B GIÁO DC VÀ ÀOăTO
TRNGăI HC KINH T TP. H CHÍ MINH
HUNH TH KIM DUNG
NÂNGăCAOăNNGăLC CNH TRANH
TNH TIN GIANG
LUNăVNăTHC S CHÍNH SÁCH CÔNG
TP. H CHÍ MINH ậ NMă2013
B GIÁO DC VÀ ÀOăTO
TRNGăI HC KINH T TP. H CHÍ MINH
CHNGăTRỊNHăGING DY KINH T FULBRIGHT
HUNH TH KIM DUNG
NÂNGăCAOăNNGăLC CNH TRANH
TNH TIN GIANG
Ngành: Chính sách công
Mã s: 60340402
LUNăVNăTHC S CHÍNH SÁCH CÔNG
NGIăHNG DN KHOA HC:
TS. JONATHAN PINCUS
THY PHANăCHÁNHăDNG
TP. H CHÍ MINH ậ NMă2013
i
LIăCAMăOAN
TôiăcamăđoanălunăvnănƠyăhoƠnătoƠnădoătôiăthc hin.ăCácăđon trích dn và s liu s
dng trong lunăvnăđuăđc dn ngunăvƠăcóăđ chính xác cao nht trong phm vi hiu
bit ca tôi.
Lună vnă nƠyă th hină quană đim cá nhân, không nht thit phnă ánhă quană đim ca
Trngăi hc Kinh t Thành ph H ChíăMinhăhayăChngătrìnhăGing dy Kinh t
Fulbright.
Thành ph H Chí Minh, ngày tháng nm 2013
Tác gi
Hunh Th Kim Dung
ii
LI CMăN
Tôi gi li cmă n chân thành đn Quý Thy, Cô tiăChngătrìnhă Ging dy Kinh t
Fulbright ậ i hc Kinh t TPăHCMăđưănhit tình ging dy và chia s kin thc giúp tôi
có thêm nhiu hiu bit, góc nhìn xã hi, nơngăcaoănngălc ngh nghip và cuc sng
tngălai.
Tôi trân trng cmănăThyăJonathanăPincusăđưăhng dn,ăgiúpăđ tôi trong thi gian thc
hin lunăvn.
Tôi gi li cm năvƠălòngăkínhăyêuăsơuăscăđn ThyăPhanăChánhăDng, ThyăVăThƠnhă
T Anhăđưăging dy, truynăđt cho tôi nhiu kin thc thc t thc s b ích, giúp tôi có
thêm t tin, nimăđamămêătrongăvicătheoăđui các mc tiêu nghiên cu v phát trinăđa
phng.
Chân thành cmănăcácăCánăb nhân viên caătrng, các bn MPP3, MPP4, MPP5, bn
HoƠngăPhng đưăh tr tôi rt nhiu trong quá trình hc tpăcngănhăthu thp thông
tin, s liu thc hin lunăvnănƠy.ăCmănătp th MPP4 luôn đoƠnăkt, chia s,ăđng viên
tôi nhngălúcăkhóăkhnătrongăhc tp và trong cuc sng.
Tôi chân thành cmăn s giúpăđ nhit tình ca s ngành, các anh, ch, cán b, doanh
nghip tnh Tin Giang trong vic cung cp s liu, thông tin và có nhiu góp ý hu ích
cho báo cáo lunăvn.
Cui cùng, tôi cmănăgiaăđình,ă anhăch, bnăbè,ăđng nghipăđưăluôn bên tôi,ăgiúpăđ,
đng viên, toăđiu kin cho tôi hc tp, làm vic và hoàn thành lunăvnănƠy.
iii
TÓM TT
Tin Giang có v tríăđa lý ậ kinh t kháăđc thù: nm trong vùng ng Bng Sông Cu
Long (BSCL)ăvƠăthuc vùng Kinh t trngăđim phía Nam (KTTPN). ơyăđc xem là
mt li th quan trng cho s phát trin kinh t đaăphng.ăBênăcnhăđó,ăTin Giang có
truyn thng nông nghipălơuăđi,ăđa lý, thiên nhiên uăđưi,ăthun li cho phát trin nông
nghip, thy sn. Trongăgiaiăđon 2000 ậ 2011, TinăGiangăđưăđtăđc nhng thành tu
đángăk trong tngătrng, gim nghèo nhngăch đt v trí trung bình caăvùngăBSCLăvƠă
thuc nhóm thpătrongăvùngăKTTPN. iu này cho thy s phát trin ca Tin Giang
chaătngăxng vi timănngăvn có. Trong bi cnh toàn cu nhiuăthayăđi, thành tu
tngătrng hin ti không hnăđm bo s năđnh và phát trinătngălai. Nghiên cu
ắNâng cao nng lc cnh tranh (NLCT) tnh Tin Giang” tp trungăđánhăgiáăNLCT,ăđng
thi tìm ra nhng khuyn ngh chính sách phù hp nâng cao NLCT. Các khuyn ngh này
góp phnăđnhăhngăchoăđaăphngătrongăvic hochăđnh chinălc nhmăduyătrìătngă
trng và phát trin bn vngătrongătngălai.
Nghiên cu da vào nn tng lý thuyt ca mô hình các nhân t quytăđnh NLCT ca
PorterăđcăVăThƠnhăT Anhă điu chnh theo cpăđ đaăphng. Theo mô hình này,
NLCTăđcăđoălng và quytăđnh biănngăsut s dng các ngun lc. Ngun gc ca
tngătrngănngăsut bao gm 3 nhân t: (1) li th sn có caăđaăphng;ă(2)ăNLCTăcp
đ đaăphng;ă(3)ăNLCTăcpăđ doanh nghip.
