Luận văn Giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động kiểm soát nội bộ tại ngân hàng TMCP phát triển nhà ĐBSCL

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP H CHÍ MINH
oo0oo

LÊ TH M TRANG


GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU HOT NG KIM SOÁT
NI B TI NGÂN HÀNG THNG MI C PHN PHÁT
TRIN NHÀ NG BNG SÔNG CU LONG


LUN VN THC S KINH T





TP.H CHÍ MINH, NM 2013

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP H CHÍ MINH
oo0oo

LÊ TH M TRANG

GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU HOT NG KIM SOÁT
NI B TI NGÂN HÀNG THNG MI C PHN PHÁT

TRIN NHÀ NG BNG SÔNG CU LONG

Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng
Mã s: 60340201
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC
PGS – TS TRN HOÀNG NGÂN



TP.H CHÍ MINH, NM 2013

LI CAM OAN

Ni dung trong Lun vn ‘GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU HOT NG
KIM SOÁT NI B TI NGÂN HÀNG THNG MI C PHN PHÁT
TRIN NHÀ NG BNG SÔNG CU LONG’ vi s hng dn ca PGS.TS
Trn Hoàng Ngân là kt qu nghiên cu đc lp ca hc viên và cha đc công b
trong bt k công trình khoa hc nào.
Ngi cam đoan






LÊ TH M TRANG

DANH MC CÁC T VIT TT

C phn hóa CPH
y ban thuc Hi đng quc gia Hoa k v
vic chng gian ln trên báo cáo tài chính COSO
Doanh nghip DN
Khách hàng KH
Kim soát ni b KSNB
Ngân hàng Nhà nc NHNN
Ngân hàng Trung ng NHTW
Ngân hàng thng mi NHTM
Ngân hàng Thng Mi C phn Phát trin
nhà ng bng sông Cu Long MHB
Ri ro hot đng RRH
Qun tr ri ro QTRR
Thng mi c phn TMCP
T chc tín dng TCTD
Tài sn đm bo TSB

DANH MC BNG S LIU

Bng 2.1 Tình hình kinh doanh ca MHB qua các nm (2009-2012)

DANH MC CÁC HÌNH V

1. S đ 2.1 : Mô hình t chc h thng giám sát ni b hin nay ti MHB
2. S đ 2.2 : Quy trình cp tín dng ca mt khon vay
3. S đ 3.1 :  xut mô hình t chc giám sát ni b ti MHB

MC LC

Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các t vit tt
Danh mc bng s liu
Danh mc các hình v
Li m đu
CHNG 1: C S LÝ LUN V HIU QU HOT NG KIM SOÁT
NI B TI NGÂN HÀNG THNG MA
1. 1 Lch s ra đi và phát trin ca kim soát ni b………… ……… …….1
1.2 nh ngha kim soát ni b……………………………………………… 2
1.3 Các yu t ca kim soát ni b theo COSO 2004………………….… ….3
1.3.1. Môi trng kim soát………………… …………………………… 3
1.3.2. Thit lp mc tiêu…………………… …………………………………6
1.3.3. Nhn dng các s kin……………… ……………… ……….….… 7
1.3.4. ánh giá ri ro……………………… … ……………………… … 8
1.3.5. Phn ng ri ro………………… …… …………………………….…9
1.3.6. Hot đng kim soát………… ………………………………….… 10
1.3.7. Thông tin và truyn thông……… ……………………….…………….12
1.3.8. Giám sát…………………………………………… ………….…… 13
1.4. ánh giá h thng kim soát ni b…………………………….….….…….13
1.4.1 Môi trng kim soát 13
1.4.2 H thng k toán 14
1.4.3 Các th tc kim soát 15
1.4.4 B phn kim toán ni b 16

1.5 Làm th nào đ nâng cao hiu qu hot đng kim soát ni b 16
1.6 Kim soát ni b trong hot đng kinh doanh ca ngân hàng thng mi18

1.6.1 Hot đng kinh doanh ca ngân hàng thng mi 18
1.6.2 Mc tiêu kim soát ni b trong hot đng Ngân hàng thng mi 19
1.6.3 Nhim v ca h thng kim soát ni b trong hot đng ngân hàng 21
1.6.4 Nhng đim đc bit trong thit k h thng kim soát ni b trong ngân
hàng 22
1.6.5 H thng các nguyên tc v giám sát ngân hàng ca y ban Basel 23
1.6.6 Kim soát ni b trong hot đng kinh doanh ch yu ca NHTM 27
1.7 Kinh nghim xây dng h thng kim soát ni b ti Ngân hàng TMCP
Ngoi thng 31
1.7.1 H thng quy trình, quy ch và quy đnh 31
1.7.2 C cu t chc kim soát ri ro 32
1.7.3 Công tác kim tra giám sát tuân th 32
1.7.4 H thng thông tin báo cáo ni b 33
Kt lun chng 1…… ……………………… ………………… ……………33

