HOÀN THIỆN DỰ TOÁN NGÂN SÁCH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN SỮA VIỆT NAM.PDF

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH


NGUYN TRÍ MINH


HOÀN THIN D TOÁN NGÂN SÁCH TI
CÔNG TY C PHN SA VIT NAM



LUN VN THC S KINH T




TP. H Chí Minh - 2013



B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH



NGUYN TRÍ MINH

HOÀN THIN D TOÁN NGÂN SÁCH TI
CÔNG TY C PHN SA VIT NAM

CHUYÊN NGÀNH:
K TOÁN
MÃ S:
60340301

LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC: TS. HUNH C LNG



TP. H Chí Minh – 2013


LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cu ca riêng tôi. Nhng thông
tin v quy trình lp d toán ngân sách đc mô t theo thc t, còn nhng thông tin
v s liu đã đc điu chnh li vì mc tiêu đm bo tính bo mt thông tin doanh
nghip. Nhng kt lun trong lun vn cha tng đc công b  bt k tài liu nào
khác.
TÁC GI LUN VN

NGUYN TRÍ MINH

MC LC
TRANG PH BÌA
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC CH VIT TT
DANH MC BNG BIU
M U
1. Lý do chn đ tài
2. Mc tiêu ca đ tài
3. i tng nghiên cu
4. Phm vi nghiên cu
5. Phng pháp nghiên cu
5.1. Phng pháp lun nghiên cu
5.2. Phng pháp nghiên cu c th
5.3. Tng quan các nghiên cu trc
6. B cc lun vn
Trang
CHNG 1 – TNG QUAN V D TOÁN NGÂN SÁCH 1
1. ABC
1.1. Khái nim d toán ngân sách 1
1.2. Phân loi d toán ngân sách 1
1.2.1. Phân loai d toán ngân sách theo thi gian 1
1.2.1.1. D toán ngân sách ngn hn 1
1.2.1.2. D toán ngân sách dài hn 2
1.2.2. Phân loi d toán ngân sách theo chc nng 2
1.2.2.1. D toán hot đng 2
1.2.2.2. D toán tài chính 3


1.2.3. Phân loi d toán ngân sách theo phng pháp lp 3

1.2.3.1. D toán ngân sách linh hot 3
1.2.3.2. D toán ngân sách c đnh 4
1.2.4. Phân loi d toán ngân sách theo mc đ phân tích 4
1.2.4.1. D toán ngân sách t gc 4
1.2.4.2. D toán ngân sách cun chiu 5
1.3. Vai trò ca d toán ngân sách 6
1.4. Mô hình lp d toán ngân sách 10
1.4.1. Mô hình 1 – Mô hình n đnh thông tin t trên xung 10
1.4.2. Mô hình 2 – Mô hình thông tin phn hi 11
1.4.3. Mô hình 3 – Mô hình thông tin t di lên 13
1.5. Quy trình lp và qun lý d toán ngân sách trong doanh nghip 15
1.6. Trình t lp và ni dung các d toán ngân sách trong doanh nghip 22
1.6.1. D toán tiêu th 25
1.6.2. D toán sn xut 25
1.6.3. D toán chi phí nguyên vt liu 26
1.6.4. D toán chi phí nhân công 27
1.6.5. D toán chi phí sn xut chung 28
1.6.6. D toán chi phí bán hàng và D toán chi phí qun lý doanh nghip 28
1.6.7. D toán giá vn hàng bán 29
1.6.8. D toán tin 29
1.6.9. D toán báo cáo kt qu hot đng kinh doanh 30
1.6.10. D toán bng cân đi k toán 30
TÓM TT CHNG 1 31
CHNG 2 – THC TRNG CÔNG TÁC D TOÁN NGÂN SÁCH TI
CÔNG TY C PHN SA VIT NAM 33
2. ABC
2.1. Tình hình t chc qun lý sn xut kinh doanh và t chc công tác k toán
ti Công ty C phn Sa Vit Nam 33

2.1.1. Tình hình t chc qun lý sn xut kinh doanh ti Công ty C phn
Sa Vit Nam 33
2.1.1.1. Quá trình hình thành và phát trin ca Công ty C phn Sa
Vit Nam 33
2.1.1.2. Chc nng và Nhim v ca Công ty C phn Sa Vit Nam . 35
2.1.1.3. Qui mô ca Công ty C phn Sa Vit Nam 36
2.1.1.4. C cu t chc và các đn v hot đng 37
2.1.1.5. Quy trình và Công ngh ca Công ty C phn Sa Vit Nam . 39
2.1.1.6. Mt s ch tiêu kt qu sn xut kinh doanh ca Công ty C
phn Sa Vit Nam 41
2.1.1.7. Thun li, khó khn và phng hng phát trin ca Công ty
C phn Sa Vit Nam 42
i. Thun li 42
ii. Khó khn 42
iii. Phng hng phát trin 42
2.1.2. Tình hình t chc công tác k toán ti Công ty C phn Sa Vit Nam 43
2.1.2.1. Các Ch đ và Chính sách k toán áp dng ti Công ty C phn
Sa Vit Nam 43
2.1.2.2. T chc h thng s sách k toán ti Công ty C phn Sa Vit
Nam 44
2.1.2.3. T chc b máy k toán ti Công ty C phn Sa Vit Nam 47
2.2. Thc trng công tác d toán ngân sách ti Công ty C phn Sa Vit Nam 48
2.2.1. Mô hình lp d toán ngân sách 48
2.2.2. Quy trình lp và qun lý d toán ngân sách 48
2.2.2.1. Giai đon chun b – Lp k hoch nm 50
2.2.2.2. Giai đon son tho – Lp các d toán ngân sách 51
2.2.2.3. Giai đon dõi theo – Qun lý ngân sách 55
2.2.3. Thc trng lp các d toán ngân sách ti Công ty C phn Sa Vit
Nam 63