Kt qu nghiên cu cho thy phát trin kinh t - xã hi ca TinăGiangăđtăđc nhng
thành t đángăk nhngăđangăni lên nhng du hiu cho thy s tht lùi, kém bn vng
nh:ănngăsutălaoăđng thp,ăcăcu kinh t chuyn dch chm, FDI thpăvƠăđóngăgópăhn
ch cho s phát trin kinh t đaăphng. ánhăgiáăcác yu t quytăđnh NLCT s gii
thích cho nhng thành tu và yuăkémăđn t nhng nhân t nào. NLCT tnh Tin Giang
ch đt trung bình trongăkhiăđaăphngăcóănhiu li th hnăsoăvi các tnh khác trong khu
vc. Nn tngă NLCTă cngă ch da vào các li th sn có,ă đc bit là v tríă đa lý, tài
nguyên thiên nhiên, ngunălaoăđng di dào vi chi phí thp. Li th v t nhiênăđưăhìnhă
thành và phát trin mt s cm ngành: lúa go, trái cây, thy sn, du lch. Trong bc tranh
cm ngành caăvùngăBSCL,ăTin Giang có ni lên mt s li th cnh tranh nhtăđnh.
Các li th nƠyăđangăđcăắtn dng”ămƠăchaăcóăs quan tâm, nghiên cuăđ to ra các
iv
li th cnh tranh mi. Bên cnhăđó,ănhng yuăkémăđangăni lên s là miăđeădaăđi vi
s duyătrìătngătrng hin ti caăđaăphng. ó là: mi quan h gia chính quyn và
doanh nghip, bt cpătrongăgiaoăđt,ăuăđưiăđuătăgơyălưngăphíăngun lc; chinălc hot
đng doanh nghipăchaăđápăng nhu cu phát trin ca xã hi hinăđi Các yu t này
trc tip hoc gián tipăđưălƠmăchoămôiătrng kinh doanh bt n, làm hn ch trong thu
hútăđuăt,ăchaăphátăhuyăđcănngălc ca khu vc doanh nghipăđ thúcăđy phát trin
kinh t đaăphng.
Da vào kt qu đánhăgiáăcácă yu t cu thành NLCT, cùng vi vic nhn dinăcăhi,
thách thc đn t môiătrng bên ngoài, tác gi đ ra hai nhim v chínhămƠăđaăphngă
cn tp trung: (1) gii quyt các yu kém, bt cpăđangăniălênăđ duyătrìătngătrng hin
ti; (2) thúcăđy các nhân t ct lõi to nn tngăchoătngătrng bn vngătrongătngălai.
Hai nhim v nƠyăđc c th hóa bng bn nhóm khuyn ngh: (1) ci cách các nhân t
căbn quytăđnh chtălngămôiătrng kinh doanh; (2) nâng cao chtălng ngun nhân
lc; (3) ly cmă ngƠnhă lƠmă trungă tơmă đ xây dng chính sách phát trin kinh t đa
phng; (4) tn dng v th chinălc phát trin TP M Tho và TX Gò Công thành đôăth
- dch v v tinh ca TP HCM.
Thc t, vic trin khai thc hin các khuyn ngh đi din vi mt s rào cn nhtăđnh:
thiuăđng lc, tâm lý hài lòng vi thành tu hin hu và gii hn v ngun lc tài chính.
Doăđó,ăthành công ca quá trình nâng cao NLCT cn thit phiăđc s ng h ca Trung
ng;ăvƠăhnăht là s nhìn nhn mtăcáchănghiêmătúc,ăđtăđc s đng thun, quyt tâm
và n lc caălưnhăđo, doanh nghip, ngiădơnăđaăphng.
v
MC LC
LIăCAMăOAN i
LI CMăN ii
TÓM TT iii
MC LC v
DANH MC T VIT TT viii
DANH MC HÌNH ix
CHNGă1 GII THIU VNă NGHIÊN CU 1
1.1. Bi cnh nghiên cu 1
1.2. Mc tiêu nghiên cu 2
1.3. Câu hi nghiên cu 2
1.4. Phngăphápălun và khung phân tích 2
1.4.1. Phng pháp: 2
1.4.2. Khung phân tích 3
1.5. B cc ca nghiên cu 4
CHNGă2 KT QU HOTăNG KINH T - XÃ HI TNH TIN GIANG 5
2.1. Các ch tiêu phn ánh mcăđ phát trin kinh t 5
2.1.1. Tng sn phm trên đa bàn tnh (GDP) 5
2.1.2. Các ch tiêu th hin mc sng 6
2.1.2.1. Thu nhp bình quân đu ngi 6
2.1.2.2. Gim nghèo: 7
2.1.3. C cu kinh t 7
2.1.3.1. C cu kinh t theo khu vc kinh t 7
2.1.3.2. C cu kinh t theo thành phn kinh t 9
2.2. Nngăsutălaoăđngă(NSL) 10
2.3. Các kt qu kinh t trung gian 11
2.3.1. Xut nhp khu 11
2.3.2. u t trc tip nc ngoài 12
vi
2.3.3. Du lch 13
CHNGă3 THC TRNGăNNGăLC CNH TRANH TNH TIN GIANG 15
3.1. Các yu t v li th t nhiên 15
3.1.1. V trí đa lý 15
3.1.2. Quy mô đa phng 16
3.1.3. Tài nguyên thiên nhiên 16
3.1.4. Phân b đt 16
3.2. Nngălc cnh tranh cpăđ đaăphng 18
3.2.1. H tng vn hóa, xã hi, y t, giáo dc 18
3.2.1.1. Lch s, vn hóa 18
3.2.1.2. Th trng và cht lng lao đng 18
3.2.1.3. ào to và chính sách thu hút ngun nhân lc 19
3.2.2. H tng k thut 21
3.2.2.1. H tng giao thông 21
3.2.2.2. C s vt cht 22
3.2.2.3. H tng đin, nc, vin thông 23
3.2.3. Chính sách tài khóa, tín dng và c cu kinh t 24
3.2.3.1. Thu, chi ngân sách 24
3.2.3.2. u t 25
3.2.3.3. Chính sách c cu kinh t 25
3.3. Nngălc cnh tranh cpăđ doanh nghip 26
3.3.1. Cht lng môi trng kinh doanh 26
3.3.1.1. Môi trng kinh doanh qua lng kính PCI 26
3.3.1.2. Môi trng kinh doanh thông qua nhn đnh ca doanh nghip 27
3.3.2. Trình đ phát trin cm ngành 28
3.3.3. Hot đng và chin lc ca doanh nghip 32
3.3.3.1. Quy mô doanh nghip 32
3.3.3.2. Mc đ tinh thông ca các doanh nghip 32
CHNGă4 ÁNHăGIÁăVÀăKHUYN NGH CHÍNH SÁCH 33
vii
4.1. ánhăgiáăNLCTăvƠănhn din yu t ct lõi nhăhngăđn NLCT 33
