăkhngăkhítăto nên s
phát trin bn vng ca toàn b nn kinh t.
1.1.2 Các yu t cu thành li nhun caăNgơnăhƠngăthngămi:
Vică xácă đnh li nhun caă Ngơnă hƠngă thngă miă cngă gingă nhă trongă
doanh nghip,ăđc tính bng công thc sau:
Li nhun = Tng thu nhp ậ Tng chi phí
1.1.2.1 Tng thu nhp ca NHTM: Tng thu nhp ca NHTM gm:
Tng thu nhp t lãi:
Tng thu nhp t lãi = thu t lãi tin cho vay + thu lãi t tin gi (tin gi ti
NHTW và các NH khác) + thu t hùn vn, lãi c phn + thu lãi t cho thuê.
Thuălƣiăđc tính cho tng khon mc tài sn chi tit, tng nhóm khách hàng
vi lãi sut khác nhau, thi hn khác nhau.
Thu t lƣiăđóngăvaiătròăquanătrngăđi vi ngân hàng và là kt qu tài chính
quan trngăđcăquanătơmăhƠngăđu.ăi vi phn ln các NH, thu lãi chim b
phn ch yu trong thu nhp và quytăđnh đ ln ca thu nhp ròng.
Các nhân t nhăhng trc tipăđn thu lãi là qui mô, cu trúc, k tính lãi và lãi
sut ca các tài sn sinh lãi. Nu ngân hàng có danh mcăđuătăgm nhiu tài sn
ri ro cao thì thu lãi k vng s cao.
Thu nhp khác: ngoài các khon thu trên ngân hàng còn có khonăthuăkhácănhă
- 6 -
thu t phí (phí bo lãnh, phí m L/C,ăphíăthanhătoánầ);ăthuăt kinh doanh ngoi t,
vàng bc (chênh lch giá mua bán, hoa hng mua h, bán h); thu t kinh doanh
chng khoán (mua, bán h, bo qun h, chênh lch giá mua bán); thu t liên doanh,
thu pht, thu khác.
Nhiu khonăthuăđc tính bng t l phíăđi vi doanh s phc v ví d nhă
phí chuyn tin, phí m L/Cầ
Vi s phát trinătheoăhngăđaădng hóa và s h tr ca công ngh thông tin,
các dch v khácă(ngoƠiăchoăvayăvƠăđuăt)ăkhôngăngng phát trinălƠmăgiaătngăcácă
khon thu khác trong thu nhp,ă đc bită đi vi các ngân hàng ln gnă nhă cácă
trung tâm tin t. Nhiu loi trong nhng hotăđng này ít riăroăhnăchoăvayăvƠăđu
t,ăsongăđòiăhi trang thit b hinăđi.
Các nhân t nhăhng trc tip ti thu nhp khác là s đaădng hóa các loi
dch v ca ngân hàng, chtălng dch v vƠămôiătrng thun li cho s phát trin
các dch v này.
1.1.2.2 Tng chi phí ca NHTM:
Tng chi tr lãi:
Tng chi tr lãi = Tng chi tr lãi cho các khon tin lãi ca khách + Tng chi tr lãi
t các khonăđiăvay
Chi tr lãi là các khon chi ln nht caăngơnăhƠngăvƠăcóăxuăhngăgiaătngădoă
giaătngăquyămôăhuyăđngăcngănhăk hnăhuyăđng (lãi sut cao hnăkhiăk hn
huyăđngădƠiăhn).ăTin giăthng chim t trngăcaoăhnănênălƣiătr tin gi là b
phn ch yu trong chi tr lãi. Lãi sut ca các khonăvayăcaoăhnălƣiăsut tin gi
(vi cùng k hn) nuăngơnăhƠngăgiaătngăvayăchiăphíătr lãi s giaătng.
