B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
NGUYN TH THANH XUÂN
TÁC NG CA THC TIN QUN TR
NGUN NHÂN LC N HIU QU HOT
NG CA CÔNG TY XE KHÁCH SÀI GÒN
Chuyên ngành : Qun tr kinh doanh
Mã s : 60.34.01.02
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC:
TS. NGUYN HU DNG
TP. H CHÍ MINH – NM 2013
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan lun vn “Tác đng ca thc tin qun tr ngun nhân lc
đn hiu qu hot đng ca công ty xe khách Sài Gòn” là công trình nghiên cu
ca riêng tôi. Các s liu trong đ tài này đc thu thp và s dng mt cách trung
thc. Kt qu nghiên cu đc trình bày trong lun vn này không sao chép ca bt
c lun vn nào và cng cha đc trình bày hay công b bt c công trình
nghiên cu nào khác trc đây.
Tp.H Chí Minh, tháng 11 nm 2013
Tác gi lun vn
Nguyn Th Thanh Xuân
MC LC
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các ký hiu, ch vit tt
Danh mc các bng
Danh mc các hình v
CHNG 1: TNG QUAN V NGHIÊN CU 1
1.1. Lý do chn đ tài 1
1.2. Tng quan v ngun nhân lc công ty xe khách Sài Gòn 3
1.2.1. Công tác qun tr ca công ty xe khách Sài Gòn 3
1.2.2. Nhng nét đc thù riêng ca ngun nhân lc công ty xe khách Sài Gòn 4
1.3. Mc tiêu nghiên cu 5
1.4. i tng và phm vi nghiên cu 5
1.5. Phng pháp nghiên cu 6
1.6. Ý ngha ca đ tài 6
1.7. Cu trúc ca đ tài 6
CHNG 2: C S LÝ THUYT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CU 8
2.1. C s lý thuyt 8
2.1.1. Khái nim ngun nhân lc 8
2.1.2. Qun tr ngun nhân lc 8
2.1.2.1. Khái nim qun tr ngun nhân lc 8
2.1.2.2. Thc tin qun tr ngun nhân lc 9
2.1.3. Lý thuyt v hiu qu hot đng ca công ty 13
2.1.3.1. Khái nim hiu qu hot đng ca công ty 13
2.1.3.2. Các thành phn ca hiu qu hot đng ca công ty 14
2.2. Nhng nghiên cu trc đây 16
2.3. Mô hình lý thuyt 20
2.3.1. Gi thuyt nghiên cu 20
2.3.1.1. Hoch đnh nhân s 20
2.3.1.2. Tuyn dng và la chn 21
2.3.1.3. ào to và phát trin 21
2.3.1.4. ánh giá kt qu lm vic ca nhân viên 22
2.3.1.5. Tr công lao đng 23
2.3.2. Mô hình nghiên cu 23
Tóm tt 24
CHNG 3: PHNG PHÁP NGHIÊN CU 25
3.1. Quy trình nghiên cu 25
3.2. Phng pháp phân tích nhân t khám phá (EFA) 26
3.2.1. Kho sát đnh tính đ xây dng bng câu hi 26
3.2.2. Mô t thang đo 27
3.2.2.1. Bin ph thuc 27
3.2.2.2. Bin đc lp 28
3.2.3. Cách thc kim đnh thang đo 30
3.2.3.1. Kim tra đ tin cy thang đo 30
3.2.3.2. Kim đnh giá tr thang đo 31
3.3. Cách kim đnh mô hình hi quy 31
3.4. Mô t bng câu hi 33
3.5. S mu và cách thc chn mu 33
3.5.1. Phng pháp chn mu 33
3.5.2. Kích thc mu 33
Tóm tt 34
CHNG 4: KT QU NGHIÊN CU 35
4.1. Mô t mu kho sát 35
4.2. Kim đnh Cronbach Alpha đi vi các thang đo 36
4.2.1. Kim đnh thang đo thc tin qun tr ngun nhân lc 37
4.2.2. Kim đnh thang đo hiu qu hot đng ca công ty 39
4.3. Kim đnh giá tr ca thang đo 40
4.3.1. Kim đnh giá tr thang đo thc tin qun tr ngun nhân lc 40
4.3.2. Kim đnh giá tr thang đo hiu qu hot đng ca công ty 43
4.4. Hiu chnh mô hình, gi thuyt nghiên cu 43
4.4.1. Hiu chnh mô hình nghiên cu 43
4.4.2. iu chnh gi thuyt nghiên cu 44
4.5. Kim đnh gi thuyt nghiên cu 45
4.5.1. Phân tích tng quan gia bin đc lp và bin ph thuc 45
4.5.2. Phân tích hi quy tuyn tính bi 46
Tóm tt 48
CHNG 5: KT LUN VÀ KIN NGH 49
5.1. Tóm lt ni dung và kt lun 49
5.1.1. Tóm lt ni dung chính 49
5.1.2. Ý ngha và kt lun 49
5.2. Mt s kin ngh đi vi chính sách nhân s ca công ty xe khách Sài Gòn52
5.3. Hn ch ca đ tài và hng nghiên cu tip theo 55
TÀI LIU THAM KHO
Tài liu Ting Vit
Tài liu Ting Anh
Ph lc
DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT
DG : ánh giá kt qu làm vic ca nhân viên
DT : ào to và phát trin
HDNS : Hoch đnh nhân s
HQ : Hiu qu hot đng
MLR : Mô hình hi quy bi (Multiple Linear Regression)
PL : Ch đ phúc li
QTNNL : Qun tr ngun nhân lc
TC : Tr công lao đng
TD : Tuyn dng và la chn
TL : Ch đ lng, thng
VIF : H s nhân t phóng đi phng sai
(Variance inflation factor)