2.2.3.1. D toán tiêu th 63
2.2.3.2. D toán sn xut 65
2.2.3.3. D toán chi phí nguyên vt liu trc tip 65
2.2.3.4. D toán chi phí nhân công trc tip 67
2.2.3.5. D toán chi phí sn xut chung 68
2.2.3.6. D toán giá thành 68
2.2.3.7. D toán chi phí bán hàng 69
2.2.3.8. D toán chi phí qun lý doanh nghip 69
2.2.3.9. D toán báo cáo kt qu hot đng kinh doanh 70
2.2.3.10. D toán báo cáo lu chuyn tin t 71
2.2.3.11. D toán bng cân đi k toán 72
2.2.4. ánh giá thc trng công tác d toán ngân sách ti Công ty C phn
Sa Vit Nam 73
2.2.4.1. u đim 73
i. Môi trng d toán ngân sách 73
ii. Mô hình lp d toán ngân sách 73
iii. Qui trình d toán ngân sách 73
iv. Công tác lp các d toán ngân sách 75
2.2.4.2. Nhc đim 76
i. Môi trng d toán ngân sách 76
ii. Qui trình lp d toán ngân sách 76
iii. Công tác lp các d toán ngân sách 76
TÓM TT CHNG 2 79
CHNG 3 – HOÀN THIN CÔNG TÁC D TOÁN NGÂN SÁCH TI
CÔNG TY C PHN SA VIT NAM 80
3. ABC
3.1. Quan đim hoàn thin 80
3.2. Hoàn thin công tác d toán ngân sách ti Công ty C phn Sa Vit Nam80
3.2.1. Hoàn thin mô hình lp d toán ngân sách 81

3.2.2. Hoàn thin qui trình lp d toán ngân sách 83
3.2.3. Hoàn thin vic lp các d toán ngân sách 85
3.2.3.1. Hoàn thin d toán tiêu th 85
3.2.3.2. Hoàn thin d toán chi phí nguyên vt liu 86
3.2.3.3. Hoàn thin d toán chi phí nhân công 88
3.2.3.4. Hoàn thin d toán chi phí sn xut chung 89
3.2.3.5. Hoàn thin d toán giá thành 92
3.2.3.6. Hoàn thin d toán thu tin 93
3.2.4. Mt s gii pháp h tr khác đ hoàn thin công tác d toán ngân sách
ti Công ty C phn Sa Vit Nam 97
TÓM TT CHNG 3 98
Ý NGHA VÀ KT LUN 99
TÀI LIU THAM KHO 100
PH LC 101



DANH MC CÁC CH VIT TT
DTNS: D toán ngân sách
Vinamilk: Công ty C phn Sa Vit Nam
CBCNV: Cán b công nhân viên
CP SXC: Chi phí Sn xut chung
CP BH: Chi phí Bán hàng
CP QLDN: Chi phí Qun lý doanh nghip
NVL: Nguyên vt liu
NC: Nhân công
Ban TG: Ban Tng giám đc
P.MKT: Phòng Marketing

P.KD: Phòng Kinh doanh
P.XNK: Phòng Xut nhp khu
BP.KH: B phn K hoch
NM: Nhà máy
P.DA: Phòng D án
P.NS: Phòng Nhân s
L TL-TN & BH: Lao đng Tin lng Thu nhp và Bo him
TTNCSP Trung tâm Nghiêm cu sn phm
P.HKSNS Phòng Hoch đnh Kim soát Ngân sách
CN Chi nhánh
XNKV Xí nghip kho vn
KH K hoch
TNKD Tác nghip kinh doanh




DANH MC BNG BIU
Hình 1.1: Chc nng ca nhà qun tr
Hình 1.2: Vai trò hoch đnh ngân sách
Hình 1.3: Mô hình n đnh thông tin t trên xung
Hình 1.4: Mô hình thông tin phn hi
Hình 1.5: Mô hình thông tin t di lên
S đ 1.6: S đ quy trình qun lý ngân sách
S đ 1.7: Lp d toán tng hp
Bng 2.1: Ch s v qui mô ca Vinamilk
Hình 2.2: C cu vn điu l Vinamilk
S đ 2.3: C cu t chc và các đn v hot đng ca Vinamilk
Bng 2.4: Các công ty con & công ty liên kt
S đ 2.5: Quy trình kim soát cht lng Nguyên vt liu

