Luận văn thạc sĩ Thực trạng và giải pháp phòng ngừa rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Á Châu

B GIỄO DC VẨ ẨO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHệ MINH


NGUYN TH CM TÚ

THC TRNG VẨ GII PHỄP PHÒNG NGA
RI RO TệN DNG TI NGỂN HẨNG TMCP Ễ CHÂU
Chuyên ngành:
Mƣ s:
Ngân hàng
60340201

LUN VN THC S KINH T



NGI HNG DN KHOA HC:
TS. HOÀNG CÔNG GIA KHÁNH






Tp. H Chí Minh ậ Nm 2013

1

LI CM N

Tôi xin chân thành cm n các Thy Cô trng i hc Kinh T đã truyn đt
cho tôi kin thc trong nhng nm hc  trng.
Tôi xin chân thành cm n Ban giám đc và toàn th nhân viên ngân hàng
TMCP Á Châu đã nhit tình to điu kin cho tôi kho sát trong quá trình thc
hin lun vn.
Tôi xin chân thành cm n TS. Hoàng Công Gia Khánh đã tn tình hng dn và
giúp đ tôi hoàn thành tt lun vn này.
Và xin cm n gia đình, bn bè, đng nghip đã ng h tinh thn và to điu kin
tt nht cho tôi hoàn thành lun vn này.

Hc viên
NGUYN TH CM TÚ
















2

LI CAM OAN
“Thc trng và gii pháp phòng nga ri ro tín dng ti Ngân hàng TMCP Á Châu”
là công trình nguyên cu khoa hc, đc lp ca tôi. ây là lun vn Thc s kinh t,
chuyên ngành Ngân hàng. Lun vn này cha đc ai công b di bt k hình
thc nào.
Tác gi: NGUYN TH CM TÚ

3

MC LC
Trang
Danh mc bng biu, biu đ
Phn m đu
1. t vn đ
2. Mc tiêu nghiên cu
3. i tng và phm vi nghiên cu
4. Phng pháp nghiên cu
5. Kt cu ca lun vn
Chng 1: Tng quan v hot đng tín dng và ri ro tín dng ti ngân hàng
thng mi
1.1. Tín dng ngơn hƠng thng mi 10
1.1.1. Khái nim tín dng ngân hàng 10
1.1.2. Bn cht ca tín dng ngân hàng 10
1.1.3. Phân loi tín dng ngân hàng 10
1.1.4. c đim ca tín dng ngân hàng 12
1.1.5. Vai trò ca tín dng ngân hàng 12
1.1.5.1. i vi ngân hàng 12
1.1.5.2. i vi khách hàng 13
1.1.5.3. i vi nn kinh t 13
1.2. Ri ro tín dng ngơn hƠng thng mi 17
1.2.1. Khái nim 17
1.2.2. Phân loi 17
1.2.3. Nguyên nhân 18
1.2.4. nh hng ca ri ro tín dng đn hot đng kinh doanh ca ngân hàng,
khách hàng và nn kinh t xã hi 21
1.2.4.1. nh hng đn hot đng kinh doanh ca ngân hàng 21
1.2.4.2. nh hng đn khách hàng 22

1.2.4.3. nh hng đn nn kinh t xã hi 22
1.3. Phòng nga ri ro tín dng ngơn hƠng thng mi 23
4

1.3.1. Khái nim 23
1.3.2. S cn thit phòng nga ri ro tín dng 23
1.4. Phng thc phòng nga ri ro tín dng ngơn hƠng thng mi 24
1.4.1. Nhn din ri ro tín dng 24
1.4.1.1. Nhóm các du hiu liên quan đn quan h tín dng vi ngân hàng 24
1.4.1.2. Nhóm các du hiu liên quan đn tình hình hot đng ca khách hàng 24
1.4.2. o lng ri ro tín dng 25
1.4.2.1. Ch tiêu đo lng (đnh tính, đnh lng) 25
1.4.2.2. Các mô hình đo lng 31
1.4.3. Bin pháp phòng nga ri ro tín dng 33
Kt lun chng 1 35
Chng 2: Thc trng ri ro tín dng ti NHTM c phn Á Châu
2.1. Gii thiu chung v ACB 36
2.1.1. Quá trình hình thành và phát trin 36
2.1.2. Kt qu hot đng kinh doanh trong thi gian qua 37
2.2. Thc trng ri ro tín dng ca ACB 41
2.2.1. Tình hình chung v n quá hn 41
2.2.2. Tình hình n xu 43
2.2.3. Tình hình trích lp và s dng d phòng ri ro tín dng 44
2.2.4. Mc đ tp trung tín dng 45
2.2.4.1. Mc đ tp trung tín dng theo đi tng khách hàng 45
2.2.4.2. Mc đ tp trung theo thi hn vay 46
2.2.4.3. Mc đ tp trung theo loi tin 46
2.2.7. Công tác đo lng ri ro tín dng 47
2.3. Công tác kim soát ri ro tín dng ca ACB 51
2.3.1. B máy t chc cp tín dng 51

2.3.2. Thm quyn phán quyt 51
2.3.3. Chính sách tín dng 52
2.3.4. Quy trình tín dng 52
2.3.5. Bo đm tin vay 53
5

2.3.6. Phòng nga, phát hin và hn ch ri ro tín dng 54
2.3.7. Công tác x lỦ n xu 54
2.4. ánh giá chung thc trng ri ro tín dng ti ACB 55
2.4.1. Nhng mt đt đc 55
2.4.2. Nhng mt còn tn ti 55
2.4.2.1. V quy đnh gii hn tín dng 55
2.4.2.2. V quy trình tín dng 56
2.4.2.3. V đnh hng khách hàng 56
2.4.2.4. V danh mc đu t 57
2.4.2.5. V đào to cán b 57
2.5. Nguyên nhơn dn đn ri ro tín dng ti ACB trong thi gian qua 57
2.5.1. Nhóm nguyên nhân ch quan 57
2.5.1.1. T phía ngân hàng 57
2.5.1.2. T phía khách hàng vay 63
2.5.2. Nhóm nguyên nhân khách quan 65
Kt lun chng 2 67
Chng 3 Mt s gii pháp phòng nga ri ro tín dng ti ACB 68
3.1. nh hng phát trin hot đng tín dng ca ACB trong thi gian ti 68
3.2. Mt s gii pháp phòng nga ri ro tín dng ti ACB 69
3.2.1. Xây dng và thc hin chính sách cho vay thích hp 69
3.2.2. Hoàn thin và tuân th nghiêm ngt quy trình cho vay 73
3.2.3. Thành lp b phn nghiên cu, phân tích và d báo kinh t v mô 77
3.2.4. Nâng cao vai trò công tác kim soát ni b ngân hàng 78
3.2.5. Nâng cao cht lng ngun nhân lc 79