DANH MC CÁC BNG
Bng 1.1: Bng mô t tình hình lao đng ca công ty qua các nm 4
Bng 3.1: Thành phn hiu qu hot đng ca công ty 27
Bng 3.2: Thành phn hoch đnh nhân s 28
Bng 3.3: Thành phn tuyn dng và la chn 29
Bng 3.4: Thành phn đào to và phát trin 29
Bng 3.5: Thành phn đánh giá kt qu làm vic ca nhân viên 30
Bng 3.6: Thành phn tr công lao đng 30
Bng 4.1: c đim ca mu nghiên cu 35
Bng 4.2: Kt qu kim đnh đ tin cy ca thang đo thc tin QTNNL 37
Bng 4.3: Kt qu kim đnh đ tin cy thang đo hiu qu hot đng 39
Bng 4.4: Kim đnh KMO và Bartlett thang đo thc tin QTNNL 40
Bng 4.5: Kt qu phân tích nhân t thang đo thc tin QTNNL 41
Bng 4.6: Bng c cu thang đo thc tin QTNNL (sau khi phân tích EFA) 42
Bng 4.7: Kim đnh KMO và Bartlett thang đo hiu qu hot đng 43
Bng 4.8: Kt qu phân tích nhân t thang đo hiu qu hot đng 43
Bng 4.9: Phân tích tng quan gia các bin 45
Bng 4.10: Phân tích ANOVA 46
Bng 4.11: Thông s ca các bin trong phng trình hi quy 47
DANH MC CÁC HÌNH V
Hình 2.1: Mô hình nghiên cu ca Abdullah (2009) 17
Hình 2.2: Mô hình nghiên cu ca Absar và cng s (2010) 18
Hình 2.3: Mô hình nghiên cu ca Masood (2010) 19
Hình 2.4: Mô hình nghiên cu 24
Hình 3.1: Quy trình nghiên cu 25
Hình 4.1: Mô hình nghiên cu điu chnh 44
1
CHNG 1: TNG QUAN V NGHIÊN CU
1.1. Lý do chn đ tài
Mt thiên niên k mi s đòi hi nhiu thay đi trong mt t chc và do đó
lnh vc qun lý ngun nhân lc chc chn s đc quan tâm và phát trin nhiu
hn. Có mt thc t rng ngun nhân lc là tài sn quý giá và quan trng trong quá
trình phát trin, góp phn vào s thành công chung ca t chc. Ngun nhân lc có
tri thc, sáng to, đy nhit huyt, tn tâm và có trách nhim s to ra li th cnh
tranh cho mt doanh nghip đi vi các đi th cnh tranh trong cùng ngành.
Trong thi đi phát trin và cnh tranh gay gt, th gii dng nh nh bé
hn, các quc gia cng gn nhau hn, thì mt doanh nghip dù đang trong tình
trng "hot đng tt" cng không th đng mãi mt v trí và không tin lên phía
trc. ây là điu hin nhiên áp dng cho tt c các loi hình kinh doanh, vi rt
nhiu trách nhim đi vi các bên liên quan nh nhân viên, ban lãnh đo, c đông
và đi tác hoc bên có liên quan khác.
Rõ ràng, vic s dng hiu qu các ngun lc là mt điu bt buc đi vi mt
doanh nghip. Trong s rt nhiu các ngun lc nh ngun nhân lc, tài chính,
trang thit b và máy móc, thông tin, thi gian, và vn hóa công ty (hoc các tài sn
vô hình), "Ngun nhân lc" đc xem là mt trong nhng ngun lc quan trng
nht
Tuy nhiên, trên thc t, vic tuyn dng, đào to và s dng ngun nhân lc
trong các doanh nghip cha đt hiu qu cao và còn nhiu bt cp. Tình trng
tuyn dng không theo nhu cu thc t và nng lc ca ngi d tuyn vn còn là
vn đ tn ti, hiu qu s dng lao đng thp, ch đ dành cho lc lng lao đng
cha to đc sc hút, cha gi đc ngi thc s có tài nng iu này đã làm
cho cht lng ngun nhân lc trong các doanh nghip b nh hng, đòi hi cn
phi có nhng ch đ, chính sách phù hp đ gi gìn và nâng cao cht lng ngun
nhân lc.
Hin nay, các chuyên gia qun tr ngun nhân lc (QTNNL) đang rt quan tâm
đn vn đ ct gim các chi phí qun lý mang nng tính hành chính đng thi ci
2
thin nng sut làm vic và s tha mãn trong công vic cho đi ng nhân lc.
Trong bi cnh ngun nhân lc ngày càng khan him và áp lc cnh tranh khin các
công ty phi kim soát cht ch hn các chi phí đu vào, nhim v hàng đu ca các
chuyên gia qun tr ngun nhân lc là tìm hiu nhng vn đ mà nhân viên quan
tâm nht và làm cho h gn bó hn vi doanh nghip. Theo mt s kho sát thì
ngoài lng bng, các yu t quan trng nht tác đng đn lòng trung thành ca
nhân viên là sc khe, các ch đ bo him và phúc li ngh hu. C hi thng tin
và vn hóa công ty cng là nhng quan tâm hàng đu khác ca nhân viên, quyt
đnh đn vic h có mun làm vic lâu dài vi doanh nghip hay không. Vy thì
làm th nào đ các chuyên gia qun tr ngun nhân lc cân bng gia mc tiêu to
ra li nhun hay tit kim chi phí ca doanh nghip và các mc tiêu nói trên ca
nhân viên?
