giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động thanh toán quốc tế tại ngân hàng tmcp bidv hà nội

B GIÁO DCăVÀăÀOăTO
TRNGăI HCăTHNGăLONG
o0o







KHÓA LUN TT NGHIP



 TÀI:

GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU HOTăNG
THANH TOÁN QUC T TIăNGỂNăHÀNGăTHNGă
MI C PHNăUăTăVÀăPHÁTăTRIN VIT NAM
CHI NHÁNH HÀ NI



SINHăVIểNăTHCăHIN
:ăLểăTUNăLONG
MÃ SINH VIÊN
: A15449
CHUYÊN NGÀNH
: TÀI CHÍNH ậ NGÂN HÀNG

Hà Ni ậ 2013


B GIÁO DCăVÀăÀOăTO
TRNGăI HCăTHNGăLONG
o0o







KHÓA LUN TT NGHIP



 TÀI:

GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU HOTăNG
THANH TOÁN QUC T TIăNGỂNăHÀNGăTHNGă
MI C PHNăUăTăVÀăPHÁTăTRIN VIT NAM
CHI NHÁNH HÀ NI

Giáoăviênăhngădn
:ăNgôăKhánhăHuyn
Sinhăviênăthcăhin
:ăLêăTunăLong
Mã sinh viên
: A15449
Chuyên ngành
: Tài Chính ậ Ngân Hàng




Hà Ni ậ 2013
Thang Long University Library


LI CM N



Trc tiên em xin gi li cám n chân thành nht ti cô giáo - Ths. Ngô Khánh
Huyn, ngi đã trc tip hng dn em trong sut quá trình nghiên cu đ tài
lun vn. Nh có s ch bo và hng dn tn tình ca cô, em đã tìm ra đc
nhng đim sai và thit sót ca mình trong quá trình vit đ có th kp thi sa cha
nhm hoàn thin khóa lun mt cách tt nht.

Em cng xin gi li cm n ti Ban giám hiu trng i hc Thng Long, các
thy cô giáo đang công tác ti b môn Kinh t trng i hc Thng Long đã to

điu kin cho em hoàn thành đ tài nghiên cu ca mình.

Ngoài ra em cng xin cám n các cán b nhân viên công tác ti Ngân hàng u t
và Phát trin Vit Nam chi nhánh Hà Ni đã giúp đ em trong quá trình tìm hiu và
cung cp tài liu thc t đ em có th hoàn thành khóa lun mt cách tt nht.


Sinh viên
Lê Tun Long



MC LC

CHNGă 1:ă TNG QUAN V HOTă NG THANH TOÁN QUC T
TIăNGỂNăHÀNGăTHNGăMI 1
1.1 LÝ LUN CHUNG V HOT NG THANH TOÁN QUC T TI
NGÂN HÀNG THNG MI 1
1.1.1 Khái nim và đc đim ca hot đng thanh toán quc t 1
1.1.1.1 Khái nim thanh toán quc t 1
1.1.1.2 c đim ca hot đng thanh toán quc t 2
1.1.2 Vai trò ca hot đng thanh toán quc t ca ngân hàng thng mi 3
1.1.2.1 i vi nn kinh t quc dân 3
1.1.2.2 i vi các doanh nghip 4
1.1.2.3 i vi ngân hàng 5
1.1.3 Mt s phng thc thanh toán quc t ph bin 5
1.1.3.1 Phng thc chuyn tin (Remittance) 6
1.1.3.2 Phng thc ghi s (Open Account) 8
1.1.3.3 Phng thc nh thu (Collection of Payment) 10
1.1.3.4 Phng thc tín dng chng t (Letter of Credit – L/C) 14

1.2 HIU QU HOT NG THANH TOÁN QUC T TI CÁC NGÂN
HÀNG THNG MI 18
1.2.1 Khái nim hiu qu hot đng thanh toán quc t 18
1.2.2 Mt s ch tiêu đánh giá hiu qu hot đng thanh toán quc t ca ngân
hàng thng mi 19
1.2.2.1 Các ch tiêu đnh tính 19
1.2.2.2 Các ch tiêu đnh lng 20
1.2.3 Nhng nhân t nh hng đn hiu qu hot đng thanh toán quc t ti
các ngân hàng thng mi 22
1.2.3.1 Các nhân t khách quan 22
1.2.3.2 Các nhân t ch quan 23
CHNGă2:ăTHC TRNG HOTăNG THANH TOÁN QUC T TI
NGỂNăHÀNGăTMCPăUăTăVÀăPHÁTăTRIN VIT NAM CHI NHÁNH
HÀ NI 25
1.1 KHÁI QUÁT V NGÂN HÀNG TMCP U T VÀ PHÁT TRIN VIT
NAM CHI NHÁNH HÀ NI 25
1.1.1 Quá trình hình thành và phát trin 25
1.1.2 Các dch v đc cung cp ti chi nhánh và c cu t chc 26
1.1.3 Mt s kt qu hot đng kinh doanh ca ngân hàng TMCP BIDV chi
nhánh Hà Ni 27
1.1.3.1 Hot đng huy đng vn 27
Thang Long University Library


1.1.3.2 Hot đng cho vay 30
1.1.3.3 Các hot đng khác 31
1.2 THC TRNG HOT NG THANH TOÁN QUC T TI NGÂN
HÀNG TMCP BIDV CHI NHÁNH HÀ NI 32
1.2.1 Mt s sn phm dch v thanh toán quc t ch yu 32
1.2.1.1 Nhóm các sn phm dch v TTQT nhp khu 33