3.2.6. S dng các công c bo him và bo đm tin vay 81
3.2.7. Mt s kin ngh vi ngân hàng nhà nc và chính ph 81
3.2.71. Kin ngh đi vi ngân hàng nhà nc 81
3.2.7.2. Kin ngh đi vi chính ph 84
Kt lun chng 3 86
Tài liu tham kho 87
6

DANH MC T VIT TT
T vit tt
T đc vit tt
NHTM
Ngân hàng thng mi
TCTD
T chc tín dng
ACB
Ngân hàng thng mi c phn Á Châu

7

DANH MC BNG BIU, BIU 
Bng 2.1: Ch s tài chính nm 2008 – 30/06/2013
Bng 2.2: N quá hn theo nhóm nm 2011 – 30/06/2013
Bng 2.3: Tài sn bo đm
Bng 2.4: Tình hình n xu
Bng 2.5: Tình hình trích lp d phòng ri ro tín dng ti ACB
Bng 2.6: C cu vay theo đi tng khách hàng
Bng 2.7: C cu vay theo thi hn vay
Bng 2.8: C cu cho vay theo loi tin t
Biu đ 2.1: Ch s tài chính nm 2008 - 30/06/2013
Biu đ 2.2: N quá hn theo nhóm

8

PHN M U
1. t vn đ
Quá trình toàn cu hóa làm tng thêm mc đ ph thuc ln nhau gia các
nn kinh t trên th gii. Trong lnh vc tài chính, ngân hàng cng không ngoi l.
Khng hong tín dng đã có nhng nh hng không nh đn nn kinh t. Thi
gian qua, cuc khng hong tín dng ti M là khi ngun cho cuc khng hong
kinh t toàn cu. Các quc gia phi thc hin ci cách, xây dng h thng qun lý
tài chính và c ch phòng nga ri ro tài chính quc t, công khai, minh bch trong
hot đng ngân hàng đ tránh nhng nguy c bin đng mnh ca th trng tài
chính, hot đng tuân theo quy lut chung ca th trng.
Trong kinh doanh ngân hàng ti Vit Nam, li nhun t hot đng tín dng
chim t trng ch yu trong thu nhp ca các ngân hàng. Tuy nhiên, hot đng này
luôn tim n ri ro cao, đc bit là  các nc có nn kinh t mi ni nh Vit Nam
bi h thng thông tin thiu minh bch và không đy đ, trình đ qun tr ri ro còn
nhiu hn ch, tính chuyên nghip ca cán b ngân hàng cha cao…
Ri ro tín dng luôn tn ti và n xu là mt thc t hin nhiên  bt c ngân
hàng nào, k c các ngân hàng hàng đu trên th gii bi có nhng ri ro nm ngoài
tm kim soát ca con ngi. Tuy nhiên, s khác bit c bn ca các ngân hàng có
nng lc qun tr ri ro tín dng là kh nng qun tr n xu  mt t l có th chp
nhn đc nh xây dng mt mô hình qun tr ri ro hiu qu, phù hp vi môi

trng hot đng đ hn ch đc nhng ri ro tín dng mang tính ch quan, xut
phát t yu t con ngi và nhng ri ro tín dng khác có th kim soát đc. Kim
soát tt ri ro tín dng là công vic cn thit phi làm đi vi các ngân hàng, song
song vi hot đng tín dng.
Ngân hàng TMCP Á Châu (ACB) là mt trong nhng ngân hàng hàng đu
trong Khi ngân hàng TMCP v mi mt, tình hình kim soát tín dng thi gian qua
cng đc xem là khá tt. Tuy nhiên trong tình hình hin nay, đc bit là sau khng
hong tháng 08/2012, thc trng v ri ro tín dng ti ACB là vn đ đang đc
quan tâm và nh hng khá ln đn hot đng kinh doanh ca ngân hàng. Do đó,
yêu cu xây dng các gii pháp phòng nga ri ro tín dng có hiu qu là mt đòi
9

hi bc thit đ đm bo hn ch ri ro trong hot đng cp tín dng, hng đn
các chun mc quc t trong qun tr ri ro, phù hp vi môi trng hi nhp.
Xut phát t yêu cu trên tôi chn đ tài ắThc trng vƠ gii pháp phòng
nga ri ro tín dng ti Ngơn hƠng Thng mi c phn Ễ Chơu” làm lun vn
thc s kinh t.
2. Mc tiêu nghiên cu
Vn đ c bn v lỦ lun tng quan ri ro tín dng ti các ngân hàng thng
mi.
Nghiên cu, kho sát thc trng ri ro tín dng ti ngân hàng ACB, t đó tìm
ra các nguyên nhân dn đn ri ro tín dng trong thi gian qua.
Trên c s nhng nguyên nhân đó, đ xut các gii pháp toàn din phù hp
vi tình hình hot đng ca ACB đ phòng nga ri ro tín dng.
3. i tng vƠ phm vi nghiên cu
i tng: ri ro tín dng ca Ngân hàng thng mi.
Phm vi: Trng tâm nghiên cu là thc trng ri ro tín dng ti ACB thi
gian qua, t đó đ xut các gii pháp phòng nga ri ro tín dng.
4. Phng pháp nghiên cu
S dng tng hp các phng pháp nghiên cu khoa hc kt hp vi các

phng pháp thng kê, so sánh, phân tích, … đi t c s lý thuyt đn thc tin
nhm gii quyt và làm sáng t mc tiêu nghiên cu ca lun vn. ng thi, tip
thu ý kin phn bin ca nhiu chuyên gia, cán b qun lỦ, điu hành có liên quan
đ hoàn thin gii pháp.
5. Kt cu ca lun vn
Lun vn đc chia làm 3 chng, c th nh sau:
- Chng 1: Tng quan v hot đng tín dng và ri ro tín dng
- Chng 2: Thc trng ri ro tín dng ti ACB
- Chng 3: Mt s gii pháp phòng nga ri ro tín dng ti ACB




