XÂY DỰNG THỊ TRƯỜNG QUYỀN CHỌN CHỈ SỐ CHỨNG KHOÁN Ở VIỆT NAM.PDF

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH





T
T
R
R




N
N
G
G


Q
Q
U
U


C
C





T
T





XÂY DNG TH TRNG QUYN CHN
CH S CHNG KHOÁN  VIT NAM

LUN VN THC S KINH T


CHUYÊN NGÀNH: TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG
MÃ NGÀNH: 60.34.02 01


NGI HNG DN: PGS.TS. H VIT TIN

TP.H CHÍ MINH – NM 2013




LI CAM OAN

Tôi tên là Trng Quc t, tác gi Lun vn thc s kinh t vi đ tài “Xây
dng th trng quyn chn ch s chng khoán  Vit Nam” xin cam đoan: Ni
dung ca đ tài hoàn toàn là kt qu nghiên cu cá nhân di s hng dn khoa
hc ca PGS.TS H Vit Tin. Tt c các d liu, tài liu tham kho và đc s
dng trong Lun vn thc s này đu đc trích dn đy đ ngun tài liu ti danh
mc tài liu tham kho. Nu có điu gì sai sót tôi xin hoàn toàn chu trách nhim.

Ngi cam đoan


Trng Quc t






MC LC

LI CAM OAN
MC LC
DANH MC T NG VIT TT
DANH MC CÁC HÌNH V - BNG BIU
LI M U
CHNG 1: TNG QUAN V QUYN CHN CH S CHNG KHOÁN 1
1.1 Khái quát v ch s chng khoán: 1
1.1.1 Khái nim 1
1.1.2 Phân loi ch s chng khoán 1
1.1.3 Phng pháp xây dng ch s chng khoán 2
1.2 Gii thiu v quyn chn ch s chng khoán 7
1.2.1 Khái nim 7
1.2.2 Phân loi quyn chn ch s 8
1.2.3 Các yu t ca hp đng quyn chn ch s 11
1.3 Th trng quyn chn ch s 13
1.3.1 Khái nim 13
1.3.2 Cu trúc th trng quyn chn ch s 13
1.3.3 Vai trò 14
1.3.4 Các ch th tham gia th trng 15
1.3.5 C ch giao dch 17
1.4 Mô hình đnh giá quyn chn ch s 18
Kt lun chng 1 20
CHNG 2: MÔ HÌNH TH TRNG QUYN CHN CH S  MT S
NC TRÊN TH GII VÀ RÚT RA BÀI HC KINH NGHIM CHO
VIT NAM 21
2.1 Mô hình th trng quyn chn ch s  mt s nc trên th gii 21
2.1.1 S giao dch chng khoán Chicago – M (CBOE) 21
2.1.2 S giao dch chng khoán Hàn Quc (KRX) 29
2.2 Bài hc kinh nghim ng dng quyn chn ch s trên th trng chng khoán

Vit Nam 39
2.2.1 Kinh nghim ca CBOE cho Vit Nam 39
2.2.2 Kinh nghim ca KRX cho Vit Nam 41
Kt lun chng 2 42
CHNG 3: PHÂN TÍCH KH NNG XÂY DNG TH TRNG QUYN
CHN CH S  VIT NAM 43
3.1 Nhng ri ro trên th trng chng khoán Vit Nam 43
3.2 S cn thit ca vic xây dng quyn chn ch s trên th trng chng khoán
Vit Nam 48
3.3 Nhng điu kin tin đ và kh nng áp dng quyn chn ch s trên th trng
chng khoán Vit Nam 50
3.3.1 Nhng điu kin tin đ 50
3.3.2 Nhng thun li và khó khn khi xây dng th trng quyn chn ch s 
Vit Nam 55
3.3.3 Nhn đnh kh nng áp dng quyn chn ch s trên th trng chng
khoán Vit Nam 59
Kt lun chng 3 61
CHNG 4: MÔ HÌNH TH TRNG QUYN CHN CH S  VIT
NAM 62
4.1 L trình và gii pháp xây dng th trng quyn chn ch s  Vit Nam 62
4.1.1 Giai đon chun b 62
4.1.2 Giai đon to lp th trng 64
4.1.3 Giai đon thc hin thí đim 65
4.1.4 Giai đon hoàn thin và áp dng rng rãi quyn chn ch s 65
4.2 Mô hình th trng quyn chn ch s  Vit Nam 66
4.2.1 Hp đng quyn chn ch s 66
4.2.2 Mô hình t chc và qun lý th trng quyn chn ch s 67
4.2.3 Phng thc giao dch và thanh toán 71
4.3 ng dng mô hình Black – Scholes đ đnh giá quyn chn ch s 82
Kt lun chng 4 87

KT LUN 88
TÀI LIU THAM KHO
PH LC 1A: PHIU KHO SÁT NHU CU S DNG QUYN CHN
CH S (DÀNH CHO CHUYÊN VIÊN CTCK, NGÂN HÀNG)
PH LC 1B: PHIU KHO SÁT NHU CU S DNG QUYN CHN
CH S (DÀNH CHO NHÀ U T)
PH LC 2A: KT QU PHIU KHO SÁT NHU CU S DNG QUYN
CHN CH S (DÀNH CHO CHUYÊN VIÊN CTCK, NGÂN HÀNG)
PH LC 2B: KT QU PHIU KHO SÁT NHU CU S DNG QUYN
CHN CH S (DÀNH CHO NHÀ U T)
PH LC 3: MT S CH S CHNG KHOÁN GIÁ BÌNH QUÂN TRÊN
TH TRNG CHNG KHOÁN TRÊN TH GII
PH LC 4: THNG KÊ CH S VN30 (t 02/01/2009-03/02/2012)



