Hoàn thiện hệ thống xếp hạng tín dụng doanh nghiệp tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần công thương Việt Nam Chi nhánh 8 Luận văn thạc sĩ 2013

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP H CHÍ MINH




DNG THÚY QUNH




HOÀN THIN H THNG XP HNG TÍN DNG
DOANH NGHIP TI NGÂN HÀNG TMCP CÔNG
THNG VIT NAM – CHI NHÁNH 8



LUN VN THC S KINH T








TP.H Chí Minh - Nm 2014
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM

DNG THÚY QUNH




HOÀN THIN H THNG XP HNG TÍN DNG
DOANH NGHIP TI NGÂN HÀNG TMCP CÔNG
THNG VIT NAM – CHI NHÁNH 8

Chuyên ngành : Tài chính - Ngân hàng
Mã s : 60340201

LUN VN THC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC
PGS. TS PHM VN NNG




TP.H Chí Minh - Nm 2013
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cu đc lp ca tôi, có s h tr tn
tình t PGS.TS Phm Vn Nng. Nhng s liu đc nêu trong lun vn là trung thc,
khách quan, có cn c; các phân tích đánh giá là ca tôi và cha đc công b trong
bt c công trình nào. Nu phát hin có bt c s gian ln nào tôi xin hoàn toàn chu
trách nhim trc Hi đng cng nh kt qu lun vn ca mình.
TPHCM, ngày 02 tháng 04 nm 2014

Ngi cam đoan


Dng Thúy Qunh














MC LC
TRANG PH BÌA
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC CÁC Kụ HIU, CH VIT TT
DANH MC CÁC BNG BIU, S , HÌNH V
M U
1. Lý do chn đ tài 1
2. Ý ngha khoa hc và thc tin ca đ tài 1
3. Mc tiêu nghiên cu 2
4. i tng và phm vi nghiên cu 3
5. Phng pháp lun nghiên cu và tip cn 3

6. Kt cu ca lun vn 3
CHNG 1: NHNG VN  C BN V XP HNG TÍN DNG DOANH
NGHIP TI CÁC NGÂN HÀNG THNG MI 5
1.1. Tng quan v xp hng tín dng 5
1.1.1. Khái nim xp hng tín dng. 6
1.1.2. c đim ca xp hng tín dng 6
1.1.3. S cn thit ca H thng xp hng tín dng doanh nghip 7
1.1.3.1 i vi h thng Ngân hàng thng mi 7
1.1.3.2. i vi th trng tài chính 9
1.1.3.3. i vi doanh nghip đc xp hng 10
1.2. Phng pháp và các ch tiêu xp hng tín dng 10
1.2.1 Các phng pháp xp hng tín dng 10
1.2.2. Các ch tiêu xp hng tín dng ti Ngân hàng thng mi 11
1.2.2.1. Ch tiêu tài chính 11
1.3.2.2. Ch tiêu phi tài chính 16


1.3. Mô hình Xp hng tín dng đang đc áp dng quc t và ti Vit Nam 17
1.3.1. Mô hình đim s Z ca Altman 17
1.3.2. Mô hình cu trúc ri ro tng hp ca Merton 19
1.3.3. Mô hình tính xác sut có n khó đòi – mô hình LOGISTIC 20
1.4. Kinh nghim Xp hng tín dng ca các t chc trên th gii và các NHTM ti
Vit Nam 22
1.4.1. Kinh nghim Xp hng tín dng ca Moody’s 22
1.4.2. Kinh nghim Xp hng tín dng ca S&P 24
1.4.3. Ngân hàng TMCP u t và Phát trin Vit nam BIDV 25
1.5. Các nhân t nh hng đn XHTD doanh nghip 27
1.6. Bài hc kinh nghim đi Vietinbank – Chi nhánh 8 trong vic nâng cao hiu qu h
thng xp hng tín dng doanh nghip 28
1.6.1. Các NHTM xây dng h thng Xp hng tín dng ca riêng mình 28

1.6.2. Cn thit phi xây dng t chc Xp hng tín dng đc lp 29
1.6.3. Xây dng đy đ các ch tiêu đánh Xp hng tín dng ca khách hàng vay 29
1.6.4. Tham kho kt qu xp hng đ quyt đnh đu t 30
KT LUN CHNG 1 30
CHNG 2: THC TRNG H THNG XP HNG TÍN DNG DOANH
NGHIP TI NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THNG VIT NAM – CHI NHÁNH 8
31
2.1. Gii thiu v Vietinbank – Chi nhánh 8 31
2.1.1. Tng quan v VietinBank 31
2.1.2 Gii thiu v VietinBank- Chi nhánh 8 32
2.1.2.1 Lch s hình thành, c cu t chc và chc nng ca các phòng ban 32
2.1.2.2 Kt qu hot đng ca Chi nhánh 8 trong 3 nm qua 37
2.2. H thng Xp hng tín dng ca Vietinbank 42
2.2.1. C s pháp lý ca h thng Xp hng tín dng doanh nghip 42