i vi mt doanh nghip vn ti hành khách công cng mà đin hình là vn
ti buýt thì vn đ ngun nhân lc và hiu qu hot đng kinh doanh luôn là mi
quan tâm hàng đu. Vi đc thù ca doanh nghip, lc lng lao đng phn ln là
lao đng ph thông – lái xe, nhân viên bán vé thì vic làm th nào đ nhân viên có
th cm thy thõa mãn trong công vic đ t đó đt hiu qu sn xut kinh doanh tt
là điu không đn gin. Các nhà qun tr ngun nhân lc phi có hành đng gì đ
hin thc hóa vn đ. Hin nay, hiu qu hot đng ca các doanh nghip vn ti
buýt nói chung và ca công ty xe khách Sài Gòn nói riêng vn cha đc đánh giá
chính xác. Nhng báo cáo gn nh ch là b ni, cha ch ra đc mi liên h gia
các yu t tác đng đn hiu qu sn xut kinh doanh mt cách c th nht, đc bit
là yu t con ngi. Trong phm vi bài nghiên cu, tôi tìm hiu “Tác đng ca
thc tin qun tr ngun nhân lc đn hiu qu hat đng ca công ty xe
khách Sài Gòn”. Qua đó, tôi hy vng có th chia s nhng kinh nghim và kt qu
ca nghiên cu đ làm tin đ phát trin lâu dài cho doanh nghip.
3
1.2. Tng quan v ngun nhân lc công ty xe khách Sài Gòn
1.2.1. Công tác qun tr ca công ty xe khách Sài Gòn
Công ty xe khách Sài Gòn đc thành lp vào nm 1976 theo quyt đnh s
217/Q-UB ca UBND TP HCM ngày 09/04/1976, vi tên gi là công ty Xe Du
lch thc hin nhim v đa đón cán b đi công tác. Cho đn hôm nay, Công ty xe
khách Sài Gòn là đn v doanh nghip nhà nc hot đng chuyên v vn ti hành
khách công cng và đa rc công nhân. Nh vy, cho đn hôm nay, công ty xe
khách Sài Gòn là mt trong nhng doanh nghip vn ti hot đng lâu đi nht trên
đa bàn thành ph H Chí Minh. Công ty đã có nhng n lc phn đu hoàn thành
tt nhim v đc giao, nhiu ln đc nhà nc tng thng Huân chng lao
đng.
Tng s lao đng ca công ty hin nay khong 2000 ngi vi nhiu thc s,
c nhân, chuyên viên, hàng trm nhân viên lái xe, phc v xe buýt có tay ngh và
kinh nghim cao.
Vi b dày lch s hn 30 nm thành lp, trong khi ngành vn ti hành khách
công cng, có th nói công ty Xe khách Sài Gòn là mt doanh nghip luôn đi đu v
quy mô hot đng, s lng cán b công nhân viên, và cht lng phc v. T nm
2007 đn nay, qua con s thng kê cho thy s lng lao đng ca công ty ngày
càng tng. Chính vì l đó, công tác qun tr ngun nhân lc càng phi đc quan
tâm hn na.
Trong quá trình hot đng, công ty đã chú trng đn vic qun lý đi ng lao
đng, đc bit là đi ng nhân viên lái xe, phc v xe buýt (chim 88,56% tng s
lao đng – s liu nm 2013) nhm khai thác hiu qu nhân lc, tit kim chi phí,
đng thi đm bo ch đ cho ngi lao đng. So vi thi gian đu mi thành lp,
hin nay công ty vn đang và s luôn nâng cao cht lng tuyn dng lao đng, đào
to và phát trin ngun nhân lc có đy đ chuyên môn nghip v, kinh nghim làm
vic, đánh giá kt qu làm vic ca ngi lao đng đ khích l, đng viên h.
4
Tuy nhiên, trong thi gian qua, đ bt kp tc đ phát trin ca ngành, công ty
đã đánh giá li công tác qun tr ngun nhân lc và nhn thy vn còn mt s tn ti
nht đnh sau:
- Công tác hoch đnh ngun nhân lc cha đc thc hin trit đ, bám sát nhu
cu thc t.
- Công tác đào to ngi lao đng cha đt đc kt qu nh mong mun là đào
to ra mt đi ng nhân viên có tác phong làm vic chuyên nghip.
- Vn đ đng viên, khuyn khích ngi lao đng cha đt đc hiu qu cao,
cha to đng lc ln cho ngi lao đng, tình trng vi phm quy ch làm vic
ngi lao đng còn nhiu.
Bng 1.1 : Bng mô t tình hình lao đng ca công ty qua các nm
Nm 2011 Nm 2012 Nm 2013
c đim lao
đng
S
lng
T l
%
S
lng
T l
%
S
lng
T l
%
Loi lao đng
Cp qun lý 56
3,02
61
3,51
62
3,58
NV khi gián tip
228
12,28
404
23,25
136
7,86
NV khi trc tip 1572
84,70
1273
73,25
1533
88,56
Trình đ hc vn
Ph thông 1208
65,09
1044
60,07
1076
62,16
Trung cp 480
25,86
507
29,17
449
25,94
Cao đng - i
hc
164
8,84
181
10,41
197
11,38
Sau đi hc 4
0,22
6
0,35
9
0,52
(Ngun: Báo cáo tình hình lao đng công ty Xe khách Sài Gòn)
1.2.2. Nhng nét đc thù riêng ca ngun nhân lc công ty xe khách Sài
Gòn
Công ty xe khách Sài Gòn là mt đn v doanh nghip nhà nc trc thuc
Tng công ty c khí giao thông vn ti Sài Gòn (Samco), hot đng trong lnh vc
vn ti hành khách công cng (vn ti buýt), đa rc công nhân, hp đng du lch.
Lc lng lao đng ca công ty đông, nhiu nht trong các doanh nghip vn
ti trên đa bàn thành ph H Chí Minh. Phn ln lao đng ca công ty là nhân viên
lái xe và phc v trên xe buýt. Vi đc thù công vic phn ln là phc v buýt trên
5
toàn thành ph, thi gian làm vic t 4-5 gi sáng đn 7-8 gi ti, nên công ty
không th cùng lúc tp trung toàn b lc lng lao đng cho vic quán trit ch
trng, chính sách ca công ty, đào to nâng cao tay ngh. i tng lao đng ca
công ty đa dng, nhiu la tui, nhiu trình đ vn hóa, chuyên môn khác nhau, có
ngi đã gn bó vi công ty 15-20 nm, có ngi ch mi tham gia vào công ty.