4.1.1. Cht lng ngun nhân lc 34
4.1.2. Phát trin cm ngành 34
4.1.3. Phát trin đô th 34
4.2. Khuyn ngh chính sách nâng cao NLCT tnh Tin Giang 34
4.2.1. Ci cách các nhân t c bn quyt đnh cht lng môi trng kinh doanh 35
4.2.2. Nâng cao cht lng ngun nhân lc 35
4.2.2.1. Ngun nhân lc trong c quan hành chính s nghip 35
4.2.2.2. Ngun nhân lc trong doanh nghip 37
4.2.2.3. Nông dân 38
4.2.2.4. Ci cách giáo dc 39
4.2.3. Chính sách ly cm ngành làm trung tâm 39
4.2.3.1. Cm ngành lúa go 40
4.2.3.2. Cm ngành trái cây 40
4.2.3.3. Cm ngành thy sn 41
4.2.3.4. Cm ngành du lch 41
4.2.4. Tn dng v th chin lc phát trin dch v - đô th 41
CHNGă5 KT LUN 42
5.1. Kt lun 42
5.2. Hn ch ca đ tài 42
TÀI LIU THAM KHO 43
PH LC 45
viii
DANH MC T VIT TT
T vit tt
Tên ting Anh
Tên ting Vit
CCN
Cm công nghip
CSHT
Căs h tng
BSCL
ng Bng Sông Cu Long
NB
ôngăNamăB
FDI
Foreign Direction Investment
uătătrc tipănc ngoài
GDP
Gross Domestic Product
Tng sn phm niăđa
KCN
Khu công nghip
KTTBSCL
Kinh t trngăđimăng Bng Sông
Cu Long
KTTPN
Kinh t trngăđim phía Nam
NGTK
Niên giám thng kê
NLCT
Nngălc cnh tranh
NSL
Nngăsutălaoăđng
PCI
Provincial Competitiveness
Index
Ch s nngălc cnh tranh cp tnh
TCTK
Tng cc thng kê
TP HCM
Thành ph H Chí Minh
UBND
y ban nhân dân
VCCI
Vietnam Chamber of
Commerce and Industry
PhòngăăThngămi và Công nghip
Vit Nam
ix
DANH MC HÌNH
Hìnhă1.1ăKhungăphơnătíchăNLCTăđa phng 4
Hình 2.1 Chuyn dchăcăcu GDP (1990 - 2011) 7
Hìnhă2.2ăóngăgópăca 3 khu vcăvƠoăGDPăgiaiăđon 2000 - 2011 8
Hình 2.3 Tcăđ tngătrng GDP ca tng khu vc 8
Hình 2.4 Phân tích dch chuyn cu phn (2000 ậ 2011) 9
Hìnhă2.5ăCăcu GDP theo thành phn kinh t 9
Hìnhă2.6ăNngăsutălaoăđng các khu vc kinh t (2000 ậ 2011) 10
Hìnhă2.7ăTngătrngănngăsut các khu vc (%) 10
Hìnhă2.8ăCăcu các mt hàng xut khu (2000 - 2011) 12
Hìnhă2.9ăLng khách quc t (1996 - 2011) (triuălt khách) 13
Hình 3.1 Phân b dinătíchăđt nông nghipăBSCLă(2011) 17
Hìnhă3.2ăánhăgiáăh tngăgiaoăthôngătrênăđa bàn tnh (0 kém nht, 100 tt nht) 22
Hìnhă3.3ăánhăgiáăKCNă(0ăkémănht, 100 tt nht) 23
Hìnhă3.4ăánhăgiáăchtălngăđin và vin thông (0 kém nht, 100 tt nht) 24
Hình 3.5 Các ch s thành phn PCI Tin Giang 2011 26
Hìnhă4.1ăánhăgiáăNLCTătnh Tin Giang 33
DANH MC BNG
Bng 2.1 GDP tnh TinăGiangăgiaiăđon 2000 ậ 2011 5
Bng 2.2 GDP các tnh thucăvùngăKTTPNă(giáăsoăsánh)ă(t đng) 6
Bngă2.3ăNngăsutălaoăđng theo thành phn kinh t 11
Bngă3.1ăLaoăđng phân theo k nngăBSCLă2010 19
DANH MC HP
Hp 3.1 Nhnăđnh v môiătrng kinh doanh 27
Hp 3.2 Rào cn v quy mô phc v xut khu 30
Hpă3.3ăKhóăkhnăca doanh nghip may mc 31
Hp 4.1 Phát trin ngun nhân lc khu vc công Nht Bn 36
Hp 4.2 Mô hình thành công caăBìnhăDng 37
Hpă4.3ăắDoanhănhơnăhóaănôngădơn” 38
Hp 4.4 Chính sách ly cm ngành làm trung tâm 39
x
DANH MC PH LC
Ph lc 1: Bnăđ hành chánh tnh Tin Giang 45
Ph lcă2:ăCácăbc nghiên cu: 46
Ph lcă3:ăGDPăđuăngi ca Tin Giang so vi các tnhăNBă(giáăthc t) 47
Ph lc 4: T l nghèo chung các tnhăăBSCLă(%) 47
Ph lcă5:ăPhngăphápăphơnătíchădch chuyn ậ cu phn 48
Ph lc 6 Tr giá xut khu các mt hàng ch yu (2008 ậ 2012) (triu USD) 51
Ph lcă7ăuătătrc tipăncăngoƠiăđc cp phép 51
Ph lc 8 Mt s tour du lchăđn tin Giang 52
Ph lcă9ăQuyămôăđaăphng 54
Ph lcă10ăCăcu dân s Tin Giang 54
Ph lcă11ăCSHTăGiaoăthôngăđng b 55
Ph lcă12ăCSHTăGiaoăthôngăđng thy 55
Ph lc 13 Thu ngân sách (t đng) 56
Ph lc 14 Chi ngân sách (t đng) 56
Ph lcă15ăCăcu thu ngân sách (%) 57
Ph lcă16ăCăcu chi ngân sách (%) 57
Ph lc 17 Kt qu PCI Tin Giang (2005 ậ 2012) 58
Ph lc 18 Kt qu PCI các tnhăBSCLă2011 58
Ph lc 19 Quy trình sn xut thy sn khép kín 59
Ph lcă20ăCăcu doanh nghip theo s laoăđng 60
Ph lcă21ăCăcu doanh nghip theo quy mô vn 60
Ph lcă22ăánhăgiáăNLCT 61
Ph lc 23 Phân tích SWOT 62
1
CHNGă1 GII THIU VNă NGHIÊN CU
1.1. Bi cnh nghiên cu
Tin Giang nm trong khu vc BSCL, gia hai thành ph ln ca phía Nam là thành
ph H Chí Minh (TP HCM) và thành ph Cn Th; phía BcăvƠăôngăBc giáp Long
An, TP HCM; phíaăTơyăgiápă ng Tháp; phía Nam giáp BnăTre,ăVnhă LongăvƠăphíaă
ôngăgiápă binăông [Ph lc 1].ăơyăđc xem là ca ngõ v BSCL đng thi là
vùng tip giáp quan trng gia vùng KTTBSCLăvƠăvùngăKTTPN. Tin Giang thuc
vùng KTTPN ậ vùng kinh t phát trinănngăđng, dnăđu c nc v nhiu ch tiêu
kinh t - xã hi. Có th thy rng v tríăđa ậ kinh t ca Tin Giang là mt li th đc thù
cho s phát trin kinh t đaăphng.