2.2.2. Phng pháp xp hng 43
2.2.3. Nguyên tc chm đim 43
2.2.4. Nghiên cu v b ch tiêu trong mô hình xp hng 44
2.2.5. Quy trình chm đim Xp hng tín dng doanh nghip 45
2.2.5.1. Khách hàng doanh nghip thông thng 46
2.3.5.2. Khách hàng doanh nghip vi mô 49
2.3.5.3. Khách hàng doanh nghip mi thành lp 50
2.3.5.4. i vi doanh nghip đu t d án 50
2.3. So sánh h thng XHTD Doanh nghip ca Vietinbank và BIDV 51
2.4. ng dng mô hình Logistic đ Xp hng tín dng doanh nghip ti Ngân hàng
Vietinbank – Chi nhánh 8 54
2.4.1. Thit k và phng pháp pháp nghiên cu 54
2.4.1.1. La chn bin cho mô hình 54
2.4.1.2. B mu nghiên cu 56

2.4.2. Kt qu nghiên cu (s dng phn mm SPSS) 56
2.4.2.1. Kim đnh h s tng quan ca các bin 57
2.4.2.2. c lng và phân tích mô hình Logistic 58
2.4.3. ánh giá H thng XHTD doanh nghip ti Vietinbank – Chi nhánh 8 67
2.4.3.1. Nhng kt qu đt đc 67
2.4.3.2. Mt s lu ý cn khc phc 68
KT LUN CHNG 2 70
CHNG 3: CÁC GII PHÁP, KIN NGH NHM HOÀN THIN H THNG
XP HNG TÍN DNG DOANH NGHIP TI NGÂN HÀNG TMCP CÔNG
THNG VIT NAM – CHI NHÁNH 8 71
3.1. nh hng phát trin ca Vietinbank – Chi nhánh 8 đn nm 2015 71
3.1.1. nh hng chung ca toàn h thng Vietinbank 71
3.1.1.1. nh hng phát trin kinh doanh 71


3.1.1.2. nh hng v khu v ri ro tín dng 72
3.1.2. nh hng ca Vietinbank – Chi nhánh 8 đn 2015 72
3.1.2.1. Hot đng tín dng 72
3.1.2.2. Hot đng phi tín dng 73
3.2 Các gii pháp nhm hoàn thin H thng Xp hng tín dng doanh nghip hin nay
ti Vietinbank – Chi nhánh 8 74
3.2.1. V phng pháp xp hng 74
3.2.2. V danh sách các ngành kinh t 74
3.2.3. V vic la chn các thành phn kinh t 74
3.2.4. V b ch tiêu chm đim 75
3.2.4.1. B ch tiêu tài chính 75
3.2.4.2. B ch tiêu phi tài chính 76
3.3. Các gii pháp b tr nhm hoàn thin H thng Xp hng tín dng doanh nghip
hin nay ti Vietinbank – Chi nhánh 8 77
3.3.1. Xây dng h thng thông tin ni b hoàn chnh 77

3.3.2. Nâng cao trình đ cán b Ngân hàng 78
3.3.3. Tng cng kim tra, giám sát 79
3.3.4. Tip tc đy mnh ng dng công ngh thông tin 80
3.3.5. Kin ngh vi các c quan hu quan 80
3.3.5.1. Vi BTC v vic hoàn thin chun mc k toán Vit Nam 80
3.3.5.2. Vi Tng cc Thng kê v vic xây dng các ch tiêu ngành 81
3.3.5.3. Vi Ngân hàng Nhà nc 81
3.3.5.4. Vi Chính ph 83
KT LUN CHNG 3 84
KT LUN 85
TÀI LIU THAM KHO
PH LC
DANH MC CÁC Kụ HIU, CH VIT TT
Kí hiu
Din gii
BCTC
Báo cáo tài chính
BIDV
ngân hàng thng mi c phn đu t và phát trin Vit Nam
BTC
B tài chính
CFO
Cash flows operating – dòng tin t hot đng kinh doanh
CIC
Credit Information Center – trung tâm thông tin tín dng NHNN
CN
Chi nhánh
CPTC
Chi phí tài chính
CRA

Credit rating agency – các c quan xp hng tín dng
CTCP
Công ty c phn
CTC
nh ch tài chính
DN
Doanh nghip
DNVV
Doanh nghip va và nh
TTC
u t tài chính
EBIT
Earnings before interest and taxes – li nhun trc thu và lãi vay
EBITDA
Earnings before interest, tax and depreciation and amortization – thu
nhp trc thu, tr lãi và khu hao
FCF
Free cash flow – dòng tin t do
FFO
Funds from operation - dòng tin trc thay đi vn lu đng
HBT
Hi đng b trng
HTX
Hp tác xã
HTXHTDDN
H thng xp hng tín dng doanh nghip
INCAS
Chng trình chm đim xp hng tín dng ti Vietinbank
IPO
Initial Public Offering - đt phát hành c phiu ln đu ra công chúng

KH
Khách hàng
NH
ngân hàng
NHTM
Ngân hàng thng mi
PGD
Phòng giao dch
ROA
Return on total assets– Ch s li nhun ròng trên tng tài sn
ROE
Return on equity – Ch s li nhun ròng trên vn ch s hu
ROS
Return on sales – Ch s li nhun ròng trên doanh thu
S&P
Standard & Poor
SXKD
Sn xut kinh doanh
SXKD
Sn xut kinh doanh
TCKT
T chc kinh t
TCTD
T chc tín dng
TD
tín dng
TDQT
Tín dng quc t
TMCP
Thng mi c phn

