ĐO LƯỜNG CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐÔNG NAM Á - CHI NHÁNH BÌNH DƯƠNG.PDF

BăGIÁOăDCăVĨăĨOăTO
TRNGăIăHCăKINHăTăTP.HCM




PHMăVNăTHNG


OăLNGăCÁCăYUăTăNHăHNGăNă
RIăROăTệNăăDNGăTRONGăCHOăVAYă
DOANHăNGHIPăVAăVĨăNHăTIăNGỂNăHÀNG
THNGăMIăCăPHNăỌNGăNAMăÁăậ CHI
NHÁNHăBỊNHăDNG



LUNăVNăTHCăS





TP.ăHăChíăMinhăậ Nmă2013
BăGIÁOăDCăVĨăĨOăTO
TRNGăIăHCăKINHăTăTP.HCM



PHMăVNăTHNG

OăLNGăCÁCăYUăTăNHăHNGăNă
RIăROăTệNăăDNGăTRONGăCHOăVAYă
DOANHăNGHIPăVAăVĨăNHăTIăNGỂNăHĨNGă
THNGăMIăCăPHNăỌNGăNAMăÁăậ CHI
NHÁNHăBỊNHăDNG

Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng
Mã s: 60340201

LUNăVNăTHCăS

NGI HNG DN KHOA HC:
PGS.TS. TRN HOÀNG NGÂN



TP. HăChíăMinhăậ Nmă2013
i



LI CAM OAN

Tôi cam đoan lun vn nƠy lƠ do bn thơn t nghiên cu vƠ thc hin theo s
hng dn ca PGS.TS. Trn Hoàng Ngân. Các kt qu nghiên cu trong lun vn
là trung thc vƠ cha tng đc công b trong bt k công trình nghiên cu nƠo
khác.
Tôi hoƠn toƠn chu trách nhim v tính pháp lý trong quá trình nghiên cu
khoa hc lun vn nƠy.

Tp. H Chí Minh, ngày 25 tháng 09 nm 2013
Ngi cam đoan



Phm VnăThng
i

MC LC
Trang bìa Trang
Liăcamăđoan
Mcălc
Danhămc các chăvitătt
Danhămcăcácăbngăbiu
Danhămcăcácăđăth, hình v
M U 1
CHNGă1: CăS LÝ LUN V RI RO TÍN DNG TRONG CHO
VAY DOANH NGHIP VA VÀ NH TIăCÁCăNGỂNăHĨNGăTHNGă
MI 4
1.1 Ri ro tín dng 4
1.1.1 Khái nim tín dng 4
1.1.2 Khái nim ri ro tín dng 6
1.1.3 Phân loi ri ro tín dng 6
1.1.4 Tác đng ca ri ro tín dng đi vi ngân hàng và nn kinh t 9
1.1.4.1 Tác đng ca ri ro tín dng đi vi ngân hàng 9
1.1.4.2 Tác đng ca ri ro tín dng đi vi nn kinh t 10
1.2 Tng quan v doanh nghip va và nh 11
1.2.1 Khái nim 11
1.2.2 c đim 14
1.2.2.1 u đim 14

1.2.2.2 Nhc đim 14
1.2.3 Vai trò ca doanh nghip va và nh trong nn kinh t 15
ii

1.3 Các yu t nh hng đn ri ro tín dng trong cho vay doanh nghip va và
nh ti các ngơn hƠng thng mi 16
1.3.1 Các yu t khách quan 16
1.3.1.1 Môi trng kinh t 16
1.3.1.2 Môi trng pháp lý 17
1.3.2 Các yu t ch quan 17
1.3.2.1 Các yu t thuc v khách hàng vay 17
1.3.2.2 Các yu t thuc v ngân hàng 20
1.4 S cn thit đo lng các yu t nh hng đn ri ro trong cho vay doanh
nghip và nh. 21
1.5 Gii thiu mt s mô hình đo lng ri ro tín dng 22
1.5.1 Mô hình đnh tính v ri ro tín dng ậ Mô hình 6C 22
1.5.2 Mô hình lng hóa ri ro tín dng 23
1.5.2.1 Mô hình đim s Z 23
1.5.2.2 Mô hình đim s tín dng tiêu dùng 24
1.6 Lc kho mt s nghiên cu trc đơy v đo lng các yu t nh hng
đn ri ro tín dng 25
1.6.1 Nghiên cu ắRi ro tín dng trong cho vay doanh nghip va và nh ti
các chi nhánh Ngơn hƠng u t vƠ Phát trin Vit Nam  ng bng
Sông Cu Long” 25
1.6.2 Lun vn ắng dng mô hình Binary Logistics vào phân tích ri ro tín
dng doanh nghip ti Công ty cho thuê tƠi chính II Ngơn hƠng u t
và Phát trin Vit Nam” 28
1.7 Mô hình nghiên cu đ xut 28