Trongăgiaiăđon 2000 ậ 2011, TinăGiangăđt tcăđ tngătrng trung bình khá năđnh,
(2000 ậ 2005:ă9%/nm,ă2006 ậ 2011: 10.8%/nm),ăcaoăhnămc trung bình chung ca c
nc. Mc sngăngiădơnăcngăcóănhiu chuyn bin rõ rt, GDP bìnhăquơnăđuăngi
nmă2011ătheo giá thc t đt 27.7 triuăđng, t l nghèo chung gim t 13.2% nmă2006ă
xung còn 10%ănmă2011, thpăhnănhiu so vi mc trung bình c nc 14.2%. Mc dù
các ch tiêu cho thy s tngătrngăđiălênănhngăTin Giang ch đt v trí trung bình ca
khu vcăBSCLăvƠăthuc nhóm thpătrongăvùngăKTTPN. Theo ch trng chung ca
nhƠănc, TinăGiangăđangăc gngăđ đtăđc mcătiêuăắcôngănghip hóa”ănhngăcă
cu kinh t gnănhăkhôngăcóăs chuyn dch ln, thmăchíăđiăngc li so vi k hoch
đ ra. Căcu kinh t chuyn dch chm có th đc gii thích biăvùngăđt này có truyn
thng nông nghipă lơuă đi,ă đa lý, thiên nhiên có nhiu thun li cho phát trin nông
nghip, thy sn ậ vùngăđt màu m, phù sa biăđp, dinătíchăđt nông nghip chim
76.3% và 85.3% dân s tp trung khu vc nông thôn.
Vic Tin Giang thucăVùngăKTTPNăđc k vng rngăđơyăs là mtăđimăđnăắđy
timănng”ănhngăchaăcóăs lan ta, thiu liên kt ni vùng, liên vùng đ thuăhútăđuăt,ă
hp tác cùng phát trin. S lng doanh nghip v đaăphngăít, quy mô sn xut nh
trongăđóăcácăd án FDI li càng khiêm tn c v s lng ln vnăđuăt.ăCácămt hàng
xut khu đaăphngăch yu là các mt hàng nông snăsăch, thy sn và hàng may
mc không mang li giá tr giaătngăcao.
2
Có th thy rng mc dù có nhiu li th nhngăs phát trin ca TinăGiangăchaătngă
xng vi timănngăvn có. Trong bi cnh toàn cu nhiuăthayăđi, thành tuătngătrng
hin ti không không hnăđm bo s năđnh và phát trinătngălai. Doăđó, nghiên cu
“Nâng cao nng lc cnh tranh tnh Tin Giang”s đaăraăcáiănhìnătoƠnădinăhnănhiu
lnhăvcăđng thi tìm ra nhng khuyn ngh chính sách phù hp nâng cao NLCT. Các
khuyn ngh này góp phn đnhăhng choăđaăphngătrong vic hochăđnh chinălc
nhmăduyătrìătngătrng và phát trin bn vngătrongătngălai.
1.2. Mc tiêu nghiên cu
Nghiên cu tpătrungăphơnătích,ăđánhăgiáăcácăyu t quytăđnhăNLCTăđ nhn din ra các
yu t ctălõiăthúcăđy hay cn tr s phát trin ca tnh Tin Giang. T đó,ănghiênăcuăđ
xut nhng gi ý chính sách nhm nâng cao NLCT ca tnh.
1.3. Câu hi nghiên cu
Câu hi 1
: Thc trng NLCT ca tnh TinăGiangănhăth nào?
Câu hi 2
: Nhng nhân t ct lõi nào nhăhng ln nhtăđn NLCT tnh Tin Giang?
Câu hi 3
: Tnh Tin Giang cn thc hinăchínhăsáchăgìăđ nâng cao NLCT?
1.4. Phngăpháp lun và khung phân tích
1.4.1. Phng pháp:
Nghiên cu áp dngăphngăphápăđnh tính thông qua 4 bc chính [Ph lc 2]:
- Bc 1: Thu thp s liu th cp t Niên giám thng kê (NGTK) tnh Tin Giang và
các tnhăBSCL,ăTng cc Thng kê (TCTK), MDEC & Fulbright,…ăđ phân tích,
đánhăgiá tình hình phát trin kinh t - xã hi và nhnăđnh mt s vnăđ chính v
NLCT, chun b các ni dung cn phng vn.
- Bc 2: Phng vnălưnhăđoăđa phng, các s ban ngành, doanh nghip, nông dân ậ
cácăđiătngăliênăquanăđn quá trình phân tích. Mc tiêu caăbc này là tip xúc
trc tipăđ có thêm thông tin, minh chng, gii thích c th hnăchoănhng nhnăđnh
thông qua s liu.