1.2.1.2 Nhóm các sn phm dch v TTQT xut khu 35
1.2.2 Quy trình thc hin nghip v 38
1.2.3 Nhng đc đim trong hot đng TTQT ti ngân hàng TMCP BIDV Hà Ni .
39
1.2.4 Mt s kt qu hot đng thanh toán quc t trong nhng nm gn đây 41
1.2.4.1 Tình hình thanh toán xut nhp khu 41
1.2.4.2 Doanh thu và li nhun t hot đng thanh toán quc t 52
1.3 ÁNH GIÁ HIU QU HOT NG THANH TOÁN QUC T TI
NGÂN HÀNG TMCP U T VÀ PHÁT TRIN VIT NAM CHI NHÁNH HÀ
NI 55
1.3.1 Nhng kt qu đt đc 55
1.3.1.1 Cht lng cán b nhân viên ngày mt tng cao 55
1.3.1.2 S lng khách hàng s dng dch v ca ngân hàng ngày càng tng 56
1.3.1.3 H tr cho s phát trin ca các hot đng kinh doanh khác ca ngân
hàng 57
1.3.1.4 Vic kim soát ri ro trong các giao dch đc đy mnh 58
1.3.1.5 Quan h quc t và mng li ngân hàng đi lý đc m rng 58
1.3.1.6 Uy tín ca ngân hàng BIDV đc nâng cao trên th trng trong nc và
quc t 58
1.3.2 Nhng vn đ còn hn ch 59
1.3.2.1 Các sn phm dch v thanh toán quc t cha phát trin đng đu 59
1.3.2.2 S mt cân đi gia thanh toán nhp khu và thanh toán xut khu 60
1.3.2.3 S phi hp gia hot đng thanh toán quc t và hot đng kinh doanh
ngoi t vn cha hiu qu 60
1.3.3 Nguyên nhân 60
1.3.3.1 Nguyên nhân ch quan 60
1.3.3.2 Nguyên nhân khách quan 62
CHNG 3: GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU HOT NG THANH
TOÁN QUC T TI NGÂN HÀNG TMCP BIDV CHI NHÁNH HÀ NI
65

3.1 NH HNG HOT NG THANH TOÁN QUC T TI NGÂN
HÀNG TMCP BIDV CHI NHÁNH HÀ NI 65
3.1.1 nh hng chung 65
3.1.2 nh hng c th 65


3.2 MT S GII PHÁP NHM NÂNG CAO HIU QU HOT NG
THANH TOÁN QUC T TI NGÂN HÀNG U T VÀ PHÁT TRIN
VIT NAM CHI NHÁNH HÀ NI 67
3.2.1 Gii pháp v nghip v 67
3.2.1.1 Tng cng ngun ngoi t phc v cho vic thanh toán 67
3.2.1.2 Hoàn thin và phát trin các phng thc thanh toán, các dch v thanh
toán quc t hin đi 68
3.2.1.3 Tng cng thc hin các nghip v thanh toán quc t khép kín 69
3.2.2 Tng cng đm bo an toàn trong hot đng thanh toán quc t 70
3.2.3 Xây dng chính sách khách hàng 70
3.2.4 y mnh công tác marketing trong hot đng ngân hàng 71
3.2.5 Hoàn thin công tác t chc thc hin Error! Bookmark not defined.
3.2.5.1 Hin đi hóa trang thit b, công ngh ngân hàng Error! Bookmark not
defined.
3.2.5.2 Hoàn thin mô hình t chc trung tâm tác nghip tài tr thng mi
Error! Bookmark not defined.
3.2.6 y mnh công tác đào to, nâng cao trình đ cho cán b nhân viên 73
3.2.7 H tr nâng cao nghip v cho khách hàng 74
3.3 MT S KIN NGH 75
3.3.1 Kin ngh vi Nhà nc 75
3.3.2 Kin ngh vi Ngân hàng Nhà nc 76
KT LUN 77
DANH MC TÀI LIU THAM KHO 78
PH LC 79

Thang Long University Library



DANH MC THUT NGVIT TT


Kíăhiuăvitătt
Tênăđyăđ
BIDV
Ngân hàng u t và Phát trin Vit
Nam
L/C
Phng thc th tín dng chng t
NHNN
Ngân hàng Nhà nc
NHPH
Ngân hàng phát hành
NHTB
Ngân hàng thông báo
NHTM
Ngân hàng thng mi
TTQT
Thanh toán quc t
XNK
Xut nhp khu



GII THÍCH MT S THUT NG VIT TT

Kýăhiuăvitătt
Dinăgii
CIF (Customer Information File)
Là s duy nht đ phân bit gia các
khách hàng trong h thng SIBS. Mi
khách hàng ch có mt mã CIF duy nht.
SWIFT (Society for Worldwide Interbank
Financial Telecommunication)
Là Hip hi vin thông liên ngân hàng và
các t chc tài chính quc t. Các thành
viên ca Hip hi bao gm các ngân hàng
và các t chc tài chính trên th gii, hot
đng vi mc đích phi li nhun. Thông
qua h thng này, các ngân hàng trên th
gii là thành viên ca SWIFT có th
chuyn tin hoc trao đi thông tin cho
nhau. Mi thành viên đc cp 1 mã giao
dch gi là SWIFT code. Các thành viên
trao đi thông tin/chuyn tin di dng
các SWIFT message, là các bc đin đc
chun hóa di dng các trng d liu, kỦ
hiu đ máy tính có th nhn bit và t
đng x lỦ giao dch.
TF (Trade Finance)
Là hn mc tín dng dành cho khách
hàng s dng dch v thanh toán quc t.
Các nghip v cn phi có hn mc TF
gm: phát hành L/C; sa đi L/C tng tin;
gia hn L/C; thanh toán b chng t tr

ngay theo L/C; chp nhn b chng t tr
chm theo L/C; chit khu xut khu; xác
nhn L/C; phát hành bo lãnh trên c s
bo lãnh đi ng.
TF+ (Trade Finance Plus)
Là chng trình phn mm máy tính v
qun lỦ vic gi/nhn giao dch tài tr
thng mi gia Trung tâm tác nghip tài
tr thng mi và chi nhánh.
TF - filer (Trade Finance filer)
Là chng trình qun lỦ h s lu tr ti
Thang Long University Library


Trung tâm tác nghip tài tr thng mi.
Sau khi hoàn tt giao dch thanh toán,
thông tin v h s ca mi giao dch s
đc nhp vào h thng và đc qun lỦ
theo tng nghip v đã phát sinh.
TF - SIBs (Trade Finance – Systematically
Important Banks)
Là phn mm do nhà thu Silverlake cung
cp nhm h tr thc hin và qun lỦ các
giao dch thuc nghip v thanh toán quc
t.



