Luận văn thạc sĩ Hoàn thiện hệ thống kiểm toán nội bộ trường Cao đẳng kỹ thuật Cao Thắng

i


B GIÁO DCăVĨăĨOăTO
TRNGăI HC KINH T TP H CHÍ MINH
*****o0o*****


NGUYN TH HIN


HOÀN THIN H THNG KIM SOÁT NI B
TRNGăCAOăNG K THUT CAO THNG


CHUYÊN NGÀNH: K TOÁN ậKIM TOÁN
MÃ S: 64340301

LUNăVNăTHCăSăKINHăT

NGIăHNG DN KHOA HC
PGS.TS MAI TH HOÀNG MINH


THÀNH PH H CHệăMINHăNMă2014
ii

LIăCAMăOAN
*****o0o*****

Tôi xin cam đoan rng lun vn ắHOĨN THIN H THNG KIM SOÁT NI

B TRNG CAO NG K THUT CAO THNG” lƠ công trình nghiên cu ca
riêng tôi. Các thông tin, d liu đc s dng trong lun vn lƠ trung thc, các ni dung
trích dn đu đc ghi rõ ngun gc và các kt qu nghiên cu đc trình bày trong
lun vn nƠy cha đc công b ti bt k công trình nghiên cu nào khác.


TP H Chí Minh, ngày 13 tháng 10 nm 2013


NGUYN TH HIN
















iii

MC LC

LI CAM OAN ii
DANH MC CÁC CH VIT TT vi
DANH MC CÁC HỊNH V - S  S DNG viii
PHN M U 1
CHNG 1: C S Lụ LUN V H THNG KIM SOÁT NI B 5
1.1 LCH S HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIN CA LÝ THUYT KIM SOÁT
NI B. 5
1.1.1 Giai đon s khai (1900 -1949) 5
1.1.2 Giai đon hình thƠnh (1949 -1970) 6
1.1.4 Giai đon hin đi (t 1992 đn nay). 7
1.2 NH NGHA KIM SOÁT NI B 9
1.2.1 nh ngha KSNB theo báo cáo COSO 9
1.2.2 nh ngha KSNB theo INTOSAI 2004 9
1.3 CÁC YU T CU THÀNH H THNG KIM SOÁT NI B 12
1.3.1 Môi trng kim soát 13
1.3.2 ánh giá ri ro 15
1.3.3 Hot đng kim soát 16
1.3.4 Thông tin vƠ truyn thông 17
1.3.5 Giám sát 19
1.4 KIM SOÁT NI B TRONG N V S NGHIP CÓ THU 19
1.4.1 Vn đ chung v đn v hƠnh chính s nghip giáo dc 19
1.4.1.1 Khái nim vƠ đc đim 19
1.4.1.2 Phơn loi 21
1.4.2 Mc tiêu ca kim soát ni b trong đn v s nghip có thu. 22
1.5 Nhng hn ch tim tàng ca h thng KSNB 23
1.6 Trách nhim v h thng kim soát ni b 23
KT LUN CHNG 1 25
2 CHNG 2: THC TRNG H THNG KIM SOÁT NI B TI TRNG
CAO NG K THUT CAO THNG 26
2.1 TNG QUAN V TRNG C K THUT CAO THNG 26

2.1.1 Lch s hình thƠnh 26
iv

2.1.2 S mng, chc nng, nhim v chin lc vƠ tm nhìn 2020 27
2.1.3 Phng hng nhim v nm hc 2013 -2014 28
2.1.3.1 Công tác đƠo to 28
2.1.3.2 Công tác giáo viên 29
2.1.3.3 Công tác khác 29
2.1.4 Nhng thƠnh tu đƣ đt đc 30
2.1.5 C cu t chc 31
2.1.5.1 S đ t chc 31
2.1.5.2 Chc nng, nhim v 32
2.2 THC TRNG H THNG KSNB TRNG CKT CAO THNG 33
2.2.1 Môi trng kim soát 34
2.2.1.1 Tính chính trc vƠ giá tr đo đc 34
2.2.1.2 Nng lc nhơn viên 35
2.2.1.3 Trit lỦ qun lỦ vƠ phong cách điu hƠnh 37
2.2.1.4 C cu t chc 38
2.2.1.5 Chính sách nhơn s 40
2.2.2 ánh giá ri ro 44
2.2.3 Hot đng kim soát 45
2.2.3.1 Quy trình thu tin 48
2.2.3.2 Quy trình chi tin 51
2.2.3.3 Quy trình qun lỦ cht lng đƠo to 56
2.2.4 Thông tin vƠ truyn thông 57
2.2.5 Giám sát 60
2.3 ÁNH GIÁ V HTKSNB TRNG CKT CAO THNG 61
2.3.1 ánh giá v ắmôi trng kim soát” 61
2.3.2 ánh giá v ắđánh giá ri ro” 62
2.3.3 ánh giá v ắhot đng kim soát” 63

2.3.4 ánh giá v ắthông tin vƠ truyn thông” 64
2.3.5 ánh giá v ắgiám sát” 65
2.4 NGUYÊN NHÂN CA NHNG HN CH H THNG
K
SNB TI TRNG
CKT CAO THNG 65
KT LUN CHNG 2 67
v