CHNG 2: THC TRNG HOT NG KIM SOÁT NI B TI
NGÂN HÀNG TMCP PHÁT TRIN NHÀ NG BNG SÔNG CU LONG
2.1. Gii thiu chung v ngân hàng TMCP PTN đng bng sông Cu Long35
2.2. Mc đích, đi tng và phng pháp kho sát hot đng kim soát ni b
ti Ngân hàng TMCP PTN ng Bng Sông Cu Long……………….…38
2.3. Thc trng hot đng kim soát ni b ti Ngân hàng TMCP Phát trin
Nhà ng Bng Sông Cu Long…………………….…… ………… 39
2.3.1 Môi trng kim soát……….………………………… …… ………41
2.3.2. Thit lp mc tiêu…………………….……………… …… ………46
2.3.3. Nhn dng các s kin…………….……………… ……… ……….47
2.3.4. ánh giá ri ro…………….……………… …… ………………….48
2.3.5. i phó ri ro…………………… ………… ………………………49

2.3.6. Hot đng kim soát………………………… …………………….50
2.3.7. Thông tin và truyn thông………………… …… ……….…………51

2.3.8. Giám sát………………………………………… …………………53
2.4 Kim soát ni b đi vi nghip v tín dng……………………… ….54
2.4.1 Tip nhn và x lý đ ngh cp tín dng ca khách hàng 55
2.4.2 Thm đnh tín dng 56
2.4.3 Ra quyt đnh cp tín dng cho khách hàng 56
2.4.4 Gii ngân 56
2.4.5 Qun lý danh mc, giám sát các khon vay 57
2.4.6 Thu n, x lý n 57
2.4.7 Kim tra, kim soát hot đng tín dng 58
2.5. Nhn xét và đánh giá………………………………………………….…… 58
2.5.1. Nhng thành công……………… ……………… ………….…… 59
2.5.2. Nhng hn ch………………… ……………………………… ……61
2.5.3. Nguyên nhân ca nhng hn ch ca h thng KSNB ti
MHB…………….………… ……… ………… ….…………… 64
Kt lun chng 2………………….………….… ….……… ….……….…66

CHNG 3: GII PHÁP  NÂNG CAO HOT NG KIM SOÁT NI
B TI NGÂN HÀNG TMCP PHÁT TRIN NHÀ NG BNG SÔNG
CU LONG
3.1. Các nguyên tc cn tuân th xây dng gii pháp………….………………68
3.2. Gii pháp đ nâng cao hot đng kim soát ni b ti ngân hàng TMCP
PTN đng bng sông Cu Long………………….…… …… ……………69
3.2.1. Ci thin môi trng kim soát……………………… ….…….…… 70
3.2.2. Gii pháp đi vi thit lp mc tiêu…………… ………… ……… 76
3.2.3. Giái pháp đi vi nhn dng các s kin……… … ……………… 77
3.2.4. Nâng cao cht lng đánh giá ri ro………….… …… …………… 78
3.2.5. Gii pháp đi vi đi phó ri ro……………….…….… …………….79

3.2.6. Gii pháp đi vi hot đng kim soát…………….…… ………… 80

3.2.7. Gii pháp đi vi thông tin và truyn thông…………… ….………….82
3.2.8. Gii pháp đi vi hot đng giám sát………………… ….………….83
3.2.9. Các gii pháp nâng cao tính hu hiu ca h thng KSNB trong vic
ngn nga, kim soát và qun lý ri ro tín dng……………………………….89
3.3. Gii pháp h tr t phía Ngân hàng Nhà nc………….…….….….……88
3.3.1. Xây dng h thng lý lun v kim soát ni b hng đn qun tr ri ro
 Vit Nam…….……………………………………… … ………… 88
3.3.2. Nâng cao vai trò giám sát, đánh giá h thng KSNB ngân hàng và các ri
ro ngân hàng ca b máy thanh tra thuc Ngân hàng Nhà nc …….…89
3.3.3. y mnh ph bin kin thc v Kim soát ni b trong các chng trình
đào to…………………………………….………………………….….90
Kt lun chng 3 …… ……… ……………………………… …… ….… 90
Kt lun
Tài liu tham kho
Ph lc 1
Ph lc 2
Ph lc 3
Ph lc 4

LI M U

1. Tính cp thit ca đ tài:
Trong nn kinh t th trng, hot đng kinh doanh ca các doanh nghip
trong mi lnh vc ca nn kinh t đu cha đng và tim n nhiu ri ro. Ri ro
ca hot đng kinh doanh đã làm cho nhiu doanh nghip lâm vào tình trng khó
khn có th dn đn b phá sn. Vn đ đt ra cho các doanh nghip là làm sao hn
ch đc ri ro  mt gii hn nht đnh, điu đó không nhng làm cho doanh
nghip đng vng đc trên thng trng mà còn có điu kin đ phát trin. Vì
vy vic thit lp mt c ch kim soát ni b hu hiu nhm gim thiu và kim
soát ri ro là rt cn thit  bt k mt doanh nghip nào. i vi hot đng kinh
doanh ca các ngân hàng thng mi hot đng trong lnh vc tin t tín dng, kh
nng tim n ri ro càng ln có th làm nh hng đn hot đng ca ngân hàng và
c nn kinh t. Vit Nam đã chính thc là thành viên ca T chc Thng mi Th
gii – WTO, đi vi ngành ngân hàng Vit Nam vic hi nhp quc t s m ra
nhiu c hi đ trao đi, hp tác quc t trong lnh vc hoch đnh chính sách tin
t, đ ra bin pháp phòng nga ri ro, nhng thách thc đi vi ngành ngân hàng là
không ít h thng ngân hàng Vit Nam phi chu tác đng mnh ca th trng tài
chính th gii, nht là t giá, lãi sut, d tr ngoi t. Bên cnh đó, hi nhp quc t
s làm tng các giao dch vn và ri ro h thng ngân hàng, trong khi c ch qun lý
ca các ngân hàng nói chung cha hoàn thin, nht là v thanh tra, giám sát. Vì vy,
vic hoàn thin h thng kim soát ni b trong hot đng kinh doanh ca các
NHTM Vit Nam nói chung và ca Ngân hàng TMCP Phát trin Nhà ng Bng
Sông Cu Long (MHB), nói riêng là mt yêu cu bc thit và quan trng đ đm
bo đc các mc tiêu v kim soát ni b và giám sát hiu qu các hot đng kinh
doanh ca mt ngân hàng thng mi.