DANH MC CÁC BNG

Bng 2.1: Hot đng huy đng vn ti ngân hàng TMCP BIDV Hà Ni. 28
Bng 2.2: Các khon d n cho vay ti BIDV Hà Ni 30
Bng 2.3: Doanh s hot đng thanh toán XNK qua BIDV Hà Ni 42
Bng 2.4: Doanh s thanh toán nhp khu ti BIDV Hà Ni qua các nm 43
Bng 2.5: C cu thanh toán nhp khu BIDV qua các nm 44
Bng 2.6: S lng L/C phát hành ti BIDV Hà Ni qua các nm 2010 - 2012 46
Bng 2.7: Kim ngch thanh toán xut khu ti BIDV Hà Ni 48
Bng 2.8: C cu thanh toán xut khu theo tng phng thc 49
Bng 2.9: S lng giao dch thông báo L/C ti BIDV Hà Ni qua các nm 51
Bng 2.10: Kt qu hot đng kinh doanh thanh toán quc t ti BIDV Hà Ni 53
Bng 2.11: Mc đóng góp doanh thu hot đng thanh toán quc t trong hot đng kinh
doanh ca ngân hàng BIDV Hà Ni 54
Thang Long University Library


DANH MC CÁC BIUă,ăSă




S đ 1.1: Quy trình thanh toán theo phng thc chuyn tin 7
S đ 1.2: Quy trình thanh toán theo phng thc ghi s. 9
S đ 1.3: Quy trình thanh toán theo phng thc nh thu trn 11
S đ 1.4: Quy trình thanh toán theo phng thc nh thu kèm chng t 12
S đ 1.5: Quy trình thanh toán theo phng thc tín dng chng t 16
S đ 2.1: C cu t chc ca ngân hàng BIDV Hà Ni 27

Biu đ 2.1: Doanh s hot đng thanh toán XNK qua BIDV Hà Ni 42
Biu đ 2.2: C cu thanh toán nhp khu BIDV Hà Ni qua các nm 44
Biu đ 2.3: S món giao dch thanh toán xut khu theo tng phng thc 50



LI M U

1. Tính cp thit caăđ tài
Hi nhp kinh t th gii hin nay là xu th tt yu và đang din ra sâu rng  hu khp
các nc trên toàn cu. Hiu rõ đc tm quan trng ca vic hi nhp kinh t quc t đi
vi s phát trin kinh t đt nc, Vit Nam đã và đang tích cc tham gia vào các hot
đng kinh t và din đàn quc t. c bit, sau khi gia nhp WTO, v th ca đt nc
ngày càng đc nâng cao. iu này va m ra c hi thun li đ phát trin kinh t đt
nc va đt ra nhiu khó khn và thách thc cn phi vt qua.
Quá trình hi nhp kinh t quc t đã to điu kin cho hot đng ngoi thng ca các
doanh nghip trong nc đc m rng. Vic trao đi, mua bán hàng hóa gia doanh
nghip  các quc gia đc din ra mnh m và nhanh chóng. iu này làm gia tng nhu
cu thanh toán quc t gia các bên tham gia. Thông qua vai trò là trung gian thanh toán
gia các bên, v th ca các ngân hàng thng mi đc nâng cao không ch  trong nc
mà c trên trng quc t. Tuy nhiên hin nay, hot đng thanh toán quc t  các ngân
hàng vn còn nhiu tn ti và hn ch cn khc phc.
Cng nh các ngân hàng thng mi khác, hot đng thanh toán quc t ca Ngân hàng
u t và Phát trin Vit Nam ra đi nhm đáp ng nhu cu thanh toán quc t ca các
doanh nghip và khách hàng trong nc. Song trong quá trình thc hin, hot đng thanh
toán quc t ca ngân hàng cng bc l mt s mt thiu sót. Do đó vic tìm ra gii pháp
đ nâng cao hiu qu hot đng thanh toán quc t ti ngân hàng u t và Phát trin Vit
Nam trong điu kin hi nhp kinh t là điu cn thit. Bi vy đ tài:“ Gii pháp nâng
cao hiu qu hot đng thanh toán quc t ti Hi s ngân hàng u t và Phát trin Vit
Nam ” đã đc chn làm đ tài khóa lun tt nghip.

2. Mcăđíchănghiênăcu
- Nghiên cu nhng lý lun c bn v hot đng thanh toán quc t ti các ngân hàng
thng mi.
Thang Long University Library


- Phân tích thc trng hot đng thanh toán quc t đ tìm ra nhng kt qu và nhng hn
ch còn tn ti trong hot đng thanh toán quc t ti ngân hàng TMCP u t và Phát
trin Vit Nam chi nhánh Hà Ni t nm 2010 – 2012.
-  xut mt s gii pháp đ khc phc hn ch nhm nâng cao hiu qu hot đng thanh
toán quc t ca ngân hàng TMCP u t và Phát trin Vit Nam chi nhánh Hà Ni, đc
bit trong điu kin kinh t khó khn và lm phát đang ngày càng tng cao.
3.ăiătng và phm vi nghiên cu
 tài tp trung các vn đ c bn trong hot đng thanh toán quc t ti ngân hàng
TMCP u t và Phát trin Vit Nam chi nhánh Hà Ni. Phân tích thc t kh nng thanh
toán quc t ca ngân hàng, nhng tác đng ca nó đi vi nn kinh t trên c s cn c
các s liu liên quan trong 3 nm t nm 2008 - 2010.
4.ăPhngăphápănghiênăcu
Các phng pháp đc s dng trong quá trình nghiên cu bao gm: phng pháp logic
bin chng, phân tích, thng kê, tng hp, so sánh trên c s s liu thng kê ca ngân
hàng TMCP u t và Phát trin Vit Nam chi nhánh Hà Ni qua các nm nghiên cu đ
lun gii các vn đ đ cp trong ni dung bài vit.
5. Kt cu ca khóa lun
Ngoài phn m đu và kt lun, khóa lun đc trình bày theo 3 chng chính:
Chngă1: Tng quan v hot đng thanh toán quc t ti ngân hàng thng mi
Chngă2: Thc trng hot đng thanh toán quc t ti Ngân hàng u t và Phát trin
Vit Nam chi nhánh Hà Ni
Chngă 3: Mt s gii pháp nâng cao hiu qu hot đng thanh toán quc t ti ngân
hàng u t và Phát trin Vit Nam chi nhánh Hà Ni
Do nhn thc còn hn ch và thi gian tip xúc vi thc t cha nhiu nên khóa lun