Chính vì vy, cách ngh, cách hiu, tip cn và tip thu kin thc chuyên môn ca
mi ngi lao đng rt khác nhau, đòi hi công ty phi có công tác qun tr ngun
nhân lc phù hp đ xây dng và cng c thái đ làm vic ca ngi lao đng,
nâng cao hiu qu hot đng ca công ty.
Do điu kin công tác và quy mô ca công ty, nhân viên ca công ty xe khách
Sài Gòn có thu nhp tng đi khá so vi mt bng thu nhp chung ca xã hi và
tng đi cao so vi các doanh nghip cùng ngành. Vì vy, đ có th thu hút đc
s quan tâm ca ngi lao đng, to đng lc cao nht cho h làm vic, công ty cn
phi có nhng bin pháp qun lý ngun nhân lc phù hp, tác đng đn tinh thn
ca ngi lao đng. Nhng áp lc cnh tranh vi các doanh nghip vn ti t nhân
buc công ty phi đi mi đ có th phát trin bn vng đc.
1.3. Mc tiêu nghiên cu
tài nghiên cu nhm mc tiêu: o lng mc đ nh hng ca thc tin
qun tr ngun nhân lc đn hiu qu hot đng ca công ty xe khách Sài Gòn
Vi mc tiêu nghiên cu này lun vn phi gii quyt nhng vn đ sau:
- Khám phá, xem xét mc đ nh hng ca các yu t thuc thc tin qun tr
ngun nhân lc đn hiu qu hot đng ca công ty xe khách Sài Gòn.
- a ra mt s kin ngh giúp hoàn thin công tác thc tin qun tr ngun nhân
lc, giúp doanh nghip nâng cao hiu qu hot đng kinh doanh, kh nng thu
hút và gi nhân viên có nng lc tt.
1.4. i tng và phm vi nghiên cu
- i tng nghiên cu: Các yu t ca thc tin qun tr ngun nhân lc tác
đng đn hiu qu hot đng ca công ty xe khách Sài Gòn.
6
- Phm vi nghiên cu: nghiên cu đc thc hin trong phm vi công tác qun tr
ngun nhân lc ca công ty xe khách Sài Gòn.
- i tng kho sát: nhân viên công ty xe khách Sài Gòn.
1.5. Phng pháp nghiên cu
tài nghiên cu s dng phng pháp nghiên cu đnh tính và đnh lng,
c th nh sau:
- Nghiên cu đnh tính: đc s dng trong giai đon nghiên cu s b, da vào
k thut phng vn trc tip cùng vi tho lun nhóm mt vài cán b qun lý có
kinh nghim trong ngành. Cn c trên c s lý thuyt, và các nghiên cu trc
đây tôi đa ra các thang đo phù hp. Da trên thang đo tôi xây dng bng câu
hi kho sát, t đó tin hành kho sát th đ thu thp thông tin và tin hành hiu
chnh thang đo.
- Nghiên cu đnh lng: đc s dng trong giai đon nghiên cu chính thc vi
phng pháp phân tích nhân t khám phá (EFA). ây là mt phng pháp phân
tích thng kê dùng đ rút gn mt tp hp nhiu bin quan sát có mi tng
quan vi nhau thành mt tp bin (gi là các nhân t) ít hn đ chúng có ý ngha
hn nhng vn cha đng hu ht ni dung thông tin ca tp bin ban đu.
1.6. Ý ngha ca đ tài
tài có ý ngha thc tin trong công tác qun tr ngun nhân lc và hiu qu
hot đng ca công ty xe khách Sài Gòn. Các thông tin v tác đng ca các yu t
trong công tác qun tr ngun nhân lc đn hiu qu hot đng ca công ty là c s
khoa hc đ trin khai các bin pháp thit thc nhm nâng cao hiu qu qun tr
ngun nhân lc và hiu qu hot đng chung ca công ty.
1.7. Cu trúc ca đ tài
Chng 1: Tng quan v nghiên cu
Chng này gii thiu tng quan v đ tài nghiên cu: lý do nghiên cu, mc
tiêu, câu hi, phm vi, đi tng và phng pháp nghiên cu. Cui cùng là ý ngha
ca nghiên cu.
Chng 2:
C s lý thuyt và mô hình nghiên cu
7
Chng này s trình bày nhng c s lý thuyt v hiu qu hot đng đánh giá
da trên cm nhn, thc tin qun tr ngun nhân lc, các thành phn ca thc tin
qun tr ngun nhân lc : hoch đnh nhân s, tuyn dng và la chn, đào to và
phát trin, đánh giá kt qu làm vic ca nhân viên, tr công lao đng. Chng này
cng s trình bày và phân tích các nghiên cu trc đây. Da trên c s lý thuyt đã
nghiên cu, tác gi đ ngh mô hình nghiên cu cho nghiên cu ca mình.
Chng 3: Phng pháp nghiên cu
Trên c s lý thuyt, tng quan các nghiên cu trc, chng này s trình bày
phng pháp nghiên cu, quy trình trình cu, thang đo các bin đc lp và ph
thuc. ngun d liu cho mô hình nghiên cu.
Chng 4: Kt qu nghiên cu
Chng này mô t phân tích thng kê d liu nghiên cu, phân tích kt qu
ca mô hình nghiên cu, xác đnh các nhân t tác đng ca thc tin qun tr ngun
nhân lc đn hiu qu hot đng ca công ty.