TNHH MTV
Trách nhim hu hn mt thành viên
TSB
Tài sn bo đm
TSC
Tr s chính
TSC
Tài sn c đnh
VCB
Vietcombank – ngân hàng thng mi c phn ngoi thng Vit Nam
XHTD
Xp hng tín dng
XHTN
Xp hng tín nhim
XLRR
X lí ri ro

DANH MC CÁC BNG BIU, S , HÌNH NH
Bng Trang
1.1 Trng s ca nhóm các ch tiêu phi tài chính chm đim Ph lc 10
XHTD DN ca BIDV
1.2 Trng s các ch tiêu tài chính và phi tài chính chm đim 27
XHTD DN ca BIDV

1.3 Phân loi Cp tín dng theo mc đim và xp hng ca BIDV Ph lc 10
2.1. Kt qu hot đng kinh doanh ca VietinBank- Chi nhánh 8 37
2.2. Tình hình ngun vn huy đng ca Vietinbank – Chi nhánh 8 38
2.3. Tình hình d n tín dng ca Vietinbank – Chi nhánh 8 39
2.4. B ch tiêu XHTD DN ti Vietinbank 44
2.5. So sánh H thng XHTD doanh nghip ca Vietinbank và BIDV 51

2.6. Các ch tiêu đo lng ri ro tín dng Ph lc 10
2.7. Các bin đc lp ca mô hình hi quy Logistic 55
2.8. Descriptive Statistics 56
2.9. Correlation Matrix 57
2.10. Kt qu c lng mô hình Logit vi đy đ các bin s 59
2.11. Kt qu c lng mô hình Logit sau khi đã loi bin X4 60
2.12. Kt qu c lng mô hình Logit sau khi đã loi bin X6 60
2.13. Kt qu c lng mô hình Logit sau khi đã loi bin X8 61
2.14. Omnibus Tests of Model Coefficients 62
2.15. Model Summary 62
2.16. Classification Table
a
63
2.17. Variables in the Equation 63
3.1 Khu v ri ro v danh mc tín dng ti Vietinbank Ph lc 10
3.2 Kim soát cht lng tín dng ti Vietinbank 72
S đ
2.1 C cu t chc Ngân hàng VietinBank 32
2.2 C cu t chc VietinBank- Chi nhánh 8 35
2.3 Quy trình chm đim XHTD DN tng quát ca Vietinbank 45
Hình
2.1  th Histogram 63

1

M U
1. Lý do chn đ tài
Hot đng tín dng là hot đng có nhiu ri ro nht trong nhng hot đng ca các
NHTM, chính vì vy hoàn thin các công c qun lý ri ro tín dng luôn là vn đ quan
trng hàng đu ca các NHTM.  hn ch ri ro, mt trong nhng bin pháp qun tr ca
các Ngân hàng Thng mi là s dng các mô hình phân tích đ chm đim v cht lng,
uy tín tín dng ca các khách hàng t đó có th chn lc các khách hàng tt và có chính sách
phù hp đi vi tng đi tng khách hàng đ hn ch ri ro trong hot đng tín dng. Xp
hng tín dng là c s đ qun tr ri ro tín dng nhm hn ch và gii hn ri ro  mc mc
tiêu, đng thi cng h tr ngân hàng trong vic phân loi n và trích lp d phòng ri ro,
tin ti mc đích ti đa hóa li nhun và bo v s n đnh ca h thng ngân hàng. i vi
th trng tài chính hin nay ti Vit Nam, vic xp hng tín dng đã dn th hin vai trò
quan trng đi vi vic hn ch ri ro tín dng. Khá nhiu các mô hình đánh giá xp hng
tín dng đang đc s dng ti các ngân hàng thng mi cùng vi các t chc xp hng tín
nhim quc t uy tín đã có mt ti th trng Vit Nam nh Fitch Ratings, Moody’s, S&P…
Tuy nhiên, hiu qu trong vic xp hng tín dng thc t còn nhiu tn ti do th trng tài
chính Vit Nam còn s khai, cht lng và đ tin cy ca thông tin không cao, bên cnh đó
mt s các mô hình tài chính đòi hi b dày v c s d liu trong khi h thng lu tr thông
tin ca Vit Nam còn kém và thm chí là không có h thng lc thông tin. Do đó vic nghiên
cu nâng cao cht lng xp hng tín dng là cn thit và là đ tài cn đc quan tâm đu t
ti các NHTM.
2. ụ ngha khoa hc và thc tin ca đ tài.
Vic xây dng mt mô hình xp hng tín dng chun theo thông l quc t và đc thù
hot đng kinh doanh ca các khách hàng vay vn ti Vit Nam là cn thit, tuy nhiên, do b
ch tiêu trong h thng xp hng bao gm các bin đnh tính và đnh lng nên nghip v
chm đim tín dng thc t còn b nh hng rt nhiu bi yu t ch quan và trình đ