10

CHNG 1
TNG QUAN V HOT NG TệN DNG VẨ RI RO TệN DNG
TI NGỂN HẨNG THNG MI
1.1. Tín dng ngơn hƠng thng mi
1.1.1. Khái nim v tín dng ngơn hƠng
Tín dng ngân hàng là mi quan h vay mn đc biu hin di hình thc
tin t hay hin vt da trên nguyên tc có hoàn tr. Trong quan h này, bên cho
vay (ngân hàng) ch nhng li quyn s dng vn cho bên đi vay (cá nhân, doanh
nghip) trong mt thi gian nht đnh và bên đi vay có trách nhim hoàn tr c vn
ln lãi cho bên cho vay vô điu kin khi đn hn đã tha thun. Chc nng tp trung
và phân phi li vn tin t. Tín dng đc xem nh chic cu ni gia ngun cung
– cu v vn tin t trong nn kinh t.
1.1.2. Bn cht ca tín dng ngơn hƠng
T khái nim trên, bn cht ca tín dng ngân hàng là mt giao dch v tài
sn trên c s hoàn tr và có các đc trng sau:

- Tài sn giao dch trong quan h tín dng ngân hàng bao gm hai hình thc là
cho vay (bng tin) và cho thuê (bt đng sn và đng sn).
- Xut phát t nguyên tc hoàn tr, vì vy ngi cho vay khi chuyn giao tài
sn cho ngi đi vay s dng phi có c s đ tin rng ngi đi vay s tr đúng
hn. ây là yu t ht sc c bn trong qun tr tín dng.
- Giá tr hoàn tr thông thng phi ln hn giá tr lúc cho vay, hay nói cách
khác ngi đi vay phi hoàn tr giá tr ngoài vn gc.
- Trong quan h tín dng ngân hàng, tin vay đc cp trên c s bên đi vay
cam kt hoàn tr vô điu kin cho bên cho vay khi đn hn thanh toán.
1.1.3. Phơn loi tín dng ngơn hƠng
Có nhiu cách phân loi tín dng ngân hàng da vào các cn c khác nhau
tùy theo mc đích nghiên cu. Tuy nhiên ngi ta thng phân loi theo mt s tiêu
thc nh sau:
11

 Theo thi gian s dng vn vay, tín dng ngơn hƠng đc phơn thƠnh 3
loi:
- Tín dng ngn hn: là loi tín dng có thi hn di 1 nm, thng đc s
dng vào nghip v thanh toán, cho vay b sung thiu ht tm thi v vn lu đng
ca các doanh nghip hay cho vay phc v nhu cu tiêu dùng ca cá nhân.
- Tín dng trung hn: có thi hn t 1 đn 5 nm, đc dùng đ cho vay vn
phc v mc đích mua sm tài sn c đnh, ci tin đi mi k thut, m rng và
xây dng các công trình nh có thi hn thu hi vn nhanh.
- Tín dng dài hn: là loi tín dng trên 5 nm, đc s dng đ cung cp vn
xây dng c bn, ci tin và m rng sn xut có quy mô ln.
Thng thì tín dng trung và dài hn đc đu t đ hình thành vn c đnh
và mt phn vn ti thiu cho hot đng sn xut.
 Cn c vƠo mc đích s dng vn vay, tín dng ngơn hƠng chia thƠnh 2
loi:
- Tín dng sn xut và lu thông hàng hoá: là loi tín dng đc cung cp cho

các doanh nghip đ h tin hành sn xut và kinh doanh.
- Tín dng tiêu dùng: là loi tín dng đc cp phát cho cá nhân đ đáp ng
nhu cu tiêu dùng. Loi tín dng này thng đc dùng đ mua sm nhà ca, xe c,
các thit b gia đình tín dng tiêu dùng ngày càng có xu hng tng lên.
 Cn c vƠo tính cht đm bo ca các khon cho vay, có các loi tín
dng ngơn hƠng sau:
- Tín dng có bo đm: là loi hình tín dng mà các khon cho vay phát ra đu
có tài sn tng đng th chp, có các hình thc nh: cm c, th chp, chit khu
và bo lãnh.
- Tín dng không có bo đm: là loi hình tín dng mà các khon cho vay phát
ra không cn tài sn th chp mà ch da vào tín chp. Loi hình này thng đc
áp dng vi khách hàng truyn thng, có quan h lâu dài và sòng phng vi ngân
hàng, khách hàng này phi có tình hình tài chính lành mnh và có uy tín đi vi
ngân hàng nh tr n đy đ, đúng hn c gc ln lãi, có d án sn xut kinh doanh
kh thi, có kh nng hoàn tr n
12

Trong nn kinh t th trng vic phân loi tín dng ngân hàng theo các tiêu
thc trên ch có Ủ ngha tng đi. Khi các hình thc tín dng càng đa dng thì cách
phân loi càng chi tit. Phân loi tín dng giúp cho vic nghiên cu s vn đng ca
vn tín dng trong tng loi hình cho vay và là c s đ so sánh, đánh giá hiu qu
kinh t ca chúng.
1.1.4. c đim ca tín dng ngân hàng
- Huy đng vn và cho vay vn đu thc hin di hình thc tin t;
- Ngân hàng đóng vai trò trung gian trong quá trình huy đng vn và cho vay;
- Quá trình vn đng và phát trin ca tín dng ngân hàng không hoàn toàn
phù hp vi quy mô phát trin sn xut và lu thông hàng hóa;
- Tín dng ngân hàng thúc đy quá trình tp trung và điu hòa vn gia các
ch th trong nn kinh t.
1.1.5. Vai trò ca tín dng ngơn hƠng