Chng 5: Kt lun và kin ngh
Chng này tng kt toàn b kt qu nghiên cu, nhng hn ch ca đ tài, đ
xut hng nghiên cu tip theo. Trong chng này cng s đa ra mt s kin
ngh, hàm ý qun tr cho thc tin qun tr ngun nhân lc ca công ty.
8
CHNG 2: C S LÝ THUYT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CU
Ni dung ca chng này trình bày tng quan v lý thuyt và các nghiên cu
thc tin liên quan đn ni dung nghiên cu ca đ tài. Phn th nht trình bày
nhng c s lý thuyt liên quan đn thc tin qun tr ngun nhân lc và hiu qu
hot đng; Phn th hai là ni dung chính trong các nghiên cu thc tin nc
ngoài; Phn th ba đ xut mô hình nghiên cu và gi thuyt nghiên cu.
2.1. C s lý thuyt
2.1.1. Khái nim ngun nhân lc
Thut ng ngun nhân lc không còn xa l vi các nhà qun lý. Nó đã xut
hin t thp niên 80 ca th k XX khi mà phng thc qun lý, s dng con ngi
trong kinh t lao đng có mt s thay đi cn bn nht. Tuy nhiên, cho đn nay khái
nim v ngun nhân lc vn cha đc thng nht. Tu theo mc tiêu c th mà
ngi ta có nhng nhn thc khác nhau v ngun nhân lc. Có th nêu lên mt s
khái nim nh sau:
Ngun nhân lc là tng th nhng tim nng ca con ngi (trc ht & c
bn nht là tim nng lao đng), gm: th lc, trí lc, nhân cách ca con
ngi nhm đáp ng yêu cu ca mt t chc hoc mt c cu kinh t - xã
hi nht đnh (Võ Xuân Tin, 2010).
Mt cách tng quát, ngun nhân lc ca mt t chc, doanh nghip đc
hình thành trên c s ca các cá nhân có vai trò khác nhau và đc liên kt
vi nhau theo nhng mc tiêu nht đnh (Trn Kim Dung, 2011).
2.1.2. Qun tr ngun nhân lc
2.1.2.1. Khái nim qun tr ngun nhân lc
Vi nhng cách tip cn khác nhau, khái nim v qun tr ngun nhân lc
cng đã đc các nhà nghiên cu ch rõ. Tri qua nhiu thi k phát trin, ngày nay,
vn đ qun tr con ngi trong các t chc, doanh nghip không còn đn thun là
qun tr hành chính nhân viên. Tm quan trng ca vic phi hp các chính sách và
thc tin qun tr ngun nhân lc đc nhn mnh. Qun tr ngun nhân lc liên
quan đn tt c các quyt đnh v mt qun lý và thc tin, nó nh hng trc tip
9
đn con ngi hay ngun nhân lc, nhng ngi làm vic cho t chc. Ngun nhân
lc là đòn by chin lc quan trng và ngun li th cnh tranh bn vng. Vì vy,
qun tr ngun nhân lc phi là trung tâm ca chin lc t chc (Barney, 1991).
Qun tr ngun nhân lc nhn mnh vào khía cnh tích cc ca ngi lao đng, là
mt trong nhng tài sn không th thay th, góp phn vào s thành công ca mt
doanh nghip (Abdalkrim, 2012). Theo tác gi Trn Kim Dung (2011) thì "qun tr
ngun nhân lc là h thng các trit lý, chính sách và hot đng chc nng v thu
hút, đào to – phát trin và duy trì con ngi ca mt t chc nhm đt đc kt
qu ti u cho c t chc ln nhân viên".
Tuy có nhng đnh ngha khác nhau v qun tr ngun nhân lc tùy theo góc
đ tip cn nghiên cu, nhng có th thy rng mc tiêu c bn nht ca qun tr
ngun nhân lc là: (i) s dng hiu qu ngun nhân lc, (ii) đáp ng nhu cu ngày
càng cao ca nhân viên, to điu kin cho nhân viên đc phát huy nng lc ti đa.
2.1.2.2. Thc tin qun tr ngun nhân lc
Ngoài các chc nng c bn ca qun tr ngun nhân lc nh tuyn dng, đào
to và phát trin, tr công lao đng, đánh giá kt qu làm vic các nghiên cu v
thc tin qun tr ngun nhân lc có th bao gm các thành phn khác tùy vào môi
trng và đi tng nghiên cu khác nhau nh làm vic nhóm và thông tin, thu hút
nhân viên tham gia tích cc vào các hot đng, chm lo li ích tt cho nhân viên,
qun lý hiu qu v.v…
- Theo nghiên cu ca Patterson và cng s (1997), thc tin qun tr ngun nhân
lc gm 12 thành phn nh tuyn dng và la chn, s gii thiu, đào to, đánh
giá, k nng linh hot, đa công vic, trách nhim công vic, làm vic nhóm,
thông tin, nâng cao cht lng nhóm, s hài hòa, h thng lng thng – ch
đ đãi ng.
- Theo mô hình nghiên cu ca Ahmad và Schroeder (2003), thc tin qun tr
ngun nhân lc gm 07 thành phn nh bo đm vic làm, tuyn dng chn lc,
s dng ca các đi và đi ng phân cp, bi thng / khuyn khích v hiu
10
sut, m rng đào to, trng thái khác nhau và chia s thông tin có mi quan h
quan trng vi hiu sut hot đng.
- Theo nghiên cu ca A.Som (2008), bin thc tin qun tr ngun nhân lc gm
06 thành phn là vai trò ca phòng qun lý nhân s, tuyn dng, đào to và phát
trin, đánh giá kt qu làm vic ca nhân viên, tr công lao đng, khen thng.
- Theo mô hình nghiên cu ca Absar và cng s (2010) ti Bangladesh, thc tin
qun tr ngun nhân lc gm 04 thành phn là tuyn dng và la chn, đào to
và phát trin, đánh giá kt qu làm vic ca nhân viên, tr công lao đng.