2

chuyên môn ca ngi chm đim. Do vy, đi vi các Ngân hàng thng mi, ngoài vic
xây dng mt mô hình xp hng có cht lng cao và n đnh, vic tìm ra cách thc và c
ch kim soát tính xác thc ca kt qu xp hng tín dng ca các khách hàng vay vn s
giúp đánh giá chính xác cht lng khon n và kh nng xy ra tn tht trong hot đng tín
dng do khách hàng không thc hin hoc không có kh nng thc hin ngha v ca mình
theo cam kt. Ngoài ra, nó s giúp phát hin sm các khon n có vn đ, đánh giá đúng
mc đ ri ro ca các khon n đ chuyn sang nhóm n thích hp; xác đnh s d phòng
ri ro cn trích lp cho nhng tn tht có th xy ra do khách hàng không thc hin hoc
thc hin không đy đ ngha v theo cam kt. Trc các yêu cu cp thit v vic tìm ra c
ch giám sát phi ci to nâng cp h thng xp hng tín dng ni b, đ tài này s bao gm
mt s các nghiên cu v các h thng chm đim xp hng tín dng hin đang đc áp
dng ti các t chc chm đim uy tín quc t, kt hp vi mt s mô hình đánh giá xp
hng doanh nghip và trên nn tng h thng xp hng hin ti ca Vietinbank, s tìm ra mt
s đim trng yu ca h thng xp hng tín dng đ giúp cho các cp qun lý chc nng
trong ngân hàng có c ch giám sát phù hp đi vi vic chm đim tín dng cho khách
hàng, bên cnh đó s đ xut mt s ci tin cho h thng XHTD ca Vietinbank.
3. Mc tiêu nghiên cu.
H thng hoá nhng vn đ c s lý lun v XHTD doanh nghip, vai trò ca h thng
XHTD doanh nghip trong hot đng tín dng ti các NHTM. Gii thiu các phng pháp,
mô hình dùng trong đánh giá XHTD doanh nghip ca mt s t chc chm đim uy tín hin
đang áp dng trên th gii và ca các NHTM ti Vit Nam và ca các NHTM ti Vit Nam
t đó đa ra bài hc kinh nghim đi vi Vietinbank – Chi nhánh 8.
Phân tích, đánh giá thc trng tín dng và h thng XHTD doanh nghip đang áp dng
ti Ngân hàng TMCP Công thng Vit Nam – Chi nhánh 8 đ thy nhng kt qu đã đt
đc và nhng tn ti ca h thng. ng thi so sánh H thng XHTD doanh nghip ti
Vietinbank – Chi nhánh 8 vi H thng XHTD doanh nghip ti BIDV đ có cái nhìn tng
3

th s ging và khác nhau trong cách đánh giá, phân loi khách hàng t đó thy đc u
đim cng nh tn ti ca H thng.
Trên c s tip cn các lý thuyt hin đi v xp hng tín dng, kim chng b ch tiêu
tài chính trong h thng XHTD doanh nghip ti Vietinbank – Chi nhánh 8 bng mô hình
logit đ d đoán nguy c phá sn và xp hng ri ro tín dng.
 xut mt s gii pháp nhm hoàn thin H thng XHTD doanh nghip, nâng cao
hiu qu qun tr ri ro tín dng ti Vietinbank – Chi nhánh 8.
4. i tng và phm vi nghiên cu.
Trong khuôn kh gii hn ca đ tài, đi tng nghiên cu là h thng xp hng tín
dng ca Vietinbank – Chi nhánh 8 đc thc nghim và ci tin trên phm vi các khách
hàng ca Vietinbank – Chi nhánh 8 t nm 2010 đn thi đim hin ti. Nghiên cu s tp
trung vào h thng chm đim áp dng cho Khách hàng doanh nghip ti Vietinbank.
5. Phng pháp lun nghiên cu và tip cn
Vic nghiên cu đ tài thc hin theo phng pháp tip cn và nghiên cu thc nghim
đ t đó đa ra kt lun và đ xut các gii pháp. Lun vn cng s dng mt s các kin
thc v hi quy Logistic bng phn mm SPSS đ kim đnh mi tng quan ca các ch
tiêu tài chính trong h thng đi vi kh nng tr n ca DN, t đó phân tích hin trng,
kim chng các ch tiêu này và mnh dn đa ra các góp ý sa đi nhm hoàn thin hn mô
hình XHTD ti Vietinbank – Chi nhánh 8.
D liu nghiên cu đc ly t BCTC nm 2012 và kh nng tr n ca 76 doanh
nghip đang có quan h tín dng ti Vietinbank – Chi nhánh 8. X lý s liu bng phn mm
SPSS đ c lng mô hình hi quy logit.
6. Kt cu ca lun vn
Kt cu ca đ tài bao gm 03 phn chính:
 Chng 1: Nhng vn đ c bn v Xp hng tín dng Doanh nghip ti các Ngân hàng
thng mi.
4

 Chng 2: Thc trng H thng Xp hng tín dng doanh nghip ti Ngân hàng TMCP Công
thng Vit Nam – Chi nhánh 8.

 Chng 3: Các gii pháp, kin ngh nhm hoàn thin H thng Xp hng tín dng Doanh
nghip ti Ngân hàng TMCP Công thng Vit Nam – Chi nhánh 8.





