2. C s khoa hc và thc tin ca đ tài:
H thng kim soát ni b trong ngân hàng thng mi:

- Không ch là h thng kim toán và kim soát mà là quá trình rng hn,
gn vi tt c các nghip v ca NHTM; Kinh doanh tài sn n, qun tr tài sn có,
qun tr thanh khon; qun tr khe h lãi sut; qun tr khe h thu nhp, qun lý
danh mc đu t, danh mc tín dng, h thng thông tin qun tr… và tt c các
dch v mà ngân hàng cung cp.
- Có tính cht ging qun tr ri ro, nhìn v tng lai nhiu trong vic phát
hin các nguy c tim n và các gii pháp d phòng…
- Có tính hin thc và t hoàn thin thông qua các quá trình đánh giá và x
lý các tht bi trong thc tin điu hành ca các quy trình qun tr ngân hàng thng
mi.
- Ngoài ra các ngân hàng làm vic vi khi lng tin ln, nhn và chi tr
cng ln, do đó vic kim soát và tuân th các quy ch ca các h thng va nói
trên cng rt nghiêm ngt, th hin mc đ u tiên và quan trng rt cao.

3. Mc đích ca đ tài:
- S dng các ngun lc và qun lý hot đng kinh doanh ca ngân hàng
mt cách hiu qu.
- m bo chc chn các quyt đnh và ch đ qun lý đã đc ngân hàng
và các c quan qun lý có thm quyn ban hành đc thc hin đúng th thc và
giám sát mc đ hiu qu cng nh tính hp lý ca các ch đ đó.
- Phát hin kp thi nhng vng mc trong kinh doanh đ hoch đnh và
thc hin các bin pháp đi phó nhm ngn chn các sai phm trong hot đng
kinh doanh ca ngân hàng.
- m bo vic ghi chép, hch toán đy đ, chính xác và đúng th thc các
giao dch phát sinh ca ngân hàng.
- m bo vic lp các báo cáo tài chính kp thi, hp l và tuân theo các
yêu cu pháp lut có liên quan.
- m bo tài sn và thông tin không b lm dng hoc s dng sai mc
đích.

- a ra các gii pháp đ nâng cao hiu qu hot đng ca h thng kim
soát ni b ti Ngân hàng Thng mi c phn Phát trin Nhà ng Bng Sông
Cu Long.
4. i tng và phm vi nghiên cu:
i tng nghiên cu là tính hiu qu ca h thng kim soát ni b ti
Ngân hàng TMCP Phát trin Nhà ng Bng Sông Cu Long t nm 2009 đn
2012.
Phm vi nghiên cu là h thng kim soát ni b ti Ngân hàng TMCP Phát
trin Nhà ng Bng Sông Cu Long.

5. Phng pháp nghiên cu:
Phng pháp nghiên cu ca lun vn là s dng tng hp các phng pháp
nghiên cu khoa hc kt hp vi các phng pháp thng kê, so sánh, phân tích, đi
t c s lý thuyt đn thc tin nhm làm sáng t mc tiêu nghiên cu. ng thi
tip thu nhiu ý kin phn bin ca nhiu chuyên gia, cán b qun lý, có liên quan
đ hoàn thin gii pháp.

6. Kt cu ca lun vn:
Ngoài phn m đu, kt lun và ph lc, tài liu tham kho, ni dung chính
ca lun vn gm 3 chng:
- Chng 1: C s lý lun v hiu qu hot đng kim soát ni b ti Ngân
hàng thng mi.
- Chng 2: Thc trng hot đng kim soát ni b ti Ngân hàng TMCP
PTN BSCL.
- Chng 3: Gii pháp nâng cao hiu qu hot đng kim soát ni b ti
Ngân hàng TMCP PTN BSCL.