Chi tr lãi ph thucă vƠoăquyămôăhuyăđng, cuătrúcăhuyăđng, lãi sut huy
đng và hình thc tr lãi trong k.ăChiălƣiăđc tính cho tng ngày da trên s dă
ca các s tin gi, hoc các hpăđngăđiăvayăvƠălƣiăsutăđc áp dng cho mi loi
s dăđó.ăDo ngân hàng có nhiu loi tin gi vi các lãi sut khác nhau, các lãi sut
nƠyăthngăđcăthayăđi nên vic tính lãi hàng ngày rtăkhóăkhn.ăHnăna, phn
ln các khon n ca ngân hàng là có k hn. S lãi tính hng ngày cho mi hp
- 7 -
đngăkhôngăđng nht vi s lãi phi tr trongăngƠyăđó.ăVi h tr ca máy tính,
các nhà qun lý có th theo dõi lãi tr tíchălyăca các hpăđng và lãi phi tr vào
tng thiăđim. mt s ngân hàng tính chi phí tr da trên lãi thc tr.
Chi phí khác: gmăchiălng,ăbo him và các khonăphíă(đinănc,ăbuăđin ),
chiăphíăvnăphòng,ăchiăphíăkhu hao, trích lp d phòng tn tht, tin thuê, qung
cáo,ăđƠoăto,ăchiăphíăkhácầ.
Chiă lngă thng là khon chi ln nht trong các khon chi khác, và có xu
hngăgiaătng.ăi vi ngân hàng tr lngăc đnh,ăchiălng,ăbo him tính theo
đnăgiáătinălngăvƠăs lngănhơnăviênăngơnăhƠng.ăi vi ngân hàng tr lngă
theo kt qu cui cùng, tinălngăđc tính da trên thu nhpăròngătrc thu, sao
choăngơnăhƠngăđm boăbùăđpăđcăchiăphíăkhácăngoƠiălng.
Trích lp d phòng tn tht trong k ph thucăvƠoăquiăđnh v t l trích lp và
điătng trích lp. T lê trích lp có th doăcăquanăqunălỦănhƠăncăquyăđnh da
trên t l tn tht trung bình ca mt s nmătrongăquáăkh (thng là các khon
cho vay có vnăđ, hoc n quá hnălƠăđiătng trích lp d phòng).
Các khonăchiăkhácătínhătheoăđnh mc, hoc theo s dăthc t.
1.1.3 Các ch tiêuăđánhăgiáăli nhun ca Ngân hàng
ánhăgiáăli nhun ca mt NHTM là mt yu t quan trng. Li nhun giúp
NHTM nâng cao sc mnh vn t có nh li nhun gi li, trích lp các qu d
phòng cho các tn thtătngălaiăvƠălƠăngun chia c tc cho các c đông.ăNHTMă
hiu qu s có nhiuăcăhiăhuyăđng vn miăđ m rng hotăđng hocăđ đm
bo ch tiêu an toàn vn.ăDoăđóăcnăđánhăgiáăli nhun ngân hàng qua các ch tiêu
tài chính sau:
1.1.3.1 T l li nhun trên vn ch s hu (ROE):
T l li nhun trên vn ch s hu trong k kinh doanh ca mt NHTM có
nghaălƠămtăđng vn ch s hu to ra baoănhiêuăđng li nhun,ăquaăđóăđánhăgiáă
chtălng và hiu qu s dngăđng vn trong NHTM. Chính vì vy mà ROE còn
đc gi là ch s phn ánh kh nngăsinhăli tài chính, h s càng ln kh nngă
sinh li tài chính càng ln.ăROEăcònădùngăđ so sánh hiu qu s dngăđng vn
- 8 -
gia các ngân hàng vi nhau.
1.1.3.2 T l thu nhp trên tng tài sn (ROA):
ROA là ch tiêuăđánhăgiáăcôngătácăqun lý tài sn ca ngân hàng, cho thy kh
nngătrongăquáătrìnhăchuyn tài sn ca ngân hàng thành thu nhp ròng.
Mi quan h ca ROE và ROA:
Trongăđó:ă
Vy ROE = (ROA x1)/ t s đònăby tài chính
. ng thc này cho thy, t s
li nhun vn ch s hu chính là tích s gia t s li nhun trên tài sn, và nghch
đo ca t s đònăby tài chính caăngơnăhƠng,ăcònăđc gi là h s s dng vn
ch s hu.