5

CHNG 1: NHNG VN  C BN V XP HNG TÍN DNG DOANH
NGHIP TI CÁC NGÂN HÀNG THNG MI
1.1. Tng quan v xp hng tín dng.
1.1.1. Khái nim xp hng tín dng.
XHTD và s phân bit XHTD vi xp hng tín nhim: Hai khái nim xp hng tín dng

và xp hng tín nhim, tuy cùng đc dch t ting Anh “credit rating”, nhng chúng không
đng nht. Xp hng tín nhim là mt phm trù ln hn xp hng tín dng, mc dù ý ngha
đu có th tng t là cách đánh giá kh nng tr n trong tng lai, nhng chúng có đi
tng, chc nng, mc đích riêng. ng thi, thông tin XHTD không đc công b rng rãi
mà ch nhng đi tng theo quy đnh và có đng kí mua mi đc bit kt qu xp hng
đó. Trong xp hng tín nhim, ngi tr phí dch v không phi là t chc đc xp hng,
mà là nhng ngi hi tin. Do đó, mt DN có th dùng kt qu xp hng tín nhim đ làm
c s cho vic vay ngân hàng, nhng tt nhiên không th s dng kt qu xp hng tín dng
đ làm c s cho vic phát hành chng khoán.
Tuy vy bn cht xp hng tín nhim hay xp hng tín dng thì đu gm 2 công đon
chính: phân tích, đánh giá chm đim và xp hng khách hàng tín dng.
V đnh ngha, mi t chc tài chính đnh ngha “credit rating” khác nhau, nhng ni dung
ct lõi đu bao hàm ý kin đánh giá cht lng tín dng hay kh nng tr n ca ch th
phát hành.
 Theo Standard & Poor’s, xp hng tín dng là nhng ý kin đánh giá v ri ro tín dng,
kh nng và s sn sàng thanh toán các ngha v tài chính mt cách đy đ và đúng hn
ca mt ch th phát hành, nh mt doanh nghip, mt chính ph hoc mt y ban nhân
dân. Xp hng tín dng cng đ cp đn cht lng tín dng ca mt khon n riêng l,
nh mt trái phiu doanh nghip hoc mt trái phiu ca chính quyn đa phng, và
xác sut tng đi mà khon phát hành đó có th v n
6

 Theo công ty Moody’s thì “xp hng tín nhim là ý kin v kh nng và s sn sàng ca
mt nhà phát hành trong vic thanh toán đúng hn cho mt khon n nht đnh trong
sut thi hn tn ti ca khon n”.
 Theo công ty c phn Xp hng tín nhim Vit Nam thì: “XHTN là vic phân loi, sp
xp mt đi tng trên c s đo lng ri ro tín dng”.
 Theo Hip hi các nhà đu t tài chính Vit Nam: “ Xp hng tín dng doanh nghip là
đánh giá kh nng ca doanh nghip thc hin thanh toán đúng hn mt ngha v tài
chính”

Trc nhiu tên gi và đnh ngha khác nhau khi nói đn thut ng “ credit ratings”,
trong phm vi lun vn vi đ tài xp hng tín dng ni b ca doanh nghip vay vn, lun
vn thng nht thut ng xp hng tín dng đ gi thay cho quá trình đánh giá phân tích và
đnh dng ri ro ca khách hàng trong quan h tín dng vi NHTM. Do vy t các đnh
ngha trên có th đnh ngha nh sau: “xp hng tín dng doanh nghip là vic đa ra nhn
đnh v mc đ tín nhim đi vi trách nhim tài chính, hoc đánh giá mc đ ri ro tín
dng ph thuc vào các yu t bao gm nng lc tài chính, tình hình hot đng kinh doanh
hin ti và trin vng phát trin trong tng lai ca doanh nghip đc xp hng, kh nng
d v n khi các điu kin kinh doanh thay đi, ý thc và thin chí tr n ca ngi vay t
đó xác đnh đc mc đ ri ro không tr đc n và kh nng tr n trong tng lai”.
1.1.2.c đim ca xp hng tín dng.
Xp hng tín dng có mt vài đc đim cn bn nhng d nhm ln nh sau:
 Xp hng tín dng phn ánh cái nhìn t tng lai. Trong phân tích tín dng, t chc xp
hng đánh giá các thông tin lch s, các thông tin hin ti và c lng tác đng tim nng
ca nhng s kin tng lai có th d báo đc. Vì vy, ý kin phân loi không ch phn
ánh ri ro tín dng hin ti mà còn hng đn tng lai, nên nó hu ích c cho nhà đu t
ngn hn và dài hn.
 Xp hng tín dng không đm bo tuyt đi cht lng tín dng và ri ro tín dng trong
tng lai. Vì các s kin trong tng lai không th nhìn thy trc, nên xp hng tín dng là
7

ngành khoa hc không chính xác. Nó ch đa ra ý kin tng đi v ri ro tín dng t thp
đn cao ca ch th đi vay hoc mt khon vay c th.
 Xp hng tín dng không phi là ch báo v mc đ thanh khon hay đo lng giá tr
ca các chng khoán trên th trng.
 Xp hng tín dng không phi là li khuyên tài tr, mua, bán hoc nm gi các công c
n. Xp hng tín dng ch là mt trong nhng nhân t mà các nhà đu t có th s dng đ
tham kho bên cnh các nhân t khác nh danh mc đu t, chin lc đu t, thi hn đu
t, giá tr chng khoán n đã điu chnh ri ro trc khi ra quyt đnh đu t và tài tr.
1.1.3.S cn thit ca H thng xp hng tín dng doanh nghip.