Bng 2.6: Tóm tt kt qu 05 nm hot đng ca Vinamilk
Biu đ 2.7: Doanh thu – Li nhun – Np Ngân sách nhà nc
S đ 2.8: Trình t ghi s k toán theo hình thc k toán chng t ghi s
S đ 2.9: S đ t chc và c cu qun lý ca b máy k toán ti Vinamilk
S đ 2.10: Qui trình lp k hoch nm
S đ 3.1: S đ mô hình d toán ngân sách hin nay
S đ 3.2: S đ mô hình d toán ngân sách đ xut
S đ 3.3:
Qui trình lp k hoch nm đ xut




M U
1. LÝ DO CHN  TÀI:
Trong bi cnh nn kinh t th trng đòi hi doanh nghip không ngng đi
mi, c cu và nâng cao trình đ qun lý doanh nghip đ tng v th cnh tranh
trên thng trng. Trong bi cnh đó, vic đi mi và hoàn thin công tác d toán
ngân sách ti doanh nghip gi mt v trí quan trng trong vic hoàn thành mc tiêu
ca doanh nghip trong ngn hn cng nh chin lc ca doanh nghip trong dài
hn. Trong bt k doanh nghip nào dù ln hay nh, t nhân hay nhà nc thì công
tác d toán ngân sách ca đn v đó luôn gi vai trò ct lõi cho s phát trin ca
đn v đó. Tuy nhiên, công tác lp d toán ngân sách ti doanh nghip mt cách
chính xác, hiu qu và phn ánh đúng bn cht tim nng thc t ca doanh nghip
là mt công vic khó khn.
D toán ngân sách là vic c th hóa k hoch chin lc trong tng k hot
đng trong ngn hn. Mc đích ch yu ca d toán ngân sách là h tr nhà qun tr
trong vic hoch đnh và kim soát các hot đng sn xut kinh doanh ti doanh
nghip. D toán ngân sách buc các nhà qun tr phi hoch đnh đ x lý trc các
vn đ có th xy ra, giúp cho vic kim soát các hot đng ca doanh nghip bi vì

nó yêu cu các nhân viên thc hin nhng gì đã đ ra. D toán giúp cho các nhà
qun tr gii thích nhng khon chênh lch gia thc t so vi d toán, khuyn
khích các nhà qun tr các cp và nhân viên trong doanh nghip c gng đ thc
hin các ch tiêu d toán đã đ ra.
Công ty C phn Sa Vit Nam – Vinamilk vi s mnh trong hot đng sn
xut kinh doanh ca mình đó chính là: “Vinamilk cam kt mang đn cho cng đng
ngun dinh dng tt nht, cht lng nht bng chính s trân trng, tình yêu và
trách nhim cao ca mình vi cuc sng con ngi và xã hi”. Vi mc tiêu trong
tng lai đó chính là: “Vinamilk tr thành mt trong 50 doanh nghip sa ln nht
th gii vi doanh s 3 t USD vào nm 2017”. Vi mc tiêu phát trin mt cách


mnh m nh trên thì công tác d toán ngân sách nm vai trò ch cht trong chc
nng ca nhà qun tr đó chính là hoch đnh và kim soát. D toán ngân sách s
giúp cho Vinamilk đt đc mc tiêu mà mình đã đ ra. Vic hoàn thin d toán
ngân sách ti Vinamilk s giúp cho công tác d toán ngân sách phát huy ht vai trò
ca nó. T đó, d toán ngân sách s giúp cho nhà qun tr đa ra các quyt đnh
kinh t phù hp và đúng đn đ đt đc mc tiêu mà mình đã đ ra. Hn th na,
vic hoàn thin d toán ngân sách s là mt minh ha thc tin v vai trò ca d
toán ngân sách trong điu hành và qun tr doanh nghip, đó là mt minh ha thc
tin cho các doanh nghip khác.
Vi tm quan trng nh trên ca k toán qun tr nói chung và công tác lp
d toán ngân sách nói riêng đi vi Công ty C phn Sa Vit Nam, tác gi xin
chn đ tài “Hoàn thin d toán ngân sách ti Công ty C phn Sa Vit Nam”
làm lun vn thc s kinh t cho mình. Hoàn thin công tác d toán ngân sách ti
Vinamilk là tht s cn thit bi vì nhng lý do sau:
• D toán ngân sách truyn đt k hoch, mc tiêu, chin lc ca nhà qun tr
đn tt c các b phn trong công ty. T đó, các b phn s ý thc đc công
vic đ hoàn thành tt nhim v đc giao nhm đt đc mc tiêu ca
chính b phn mình và mc tiêu chung ca công ty.