3
- Bc 3: Tng hp bcă1,ăbcă2ăđ đánhăgiáătoƠnădin NLCT, nhn din các yu t
ct lõi nhăhng ln nhtăđnăNLCTăđ t đóăđ xut các nhóm khuyn ngh nhm
nâng cao NLCT.
- Bc 4: Vi chính sách đưăđ xut, tìm kim mt s mô hình gi ý tham kho, nhn
din mt s rào cn khi trin khai thc hin.
1.4.2. Khung phân tích
Nghiên cu da vào nn tng lý thuyt ca mô hình các nhân t quytăđnh NLCT ca
PorterăđcăVăThƠnhăT Anhăđiu chnh theo cpăđ đaăphng.
Theo khung lý thuyt ca mô hình này, NLCTăđcăđoălng và quyt đnh biănngăsut
s dng các ngun lc (vn,ălaoăđng,ăđtăđaiăvƠătƠiănguyênăkhác).ăNngăsutăcngăđóngă
vai trò quan trng vì là yu t quytăđnh s thnhăvng caăcácăđaăphng. Nng sut là
nhân t quyt đnh quan trng nht ca mc sng dài hn và là nguyên nhân sâu xa ca
thu nhp bình quân đu ngi. tng trng nng sut bn vng đòi hi nn kinh t
phi liên tc t nâng cp mình
1
Ngun gc caătngătrngănngăsut, theo Porter vƠăđcăVăThƠnhăT Anhăđiu chnh,
gm ba nhóm nhân t chính:
(i) Các yu t li th sn có caăđaăphng:ăbao gm Tài nguyên thiên nhiên; v trí
đa lý; quyămôăđaăphng.ăCác yu t ắthiênăphú” này là nhng li th riêng ca
tngăđaăphng.ăNhng nhân t này không ch là s lng mà còn bao gm s
phong phú, cht lng, kh nngăs dng,ăchiăphíăđtăđai,ăkhíăhu,ăđa th, ngun
khoáng sn, ngună nc, ngun li thy sn,ă ngă trng… Nhóm yu t này
khôngătácăđng trc tipălênănngăsutănhngănóăcóăth xác lpăđc mt li th so
sánh nhtăđnh, h tr trc tip cho s thnhăvng.
(ii) Nngălc cnh tranh cpăđ đaăphng: bao gm H tngăvnăhóa,ăxưăhi, y t,
giáo dc (h tng mm); H tng k thut (h tng cng)ănhăgiaoăthôngăvn ti,
đin,ănc, vin thông; Chính sách tài khóa, tín dng,ăcăcu kinh t. ơyălƠănhómă
nhân t xácăđnhămôiătrngăđ các công ty/doanh nghip hotăđng. Mc dù không
tácăđng trc tipăđnănngăsutănhngănhómănhơnăt này toăcăhi cho các yu t
thúcăđyănngăsutăđc phát huy.
1
Porter (2008)
4
(iii) Nngă lc cnh tranh cpă đ doanh nghip: bao gmă Môiă trng kinh doanh;
Trìnhăđ phát trin cm ngành; Hotăđng và chinălc ca doanh nghip. Nhóm
nhân t này mô t các yu t bênăngoƠiăvƠăbênătrongătácăđng trc tipăđn hot
đng ca doanh nghip,ădoăđóătácăđng trc tipăđnănngăsut.
Hình 1.1 KhungăphơnătíchăNLCTăđaăphng
Ngun: V Thành T Anh (2012), điu chnh t mô hình ca Porter (1990)
1.5. B cc ca nghiên cu
Phn còn li ca nghiên cu bao gm bnăchng:
Chngă2:ăXem xét các ch tiêu phát trin kinh t - xã hi giaiăđon 2000 ậ 2011. Các s
liuăđc phân tích, so sánh đ đaăraămt bc tranh tng th v s phát trin ca Tin
Giang trong bi cnh phát trin ca c nc và vùng.
Chngă3:ăThc trng NLCT: tác gi nhn din các yu t quytăđnh NLCT: li th sn
có, NLCT cpăđ đaăphng,ăNLCTăcpăđ doanh nghip.
Chngă4:ăánhăgiáăNLCT và nhn din các yu t ct lõi, quan trng nht quytăđnh
NLCT. T kt qu phân tích, tác gi gi ý mt s chính sách đ nâng cao NLCT ca tnh.
Chngă5:ăKt lun và hn ch ca nghiên cu.
NNGăLC CNH TRANH CPă DOANH NGHIP
NNGăLC CNH TRANH CPă AăPHNG
CÁC YU T SN CÓ CAăAăPHNG
Tài nguyên thiên nhiên
V tríăđa lý
Quy môăđaăphng
H tngăvnăhóa,ăgiáoă
dc, y t, xã hi
H tng k thut (GTVT,
đin,ănc, vin thông)
ChínhăsáchătƠiăkhóa,ăđu
t,ătínădng
Môiătrng kinh doanh
Trìnhăđ phát trin cm
ngành
Hotăđng và chinălc
ca DN
5
CHNGă2 KT QU HOTăNG KINH T - XÃ HI
TNH TIN GIANG
2.1. Các ch tiêu phn ánh mcăđ phát trin kinh t
2.1.1. Tng sn phm trên đa bàn tnh (GDP)
Nn kinh t tnh Tin Giang trong nhngănmăgnăđơy duy trì tngătrng vi tcăđ khá
cao vƠătngăđi năđnh.ăGiaiăđon 2000 ậ 2005, GDP tngătrng bìnhăquơnăđt 9%, cao
hnăgiaiăđon 1995 ậ 2000 (8.1%)ăvƠăcaoăhnămc bình quân ca c nc giaiăđon này
(7.51%)
2
.