Mi quan h trên cho thy thu nhp ca mt ngân hàng rt nhy cm vi
phngăthc tài tr tài sn (s dng nhiu n hnăhayănhiu vn ch s huăhn).ă
Mt ngân hàng có ROA thp vn có th đt ROE mc cao nu s dng nhiu n
(gm c tin gi ca khách hàng), và s dng ti thiu vn ch s hu trong quá
trình tài tr tài sn.
NgoƠiăra,ăROEăcònăđc phân tích minh ha bng công thc sau:
- 9 -
Trongăđó:ăthuănhp hotăđng bao gm thu nhp lãi và thu nhp ngoài lãi.
1.1.3.3 T l thu nhp cn biên: đoălng hiu qu và kh nngăsinhăli trong
hotăđng kinh doanh caăngơnăhƠngăthngămi. T l thu nhp cnăbiênăđcăđoă
lng qua 3 ch tiêu sau:
- T l thu nhp lãi cn biên (Net Interest Margin): là chnh lch gia thu nhp
lãi và chi phí lãi, tt c chia cho tài sn có sinh li. T l thu nhp lãi cn biên đc
các ch ngân hàng quan tâm theo dõi vì nó giúp cho ngân hàng d báoăđc kh
nngăsinhălƣiăca ngân hàng, thông qua vic kim soát cht ch tài sn sinh li và
vic tìm kim các ngun vn có chi phí thp nht,ăđng thiăcóăchínhăsáchătngă
gim lãi sut mt cách hp lý. T l thu nhp lãi cn biên cao là mt du hiu quan
trng cho thyăngơnăhƠngăđangăthƠnhăcôngătrongăvic qun lý tài sn và n.ăNgc
li, t l thu nhp lãi cn biên thp s cho thy ngân hàng gpăkhóăkhnătrongăvic
to li nhun.
Trongăđó:ăTƠiăsn có sinh li bao gm: tin gi ti NHTW, tin gi và cho vay ti
các NH khác, cho vay khách hàng và các loi chng khoán n mà NH kinh doanh
vƠăđuăt.
- T l thu nhp ngoài lãi cnăbiênă(NonăInterestăMargin):ăđoălng mc chênh
lch gia ngun thu ngoài lãi (thu phí, dch v) vi mc chi phí ngoài lãi (tin
lng,ăsa cha, bo hành thit b, chi phí tn tht tín dngầ),ăquaăđóăđánhăgiáă
hotăđng kinh doanh dch v và chi phí hotăđng trong ngân hàng. Ch tiêu này
đc tính bng công thc sau:
- 10 -
- T l sinh li hotăđng (Net profit margin): phn ánh hiu qu ca vic qun lý
chiăphíăvƠăcácăchínhăsáchăđnh giá dch v.
1.1.3.4 T l tài sn sinh li:
T l này cho thy tài sn sinh li chim bao nhiêu phnătrmătrongătng tài sn
ca ngân hàng. T l này càng cao, chng t mcăđ s dng tài sn càng tt. Khi
t l này gim, s làm gim mc thu nhp hin ti ca ngân hàng.
Trongăđó:ăTng tài sn sinh li bao gm các khon cho vay, các khon cho thuê,
đuătăchng khoán (hay bng tng tài sn ậ tài sn không sinh li).
1.2 CÁC YU T NHă HNGă N LI NHUN CA NGÂN HÀNG
THNGăMI
1.2.1 Các yu t ch quan ca ngân hàng
1.2.1.1 Nng lc tài chính ca ngân hàng:
Nngălc tài chính là yuătăthăhinăquyămôăhotăđngăcaăngơnăhƠng.ăTrongăxuă
thăhiănhpăvƠăphátătrin,ătìnhăhìnhăcnhătranhăgayăgtătrongălnhăvcătƠiăchínhă ă giaă
cácăNgơnăhƠng,ăcácăngơnăhƠngăđƣăkhôngăngngămărngăquyămôăhotăđng,ăđaădngă
hóaăsnăphmăđăchimăthăphn,ănơngăcaoănngălcăcungăcpădchăvăvƠătoăraănhiuă
tinăíchăchoăkháchăhƠng.ăNngălcătƠiăchínhăthăhinăquaăcácăchătiêuăsau:ă
Vn ch s hu:
Vn ch s hu ca NHTM là toàn b ngun vn thuc s hu ca ngân hàng,
ca các thành viênătrongăđi tác liên doanh hoc các c đôngătrongăngơnăhƠng.ăVn
ch s hu bao gm hai b phn: vn ch s huăbanăđu và vn ch s hu hình
thành trong quá hotăđng.