1.1.3.1 i vi h thng Ngân hàng thng mi.
 Do yêu cu hn ch ri ro tín dng.
Nm 2012, mt nm đy nhng khó khn th thách đi vi nn kinh t nói chung và đi
vi h thng Ngân hàng nói riêng vi 3 nhim v ht sc nng n đó là c cu li các doanh
nghip, hot đng đu t và c cu li h thng ngân hàng. C cu li h thng ngân hàng là
mt công vic ht sc khó khn, phc tp – đây không ch là nhim v ca toàn ngành ngân
hàng mà trong đó còn là nhim v ca các doanh nghip và toàn xã hi.  c cu li h
thng ngân hàng đt kt qu, công vic đu tiên phi gii quyt tt và phi gii quyt trc
là vn đ n xu  các TCTD và NHTM. Theo báo cáo ca NHNN, cho đn thi đim tháng
07/2013, n xu ca toàn ngành lên ti trên 148 ngàn t đng chim trên 4.56% tng d n
ca các NHTM và TCTD. T l n xu cao nh hin nay là h qu tt yu ca nhiu nm
cht lng tín dng yu kém  các NHTM mà mt trong nhng nguyên nhân chính là qun
tr ri ro tín dng ca NHTM yu kém. Do vy, nu chúng ta ch quan tâm đn x lý n xu
mà không thc hin ngay và đng thi các gii pháp đ nâng cao cht lng tín dng thì sau
vài nm tip theo n xu còn nhiu hn vi nhng tác hi ln hn bây gi và không bao gi
gii quyt đc trit đ.
Mt khác, đ phát trin và tng trng kinh t, l đng nhiên phi thúc đy và kích
thích đu t và nh vy phi tng trng tín dng. Tuy nhiên nu ch tng trng tín dng
8

thì cha đ, điu quan trng là cht lng và hiu qu ca tín dng. Nu ch quan tâm đn
tng trng tín dng đ tng trng kinh t mà không quan tâm ti cht lng và hiu qu
tín dng thì đng nhiên sau mt thi gian s phi gii quyt nhng khon n xu khng l
nh hin nay. Do vy đ gii quyt trit đ n xu, vn đ quan trng phi nâng cao cht
lng tín dng, trong đó xp hng tín dng khách hàng là mt trong nhng bin pháp ht sc
quan trng đ nâng cao cht lng tín dng  các TCTD.
 Do yêu cu la chn khách hàng cho vay.
La chn khách hàng cho vay luôn là mt quyt đnh quan trng trong hot đng tín
dng ca ngân hàng. Khi đa ra quyt đnh la chn không phù hp có th dn đn ri ro rt
ln do khách hàng không tr đc n. Da vào c s nào đ ngân hàng quyt đnh cho vay

hay t chi cho vay? Khi xem xét quyt đnh cho vay ngân hàng thng cn c vào tài sn
đm bo, phng án sn xut kinh doanh, tình hình tài chính, kh nng tr n… Tuy nhiên
khi đã có h thng XHTD, ngân hàng có th cn c vào kt qu XHTD đ la chn khách
hàng đt quan h. Ch nhng khách hàng có kt qu xp hng t mt mc ri ro nào đó ngân
hàng mi xem xét cho vay.
  h tr phân loi n và trích d phòng ri ro.
Theo quy đnh ca ngân hàng nhà nc Vit Nam ti Quyt đnh s 493/2005/Q-
NHNN ngày 22/04/2005, thì các t chc tín dng phi xây dng h thng xp hng tín dng
ni b đ h tr cho vic phân loi n, qun lý cht lng tín dng phù hp vi phm vi
hot đng, tình hình thc t ca t chc tín dng. Vic h tr ca h thng tín dng ni b
đc đc th hin  ch kt qu xp hng tín dng khách hàng ca h thng xp hng tín
dng ni b s làm cn c đ tính toán và trích lp d phòng ri ro. H thng xp hng tín
dng ni b ti thiu phi bao gm :
(1) Các c s pháp lý liên quan đn thành lp và ngành ngh kinh doanh ca khách
hàng;
(2) Các ch tiêu kinh t tng hp liên quan đn tình hình kinh doanh tài chính, tài sn,
kh nng thc hin ngha v tài chính theo cam kt;
9

(3) Uy tín đi vi t chc tín dng đã giao dch trc đây;
(4) Các tiêu chí đánh giá khách hàng chi tit, c th, có h thng (đánh giá yu t
ngành ngh đa phng) trên c s đó xp hng c th đi vi khách hàng.
Mi nm t chc tín dng phi đánh giá li h thng XHTD ni b và chính sách d
phòng ri ro cho phù hp vi tình hình thc t và các quy đnh ca pháp lut.
 Xây dng chính sách khách hàng.
Chính sách khách hàng ca ngân hàng s đc áp dng cho tng nhóm khách hàng da
trên kt qu xp hng. Chính sách khách hàng bao gm :
- Chính sách cp tín dng: tùy thuc vào th hng xp hng ca doanh nghip mà ngân
hàng có th cung cp cho khách hàng nhng sn phm tín dng khác nhau. Nhng khách
hàng có th hng tín dng cao s đc ngân hàng cung cp không gii hn các sn phm tín