không tránh khi nhiu sai sót. Em rt mong nhn đc nhiu ý kin đóng góp ca các
thy cô đ bài vit có điu kin b sung và hoàn thin hn.


1



CHNGă1:ăTNG QUAN V HOTăNG THANH TOÁN QUC T TI
NGÂN HÀNG THNGăMI

1.1 LÝ LUN CHUNG V HOTăNG THANH TOÁN QUC T TI NGÂN
HÀNG THNGăMI
1.1.1 Khái nimăvƠăđcăđim ca hotăđng thanh toán quc t
1.1.1.1 Khái nim thanh toán quc t
Trong xu th hi nhp quc t hin nay, bt kì mt quc gia nào mun tn ti và phát
trin phi tng cng hp tác vi các nc trên th gii. S hp tác gia các nc din ra
trong nhiu lnh vc nh: kinh t, chính tr, vn hóa, y t, giáo dc, …. Tuy nhiên trong
các mi quan h đó thì hp tác kinh t chim mt v trí ch đo, là c s đ m rng các
mi quan h quc t khác. Vic thc hin các hot đng quc t s dn đn nhu cu chi
tr, thanh toán gia các ch th  hai quc gia, t đó hình thành và phát trin hot đng
thanh toán quc t (TTQT) , trong đó các ngân hàng thng mi (NHTM) cng tham gia
đóng vai trò cu ni gia hai bên.
Chính vì vy, TTQT tr thành mt b phn không th thiu trong hot đng kinh t ca
các quc gia. Vi tm quan trng nh vy, TTQT cn phi đc hiu mt cách chính xác
và có th đc đnh ngha nh sau: Thanh toán quc t là vic thc hin các ngha v chi
tr và quyn hng li v tin t phát sinh trên c s các hot đng kinh t và phi kinh t
gia các t chc, cá nhân nc này vi t chc, cá nhân nc khác, hay gia mt quc
gia vi t chc quc t, thông qua quan h gia các ngân hàng ca các nc liên quan.
(Nguyn Vn Tin (2010) , Thanh toán quc t và tài tr ngoi thng, Nhà xut bn

Thng kê, Hà Ni, tr. 294) .
Có hai loi thu và chi tin t phát sinh trong thanh toán gia các quc gia. Mt là, loi thu
và chi tin t phát sinh t dch chuyn các dòng vn gia các nc trong các hot đng
vay n, vin tr, đu t, biu tng, kiu hi. . . Hai là, loi thu và chi tin t gia các nc
nhm mc đích thu và tr n. Mi loi thu và chi tin t đó có Ủ ngha, vai trò và bn cht
khác nhau trong TTQT ca mi quc gia.
Cùng vi xu hng không ngng m rng quan h thng mi và các mi quan h khác
gia các quc gia trên th gii dn đn nhu cu đòi hi hot đng thanh toán quc t cng
phi đc m rng, hoàn thin đ đáp ng yêu cu phc v tt hn.
Thang Long University Library
2




1.1.1.2 c đim ca hot đng thanh toán quc t
a) Yu t ngoi quc trong hot đng thanh toán quc t
i vi mt quc gia, nhng hot đng thanh toán nào có yu t ngoi quc thì gi là
hot đng TTQT, còn ngc li thì gi là hot đng thanh toán quc ni. Yu t ngoi
quc ca mt hot đng thanh toán th hin trên các thành t c th sau đây:
 Ch th tham gia thanh toán là gia nhng ngi c trú và ngi phi c trú, không
phân bit là chung quc tch hay khác quc tch hoc gia nhng ngi phi c trú vi
nhau. Lut qun lý ngoi hi ca mi nc đu có đnh ngha ngi phi c trú và
ngi c trú.
 Tin t thanh toán đc chuyn khon t tài khon ngi phi c trú sang tài khon
ngi c trú hoc gia tài khon 2 ngi phi c trú vi nhau không k tài khon đó
m  mt ngân hàng hay  hai ngân hàng  trong cùng mt quc gia hay  hai quc
gia khác nhau.
Tin t đc s dng trong TTQT là ngoi t đi vi mt trong hai nc hoc có th là
ngoi t đi vi c hai nc.