• D toán ngân sách buc nhà qun tr ngh đn k hoch cho tng lai. Nu
không có d tóan ngân sách nhà qun tr s tn rt nhiu thi gian cho vic
x lý tình trng khn cp xy ra hàng ngày trong công ty. D toán ngân sách
s báo trc nhng vn đ khó khn ca công ty cng nh b phn ca chính
mình.
• Thông qua vic lp d toán ngân sách các nhà qun tr phi chú ý đn các
mc tiêu, chin lc kinh doanh và các yu t môi trng bên ngoài tác đng
đn công ty nh đi th cnh tranh, chính sách kinh t ca nhà nc, lut
pháp, lãi sut, nhu cu th trng…Chính vì vy, d toán ngân sách tng


cng nhn thc ca nhà qun tr v môi trng kinh doanh bên ngoài tác
đng đn công ty.
• Trong quá trình lp d toán ngân sách s giúp nhà qun tr có phng hng
và quyt đnh phân phi ngun lc mt cách có hiu qu.
• D toán ngân sách giúp t chc hn ch nhng c gng to dng li ích
riêng l, m rng cách ngh ca nhà qun lý các cp thp vt ra ngoài chính
b phn ca h và loi b nhng thành kin c ý hay vô ý vì li ích cá nhân
ca tng b phn. Tt c mi ngi trong công ty s hng đn mc tiêu và
chin lc chung ca t chc to ra mi liên kt gia các thành viên trong
công ty vi nhau.
• D toán ngân sách to thc đo chun cho vic nhn xét, đánh giá vic thi
hành mi hot đng kinh doanh ca tng b phn trong công ty, đánh giá
hiu qu hot đng ca tng b phn trong công ty. D toán ngân sách d
kin đc chi phí d kin và dòng tin thu, chi ca mi b phn trong công
ty.
2. MC TIÊU CA  TÀI:
Vi lun vn này, tác gi s hng đn các mc tiêu sau:
• H thng hóa nhng vn đ lý lun v d toán ngân sách.
• ánh giá thc trng v công tác d toán ngân sách ti Công ty C phn Sa

Vit Nam.
•  ra nhng gii pháp hoàn thin công tác lp d toán ngân sách ti Công ty
C phn Sa Vit Nam.
3. I TNG NGHIÊN CU:
Lun vn này ch tp trung nghiên cu các vn đ xoay quanh v công tác
lp d toán ngân sách và ch yu là nghiên cu d toán ngân sách ngn hn ti
Công ty C phn Sa Vit Nam. Công tác lp d toán ngân sách ti Công ty C
phn Sa Vit Nam bao gm các vn đ xung quanh vic lp d toán ngân sách,
báo cáo d toán ngân sách và vic kim soát ngân sách ti Công ty C phn Sa


Vit Nam đ cung cp thông tin hu ích cho Nhà qun tr ra quyt đnh phù hp và
đúng đn.
4. PHM VI NGHIÊN CU:
Lun vn đc thc hin nghiên cu ti Công ty C phn Sa Vit Nam và
đc thc hin trong khon thi gian nm 2013.
5. PHNG PHÁP NGHIÊN CU:
5.1. PHNG PHÁP LUN NGHIÊN CU:
Lun vn đc nghiên cu trên c s phng pháp duy vt bin chng.
5.2. PHNG PHÁP NGHIÊN CU C TH:
Phng pháp nghiên cu c th là phng pháp đnh tính. Bên cnh đó, đ
nghiên cu v lý lun và tìm hiu thc tin cng nh gii quyt các vn đ c th,
lun vn còn s dng các phng pháp nh: phng pháp so sánh đi chiu,
phng pháp h thng cu trúc, phng pháp thng kê và phng pháp phân tích.
5.3. TNG QUAN V CÁC NGHIÊN CU TRC:
Các nghiên cu trc có liên quan đn đ tài này:
• Nguyn Thúy Hng, 2012. Xác lp mô hình d toán và báo cáo d toán
ngân sách cho các loi hình doanh nghip trong khu công nghip Biên Hòa.
Thành ph H Chí Minh. Lun vn thc s kinh t, Khoa K toán – kim
toán, i hc Kinh t Thành ph H Chí Minh.

• Nguyn Th Minh c, 2010. D toán ngân sách ti Công ty Pepsico Vit
Nam – Ngành Foods thc trng và mt s gii pháp hoàn thin. Thành ph
H Chí Minh. Lun vn thc s kinh t, Khoa K toán – kim toán, i hc
Kinh t Thành ph H Chí Minh.
• Nguyn Ý Nguyên Hân, 2007. Hoàn thin d toán ngân sách ti Công ty
phân bón Min Nam. Thành ph H Chí Minh. Lun vn thc s kinh t,
Khoa K toán – kim toán, i hc Kinh t Thành ph H Chí Minh.