iii

TÓM TT CHNG 1 30
CHNGă2: THC TRNG CÁC YU T NHăHNGăN RI RO
TÍN DNG TRONG CHO VAY DOANH NGHIP VA VÀ NH TI
NGỂNăHĨNGăTMCPăỌNGăNAMăÁă- CHIăNHÁNHăBỊNHăDNG 31
2.1 Tng quan v ngơn hƠng TMCP ông Nam Á ậ Chi nhánh Bình Dng 31
2.1.1 Quá trình hình thành và phát trin 31
2.1.2 Tình hình hot đng kinh doanh thi gian qua 32
2.1.2.1 Hot đng huy đng vn 32
2.1.2.2 Hot đng tín dng 34
2.2 Thc trng ri ro tín dng trong cho vay doanh nghip va và nh ti Ngân
hƠng TMCP ông Nam Á ậ Chi nhánh Bình Dng 38
2.2.1 D n cho vay doanh nghip va và nh 38
2.2.2 Tình hình n xu trong cho vay doanh nghip va và nh 40
2.3 Kim đnh các yu t nh hng đn ri ro tín dng trong cho vay doanh
nghip va và nh ti Ngơn hƠng TMCP ông Nam Á - Chi nhánh Bình
Dng 43
2.3.1 Mô hình nghiên cu 43
2.3.2 Phng pháp nghiên cu 47
2.3.2.1 Phng pháp thu thp s liu 47
2.3.2.2 Phng pháp phơn tích s liu 47
2.3.3 Kt qu nghiên cu 48
2.3.3.1 Mô t mu 48
2.3.3.2 Kt qu c lng mô hình 51
2.3.3.3 Phân tích các yu t nh hng đn ri ro tín dng 55

iv

TÓM TT CHNG 2 58
CHNGă3: GII PHÁP HN CH RI RO TÍN DNG TRONG CHO

VAY DOANH NGHIP VA VÀ NH TIăNGỂNăHĨNGăTHNGăMI
C PHNăỌNGăNAMăÁăậ CHIăNHÁNHăBỊNHăDNG 59
3.1 nh hng hot đng cho vay doanh nghip va và nh ti Ngân hàng
TMCP ông Nam Á trong thi gian ti 59
3.2 Nhng gii pháp hn ch ri ro tín dng trong cho vay doanh nghip va và
nh ti Ngơn hƠng TMCP ông Nam Á ậ Chi nhánh Bình Dng 60
3.2.1 Nhóm gii pháp đi vi Ngơn hƠng TMCP ông Nam Á Hi s 61
3.2.1.1 V chính sách tín dng 61
3.2.1.2 Hoàn thin h thng thông tin ni b phc v công tác thm đnh
và giám sát sau cho vay 62
3.2.1.3 Tng cng và nâng cao hiu qu công tác kim tra kim soát ni
b 65
3.2.2 Nhóm gii pháp đi vi Ngơn hƠng TMCP ông Nam Á ậ Chi nhánh
Bình Dng 67
3.2.2.1 i vi công tác thm đnh khon vay 67
3.2.2.2 i vi công tác kim tra giám sát khon vay 72
3.3 Gii pháp đi vi các doanh nghip va và nh 73
3.3.1 Tng cng tính minh bch và trung thc đi vi h thng s sách k
toán 74
3.3.2 Tng cng giao dch thanh toán không dùng tin mt qua ngân hàng 74
3.3.3 Nơng cao trình đ vƠ nng lc qun lý 75
3.4 Kin ngh đi vi các C quan qun lỦ NhƠ nc 75
v

3.4.1 y mnh hot đng nghiên cu và hoàn thin c ch chính sách pháp
lý to môi trng kinh doanh thun li cho doanh nghip 75
3.4.2 Hoàn thin h thng thông tin 76
3.4.3 Tng cng công tác thanh tra, giám sát, đánh giá ca Ngân hàng Nhà
nc đi vi hot đng ngân hàng 78

TÓM TT CHNG 3 80
KTăLUN 81
TĨIăLIUăTHAMăKHO
PHăLC

i

DANHăMCăCÁCăCHăVITăTT

Ting Vit
DNVVN Doanh nghip va và nh
TMCP Thng mi C phn

Ting Anh
CIC Credit Information Center Trung tâm thông tin tín dng
ca Ngân hàng Nhà nc
GDP Gross Domestic Product Tng sn phm quc ni
IFC International Finance T chc TƠi chính Quc t
Corporation
SeABank Southeast Asia Commercial Ngân hàng Thng mi
Joint Stock Bank C phn ông Nam Á
WTO World Trade Organization T chc Thng mi Th
gii


i

DANHăMCăBNGăBIU

Bng 1.1: Phơn loi doanh nghip va vƠ nh

Bng 2.1: Tình hình huy đng vn SeABank Bình Dng giai đon 2009 ậ 2012
Bng 2.2: C cu huy đng giai đon 2009 ậ 2012
Bng 2.3: Nhng ngơn hƠng TMCP có d n ln trên đa bƠn Bình Dng đn tháng
06/2013
Bng 2.4: Tình hình d n cho vay giai đon 2009 ậ 2012
Bng 2.5: C cu d n giai đon 2009 ậ 2012 theo nhóm n
Bng 2.6: Tình hình d n cho vay doanh nghip va vƠ nh giai đon 2009 - 2012
Bng 2.7: C cu d n cho vay doanh nghip va vƠ nh giai đon 2009 - 2012
Bng 2.8: Tình hình n xu cho vay doanh nghip va vƠ nh giai đon 2009 ậ 2012
Bng 2.9: T l n xu cho vay doanh nghip va vƠ nh theo ngƠnh ngh
Bng 2.10: Các bin đc lp s dng đ c lng mô hình
Bng 2.11: Cách đo lng vƠ k vng v du ca các h s 
i

Bng 2.12: C cu mu theo ngƠnh ngh
Bng 2.13: C cu mu theo thi gian hot đng
Bng 2.14: C cu mu theo tình hình cung cp thông tin tƠi chính
Bng 2.15: C cu mu v khong thi gian quan h tín dng
Bng 2.16: C cu mu theo lch s quan h tín dng
Bng 2.17: Variables in the Equation
Bng 2.18: Omnibus Tests of Model Coefficients
Bng 2.19: Model Summary
Bng 2.20: Classification Table
Bng 2.21: Tác đng biên ca các bin đc lp X
i
lên xác sut xy ra ri ro P
i


i

DANH MC  TH, HÌNH V

Biuăđ
Biu đ 2.1: C cu huy đng vn giai đon 2009 ậ 2012
Biu đ 2.2: D n cho vay giai đon 2009 ậ 2012
Biu đ 2.3: Phơn loi n giai đon 2009 ậ 2012
Biu đ 2.4: D n cho vay doanh nghip va vƠ nh giai đon 2009 ậ 2012
Biu đ 2.5: T l n xu cho vay DNVVN giai đon 2009 ậ 2012