1

CHNG 1
C S LÝ LUN V HIU QU HOT NG KIM
SOÁT NI B TI NGÂN HÀNG THNG MI

1.1. Lch s ra đi và phát trin ca kim soát ni b:
Kim soát ni b là công c ch yu đ nhà qun lý thc hin chc nng
kim soát trong đn v. Khái nim KSNB bt đu đc s dng vào đu th k 20
trong các tài liu v kim toán. T thp niên 1940, các t chc k toán công và kim
toán ni b Hoa K đã xut bn mt lot các báo cáo, hng dn và tiêu chun v
tìm hiu KSNB trong các cuc kim toán.
Yêu cu v báo cáo kim soát ni b ca công ty cho công chúng là mt ch
đ gây nhiu tranh lun. Mt trong nhng lun đim ca ngi chng đi là thiu
các tiêu chun đ đánh giá tính hu hiu ca kim soát ni b. Các cuc tranh lun
trên cui cùng đã đa đn vic thành lp y ban COSO.
COSO là mt y ban thuc Hi đng quc gia Hoa k v vic chng gian
ln trên báo cáo tài chính.
Sau mt thi gian dài làm vic, đn nm 1992, COSO đã phát hành báo cáo
COSO 1992, là tài liu đu tiên trên th gii đã đa ra khuôn mu lý thuyt v kim
soát ni b mt cách đy đ và có h thng.
Báo cáo COSO nm 1992 đã to lp mt nn tng lý lun c bn v KSNB.
Trên c s đó, hàng lot các nghiên cu v KSNB  nhiu lnh vc ra đi nh:
Phát trin theo hng qun tr: Nm 2004, h thng đánh giá ri ro doanh
nghip ERM (Enterprise Risk Management Framework ) ra đi, ERM là “cánh tay
ni dài” ca Báo cáo COSO (1992) ch không nhm thay th cho Báo cáo này.
Phát trin cho doanh nghip nh: Nm 2006, COSO nghiên cu và ban
hành hng dn “Kim soát ni b đi vi các báo cáo tài chính – Hng dn cho
các công ty đi chúng quy mô nh” (gi tt là COSO Guidance 2006).
2

Phát trin theo hng công ngh thông tin: Nm 1996, bn tiêu chun có
tên “Các mc tiêu kim soát trong công ngh thông tin và các lnh vc có liên quan”
(CoBIT – Control Objectives for Information and Related Technology) đc ban
hành.
Phát trin theo hng kim toán đc lp: Các chun mc kim toán Hoa k
cng chuyn sang s dng Báo cáo COSO làm nn tng đánh giá h thng kim
soát ni b.
Phát trin theo hng chuyên sâu vào nhng ngành ngh c th: báo cáo
Basle 1998 ca y ban Basle v giám sát ngân hàng (BCBS – Basel Committee on
Banking Supervision) đã đa ra công b v khuôn kh KSNB trong ngân hàng
(Frameworf for Internal Control System in Banking Organisations).
Phát trin theo hng quc gia: Nhiu quc gia trên th gii có khuynh
hng xây dng mt khuôn kh lý thuyt riêng v KSNB, đin hình là báo cáo
COSO 1995 (Canada), báo cáo Turnbull 1999 (Anh).

1.2. nh ngha kim soát ni b:
Theo báo cáo COSO 1992: “Kim soát ni b là mt quá trình do ngi qun
lý, hi đng qun tr và các nhân viên ca đn v chi phi, nó đc thit lp đ cung
cp mt s đm bo hp lý nhm thc hin ba mc tiêu di đây.”
- S hu hiu và hiu qu ca hot đng.
- S tin cy ca báo cáo tài chính.
- S tuân th pháp lut và các quy đnh.
Kim soát ni b hot đng hu hiu nhm đ kim soát nhng ri ro trong
doanh nghip nhm giúp cho doanh nghip đt đc các mc tiêu đã đ ra.
n nm 2004, COSO đã phát trin báo cáo COSO 1992 v KSNB thành
báo cáo qun tr ri ro trong doanh nghip. Theo đó, qun tr ri ro doanh nghip
đc đnh ngha “là mt quy trình đc thit lp bi ban giám đc, nhà qun lý và
các nhân viên có liên quan, áp dng trong quá trình xây dng chin lc liên quan

đn toàn doanh nghip, đc thit k đ nhn dng các s kin tim tàng có kh
3


nng xy ra nh hng đn doanh nghip, đng thi, qun lý ri ro trong phm vi
cho phép nhm đa ra mc đ đm bo trong vic trong vic đt đc mc tiêu ca
doanh nghip”.

1.3. Các yu t c bn ca h thng kim soát ni b theo COSO 2004:
1.3.1 Môi trng kim soát
Môi trng kim soát phn ánh mt sc thái chung ca mt t chc, tác đng
đn ý thc ca mi ngi trong đn v, là nn tng cho các b phn khác trong h
thng KSNB, to lp mt n np k cng, đo đc và c cu t chc. Các nhân t
trong môi trng kim soát bao gm:
 Tính trung thc và các giá tr đo đc:
ng x có đo đc và tính trung thc ca toàn th nhân viên chính là vn
hoá ca t chc. Nhà qun tr cao cp, trc ht là giám đc điu hành, đóng vai trò
quan trng trong vic xây dng vn hoá ca t chc và thit lp nn tng đo đc
cho t chc đó.
Tính trung thc và giá tr đo đc là nhân t quan trng ca môi trng kim
soát, nó tác đng đn vic thit k, thc hin và giám sát vic thc hin các nhân t
khác ca kim soát ni b.
S liêm chính và tôn trng giá tr đo đc ca nhà lãnh đo và đi ng nhân
viên xác đnh thái đ c x chun mc trong công vic ca h, th hin qua s tuân
th các điu l, quy đnh và đo đc v cách thc ng x ca h to nên s hu
hiu ca kim soát ni b.
 Cam kt v nng lc:
Nng lc phn ánh kin thc và k nng cn thit đ hoàn thành mt nhim
v nht đnh. Kin thc và k nng cn có đi vi tng nhim v ph thuc vào s
xét đoán ca nhà qun lý v các mc tiêu ca doanh nghip, v chin lc và k