• Nguyn Th Thu Hin, 2005. Hoàn thin d toán ngân sách ti Công ty 32.
Thành ph H Chí Minh. Lun vn thc s kinh t, Khoa K toán – kim
toán, i hc Kinh t Thành ph H Chí Minh.
• Dng Minh Gii, 2003. Hoàn thin d toán ngân sách ti Công ty đin t
Samsung Vina. Thành ph H Chí Minh. Lun vn thc s kinh t, Khoa K
toán – kim toán, i hc Kinh t Thành ph H Chí Minh.
6. B CC LUN VN:
Ngoài phn m đu và kt lun, ni dung ca lun vn bao gm 3 chng:
• Chng 1 – Tng quan v d toán ngân sách;
• Chng 2 – Thc trng công tác d toán ngân sách ti Công ty C
phn Sa Vit Nam;
• Chng 3 – Hoàn thin công tác d toán ngân sách ti Công ty C
phn Sa Vit Nam.
Ngoài ra, Lun vn còn có phn ph lc trình bày các báo cáo d toán ngân
sách thc t ca Công ty C phn Sa Vit Nam đ minh chng cho nhng vn đ
thc trng ti Công ty C phn Sa Vit Nam đã đc đ cp trong phn ni dung
ca lun vn. Ngoài ra, còn có các báo cáo d toán ngân sách đã đc hoàn thin
theo quan đim ca tác gi lun vn.

1

CHNG 1 – TNG QUAN V D TOÁN NGÂN SÁCH
1. A
1.1. KHÁI NIM D TOÁN NGÂN SÁCH:
D toán ngân sách là mt công c đnh lng phc v cho chc nng hoch
đnh và kim soát ca các nhà qun tr doanh nghip. ó là nhng tính toán d kin
mt cách toàn din và phi hp v cách thc huy đng các ngun lc cho các hot
đng kinh doanh ca mt t chc, đuc xác đnh thông qua các ch tiêu v s lng
và giá tr cho mt khong thi gian c th trong tung lai. Bn cht ca d toán
chính là k hoch hot đng kinh doanh ca doanh nghip trong tng giai đon
đc th hin thông qua ngôn ng k toán qun tr. D toán ngân sách phi đc
phi hp gia các chi tit mt cách toàn din, ngha là mi hot đng giao dch ca
doanh nghip cn phi đc xem xét. Ngân sách đc lp cho tng đn v, tng
phòng ban khác nhau trong doanh nghip phi nghiên cu, cn c vào thc trng
ca các b phn và phi lp mt cách hài hoà tng đi vi nhau. Tng hp d toán
ngân sách  tng b phn s hình thành d toán ngân sách tng th cho toàn b hot
đng ca doanh nghip. (Hunh Li, 2007)
1.2. PHÂN LOI D TOÁN NGÂN SÁCH:
D toán ngân sách là công c qun lý ca nhà qun lý, nó th hin các chc
nng ca nhà qun tr, hai chc nng quan trng nht đó chính là hoch đnh và
kim soát, chính vì th đòi hi nhà qun lý phi am hiu các loi d toán đ có th
vn dng thích ng vi tng nhu cu riêng l và tng hoàng cnh c th ca tng t
chc trong tng thi k, tng giai đon c th đ có s la chn phù hp nht. Do
đó, tùy theo tng cách thc phân loi d toán ngân sách, chúng ta s có các loi d
toán ngân sách sau đây:
1.2.1. Phân loi d toán ngân sách theo thi gian:
1.2.1.1. D toán ngân sách ngn hn:
2

D toán ngân sách ngn hn là d toán đc lp cho k k hoch là mt nm
và đc chia ra tng k ngn hn là hàng quí và hàng tháng. D toán ngân sách

ngn hn thng liên quan đn các hot đng kinh doanh thng xuyên ca t chc
nh mua hàng, bán hàng, thu tin, chi tin, sn xut và .v.v…D toán ngân sách
ngn hn đc lp hàng nm trc khi niên đ k toán kt thúc và đc xem nh là
đnh hng ch đo cho mi hot đng ca t chc trong nm k hoch.
1.2.1.2. D toán ngân sách dài hn:
D toán ngân sách dài hn còn đc gi là d toán ngân sách vn, đây là d
toán đc lp liên quan đn tài sn dài hn, thi gian s dng tài sn vào các hot
đng kinh doanh thng hn mt nm. D toán ngân sách dài hn thng bao gm
vic d toán cho các tài sn ln phc v cho hot đng sn xut và h thng phân
phi nh xây dng c bn, nhà xng, máy móc thit b, công ngh .v.v… đ đáp
ng yêu cu chin lc kinh doanh. c đim c bn ca d toán ngân sách vn là
li nhun d kin ln, mc đ ri ro cao và thi gian thu hi vn dài.
1.2.2. Phân loi d toán ngân sách theo chc nng:
1.2.2.1. D toán hot đng:
D toán ngân sách theo hot đng bao gm các d toán ngân sách liên quan
đn hot đng c th ca doanh nghip.
• D toán tiêu th: nhm d báo tình hình tiêu ca ca công ty trong tng k
d toán;
• D toán sn xut: đc áp dng cho các doanh nghip sn xut nhm d báo
báo sn lng sn xut cn thit cho tiêu th t đó s d toán đc chi phí
sn xut;
• D toán mua hàng: đc dùng cho các doanh nghip thng mi ln sn
xut nhm d báo khi lng hàng hóa cn thit phi đa ra đ đáp ng đ
cho tiêu th và tn kho v.v….