Giaiăđon 2006 ậ 2011 tcăđ tngătrngăGDPăbìnhăquơnăđtă10.8%,ăcaoăhnămc bình
quân ca c nc (7.01%)
3
. So vi mc trung bình chung ca khu vc BSCL,ămc dù tc
đ tngăGDPăbìnhăquơnăca Tin Giang thpăhnăbìnhăquơnăca khu vc (11.2%) nhng
giá tr tuytăđiăluônăđtăcaoăhnăgiáătrungăbình.[Bng 2.1]
Bng 2.1 GDP tnh TinăGiangăgiaiăđon 2000 ậ 2011
Nm
GDP
(Giáăthcăt)
(tăđng)
GDP
(Giá so sánh)
(tăđng)
Tcăđă
tngătrng
(%)
GDP BSCL
(Giá so sánh)
(tăđng)
4
GDP trung
bìnhăBSCL
(Giá so sánh)
(tăđng)
2000
6,916
5,307
8.1
55,575
4,275
2001
7,325
5,696
7.3
59,793
4,599
2002
8,259
6,170
8.3
66,178
5,091
2003
9,389
6,761
9.6
73,310
5,639
2004
11,048
7,380
9.2
81,682
6,283
2005
12,872
8,167
10.7
91,250
7,019
2006
14,718
9,070
11.1
102,509
7,885
2007
18,318
10,246
13.0
116,275
8,944
2008
24,886
11,402
11.3
130,980
10,075
2009
29,664
12,451
9.2
143,884
11,068
2010
35,153
13,767
10.6
161,049
12,388
2011
46,689
15,137
10.5
179,289
13,791
Trung
bình
10.0
11.2%
Ngun: Cc thng kê Tin Giang (2006, 2012), NGTK Tin Giang 2005, 2011
2
Tính toán t NGTK Vit Nam (2006)
3
Tính toán t NGTK Vit Nam (2012)
4
S liuăGDPăBSCLăly t VCCI CnăThă(2012)
6
óngăgópăca Tin Giang vào GDP khu vc BSCL tngătrongăgiaiăđon 1995 ậ 2000 (t
9.3% lên 9.5%) nhngăgiaiăđon gnăđơyăgim dn, ch chimă8.9%ănmă2005ăvƠăđnănmă
2011 còn 8.4%. iu này cho thyătrongăxuăhng phát trin caăvùngăBSCL, vai trò ca
TinăGiangăđangădn tr nên m nht bi s tngătrng nhanh ca mt s tnhănhăAnă
Giang, Kiên Giang, BcăLiêu,ăng Tháp. Nu so sánh vi các tnh trong vùng KTTPN
thìătngătrng ca Tin Giang vn còn khong cách khá xa so vi các tnh trong vùng
[Bng 2.2].
Nhìn chung, Tin Giang thuc nhóm thpătrongăvùngăKTTPN; mt v tríăắtrungăbình”ă
trong khu vcăBSCL,ătngătrngăcaoăhnămt s tnhănhngăđangădn tt li khi mà mt
s tnhăđangăcóăs bcăpháănhanhătrongătngătrng.
Bng 2.2 GDP các tnh thucăvùngăKTTPN (giá so sánh) (t đng)
Nm
2006
2007
2008
2009
2010
TinăGiang
9,070
10,246
11,402
12,451
13,767
Long An
8,149
9,246
10,543
11,343
12,777
BRVT
35,249
32,990
33,651
34,070
36,569
Bình Dng
9,758
11,225
12,896
14,292
16,370
BìnhăPhc
3,274
4,294
4,890
5,387
6,081
ngăNai
21,941
25,266
29,172
31,903
36,202
TPHCM
99,672
112,271
124,303
135,053
150,943
Tây Ninh
7,874
9,209
10,491
11,654
12,989
Ngun: Cc thng kê các tnh (2011), NGTK các tnh 2010
2.1.2. Các ch tiêu th hin mc sng
2.1.2.1. Thu nhp bình quân đu ngi
GDPăbìnhăquơnăđuăngi ca tnh TinăGiangăđưăcó nhng chuyn bin tích cc, theo giá
thc t,ătngăt mc 4.3 triuăđngănmă2000ălênă7.8ătriuănmă2005ăvƠăđnănmă2011 đt
27.7 triuăđng, caoăhnătrungăbìnhăca khu vcăBSCLănhngăli thpăhnămc trung
bình c nc (28.9 triuăđng). Tcăđ tngătrungăbìnhăgiaiăđon 2000 ậ 2011 là 12.2%,
thpăhnăso vi tcăđ tngăca c nc (13.1%). Mcădùăcóăxuăhng ci thinănhngă
GDP bìnhăquơnăđuăngi ca Tin Giang vn còn khong cách so vi các tnh trong vùng
KTTPN [Ph lc 3].
7
2.1.2.2. Gim nghèo:
T l h nghèo chuyn bin theo chiuăhng tích cc,ăđưăgim t 13.2%ănmă2006ăxung
10%ănmă 2011,ăthpăhnă đángăk so vi trung bình c nc là 12.6%. So vi các tnh
BSCL,ătrong khi hu htăcácăđaăphngăđuăcóăxuăhngăđo chiu ậ tngăt l nghèo
trongăgiaiăđon 2008 ậ 2010 vì nhngătácăđng ca lm phát, bt năvămôăthìăTin Giang
đưăphnănƠoătránhăđcăxuăhng này [Ph lc 4].
2.1.3. C cu kinh t
2.1.3.1. C cu kinh t theo khu vc kinh t
Căcu kinh t có s chuyn dch mnh m trongăgiaiăđon 1990 ậ 2000 nhngătrongăgiaiă
đon 2000 ậ 2011 đưăcóăs chng li [Hình 2.1]. S chuyn dch chm chp, thmăchíăđiă
ngc li so vi k hoch đưăđ ra
5
caăđaăphngăchoăthy s chuyn dchăđangătin dn
đnăngng gii hn đcăquyăđnh bi li th lch s, t nhiên.ăiu này cònăđc minh
chng biăcăcuălaoăđng trong các khu vc 1, 2, 3: 62.6% - 12.9% - 24.5%. Bên cnhăđó,ă
85.3% dân s tp trung nôngăthônădoăđóăvicăconăngiăđưăquenăgn bó vi rungăđng
là mt trong nhng tr lc cho quá trình chuyn dchăcăcu kinh t đaăphng.