hoch đ đt mc tiêu đó. Khi xác đnh nng lc cn thit, nhà qun lý cn cân nhc
gia vic giám sát và yêu cu v nng lc ca nhân viên, đng thi cân nhc gia
nng lc và các chi phí không cn thit.
4


 Hi đng qun tr và y ban kim toán:
Môi trng kim soát chu nh hng đáng k bi Hi đng qun tr và y
ban kim toán, kinh nghim và v trí ca các thành viên trong Hi đng qun tr,
mc đ tham gia, mc đ giám sát và các hành đng ca Hi đng qun tr đi vi
hot đng ca công ty.
S hu hiu còn ph thuc vào vic Hi đng qun tr và y ban kim toán
có phi hp vi ngi qun lý trong vic gii quyt các khó khn liên quan đn vic
thc hin k hoch hay không. Do tm quan trng trên, mt Hi đng qun tr nng
đng và tn tâm, hng dn và giám sát vic thc hin ca ngi qun lý là nhân t
thit yu đ kim soát ni b hu hiu.
 Trit lý qun lý và phong cách lãnh đo:
Trit lý qun lý và phong cách lãnh đo th hin qua cá tính, t cách và thái
đ ca nhà lãnh đo khi điu hành. Nu nhà lãnh đo cp cao cho rng KSNB là
quan trng thì nhng thành viên khác trong t chc cng s cm nhn đc điu đó
và s theo đó mà tn tâm xây dng h thng KSNB. Tinh thn này biu hin ra
thành nhng quy đnh đo đc ng x trong c quan. Ngoài ra trit lý qun lý và
phong cách điu hành còn th hin thông qua thái đ, quan đim ca ngi qun lý
v vic lp và trình bày báo cáo tài chính, vic la chn các chính sách k toán, các
c tính k toán và v vic phân nhim k toán viên.
 Ri ro có th chp nhn:
Ri ro có th chp nhn là mc đ ri ro mà doanh nghip sn sàng chp
nhn đ theo đui giá tr khi xem xét trên bình din tng th. Nó phn ánh trit lý v
qun tr ri ro ca nhà qun lý và nh hng đn vn hóa, hot đng ca doanh
nghip. Ri ro có th chp nhn đc s giúp nhà qun lý la chn đc chin lc

nm trong gii hn chu đng đi vi các loi ri ro.
 C cu t chc:
Mt c cu t chc hp lý s đm bo cho s thông sut trong vic y quyn
và phân công trách nhim. C cu t chc đc thit k t chc sao cho có th ngn
nga đc s vi phm các quy ch KSNB và loi đc nhng hot đng không phù
5


hp. Hot đng đc xem là không phù hp là nhng hot đng mà s kt hp ca
chúng có th dn đn s vi phm và che du sai lm và gian ln. C cu t chc bao
gm: S phân chia quyn hn và trách nhim báo cáo, h thng báo cáo phù hp.
Mi doanh nghip có c cu t chc phù hp vi nhu cu riêng ca mình nên
không có khuôn mu chung duy nht. C cu t chc nhìn chung ph thuc vào quy
mô và bn cht hot đng ca doanh nghip, giúp doanh nghip thc hin chin
lc đã hoch đnh đ đt đc mc tiêu đã đ ra.
 Phân đnh quyn hn và trách nhim:
Phân đnh quyn hn và trách nhim là vic xác đnh mc đ t ch, quyn
hn ca tng cá nhân, hay tng nhóm trong vic đ xut và gii quyt vn đ trách
nhim báo cáo đi vi các cp có liên quan. Vic phân đnh thng th hin qua
chính sách trong đó mô t kin thc và kinh nghim ca nhng nhân viên ch cht,
ngun lc đ thc hin các nhim v liên quan đn các hot đng kinh doanh. Mt
xu hng ph bin hin nay  các doanh nghip là tng quyn lc cho các cp di
đ h ra quyt đnh nhanh chóng, đó chính là s y quyn cho nhng cá nhân gn
nht đi vi các hot đng kinh doanh hàng ngày. Tuy hhiên, vic gia tng u
quyn nh vy có th dn đn các yêu cu cao hn v nng lc nhân viên cng nh
trách nhim ln hn. Khi đó, đòi hi ngi qun lý phi có các th tc giám sát hu
hiu.
Các tiêu chí đc xem xét đ phân chia quyn hn và trách nhim phù hp
bao gm:
- S phù hp vi mc tiêu ca t chc, chc nng hot đng, yêu cu trách

nhim v h thng thông tin và quyn hn thay đi.
- Các tiêu chun đ phân chia quyn hn và trách nhim phù hp và các th
tc kim soát liên quan, bao gm bng mô t công vic cho tng v trí công vic.
- S tng xng gia s lng, nng lc ca các thành viên vi mc đ
công vic và quy mô ca công vic.
 Chính sách nhân s:
6