3

1.2.2.2. D toán tài chính:
D toán ngân sách theo tài chính là các d toán liên quan đn vn đ v tin
t, vn đu t, bng cân đi k toán và báo cáo kt qu hot đng kinh doanh trong

k d toán:
• D toán tin t: là k hoch chi tit cho vic thu tin và chi tin ca doanh
nghip trong k d toán.
• D toán vn đu t: là d toán trình bày các tài sn dài hn và vn cn thit
cho hot đng kinh doanh  nhng nm tip theo.
• D toán Bng cân đi k toán; d toán Báo cáo kt qu hot đng kinh
doanh, d toán Báo cáo lu chuyn tin t: là các báo cáo d toán tng hp
s liu tài chính k toán đ phn ánh qui mô, kt qu và tình hình hot đng
sn xut kinh doanh ca doanh nghip trong k d toán.

1.2.3. Phân loi d toán theo phng pháp lp:
1.2.3.1. D toán ngân sách linh hot:
D toán ngân sách linh hot là d toán cung cp cho công ty kh nng c
tính chi phí và doanh thu ti nhiu mc đ hot đng khác nhau. D toán ngân sách
linh hot đc lp theo mi quan h vi quá trình hot đng, giúp xác đnh ngân
sách d kin tng ng  tng mc đ và phm vi hot đng khác nhau. Thông
thng d toán ngân sách linh hot đc lp  ba mc đ hot đng c bn là:
• Mc đ hot đng bình thng;
• Mc đ hot đng kh quan nht;
• Mc đ hot đng bt li nht.
u đim ca d toán ngân sách linh hot là có th thích ng vi s thay đi
ca hot đng kinh doanh, m rng phm vi d toán ngân sách, trách đc vic sa
đi d toán ngân sách mt cách phc tp khi mc đ hot đng thay đi.
4

1.2.3.2. D toán ngân sách c đnh:
D toán ngân sách c đnh là d toán ngân sách ti các s liu tng ng vi
mc đ hot đng đc n đnh trc. D toán ngân sách c đnh ch da vào mt
mc đ hot đng kinh doanh mà không xét ti mc đ này có th bin đng trong
k d toán. Nu dùng d toán ngân sách c đnh này đ đánh giá thành qu hot

đng kinh doanh ca mt doanh nghip mà các doanh nghip luôn bin đng thì
khó đánh giá đc tình hình thc hin d toán ngân sách ca doanh nghip.
1.2.4. Phân loi d toán ngân sách theo mc đ phân tích:
1.2.4.1. D toán ngân sách t gc:
D toán ngân sách t gc là khi lp d toán phi gt b ht nhng s liu d
toán đã tn ti trong quá kh và xem các nghip v kinh doanh nh mi bt đu.
Tin hành kh nng xem xét thu thp, nhng khon chi phí phát sinh và kh nng
thc hin li nhun ca doanh nghip đ lp các báo cáo d toán. Các báo cáo d
toán mi s không l thuc vào s liu ca các báo cáo d toán c. D toán ngân
sách t gc không chu s hn ch ca các mc chi tiêu đã qua, không có khuôn
mu vì th nó đòi hi nhà qun lý các cp phi phát huy tính nng đng ch quan,
tính sáng to và cn c vào tình hình c th đ lp d toán ngân sách. Phng pháp
lp d toán ngân sách t gc có nhiu u đim:
Th nht, d toán ngân sách t gc không l thuc vào các s liu ca k
quá kh. Thông thng thì các doanh nghip thng hay da vào s liu ca các
báo cáo d toán c kt hp vi mc tiêu mi đ lp d toán ngân sách cho nm sau.
Nhng cách lp d toán ngân sách nh vy s che lp và l thuc vào các khuyt
đim  k quá kh và c đ các thiu sót, các khuyt đim ca k quá kh tn ti
mãi trong doanh nghip. D toán ngân sách t gc s khc phc nhc đim này
trong quá trình lp d toán ngân sách.
Th hai, phng pháp lp d toán ngân sách t gc là phát huy mnh m
tính ch đng và sáng to ca b phn lp d toán. Quan đim ca các b phn lp
5

d toán không b nh hng, chi phi bi nhng quan đim sai lm ca nhng k
d toán trc. Thông thng thì các b phn lp d toán có khuynh hng da vào
ý đnh ca ngi qun lý cùng vi các quy đnh có sn đ lp d toán, thiu ch
đng suy ngh v tình hình hot đng kinh doanh trong tng lai, không mnh dng
khai thác c hi phát trin công vic. Vì vy, làm cho công tác lp d toán ngân
sách mang tính hình thc và mt đi tính hiu qu thc s.