DANH MC T NG VIT TT

 CBOE S giao dch quyn chn chng khoán Chicago
 CNTT Công ngh thông tin
 CTCK Công ty Chng khoán
 HASTC Trung tâm Giao dch chng khoán Hà Ni
 HOSE S Giao dch chng khoán thành ph H Chí Minh
 HNX S giao dch chng khoán Hà Ni
 KRX S giao dch chng khoán Hàn Quc
 KSD Trung tâm lu ký chng khoán Hàn Quc
 KSFC C quan tài chính chng khoán Hàn Quc
 NT Nhà đu t
 OCC Công ty thanh toán bù tr hp đng quyn chn
 OTC Th trng phi tp trung

 SGD S giao dch
 SGDCK S giao dch chng khoán
 TP.HCM Thành ph H Chí Minh
 TTCK Th trng chng khoán
 TTLKCK Trung tâm lu ký chng khoán
 TTGDCK Trung tâm giao dch chng khoán
 TTTT Trung tâm thanh toán
 UBCK y ban chng khoán
 UBCKNN y ban chng khoán nhà nc
 VN-Index Ch s giá c phiu ti S giao dch chng khoán TP.HCM
 VN30-Index Ch s giá 30 c phiu ti S giao dch chng khoán TP.HCM



DANH MC CÁC HÌNH V - BNG BIU

A. Danh mc các hình
Hình 1.1 (a): V th ca ngi mua quyn chn mua ch s 9
Hình 1.1 (b): V th ca ngi bán quyn chn mua ch s 9
Hình 1.2 (a): V th ca ngi mua quyn chn bán ch s 10
Hình 1.2 (b): V th ca ngi bán quyn chn bán ch s 10
Hình 2.1: Quy trình giao dch ti CBOE 26
Hình 2.2: Quy trình giao dch và thanh toán bù tr ti KRX 34
Hình 4.1: Các yu t cn thit cho giai đon chun b 64
Hình 4.2  th gi đnh VN-Index và VN30-Index t 2009 – 2011 67
Hình 4.3: Kt qu kho sát v kinh nghim t chc th trng giao dch quyn chn
ch s ca các nc mà TTCK Vit Nam nên áp dng 68
Hình 4.4 Mô hình t chc và qun lý ca th trng quyn chn ch s 69
Hình 4.5 : Các loi lnh đc s dng trong giao dch quyn chn ch s 75
Hình 4.6: Quy trình thanh toán bù tr ti th trng quyn chn ch s 80

B. Danh mc các bng
Bng 1.1: Trng thái quyn chn ch s 12
Bng 2.1 : Tng hp khi lng giao dch ca SPX 24
Bng 2.2: Bng phân loi các nhóm ngành công nghip c bn Hàn Quc 37
Bng 3.1 Giá CP ca 10 doanh nghip trên HOSE có EPS nh nht nm 2008 43
Bng 4.1: c lng đ bt n ca ch s VN30 trong nm 2011 83
Bng 4.2: c lng t sut sinh li ca danh mc c phiu trong VN30-Index 84
Bng 4.3: Các tham s trong mô hình Black – Scholes ca ch s VN30-Index có
thi gian đáo hn vào tháng 3/2012 85
Bng 4.4: Các tham s trong mô hình Black – Scholes ca ch s VN30-Index có
thi gian đáo hn vào tháng 6/2012 85
Bng 4.5: Các tham s trong mô hình Black – Scholes ca ch s VN30-Index có
thi gian đáo hn vào tháng 9/2012 85
Bng 4.6: Các tham s trong mô hình Black – Scholes ca ch s VN30-Index có
thi gian đáo hn vào tháng 12/2012 86
Bng 4.7 : Giá quyn chn ca ch s VN30-Index 86






1

CHNG 1: TNG QUAN V QUYN CHN CH S CHNG KHOÁN

1.1 Khái quát v ch s chng khoán:
1.1.1 Khái nim
Mt ch s chng khoán phn ánh bin đng ca mt th trng c phiu

nht đnh, phn ánh giá tr tng hp ca các c phiu thành phn. ây là mt công
c đ đi din cho thuc tính ca các c phiu thành phn vn có s tng đng vi
nhau v nhiu mt, nh giao dch trên cùng mt sàn, nm trong cùng mt ngành hay
có quy mô vn hóa th trng tng t nhau. Nhiu ch s chng khoán do các hãng
thông tn, các công ty dch v tài chính tng hp nên, hin đang đc s dng làm
chun mc cho các danh mc đu t.
1.1.2 Phân loi ch s chng khoán
Các ch s chng khoán đc phân loi theo nhiu cách khác nhau. Ch s
chng khoán toàn th trng phn ánh hot đng ca toàn b mt th trng chng
khoán và t đó đánh giá cm nhn ca nhà đu t v tình trng ca nn kinh t. Các
ch s chng khoán đc s dng thng xuyên nht chính là các ch s chng
khoán toàn th trng, hình thành nên t c phiu ca nhng công ty niêm yt hàng
đu trên các th trng chng khoán ln nht ca các quc gia, nh ch s Công
nghip Dow Jones và S&P 500 ca M, ch s FTSE 100 ca Anh, ch s CAC 40
ca Pháp, DAX ca c và Nikkei 225 ca Nht.
Các ch s chng khoán mang tính chuyên ngành hn đc s dng đ theo
sát din bin ca mt s ngành nht đnh. Ví d: ch s Morgan Stanley Biotech,
gm có 36 công ty ca M chuyên v công ngh sinh hc. Các ch s chng khoán
khác có th đc xây dng da trên nhng công ty có cùng qui mô, kiu qun lý,
hay thm chí theo nhng tiêu chí c th hn nhiu - đn c nh mt ch s chng
khoán do tun báo Linux đa ra, đi din cho c phiu ca các công ty bán sn
phm và dch v liên quan đn h điu hành máy tính Linux.
1.1.3 Phng pháp xây dng ch s chng khoán:
2