Hìnhăv
Hình 1.1: Các loi ri ro tín dng phơn chia theo nguyên nhơn phát sinh ri ro
Hình 1.2: Các hình thc ri ro tín dng
Hình 2.1: Mô hình t chc SeABank Bình Dng


1
MăU

1. Săcn thităcaăđătƠi:
Tín dng đc coi lƠ đòn by quan trng cho nn kinh t. Tín dng còn lƠ hot
đng mang li phn ln li nhun cho các ngơn hƠng thng mi vƠ cng lƠ hot
đng tim n nhiu ri ro. Trong xu th toƠn cu hóa vƠ hi nhp, nguy c vƠ mc
đ ri ro ngƠy cƠng gia tng vi nhng tác đng rt ln đn h thng ngơn hƠng và
nn kinh t. Do đó qun tr ri ro tín dng luôn lƠ vn đ quan tơm hƠng đu ca các
ngơn hƠng thng mi.
Doanh nghip va vƠ nh đƣ vƠ đang đóng góp mt vai trò quan trng trong
s phát trin kinh t xƣ hi nc ta. Phát trin doanh nghip va vƠ nh đang lƠ mt
mc tiêu quan trng trong chính sách phát trin kinh t ca Chính ph. Vi đnh
hng tr thƠnh mt trong nhng ngơn hƠng bán l hƠng đu ti Vit Nam, doanh

nghip va vƠ nh lƠ mt trong nhng phơn khúc khách hƠng trng tơm ca Ngân
hàng TMCP ông Nam Á (SeABank). Hot đng cho vay doanh nghip va vƠ nh
đóng góp phn ln vƠo kt qu vƠ hiu qu kinh doanh ca SeABank.
i vi Ngơn hƠng TMCP ông Nam Á ậ Chi nhánh Bình Dng (SeABank
Bình Dng), cho vay doanh nghip va vƠ nh cng lƠ hot đng có nh hng
quyt đnh đn hot đng kinh doanh ca Chi nhánh. Trong thi gian gn đơy, n
xu trong cho vay doanh nghip va vƠ nh ti SeABank Bình Dng gia tng
nhanh nh hng rt ln đn cht lng tín dng vƠ hiu qu kinh doanh ca
SeABank Bình Dng. Do đó vic kim soát ri ro đi vi hot đng cho vay
doanh nghip va vƠ nh đang lƠ vn đ cp bách trong giai đon hin nay đ hot
đng nƠy tng trng bn vng, hn ch đn mc thp nht ri ro vƠ nơng cao hiu
qu hot đng ca SeABank Bình Dng. ó lƠ lỦ do tác gi chn đ tƠi “o
lng các yu t nh hng đn ri ro tín dng trong cho vay doanh nghip va
và nh ti Ngân hàng TMCP ông Nam Á - Chi nhánh Bình Dng” lƠm đ tƠi
nghiên cu.
2
2. McăđíchăcaăđătƠi:
S dng mô hình lng hóa đ đo lng các yu t nh hng đn ri ro tín
dng vƠ kin ngh mt s gii pháp tp trung vƠo các yu t nƠy nhm hn ch ri
ro trong hot đng cp tín dng đi vi doanh nghip va vƠ nh ti SeABank Bình
Dng trong thi gian ti.
3. Mcătiêuănghiênăcu:
V lỦ lun: H thng hóa c s lỦ lun v ri ro tín dng vƠ các yu t nh
hng đn ri ro tín dng trong cho vay doanh nghip va vƠ nh ti các ngơn hƠng
thng mi.
V thc tin: phơn tích thc trng vƠ nhn đnh, đánh giá các yu t nh hng
đn ri ro tín dng trong cho vay doanh nghip va vƠ nh ti SeABank Bình
Dng thông qua vic kho sát các khách hƠng doanh nghip va vƠ nh vay vn
ti SeABank Bình Dng vƠ phơn tích đnh lng bng mô hình hi quy Binary
Logistic. T kt qu ca vic đo lng, kin ngh mt s gii pháp cn tp trung

liên quan đn các yu t nƠy vƠ mt s gii pháp khác nhm hn ch ri ro tín dng
trong cho vay doanh nghip va vƠ nh ti SeABank Bình Dng trong thi gian
ti.
4. iătngăvƠăphmăviănghiênăcu:
i tng nghiên cu ca lun vn: phơn tích vƠ đo lng tác đng ca các
yu t nh hng đn ri ro tín dng trong cho vay doanh nghip va vƠ nh ti
Ngơn hƠng TMCP ông Nam Á ậ Chi nhánh Bình Dng.
Phm vi nghiên cu ca lun vn: 103 khách hàng doanh nghip va vƠ nh
đang có quan h tín dng đƣ phát sinh d n t ngƠy 01/01/2009 đn trc ngƠy
01/01/2012 vƠ còn s d đn 31/12/2012 ti SeABank Bình Dng. Khong thi
gian nghiên cu t 01/01/2009 đn 31/12/2012.