- Theo mô hình nghiên cu ca Masood (2010) ti Pakistan, thc tin qun tr
ngun nhân lc gm 06 thành phn là tuyn dng và la chn, đào to và phát
trin, điu hành hot đng, h thng hoch đnh ngh nghip, h thng tr công
lao đng, s tham gia ca ngi lao đng.
- Trong mt nghiên cu khác ca Abdalkrim (2012) thì thc tin qun tr ngun
nhân lc trong môi trng ngân hàng ti nc Rp Saudi gm 07 thành phn.
ó là đào to và phát trin, đánh giá kt qu làm vic ca nhân viên, trao quyn
cho nhân viên, tr công lao đng, luân chuyn công vic, s tham gia ca nhân
viên vào quá trình qun lý và h thng la chn.
Theo kt qu trao đi, tho lun vi mt s cán b ph trách nhân s ca Công
ty xe khách Sài Gòn v tình hình qun tr ngun nhân lc ca công ty, thc tin
qun tr ngun nhân lc ti công ty gm nhng thành phn sau: hoch đnh ngun
nhân lc, tuyn dng và la chn, đào to và phát trin, tr công lao đng, đánh giá
kt qu làm vic ca nhân viên
Hoch đnh nhân s
Ngun nhân lc có th quyt đnh s thành công hoc tht bi ca doanh
nghip. Vì vy, xây dng đi ng nhân s phù hp vi s phát trin ca doanh
nghip là điu ht sc quan trng. Hn na, các doanh nghip li thng xuyên có
s thay đi, nh m rng quy mô sn xut, phát trin thêm các sn phm mi hay
thay đi công ngh Khi nhng thay đi này din ra thì nhu cu nhân lc ca doanh
nghip cng thay đi theo.
11
Vy các doanh nghip phi làm th nào đ xây dng đc đi ng nhân s
phù hp vi doanh nghip cng nh đ đáp ng nhu cu thay đi nhân s? gii
quyt các vn đ đó, các doanh nghip cn nhn thc rõ vai trò và vch ra quá trình
hoch đnh nhân s mt cách hiu qu.
Hoch đnh nhân s là quá trình nghiên cu, xác đnh nhu cu ngun nhân lc,
đa ra các chính sách và thc hin các chng trình, hot đng bo đm cho doanh
nghip có đ ngun nhân lc vi các phm cht, k nng phù hp đ thc hin công
vic có nng sut, cht lng và hiu qu cao (Trn Kim Dung, 2011). Hoch đnh
nhân s là mt trong nhng vn đ đang đc quan tâm rt ln ca nghiên cu khoa
hc. T chc coi ngun nhân lc là nng lc ct lõi ca h, vì nó s dn ti hiu qu
t chc tt hn.
Tuyn dng và la chn
Tuyn dng là quá trình tìm kim, thu hút ng viên t nhng ngun khác nhau
đn tham gia d tuyn vào các v trí còn trng trong t chc và la chn trong s h
nhng ngi đáp ng tt yêu cu công vic đt ra. Mi mt quyt đnh tuyn dng
s nh hng rt ln đn hiu qu hot đng ca doanh nghip. Khi nhân viên
không đáp ng đc vi công vic mi s làm hn ch kt qu thc hin. gii
quyt vn đ này, công ty cn phi xây dng mt h thng tuyn dng khoa hc,
minh bch, đm bo đánh giá đc nng lc, s phù hp ca ng viên đi vi công
vic. Mc đích ca quá trình tuyn dng và la chn là đ ci thin s phù hp gia
các nhân viên, t chc, nhóm và yêu cu công vic, qua đó to ra mt môi trng
làm vic tt hn (Tzafrir, 2006).
ào to và phát trin
ào to và phát trin đc coi là thành phn thc tin qun tr ngun nhân
lc ph bin nht trong quá trình qun lý nhân s (Tzafrir, 2006).
- ào to là quá trình hc tp làm cho ngi lao đng có th thc hin đc chc
nng, nhim v có hiu qu hn trong công tác ca h.
- Giáo dc là quá trình hc tp đ chun b con ngi cho tng lai; có th cho
ngi đó chuyn ti công vic mi trong mt thi gian thích hp.
12
- Phát trin là quá trình hc tp nhm m ra cho các cá nhân nhng công vic mi
da trên nhng đnh hng tng lai ca t chc.
Ba b phn hp thành ca Giáo dc – đào to và phát trin ngun nhân lc là
cn thit cho s thành công ca t chc và s phát trin tim nng ca con ngi.
Vì vy, phát trin và đào to ngun nhân lc bao gm không ch đào to, giáo
dc và phát trin đã đc thc hin bên trong mt t chc mà còn bao gm mt lot
nhng hot đng khác ca phát trin và đào to ngun nhân lc đc thc hin t
bên ngoài nh hc vic, hc ngh và các hot đng dy ngh. (Trn Kim Dung,
2011).
ánh giá kt qu làm vic ca nhân viên
ánh giá kt qu là mt quá trình mang tính h thng đ đánh giá hiu qu ca
nhân viên sau mt thi gian nht đnh. ánh giá kt qu làm vic ca nhân viên
đc s dng rng rãi t nhng nm 1980. ánh giá kt qu giúp nhân viên có th
so sánh thành qu ca mình vi tiêu chun doanh nghip đ ra, và so sánh vi các
nhân viên khác. Ngoài ra đánh giá kt qu làm vic cng cung cp thông tin đ xây
dng chin lc đào to, hun luyn, lng, khen thng, thuyên chuyn b trí
công tác. Các doanh nghip thng áp dng nhiu cách đánh giá khác nhau. Tuy
nhiên phn ln các doanh nghip thng thc hin đánh giá theo trình t sau: (1)
xác đnh các tiêu chí c bn cn đánh giá; (2) la chn phng pháp đánh giá thích
hp; (3) xác đnh ngi đánh giá và hun luyn v k nng đánh giá thc hin công
vic; (4) thông báo cho nhân viên v ni dung, phm vi đánh giá; (5) thc hin đánh
giá kt qu đã thc hin và xác đnh mc tiêu mi cho nhân viên (Trn Kim Dung,
2011). ánh giá kt qu cng nh hng đn các chính sách nhân s khác bi vì
đánh giá kt qu làm vic ca nhân viên dn đn vic tng lng cho ngi làm tt,
đ bt lên v trí cao hn. iu này chng t rng thc hin tt vic đánh giá kt qu
làm vic ca nhân viên s tác đng đn hiu qu hot đng ca t chc ( Absar và
cng s, 2010).