Ý tng xuyên sut trong quá trình xây dng ch s giá là phi c đnh phn
lng, loi b mi yu t nh hng v giá tr đ kho sát s thay đi ca riêng giá
(UBCKNN, 1999). Có nh vy ch s giá mi phn ánh đúng s bin đng v giá.
 xây dng ch s chng khoán, có 3 vn đ cn gii quyt trong quá trình xây
dng ch s giá c phiu, đó là:

- Chn phng pháp
- Chn r đi din
- Tìm bin pháp tr kh các yu t v khi lng và giá tr đ đm bo ch s
giá ch phn ánh s bin đng ca riêng giá.
1.1.3.1 Phng pháp tính
Hin nay các nc trên th gii dùng 5 phng pháp đ tính ch s giá c
phiu, đó là:
Phng pháp Passcher
:
ây là loi ch s giá c phiu thông dng nht và nó là ch s giá bình
quân gia quyn giá tr vi quyn s là s lng chng khoán niêm yt thi k
tính toán. Kt qu tính s ph thuc vào c cu quyn s thi k tính toán. Ngi
ta dùng công thc sau đ tính.


1
0
1
n
ti ti
i
nP
ti
i
i
k
q p
I
q p







(1.1)
Trong đó: I p : Là ch s giá Passcher
p t : Là giá thi k t
p o : Là giá thi k gc
qt : Là khi lng (quyn s) thi đim tính toán ( t )
hoc c cu ca khi lng thi đim tính toán.
i Là c phiu i tham gia tính ch s giá
n là s lng c phiu đa vào tính ch s
3


Ch s giá bình quân Passcher là ch s giá bình quân gia quyn giá tr ly
quyn s là quyn s thi k tính toán, vì vy kt qu tính s ph thuc vào c cu
quyn s (c cu chng khoán niêm yt) thi tính toán.
Các ch s KOSPI (Hàn quc); S&P500(M); FT-SE 100 (Anh) ; TOPIX
(Nht) ; CAC (Pháp); TSE (ài loan); Hangseng (Hng công); các ch s ca Thu
S, và VN-Index ca Vit Nam áp dng phng pháp này.
Phng pháp Laspeyres.

Ch s giá bình quân Laspeyres là ch s giá bình quân gia quyn giá
tr, ly quyn s là s c phiu niêm yt thi k gc. Nh vy kt qu tính s ph
thuc vào c cu quyn s thi k gc:


0

1
0 0
1
n
ti
i
i
n
L
i i
i
k
q p
I
q p






(1.2)

Trong đó: I
L
: Là ch s giá bình quân Laspeyres
p
t
: Là giá thi k báo cáo
p

o
: Là giá thi k gc
q
o
: Là khi lng (quyn s) thi k gc hoc c cu
ca khi lng c (s lng c phiu niêm yt) thi k gc
i Là c phiu i tham gia tính ch s giá
n là s lng c phiu đa vào tính ch s

Có ít nc áp dng phng pháp này, đó là ch s FAZ, DAX ca c
Ch s giá bình quân Fisher

Ch s giá bình quân Fisher là ch s giá bình quân nhân gia ch s giá
Passcher và ch s giá Laspayres: Phng pháp này trung hoà đc yu đim ca
4

hai phng pháp trên, tc là giá tr ch s tính toán ra ph thuc vào quyn s ca
c 2 thi k: K gc và k tính toán


F P L
I I xI

(1.3)

Trong đó: I
F
: Là ch s giá Fisher
I
P

: Là ch s giá Passche
I
L
: Là ch s giá bình quân Laspeyres
V mt lý lun có phng pháp này, nhng trong thng kê chúng tôi không
thy nó áp dng  bt k mt quc giá nào.
Phng pháp s bình quân gin đn:

Ngoài các phng pháp trên, phng pháp tính giá bình quân gin đn cng
thng đc áp dng. Công thc đn gin là ly tng th giá ca chng khoán chia
cho s chng khoán tham gia tính toán:


,0
1
,
1
n
i
i
n
i t
i
P
k
p
p
I







(1.4)

Trong đó: I
p
là giá bình quân;
P
i
là giá Chng khoán i;
P
0
là giá ngày tham chiu
n là s lng chng khoán đa vào tính toán.
Các ch s h Dow Jone ca M; Nikkei 225 ca Nht; MBI ca Ý áp dng
phng pháp này. Phng pháp này s tt khi mc giá ca các c phiu tham gia
niêm yt khá đng đu, hay đ lch chun (
 ) ca nó thp.
Phng pháp bình quân nhân gin đn