3 CHNG 3: GII PHÁP HOĨN THIN H THNG KIM SOÁT NI B TI
TRNG CAO NG K THUT CAO THNG 68
3.1 QUAN IM XÂY DNG CÁC GII PHÁP HOÀN THIN 68
3.2 GII PHÁP HOÀN THIN CÁC B PHN CU THÀNH HTKSNB 68
3.2.1 Môi trng kim soát 68
3.2.1.1 Tính chính trc vƠ giá tr đo đc 68
3.2.1.2 m bo v nng lc 70
3.2.1.3 C cu t chc 72
3.2.1.4 Chính sách nhơn s 74
3.2.2 ánh giá ri ro 76
3.2.3 Hot đng kim soát 81
3.2.4 Thông tin và truyn thông 83
3.2.5 Giám sát 86
3.3 Mt s gii pháp h tr t phía nhƠ nc. 86
3.4 Mt s nguyên tc vn hành ca h thng KSNB 87
KT LUN CHNG 3 90
KT LUN 91
TĨI LIU THAM KHO 92
Ph lc 2.1 92
QUY TRỊNH ÁNH GIÁ CHT LNG ĨO TO 93

vi

DANH MC CÁC CH VIT TT

B GD&T: B Giáo dc và ào to
CBGV: Cán b giáo viên
CKT: Cao đng k thut
HCSN: Hành chính s nghip
HS-SV: Hc sinh - Sinh viên
HTKSNB: H thng kim soát ni b
KSNB: Kim soát ni b
KTX: Ký túc xá
NSNN: Ngân sách nhà nc
Tp HCM: ThƠnh ph H Chí Minh

vii

DANH MC CÁC BNG BIU S DNG

Bng 2.1: Bng tng hp câu hi kho sát v ắTính chính trc và giá tr đo đc”
Bng 2.2: Bng tng hp câu hi kho sát v ắm bo nng lc”
Bng 2.3:Bng tng hp câu hi kho sát v ắtrit lý qun lỦ vƠ phong cách điu hƠnh”
Bng 2.4: Bng tng hp câu hi kho sát v ắC cu t chc”
Bng 2.5: Bng tng hp câu hi kho sát v ắChính sách nhơn s”
Bng 2.6: Bng tng hp câu hi kho sát v ắánh giá ri ro”
Bng 2.7: Bng tng hp câu hi kho sát v ắHot đng kim soát”
Bng 2.8: Bng tng hp câu hi kho sát v ắThông tin vƠ truyn thông”
Bng 2.9: Bng tng hp câu hi kho sát v ắGiám sát”
Bng 3.1: Bng đánh giá ri ro
Bng 3.2: Bng tng hp ri ro.

viii

DANH MC CÁC HÌNH V - Să S DNG

Hình 1.1 Mi quan h gia các mc tiêu và các thành phn ca HTKSNB
Hình 2.1: C cu t chc
S đ 2.1: Quy trình thu kinh phí đƠo to dài hn qua ngân hàng
S đ 2.2 Quy trình thu kinh phí đƠo to ngn hn bng tin mt
S đ 2.3 Quy trình chi mua sm vt t vƠ thit b ging dy

1

PHN M U

1. S cn thit caăđ tài:
Vi bt k mt t chc nào, vic khai thác hiu qu và s dng tit kim các
ngun lc nhm đt đc nhng mc tiêu, s mng đƣ đ ra luôn là vn đ đc
quan tâm hàng đu.  đt đc yêu cu nƠy đòi hi các t chc phi thit lp mt
h thng kim soát ni b hu hiu nhm cung cp các thông tin tài chính và phi
tƠi chính đáng tin cy; bo v tài sn; gim thiu nhng ri ro có th xy ra vƠ đm
bo ni qui, quy đnh đc tuân th.
Kim soát ni b đƣ tn ti và phát trin mnh ti Vit Nam đc bit là trong

các doanh nghip, tuy nhiên trong các đn v s nghip thì khái nim này còn khá
mi m do vn bn hng dn cha nhiu vƠ cha đc ph bin rng rãi.  các
đn v s nghip hot đng kim soát ni b đc thc hin ch yu mang tính
cht ch quan cá nhân nên khó tránh khi sai sót, gian ln.
t nc ta đƣ vƠ đang hi nhp và phát trin tng ngày. S phát trin y đƣ
m ra nhiu c hi nhng cng mang li không ít thách thc cho các trng đi
hc, cao đng trong c nc. Giáo dc là mt lnh vc đc xã hi quan tâm hàng
đu vì nó quyt đnh s phn vinh ca mt quc gia, mt dân tc. Xã hi đang yêu
cu nhiu hn, mong đi nhiu hn t nn giáo dc nc nhà. Vi mong mun
thúc đy s phát trin ca giáo dc, nhƠ nc đƣ thc hin quá trình đi mi c ch
qun lý tài chính- ngơn sách NhƠ nc. T đơy, các đn v s nghip đƣ đc trao
nhiu quyn t ch trong công tác qun lý hot đng ca đn v mình. C ch mi
đƣ thi mt đng lc mi cho các đn v s nghip trong quá trình hot đng, phát
huy đc tính sáng to  mi đn v nhng nó cng lƠ mt thách thc do phi t
ch v hot đng ca đn v mình.
Trng CKT Cao Thng là mt ngôi trng vi lch s 107 nm tn ti và
phát trin. Sut thi gian đó, nhƠ trng đƣ không ngng cng hin, góp phn
không nh trong công cuc xây dng và bo v T quc. Trong giai đon hin nay,
ging nh các đn v hành chính s nghip khác, nhƠ trng đang đng trc thi
c vƠ thách thc khi đc trao quyn t ch, t chu trách nhim v hot đng ca
mình. Tin thân là mt trng chuyên đƠo to k thut, cm t ắkim soát ni b”
2

còn khá mi m vi mi thƠnh viên trong trng nhng nó đang tr thành mt vn
đ đc nhƠ trng quan tâm. Vi mong mun nâng cao nhn thc v h thng
kim soát ni b, tìm ra nhng đim mnh đim yu ca h thng vƠ đa ra đc
nhng gii pháp giúp nhƠ trng hoàn thin h thng KSNB ca mình, tác gi đƣ
chn đ tƠi: ắHoƠn thin h thng kim soát ni b ti Trng CKT Cao Thng”
lƠm đ tài lun vn thc s ca mình.  tài s nghiên cu lí lun v h thng
KSNB theo báo cáo INTOSAI áp dng cho khu vc công; tìm hiu, đánh giá v h