3
5. Phngăphápănghiênăcu:
- Phng pháp thu thp s liu:
+ Phng pháp chn mu: do s lng khách hƠng không quá nhiu nên tác
gi tin hƠnh thu thp s liu ca toƠn b 103 khách hƠng đƣ phát sinh d n t
ngƠy 01/01/2009 đn trc 01/01/2012 vƠ còn s d đn 31/12/2012 đ đm bo tt
c các khách hƠng đu phát sinh k hn n phi thanh toán, nh vy mi đánh giá
đc cht lng khon vay mt cách tng đi chính xác.
+ Quy trình thu thp s liu: Chn các khách hƠng tha mƣn tiêu chí nh trên
vƠ tin hƠnh kho sát h s tín dng vƠ các báo cáo tng hp đ thu thp s liu vƠ
thông tin cn thit.
- Phng pháp x lỦ s liu
+ Phng pháp thng kê mô t đc s dng đ miêu t đc đim ca các
doanh nghip trong mu.
+ Phng pháp phơn tích đnh lng s dng mô hình binary logistic đ c
lng mô hình nhm xác đnh nh hng ca các yu t có liên quan đn ri ro tín
dng trong cho vay các doanh nghip va vƠ nh ti SeABank Bình Dng.
6. Niădungănghiênănghiênăcu:

NgoƠi phn m đu vƠ kt lun, lun vn đc chia thƠnh 3 chng:
Chng 1: C s lỦ lun v ri ro tín dng trong cho vay doanh nghip va vƠ
nh ti các Ngơn hƠng thng mi.
Chng 2: Thc trng các yu t nh hng đn ri ro tín dng trong cho vay
doanh nghip va vƠ nh ti Ngơn hƠng TMCP ông Nam Á - Chi nhánh Bình
Dng.
Chng 3: Gii pháp hn ch ri ro tín dng trong cho vay doanh nghip va
và nh ti Ngơn hƠng TMCP ông Nam Á - Chi nhánh Bình Dng.
4
CHNGă1: CăS LÝ LUN V RI RO TÍN
DNG TRONG CHO VAY DOANH NGHIP VA VÀ
NH TIăCÁCăNGỂNăHĨNGăTHNGăMI

1.1 Ri ro tín dng
1.1.1 Khái nim tín dng
Khó có th đa ra mt đnh ngha rõ rƠng v tín dng. Vì vy tùy theo góc đ
nghiên cu mƠ chúng ta có th xác đnh ni dung ca thut ng nƠy.
Trong quan h tƠi chính, tín dng có th hiu theo các ngha sau:
- Xét trên góc đ chuyn dch qu cho vay t ch th thng d tit kim sang
ch th thiu ht tit kim thì tín dng đc coi lƠ phng pháp chuyn dch qu t
ngi cho vay sang ngi đi vay.
- Trong mt quan h tƠi chính c th, tín dng lƠ mt giao dch v tƠi sn trên
c s có hoƠn tr gia hai ch th.
- Tín dng còn có ngha lƠ mt s tin cho vay mƠ các đnh ch tƠi chính cung
cp cho khách hƠng.
- Trong mt s ng cnh c th thut ng tín dng đng ngha vi thut ng
cho vay.
Trong ni dung ca lun vn nƠy tín dng nh lƠ mt chc nng c bn ca
ngơn hƠng, vì vy trên c s tip cn theo chc nng hot đng ca ngơn hƠng thì
tín dng đc hiu nh sau: Tín dng lƠ mt giao dch v tƠi sn (tin hoc hƠng

hóa) gia bên cho vay (ngơn hƠng vƠ các đnh ch tƠi chính khác) vƠ bên đi vay (cá
nhơn, doanh nghip vƠ các ch th khác), trong đó bên cho vay chuyn giao tƠi sn
cho bên đi vay s dng trong mt thi hn nht đnh theo tha thun, bên đi vay có
trách nhim hoƠn tr vô điu kin vn gc vƠ lƣi cho bên cho vay khi đn hn thanh
toán.
5
T khái nim trên, bn cht ca tín dng lƠ mt giao dch v tƠi sn trên c s
hoƠn tr vƠ có các đc trng sau:
- Tài sn giao dch trong quan h tín dng ngơn hƠng bao gm hai hình thc lƠ
cho vay (bng tin) vƠ cho thuê (bt đng sn vƠ đng sn). Trong nhng nm 1960
tr v trc hot đng tín dng ca ngơn hƠng ch có cho vay bng tin. Xut phát
t tính đc thù đó mƠ nhiu lúc thut ng tín dng vƠ cho vay đc coi lƠ đng
ngha vi nhau. T nhng nm 1970 tr li đơy, cho thuê vn hành và cho thuê tài
chính đƣ đc các ngơn hƠng hoc các đnh ch tƠi chính khác cung cp cho khách
hƠng. ơy lƠ mt sn phm kinh doanh ca ngơn hƠng, mt hình thc tín dng bng
tƠi sn thc (nhƠ , vn phòng lƠm vic, máy móc thit b).
- Xut phát t nguyên tc hoƠn tr, vì vy ngi cho vay khi chuyn giao tài
sn cho ngi đi vay s dng phi có c s đ tin rng ngi đi vay s tr đúng hn.
ơy lƠ yu t ht sc c bn trong qun tr tín dng. Trong thc t mt s nhơn viên
tín dng khi xét duyt cho vay không da trên c s đánh giá mc đ tín nhim v
khách hƠng mƠ li chú trng đn các bo đm, chính quan đim nƠy đƣ lƠm nh
hng đn cht lng tín dng.
- Giá tr hoƠn tr thông thng phi ln hn giá tr lúc cho vay, hay nói cách
khác lƠ ngi đi vay phi tr thêm phn lƣi ngoƠi vn gc.  thc hin nguyên tc
nƠy phi xác đnh lƣi sut danh ngha ln hn t l lm phát, hay nói cách khác phi
xác đnh lƣi sut thc dng (Lƣi sut thc = Lƣi sut danh ngha ậ T l lm phát).
Tuy nhiên, vì lƣi sut chu nh hng ca nhiu yu t khác nhau, nên trong mt s
trng hp c th lƣi sut danh ngha có th thp hn lm phát, ngoi l nƠy ch tn
ti trong mt giai đon ngn.
- Trong quan h tín dng ngơn hƠng tin vay đc cp trên c s cam kt hoƠn