- 11 -
Vn ch s hu có vai trò hp th nhng khon thua l ln phát sinh không
tínhătrc, nhmăcngăc lòng tin và to kh nngăchoăngơnăhƠngătip tc duy trì và
phát trin hotăđng. Vn ch s hu ln s giúp các ngân hàng d vt qua nhng
tn tht nghiêm trng và cho phép ngân hàng áp dng chinălc kinh doanh mo
him, tc chp nhn riăroăcaoăhnăvƠăkh nngăsinhăliăcaoăhn,ătrongăkhiăđóăvn
ch s hu thp s làm gimătínhănngăđng ca Ngân hàng. Lut các TCTD quy
đnhăngơnăhƠngăkhôngăđc cho vay quá 15% vn ch s huăđi vi mt khách
hàng, vi mc vn lnăđngănghaăvi vic ngânăhƠngăđc phép cho vay nhng d
án ln, t đóălƠmătngăquiămôătínădngăvƠătngăquiămôătng tài sn.
Ngun vn huy đng t khách hàng:
Các ngun vnăhuyăđngăđc s quytăđnhăquyămôăcngănhăđnhăhng hot
đng ca ngân hàng. Nu ngun vnăđc coi là yu t đu vào trong quá trình kinh
doanh ca mt NHTM thì ngun vnăhuyăđngăđc coi là yu t đuăvƠoăthng
xuyên, ch yu nht ca ngân hàng. Ngân hàng thc hin các nghip v tín dng,
đuătăch yu da vào ngun này.
Ngun vnăhuyăđng có nh hng ln ti kt qu hotăđng kinh doanh ca
NHTM. C th, nuăngơnăhƠngăhuyăđngăđc ngun vn di dào vi chi phí thp
nó có th m rngăđc tín dngăđuătăvƠăthuăđc li nhunăcao.ăNgc li, vi
quy mô hn ch và chi phí cao thì ngân hàng có th gpăkhóăkhnătrongăhotăđng
kinh doanh caămình.ăChiăphíăhuyăđng vn ca ngân hàng liên quan cht ch vi
lãi sut tin gi các loi, lãi sut tin gi tit kim các loi và lãi sut các công c
n do ngân hàng phát hành.
Ngun vnăhuyăđng không nhng giúpăchoăngơnăhƠngăbùăđpăđc thiu ht
trongăthanhătoán,ătngăngun vnătrongăkinhădoanhămƠăthôngă quaăhuyăđng vn,
ngân hàng nm btăđcănngălc tài chính ca khách hàng có quan h tín dng vi
ngơnăhƠng.ăQuaăđó,ăngơnăhƠngăcóăcnăc đ xácăđnh mc vnăđuătăchoăvayăđi
vi nhngăkháchăhƠngăđó.
Căcu ngun vnăcngănhăhng trc tip tiăcăcu cho vay ca NHTM.
Vn t có ca ngân hàng ch phát sinh khi nhu cu thanh toán tín dng cp bách
- 12 -
còn ngân hàng cho vay ch yu bng vnăhuyăđngăđc. Nu mt ngân hàng huy
đngăđc vn trung và dài hn thì có th m rng nghip v tín dngăđuătădƠiă
hn.ăNhngăhin nay vicăhuyăđng vn trung và dài hnăchaăđápăngăđc nhu
cuăđuătăphátătrin kinh t nên mt ngân hàng có th dùng vn hotăđng ngn
hnăđ cho vay trung và dài hnănhngăkhôngăđcăvt quá mt t l nhtăđnh vì
điuăđóăs dnăđnănguyăcămt kh nngăthanhătoánăca ngân hàng.