13
Tr công lao đng
Tr công lao đng đc hiu là tin lng, hoc lng bng c bn, bình
thng hay ti thiu và mi li ích khác, đc tr trc tip hay gián tip bng tin
hay hin vt, mà ngi s dng lao đng tr cho ngi lao đng theo vic làm ca
ngi lao đng. Theo T chc Lao đng quc t (ILO), "tin lng là s tr công
hoc thu nhp, bt lun tên gi hay cách tính th nào, mà có th biu hin bng tin
và đc n đnh bng tha thun gia ngi s dng lao đng và ngi lao đng,
hoc theo quy đnh ca pháp lut, do ngi s dng lao đng phi tr cho ngi lao
đng theo mt hp đng lao đng đc vit ra hay bng ming, cho mt công vic
đã thc hin hay s phi thc hin hoc cho nhng dch v đã làm hay s phi làm"
(Trn Kim Dung, 2011). Tr công lao đng đc phn ánh qua thu nhp ca ngi
lao đng. Theo Trn Kim Dung (2011), thu nhp ca ngi lao đng bao gm các
khon nh: tin lng c bn, ph cp, tin thng và các loi phúc li khác. Mi
yu t có ý ngha khác nhau trong vic khuyn khích, đng viên ngi lao đng
hng hái, tích cc, sáng to trong công vic và trung thành vi doanh nghip. ó là
tin đ giúp ci thin hiu qu hot đng ca công ty nói chung và ca ngi lao
đng nói riêng.
Nghiên cu lý thuyt cho thy có mt mi quan h tích cc và quan trng gia
tr công lao đng cho nhân viên vi hành vi ca h và hiu qu ca t chc. Chiu
và cng s (2002) phát biu rng s tr công lao đng nh hng đáng k đn hiu
qu t chc. Ch đ lng và thng da trên nng lc ca nhân viên góp phn ci
thin cht lng sn phm và dch v, ci thin hành vi ca nhân viên, và làm gim
t l tai nn trong t chc, qua đó đóng góp mnh m đi vi hiu qu hot đng ca
t chc.
2.1.3. Lý thuyt v hiu qu hot đng ca công ty
2.1.3.1. Khái nim hiu qu hot đng ca công ty
Hiu qu là biu hin ca vic hoàn thành các mc tiêu và kt qu ca công
vic. Trong nhng nm 50, hiu qu hot đng ca t chc đã đc đnh ngha là
mc đ mà các t chc hoàn thành mc tiêu ca h. Vic đánh giá hiu qu trong
14
thi gian này tp trung vào công vic, con ngi và c cu t chc. Sau đó, vào
nhng nm 60 - 70, các t chc đã bt đu tìm ra nhng phng pháp mi đ đánh
giá t chc ca h. Theo đó, hiu qu đc xác đnh là kh nng ca mt t chc đ
khai thác môi trng ca nó đ truy cp và s dng các ngun lc hn ch (Gavrea
và cng s, 2011).
Mt tp các đnh ngha đ minh ha cho khái nim v hiu qu t chc ca
Lebans & Euske (2006), trích trong (Gavrea và cng s, 2011) nh sau:
Hiu qu là mt tp hp các ch tiêu tài chính và phi tài chính trong đó
cung cp thông tin v mc đ đt đc các mc tiêu và kt qu
Hiu qu là nng đng, đòi hi s phán xét và gii thích.
Hiu qu có th đc minh ha bng cách s dng mt mô hình quan h
nhân qu mô t cách hành đng hin ti có th nh hng đn kt qu
trong tng lai.
Hiu qu có th đc hiu khác nhau tùy thuc vào ngi tham gia vào
vic đánh giá hiu qu hot đng ca t chc (ví d nh hiu qu có th
đc hiu khác nhau t mt ngi trong t chc so vi mt t bên
ngoài).
xác đnh các khái nim v hiu qu là cn thit đ bit thành phn ca
nó đc trng cho tng khu vc trách nhim.
Báo cáo mc đ hiu qu ca mt t chc, nó là cn thit đ có th xác
đnh s lng các kt qu.
2.1.3.2. Các thành phn ca hiu qu hot đng ca công ty
T nhng nm 1990 ca th k XX, khi mà thi đi ca qun lý tri thc,
qun lý con ngi ngày càng phát trin thì nhng nghiên cu v tác đng ca thc
tin qun tr ngun nhân lc lên hiu qu t chc đc quan tâm rt ln. Trong đó,
yu t hiu qu hot đng ca công ty đc đo lng, đánh giá bng nhiu thành
15
phn khác nhau tùy theo môi trng nghiên cu, đi tng nghiên cu, ngành ngh
kinh doanh
- Mt trong nhng nghiên cu tiêu biu ca giai đon này là nghiên cu Delaney
và Huselid nm 1996. Theo tác gi, hiu qu t chc có th đc đo lng qua
by thành phn: cht lng sn phm/dch v/ chng trình; s phát trin sn
phm/dch v/ chng trình mi; kh nng thu hút nhân viên; kh nng gi chân
nhân viên; s tha mãn ca khách hàng; mi quan h gia qun lý và nhân viên;
mi quan h gia nhng nhân viên vi nhau (Delaney và Huselid, 1996)
- Theo Lee và Choi (2003), khi nghiên cu v hiu qu t chc, các tác gi đã s
dng mô hình gm sáu thành phn: s thành công, th phn, tng trng, s sáng
to, li nhun và quy mô doanh nghip.