1.1.5.1. i vi ngơn hƠng
- Trong hot đng sn xut kinh doanh mc tiêu hàng đu ca doanh nghip,
các t chc kinh t là ti đa hoá li nhun. Mt t chc kinh doanh tin t cng
không nm ngoài mc đích đó. Ngân hàng thu đc li nhun thông qua các hot
đng dch v, cung cp cho khách hàng nh thanh toán, t vn quan trng nht là
hot đng cho vay (hot đng tín dng).
- Tht vy, ngân hàng vi t cách là mt trung gian tài chính kinh doanh trên
nguyên tc tin gi ca khách hàng (nghip v huy đng vn) di hình thc tài
khon vãng lai và tài khon tin gi. Trên c s đó ngân hàng tin hành các hot
đng cho vay di nhiu hình thc khác nhau, tùy theo yêu cu vay ca khách
hàng. S chênh lch gia tin lãi kim đc thông qua hot đng và tin lãi phi tr
cho các khon huy đng là li nhun thu đc. ây cha phi là toàn b li nhun
ca ngân hàng, tuy nhiên nghip v tín dng là nghip v ch yu ca ngân hàng nó
chim t l ln nht trong tng s li nhun ca ngân hàng.
- Ngân hàng hot đng trong môi trng cnh tranh ca c ch th trng thì
hot đng tín dng ngân hàng càng tr nên đa dng. i vi các ngân hàng thng
mi đ có th tn ti và phát trin trong môi tròng cnh tranh, góp phn thúc đy
13

nn kinh t xã hi, h thng ngân hàng thng mi luôn phi tìm cách nâng cao
chin lc tín dng bng cách m rng tín dng.
1.1.5.2. i vi khách hƠng
- Tín dng ngân hàng đáp ng kp thi nhu cu v s lng ln cht
lng vn cho khách hàng, đáp ng nhu cu đa dng ca khách hàng.
- Tín dng ngân hàng giúp nhà đu t nm bt đc nhng c hi kinh doanh,
doanh nghip có vn đ m rng sn xut kinh doanh, cá nhân có đ kh nng tài
chính đ chi tiêu và nâng cao cht lng cuc sng.
- Tín dng ngân hàng ràng buc trách nhim khách hàng phi hoàn tr vn
gc và lãi trong thi hn nht đnh nh đã tha thun trc. Do vây, khách
hàng phi n lc s dng vn vay hiu qu, thu li nhun kinh doanh cao đem li

li nhun cho bn thân cng nh đ đm bo ngha v tr n cho ngân hàng.
1.1.5.3. i vi nn kinh t
- Trong nn kinh t hàng hóa các doanh nghip không th tin hành sn xut
kinh doanh dch v nu không có vn.
-  nc ta hin nay thiu vn là hin tng xy ra thng xuyên đi vi các
đn v kinh t, vì vy vn tín dng ngân hàng đóng vai trò ht sc quan trng, nó
thành đng lc trong quá trình phát trin ca nn kinh t nc nhà.
- Nh có vn tín dng các đn v kinh t đm bo quá trình sn xut kinh
doanh bình thng mà còn m rng sn xut, ci tin k thut, áp dng khoa hc
k thut tiên tin trong lnh vc cnh tranh.
- Ngày nay tín dng ngân hàng đc s dng nh mt đòn by kinh t, giúp
cho nn kinh t phát trin, tín dng ngân hàng có Ủ ngha rt quan trng đi vi vic
phát trin nn kinh t th trng  nc ta. Trong phn di đây chúng ta s đ cp
đn nhng vai trò c th ca tín dng ngân hàng trong nn kinh t th trng đc
bit là đi vi nn kinh t  nc ta hin nay.



14

 Tín dng ngơn hƠng đƣ thúc đy quá trình tích t, tp trung vn cho sn
xut:
- Hot đng tín dng đáp ng đ nhu cu vn cho nn kinh t quc dân đóng
vai trò đu ni gia cung và cu v vn, hot đng tín dng đóng vai trò điu tit
vn t ni tha sang ni thiu vn. Mt điu kin không th ph nhn là còn tn ti
quan h hàng hóa tin t thì tín dng ngân hàng s không mt đi mà ngày càng phát
trin.
- Vi t cách là mt đn v kinh doanh trong lnh vc tin t vi mc đích li
nhun, các ngân hàng c gng ti đa hoá li nhun ca mình. Li nhun thu đc t
quá trình kinh doanh ca Ngân hàng thng mi Vit nam ch yu là t hot cho

vay.
- Tuy nhiên đ có đc vn cho vay các Ngân hàng phi huy đng vn t các
t chc kinh t và dân c. Ngi cho Ngân hàng vay vn đc hng mt mc lãi
sut gi là lãi sut tin gi, còn các cá nhân và đn v vay vn Ngân hàng phi chu
mt mc lãi sut gi là lãi sut cho vay.
- S tn ti khách quan ca phm trù tín dng là tin đ quan trng cho s vn
đng liên tc vn ca nn kinh t quc dân. Tín dng ngân hàng đã đng viên, tp
trung các ngun vn đó v mt mi thông qua hot đng tín dng trên c s đó các
ngun tài chính tm thi nhàn ri s đc Ngân hàng khai thác và s dng trit đ
nhm mang li hiu qu kinh t cao, tránh đc tình trng vn cht, đng thi thúc
đy nn kinh t phát trin. Tín dng ngân hàng đã đáp ng đc nhu cu v vn cho
quá trình sn xut đc liên tc, tp trung vn cho quá trình tái sn xut m rng
vi quy mô ngày càng ln c v chiu rng ln chiu sâu.
- Cùng vi chính sách tin t, hot đng ca th trng vn, th trng tin t,
tín dng ngân hàng đã góp phn tích cc vào quá trình vn đng ca ngun vn
tránh hin tng thiu vn gi to ca nn kinh t. Thêm vào đó, hot đng tín dng
ngân hàng góp phn đy lùi lm phát, đc bit là góp phn vào tng trng ca nn
kinh t quc dân. Nh vy tín dng ngân hàng đc s dng nh mt công c qun
lỦ tích cc, có tác đng to ln cho s phát trin ca nn kinh t quc dân.