tr vô điu kin. V khía cnh pháp lỦ, nhng vn bn xác đnh quan h tín dng
nh hp đng tín dng, kh c, ầ thc cht lƠ lnh phiu (promissory note), trong
đó bên đi vay cam kt hoƠn tr vô điu kin cho bên cho vay khi đn hn thanh
toán.
6
1.1.2 Khái nim ri ro tín dng
Theo y ban Basel thì ri ro tín dng lƠ ri ro tht thoát tƠi sn có th phát
sinh khi mt bên đi tác không thc hin mt ngha v tƠi chính hoc ngha v theo
hp đng đi vi mt ngơn hƠng, bao gm c vic không thc hin thanh toán n
cho dù đó lƠ n gc hay n lƣi khi khon n đn hn. Ri ro nƠy bao gm c ri ro
thanh toán khi mt bên th ba (ví d mt Ngơn hƠng thanh toán) không thc hin
các ngha v ca mình đi vi Ngơn hƠng nƠy.
ắRi ro tín dng lƠ ri ro v s tn tht tƠi chính (trc tip hoc gián tip) xut
phát t ngi đi vay không thc hin ngha v tr n đúng hn theo cam kt hoc
mt kh nng thanh toán” (H Diu, 2001).
Nh vy có th kt lun ắRi ro tín dng lƠ loi ri ro phát sinh trong quá
trình cp tín dng ca ngơn hƠng, biu hin trên thc t qua vic khách hƠng không
tr đc n hoc tr n không đúng hn cho ngơn hƠng”.
Hiu theo ngha rng, ri ro tín dng có th xut hin trong các mi quan h
mƠ trong đó ngơn hƠng lƠ ch n, mƠ khách n li không thc hin hoc không đ
kh nng thc hin ngha v tr n khi đn hn. Nó din ra trong quá trình cho vay,
chit khu công c chuyn nhng vƠ giy t có giá, cho thuê tƠi chính, bo lãnh,
bao thanh toán, ầ ca ngơn hƠng vƠ k c vic ngơn hƠng mua bán các loi trái
phiu ca các doanh nghip.
Ri ro tín dng còn đc gi lƠ ri ro mt kh nng chi tr vƠ ri ro sai hn lƠ
loi ri ro liên quan đn cht lng hot đng tín dng ca ngơn hƠng.
Ri ro tín dng có hai cp đ: Khách hƠng tr n không đúng hn hoc khách
hƠng không tr đc n cho ngơn hƠng.
1.1.3 Phân loi ri ro tín dng
Nu cn c vƠo nguyên nhơn phát sinh ri ro, ri ro tín dng đc phơn chia

thành hai loi: ri ro giao dch (Transaction risk) vƠ ri ro danh mc (Portfolio risk).
7
- Ri ro giao dch: lƠ mt hình thc ca ri ro tín dng mƠ nguyên nhơn phát
sinh lƠ do nhng hn ch trong quá trình giao dch vƠ xét duyt cho vay, đánh giá
khách hƠng. Ri ro giao dch có ba b phn chính lƠ ri ro la chn, ri ro bo đm
vƠ ri ro nghip v.
+ Ri ro la chn lƠ ri ro có liên quan đn quá trình đánh giá vƠ phơn tích tín
dng, khi ngơn hƠng la chn nhng phng án có hiu qu đ ra quyt đnh cho
vay.
+ Ri ro bo đm phát sinh t các tiêu chun đm bo nh các điu khon
trong hp đng cho vay, các loi tƠi sn đm bo, ch th đm bo, cách thc đm
bo vƠ mc cho vay trên tr giá ca tƠi sn đm bo.
+ Ri ro nghip v lƠ ri ro liên quan đn công tác qun lỦ khon vay vƠ hot
đng cho vay, bao gm c vic s dng h thng xp hng ri ro vƠ k thut x lỦ
các khon cho vay có vn đ.
- Ri ro danh mc: lƠ mt hình thc ca ri ro tín dng mƠ nguyên nhơn phát
sinh lƠ do nhng hn ch trong qun lỦ danh mc cho vay ca ngơn hƠng, đc
phơn chia thƠnh hai loi: ri ro ni ti (Intrinsic risk) vƠ ri ro tp trung
(Concentration risk).
+ Ri ro ni ti xut phát t các yu t, các đc đim riêng có, mang tính riêng
bit bên trong ca mi ch th đi vay hoc ngƠnh, lnh vc kinh t. Nó xut phát t
đc đim hot đng hoc đc đim s dng vn ca khách hƠng vay vn.
+ Ri ro tp trung lƠ trng hp ngơn hƠng tp trung vn cho vay quá nhiu
đi vi mt s khách hƠng, cho vay quá nhiu doanh nghip hot đng trong cùng
mt ngƠnh, lnh vc kinh t; hoc trong cùng mt vùng đa lỦ nht đnh; hoc cùng
mt loi hình cho vay có ri ro cao.
8