thng KSNB ti Trng CKT Cao Thng, cn c vào thc trng y tác gi đ ra
mt s gii pháp đ hoàn thin h thng KSNB giúp nhƠ trng thc hin các mc
tiêu đ ra.
2. Tng quan nghiên cu
Trc đ tƠi nƠy, đƣ có mt s tác gi nghiên cu v các đ tài liên quan cho
các đn v hành chính s nghip có thu khác nh:
 Nguyn Th Phng Trơm (2010), ắHoƠn thin h thng kim soát ni b
ti trng cao đng s phm trung ng thƠnh ph H Chí Minh”, Lun
vn thc s 103tr, Trng i hc Kinh t Tp HCM. Lun vn này tp
trung nghiên cu các vn đ thc trng ca h thng kim soát ni b ti
trng CSPTWTPHCM trên khía cnh xem xét h thng các th tc
kim soát. Các hot đng kim soát đc nghiên cu trong lun vn
này tp trung ch yu vào mt s hot đng v qun lý tài chính, tài sn
và qun lý cht lng ging dy trong ngn hn.
 H Th Thanh Ngc (2010), ắGii pháp nâng cao hiu qu hot đng
kim soát ni b ti Trng cao đng Xây Dng S 2”, Lun vn thc s
103tr, Trng i hc Kinh t Tp HCM.  tài vn dng lý thuyt v
kim soát ni b ca báo cáo COSO 1992 đ tìm hiu, phân tích h
thng kim soát ni b ti trng Cao đng Xây dng S 2. T đó tp
trung đa ra các gii pháp và các kin ngh đ nâng cao hiu qu hot
đng ca h thng kim soát ni b ti trng Cao đng Xây dng S 2.
 Nguyn Th HoƠng Anh (2012), ắHoƠn thin h thng kim soát ni b
ti Trng i hc S phm K thut Thành ph H Chí Minh”, Lun
vn thc s 104tr, Trng i hc Kinh t Tp HCM. Lun vn nghiên cu
3

h thng KSNB theo báo cáo Intosai, tác gi vn dng đánh giá các u
đim và các tn ti ca h thng này, t đó, đ xut các gii pháp nhm
hoàn thin h thng kim soát ni b ca đn v.
3. Mc tiêu nghiên cu và câu hi nghiên cu

Mc tiêu nghiên cu
 Tìm hiu h thng kim soát ni b trng Cao đng K Thut Cao
Thng.
 Phơn tích, đánh giá thc trng h thng KSNB ti trng Cao đng K
Thut Cao Thng.
 Kin ngh nhng gii pháp hoàn thin h thng KSNB trng.
Câu hi nghiên cu
Câu hi 1: H thng kim soát ni b ca trng CKT Cao Thng có nhng hn
ch chính nào?
Câu hi 2: Bin pháp nƠo đ khc phc nhng hn ch đó?
4. iătng và phm vi nghiên cu:
 i tng nghiên cu: H thng kim soát ni b.
 Phm vi nghiên cu: ti Trng CKT Cao Thng t tháng 1 đn tháng 9
nm 2013.
5. Phngăphápănghiênăcu:
Lun vn đc nghiên cu da trên phng pháp lun khoa hc. Lý
lun đc nghiên cu da trên các phng pháp nh khái quát hóa, tng hp,
phân tích. Phn thc tin đc nghiên cu da trên các phng pháp
đ  n h t í n h nh quan sát, phng vn, phng pháp s dng bng cân hi ậ
tr li bng vit, phân tích, c th là:
 Quan sát: các hot đng thc tin ca đi ng cán b lãnh đo, nhân
viên, giáo viên trong toàn trng, công tác phi hp gia cá nhân, b
phn vi nhau.
 Phng vn cán b nhơn viên nhƠ trng qua bng câu hi.
 iu tra, kim tra tài liu ni b cùa nhƠ trng
6. Nhngăđóngăgópăca lunăvn
4

Các gii pháp đc trình bày trong lun vn nhm b sung nhng đim hn
ch và nâng cao tính hiu qu và hu hiu ca h thng kim soát ni b trong

trng Cao ng K Thut Cao Thng.
Ngoài ra, lun vn cng đóng góp lƠm phong phú thêm cho lỦ lun v h
thng KSNB áp dng cho khu vc công. Qua đơy, tác gi cng mong mun mi
ngi s quan tâm nhiu hn đi vi h thng KSNB trong nhng đn v hành
chính s nghip, đ h thng KSNB đt đc đúng vai trò vƠ v trí ca mình trong
s phát trin ca t chc nói riêng vƠ đt nc nói chung.
7. Kt cu lunăvn:
Lun vn có kt cu gm li m đu, kt lun vƠ 3 chng
Li m đu
Chng 1: C s lý lun v h thng kim soát ni b.
Chng 2: Thc trng hot đng h thng kim soát ni b ti trng Cao đng
K Thut Cao Thng
Chng 3: Gii pháp hoàn thin h thng kim soát ni b ti trng Cao đng
K Thut Cao Thng
Kt lun