5

1
n
i
i
P
p

I



(1.5)
Chúng ta ch nên dùng loi ch s này khi đ lch chun (
) khá cao. Các
ch s: Value line (M); FT-30 (Anh) áp dng phng pháp bình quân nhân gin
đn này.
Tuy nhiên v mt lý lun, chúng ta có th tính theo phng pháp bình quân
cng hoc bình quân nhân gia quyn vi quyn s là s chng khoán niêm yt.
Quyn s thng đc dùng trong tính toán ch s giá c phiu là s chng
khoán niêm yt. Riêng  ài Loan thì h dùng s chng khoán trong lu thông làm
quyn s, bi vì t l đu t ca công chúng rt cao  đây (80 - 90%).
1.1.3.2 Chn r đi din.
Mt nhim v th hai quan trng trong vic xây dng ch s giá chng
khoán là vic chn r đi din.  S giao dch chng khoán New york có trên 3000
c phiu niêm yt, nhng ch s tng hp Dow Jone ch bao gm 65 c phiu.
Trong đó ch s Dow Jones công nghip (DJIA) ch bao gm 30 c phiu, Dow
Jones vn ti (DJTA) bao gm 20 c phiu và Dow Jones dch v (DJUA) bao gm
ch 15 c phiu. Tuy ch bao gm mt s lng c phiu niêm yt rt nh nh vy
trong tng th nhng các ch s Dow Jones vn trng tn qua nm tháng, vì nó
phn ánh đc xu th, đng thái ca quá trình vn đng ca giá c. R đi din này
là tiêu biu, đi din đc cho tng th vì h thng xuyên thay nhng c phiu
không còn tiêu biu na bng c phiu tiêu biu hn. Ví d tháng 11/1999 h đã
thay 4 c phiu trong r đi din, công ty IBM cng có lúc phi loi khi r đi din
khi th trng máy tính cá nhân nói chung phát trin và ln át.
Ba tiêu thc quan trng đ xác đnh s tiêu biu ca c phiu đ chn vào
r đi din là s lng c phiu niêm yt, giá tr niêm yt và t l giao dch, mua
bán chng khoán đó trên th trng (khi lng và giá tr giao dch) (UBCKNN,

1999).
i vi Vit Nam, hay bt k th trng nào khi mi ra đi, s lng các c
phiu niêm yt cha nhiu, thì r đi din nên bao gm tt c các c phiu. Tuy
6

nhiên cng nên chú ý đn khi lng và giá tr giao dch. Nu mt c phiu nào đó
trong mt thi gian dài không có giao dch hoc giao dch không đáng k thì nên
tm loi khi phm vi tính toán. Có nh vy ch s chúng ta tính ra mi phn ánh
đc đng thái vn đng thc s ca giá c th trng.
1.1.3.3 Vn đ tr kh nh hng ca các yu t thay đi v khi lng và giá
tr trong quá trình tính toán ch s giá c phiu
Trong quá trình tính toán mt s nhân t làm thay đi v khi lng và giá
tr ca các c phiu trong r đi din s nh hng đn tính liên tc ca ch s. Ví
d nh phm vi, ni dung tính toán ca ngày báo cáo không đng nht vi ngày
trc đó và làm cho vic so sánh b khp khing, ch s giá tính ra không phn ánh
đúng s bin đng ca riêng giá. Các yu t đó là: Thêm, bt c phiu khi r đi
din, thay c phiu trong r đi din; nhp, tách c phiu; thng c phn, thng
tin, tng vn bng cách phát hành c phiu mi; bán chng quyn; c phiu trong
r đi din b gim giá trong nhng ngày giao dch không có c tc
 tr kh nh hng ca các yu t thay đi v khi lng và giá tr trong
quá trình tính toán ch s giá c phiu, làm cho ch s giá c phiu thc s phn ánh
đúng s bin đng ca riêng giá c phiu mà thôi ngi ta dùng k thut điu
chnh h s chia. ây là mt đc thù riêng ca vic xây dng ch s giá chng
khoán.
 hiu bn cht ca k thut này, chúng ta hãy xem xét mt ví d đn gin
sau: Ch s tính theo phng pháp bình quân gin đn (phng pháp Dow Jones).
Giá 3 c phiu hình thành nh sau:

C phiu Giá ngày giao dch 1 Giá ngày giao dch 2 Giá ngày giao dch 3
A

B
C
17
13
15

19
13
16
19
13
8
Tng giá 45 48 30
7


DJA ngày 1 là 45/3 =15 (ngàn đng, hay đim)
DJA ngày 2 là 48/3 = 16 (ngàn đng, hay đim), tng 1 đim hay 6.7%
Ngày th 3 c phiu C tách làm hai và giá coi nh không có gì thay đi (c
phiu C gim còn 8 không coi là gim giá, mà ch vì c phiu tách đôi).
V nguyên tc nu giá không có gì thay đi, thì ch s vn gi nguyên. Ta
không th ly tng mi chia cho 3: 30/3=10 đ kt lun ch s giá đã gim 5 ngàn
(đim) đc. Vì thc cht giá không h thay đi . Bi vy ch s giá mi tính ra
phi bng 15 nh ngày 2.
C th là:
48 == ====> H s chia là 3 (Do)
30 =======> H s chia là D1
T đây suy ra D1 =(30 x 3)/48 = 1.875 và DJA ngày th 3 là 30/1.875 = 16
không có gì thay đi. Ch s này phn ánh đúng đng thái ca giá (không đi).
Trong thc t giá thng có thay đi nên ch s s có giao đng. Nhng khi tính li