Hình 1.1 Các loi ri ro tín dng phân chia theo nguyên nhân phát sinh ri ro
Các hình thc ca ri ro tín dng: Ri ro tín dng có th xy ra  bn trng

hp đi vi n lƣi vƠ n gc: đó lƠ vic không thu đc lƣi đúng hn hoc không
thu đ lƣi, không thu đc vn đúng hn hoc không thu đ vn. Tùy trng hp vƠ
ngơn hƠng hch toán vƠo các khon mc theo dõi khác nh lƣi treo hoc n quá hn.
Khi không thu đc lƣi đúng hn, nguy c ri ro đang  mc thp vƠ ch cn
đa vƠo mc lƣi treo phát sinh. Nu ngơn hƠng không th thu đ lƣi thì s có khon
mc lƣi treo đóng bng, tr trng hp ngơn hƠng min gim lƣi đó cho khách hƠng.
Còn khi không thu đc vn đúng hn, ngơn hƠng s có khon n quá hn
phát sinh. Tuy nhiên, khon nƠy vn cha th coi lƠ khon mt mát hoƠn toƠn ca
ngơn hƠng vì có th vì lỦ do nƠo đó, doanh nghip chm tr n gc vƠ s tr sau hn
cam kt trong hp đng. Nu nh khon nƠy ngơn hƠng không th thu hi đc (do
doanh nghip b phá sn chng hn) thì lúc nƠy ngơn hƠng coi nh gp ri ro tín
dng  mc đ cao vì đƣ phát sinh khon n không có kh nng thu hi, tr trng
hp đc bit, doanh nghip vay vn hi t đ các điu kin theo quy đnh v xóa n
thì ngơn hƠng có th xem xét đ xóa n cho doanh nghip.
Ri ro tín dng tn ti di nhiu hình thc, các hình thc đó luôn chuyn
bin cho nhau, mƠ mc đ cui cùng lƠ n không có kh nng thu hi. Khi nghiên
cu v ri ro tín dng ngi ta thng chú trng vƠo các nguy c xy ra ri ro nh
lƣi treo vƠ đc bit lƠ n phát sinh, còn lƣi treo đóng bng vƠ n quá hn không có
Ri ro
bo đm
Ri ro
nghip v
Ri ro ni
ti
Ri ro tp
trung
Ri ro giao
dch
Ri ro
danh mc

Ri ro tín
dng
Ri ro
la chn
9
kh nng thu hi đc coi lƠ các tình hung ri ro thc s nên thng đc xem xét
đ gii quyt hu qu vƠ rút ra bƠi hc.

Hình 1.2 Các hình thc ri ro tín dng
1.1.4 Tácăđng ca ri ro tín dngăđi vi ngân hàng và nn kinh t
Ri ro tín dng gơy ra nhng tác đng rt ln đn h thng ngơn hƠng vƠ nn
kinh t. Ri ro tín dng trc tiên s tác đng trc tip đn hot đng kinh doanh
ngân hàng và sau đó nh hng lan truyn đn c h thng. Mt khi h thng ngơn
hƠng gp vn đ ngay lp tc nh hng đn dòng chu chyn vn trong nn kinh t
và gây nên tình trng bt n ca nn kinh t. VƠ trong xu th toƠn cu hóa ngƠy
cƠng mnh m nh hin nay, s bt n ca nn kinh t trong nc s có nh hng
nht đnh đn các nn kinh t trong khu vc vƠ trên th gii.
1.1.4.1 Tác đng ca ri ro tín dng đi vi ngân hàng
Hot đng ca các ngơn hƠng ph thuc phn ln vƠo hot đng tín dng. Ri
ro tín dng mt khi xy ra s nh hng trc tip đn hot đng kinh doanh ca
ngơn hƠng vƠ mc đ nh hng lƠ rt ln. Ri ro tín dng không ch nh hng
đn li nhun mƠ còn tác đng đn kh nng chi tr ca ngơn hƠng. Ngân hàng là
trung gian tƠi chính vi chc nng huy đng vn vƠ cho vay. Phn ln ngun vn
cho hot đng kinh doanh ca ngơn hƠng t ngun vn huy đng.  huy đng
đc vn, uy tín trong vic chi tr đúng hn cho ngi gi tin lƠ cc k quan
Ri ro tín
dng
Không thu đc
vn đúng hn
Không thu đ lƣi

Không thu đc
lƣi đúng hn
Không thu đ vn
(Mt vn)
N quá hn phát
sinh
1. Lƣi treo đóng
bng
2. Min gim lƣi
Lãi treo phát sinh
1. N không có kh
nng thu hi
2. Xóa n
10
trng. Ri ro tín dng xy ra, ngơn hƠng s không thu hi đc vn gc vƠ lƣi t
hot đng cho vay nh hng đn kh nng chi tr cho ngi gi tin vƠ tác đng
xu đn uy tín ca ngơn hƠng. Mt khi uy tín ca ngơn hƠng b gim sút s kéo theo
s suy gim kh nng huy đng vn ca ngơn hƠng và lƠm trm trng thêm tình
trng thiu vn cho hot đng kinh doanh, có th dn đn nguy c thua l, phá sn,
sáp nhp.
1.1.4.2 Tác đng ca ri ro tín dng đi vi nn kinh t
Vi chc nng trung gian thanh toán, trung gian tín dng, hot đng ca h
thng ngơn hƠng có vai trò rt quan trng trong vic luơn chuyn vn, điu hòa vƠ
cung ng vn cho nn kinh t. Ri ro tín dng không ch gơy ra tác đng tiêu cc
đi vi ngơn hƠng trc tip cp tín dng, doanh nghip vay ca nhng khon tín
dng xy ra ri ro mƠ còn tác đng dơy chuyn đn h thng ngơn hƠng vƠ nhng
doanh nghip khác có liên quan trc tip hoc gián tip đn doanh nghip b mt
kh nng chi tr. Vì trong nn kinh t ngoƠi quan h tín dng ngơn hƠng còn có
quan h tín dng thng mi, mt doanh nghip mt kh nng chi tr s nh hng
đn kh nng chi tr ca doanh nghip có quan h tín dng thng mi vi doanh