5

CHNGă1:ăCăS LÝ LUN V H THNG KIM SOÁT
NI B

1.1 LCH S HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIN CA LÝ THUYT KIM
SOÁT NI B.
Lý thuyt kim soát ni b đƣ tri qua bn giai đon hình thành và phát trin
nh sau:
1.1.1 Giaiăđonăsăkhaiă(1900ă-1949)
T khi cách mng công nghip bùng n  Châu Âu, hàng lot các doanh
nghip đƣ đc ra đi, đc bit là các công ty c phn. Lúc này s tách bit gia
chc nng s hu và chc nng qun lý ngày càng rõ rt, nên kim toán đƣ phát
trin đn mt hình thc cao hn nhm cung cp mt dch v kim tra s gian ln
ca ngi qun lý cho các c đông ậ nhng ngi ch s hu ca công ty.
Theo thi gian, trong khi thc hin chc nng nhn xét báo cáo tài chính, các
kim toán viên đƣ dn nhn thc đc rng vic kim tra toàn b nghip v kinh t
phát sinh là hoàn toàn không cn thit mƠ thay vƠo đó h s chn mu đ kim tra.
Mun công vic nƠy đt kt qu thì kim toán viên phi da trên s tin tng vào
h thng kim soát ni b do đn v đc kim toán s dng trong quá trình lp báo
cáo tài chính. Thut ng ắkim soát ni b” bt đu xut hin  giai đon này và vi
hình thc ban đu là kim soát tin nhm kim soát qun lý vn và kim tra thông
tin v qun lý vn.
Nm 1905, Robert Montgomery trong tác phm ắLỦ thuyt và thc hành
kim toán” đƣ đa ra Ủ kin v mt s vn đ liên quan đn KSNB.
Nm 1929, Cc D tr Liên bang Hoa K (Federal Reserve Bulletin) công
b chính thc v thut ng KSNB, theo đó, KSNB đc đnh ngha lƠ mt công c
bo v tin và tài sn khác đng thi nâng cao hiu qu hot đng ca doanh
nghip.
6

Nm 1936, Hip hi K toán viên công chng Hoa K trong mt công b đƣ
đnh ngha KSNB lƠ ắcác bin pháp và cách thc đc chp nhn vƠ đc thc hin
trong mt t chc đ bo v tin và tài sn khác, cng nh kim tra s chính xác
trong ghi chép ca s sách”. T đó, nghiên cu vƠ đánh giá v h thng KSNB càng

đc chú trng hn trong các cuc kim toán.
Nm 1949, AICPA công b công trình nghiên cu đu tiên v KSNB vi
nhan đ: ắKim soát ni b các nhân t cu thành và tm quan trng đi vi vic
qun tr doanh nghip vƠ đi vi kim toán viên đc lp”. Trong đó trình bƠy đnh
ngha kim soát nh lƠ mt công c bo v tài sn, kim tra s chính xác vƠ đáng tin
cy ca s liu k toán, thúc đy hot đng có hiu qu ca t chc và khuyn khích
tuân th các chính sách. Sau đó AICPA đƣ son tho và ban hành nhiu chun mc
kim toán đ cp đn nhng khái nim và khía cnh khác nhau ca kim soát ni
b.
1.1.2 Giaiăđon hình thành (1949 -1970)
Nm 1958, y ban th tc kim toán CAP trc thuc AICPA ban hành báo
cáo v th tc kim toán SAP 29 v ắPhm vi xem xét kim soát ni b ca kim
toán viên đc lp”. Trong đó nêu rõ: Kim soát k toán bao gm k hoch t chc,
các phng pháp vƠ th tc liên h trc tip đn vic bo v tài sn vƠ tính đáng tin
cy ca s liu k toán. Kim soát qun lý bao gm k hoch t chc, các phng
pháp và th tc liên quan ch yu đn tính hu hiu trong hot đng và s tuân th
chính sách qun tr.
CAP tip tc ban hành SAP 33 (1962) yêu cu kim toán viên phi quan tâm
đn KSNB v k toán và không bt buc phi đánh giá KSNB v qun lý. Tuy
nhiên trong mt s trng hp nu kim toán viên thy cn thit thì phi đánh giá
KSNB v qun lỦ. n nm 1972, CAP ban hƠnh SAP 54 (1972) ắTìm hiu vƠ đánh
giá KSNB”.
Sau đó, AICPA ban hƠnh chun mc kim toán SAS 1 đ thay th cho th
tc kim toán SAP 54 đƣ ban hƠnh trc đó. Trong SAS 1 đa ra đnh ngha v
kim soát qun lý và kim soát k toán vƠ cng khng đnh s quan tâm ca ngh
nghip kim toán đi vi các b phn cu thành KSNB.
7

Trong sut giai đon này, các mc tiêu và công c ca KSNB đƣ luôn đc
m rng, nhng nó vn ch đc xem nh lƠ mt phng tin phc v cho kim

toán viên trong kim toán BCTC.
1.1.3 Giaiăđon phát trin (1970-1992)
Vào nhng thp niên 70 -80 ca th k 20, nn kinh t Hoa K và rt nhiu
quc gia khác đƣ phát trin mnh m. Cùng vi s phát trin đó, các v gian ln
cng gia tng c v s lng cng nh quy mô, gơy ra nhiu tn tht ln cho nn
kinh t. Trc tình hình đó, nm 1979 SEC đa ra bt buc các công ty phi báo
cáo v KSNB đi vi công tác k toán ca công ty mình. Mun lƠm đc điu đó
thì cn thit phi có các tiêu chun đánh giá tính hu hiu ca h thng KSNB. Vì
vy y ban COSO trc thuc Hi đng quc gia Hoa K v vic chng gian ln
trên BCTC đc thành lp nm 1985. Trc ht, COSO đƣ s dng chính thc t
ắkim soát ni b” thay th cho t ắkim soát ni b v k toán”. Sau mt thi gian
dài làm vic, nm 1992 COSO đƣ phát hƠnh báo cáo. ơy lƠ tƠi liu đu tiên trên
th gii đa ra khuôn mu lý thuyt v KSNB mt cách đy đ và h thng.
Báo cáo COSO 1992 đƣ cung cp mt tm nhìn rng và mang tính qun tr,
trong đó KSNB không ch là mt vn đ mang tính tƠi chính mƠ còn đc m rng
ra  phng din hot đng và tuân th.
1.1.4 Giaiăđon hinăđi (t 1992ăđn nay).
Báo cáo COSO ra đi đƣ đt nn móng cho hàng lot nghiên cu phát trin
v KSNB trong nhiu lnh vc khác nhau ra đi.
 Phát trin theo hng công ngh thông tin
Nm 1996, Hip hi v kim soát và kim toán công ngh thông tin ban hành
bn tiêu chun ắ Các mc tiêu kim soát trong công ngh thông tin vƠ các lnh vc
liên quan” (CoBIT). CoBIT nhn mnh đn kim soát trong môi trng tin hc.
 Phát trin theo hng qun tr
Nm 2001, COSO trin khai nghiên cu h thng qun tr ri ro  doanh
nghip. n nm 2004, COSO ban hƠnh báo cáo COSO v Qun tr ri ro doanh
nghip trên c s phát trin ca báo cáo COSO 1992.
8