h s chia ngi ta luôn gi đnh giá không đi. Tc là h s chia ca ngày giao
dch đc xác đnh trc khi xy ra giao dch.
1.2 Gii thiu v quyn chn ch s chng khoán
1.2.1 Khái nim
Quyn chn ch s chng khoán (index stock option), nu xét t góc đ
ngi mua quyn chn, có th đnh ngha nh sau: là mt tha thun gia hai bên –
ngi mua và ngi bán – trong đó cho phép ngi mua quyn chn có quyn
nhng không có ngha v phi mua hoc bán mt lng bng quy mô hp đng
(contract size hay multiplier) nhân vi ch s ti mc giá thc hin đã đc nêu rõ
trong hp đng quyn chn. Vic thanh toán thng dùng tin mt hn là thc hin
chuyn nhng danh mc đu t c s ca ch s (Hull, 2006). Quy mô hp đng
ca mi nc là khác nhau, nh quy mô hp đng quyn chn KOSPI 200 ca Hàn
Quc hin nay là (500.000 KRW x ch s), hp đng quyn chn S&P 500 ca M
là ($100 x ch s).
8

Ví d: xem xét mt hp đng quyn chn mua v ch s S&P 100 vi giá thc
hin là 980. Nu hp đng đc thc hin khi giá tr ch s là 992 , thì ngi bán
hp đng phi tr cho ngi s hu mt khon: (992 - 980) x 100 = 1.200 USD.
Còn đi vi ngi bán hp đng quyn chn, có ngha v phi thc hin hp
đng theo các điu kin đã tha thun trc đó bt lun giá c th trng din bin
nh th nào, nu nh ngi mua quyn chn mun thc hin quyn chn.
Nh vy, ri ro ngi bán quyn chn ch s là rt ln nu nh không có kh
nng tài chính, nng lc phân tích và các công c bo him ri ro, trong khi ngi
mua quyn chn không chu bt c ri ro nào khác ngoài khon chi phí phi tr.
1.2.2 Phân loi quyn chn ch s chng khoán
- Nu phân loi theo quyn ca ngi mua, quyn chn ch s chng khoán
có hai loi: quyn chn mua và quyn chn bán.
Quyn chn mua (Call option): Hp đng quyn chn mua cho phép ngi
s hu có quyn mua mt lng bng quy mô hp đng nhân vi giá tr ch s thc

hin trên hp đng trong khong thi gian xác đnh.  có đc quyn chn đó,
ngi mua quyn chn phi tr cho ngi bán mt khon phí gi là phí quyn chn
mua (Call premium). Còn ngi bán quyn chn thì phi bán mt lng đã tha
thun vi mc giá xác đnh trc nu hp đng quyn chn đc thc hin. Quyn
chn mua đc thc hin khi giá thc hin trên hp đng quyn chn nh hn giá
tr ch s th trng.
 v th ngi mua, mt quyn chn mua mà giá tr ch s cao hn giá thc
hin đc gi là quyn chn mua  v th li (In the money – ITM); Nu giá tr ch
s thp hn giá thc hin, quyn chn mua  v th l (Out of the money – OTM);
Nu giá tr ch s bng vi giá thc hin, quyn chn  v th hòa vn (At the
money – ATM).  v th ngi bán thì kt qu s ngc li.
Hình 1.1 (a) mô t thành qu ca ngi mua quyn chn mua vi li nhun
tim nng là vô hn khi giá tr ch s tng trong tng lai. Ngc li, nu giá tr ch
s gim so vi giá thc hin, ngi mua quyn chn ch l vi mc ti đa bng vi
phí mua quyn chn.
9

Lãi
L
i

m hoà v

n

Vùng lãi
Giá tr


ch



s


Giá thc hin
0

P
hí

Hình 1.1 (a): V th ca ngi mua quyn chn mua ch s








Hình 1.1 (b) mô t thành qu ca ngi bán quyn chn mua, ngi bán
quyn chn mua ch kim li bng khon phí nhn đc t ngi mua quyn chn
và s b thua l vô hn khi giá tr ch s tng so vi giá thc hin.
Hình 1.1 (b): V th ca ngi bán quyn chn mua ch s

Quyn chn bán (Put option): Hp đng quyn chn bán cho phép ngi s
hu đc bán mt lng bng quy mô hp đng nhân vi giá tr ch s trong tng
lai ti mt mc giá xác đnh trc. Ngi mua quyn chn bán s yêu cu thc hin
hp đng khi giá tr ch s trên th trng thp hn giá thc hin trên hp đng. 
có quyn chn bán trong tng lai, ngi mua quyn phi tr cho ngi bán quyn
mt khon phí gi là phí quyn chn bán (Put premium).
Lãi
L
i

m hoà v

n

Vùng l
Giá tr ch s
Giá thc hin
0

Phí

10

 v th ngi mua, giá tr ch s thp hn giá thc hin, quyn chn bán
đc xem  v th li (ITM); Nu giá tr ch s cao hn giá thc hin, quyn chn
bán đc xem là  v th l (OTM); Nu giá tr ch s bng vi giá thc hin, quyn
chn bán  v th hòa vn (ATM).  v th ngi bán thì kt qu s ngc li.
V th ngi mua, ngi bán và phí quyn chn bán đc mô t bng hình

sau:
Hình 1.2 (a) Mô t thành qu ca ngi mua quyn chn bán vi li nhun
tim nng là vô hn khi giá tr ca ch s gim trong tng lai. Ngc li, nu giá tr
ch s tng so vi giá thc hin thì ngi mua quyn ch l vi mc ti đa bng vi
phí quyn chn mua.
Hình 1.2 (a): V th ca ngi mua quyn chn bán ch s