b) Hot đng thanh toán quc t là mt loi dch v ca ngân hàng
Cng nh các loi dch v khác, dch v TTQT cng có nhng đc đim truyn thng
nh: tính vô hình, quá trình cung ng và tiêu dùng xy ra đng thi và không th lu tr.
Tuy nhiên dch v TTQT cng có đc đim riêng mà các dch v thanh toán trong nc
không có:
Mt là, cung ng dch v qua biên gii quc gia. Trong cung ng này, ch có dch v
đc chuyn qua biên gii còn ngi cung ng dch v thì không dch chuyn, cng
không xut hin trên lãnh th nc tiêu dùng dch v đó.
Hai là, tiêu dùng dch v  nc ngoài. Ngi th hng dch v không cùng lãnh th vi
ngi cung ng dch v.
Ba là, hình thành đi lý dch v  nc ngi tiêu dùng dch v. Bn thân dch v TTQT
là mt loi hàng hóa vô hình. i tng ca dch v là tin t tín dng cng là mt loi
3


hàng hóa vô hình. Cho nên s hin din ca cung ng dch v  nc ngi tiêu dùng
dch v là rt quan trng.
Hot đng thanh toán quc t là mt loi dch v đc trng đc cung cp bi ngân hàng.
Hot đng thanh toán quc t giúp cho ngân hàng thu hút thêm nhiu khách hàng, dn đn
vic ngân hàng tng đc quy mô hot đng ca mình, đáp ng tt nhu cu ca khách
hàng, trên c s đó to đc nin tin cho khách hàng và nâng cao uy tín ca mình. T đó
mà có th khai thác đc ngun vn tài tr ca ngân hàng nc ngoài v ngun vn trên
th trng tài chính quc t đ đáp ng nhu cu vay vn ca khách hàng.
Hot đng thanh toán quc t giúp cho ngân hàng phát trin đc nghip v bo lãnh,
kinh doanh ngoi t và các dch v khác. Nu hot đng thanh toán quc t đc đy
mnh thì s đy mnh đc hot đng tín dng tài tr xut nhp khu cng nh tng
cng đc ngun vn huy đng do tm thi qun lỦ đc ngun vn nhàn ri ca các
doanh nghip có quan h thanh toán quc t qua ngân hàng.
Hot đng thanh toán quc t giúp cho ngân hàng tng thu nhp và tng cng kh nng
cnh tranh ca ngân hàng, đng thi nó giúp cho hot đng ngân hàng vt ra khi phm

vi quc gia và hòa nhp vi h thng ngân hàng th gii.
c) Hot đng thanh toán quc t cha đng nhiu ri ro tim n
C s vt cht và khoa hc k thut phc v TTQT ca các quc gia không đng đu.
Môi trng pháp lý ca TTQT còn thiu và cha đng b, thiu nhiu lut quc t, các
tp quán quc t ca ICC (International Chamber of Commerce - phòng thng mi quc
t) ban hành tng đi đy đ, nhng còn nhiu bt cp trong vn dng. Trình đ ngun
nhân lc tham gia TTQT ca các quc gia chênh lch ln. Có th coi đó là nguyên nhân
phát sinh ri ro trong TTQT hin nay. Ngoài ra, nhng s khác bit v vn hóa, t duy,
ngôn ng cng là mt trong nhng nguyên nhân gây khó khn trong quá trình thc hin
TTQT.
1.1.2 Vai trò ca hotăđng thanh toán quc t ca ngân hàng thngămi
Ngày nay trong xu hng toàn cu hóa và thng mi quc t phát trin, hot đng TTQT
ngày càng gi mt v trí quan trng và không th thiu  các ngân hàng thng mi
(NHTM). Thc hin tt vai trò trung gian thanh toán trong hot đng TTQT, NHTM đã
góp mt phn cho s phát trin kinh t, mang li li ích cho khách hàng và cho chính bn
thân ngân hàng.
1.1.2.1 i vi nn kinh t quc dân
Thang Long University Library
4


Hot đng TTQT đóng mt vai trò quan trng trong s phát trin kinh t đt nc. Nu
mt quc gia thc hin chính sách “đóng ca” nn kinh t ca mình, ngn cm hot đng
thng mi vi nc ngoài thì nn kinh t đó s không th ln mnh đc. Chính vì l đó
mà hi nhp kinh t quc t đu đc các nc chú trng thc hin nhm kt hp gia th
mnh ca kinh t trong nc vi kinh t quc t phc v con đng phát trin kinh t bn
vng ca mi quc gia.
Trong bi cnh nh vy, hot đng TTQT ni lên nh là mt chic cu ni gia kinh t
trong nc và kinh t th gii. Hot đng kinh t đi ngoi ngày càng phát trin thì vai trò
ca hot đng TTQT cng ngày càng đc khng đnh. TTQT là mt mt xích không th

thiu trong hot đng kinh t quc dân. ây là khâu quan trng trong quá trình mua bán,
trao đi hàng hóa, dch v gia các cá nhân hay t chc thuc các quc gia khác nhau.
Nu hot đng thanh toán din ra nhanh chóng, an toàn, chính xác thì s gii quyt đc
mi quan h hàng hóa – tin t gia ngi mua và ngi bán mt cách hiu qu. iu này
góp phn thúc đy quá trình sn xut, đy nhanh quá trình lu thông hàng hóa trên phm
vi toàn th gii.
Ngoài ra, TTQT góp phn tìm kim và m rng các mi quan h giao lu kinh t gia các
quc gia, vùng lãnh th vi nhau. Thêm vào đó hot đng TTQT làm tng khi lng
thanh toán không dùng tin mt, thúc đy hot đng đu t, thng mi phát trin.
1.1.2.2 i vi các doanh nghip
i vi các doanh nghip xut nhp khu thì điu làm h quan tâm nht là làm th nào đ
vic thanh toán din ra mt cách nhanh chóng, an toàn, chính xác và tit kim ti đa chi
phí. Bi vy, hot đng TTQT vi nhiu phng thc thanh toán khác nhau giúp các
doanh nghip có s la chn phù hp vi kh nng tài chính, phù hp vi đc thù hàng
hóa ca mình đng thi thun li cho đi tác.
NHTM đóng vai trò cung cp các sn phm thuc hot đng TTQT cho nhà xut khu
(thông báo L/C, sa đi L/C, nh thu xut khu, chuyn tin đn ) và nhà nhp khu
(phát hành L/C, nh thu nhp khu, chuyn tin đi )
Bên cnh đó, khi doanh nghip là nhà xut khu có nhu cu v vn thì s đc ngân hàng
xem xét và cp tín dng di hình thc chit khu b chng t xut khu. Khách hàng là
nhà nhp khu cng có th đc vay tin tài tr cho hàng nhp khu ca mình nu đáp
ng đy đ điu kin cho vay ca ngân hàng.
Ngoài ra, cng thông qua vic thanh toán, ngân hàng có th giám sát tình hình kinh doanh
ca khách hàng, t đó có th đa ra t vn giúp khách hàng điu chnh hot đng kinh
5