- Trong mô hình nghiên cu ca A.Katou (2008), bin hiu qu t chc có th
đc đo lng thông qua các thành phn nh hiu sut, hiu qu, c hi phát
trin trong tng lai, s hài lòng ca nhân viên – khách hàng, s đi mi trong
sn phm/quá trình, cht lng sn phm (A.Katou, 2008).
- Theo mô hình nghiên cu ca Abdullah (2009), ti các công ty t nhân
Malaysia, yu t hiu qu hot đng ca t chc đc đo bng ba thành phn là:
hiu sut nhân viên, cht lng sn phm và tính linh hot ca t chc.
- Trong nghiên cu ca Masood (2010), hiu qu hot đng ca t chc đc đo
lng bng các thành phn nh: cht lng sn phm/dch v; s phát trin sn
phm mi, kh nng thu hút nhân viên ca t chc; kh nng gi chân nhân
viên, s hài lòng ca khách hàng/đi tác; mi quan h gia qun lý và nhân
viên; chia s th trng (Mosood, 2010).
- Trong nghiên cu v "nh hng ca thc tin qun tr ngun nhân lc đn hiu
qu hot đng t chc – mt nghiên cu trong ngành công nghip du và ga
Pakistan" ca Khan (2010), bin hiu qu t chc đc đo thông qua thang đo
gm nm thành phn: cht lng cm nhn ca sn phm/dch v; chi phí sn
xut; th phn, hiu qu so vi đi th cnh tranh; hiu qu t chc so vi trung
bình ngành (Khan, 2010).
16
- Trong nghiên cu v vic th nghim mt mô hình đo lng hiu qu t chc
da trên nhng ch s ch quan, Santos và Brito (2012) đã đ xut mt mô hình
v hiu qu t chc gm sáu thành phn nh sau: li nhun, tng trng, s hài
lòng ca khách hàng, s hài lòng ca nhân viên, hot đng xã hi (social
performance) và hot đng môi trng (environmental performance) (Santos và
Brito, 2012).
Qua mt s nghiên cu, ta thy đc rng khái nim hiu qu hot đng đc
đo lng khá nhiu vi nhng thành phn khác nhau. Tuy nhiên, khi nhc đn hiu
qu hot đng ca t chc v mt cm nhn, nhng thành phn nh cht lng sn
phm/dch v, s hài lòng ca khách hàng, kh nng gi chân nhân viên gn nh
luôn xut hin trong các thang đo.
2.2. Nhng nghiên cu trc đây
Mc dù có nhng lp lun khác nhau v hiu qu ca qun tr ngun nhân lc,
Patterson và cng s đã lp lun rng các hot đng ca thc tin qun tr ngun
nhân lc có th ci thin hiu qu hot đng ca công ty bng cách: (i) tng cng
k nng và kh nng ca nhân viên; (ii) thúc đy thái đ làm vic tích cc và làm
tng đng lc làm vic ca nhân viên; (iii) trao cho nhân viên nhng quyn mà h
có th s dng nó đ hoàn thành nhim v ca mình (Patterson và cng s, 1997).
Delaney và Huselid li thy rng mt chin lc thc tin qun tr ngun nhân lc
phù hp, vi nhng yu t nh nhân s chn lc cao, ch đ lng thng, đào to
đã nh hng tích cc đn hiu qu hot đng ca công ty (Delaney và Huselid,
1996).
Trong nghiên cu v s nh hng ca thc tin qun tr ngun nhân lc đi
vi hiu qu hot đng ca các công ty t nhân ti Malaysia (Hình 2.1), tác gi cho
rng nhng thành phn ca thc tin qun tr ngun nhân lc nh đào to và phát
trin, làm vic nhóm, lp k hoch nhân s và đánh giá hiu qu làm vic nh
hng đn hot đng kinh doanh tng th trong các t chc kinh doanh Malaysia.
Thc tin qun tr ngun nhân lc có th giúp ci thin hiu qu kinh doanh ca các
doanh nghip bao gm c cht lng sn phm, nng sut ca ngi lao đng, và
17
tính linh hot ca doanh nghip. Phân tích ch ra rng, bn trên sáu thành phn ca
thc tin qun tr ngun nhân lc là đào to và phát trin, làm vic theo nhóm,
hoch đnh ngun nhân lc, đánh giá kt qu làm vic có mi quan h có ý ngha
đi vi hiu qu hot đng kinh doanh, trong khi hai thành phn còn li ca qun lý
ngun nhân lc là tr công lao đng và s an toàn ca nhân viên đã không cho thy
bt k h tr nào (Abdullah, 2009).
Hình 2.1: Mô hình nghiên cu ca Abdullah (2009)
Mt nghiên cu khác v tác đng ca thc tin ngun nhân lc đn hiu qu t
chc Bangladesh, Absar và cng s phát hin ra rng chính sách nhân s nh
tuyn dng và la chn, đào to và phát trin, đánh giá hiu qu hot đng, tr công
lao đng có liên quan tích cc đn các yu t ca hiu qu t chc (cht lng sn
phm, s hài lòng ca khách hàng, s phát trin sn phm mi, kh nng thu hút lao
đng, kh nng gi chân ngi lao đng và mi quan h gia qun lý và nhân viên).
C th, bin “đánh giá hiu qu hot đng” có giá tr tng quan tích cc cao nht
đi vi hiu qu ca t chc. Qua đó cho thy, mt t chc mun đt đc hiu qu
hot đng tt nht thì cn phi có mt chính sách đánh giá hiu qu làm vic ca