15

 Tín dng ngơn hƠng góp phn đy nhanh quá trình tái sn xut, m
rng góp phn đu t phát trin kinh t:
-  hot đng sn xut kinh doanh bình thng các doanh nghip cn phi có
mt s vn nht đnh, trong trng hp m rng sn xut kinh doanh thì doanh
nghip cn phi có mt s vn ln hn. Vn đ thiu vn tm thi thng xuyên
xy ra  các doanh nghip. Không phi bt c mt doanh nghip nào và không phi
bt c lúc nào h cng đáp ng đc nhu cu v vn. Trong trng hp thiu vn
cho quá trình sn xut và tái sn xut m rng h cn phi đi vay vn các Ngân

hàng, tín dng ngân hàng đã góp phn điu hoà vn trong toàn b nn kinh t, to
cho quá trình sn xut đc din ra liên tc.
- Trong điu kin nn kinh t nc ta hin nay các doanh nghip rt cn có
vn đ đi mi công ngh, m rng sn xut kinh doanh phù hp vi nhu cu phát
trin ca xã hi. Do vy đ thành công trong công cuc đi mi, ngành Ngân hàng
cn c gng hn na thì mi có th đáp ng nhu cu v vn cho các doanh nghip.
Mun nh vy Ngân hàng phi làm tt công tác huy đng vn tm thi nhàn ri ca
các tng lp dân c cng nh ca các t chc kinh t xã hi.
- Trong tình hình hin nay cnh tranh trong kinh doanh Ngân hàng tr nên
quyt lit hn bao gi ht. Ngoài bn Ngân hàng thng mi quc doanh còn có rt
nhiu Ngân hàng thng mi c phn, Ngân hàng liên doanh vi nc ngoài, các
Chi nhánh Ngân hàng nc ngoài, các t chc tài chính phi ngân hàng, cho nên vn
đ đt ra cho mi Ngân hàng là phi xây dng cho mình mt chin lc kinh doanh
hp lỦ, phù hp vi xu th pháttrin ca các thành phn kinh t vi c cu công
nghiphóa hin đi hoá đt nc. Có nh vy công tác tín dng ngân hàng mi đáp
ng nhu cu vn cho các doanh nghip đy nhanh quá trình tái sn xut m rng
đa nn kinh t ngày càng phát trin.

Tín dng ngơn hƠng có vai trò quan trng trong t chc điu hòa, lu
thông tin t:
- Trong quá trình thc hin nghip v tín dng ca mình, các Ngân hàng đã
huy đng và tp trung vn tm thi nhàn ri đng thi đã rút ra khi lu thông mt
b phn tin t không cn thit (vic Ngân hàng Nhà nc phát hành tin t đ to
16

ngun vn đu t phát trin s làm tng khi lng tin t trong lu thông gây mt
cân đi trong quan h tin – hàng dn đn lm phát cho nn kinh t), mt khác da
vào quy lut lu thông tin t trong quá trình cân đi ngun vn tín dng vi nhu
cu vay, Ngân hàng Nhà nc trung ng thc hin pháp lnh đa tin vào lu
thông, do đó s vn đng ca vn tín dng là trên nguyên tc đm bo hiu qu

kinh t đ t chc điu hòa lu thông tin t.
- Hn th na quá trình hot đng tín dng ngân hàng gn lin vi vic thanh
toán không dùng tin mt, góp phn gim bt lng tin mt lu thông trôi ni trên
th trng mà không có s qun lỦ ca Nhà nc.

Tín dng ngơn hƠng to điu kin thúc đy các ngƠnh kinh t kém phát
trin, lƠ công c tƠi tr cho nhng ngƠnh kinh t mi nhn:
Hot đng tín dng ngân hàng là huy đng tin t tm thi nhàn ri cha s
dng ca các t chc kinh t và các tng lp dân c trong xã hi t ngun vn huy
đng đc các Ngân hàng thng mi đáp ng nhu cu vn vay cho các t chc
kinh t, cá nhân hay dân c có nhu cu vay vn. Nhng quá trình đu t không
phi tri đu cho các ch th có nhu cu mà vic đu t đc thc hin mt cách
ch yu vào các đn v có trin vng phát trin sn xut kinh doanh. Quá trình đu
t này là tt yu bi vì va đm bo tránh ri ro tín dng, va thúc đy quá trình
tng trng kinh t.

Tín dng ngơn hƠng to điu kin phát trin kinh t đi ngoi:
Ngày nay các quc gia trên th gii đu có xu hng đi đu sang đi thoi
thì vic phát trin kinh t ca mi nc không ch bó hp trong phm vi nc mình
mà s phát trin kinh t ca mi nc luôn luôn gn lin vi th trng th gii.
Tín dng ngân hàng đã tr thành mt phng tin ni lin nn kinh t gia các
nc vi nhau bng các hot đng thanh toán quc t nh hình thc tín dng gia
các quc gia vi nhau, gia các t chc cá nhân vi Chính ph, gia các cá nhân
vi nhau và các hot đng xut nhp khu gia các nc vi nhau. c bit đi vi
các nc đang phát trin nói chung, Vit Nam nói riêng, tín dng đóng vai trò quan
trng trong vic xut nhp khu hàng hoá và đu t công ngh, bi vì các hot
đng này đòi hi phi có mt lng vn ln. c bit là ngun vn ngoi t. Chính
17

vì vy mà tín dng ngân hàng s là ngun vn tài tr cho các nhà đu t kinh doanh

xut nhp khu hàng hóa dch v. Mt chính sách tín dng u đãi đi các sn phm
xut khu s làm tng s cnh tranh ca hàng hóa này trong th trng quc t đem
li nhiu li ích cho quc gia.
1.2. Ri ro tín dng ngơn hƠng thng mi
1.2.1. Khái nim
Là ri ro do mt khách hàng hay mt nhóm khách hàng vay vn không tr
đc n cho Ngân hàng. Trong kinh doanh ngân hàng ri ro tín dng là loi ri ro
ln nht, thng xuyên xy ra và gây hu qu nng n có khi dn đn phá sn ngân
hàng.
Ngày nay, nhu cu v vn đ m rng sn xut kinh doanh, ci tin trang
thit b k thut, nâng cao công ngh và các nhu cu phc v sn xut kinh doanh
luôn tng lên.  đáp ng nhu cu này, các NHTM cng phi luôn m rng quy mô
hot đng tín dng, điu đó có ngha là ri ro tín dng cng phát sinh nhiu hn.
Ri ro tín dng là loi ri ro phc tp nht, vic qun lỦ và phòng nga nó
rt khó khn, nó có th xy ra  bt c đâu, bt c lúc nào Ri ro tín dng nu
không đc phát hin và x lỦ kp thi s ny sinh các ri ro khác.
1.2.2. Phơn loi
Nu cn c vào nguyên nhân phát sinh ri ro, ri ro tín dng đc phân chia
thành các loi sau:
- Ri ro giao dch: là mt hình thc ca ri ro tín dng mà nguyên nhân phát
sinh là do nhng hn ch trong quá trình giao dch và xét duyt cho vay, đánh giá
khách hàng. Ri ro giao dch có ba b phn chính là ri ro la chn, ri ro bo đm
và ri ro nghip v.
 Ri ro la chn là ri ro có liên quan đn quá trình đánh giá và phân tích tín
dng, khi ngân hàng la chn nhng phng án vay vn có hiu qu đ ra
quyt đnh cho vay.
 Ri ro bo đm phát sinh t các tiêu chun đm bo nh các điu khon
trong hp đng cho vay, các loi tài sn đm bo, ch th đm bo, hình thc
đm bo và mc cho vay trên giá tr ca tài sn đm bo.
18