Bn cht caăngơnăhƠngălƠăđiăvayăđ cho vay hay ngun vn ngân hàng huy
đngăđc li là ngunăđ các doanh nghipăkhácăđiăvayănênăcôngătácăhuyăđng vn
cƠngăcóăỦănghaăquanătrngăđi vi hotăđng kinh doanh ca ngân hàng. Do vy,
côngătácăhuyăđng vn là mt mng hotăđng ln ca các NHTM và nó quytăđnh
rt lnăđn thành công hay tht bi trong kinh doanh ca ngân hàng.
Cht lng tài sn có
Ngân hàng kinh doanh tin t di hình thcăhuyăđng, cho vay và cung ng
các dch v thanh toán. Vì vyăđ tngătrng tng tài sn s không ch ph thuc
vào s tngătrng ca tài sn mà còn ph thuc vào s tngătrng ca ngun vn
ca ngân hàng.
Tài sn ca ngân hàng bao gm tài sn sinh li và tài sn không sinh li. Quy
mô,ăcăcu, chtălng tài sn s quytăđnhăđn s tn ti và phát trin ca NHTM.
Khiănóiăđnătngătrng ca tng tài snălƠănóiăđn quy mô hotăđng tín dng và
hotăđngăđuăt.ăChtălng tài sn là mt ch tiêu tn hp nói lên kh nngăbn
vng v tƠiăchính,ănngălc qun lý ca mt NHTM.
Qui mô và chtălng tài snăđcăđánhăgiáăthôngăquaăcácăch tiêu: tcăđ tngă
trng ca tng tài sn, t trng tài sn sinh li trong tng tài sn,ătínhăđaădng hóa
trong tài sn, tcăđ tngătrng ca tngădăn, t trngădăn cho vay trên tng tài
sn, t l n quá hn, t l n xu, chính sách phân loi n và trích lp d phòng ri
ro tín dng, t l d phòng gim giá chng khoán, mcăđ ri ro ca các khon cam
kt ngoi bng,ầ.
1.2.1.2 Nng lc qun tr điu hành
NngălcălƣnhăđoăcaănhngăngiăđiuăhƠnhănhăhngărtălnăđnăhotăđngă
- 13 -
caăngơnăhƠng.ăNngălcălƣnhăđoăphnăánhăkhănngăđăraăvƠălaăchnănhngăchină
lcăkinhădoanhăphùăhp,ămangăliăhiuăquăcaoănhtănhăcácăchinălcăvăhotăđngă
huyăđngăvn,ăcpătínădng,ăhotăđngăthanhătoán,ădchăv,ătăchcăbămáy,ầăcácăquyă
trìnhăvăqunălỦănh:ăqunălỦătƠiăsnăcó,ăqunălỦăriăroătínădng,ăqunălỦăriăroăthanhă
khon,ăriăroălƣiăsut,ầăTăđóătoănênămtăchunămcăchoăhotăđngăngơnăhƠngăthíchă
nghiădnăviăphngăthcăqunătrăhinăđi.ăNgcăli,ălƣnhăđoăkhôngăscăso,ănhyă
bén,ăkhôngănmăbt,ăđiuăchnhăhotăđngăngơnăhƠngătheoăkpăcácătínăhiuăthôngătină
thătrng,ăkhôngăsădngănhơnăviênăđúngăsătrng, ădnăđnălƣngăphíăcácăngună
lcăngơnăhƠng,ălƠmăgimăhiuăquăchiăphíăcaăngơnăhƠng.