Hình 1.2 (b) mô t thành qu ca ngi bán quyn chn bán, ngi bán
quyn chn bán ch kim li bng khon phí nhn đc t ngi mua quyn chn
và s b thua l vô hn khi giá tr ch s gim so vi giá thc hin.
Hình 1.2 (b): V th ca ngi bán quyn chn bán ch s






Lã
i

L


im hoà vn
Vùng lãi

Giá tr


ch


s


Giá th

c hi

n

0

Phí
Lãi
L
im hoà vn
Vùng l


Giá tr ch s
Giá th


c hi

n

0

Phí

11

- Phân loi theo tp quán kinh doanh: Quyn chn có 2 loi là quyn chn
kiu M và quyn chn kiu Châu Âu.
Quyn chn kiu M (American Style Option): Cho phép ngi nm gi
quyn chn có quyn thc hin hp đng quyn chn vào bt k ngày nào trc khi
đáo hn ca quyn chn. Nu không thc hin, quyn chn s không còn giá tr khi
đn ngày đáo hn.
Quyn chn kiu Châu Âu (European Style Option): Cho phép ngi nm
gi quyn chn thc hin hp đng quyn chn vào ngày đáo hn. Do đc tính này
nên vic phân tích quyn chn kiu Châu Âu d hn quyn chn kiu M.
1.2.3 Các yu t ca hp đng quyn chn ch s
Mt hp đng quyn chn ch s khi niêm yt cha đng nhng thông tin c
bn sau: mã ch s, loi hp đng, ngày đáo hn, giá thc hin.
Ví d:
KOSPI 200 C 201212 247.5 5.75 , trong đó mã ch s là KOSPI 200,
quyn chn mua có ngày đáo hn là tháng 12 nm 2012, giá thc hin 247.5, phí
quyn chn 5.75.
Tuy nhiên, đ hiu mt cách đy đ, mt hp đng quyn chn ch s bao
gm nhng yu t cu thành nh sau:
- Tài sn c s (underlying asset): Tài sn mà da vào đó quyn chn đc
giao dch.  đây là mt ch s chng khoán nào đó đc công b thông tin rng rãi

trên s giao dch.
- Phí quyn chn (option premium): Chi phí mà ngi mua quyn chn phi
tr cho ngi bán quyn chn đ đc s hu quyn chn. Phí này đc quyt đnh
bi các giá tr ca hp đng quyn chn.
- Loi quyn chn: Loi quyn chn mà ngi mua nm gi. Có hai loi:
quyn chn mua và quyn chn bán.
- Kiu quyn chn: Do hai bên tha thun cho phép ngi mua quyn đc
la chn thi đim thc hin quyn: quyn chn kiu Châu Âu hay quyn chn kiu
M.
12

- Quy mô hp đng quyn chn (contract size hay multiplier): đn v giao
dch ca quyn chn ch s s là 01 (mt) hp đng và khi lng ca mt hp
đng s là mt giá tr đc tính bi giá tr ch s nhân vi quy mô hp đng. Quy
mô hp đng quyn chn ch s  tng nc là khác nhau.
- Giá thc hin (exercise or strike price): là giá tr ch s đc xác đnh
trc và s đc áp dng vào ngày đáo hn khi ngi mua quyn yêu cu thc hin
quyn. Giá thc hin đc quy đnh và chun hóa bi S giao dch.
- Trng thái quyn chn: tùy theo s bin đng ca giá tr ch s trên th
trng vi giá thc hin, quyn chn có 3 trng thái: v th li (ITM), v th l
(OTM), v th hòa vn (ATM).
Bng 1.1: Trng thái quyn chn ch s
Trng hp Quyn chn mua Quyn chn bán
S=K ATM ATM
S>K ITM OTM
S<K OTM ITM
(Trong đó: S là giá tr ch s, K là giá thc hin)
- Ngày đáo hn (expiration date): là thi đim mà ngi mua hp đng
quyn chn có th thc hin quyn, cng là ngày mà sau đó hp đng quyn chn
không còn tn ti na. Quyn chn ch s thng đc quy đnh chu ký đáo hn

tháng 3 (gm các tháng 3, 6, 9 và 12).
- Hn mc v th và hn mc thc hin: đc thit k nhm ngn nga tình
trng th trng quyn chn b chi phi quá mc bi hành vi ca mt hoc mt
nhóm nhà đu t.
Hn mc v th (position limit): là s lng quyn chn ti đa mà nhà đu t
có th nm gi v mt phía ca th trng. Vi mc đích này, v th mua trên quyn
chn mua và v th ngn hn trên quyn chn bán đc xem là cùng mt bên trên
th trng. Cng vy, v th bán trên quyn chn mua và v th dài hn trên quyn
chn bán đc xem là  cùng mt bên khác ca th trng. S giao dch ban hành
hn mc v th cho tng loi hp đng ch s.
13