 Ri ro nghip v là ri ro liên quan đn công tác qun lỦ khon vay và hot
đng cho vay, bao gm c vic s dng h thng xp hng ri ro và k thut
x lỦ các khon vay có vn đ.
- Ri ro danh mc: là mt hình thc ca ri ro tín dng mà nguyên nhân phát
sinh là do nhng hn ch trong qun lỦ danh mc cho vay ca ngân hàng, đc
phân chia thành hai loi là ri ro ni ti và ri ro tp trung .
 Ri ro ni ti: xut phát t các yu t, các đc đim riêng có, mang tính riêng
bit bên trong ca mi ch th đi vay hoc ngành, lnh vc kinh t. Nó xut
phát t đc đim hot đng hoc đc đim s dng vn ca khách hàng vay
vn.
 Ri ro tp trung là trng hp ngân hàng tp trung vn cho vay quá nhiu
đi vi mt s khách hàng, cho vay quá nhiu doanh nghip hot đng trong
cùng mt ngành, lnh vc kinh t; hoc trong cùng mt vùng đa lỦ nht
đnh; hoc cùng mt loi hình cho vay có ri ro cao.
1.2.3. Nguyên nhân
Hot đng tín dng là hot đng đem li ngun thu ch yu cho các ngân
hàng thng mi nhng đây cng chính là lnh vc nghip v phc tp và n cha
nhiu ri ro nht. Do đó vic đi sâu nghiên cu nguyên nhân dn đn ri ro tín dng
là tht s cn thit đ các ngân hàng thng mi có đc các gii pháp cn thit đ
hn ch ri ro này và đt đc hiu qu hot đng cao nht. Nh chúng ta đã bit,
ri ro tín dng là loi ri ro phát sinh trong quá trình cp tín dng ca ngân hàng,
biu hin trên thc t qua vic khách hàng không tr đc n hoc tr n không
đúng hn cho ngân hàng. Ri ro này có nguyên nhân t nhiu phía: t phía ngi
cho vay, t phía ngi đi vay và c môi trng bên ngoài.
 Nguyên nhơn thuc v phía nng lc qun tr ca ngơn hƠng
Trc ht phi nói đn các ngân hàng còn thiu mt chính sách tín dng nht
quán, chính sách tín dng  đây phi bao gm mt đnh hng chung cho vic cho
vay, ch đ tín dng ngn hn, trung và dài hn, các quy đnh v bo đm tin vay,
danh mc la chn khách hàng trong tng giai đon Nguyên nhân gây ra ri ro tín

dng t phía ngân hàng có th đc khái quát c bn di đây:
19

- Ngân hàng không có đ thông tin v các s liu thng kê, ch tiêu đ phân
tích và đánh giá khách hàng dn đn vic xác đnh sai hiu qu ca phng án xin
vay, hoc xác đnh thi hn cho vay hoc tr n không phù hp vi phng án kinh
doanh ca khách hàng.
- S li lng trong quá trình giám sát trong và sau khi cho vay nên không phát
hin kp thi hin tng s dng vn sai mc đích.
- Quá tin tng vào tài sn th chp, bo lãnh, bo him, coi đó là vt đm bo
chc chn cho s thu hi c gc và lãi tin vay.
- Chy theo s lng (hoc theo k hoch) mà sao lãng vic coi trng cht
lng khon vay, quá lc quan và tin tng vào s thành công ca phng án kinh
doanh ca khách hàng.
- Ngân hàng thiu mt b phn chuyên trách theo dõi, qun lỦ ri ro, qun lỦ
hn mc tín dng ti đa cho tng khách hàng thuc tng ngành ngh, sn phm đa
phng khác nhau đ phân tán ri ro, các d báo cn thit trong tng thi k.
- Nng lc và phm cht đo đc ca mt s cán b tín dng ngân hàng cha
đ tm và vn đ qun lỦ s dng, đãi ng cán b ngân hàng cha tha đáng.
- Ngân hàng không gii quyt hp lỦ quan h gia ngun vn huy đng và
ngun vn s dng, c th là: d tr vn quá ít so vi nhu cu bo đm thanh toán,
t đó mt kh nng thanh toán nu khách hàng có nhu cu rút vn nhiu, gây 
đng vn, lãng phí trong quá trình s dng vn, hoc ly vn ngn hn cho vay
trung dài hn quá mc quy đnh.
- Cnh tranh gia các TCTD cha thc s lành mnh, vic chy theo quy mô,
b qua các tiêu chun, điu kin trong cho vay, thiu quan tâm đn cht lng
khon vay.
 Nguyên nhơn thuc v phía khách hƠng
- S dng vn sai mc đích, không có thin chí trong vic tr n vay. a s
các doanh nghip khi vay vn ngân hàng đu có các phng án kinh doanh c th,

kh thi. S lng doanh nghip s dng vn sai mc đích, c Ủ la đo ngân hàng
đ chim đot tài sn không nhiu. Tuy nhiên, nhng v vic phát sinh li ht sc
20