doanh nhm đem li li ích ti đa cho khách hàng. Nh vy, thông qua hot đng TTQT,
các doanh nghip xut nhp khu không ch đc tha mãn trong vic thanh toán an toàn,
hiu qu mà còn có th đc nhn tài tr t phía ngân hàng khi đáp ng đy đ nhng

yêu cu do ngân hàng đt ra.
1.1.2.3 i vi ngân hàng
i vi bn thân các NHTM, hot đng TTQT có mt s vai trò quan trng sau:
Mt là TTQT góp phn tìm kim khách hàng và m rng th trng cho ngân hàng. Mi
khách hàng khi tìm đn ngân hàng đu mong mun đc tha mãn nhu cu tài chính ca
mình. Trong điu kin hi nhp kinh t đang din ra mnh m, nhu cu buôn bán, trao đi
hàng hóa ca khách hàng ngày càng tng lên đng ngha vi vic thanh toán gia các cá
nhân, t chc ngày càng ln. Vic đáp ng đy đ và có hiu qu nhu cu thanh toán ca
khách hàng là mt trong nhng điu kin quan trng khin ngân hàng có th thu hút nhiu
hn na khách hàng trong tng lai.
Hai là TTQT mang li doanh thu và mt lng ngoi t ln cho ngân hàng. Khi ngân
hàng có mt s lng ln khách hàng tc là ngân hàng có th tng doanh thu ca mình
thông qua ngun thu t các nghip v TTQT. Li nhun ca ngân hàng tng lên s làm
tng ngun vn ca ngân hàng và s to điu kin h tr các hot đng kinh doanh khác
ca ngân hàng đt hiu qu. Hot đng TTQT đc thúc đy kéo theo mt lot các nghip
v khác cng đc phát trin nh: tài tr xut nhp khu, bo lãnh thc hin hp đng,
mua bán ngoi t, … làm đa dng hóa s la chn ca khách hàng, cng c hot đng
TTQT ca ngân hàng.
Ba là TTQT góp phn m rng quy mô hot đng ca ngân hàng. Hot đng thanh toán
quc t giúp hot đng ca ngân hàng vt ra khi phm vi quc gia, hòa nhp cùng vi
hot đng kinh doanh ca các ngân hàng trên th gii. Trên c s đó, ngân hàng có c hi
tng cng công tác đi ngoi, nhn đc s giúp đ t các ngân hàng quc t và m
rng quan h ngân hàng đi lý.
Bn là TTQT góp phn to dng uy tín ca ngân hàng đi vi các ngân hàng nc ngoài
cng nh trên th trng tài chính quc t. S lng, cht lng các dch v TTQT hay s
chính xác trong x lý nghip v thanh toán,… góp phn cng c nim tin ca khách hàng,
ca các ngân hàng nc ngoài đi vi ngân hàng. T đó, ngân hàng có kh nng nâng cao
nng lc cnh tranh ca mình trên th trng th gii.
1.1.3 Mt s phngăthc thanh toán quc t ph bin
Thang Long University Library

6


Phng thc thanh toán quc t là toàn b ni dung, điu kin, cách thc đ ngân hàng
tin hành chuyn tr tin gia trong nc và nc ngoài. Trên thc t, hot đng TTQT
phn ln xut phát t lnh vc ngoi thng nên khái nim phng thc thanh toán quc
t trong ngoi thng đc hiu là toàn b quá trình, điu kin quy đnh đ ngi mua tr
tin và nhn hàng, còn ngi bán giao hàng và thu tin theo hp đng ngoi thng trong
đó ngân hàng đóng vai trò là trung gian thc hin thanh toán gia hai bên.
Trong các hp đng ngoi thng, vic s dng phng thc thanh toán nào s đc quy
đnh c th trong hp đng sau khi các bên liên quan đã tha thun vi nhau.
Di đây là mt s phng thc thanh toán đc s dng ph bin:
1.1.3.1 Phng thc chuyn tin (Remittance)
Chuyn tin là phng thc thanh toán trong đó khách hàng (ngi chuyn tin) yêu cu
ngân hàng phc v mình chuyn mt s tin nht đnh cho mt ngi khác (ngi hng
li)  mt đa đim nht đnh và trong mt thi gian nht đnh. (Nguyn Vn Tin
(2010) , Thanh toán quc t và tài tr ngoi thng, Nhà xut bn Thng kê, Hà Ni,
tr.331)
Mi quc gia đu có nhng vn bn pháp lut riêng v phng thc chuyn tin. Nh 
Vit Nam, hin nay pháp lut quy đnh cho phép ngi nhn tin chuyn t nc ngoài
không gii hn s tin, đc min thu thu nhp cá nhân Quy đnh này nhm khuyn
khích ngi Vit Nam  nc ngoài gi tin v nc.
Có hai hình thc chuyn tin là :
 Chuyn tin bng th (Mail Transfer – M/T): là hình thc chuyn tin trong đó lnh
thanh toán ca ngân hàng chuyn tin đc chuyn bng th cho ngân hàng tr tin.
 Chuyn tin bng đin (Telegraphic Transfer –T/T): là hình thc chuyn tin trong đó
lnh thanh toán ca ngân hàng chuyn tin đc th hin trong ni dung mt bc đin
gi cho ngân hàng tr tin bng Telex hay mng Swift.
Chuyn tin có 2 loi là chuyn tin trc và chuyn tin sau, mi loi có mt đc đim
riêng, nu bit vn dng thì rt có li trong giao dch.