nghip nƠy vƠ gơy nên nhng tác đng lan truyn trong nn kinh t. Tác đng lan
truyn nƠy còn vì nhng lỦ do khác nh mt doanh nghip có th vay nhiu ngơn
hƠng khác nhau, khng hong dơy chuyn, tác đng lơy lan tơm lỦ, ầ Ri ro tín
dng nu không có gii pháp khc phc s dn đn s phá sn ca mt vƠi ngơn
hàng và nh hng dơy chuyn đn c h thng ngơn hƠng.
S bt n ca h thng ngơn hƠng s tác đng không tt đn tơm lỦ ngi gi
tin, gơy nên tơm lỦ hoang mang, gim sút lòng tin ca dơn chúng đi vi h thng
ngơn hƠng. Ngi dơn s đ xô rút tin gi ngơn hƠng đ chuyn sang các kênh đu
t khác, lƠm tng ri ro thanh khon vƠ dn đn nguy c v s đ v ca c h
thng ngơn hƠng.
H thng ngơn hƠng gp khó khn s tác đng tiêu cc đn hot đng sn xut
kinh doanh ca các doanh nghip, kinh t suy thoái, tht nghip, lm phát gia tng
11
vƠ bt n xƣ hi. Kinh t trong nc bt n s tác đng đn hot đng xut khu,
đu t vƠ th trng tƠi chính khu vc vƠ th gii, đin hình nh cuc khng hong
tƠi chính khu vc Chơu Á vƠ khng hong tín dng  M.
1.2 Tng quan v doanh nghip va và nh
1.2.1 Khái nim
Theo Wikipedia, doanh nghip va vƠ nh lƠ nhng doanh nghip có quy mô
nh bé v mt vn, lao đng hay doanh thu. Theo tiêu chí ca Nhóm ngơn hƠng th
gii, doanh nghip va vƠ nh có th chia thƠnh 3 loi cn c vƠo s lng lao
đng, đó lƠ doanh nghip siêu nh nu có s lng lao đng di 10 ngi, doanh
nghip va nu s lng lao đng t 10 đn di 50 ngi vƠ doanh nghip va
nu có t 50 đn 300 lao đng.
Vic xơy dng các tiêu chí đ phơn đnh doanh nghip va vƠ nh có Ủ ngha
quan trng vì qua đó, lƠm c s theo dõi vƠ phơn tích đc các s liu thng kê v
tình hình hot đng ca doanh nghip va vƠ nh, lƠm nn tng cho vic hoch đnh
chin lc vƠ tìm ra các gii pháp nhm h tr cho loi hình doanh nghip nƠy hot
đng có hiu qu.
Tuy nhiên trên thc t, không có mt khuôn mu thng nht v tiêu chí cng

nh tiêu chun gia các quc gia, do có s khác nhau v trình đ vƠ điu kin kinh
t xƣ hi  tng nc. Ngay c trong mi nc, vic phơn loi các doanh nghip
va vƠ nh gia các thi k, các ngƠnh ngh, các đa phng cng có s khác nhau.
Thm chí, nhiu d án tƠi tr cho các doanh nghip va vƠ nh cng có các hình
thc phơn loi khác nhau, khác c vi qui đnh ca Chính ph.
Hin nay, có hai nhóm tiêu chí ph bin dùng đ phơn loi các doanh nghip
va vƠ nh:
- Tiêu chí đnh tính: tiêu chí nƠy da trên các đc trng c bn ca doanh
nghip va vƠ nh nh trình đ chuyên môn hoá, mc đ t đng hóa u đim
ca ch tiêu nƠy lƠ phn ánh đúng thc cht doanh nghip va vƠ nh nhng li khó
12
xác đnh chính xác trên thc t. Do đó, tiêu chí nƠy thng đc s dng đ tham
kho, b sung cho tiêu chí đnh lng, ít đc s dng lƠm cn c đ phơn loi.
- Tiêu chí đnh lng: thng đc cn c vƠo các tiêu thc nh s lng lao
đng, vn hay tƠi sn, doanh thu, li nhun đ phơn loi. Tùy vƠo tình hình thc t
mƠ các tiêu thc s đc la chn nh: s lao đng có th lƠ lao đng trung bình
trong danh sách, lao đng thc t, lao đng thng xuyên. Vn hay tƠi sn có th lƠ
vn hay giá tr tng tƠi sn, tƠi sn c đnh hay giá tr tƠi sn còn li. Doanh thu có
th lƠ doanh thu trong mt nm, giá tr gia tng trong mt nm.
Trên th gii các tiêu thc đnh lng đc s dng rt đa dng, s lng tiêu
thc đc dùng có th lƠ 1, hoc 2 vƠ ti đa lƠ 3. a s các quc gia đu s dng
tiêu thc s lao đng.
Tuy nhiên, vic phơn loi ch mang tính tng đi, do quá trình phơn loi còn
ph thuc vƠo nhiu yu t:
- Trình đ phát trin kinh t ca mi quc gia: Các quc gia cƠng phát trin,
doanh nghip thng có trình đ k thut chuyên môn hóa cao thì lng lao đng
có xu hng ít, vn hay giá tr tƠi sn li thng cao hn các doanh nghip ti các
nc ít phát trin.
- Tính cht, đc đim ca ngƠnh ngh, trình đ phát trin ca doanh nghip: có
nhng ngƠnh thơm dng v vn nh đin t, vn ti trong khi mt s ngƠnh li thơm