Chính sách nhân s th hin qua vic tuyn dng, hun luyn, giáo dc, đánh
giá, b nhim, khen thng hay k lut, hng dn nhân viên. Mi cá nhân đóng
vai trò quan trng trong KSNB. Kh nng, s tin cy ca nhân viên rt cn thit đ
kim soát đc hu hiu. Vì vy, cách thc tuyn dng, hun luyn, giáo dc, đánh
giá, b nhim, khen thng hay k lut là mt phn quan trng trong môi trng
kim soát.
Các tiêu chí đ đánh giá cho mt chính sách nhân s tt:
- Chính sách và th tc v vic tuyn dng, hun luyn, khuyn khích, đ bt
nhân viên.
- S kim tra và la chn các ng viên có trình đ, nng lc và kinh nghim
phù hp.
- Có các bin pháp điu chnh phù hp khi có s khác bit gia chính sách
nhân s vi chính sách và mc tiêu kinh doanh.
- S phù hp gia các tiêu chun đ bt, k thut đánh giá kh nng làm
vic, mi quan h v nguyên tc đo đc vi các hành vi khác ca nhân viên.
1.3.2. Thit lp mc tiêu:
n v phi nhn thc đc và đi phó vi các ri ro bng cách thit lp mc
tiêu ca t chc và hình thành c ch đ nhn dng, phân tích và đánh giá các ri ro
có liên quan.
Mc dù các mc tiêu ca t chc là đa dng, nhng nhìn chung chúng có th
phân thành ba loi sau:

- Mc tiêu hot đng.
- Mc tiêu báo cáo tài chính.
- Mc tiêu tuân th.
Nhng mc tiêu trên không đc lp mà chúng b sung và liên kt vi nhau.
Không ch mc tiêu  mc đ toàn đn v phi phù hp vi nng lc và trin vng
ca toàn t chc, mà chúng cng phi phù hp vi nhng mc tiêu và chc nng
ca tng b phn kinh doanh.
7


 đt đc mc tiêu ca mi hot đng, cn liên kt mc tiêu vi các ngun
lc sn có. Mc tiêu hot đng cn phi xác đnh rõ ràng, d hiu. Nhân viên và nhà
qun lý phi hiu rõ v nhng gì cn đc hoàn thành và mc đ hoàn thành.
1.3.3. Nhn dng các s kin:
Nhà qun tr cn xác đnh các s kin tim tàng có th nh hng đn hot
đng ca đn v đ xem đy là c hi hay bt li trong vic thc hin chin lc và
đt đc các mc tiêu ca mình. Khi nhn dng các s kin, nhà qun lý cn xem
xét các s kin bên trong và bên ngoài có nh hng đn vic đt đc mc tiêu ca
đn v đ xem chúng gia tng ri ro hay là c hi cho đn v ca mình, c th xem
xét nh sau:
- Xem xét các s kin tim tàng: Là bin c bt ngun t bên trong hoc bên
ngoài đn v nh hng đn vic thc hin mc tiêu ca đn v. Mt s kin có th
có nh hng tích cc hoc tiêu cc đn đn v và có th c hai.
- Xem xét các yu t nh hng: Có nhiu yu t có th dn đn các s kin
tác đng đn vic thc hin mc tiêu ca đn v. Các yu t này có th xut phát t
bên trong hoc bên ngoài đn v nh c s vt cht k thut, con ngi, chu trình,
môi trng kinh t, chính tr, xã hi, môi trng t nhiên,…
Vic xác đnh đc các yu t bên trong và bên ngoài tác đng đn đn v có
tác dng quan trng đn vic nhn dng các s kin tim tàng. Mt khi các yu t
nh hng đã đc nhn dng, nhà qun lý có th xem xét tm quan trng ca

chúng và tp trung vào các s kin có th nh hng đn vic thc hin các mc
tiêu ca đn v.
- Xem xét s ph thuc ln nhau gia các s kin: các s kin liên quan đn
đn v thng không xut hin đc lp mà có s tng tác ln nhau. Bng cách
đánh giá s liên quan gia các s kin, đn v có th bit đc ni nào cn tp trung
cn thit đ qun tr ri ro. Ví d, s thay đi v lãi sut c bn ca ngân hàng Nhà
nc s tác đng đn t giá hi đoái và do đó tác đng đn thu nhp hoc tn tht
ca các đn v kinh doanh ngoi t.
8