Hình 2.1 Chuyn dchăcăcu GDP (1990 - 2011)
Ngun: Cc thng kê Tin Giang (2006, 2012, NGTK Tin Giang (2005, 2011)
Trongăgiaiăđon 2000 ậ 2011, mc dù nông nghip chim t trng 41.4% trong tng GDP
nhngăch đóngă gópă 23%ă vƠoă tngătrng GDP. Trongă khiă đóăcông nghip và dch v
chim t trng 22.1% và 36.5% nhng liăđóngăgópă37%ăvƠă40%ăvƠoătngătrng GDP
5
Căcu kinh t theo k hochănm 2011: 42% - 30.3% - 27.7%
75.60%
64.20%
56.5%
48.10%
45.3%
44.7%
47.2%
11.50%
12.80%
15.3%
22.4%
23.8%
28.3%
27.1%
12.90%
23%
28.2%
29.5%
30.9%
27.0%
25.7%
0%
20%
40%
60%
80%
100%
1990
1995
2000
2005
2006
2010
2011
Khuăvcă1
Khuăvcă2
Khuăvcă3
8
[Hình 2.2]. Chênh lch v nngăsut và tcăđ tngăgiáătr giaătngătrongătng khu vc là
nguyên nhân ca s chênh lch này [Hình 2.3].
Hình 2.2 óngăgópăca 3 khu vc vào GDP giaiăđon 2000 - 2011
T trng trong GDP
óngăgópăvƠoătngătrng 10.0% ca GDP
Ngun: Tính toán t NGTK Tin Giang 2005, 2011
Hình 2.3 Tcăđ tngătrng GDP ca tng khu vc
Ngun: Cc thng kê Tin Giang (2006,2012), NGTK Tin Giang 2005, 2011
Áp dngăphngăphápăắphơnătíchădch chuyn cu phn”
6
[Hình 2.4] cho thy tngătrng
GDP ca Tnh trong giai đon 2000 ậ 2011 ch yu nh vƠoătngănngăsut trong ni b
mi khu vc kinh t (hiu ng ni ngành chim 82.4%).ă12.4%ătngătrng GDP ca tnh
là do s dch chuyn t khu vc có tcăđ tngătrngănngăsut thp sang khu vc có tc
đ tngătrngănngăsutăcaoăhn. S dch chuyn t khu vcăcóănngăsut thp sang khu
vcăcóănngăsutăcaoăhn (nông nghip sang công nghip và dch v) ch lý giiăđc 5.3%
6
nhănghaăvƠăcách tính ph lc 5
41.4%
22.1%
36.5%
2000 - 2011
23%
(2.3)
40%
(4.0)
37%
(3.7)
2000 - 2011
8.0%
7.3%
10.7%
11.1%
9.2%
10.6%
10.5%
9.0%
5.0%
4.7%
4.7%
5.4%
5.5%
5.8%
10.5%
15.0%
22.1%
21.6%
15.3%
16.7%
14.2%
5.7%
8.0%
13.2%
13.6%
11.5%
12.2%
0.0%
5.0%
10.0%
15.0%
20.0%
25.0%
2000
2001
2005
2006
2009
2010
2011
Tngăs
Khuăvcă1
Khuăvcă2
Khuăvcă3
9
choătngătrng GDP. Nhăvy,ătngătrng GDP ca Tin Giang ch yuăđn t vic mi
khu vc t nâng cp mình, t ci tinăđ đtăđc mcănngăsutăcaoăhnătrongătng khu
vc.
Hình 2.4 Phân tích dch chuyn cu phn (2000 ậ 2011)
Ngun: Tính toán t NGTK Tin Giang 2005, 2011
2.1.3.2. C cu kinh t theo thành phn kinh t
C cu kinh t theo thành phn kinh t gnănhăkhôngăcóăs dch chuyn ln [Hình 2.5].
Nmă2000ăt trng kinh t nhƠănc,ăngoƠiănhƠănc và khu vc có vnăđuătănc ngoài
(FDI) trong GDP lnălt là 17.1% - 81.8% - 1.1%ăthìăđnănmă2011ăđt 16.8% - 78.8% -
3.8%. iu này cho thy khu vcăngoƠiănhƠănc đóngăvaiătròăquanătrng trong s phát
trin kinh t đaăphng trongăkhiăđóngăgópăca khu vc có vnăđuătănc ngoài còn rt
hn ch. Mc dù chính sách caăđaăphngătp trung nhiu vào thu hút FDI nhngăkt qu
mang liăkhôngăđángăk.
Hình 2.5 Căcu GDP theo thành phn kinh t
0.41
4.6%
1.15
12.8%
7.41
82.6%
Hiuăngătnh
Hiuăngăđng
HiuăngăniăngƠnh
17.1%
16.9%
16.2%
16.8%
81.8%
81.1%
79.5%
78.8%
1.1%
1.9%
3.5%
3.8%
0%
20%
40%
60%
80%
100%
2000
2005
2010
2011
NhƠănc
NgoƠiănhƠănc
KhuăvcăFDI
Ngun: Cc thng kê Tin Giang (2006,2012), NGTK Tin Giang (2005, 2011)
10
2.2. Nngăsutălaoăđng (NSL)
Trongăgiaiăđon 2000 ậ 2011, NSL c ba khu vcăđuătngăquaăcácănm,ătrongăđó khu
vc 1 có s tngătrng khá khiêm tn so vi khu vc 2, 3 [Hình 2.6]. NSL khu vc 2, 3
tngăvi tcăđ trung bình lnălt là 14.4% và 6.8% trong khi khu vc 1 đt 5.1%. C cu
laoăđng trong các khu vc gnănhăkhôngăcóăs thayăđi ln chng t ít có s chuyn
dchălaoăđng t khu vcăcóănngăsut thp sang khu vcăcóănngăsut cao hn.