Hn mc thc hin (exercise limit): là s lng quyn chn ti đa có th thc
hin trong mt thi gian liên tc bi mt nhà đu t riêng l hay mt nhóm nhà đu
t cùng hành đng vi nhau.
1.3 Th trng quyn chn ch s
1.3.1 Khái nim
Th trng quyn chn ch s là th trng phát hành và giao dch các hp
đng quyn chn ch s đã đc phát hành thông qua h thng các nhà kinh doanh
quyn chn hoc các công ty chng khoán làm trung gian.
1.3.2 Cu trúc th trng quyn chn ch s
 Th trng quyn chn ch s tp trung
Th trng quyn chn tp trung là th trng giao dch tp trung các hp
đng quyn chn đã đc chun hóa vi nhng điu kin và quy đnh c th ca
hp đng.
Mt hp đng quyn chn ch s đc giao dch trên S giao dch tp trung
phi đáp ng nhng điu kin niêm yt và phi chun hóa các yu t sau: quy mô
hp đng, ngày đáo hn, ngày thanh toán, hn mc v th và hn mc thc hin ca
nhà kinh doanh.
Kt qu ca vic cung cp nhng quy đnh c th các điu l, quy tc,chun

hóa các hp đng làm cho các quyn chn tr nên đc mua bán nhiu hn. Nu
mt ngi mua quyn chn mun bán quyn trc ngày đáo hn hay ngi bán
quyn chn mun thoát khi trách nhim thì mt giao dch bù tr s đc thc hin.
 Th trng quyn chn ch s phi tp trung
Trong nhng nm đu tiên ca thp niên 1900, mt nhóm các công ty gi là
hip hi các nhà môi gii và kinh doanh quyn chn đã thành lp. Nu mt ngi
mun mua quyn chn, các công ty thành viên s tìm ngi bán quyn chn, nu
không có ngi bán thì công ty s t đng bán quyn chn. Mt th trng nh vy
gi là th trng quyn chn phi tp trung (over the counter – OTC).
Mt quyn chn OTC là quyn chn do ngi bán đa ra đ đáp ng nhu
cu c th ca mt ngi mua. Thông thng ngi bán quyn chn là các ngân
14

hàng và ngi mua là các doanh nghip và nhà đu t. u đim ca các hp đng
quyn chn OTC là chúng đc thit k đ đáp ng các nhu cu c th và riêng bit
ca doanh nghip vi quy mô, giá thc hin, và thi đim đáo hn ht sc đa dng.
Th trng quyn chn OTC có mt s hn ch, th trng này không cung
cp cho ngi mua c hi bán li quyn chn cho ngi khác trc khi quyn chn
đáo hn, vic thc hin hp đng ca ngi bán ch đc đm bo bi công ty kiêm
kinh doanh, nu ngi bán hoc công ty thành viên ca hip hi các nhà môi gii và
kinh doanh quyn chn b phá sn, ngi nm gi quyn chn coi nh b ri ro và
phí quyn chn khá cao.
1.3.3 Vai trò
 Bo him danh mc đu t
Các nhà qun tr danh mc đu t có th s dng quyn chn ch s đ gii
hn các ri ro bt li ca h. Gi s rng giá tr ca 1 ch s hôm nay là So. Ta xem
xét mt nhà qun tr ph trách mt danh mc đu t đa dng hóa có beta bng 1.
Beta bng 1 ng ý rng li tc ca danh mc đu t phn ánh li tc ca ch s.
Nu li tc t danh mc đu t bng li tc t ch s, thì phn trm thay đi giá tr
ca danh mc đu t có th đc k vng là xp x bng vi phn trm thay đi giá

tr ca ch s. Mi hp đng trên S&P 500 da trên 100 ln ch s đó. Theo đó thì
giá tr ca danh mc đu t s đc bo v chng li kh nng ch s gim xung
thp hn giá thc hin K, nu đi vi mi 100S
0
đô la trong danh mc đu t, thì
nhà qun tr s mua đc mt hp đng quyn chn bán có giá thc hin là K. Gi
s rng danh mc đu t ca nhà qun tr này có giá tr là 500.000 USD và giá tr
ca ch s là 1.000. Danh mc đu t có giá tr khong 500 ln ch s. Nhà qun tr
có th có đc bo him chng li vic giá tr ca danh mc đu t gim xung
di 450.000 USD trong vòng 3 tháng ti, bng cách mua 5 hp đng quyn chn
bán có giá thc hin là 900.  minh ha cho công vic này din ra nh th nào,
hãy xem xét tình hung mà ch s gim xung còn 880 trong vòng 3 tháng. Danh
mc đu t s còn giá tr khong 440.000 USD. Phn thng t các quyn chn là 5
15

x (900-880) x 100 = 10.000 USD, qua đó làm cho tng giá tr ca danh mc đu t
tng đn giá tr đc bo him là 450.000 USD (Hull, 2006).
 Thúc đy th trng chng khoán phát trin
Vi ý ngha quyn chn ch s va là công c bo v li nhun va là công
c gim thiu ri ro hu hiu và đng thi là mt hàng hóa có th mua bán trên th
trng chng khoán; nên khi ng dng giao dch quyn chn s làm cho TTCK rt
sôi đng. Vi vai trò là mt công c bo v li nhun và gim thiu ri ro, quyn
chn to tâm lý an toàn hn trong đu t trên sàn giao dch, do đó thu hút đc
thêm nhiu ngi đu t còn e ngi v mc đ mo him, ri ro trên TTCK. Vi vai
trò là mt hàng hóa trên TTCK, quyn chn ch s mang đn c hi kim li nhun
nên nhiu nhà đu t s tham gia th trng.
1.3.4 Các ch th tham gia th trng
- Nhà phát hành hp đng quyn chn (Writer or Seller): là nhng ch th
s cung cp các hp đng quyn chn cho th trng. Nhà phát hành quyn chn có
th là cá nhân, t chc, và cng có th là các nhà to lp th trng do chu trách