nng n, liên quan đn uy tín ca các cán b, làm nh hng xu đn các doanh
nghip khác.
- Nng lc qun lỦ kinh doanh kém, đu t nhiu lnh vc vt quá kh nng
qun lỦ. Khi các doanh nghip vay tin ngân hàng đ m rng quy mô kinh doanh,
đa phn là tp trung vn đu t vào tài sn vt cht ch ít doanh nghip nào mnh
dn đi mi cung cách qun lỦ, đu t cho b phn giám sát kinh doanh, tài chính,
k toán theo đúng chun mc. Quy mô kinh doanh phình ra to so vi t duy qun lỦ
là nguyên nhân dn đn phá sn ca các phng án kinh doanh đy kh thi mà l ra
nó phi thành công trên thc t.
- Khách hàng vay vn ti nhiu TCTD di mt danh ngha hay nhiu thc
th khác nhau nên thiu s phân tích trên tng th, khó theo dõi đc dòng tin dn
đn vic s dng vn vay chng chéo và mt kh nng thanh toán dây chuyn.
- Tình hình tài chính doanh nghip yu kém, thiu minh bch. Quy mô tài sn,
ngun vn nh bé, t l n so vi vn t có cao là đc đim chung ca hu ht các
doanh nghip Vit Nam. Ngoài ra, thói quen ghi chép đy đ, chính xác, rõ ràng các
s sách k toán vn cha đc các doanh nghip tuân th nghiêm chnh và trung
thc. Do vy, s sách k toán mà các doanh nghip cung cp cho ngân hàng nhiu
khi ch mang tính cht hình thc hn thc cht. Do đó, khi cán b ngân hàng lp
các bn phân tích tài chính ca doanh nghip da trên s liu do các doanh nghip
cung cp, thng thiu tính thc t và xác thc.
- Cha thc s thay đi quan đim, còn xem vn ngân hàng là vn nhà nc
nu doanh nghip làm n không hiu qu thì ngân hàng chu, ngân hàng thua l thì
nhà nc chu.
- Doanh nghip c tình la đo ngân hàng.
 Nguyên nhân khách quan
- S thay đi ca môi trng t nhiên nh: thiên tai, dch bnh, bão lt gây tn

tht cho khách hàng vay vn kinh doanh.
- S thay đi quá nhanh và không d đoán đc ca th trng th gii.
21

- Ri ro do môi trng pháp lỦ cha thun li và s kém hiu qu ca c quan
pháp lut đa phng trong vic trin khai lut, các vn bn di lut hng dn thi
hành lut liên quan đn hot đng tín dng ca ngân hàng li ht sc chm chp và
còn nhiu bt cp.
- S thanh tra, kim tra, giám sát cha hiu qu ca ngân hàng Nhà nc. Bên
cnh nhng c gng và kt qu đt đc, hot đng thanh tra ngân hàng và đm bo
an toàn h thng cha có s ci thin cn bn v cht lng, nng lc cán b thanh
tra, giám sát cha đáp ng đc yêu cu, ni dung và phng pháp thanh tra giám
sát còn lc hu, chm đc đi mi, vai trò kim toán cha đc phát huy và h
thng thông tin cha đc t chc mt cách hu hiu, thanh tra ti ch vn là
phng pháp ch yu, kh nng kim soát toàn b th trng tin t và giám sát ri
ro còn yu
- H thng thông tin qun lỦ còn bt cp. Hin nay, trung tâm qun lỦ tín dng
ngân hàng (CIC) ca Ngân hàng Nhà nc đã hot đng hn mt thp niên và đã
đt đc nhng kt qu bc đu đáng khích l trong vic cung cp thông tin tín
dng. Tuy nhiên, thông tin cung cp còn đn điu, thiu cp nht, cha đáp ng
đc đy đ yêu cu tra cu thông tin.
- S thay đi v lãi sut, t giá hi đoái, lm phát, ch s giá c tng, nguyên
vt liu đu vào tng làm nh hng đn kt qu kinh doanh ca khách hàng, khó
khn tài chính dn đn không có kh nng tr n.
1.2.4. nh hng ca ri ro tín dng đn hot đng kinh doanh ca ngơn
hƠng, khách hƠng vƠ nn kinh t xƣ hi
1.2.4.1. nh hng đn hot đng kinh doanh ca ngơn hƠng
- Khi ri ro tín dng xy ra, ngân hàng không thu đc vn tín dng đã cp và
lãi cho vay, nhng ngân hàng phi tr vn và lãi cho khon tin huy đng khi đn
hn, điu này s làm cho ngân hàng mt cân đi trong vic thu chi, vòng quay vn

tín dng gim làm cho ngân hàng kinh doanh không hiu qu, chi phí ca ngân
hàng tng lên so vi d kin.
- Nu mt khon vay nào đó b mt kh nng thu hi thì ngân hàng phi s
dng các ngun vn ca mình đ tr cho ngi gi tin, đn mt chng mc nào
22

đy, ngân hàng không có đ ngun vn đ tr cho ngi gi tin thì ngân hàng s
ri vào tình trng mt kh nng thanh toán, có th dn đn nguy c gp ri ro thanh
khon. Và kt qu là làm thu hp quy mô kinh doanh, nng lc tài chính gim sút,
uy tín, sc cnh tranh gim không nhng trong th trng ni đa mà còn lan rng
ra các nc, kt qu kinh doanh ca ngân hàng ngày càng xu có th dn ngân hàng
đn thua l hoc đa đn b vc phá sn nu không có bin pháp x lỦ, khc phc
kp thi.
1.2.4.2. nh hng đn khách hƠng
- Nu ri ro xy ra t phía ngân hàng, khách hàng có th mt vn dn đn khó
khn trong sn xut kinh doanh.
- Mt khác nu ri ro xy ra vi chính khách hàng, các khon n ca h s tr
thành n khó đòi, gây khó khn và nh hng đn quan h ca h vi ngân hàng.
1.2.4.3. nh hng đn nn kinh t xƣ hi
- Bt ngun t bn cht và chc nng ca ngân hàng là mt t chc trung gian
tài chính chuyên huy đng vn nhàn ri trong nn kinh t đ cho các t chc, các
doanh nghip và cá nhân có nhu cu vay li. Do đó, thc cht quyn s hu nhng
khon cho vay là quyn s hu ca ngi đã gi tin vào ngân hàng. Bi vy, khi
ri ro tín dng xy ra thì không nhng ngân hàng chu thit hi mà quyn li ca
ngi gi tin cng b nh hng.
- Khi mt ngân hàng gp phi ri ro tín dng hay b phá sn thì ngi gi tin
 các ngân hàng khác hoang mang lo s và kéo nhau  t đn rút tin  các ngân
hàng khác, làm cho toàn b h thng ngân hàng gp phi khó khn. Ngân hàng phá
sn s nh hng đn tình hình sn xut kinh doanh ca doanh nghip, không có
tin tr lng dn đn đi sng công nhân gp khó khn. Hn na, s hong lon