dng v lao đng nh may mc, gm x
- Tính phơn vùng: do có s khác bit gia các vùng trong mt quc gia nh
gia thƠnh th vƠ nông thôn, gia min núi, hi đo vƠ đng bng,
- Mc đích ca vic phơn loi: do vic phơn loi đ có chính sách h tr v
thu (chú trng vƠo tiêu thc li nhun) s khác vi vic phơn loi nhm mc đích
khuyn khích đi mi công ngh (chú trng tiêu thc s lao đng ), hay lƠ phc v
cho mt mc đích mang tính xƣ hi ca Chính ph nh gii quyt vic lƠm.
13
- Tng giai đon phát trin ca nn kinh t: kinh t cƠng phát trin, các tiêu
chun v doanh nghip va vƠ nh cng thay đi theo cho phù hp vi thc t.
Mi mt yu t đu có mt Ủ ngha, tùy theo quan đim vƠ điu kin c th mƠ
mi quc gia có mt s phơn loi riêng.
 chơu Âu, doanh nghip va và nh chia thƠnh 3 cp đ: doanh nghip siêu
nh (s lao đng thng xuyên di 10 ngi vƠ có doanh thu hoc tng tƠi sn nh
hn hoc bng 2 triu Euro), doanh nghip nh (s lao đng thng xuyên t 10
đn di 50 ngi vƠ có doanh thu hoc tng tƠi sn ln hn 2 triu Euro vƠ nh
hn hoc bng 10 triu Euro), doanh nghip va (s lao đng thng xuyên t 10
đn di 250 ngi vƠ có doanh thu hoc tng tƠi sn ln hn 10 triu Euro và nh
hn hoc bng 43 triu Euro)
 Vit Nam, theo ngh đnh 56/2009/CP-N ngƠy 30/06/2009, doanh nghip
va vƠ nh lƠ c s kinh doanh đƣ đng kỦ kinh doanh theo quy đinh ca pháp lut,
đc chia thƠnh ba cp: siêu nh, nh, va theo quy mô tng ngun vn (tng
ngun vn tng đng tng tƠi sn đc xác đnh trong bng cơn di k toán ca
doanh nghip) hoc s lao đng bình quơn nm (tng ngun vn lƠ tiêu chí u tiên),
c th nh sau:
Bngă1.1 Phơn loi doanh nghip va vƠ nh
Quy mô


Khuăvc

Doanh nghip
siêu nh
Doanh nghip nh
Doanh nghip va
S lao đng
Tng ngun
vn
S lao đng
Tng ngun
vn
S lao đng

I. Nông nghip,
lơm nghip, thy
sn
10 ngi tr
xung
20 t đng tr
xung
t trên 10
ngi đn 200
ngi
t trên 20 t
đng đn 100
t đng
t trên 200
ngi đn 300
ngi
II. Công nghip
vƠ xơy dng

10 ngi tr
xung
20 t đng tr
xung
t trên 10
ngi đn 200
ngi
t trên 20 t
đng đn 100
t đng
t trên 200
ngi đn 300
ngi
III. Thng mi
vƠ dch v
10 ngi tr
xung
10 t đng tr
xung
t trên 10
ngi đn 50
ngi
t trên 10 t
đng đn 50
t đng
t trên 50
ngi đn 100
ngi
Ngun: Ngh đnh 56/2009/N-CP, ban hành ngày 30/06/2009
14

 đm bo tính phù hp vi đc thù tng ngƠnh, khái nim doanh nghip va
vƠ nh ca Vit Nam có s phơn bit cho các nhóm ngƠnh ngh riêng bit.
1.2.2 căđim
c đim doanh nghip va vƠ nh lƠ nhng đc trng, đc thù riêng có ca
doanh nghip va vƠ nh, chi phi hot đng ca các doanh nghip va vƠ nh.
Vic nghiên cu đc đim ca doanh nghip va vƠ nh lƠ cn thit trong vic xác
đnh các nhơn t nh hng đn ri ro tín dng trong cho vay doanh nghip va vƠ
nh.
Sau đơy lƠ nhng u, nhc đim có th nh hng đn ri ro trong cho vay
doanh nghip va vƠ nh.
1.2.2.1 u đim
Có tính nng đng cao vƠ rt nhy cm vi thay đi ca th trng. Vi quy
mô va vƠ nh, vi tính cht s hu t nhơn, các doanh nghip va vƠ nh hot
đng rt linh hot, ng bin nhanh nhy vi s bin đi thng xuyên ca th
trng, thay đi không ngng ca môi trng kinh doanh.
1.2.2.2 Nhc đim
- Nng lc kinh doanh còn nhiu hn ch v vn, công ngh. c đim ph
bin ca các doanh nghip va vƠ nh lƠ hn ch v vn, trong khi vic tip cn vi
các ngun tƠi chính khác rt khó khn. Do hn ch v vn nên hu ht các doanh
nghip va vƠ nh không có kh nng tip cn vi các công ngh tiên tin, hin đi.
Các doanh nghip va vƠ nh cng cha nhn thc đc tm quan trng ca nghiên
cu th trng nhm nm bt nhu cu th trng, nhu cu khách hƠng. Vì vy kh
nng tip cn vƠ chim lnh th trng kém, gim kh nng cnh tranh ca các
doanh nghip va vƠ nh.
- Trình đ qun lỦ vƠ tay ngh ngi lao đng thp. i vi hu ht các doanh
nghip va vƠ nh, các ch doanh nghip thng trng thƠnh t thc tin vƠ đi lên
t kinh nghim. Hn th na, các doanh nghip ch yu thƠnh công nh yu t