nhim sn sàng đáp ng mi lnh mua bán ca nhà đu t đi vi hp đng quyn
chn.
- Nhà to lp th trng (Market makers): là ngi to lp th trng cho
hp đng quyn chn. Ngi to lp th trng s ch đng đa ra giá đt mua và
chào bán theo cung – cu ca th trng và đm bo cho lnh mua và lnh bán luôn
đc thc hin.
Khi mt nhà đu t mun mua (bán) mt quyn chn và không có thành viên
nào trên th trng mun bán (mua) quyn chn đó, nhà to lp th trng s thc
hin giao dch. H thng này đm bo nu mt nhà đu t mun mua mt quyn
chn thì s có ngi sn sàng chào bán, và nu mt ngi mua quyn chn và sau
đó mun bán s có ngi sn sàng mua.
Do đó, nhà to lp th trng s giúp điu hòa và làm tng kh nng linh hot
cho th trng, thông qua đó t to ra li nhun cho chính mình t chênh lch giá
mua và giá bán.
16

- Nhà môi gii (broker): gm có môi gii ti các công ty chng khoán và
trên S giao dch, đây là nhng ngi thc hin giao dch cho nhà đu t. Khi nhà
đu t mun đt lnh mua hay bán quyn chn, s liên h vi CTCK; sau đó, môi
gii ti CTCK s chuyn lnh đn nhà môi gii trên sàn. Nhà môi gii trên sàn có
th là ngi ca CTCK ni trc tip nhn lnh t khách hàng hoc là mt nhà môi
gii đc lp hoc mt nhà môi gii ca CTCK khác.
- Chuyên viên qun lý s lnh (The order book official): Nhng ngi này
chu trách nhim qun lý các lnh gii hn ca quyn chn đc chuyn ti nhà môi
gii. Thông thng khi đn nhà môi gii trên sàn, lnh gii hn có th không đc
thc hin ngay, mà s đc chuyn đn chuyên viên qun lý s lnh. Ngi này s
đa lnh vào máy tính theo mt trt t đ theo dõi và thc hin công khai mc giá
đt mua cao nht và mc giá chào bán thp nht; đng thi, s tin hành giao dch
khi có lnh phù hp.
- Công ty thanh toán bù tr hp đng quyn chn (Option Clearing

Corporation – OCC): đc thành lp và s hu bi các S giao dch quyn chn
vi chc nng làm trung gian thanh toán cho các bên tham gia giao dch quyn chn.
OCC đm bo chc chn rng ngi bán quyn chn s hoàn thành ngha v
theo các điu kin ca hp đng. OCC có mt s thành viên, đc gi là công ty
thanh toán và tt c giao dch phi thông qua nhng thành viên này. Các thành viên
đc yêu cu phi có mt s vn ti thiu nht đnh và đóng góp thành lp mt qu
đc bit đ có th s dng khi bt c thành viên nào không th đm bo ngha v
thanh toán hp đng do mt kh nng chi tr.
Khi mua quyn chn, ngi mua phi thc hin ký qu phí quyn chn và
thanh toán đy đ ti OCC. Ngi mua quyn chn phi duy trì tài khon ký qu
vi nhà môi gii. Nhà môi gii duy trì tài khon ký qu vi OCC. Khi nhà đu t
thông báo cho nhà môi gii thc hin quyn chn, nhà môi gii thông báo tip cho
thành viên OCC đ thanh toán giao dch. Thành viên này đa ngay lnh thc hin
đn OCC.
17

- Nhà đu t (Taker/Buyer): là nhng ngi có nhu cu mua hoc bán hp
đng quyn chn trên th trng nhm mc đích tìm kim li nhun hoc bo him
danh mc đu t.
1.3.5 C ch giao dch
Trên th trng quyn chn ch s, nhà đu t mun giao dch, đu tiên phi
m mt tài khon ti nhà môi gii. Nhà đu t s xác đnh loi quyn chn ch s,
lnh và quyt đnh s lng hp đng… sau đó thông báo cho nhà môi gii. Công
ty môi gii gi lnh đn cho nhà môi gii trên sàn và thông báo cho thành viên
thanh toán hay công ty thanh toán đã x lý giao dch ban đu. Công ty thanh toán
đt lnh thc hin cho OCC. Sau đó, OCC chn ngu nhiên mt công ty thanh toán
mà thông qua đó có mt nhà đu t va bán mt hp đng. Các thành viên OCC s
t đng thc hin các giao dch có cung – cu gp nhau và thông tin giao dch thành
công cho các nhà đu t đã đt lnh mua/bán và đa thông tin đn S giao dch
hoc gi thông tin cho các thành viên trong h thng giao dch đ làm c s cho

giao dch tip theo, thc hin thanh toán chuyn tin cho nhà đu t theo thi gian
quy đnh, thông báo cho nhà đu t v s thay đi trong tài khon giao dch.













Ngi mua
quyn chn
Nhà môi gii
Thành viên trung tâm
thanh toán bù tr
Trung tâm thanh
toán bù tr
Thành viên trung tâm
thanh toán bù tr
Nhà môi gii
Ngi bán
quyn chn