- Phân bit c hi và ri ro: S kin tim tàng nu xut hin s tác đng tiêu
cc hoc tích cc đn đn v hoc tác đng c hai. Nu s kin có tác đng tiêu cc,
đe da nguy c đt đc mc tiêu ca đn v, thì đòi hi đn v phi đánh giá ri ro
và phn ng vi ri ro. Nu s kin có tác đng tích cc đn đn v, làm thun li
vic thc hin mc tiêu ca đn v hoc to giá tr cho đn v, thì phi đc xem xét
tr li đi vi các chin lc đã đc xây dng.
1.3.4. ánh giá ri ro:
Nhn dng nhng nhân t bên ngoài và bên trong làm gia tng ri ro cho đn
v s quyt đnh s thành công cho vic đánh giá ri ro. Mt khi nhng nhân t
chính đc nhn din, nhà qun lý có th nghiên cu tm quan trng ca chúng và
liên kt chúng vi nhng nhân t gây ri ro cho hot đng kinh doanh ca mình.
Ri ro nên đc nhn dng  mc đ tng hot đng, tng b phn hay tng chc
nng kinh doanh chính trong đn v.
ánh giá đúng đn ri ro  mc đ hot đng s góp phn duy trì ri ro 
mc đ toàn đn v mt cách hp lý. Tuy nhiên, đ tránh vic b sót ri ro, cn tách
bit vic nhn dng vi vic đánh giá kh nng xy ra ri ro. Quá trình đánh giá ri
ro nh sau:
- Xác đnh ri ro tim tàng và ri ro kim soát: u tiên xác đnh ri ro
tim tàng đi vi tng nghip v hay đi vi c ngân hàng thông qua vic đánh giá

nhng nhân t bên trong (con ngi, quy trình, h thng) và nhân t bên ngoài có
th nh hng đn quá trình thc hin mc tiêu ca đn v. Sau khi đã có các
phng án phn ng vi ri ro tim tàng thì tip tc xem xét đn ri ro kim soát.
- c lng kh nng xut hin ca s kin và mc đ nh hng: Sau
khi đã xác đnh đc ri ro tim tàng ngân hàng cn c lng kh nng xut hin
và mc đ nh hng ca ri ro. Nhng s kin mà kh nng xut hin thp và tác
đng ít đn ngân hàng thì không cn phi tip tc xem xét. Ngc li, các s kin
vi kh nng xut hin cao và tác đng ln thì cn phi xem xét k càng.
- Các doanh nghip thng s dng kt hp các k thut đnh tính và đnh
lng khi đánh giá ri ro.
9


- Xác đnh s liên h gia các s kin: Mt s kin riêng l có th có tác
đng nh nhng s kt hp hoc tác đng dây chuyn có th có nh hng quan
trng đn vic thc hin mc tiêu ca ngân hàng. Vì vy vic xác đnh s liên h
gia các s kin s giúp cho ngân hàng phát hin sm nhng ri ro cha đc nhn
dng và không đc chp nhn, t đó xây dng đc nhng phn ng vi ri ro
thích hp.
1.3.5. Phn ng ri ro:
Sau khi đánh giá các ri ro liên quan đn ri ro hot đng ca ngân hàng, cn
xác đnh cách thc đ phn ng vi các ri ro đó. Các cách thc phn ng vi ri ro
hot đng ca ngân hàng bao gm:
- Né tránh ri ro: Là vic loi b các hot đng hay loi b các nguyên
nhân gây ra ri ro, ch đng né trách các hot đng trc khi ri ro xy ra.
- Gim bt ri ro:  tránh trng hp cán b tín dng cho vay các KH
không đ điu kin vay vn theo quy đnh ca ngân hàng, ngân hàng có th gim
thiu ri ro này thông qua bin pháp tách bch chc nng thm đnh phng án vay
ca KH ra khi nhim v ca cán b tín dng và chuyn sang mt b phn đc lp
khác thm đnh phng án vay vn ca KH (cán b thm đnh thuc phòng thm

đnh),…
- Chuyn giao ri ro: Trng hp nhn TSB cho khon vay ca khách
hàng là MMTB, nhà xng đ gim thiu kh nng xut hin mt TSB do có ri
ro v ha hon, ngân hàng có th chuyn giao ri ro này sang cho đn v khác thông
qua yêu cu KH có mua bo him cho TSB vi ngi th hng duy nht và
không hy ngang là ngân hàng,…
- Chp nhn ri ro: Không thc hin bt c bin pháp nào đ đi phó vi
ri ro.
* Khi la chn mt phn ng vi ri ro, ngân hàng cn cân nhc các vn đ
sau:
- nh hng phn ng ca ngân hàng đn kh nng và tác đng ca ri ro,
và phn ng nào nm trong phm vi ca ri ro b phn.
10


- Li ích và chi phí ca tng loi phn ng.
- C hi có th có đi vi vic thc hin mc tiêu chung ca ngân hàng khi
phn ng vi các ri ro c th.
Cn phân tích nhng nguyên nhân tim tàng đa đn s thành công hay tht
bi trong vic đt đc mc tiêu, vic đánh giá kh nng xy ra ri ro, đánh giá tác
đng ca ri ro đn vic đt mc tiêu. Ngoài ra, cn xem xét liu có th kim soát
ri ro hay có kh nng bin ri ro thành c hi hay không.
1.3.6 Hot đng kim soát:
 Khái nim:
Hot đng kim soát là tp hp các chính sách và th tc đm bo cho các
ch th ca nhà qun lý đc thc hin, là các hành đng cn thit đ đi phó vi ri
ro đe da đn vic đt đc mc tiêu ca t chc.  đt đc hiu qu, hot đng
kim soát phi phù hp, nht quán gia các thi k, d hiu, đáng tin cy và liên h
trc tip đn mc tiêu kim soát. Hot đng kim soát có mt xuyên sut trong t
chc,  các mc đ và các chc nng. Hot đng kim soát bao gm chính sách