Tuy nhiên, nhc đim ca phng pháp lp d toán ngân sách theo gc là
tt c mi hot đng lp các d toán đu bt đu t đu cho nên khi lng công
vic nhiu và thi gian dùng đ lp d toán ngân sách dài, kinh phí cho vic lp d
toán ngân sách cao và ri ro trong s liu d toán ngân sách t gc không chính xác
hoàn toàn và có sai sót là tng đi cao.
1.2.4.2. D toán ngân sách cun chiu:
D toán ngân sách cun chiu hay còn gi là d toán ngân sách ni mch.
D toán theo phng pháp cun chiu là các b phn lp d toán ngân sách s da
vào các báo cáo d toán c ca doanh nghip và điu chnh vi nhng thay đi
trong thc t đ lp các báo cáo d toán ngân sách mi. Ví d, chu k lp d toán
ngân sách nm (12 tháng) c 1 tháng đi qua thi ch còn li 11 tháng thì doanh
nghip li s dng các báo cáo d toán ngân sách c (báo cáo d toán ngân sách
tháng 1) đ lp thêm các báo cáo d toán ngân sách cho tháng tip theo (tháng 2).
Trong trng hp có s thay đi mc đ hot đng hoc có s chênh lch gia các
báo cáo d toán ngân sách c (tháng 1) và s liu thc t tháng 1 thì s tin hành
điu chnh hoc sa đi d toán ngân sách c (d toán tháng 1) cho phù hp vi
tình hình mi, ri t đó làm c s cho vic lp d toán ngân sách tháng tip theo.
u đim ca phng pháp lp d toán ngân sách cun chiu là các báo cáo
d toán ngân sách đc son tho, theo dõi và cp nht mt cách liên tc gia các
k lp d toán ngân sách. D toán ngân sách cun chiu giúp cho các nhà qun lý
doanh nghip có th k hoch hóa liên tc các hot đng kinh doanh ca các nm
6

mt cách liên tc mà không phi đi đn khi kt thúc vic thc hin d toán nm c
mi có th lp d toán ngân sách cho nm mi.
Khuyt đim ca phng pháp lp d toán ngân sách cun chiu là quá trình
lp d toán ngân sách ph thuc nhiu vào các báo cáo d toán ngân sách c, do đó
khó phát huy ht tính ch đng sáng to ca các b phn lp d toán ngân sách.
Nguyn Th Thu Hin, 2005. Hoàn thin d toán ngân sách ti công ty 32.
H Chí Minh.

1.3. VAI TRÒ CA D TOÁN NGÂN SÁCH:
Vai trò ca d toán ngân sách gn lin vi chc nng ca nhà qun tr. Qun
tr là mt phng thc làm cho nhng hot đng tin ti mc tiêu ca t chc đc
hoàn thành vi hiu qu cao. Phng thc này bao gm các chc nng c bn mà
nhà qun tr có th s dng trong vic điu hành doanh nghip, bao gm:
• Chc nng hoch đnh: mi hot đng ca doanh nghip đu đc tin
hành theo các chng trình đnh trc trong k hoch dài hn, k hoch hàng
nm và k hoch tác nghip đ hot đng đt đc mc tiêu ca doanh
nghip. Vic xây dng k hoch ca doanh nghip là ht sc cn thit t
nhiu phng din. Hoch đnh là c s đnh hng cng nh ch đo mi
hot đng kinh doanh, phi hp các chng trình hot đng ca các b phn
liên quan. Hoch đnh là c s đ kim soát các hot đng kinh doanh, mi
chênh lch gia thc hin so vi k hoch đu biu hin nhng nguyên nhân
hp lý và bt hp lý. Ngoài ra, hoch đnh còn là c s đ đánh giá kt qu
hot đng ca các b phn trong doanh nghip. ây chính là c s tng
cng trách nhim vt cht, thc hin các phng pháp qun lý và điu hành
ca doanh nghip.
• Chc nng t chc – điu hành: T chc là quá trình xây dng và phát
trin mt c cu ngun lc hp lý, đng thi to ra nhng điu kin hot
đng cn thit bo đm cho c cu t chc đc vn hành hiu qu. Nhà
7

qun tr có thc hin tt công vic t chc mi to nên mt môi trng ni
b thun li cho mi cá nhân, mi b phn phát huy đc nng lc và nhit
tình ca mình, đóng góp tt nht vào vic hoàn thành mc tiêu chung ca t
chc. Bên cnh đó, điu hành là mt trong nhng chc nng chung ca qun
tr gn lin vi các hot đng đôn đc, đng viên, và giám sát công vic hàng
ngày, đm bo các hot đng trong t chc đc thc hin mt cách nhp
nhàng, thúc đy các thành viên trong t chc hot đng vi mt hiu qu cao
nhm đt mc tiêu ca t chc.

• Chc nng kim soát: là đm bo mi hot đng ca t chc đi đúng mc
tiêu. Chc nng kim soát ca nhà qun tr đó chính là vic so sánh kt qu
thc hin vi k hoch đ kp thi phát hin nhng sai sót, khuyt đim
nhm điu chnh, giúp cho các thành viên trong t chc hoàn thành nhim
v. Trong quá trình thc hin chc nng kim soát, nhà qun tr luôn tip xúc
và ghi nhn thông tin phn hi t thc tin và kp thi chuyn hóa chúng
thành thông tin k hoch.
• Chc nng ra quyt đnh: là vic la chn phng án thích hp nht. Có th
nói ni dung c bn ca hot đng qun tr là vn đ ra quyt đnh. Ra quyt
đnh là khâu mu cht trong quá trình qun tr, bi l t vic điu hành sn
xut kinh doanh hàng ngày cho đn vic gii quyt các vn đ mang tính
chin lc đu đc tin hành da trên c s nhng quyt đnh thích hp.
Chc nng này không thc hin đc lp mà đc thc hin đng thi vi các
chc nng khác ca nhà qun tr.