dng nh cho vay ngn hn theo hn mc, cho vay trung và dài hn…
- Chính sách lãi sut: cn c vào mc xp hng khách hàng, ngân hàng s áp dng các
mc lãi sut khác nhau. Nhng khách hàng có th hng xp hng cao s đc nhng mc lãi
sut u đãi hn so vi nhng khách hàng có th hng xp hng thp.
- Chính sách TSB tin vay: cn c vào kt qu xp hng tín dng, ngân hàng s đa ra
các chính sách đm bo tin vay khác nhau nh không cn tài sn đm bo, đm bo bng
tài sn hình thành t vn vay, đm bo bng tài sn ca khách hàng vay hoc ca bên th ba.
- Chính sách các loi phí: nhng khách hàng có mc đ ri ro thp s đc ngân hàng áp
dng các loi phí thp hn so vi các khách hàng có đ ri ro cao hn.
1.1.3.2. i vi th trng tài chính.
Ngày nay hu ht nhng th trng chng khoán ca các nc trên th gii đu tn ti
các t chc xp hng, đây là xu th phù hp vi điu kin kinh t th gii hin nay, vì kt
qu xp hng tín dng là mt ngun cung cp thông tin cho nhng nhà đu t, kt qu xp
hng tín dng làm xóa tan đi khong ti thông tin gia ngi cho vay và ngi đi vay. Vai
trò quan trng ca xp hng tín dng trên th trng tài chính là :
10

- Các nhà đu t s dng kt qu xp hng tín dng đ thc hin chin lc đu t sao
cho ri ro thp nht nhng kt qu đt đc nh mong mun.
- Các t chc đi vay, cn huy đng vn s dng kt qu xp hng tín dng đ to nim tin
vi nhà đu t, t đó thc hin đc chin lc huy đng vn vi chi phí thp, huy đng
lng vn nh mong mun.
- Thông qua xp hng tín dng, các t chc khác s dng kt qu xp hng tín dng đ
qung bá hình nh ca t chc mình, cung cp thông tin cho các đi tác, to nim tin ca th
trng.
1.1.3.3. i vi doanh nghip đc xp hng.
 đánh giá mc đ tín nhim ca th trng đi vi bn thân doanh nghip. Xp hng
tín dng do mt t chc đc lp thc hin, kt qu này có th phn ánh mc đ tín nhim
ca th trng đi vi doanh nghip, kt qu XHTD cao hay thp cho thy mc đ tín nhim
ca th trng cao hay thp đi vi doanh nghip.

To nim tin đi vi nhà đu t, ngi cho vay đ tng kh nng huy đng vn.
Kt qu xp hng cho bit mc đ ri ro khi cho doanh nghip vay hay đu t vào doanh
nghip, kt qu XHTD càng cao cho thy ri ro thp, nhà đu t s yên tâm hn khi đu t
vào doanh nghip.
Các doanh nghip thông qua kt qu XHTD đ qung bá hình nh ca doanh nghip
mình. Công b kt qu XHTD cng là mt cách đ qung bá hình nh ca doanh nghip,
công b cho th trng tình hình hot đng và minh bch các thông tin.
1.2. Phng pháp và các ch tiêu xp hng tín dng.
1.2.1. Các phng pháp xp hng tín dng.
Hin nay có hai phng pháp ph bin trong xp hng tín dng là phng pháp mô hình
toán hc và phng pháp chuyên gia. Nhng t chc xp hng tín nhim ln, có uy tín trên
th gii nh Standard and Poor’s, Moody’s, Fitch… có th phát trin các phng pháp riêng,
nhng v c bn vn da trên phân tích đnh tính và đnh lng và đa ra các h thng ch
s xp hng tín dng đc trng ca mình.
11

- Phng pháp mô hình toán hc: là phng pháp ch yu tp trung vào các d liu
đnh lng và kt hp cht ch vi mô hình toán hc. Thông qua mô hình toán hc, các
t chc xp hng có th đánh giá cht lng tài sn, kh nng sinh li, kh nng tr
n…
- Phng pháp chuyên gia: đ đánh giá kh nng thanh toán n ca đi tng cn xp
hng, các nhà phân tích (trên c s s kt hp ca mt nhóm chuyên gia) s da trên các
thông tin t báo cáo ca đi tng cn xp hng, thông tin th trng, thông tin phng
vn t lãnh đo ca doanh nghip… đ đánh giá tình hình tài chính, qun tr doanh
nghip, chin lc và chính sách qun tr ri ro ca doanh nghip… t đó đa ra mc
xp hng.
Có th thy rng, v c bn, vic xp hng s cn c vào các ch tiêu tài chính (da trên
các báo cáo tài chính ca doanh nghip…) và các ch tiêu phi tài chính (c cu t chc, qun
tr điu hành…) đ làm c s xp hng. Các ch tiêu s đc phân tích và chun hóa thành
thang đim đ đánh giá, so sánh…

1.2.2. Các ch tiêu xp hng tín dng ti Ngân hàng thng mi.
1.2.2.1. Ch tiêu tài chính.
Trên th gii hin nay, phng pháp đc s dng rng rãi nht trong công tác chm
đim các ch tiêu tài chính là s dng nhóm 7 ch tiêu: T l trang tri li nhun trc thu;
òn cân n; Lung tin mt; Tài sn ròng; Tài sn vô hình;  tui và tình trng ca máy
móc thit b; Vn lu đng. Tuy nhiên, các NHTM Vit Nam thng áp dng nhóm 4 ch
tiêu tài chính: Ch tiêu thanh khon; Ch tiêu hot đng; Ch tiêu cân n; Ch tiêu thu nhp.
Mt là, nhóm ch tiêu thanh khon là nhóm ch tiêu đc s dng đ đánh giá kh
nng đáp ng các khon n ngn hn ca DN. Nhóm này gm 3 ch tiêu:
 Kh nng thanh toán hin hành