 Phát trin cho công ty nh.

Nm 2006, COSO nghiên cu và ban hành hng dn ắKSNB đi vi báo
cáo tài chính ậ Hng dn cho công ty đi chúng quy mô nh”. Báo cáo nƠy da
trên nn tng COSO 1992 và gii thích c th hn cách thc áp dng KSNB phù
hp cho các công ty có quy mô nh.
 Phát trin theo hng kim toán đc lp
Các chun mc kim toán ca Hoa K cng chuyn sang s dng báo cáo
COSO đ đánh giá h thng kim soát ni b:
 SAS 78 (1995) Xem xét kim soát ni b trong kim toán BCTC.
 SAS 94 (2001): nh hng ca công ngh thông tin đn vic xem xét
KSNB trong BCTC.
H thng chun mc kim toán quc t ISA cng s dng báo cáo COSO khi
yêu cu xem xét h thng KSNB trong kim toán BCTC.
 IAS 315: hiu bit v tình hình kinh doan, môi trng hot đng đn v và
đánh giá ri ro các sai sót trng yu”. ISA đa ra đnh ngha KSNB vƠ các
b phn cu thành h thng KSNB da trên COSO
 IAS 265: ắThông báo v nhng khim khuyt ca KSNB” cng yêu cu
kim toán viên đc lp thông báo v khim khuyt ca KSNB cho nhng
ngi có trách nhim trong đn v.
 Phát trin theo hng kim toán ni b
Hip hi kim toán viên ni b IIA đnh ngha các mc tiêu ca KSNB bao
gm:
  tin cy và trung thc ca thông tin.
 Tuân th các chính sách, th tc.
 Bo v tài sn doanh nghip.
 S dng hiu qu và kinh t các ngun lc.
9

 Hoàn thành các mc đích vƠ mc tiêu cho các hot đng hoc chng
trình.
 Phát trin theo hng ngành ngh c th

Trong lnh vc ngân hàng y ban Basel v giám sát ngơn hƠng cng da trên
Báo cáo COSO đ xây dng báo cáo Basel (1998) công b v khuôn kh KSNB
trong ngân hàng. Báo cáo Basel vn dng các lý lun c bn ca COSO vƠo lnh
vc ngân hàng ch không đa ra nhng lý lun mi.
 Hng dn v giám sát h thng KSNB.
Da trên COSO 1992, COSO đƣ đa ra d tho Hng dn v giám sát h
thng KSNB (Exposure Draft, 2008) gm 3 phn: Hng dn, ng dng và thí d
nhm giúp các t chc giám sát cht lng ca h thng KSNB. Nm 2009 phn 1
chính thc đc ban hành.
1.2 NHăNGHAăKIM SOÁT NI B
Hin nay có khá nhiu đnh ngha v KSNB. Trong phm vi gii hn ca đ tài,
tác gi xin trình bày s lc v đnh ngha KSNB theo báo cáo COSO và theo
INTOSAI. Do đc thù ca h thng kim soát ni b mà tác gi nghiên cu, tác gi
s làm rõ đnh ngha theo INTOSAI áp dng cho khu vc công.
1.2.1 nhănghaăKSNBătheoăbáoăcáoăCOSO
Nhìn chung, COSO 1992 vƠ COSO 2004 đƣ đnh ngha KSNB nh sau:
ắKim soát ni b là mt quá trình b chi phi bi ngi qun lý và các nhân
viên ca đn v, nó đc thit lp đ cung cp mt s bo đm hp lý nhm thc
hin các mc tiêu di đơy:
 S hu hiu và hiu qu ca hot đng
 S tin cy ca báo cáo tài chính.
 S tuân th pháp lut và các quy đnh.”
1.2.2 nhănghaăKSNBătheoăINTOSAIă2004
INTOSAI - t chc quc t các c quan kim toán ti cao - trong Hng dn
chun mc INTOSAI 2004 đƣ đnh ngha KSNB:
10

“KSNB là mt quá trình b chi phi bi nhà qun lý và các nhân viên
trong đn v¸ nó đc thit lp đ đi phó vi các ri ro và cung cp mt s đm
bo hp lý thc hin s mnh ca t chc. Các mc tiêu chung đt đc là:

 Thc hin trt t, đo đc, kinh t, hu hiu và hiu qu các hot đng;
 Hoàn thành ngha v trách nhim báo cáo;
 Tuân th pháp lut và các quy đnh hin hành;
 Bo v tài nguyên tránh mt mát, thit hi và s dng sai mc đích.”
T đnh ngha nƠy có mt s khái nim cn làm rõ:
 Kim soát ni b là mt quá trình: KSNB không phi là mt hot đng
riêng r mà là mt chui các hot đng kim soát hin din đan xen vƠo
hot đng ca t chc và góp phn vào bn cht ca t chc đó. KSNB s
đc thc hin thông qua quá trình lp k hoch, thc hin và giám sát.
 KSNB chu s chi phi bi nhà qun lý và các nhân viên ca đn v:
KSNB đc thc hin bi các cá nhân trong mt t chc, bi nhng gì h
hƠnh đng vƠ suy ngh. NhƠ qun lý ch yu giám sát hot đng ca đn v,
nhng h cng đt ra các mc tiêu ca t chc và chu trách nhim chung
đi vi h thng kim soát ni b. Kim soát ni b cung cp các c ch
cn thit đ giúp tìm hiu ri ro trong bi cnh các mc tiêu ca t chc,
cn c vƠo đó ngi qun lý s đa ra hot đng kim soát ni b phù hp,
giám sát vƠ đánh giá chúng. Do đó kim soát ni b là mt công c đc s
dng bi nhng ngi qun lý và liên quan trc tip đn mc tiêu ca t
chc. Nh vy, ngi qun lý là mt yu t quan trng ca kim soát ni
b. Còn tt c các nhân viên trong t chc đóng vai trò quan trng trong
vic thc hin chúng. Nh vy, kim soát ni b b nh hng bi bn cht
con ngi. Vì th, đ h thng kim soát ni b hu hiu thì cn xác đnh
mi liên h, nhim v cách thc thc hin đn tng thƠnh viên đ đt đc
mc tiêu chung ca t chc.
 KSNB đm bo hp lý vic theo đui s mnh ca t chc: Bt k mt t
chc nƠo cng quan tơm ch yu đn vic thc hin s mnh ca mình. i
11

vi khu vc công, các đn v quan tơm đn mc tiêu cung cp các dch v
và hot đng vì li ích chung ca xã hi. KSNB cung cp mt s đm bo

hp lý ch không đm bo tuyt đi các mc tiêu s đt đc. Ngi qun
lý cn xác đnh mc đ chp nhn ri ro trong nhng trng hp khác nhau,
cân nhc gia li ích và chi phí, cân nhc nhng yu t bên ngoài và c
nhng sai lm trong quá trình thc hin vn hành h thng KSNB có th
nh hng đn vic thc hin mc tiêu.
 KSNB đc thit lp đ đi phó vi ri ro: Khi thc hin s mnh ca
mình t chc s phi đi mt vi rt nhiu ri ro. KSNB có th giúp t chc
xác đnh, nhn din vƠ đi phó vi ri ro đ ti đa hóa kh nng đt đc s
mnh ca t chc.
 KSNB giúp đt đc các mc tiêu: KSNB hng đn vic thc hin đc
các mc tiêu chung ca t chc thông qua vic thc hin các mc tiêu nh,
các chc nng, quy trình vƠ các hot đng c th. Các mc tiêu chung là:
 Thc hin trt t, đo đc, kinh t, hu hiu và hiu qu các hot đng:
Hot đng ca mt t chc nên có trt t, có đo đc, kinh t, hu hiu và
hiu qu.
Có trt t ngha lƠ phi t chc tt, có phng pháp. o đc có liên quan
đn nhng chun mc đo đc. Mi ngi cn thc hin nhng hƠnh vi đo đc tt,
ngn nga và phát hin hành vi gian ln trong khu vc công, công bng và nghiêm
túc nhm phc v li ích xã hi. Do đó, đo đc công cng là mt điu kin tiên
quyt đ cng c nim tin ca công chúng và là mt nn tng qun tr tt. Tính hu
hiu lƠ đt đc mc đích đ ra. Tính hiu qu lƠ đt đc mc đích đ ra s dng
ngun lc ít nht. Tính kinh t lƠ đt đc mc đích đ ra vi chi phí thp nht.
 HoƠn thƠnh ngha v và trách nhim báo cáo
Các t chc công và các thành viên ca t chc phi chu trách nhim đi
vi nhng quyt đnh, hƠnh đng ca h bao gm c vic qun lý công qu, công
bng và hiu sut. iu nƠy đc thc hin bng cách phát trin, duy trì và làm cho
12

thông tin tƠi chính vƠ phi tƠi chính đáng tin cy và kp thi cho ngi s dng bên
trong vƠ bên ngoƠi đn v.

 Tuân th pháp lut vƠ các quy đnh
Các t chc công cn phi tuân th pháp lut vƠ các quy đnh có liên quan.
 Bo v tài nguyên tránh mt mát, s dng sai và thit hi do cht thi, lm
dng, qun lý yu kém, sai sót, gian ln và nhng vi phm khác.
Tm quan trng ca vic bo v tài nguyên trong khu vc công cn phi
đc nhn mnh vƠ quan tơm đc bit. Các t chc công cn phi s dng tài
nguyên đúng mc đích, tránh mt mát, lm dng và lãng phí ngun lc đ phát trin
đt nc.
1.3 CÁC YU T CU THÀNH H THNG KIM SOÁT NI B














Hình 1.1: Mi quan h gia các mc tiêu và các thành phn ca HTKSNB
Thông tin truyê n thông
Giám sát