ca các ngân hàng nh hng rt ln đn toàn b nn kinh t. Nó làm cho nn kinh
t b suy thoái, giá c tng, sc mua gim, tht nghip tng, xã hi mt n đnh.
Ngoài ra, ri ro tín dng cng nh hng đn nn kinh t th gii vì ngày nay, nn
kinh t mi quc gia đu ph thuc vào nn kinh t khu vc và th gii. Kinh
nghim cho ta thy cuc khng hong tài chính Châu Á (1997) và mi đây là cuc
khng hong tài chính Nam M (2001-2002) và cuc khng hong tài chính hin
23

nay đã làm rung chuyn toàn cu. Mt khác, mi liên h v tin t, đu t gia các
nc phát trin rt nhanh nên ri ro tín dng ti mt nc nh hng trc tip đn
nn kinh t các nc có liên quan.
Tóm li, ri ro tín dng ca mt ngân hàng xy ra  mc đ khác nhau: nh
nht là ngân hàng b gim li nhun khi không thu hi đc lãi cho vay, nng nht
khi ngân hàng không thu đc vn lãi, n tht thu vi t l cao dn đn ngân hàng
b l và mt vn. Nu tình trng này kéo dài không khc phc đc, ngân hàng s b
phá sn, gây hu qu nghiêm trng cho nn kinh t nói chung và h thng ngân
hàng nói riêng. Chính vì vy đòi hi các nhà qun tr ngân hàng phi ht sc thn
trng và có nhng bin pháp thích hp nhm gim thiu ri ro trong cho vay.
1.3. Phòng nga ri ro tín dng ngơn hƠng thng mi
1.3.1. Khái nim
Phòng nga ri ro tín dng là vic nghiên cu và đ ra các gii pháp nhm
ngn chn đn mc ti đa vic phát sinh nhng ri ro có th xy ra nh vic khách
hàng nhn vn vay mà không thc hin hoc thc hin nhng không đy đ ngha
v đi vi ngân hàng, gây tn tht cho ngân hàng, khách hàng không tr hoc
không tr đy đ, đúng hn c gc và lãi ngân hàng. Làm nh hng đn cht lng
tín dng ca mt ngân hàng th hin qua mt s ch tiêu nh t l n xu trên tng
d n, t l n đã xóa, đã x lỦ trên tng d n, chi phí d phòng tín dng hay s
d d phòng ri ro tín dng trên tng d n…
1.3.2. S cn thit phòng nga ri ro tín dng
Khi gp ri ro tín dng, ngân hàng không thu hi đc vn tín dng và lãi

cho vay nhng ngân hàng phi tr tin vn và lãi huy đng khi đn hn, điu này
làm cho ngân hàng mt cân đi v mt thu chi. Khi không thu đc n thì vòng
quay vn tín dng gim làm ngân hàng kinh doanh không có hiu qu. Khi gp phi
ri ro tín dng ngân hàng thng ri vào tình trng mt kh nng thanh toán, làm
mt lòng tin ngi gi tin, nh hng đn uy tín ca ngân hàng. ng thi có tin
tr lng cho nhân viên vì th nhng ngi có nng lc s thuyên chuyn công tác
gây khó khn cho ngân hàng.
24

Ri ro tín dng ca mt ngân hàng xy ra  mc đ khác nhau: nh nht là
ngân hàng b gim li nhun khi không thu hi đc lãi cho vay, nng nht khi
ngân hàng không thu đc vn, n tht thu  t l cao dn đn ngân hàng b l và
mt vn. Nu tình trng này kéo dài không khc phc đc, ngân hàng s b phá sn
gây hu qu nghiêm trng cho nn kinh t nói chung và h thng ngân hàng nói
riêng. Chính vì vy đòi hi các nhà qun tr ngân hàng phi ht sc thn trng và có
nhng bin pháp thích hp nhm phòng nga ri ro trong cho vay.
1.4. Phng thc phòng nga ri ro tín dng ngơn hƠng thng mi
1.4.1. Nhn din ri ro tín dng
1.4.1.1. Nhóm các du hiu liên quan đn quan h tín dng vi ngơn hƠng
- Khách hàng trì hoãn np báo cáo tài chính: báo cáo tài chính là tài liu quan
trng giúp ngân hàng hiu đc tình hình sn xut kinh doanh nng lc tài
chính ca ngi đi vay, báo hiu kh nng hoàn tr các khon n. Vic trì
hoãn np báo cáo tài chính có th do nhiu nguyên nhân khác nhau nhng có
th thy đc tình hình hot đng kinh doanh ca doanh nghip có nhng
du hiu không bình thng. Vì vy, doanh nghip không mun ngân hàng
sm bit v s gim sút nng lc tài chính ca chính mình.
- Doanh nghip hoàn tr n vay và lãi không đúng hn: khi doanh nghip gp
khó khn trong sn xut và tiêu th sn phm thì luân chuyn vn cng mt
n đnh dn đn kh nng thanh toán gp nhiu khó khn không th hoàn tr
n vay và lãi chi cho ngân hàng đúng hn. Nu tình trng này din ra thng

xuyên và mc đ ngày càng ln thì đây chính là du hiu rõ ràng nht ca ri
ro tín dng.
1.4.1.2. Nhóm các du hiu liên quan đn tình hình hot đng ca khách hƠng
- Doanh nghip gia tng bt thng hàng tn kho, các khon bán chu và các
khon n: đnh mc tn k hoch nguyên liu, hàng hóa hp lỦ là điu kin
cn thit đ các doanh nghip đm bo n đnh sn xut kinh doanh, xong
nu mc tn kho vt quá mc gii hn cho phép chng t kh nng tiêu th
sn phm ca doanh nghip là không bình thng. S gia tng hàng tn kho
nh giá c, cht lng, chng loi hàng hóa…dn đn doanh thu, thu nhp