1.2.1.3 Chính sách phát trin ngun nhân lc
ChtălngăcaăđiăngănhơnăsălƠăyuătăcóătínhăquytăđnhăđnăsăthƠnhăcôngă
hayăthtăbiăcaămtătăchc,ăchtălngăcaăđiăngănhơnăsăthăhinăătrìnhăđă
chuyênămôn,ăkănngănghipăv,ăphmăchtăđoăđc,ầăNHTMălƠămtădoanhănghipă
đcăbităviănhiuăhotăđngăđaădngăvƠămiăquanăhăkinhătăviănhiuăch thăkinhăt,ă
xƣăhiăhotăđngătrongănhngălnhăvcăkhácănhau,ănhtălƠătrongăthiăkăhiănhpăqucă
tănhăhinănayăthìăchtălngăđiăngănhơnăsăcƠngăcóăsăđòiăhiăcaoăhnăna.ă
1.2.1.4 Ch trng v đu t đ phát trin công ngh ngân hàng
Hinănay,ăvicăngădngăcôngănghăthôngătinăvƠoăhotăđngăkinhădoanhăcaă
ngơnăhƠngălƠămtăyêuăcuăttăyu.ăVicăphátătrinăvƠăhoƠnăthinăcácăsnăphmădchăvă
ngơnăhƠngănóăchăđemăliăhiuăquăkhiăvƠăchăkhiădaătrênănnătngăcôngănghăngơnă
hƠngăhinăđi,ătiênătin.ăDoăđó,ăvicălaăchnăđúngăcôngănghăvƠăsădngăcôngănghă
đóălƠămtăkhơuăquanătrngăcnăphiăxemăxétăđătngăcngănngălcăcnhătranhăvƠăgiaă
tngăhiuăquăhotăđngăcaămiăNHTM.ă
1.2.2 Các yu t khách quan:
1.2.2.1 Các yu t kinh t
Các yu t kinh t có nhăhngăđn kh nngăto li nhun, kh nngănăđnh
và phát trin vng mnh ca các NHTM. Bt c s binăđng nào ca lm phát,
tngătrng kinh t xã hi, chính sách tin t,ầcngălƠănhơnăt nhăhngăđn hiu
qu hotăđng kinh doanh ca các NHTM, thm chí còn to ra khng hong do
- 14 -
tácăđng lây lan ca kinh t th trng.
Tc đ tng trng kinh t
Các ch th kinh t đu chu s chi phi ca các chu kì kinh t. S phát trin
ca nn kinh t nhăhng rt lnăđn hotăđng kinh doanh ca các doanh nghip,
mà doanh nghip và ngân hàng có mi quan h cht ch vi nhau, nên tt yu hot
đng caăngơnăhƠngăcngăb nhăhng bi tình hình ca doanh nghip. Lúc này s
tácăđng ca nn kinh t có th làm trm trng thêm chtălng ca danh mc cho
vay ca ngân hàng, to ra ri ro tín dngăvƠătngăchiăphíătríchălp d phòng,ădoăđóă
làm gim li nhun ca ngân hàng.
Trongăgiaiăđon nn kinh t phát trin năđnh, doanh nghipălƠmănătt,ăcóăcă
hi m rng hotăđng sn xutăkinhădoanh,ădoăđóănhuăcu vay vnăngơnăhƠngătngă
lên.ăTrongăgiaiăđon này, thu nhpăbìnhăquơnăđuăngiăđc ci thin s lƠmătngă
nhu cuătiêuădùngă ă trongădơnăc,ăđiu này khin cho hotăđng cho vay tiêu dùng
ca các ngân hàng phát trin.ăNgc li, khi nn kinh t suy thoái, doanh nghip
hotăđng kém hiu qu, nhu cu vay vn ngân hàng gimăđi,ăgơyăraătìnhătrngădă
tha, đng vn, hotăđng tín dng caăngơnăhƠngădoăđóăcngăb thu hp li. Thu
nhp thc t caăngiălaoăđng gim, nhu cu tiêu dùng b tht cht, tin nhàn ri
đ gi ngân hàng không còn na,ăđiu này không ch nhăhngăđn hotăđng cho
vay tiêu dùng mà còn nhăhngăđn nghip v huyăđng vn ca ngân hàng.
Lm phát:
T l lm phát hngănmăđoălng tcăđ tngătrongăch s giá tiêu dùng ca
hàng hoá và dch v. Lm phát nh hngăđn giá tr thc ca doanh thu và chi phí.
Nu t l lmăphátăđc d báo, các ngân hàng có th điu chnh lãi sutăđ tngă
doanhăthuăcaoăhnăchiăphí.ăNgc li, nu t l lm phát không d báo, các ngân
hàng có th không có nhngăđiu chnh thích hp lãi sut mà chi phí có th tngă
nhanhăhnăsoăvi doanh thu.
1.2.2.2 Các yu t chính tr - pháp lut
Mi thành phn kinh t đu phiăđm bo hotăđng trong khuôn kh ca pháp
lut.ăNgơnăhƠngăđc bităđnănhălƠălnhăvc cha đng ri ro rt ln, do vy mà