Hot đng kim soát
a nh gia ru i ro

Môi tr ng kiê m soa t

Tô ăch căđnă
văph̀ngă
ban
13


Tng t nh báo cáo COSO, báo cáo INTOSAI đu đa ra h thng kim
soát ni b gm 5 thành phn c bn có liên quan đn nhau: môi trng kim soát,
đánh giá ri ro, hot đng kim soát, thông tin và truyn thông, giám sát. Nm
thành phn này có mi quan h cht ch vi nhau trong vic thc hin mc tiêu
chung ca t chc:
Mi quan h gia nhng mc tiêu chung và các thành phn kim soát ni b
đc INTOSAI mô t trong mt ma trn ba chiu, trong hình dng ca mt khi lp
phng.
Bn mc tiêu chung đc th hin bng các ct thng đng, nm thƠnh phn
đc th hin bng hàng ngang và các t chc, đn v vƠ các phòng ban đc mô t
bi chiu th ba ca ma trn. Nhng gì mt t chc phn đu đ đt đc phng
thc thc hin đ đt đc các mc tiêu chung đó.
Mi thành phn ca h thng KSNB là nhng phng thc thc hin đ
hoàn thành tt c bn mc tiêu chung. Tng t nh vy, nhìn vào các mc tiêu
chung, tt c nm thƠnh phn có liên quan đn tng mc tiêu. Kim soát ni b
không ch liên quan đn toàn b t chc mà còn liên quan đn tng b phn, tng
cá nhân. Mi quan h nƠy đc mô t bi chiu th ba, đi din cho các t chc
toàn b, các đn v, các ngành. Trong khi các h thng kim soát ni b có liên
quan và áp dng cho tt c các t chc, thì cách thc qun lý áp dng nó s rt khác
nhau vi tính cht riêng ph thuc vào mt s yu t c th ca tng t chc.
Nhng yu t này bao gm c cu t chc, mc đ ri ro, môi trng hot đng,
quy mô, đ phc tp ca lnh vc hot đng. Xem xét tình hình c th ca t chc,

ngi qun lý s thc hin mt lot các la chn liên quan đn s phc tp ca quá
trình vƠ phng pháp trin khai áp dng các thành phn h thng kim soát ni b
phù hp vi đn v mình.
1.3.1 Môiătrng kim soát
Môi trng kim soát phn ánh sc thái chung ca mt đn v, chi phi ý
thc kim soát ca mi thƠnh viên trong đn v. Nó đc xem là nn tng đi vi
các b phn khác ca kim soát ni b. Môi trng kim soát nh hng đn cách
14

thc hot đng ca đn v, các mc tiêu đc thit lp. Các nhân t thuc v môi
trng kim soát bao gm:

 Tính chính trc và giá tr đo đc: Nhà qun lý phi xây dng nhng chun
mc v đo đc trong đn v và phi luôn là tm gng cho nhơn viên noi
theo. Toàn th mi ngi trong mt t chc phi cùng nhau xây dng vn
hóa ng x ca t chc mình. Danh ting ca t chc là tài sn vô giá nên
mi đn v đu cn phi xây dng và thc hin nhng chun mc v đo đc
áp dng cho toàn đn v. Mi ngi trong t chc t qun lỦ đn nhân viên
đu phi duy trì và th hin tính chính trc và giá tr đo đc mi lúc mi ni
và làm cho công chúng bit đc s mnh ca đn v mình.
 m bo v nng lc: đm bo v nng lc cho nhân viên bao gm kin
thc và k nng cn thit đ nhân viên có th hoàn thành nhim v và hiu rõ
đc trách nhim cá nhơn đó trong vic thc hin, duy trì và phát trin h
thng KSNB, thc hin nhng mc tiêu ca h thng KSNB cng nh mc
tiêu ca t chc. Ngi qun lý cn phi xác đnh rõ yêu cu v nng lc cho
tng công vic c th đ có th phơn công đúng ngi, đúng vic, tit kim
chi phí vƠ cng phi to điu kin đ nhơn viên nơng cao nng lc trình đ
ca bn thân.
 Trit lý qun lý và phong cách điu hành ca nhà qun lý: quan đim và
nhn thc ca ngi qun lý th hin  cá tính, t cách vƠ thái đ ca ngi

qun lý. Trit lý qun lỦ vƠ phong cách điu hành ca nhà qun lý s nh
hng đn s sng còn ca h thng KSNB, đc bit là  khía cnh thc hin
các giá tr đo đc. Chính vì th ngi qun lý nên thông qua nhng hành
đng ca mình làm tm gng tt cho nhơn viên noi theo. Ngi qun lý
cng nên nhc nh nhân viên ca mình v nhim v ca h vƠ thng xuyên
đánh giá nhơn viên da trên nhiu yu t bao gm c vai trò ca nhân viên
đi vi h thng KSNB.
 C cu t chc:  hot đng ca doanh nghip đc lên k hoch, thc
hin, kim soát vƠ giám sát thì c cu t chc phi đc thit k phù hp.
Trong đó nhƠ qun lý phi phân chia quyn hn và trách nhim cho tng b
15

phn, tng hot đng vƠ xác đnh cp cn báo cáo thích hp. Không có
khuôn mu chung duy nht nào mà tng đn v phi cn c vƠo đc đim,
quy mô, bn cht hot đng riêng ca mình đ xây dng c cu t chc phù
hp.
 Chính sách nhân s: là nhng chính sách liên quan đn tuyn dng, hun
luyn, b nhim, đƠo to, đánh giá, hng nghip, t vn, đng viên, khen
thng, k lut và sa thi nhân viên. Các chính sách v nhân s cng lƠ
thông đip đ cho nhân viên bit đc yêu cu đi vi tính chính trc, giá tr
đo đc vƠ nng lc mà t chc mong đi t phía nhân viên.
1.3.2 ánhăgiáări ro
ánh giá ri ro lƠ quá trình xác đnh và phân tích nhng ri ro nh hng ti
vic đt đc các mc tiêu ca t chc nhm xác đnh các phn ng thích hp đ
qun tr ri ro.
Quy trình đánh giá ri ro theo INTOSAI bao gm:
 Xác đnh ri ro: Xác đnh nhng mc tiêu ca t chc là mt điu kin tiên
quyt đ xác đnh đc ri ro. Mc tiêu phi đc xây dng rõ ràng, c th.
Mt t chc có th có rt nhiu ri ro nhng phi xác đnh đc đơu lƠ ri ro
chính yu, đơu lƠ nhng ri ro liên quan đn mc tiêu ca t chc, ri ro liên

quan đn mc đ đn v và mc đ hot đng, ri ro bên trong, ri ro bên
ngoài.
 ánh giá ri ro: đ quyt đnh làm th nƠo đ x lý ri ro, ngi qun lý cn
uc tính tm quan trng ca ri ro vƠ đánh giá kh nng xy ra ri ro đó. Có
ba mc đ đánh giá ri ro là cao, trung bình, thp và có nhng phng pháp
đánh giá ri ro c đnh tính ln đnh lng. iu quan trng là phi đánh giá
ri ro mt cách có h thng, cn phi xây dng các tiêu chí đ đánh giá ri ro
t đó có cách phơn b ngun lc phù hp đ qun tr ri ro.
 ánh giá v mc đ chp nhn ri ro ca t chc;
 Phát trin các phn ng: Có 4 cách đ phn ng vi ri ro là: chp nhn ri
ro, gim thiu ri ro, x lý ri ro hoc né tránh ri ro. Nhng phng pháp
16