kim soát và các th tc kim soát.
- Chính sách kim soát là nhng nguyên tc cn làm, là c s cho vic thc
hin các th tc kim soát.
- Th tc kim soát là nhng quy đnh c th đ thc thi chính sách kim
soát.
 nâng cao tính hiu qu ca hot đng kim soát, cn theo dõi kt qu ca
vic áp dng hot đng kim soát và có các bin pháp điu chnh thích hp.
 Mi quan h gia hot đng kim soát và đánh giá ri ro:
Khi đánh giá ri ro, nhà qun lý s xác đnh các hành đng cn phi thc
hin đ đi phó vi nhng ri ro đe da ti vic đt mc tiêu ca t chc. Các hành
đng cn thit này đóng vai trò đnh hng cho vic xây dng các th tc kim
soát.
Cn nhìn nhn hot đng kim soát nh là mt b phn ca c mt quá trình
mà ngân hàng phi n lc đ đt đc các mc tiêu ca mình. Phi đt hot đng
11


kim soát trong bi cnh chung ca ngân hàng đang c gng thc hin đ đt đc
mc tiêu. Các hot đng kim soát phi mang tính thc t, phi phù hp vi tình
hung c th ca ngân hàng.
 Các loi hot đng kim soát:
Xét v chc nng, các loi kim soát ph bin trong doanh nghip bao gm:
- Soát xét ca nhà qun lý cp cao
- Qun tr hot đng
- Phân chia trách nhim hp lý
- Kim soát quá trình x lý thông tin
- Kim soát vt cht
- Phân tích rà soát.
Nhng hot đng kim soát nêu trên không phi là tt c các hot đng kim
soát có th có trong mt t chc. Vic áp dng chúng cn có s linh hot và điu

chnh cho thích hp vi tng trng hp c th. Xét v mc đích, hot đng kim
soát bao gm: Kim soát phòng nga, kim soát phát hin và kim soát bù đp, c
th:
- Kim soát phòng nga là hot đng kim soát nhm ngn nga, gim thiu
kh nng xy ra sai sót và gian ln nh hng đn vic đt đc các mc tiêu ca
đn v.
- Kim soát phát hin là hot đng kim soát nhm phát hin kp thi ra
hành vi sai sót hoc gian ln nào đó đã thc hin.
Cân bng gia th tc kim soát phát hin và phòng nga là phi hp các
hot đng kim soát đ hn ch, b sung ln nhau gia các th tc kim soát nhm
nâng cao tính hiu qu ca kim soát.
- Sau khi phát hin sai sót, gian ln ngân hàng phi thay th nhng hot
đng kim soát đã b “qua mt” này bng nhng hot đng kim soát khác hu hiu
hn hay phi tng cng thêm các hot đng kim soát. Vic tng cng thêm các
th tc kim soát nhm b sung cho mt th tc kim soát khác chính là kim soát
bù đp.
12


1.3.7 Thông tin và truyn thông
Thông tin trong mt t chc đc nghiên cu nhm phc v cho quá trình ra
quyt đnh điu hành và kim soát các hot đng ca đn v. n v cn xác đnh
các thông tin cn thit phi thu thp, x lý và báo cáo thông qua các cuc điu tra
th trng, hay trao đi vi nhóm các khách hàng chn lc,
Mt h thng thông tin tt cn có các đc đim sau:
- H tr cho chin lc kinh doanh.
- H tr cho các sáng kin mang tính chin lc kinh doanh.
- Tích hp vi hot đng kinh doanh.
Cùng vi s phát trin ca h thng công ngh thông tin, thông tin  các b
phn, phòng ban khác nhau đc tích hp vào h thng thông tin chung ca toàn

đn v. H thng thông tin này này giúp kim soát quá trình kinh doanh, theo dõi,
ghi nhn nghip v kp thi.
Cht lng thông tin:
+ Phi thích hp: thông tin phi phù hp vi yêu cu ra quyt đnh ca nhà
qun lý.
+ Phi kp thi.
+ Phi cp nht: H thng thông tin phi đm bo có s liu mi nht.
+ Phi chính xác và d truy cp.
Trong các h thng thông tin mà mt doanh nghip thit lp thì h thng
thông tin k toán đóng vai trò quan trng, cung cp phn ln các thông tin cn thit.
Thông tin có th thu thp t nhiu ngun: T internet, t s liu ca các c quan
chc nng, t báo đài hoc t t chc mng li thu thp…
Truyn thông là mt phn ca h thng thông tin nhng đc nêu ra đ nhn
mnh vai trò ca vic truyn đt thông tin. Các kênh truyn thông bao gm truyn
thông t t cp trên xung cp di, t cp di phn hi lên cp trên, trao đi gia
các b phn trong t chc, gia t chc vi các đi tng bên ngoài…
Thông tin và truyn thông phi đm bo đc cp nht ti mi phòng ban, b
phn và tng cá nhân có liên quan trong tng doanh nghip.