8

oàn Ngc Qu và cng s, 2009. K toán qun tr. H Chí Minh: nhà xut
bn Lao ng.
Mc đích c bn ca vic lp d toán ngân sách là phc v cho chc nng
hoch đnh và kim soát hot đng kinh doanh ca nhà qun tr. Thông qua hai chc
nng này mà nhà qun tr đt đc mc tiêu ca doanh nghip là ti đa hóa li
nhun.
Hoch đnh : D toán ngân sách buc nhà qun tr phi d tính nhng gì s
xy ra trong tng lai, chng hn nh thay vì ch đi vic bán hàng xy ra, nhà
qun tr phi bit trc vic bán hàng s xy ra nh th nào, và phi gii quyt vn
đ đó trc khi vic kinh doanh ca doanh nghip b b tc. Tóm li, d toán ngân
sách đòi hi các nhà qun tr luôn phi suy ngh v nhng gì h d tính s xy ra
trong tng lai. Nu nhng d tính s xy ra có kt qu không tt, các nhà qun tr
phi thy đc nhng gì cn phi làm đ thay đi kt qu không mong mun đó.
Kim soát : Kim soát là quá trình so sánh kt qu thc hin so vi d toán
và đánh giá vic thc hin d toán đó. Vic kim soát ph thuc vào d toán, nu
Xây dng k hoch ngn
hn, dài hn (Hoch đnh)
So sánh gia kt qu thc
hin và k hoch
(Kim soát)
T chc và điu
hành
ánh giá tình
hình hot đng
(Kim soát)
Ra quyt đnh
Hình 1.1: Chc nng ca nhà qun tr
9

không có d toán thì doanh nghip s không có c s đ so sánh và đánh giá kt qu

ca vic thc hin d toán.
Chc nng hoch đnh đi lin vi chc nng kim soát, kt qu hot đng
thc t đc so sánh vi d toán ngân sách. Nu doanh nghip không thc hin vic
kim soát thì d toán ngân sách s không phát huy ht tác dng vn có ca nó.








Nhà qun tr có trách nhim thc hin nhng mc tiêu đ ra trong d toán
ngân sách. Vic đánh giá các mc tiêu đ ra da trên thông tin đc cung cp bi
các báo cáo thc hin. Báo cáo thc hin là tài liu trình bày và so sánh kt qu thc
hin vi s liu d toán đ thy đc nhng thay đi gia thc hin so vi d toán.
Nu s thay đi là đáng k, vt quá mc cho phép, nhà qun tr s tin hành điu
tra nguyên nhân ca s thay đi đ thy đc nhng hot đng tt cn phi phát
huy và nhng hot đng không tt cn phi khc phc.
oàn Ngc Qu và cng s, 2009. K toán qun tr. H Chí Minh: nhà xut
bn Lao ng.

Nhn din mc tiêu ca t chc
Trin khai các chin lc dài hn và các k hoch
ngn hn
Trin khai d toán tng th
o lng và đánh giá thành qu
ánh giá li các mc tiêu, chin lc và k hoch
Hoch đnh
Kim soát

Hình 1.2: Vai trò hoch đnh ngân sách
10

1.4. MÔ HÌNH D TOÁN NGÂN SÁCH:
Công tác lp d toán ngân sách ti doanh nghip có tip cn theo ba mô hình
lp d toán ngân sách nh sau:
1.4.1. Mô hình 1 - Mô hình n đnh thông tin t trên xung:
Mô hình n đnh thông tin t trên xung thì các ch tiêu d toán đc đnh ra
t ban qun lý cp cao ca doanh nghip, sau đó truyn xung cho nhà qun lý cp
trung gian. Sau khi nhà qun lý cp trung gian tip nhn s chuyn xung nhà qun
lý cp c s đ làm mc tiêu, k hoch trong vic t chc hot đng ti tng b
phn trong doanh nghip.









Lp d toán theo mô hình này mang nng tính áp đt t qun lý cp cao
xung nên rt d to ra s bt bình ca các b phn riêng l trong doanh nghip.
ôi khi d toán do nhà qun lý cp cao t n đnh s quá cao hoc quá thp so vi
mc đ hot đng và nng lc thc t ca b phn, điu này không khuyn khích s
cng tác chung sc và tng nng sut ca các b phn trong t chc. Tâm lý ca
Nhà qun tr cp cao
Nhà qun tr cp
trung gian
Nhà qun tr cp

trung gian
Nhà qun tr
cp c s
Nhà qun tr
cp c s
Nhà qun tr
cp c s
Nhà qun tr
cp c s
D toán áp đt t trên xung
Hình 1.3: Mô hình n đnh thông tin t trên xung