Quy trình thanh toán ca 2 loi trên tng t nhau,  đây ta xem xét phng thc chuyn
tin sau, c th đc mô t theo s đ sau:
7



Săđ 1.1:ăQuyătrìnhăthanhătoánătheoăphngăthc chuyn tin
Bc 1: Nhà xut khu thc hin vic giao hàng đng thi chuyn b chng t thng
mi nh: hóa đn, vn đn, bo him, giy chng nhn xut x, …cho nhà nhp khu.
Bc 2: Sau khi kim tra b chng t (hay hàng hóa), nu chp nhn tr tin thì nhà nhp
khu vit lnh chuyn tin cùng vi y nhim chi (nu có tài khon) gi ngân hàng phc
v mình.
Bc 3: Sau khi kim tra chng t và các điu kin chuyn tin, nu thy hp l và đ
kh nng thanh toán, ngân hàng thc hin trích tài khon ca nhà nhp khu đ chuyn
tin và gi giy báo N cho nhà nhp khu.
Bc 4: Ngân hàng chuyn tin phát lnh thanh toán (bng M/T hay T/T) cho ngân hàng
tr tin đ chuyn tr cho ngi th hng.
Bc 5: Ngân hàng tr tin ghi Có vào tài khon ca ngi th hng, đng thi gi giy
báo Có cho ngi th hng.
Phng thc chuyn tin có u đim là: th tc chuyn tin đn gin, to thun li cho
ngi chuyn tin; thi gian chuyn tin ngn nên ngi th hng có th nhanh chóng
nhn đc tin.
Bên cnh mt s u đim trên, phng thc này có nhc đim sau:
i vi chuyn tinătrc: phng thc này ch có li cho ngi xut khu, bt li cho
ngi nhp khu vì ngi nhp khu phi chuyn tin trc hoc đt cc mt phn s tin
ri mi đc nhn hàng. Nh vy ri ro khi hàng đn sai vi mô t, giao hàng thiu hoc
bên bán l giao hàng có th xy ra.
Thang Long University Library
8

i viă phngă thc chuyn tin sau: Ch có li cho ngi nhp khu, bt li cho
ngi xut khu vì ngi nhp khu nhn đc hàng mi phi tr tin. Vì th ngi xut
khu cn tìm gii pháp phòng nga ri ro trong trng hp nhà nhp khu không thanh
toán hoc chm tr trong thanh toán.
Vì vy, cn c vào u đim và đc đim ca phng thc chuyn tin, doanh nghip có
th chn phng thc sao cho có li nht.
i vi phng thc trên, trong trng hp hai bên làm n vi nhau lâu dài, có s tín
nhim cao, thng xuyên trao đi các món hàng hóa vi s lng ln thì vic chuyn tin
s phi thc hin rt nhiu ln. iu này s gây mt thi gian cho c đôi bên. Khi đó, các
doanh nghip có th la chn phng thc ghi s đ tránh s phin hà này.
1.1.3.2 Phng thc ghi s (Open Account)
Ghi s là mt phng thc thanh toán trong đó nhà xut khu sau khi hoàn thành giao
hàng thì ghi N tài khon cho bên nhp khu vào mt cun s theo dõi và vic thanh toán
các khon n này đc thc hin thông thng theo đnh kì nh đã tha thun. (Nguyn
Vn Tin (2010), Thanh toán quc t và tài tr ngoi thng, Nhà xut bn Thng kê, Hà
Ni, tr. 328) .
Tham gia phng thc thanh toán này ban đu ch có nhà xut khu và nhà nhp khu.
n đnh kì thanh toán theo tha thun, nhà nhp khu thông qua ngân hàng ca mình đ
thanh toán khon tin n phát sinh cho nhà xut khu. Trong nghip v thanh toán ghi s,
ch có nhà xut khu m tài khon (m s) ghi chép các khon tin hàng. Nhà nhp khu
không m s song song, nu có m s ghi chép thì s đó ch có giá tr theo dõi ch không
có giá tr quyt toán gia hai bên.
Quy trình thc hin phng thc này nh sau:
9

Săđ 1.2:ăQuyătrìnhăthanhătoánătheoăphngăthc ghi s.
Bc 1: Nhà xut khu giao hàng và gi chng t cho nhà nhp khu đ nhn hàng và m
s ghi n nhà nhp khu.
Bc 2: Nhà nhp khu yêu cu ngân hàng chuyn tin đ thanh toán theo đnh k.
Bc 3: Ngân hàng ghi n tài khon nhà nhp khu.
Bc 4: Phát lnh chuyn tin cho ngân hàng đi lý.
Bc 5: Ngân hàng đi lý báo n tài khon ngân hàng chuyn tin.
Bc 6: Ngân hàng đi lý báo có cho tài khon nhà xut khu.
Nh vy phng thc này hoàn toàn có li cho nhà nhp khu. Nhà xut khu s chu ri
ro khi nhà nhp khu không thanh toán, thanh toán chm tr hay thanh toán không đy đ.
Phng thc này đc áp dng khi nhà xut khu mun cp tín dng cho nhà nhp khu
và thng s dng trong các trng hp:
 Hai bên có quan h mua bán thng xuyên và có s tin cy ln nhau
 Nhà xut khu gi hàng cho nhà nhp khu/đi lý phân phi  nc ngoài bán.
 Thanh toán phí dch v nh cc phí vn ti, bo him, bu đin, tin hoa hng, phí
y thác, lãi cho vay hoc li tc đu t.
Nh vy phng thc này rt tin dng trong trng hp các đi tác có s tin cy ln
nhau và mua bán thng xuyên, tuy nhiên nó không gii quyt đc nhng nhc đim
Ngân hàng nc nhà
xut khu
Ngân hàng nc nhà
nhp khu
Nhà xut khu
Nhà nhp khu
(1)
(2)
(5)

2

2
(3)

2

2
(4)

2

2
(6)