đc chú trng nht là x lý ri ro thông qua các hot đng kim soát ca
mt h thng KSNB hu hiu và hiu qu.
Môi trng hot đng ca t chc s liên tc thay đi, mc tiêu ca t chc
trong tng giai đon khác nhau cng s thay đi làm cho nhng ri ro cng thay
đi theo. ánh giá ri ro s giúp cho t chc bit đc bc tranh tng quan v
nhng khó khn ca mình. Vì vy cn xây dng mt ắquy trình đánh giá ri ro” c
th cho đn v đ thng xuyên đánh giá chúng.
1.3.3 Hotăđng kim soát
Hot đng kim soát là các chính sách và th tc thành lp đ gii quyt ri
ro vƠ đ đt đc nhng mc tiêu ca t chc.  có hiu qu, hot đng kim soát
phi phù hp, hot đng liên tc theo k hoch sut thi gian dài và không b b
qua khi vng mt cán b ch cht hoc khi lng công vic nhiu, tit kim đc
chi phí, đy đ, hp lý và liên quan trc tip đn mc tiêu kim soát. Hot đng
kim soát xy ra trong toàn b t chc, các cp và trong tt c các chc nng.
Chúng bao gm rt nhiu các hot đng kim soát phát hin và kim soát phòng
nga nh:
 Nguyên tc y quyn và phê chun: Theo s y quyn ca ngi qun lý,

nhân viên cp di đc giao cho quyn quyt đnh và gii quyt mt s
nhim v trong mt phm vi nht đnh ca mình nhm đm bo cho các hot
đng s kin ch đc thc hin bi ngi có trách nhim và quyn hn. Bên
cnh đó, các hot đng đu phi đc phê chun đúng đn thông qua vic
xây dng nhng chính sách chung v nhng hot đng c th đ cho nhân
viên cp di noi theo.
 Phân công nhim v: Ngi qun lý phi phân chia nhim v c th cho tng
cá nhân tng b phn, tc lƠ không đ cho mt cá nhân nào trong t chc
đc thc hin mi mt ca mt nghip v t khi nó mi bt đu cho đn khi
kt thúc. Phân công nhim v đc thc hin theo hai nguyên tc c bn là
nguyên tc phân công phân nhim và nguyên tc bt kiêm nhim. Mc đích
ca phân chia trách nhim nhm đ các nhân viên kim soát ln nhau; nu có
các sai sót xy ra s đc phát hin nhanh chóng; đng thi gim c hi cho
17

bt k cá nhân nào trong quá trình thc hin nhim v có th gây ra và giu
dim nhng sai sót hoc hành vi gian ln ca mình.
 Kim soát đi vi quyn tip cn các ngun lc và kim soát tài liu: 
thc hin mc tiêu s dng hiu qu ngun lc ca nhƠ nc, vic tip cn
vi ngun lc phi đc thc hin bi các cá nhân có thm quyn. nh k
phi có vic kim kê tài sn và kim tra tài liu s sách đ xem xét các chênh
lch nu có, xác đnh nguyên nhân và có cách x lý kp thi.
 Kim tra: tt c các giao dch và s kin quan trng đu phi đc kim tra
trc và sau khi thc hin.
 i chiu: Các s sách đc lp phi da trên c s nhng chng t c th
và phi thng xuyên đi chiu đ phát hin nhng gian ln, sai sót nu có.
 Soát xét hiu sut hot đng: Các nhà qun lý s xem xét hiu sut hot đng
đ đánh giá mc đ hoàn thành công vic so vi mc tiêu chung ban đu.
Nu đánh giá cho thy rng nhng thành tu thc t không đáp ng đc
mc tiêu thì phi xem xét đ có nhng ci tin cn thit.

 ánh giá quy trình hot đng kinh doanh: t chc, quy trình và các hot
đng khác đu phi đc đánh giá đnh k đ đm bo các hot đng vn
phù hp vi nhng chính sách, quy đnh hin hành.
 Giám sát (phân công, xét và phê duyt, hng dn và đƠo to).
 Kim soát quá trình x lý thông tin: Hin nay phng thc x lý d liu
chính là h thng máy tính vi khâu nhp liu và kt xut đc thc hin bi
con ngi. Kim soát quá trình x lý thông tin gm 2 loi là kim soát chung
và kim soát ng dng. kim soát chung là loi kim soát áp dng cho toàn
b h thng nhm đm bo h thng hot đng mt cách liên tc và n đnh.
Còn kim soát ng dng thì ch áp dng cho tng phn hành c th hay các
h thng con.
Khi mt hot đng kim soát đc thc hin thì điu quan trng lƠ chú Ủ đn
kt qu mƠ nó đt đc. Chính vì th, đn v cn phi có s cân nhc khi quyt đnh
s dng hot đng kim soát và phi đt nó trong mi quan h vi bn thành phn
còn li ca h thng đ giúp đt đc mc tiêu ca KSNB.
1.3.4 Thông tin và truyn thông