12

T s này cho bit mc đ các khon n ca các ch n ngn hn đc trang tri bng
các tài sn có th chuyn đi thành tin trong mt giai đon tng đng vi thi hn ca
các khon n đó. Khi giá tr ca h s này gim, chng t kh nng tr n ca DN gim và
cng là du hiu báo trc nhng khó khn tài chính tim tàng và ngc li. Tuy nhiên, nu
h s này tng quá cao có ngha là DN đã đu t quá nhiu vào tài sn ngn hn, cho thy
DN s dng không hiu qu tài sn ngn hn do quá nhiu tin mt nhàn ri hay có quá
nhiu n phi đòi…
 Kh nng thanh toán nhanh

T s này cho bit kh nng chuyn đi các tài sn Có ca DN thành tin đ đáp ng
yêu cu thanh toán cp thit các khon n. Giá tr này càng cao thì mc đ ri ro v thanh
toán ca DN càng thp. Tuy nhiên, nu duy trì  mc cao thì hiu qu qun lý tài sn lu
đng ca DN cha tt vì nhng tài sn này có t l sinh li thp đi vi DN.
 Kh nng thanh toán tc thi

T s này phn ánh kh nng thanh toán tc thi ca DN bng ngun vn bng tin mà
không b chi phi bi thi gian chuyn đi ca hàng tn kho và các khon phi thu.

Hai là, nhóm ch tiêu hot đng là nhóm ch tiêu đc trng cho vic s dng tài
nguyên, ngun lc ca DN, đc s dng đ đánh giá hiu qu s dng tài sn ca DN.
 Vòng quay hàng tn kho:

Là ch tiêu quan trng đ đánh giá hot đng sn xut kinh doanh ca DN.
 Vòng quay khon phi thu:

13

ánh giá tc đ thu hi các khon n ca DN. H s này càng cao th hin DN thu hi
vn nhanh.
 K thu tin bình quân:

c s dng đ đánh giá kh nng thu tin trong thanh toán trên c s các khon phi
thu và doanh thu bình quân mt ngày. Tuy nhiên, các khon phi thu ln hay nh còn ph
thuc vào chính sách tín dng thng mi ca DN và các khon tr trc. Trong trng hp
DN mun chim lnh th trng thông qua bán hàng tr chm hay tài tr cho các chi nhánh
đi lý nên làm cho k thu tin bình quân cao.
 H s s dng tài sn:

Cho bit hiu qu s dng mt đng vn đu t vào DN to ra đc bao nhiêu đng
doanh thu trong k. H s này càng cao th hin hiu qu hot đng nhm tng th phn và
sc cnh tranh DN.
Ba là, nhóm ch tiêu v cân n phn ánh mc đ n đnh và t ch tài chính cng nh
kh nng s dng n vay ca DN, đo lng phn vn góp ca các ch s hu DN so vi
phn tài tr ca các ch n ca DN. òn cân n làm gia tng kh nng to ra li nhun đng
thi cng làm gia tng ri ro cho công ty và các ch n. Trong giai đon kinh t thnh
vng, nhng DN s dng nhiu n vay s có c hi phát trin nhanh hn, ngc li, trong
thi k kinh t suy thoái, DN nào s dng nhiu n vay s có nguy c v n cao hn. Do
vây, h s đòn cân n có ý ngha rt quan trng khi thc hin phân tích, XHTD DN. Nhóm

này gm các ch tiêu:
 H s n:

14

c s dng đ xác đnh ngha v ca ch DN đi vi các ch n trong vic góp vn,
nó cho bit mt đng tài sn DN thì có bao nhiêu đng hình thành do đi vay. Ch tiêu này
càng cao thì kh nng gp ri ro ln, DN d ri vào tình trng mt kh nng thanh toán.
 H s t tr n:

Ch tiêu này phn ánh kh nng đc lp v tài chính ca DN. Nó đc đo bng t s gia
n phi tr và vn ch s hu. T l này càng nh thì giá tr vn ch s hu càng ln có
ngha là kh nng tài chính ca DN càng tt. Ngc li nu t l này càng cao thì có th DN
đang không th tr đc các khon n theo nhng điu kin tài chính tht cht hoc có s
kém ci trong qun lý hoc có th kém đi do gánh nng t vic thanh toán lãi vay.
 T l n quá hn/Tng d n NH:

H s này cho bit vic hoàn tr vn vay NH ca DN, th hin s lành mnh v tài chính
ca NH cng nh thái đ hp tác ca DN.
 H s kh nng thanh toán lãi vay

H s này phn ánh kh nng trang tri các khon n t kt qu hot đng kinh doanh.
Nu h s này quá nh hoc có giá tr âm thì DN khó có kh nng tr đc lãi.
Th t, nhóm ch tiêu thu nhp phn ánh hiu qu sn xut kinh doanh tng hp nht
ca mt DN. Nhóm này gm 3 ch tiêu:
 Ch s li nhun ròng trên doanh thu (ROS):