2

2
Thang Long University Library
10


mà phng thc chuyn tin mc phi.  gii quyt vn đ này, các doanh nghip phi
tìm đn phng thc khác, đó là phng thc nh thu.
1.1.3.3 Phng thc nh thu (Collection of Payment)
Nh thu là mt phng thc thanh toán trong đó bên bán sau khi giao hàng hay cung ng
dch v, y thác cho ngân hàng phc v mình thu h tin ca bên mua trên c s hi
phiu do ngi bán lp (Nguyn Vn Tin (2010), Thanh toán quc t và tài tr ngoi
thng, Nhà xut bn Thng kê, Hà Ni, tr. 340) .
Phng thc nh thu có liên quan đn chng t gi đi nh thu nên theo quy đnh ca
URC 522 (Quy tc thng nht v nh thu – Uniform Rules for Collection) chng t nh
thu là các chng t tài chính hoc chng t thng mi. Chng t tài chính (financial

documents) bao gm hi phiu, kì phiu, séc hoc các chng t tng t nhm mc đích
chi tr. Còn chng t thng mi (commercial documents) gm có hóa đn thng mi,
chng t bo him, giy chng nhn xut x, giy kim đnh, …liên quan đn tính cht
ca hàng hóa.
Theo quy đnh 1346/2001/Q-NHNN ban hành, th tc nh thu thng phiu không
đc áp dng cho trng hp sau:
- Thng phiu không phát sinh t hot đng thng mi, không liên quan đn hot đng
tín dng ngân hàng trong vic phát hành và không đc thanh toán ti Vit nam.
- Ngi kỦ phát, ngi b kỦ phát, ngi phát hành, ngi chuyn nhng, ngi bo
lãnh, ngi nhn cm c, ngi th hng thng phiu không m tài khon ti ngân
hàng và không phi là doanh nghip quy đnh ti điu 2 Pháp lnh thng phiu.
Cn c vào ni dung chng t đc gi đn ngân hàng nh thu mà ngi ta chia phng
thc thanh toán này thành 2 loi:
- Nh thu trn (Clean Collection): là phng thc thanh toán trong đó chng t nh thu
ch bao gm chng t tài chính còn chng t thng mi đc gi trc tip cho nhà nhp
khu không qua ngân hàng.
Quy trình nh thu trn đc mô t nh sau:
11



Săđ 1.3:ăQuyătrìnhăthanhătoánătheoăphngăthc nh thuătrn
Bc 1: Sau khi đã kí kt hp đng mua bán và quy đnh thanh toán theo phng thc
nh thu trn, nhà xut khu giao hàng và đng thi chuyn chng t thng mi cho nhà
nhp khu.
Bc 2: Nhà xut khu gi n yêu cu nh thu cùng chng t tài chính cho ngân hàng
nh thu đ thu tin t nhà nhp khu.
Bc 3: Ngân hàng nh thu gi th y thác nh thu kèm chng t tài chính ti ngân hàng
thu h đ thu tin t nhà nhp khu.
Bc 4: Ngân hàng thu h thông báo Lnh nh thu đn nhà nhp khu yêu cu nhà nhp

khu thc hin ngha v thanh toán ca mình.
Bc 5: Nhà nhp khu tr tin hoc chp nhn tr tin cho nhà xut khu thông qua ngân
hàng.
Bc 6: Ngân hàng thu h chuyn tin nh thu, hoc hi phiu kì hn đã chp nhn cho
ngân hàng nh thu.
Bc 7: Ngân hàng nh thu chuyn tin nh thu, hoc hi phiu kì hn đã chp nhn cho
nhà xut khu.
Vi quy trình thanh toán nh thu trn nh trên, trong quá trình thc hin, ri ro ch yu
thuc v phía nhà xut khu, tc là ngi đc hng li:
Do vic tr tin trong nh thu trn không cn c vào chng t thng mi nên ri ro ch
yu thuc v h trong trng hp nhà nhp khu không có kh nng thanh toán hay chm
tr trong vic thanh toán do nng lc tài chính kém.
Thang Long University Library
12


 hn ch ri ro này, nhà xut khu cn có điu khon ch tài quy đnh trong các Hp
đng c s, Lnh nh thu và Th nh thu. Ví d: Trong hp đng c s, hai bên cn tha
thun thi hn c th phi tr tin, nu tr chm thì phi b pht lãi tr chm.
- Nh thu kèm chng t (Documentary Collection): là phng thc thanh toán trong đó
chng t gi đi nh thu gm: hoc chng t tài chính và chng t thng mi; hoc ch
chng t thng mi. Ngân hàng ch trao b chng cho nhà nhp khu khi nhà nhp khu
đã thc hin ngha v tr tin hay chp nhn tr tin hay thc hin các quy đnh khác
trong Lnh nh thu. Nh thu kèm chng t gm có 3 hình thc sau:
+ D/A (Documents against Acceptance): ngân hàng ch đa b chng t cho nhà nhp
khu khi nhà nhp khu kí chp nhn thanh toán cho nhà xut khu.
+ D/P (Documents against Payment): ngân hàng ch đa b chng t nhn hàng cho nhà
nhp khu sau khi nhà nhp khu thanh toán giá tr toàn b lô hàng.
+ D/OT - D/TC (Documents against other Terms and Conditions): nhà nhp khu ch
đc nhn b chng t nu thc hin đúng theo các điu kin, điu khon đã tha thun

gia bên nhp khu và xut khu.
Quy trình nh thu kèm chng t đc mô t theo s đ sau:

Săđ 1.4:ăQuyătrìnhăthanhătoánătheoăphngăthc nh thu kèm chng t
Bc 1: Sau khi đã kí kt hp đng mua bán và quy đnh thanh toán theo phng thc
nh thu kèm chng t, nhà xut khu giao hàng cho nhà nhp khu.
Bc 2: Nhà xut khu gi n yêu cu nh thu cùng b chng t (gm chng t tài
chính và chng t thng mi hoc ch chng t thng mi) ti ngân hàng nh thu đ
thu tin.