Hình 2.6 Nngăsutălaoăđng các khu vc kinh t (2000 ậ 2011)
(giá so sánh, triuăđng/ngi/nm)
Ngun: Tính toán t NGTK Tin Giang (2005, 2011)
Hình 2.7 Tngătrngănngăsut các khu vc (%)
Ngun: Tính toán t NGTK Tin Giang (2005, 2011)
Xem xét tng giai đon, tcăđ tngătrngănngăsut trung bình ca khu vc 1 và 2
trongăgiaiăđon 2006 ậ 2011ăcaoăhnăgiaiăđon 2000 ậ 2005 và khu vc 3 thìăngc li
[Hình 2.7]. M Tho tng đc xem là trungă tơmă thngă mi ca tnh và vùng lân cn
-
10
20
30
40
50
60
70
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Khuăvcă1
Khuăvcă2
Khuăvcă3
5.2%
2.9%
9.4%
6.1%
6.8%
4.9%
10.6%
2.6%
0.0%
2.0%
4.0%
6.0%
8.0%
10.0%
12.0%
Tng
Khuăvcă1
Khuăvcă2
Khuăvcă3
2000-2005
2006-2011
11
nhngăgnăđơy các tnh lân cn phát trinăsôiăđngăhnănênăthngămi, dch v các tnh
ttăhn;ăgiao thông thun li nên các hotăđngăgiaoăthngăcóăth trc tip vi TP HCM.
iu này cho thy v th trongăthngămi, dch v ca TinăGiangăđangăgim sút trong
bi cnh phát trin chung ca khu vc.
Theo thành phn kinh t, NSL ca khu vc FDI cao nht, k đn là khu vcănhƠănc và
thp nht là khu vcăngoƠiănhƠănc. Tuy nhiên, trong khi khu vcănhƠănc và ngoài nhà
nc có s tngătrng NSL quaăcácănmăthìăkhuăvc FDI li có s gim sút [Bng 2.3].
Nguyên nhân ca s gim sút này có th do tcăđ tngătrng laoăđng trong khu vc FDI
tngănhanhăhnătcăđ tngătrng thu nhpăđc to ra t khu vc này.
Bng 2.3 Nngăsutălaoăđng theo thành phn kinh t
(giáăsoăsánh,ătriuăđng/ngi/nm)
Nm
2000
2005
2006
2010
2011
2000-
2005
2006 -
2011
2000-
2011
Tng
6.23
8.82
9.74
14.03
15.20
7.2%
7.7%
8.4%
NhƠănc
27.04
36.21
40.62
49.17
55.13
6.0%
5.2%
6.7%
NgoƠiănhƠănc
5.31
7.47
8.23
11.66
12.63
7.1%
7.4%
8.2%
KhuăvcăFDI
148.54
90.57
93.25
102.33
98.33
-9.4%
0.9%
-3.7%
Ngun: Tính toán t NGTK Tin Giang (2005, 2011)
2.3. Các kt qu kinh t trung gian
2.3.1. Xut nhp khu
Xut nhp khu ca TinăGiangăđưăcóănhngăbc tinăđángăk, tngăt 109 triu USD
nmă2000ălênă1.05ăt USDănmă2011.ăTrongăđó,ăkimăngch xut khu 2000 ậ 2011ătngăt
92.5 triu USD lên 744.5 triu USD; nhp khu tngăt 16.7 triu USD lên 302 triu USD.
Tcăđ tngătrng nhp khu 20.9% và xut khu 47.9% luônăcaoăhnătcăđ tngătrng
trung bình caăvùngăBSCL (xut khu 17.5% và nhp khu 21.4%)
7
. Mcădùătngătrng
tngăđi năđnh nhngăt trng trong xut nhp khu ca vùng thp, ch daoăđng t 6 ậ
8% trong sutăgiaiăđon 2000 ậ 2011. Kim ngch xut khu ca Tin Giang vnăđng sau
LongăAn,ăng Tháp, An Giang, CnăThăvƠăCƠăMau.ăHàng hóa xut khu tp trung vào 7
nhóm mt hàng chính
8
: thy sn, go, may mc, rau qu, th công m ngh, sn phm t
da và bia. Nmă2012 có s xut hin thêm các sn phm nha, bánh tráng, h tiu, ng
7
VCCI CnăThă(2012)
8
S CôngăThngăTin Giang (2013)
12
đông…ă[Ph lc 6]. T trng hàng nông sn xut khu gim nhanh trong khi hàng thy
snătngămnh qua cácănm [Hình 2.8] chng t có s chuyn dch t nông nghip sang
nuôi trng,ăđánhăbt, ch bin, xut khu thy hi sn ậ t ngƠnhăcóănngăsut thp sang
ngƠnhăcóănngăsutăcaoăhn.
Kim ngch nhp khu ch yu tp trung vào các mt hàng là nguyên liuăđu vào cho sn
xutănhăphơnăbón,ăthuc tr sâu, thcănăgiaăsúc,ămáy may, vi.
Hình 2.8 Căcu các mt hàng xut khu (2000 - 2011)
Ngun: Tính toán t NGTK Tin Giang 2011
2.3.2. u t trc tip nc ngoài
Lyăk các d án còn hiu lcăđn 31/12/2011, Tin Giang có 43 d án FDI vi vnăđngă
ký là 859.2 triu USD, đng sau Long An c v s lng d án ln vnăđuăt.ăTin Giang
có s d án nhiuăhnăKiên Giang nhngăs vnăđuătăchaăbng mt phn ba. Tng vn
FDIăđngăkỦăca Cà Mau gn xp x TinăGiangănhngăch vi 6 d án [Ph lc 7]. Nhìn
chung, quy mô FDI Tin Giang nh,ăchaătp trung vào ch bin sâu; thiuălnhăvc công
nghipăcăkhíăphc v sn xut,ănơngăcaoănngăsut trong nông nghip. Nhăphơnătíchă
trên, t trng ca khu vc FDI trong GDP ch đtă3.8%ătrongănmă2011;ăNSL ca khu
vc FDI gim trongăgiaiăđon 2000 ậ 2011 cho thy hotăđng FDI chaăthc s mang li
hiu qu đi vi s phát trin kinh t đaăphng. Vi li th cnh tranh ca mt tnhăắca
ngõ”,ăgiaoăthôngăthun li thì FDI là mt timănngăcnăđc quan tâm, thu hút và nâng
cao hiu qu mang li cho phát trin kinh t - xã hi ch không dng li mt tích cc là
gii quyt vicălƠmăchoălaoăđngăđa phng.
26.1%
21.9%
29.2%
24.5%
55.7%
47.1%
17.5%
19.8%
18.3%
28.2%
44.8%
42.6%
2.7%
8.4%
13.1%
0%
20%
40%
60%
80%
100%
2000
2005
2010
2011
Khác
HƠngăthyăsn
HƠngănôngăsn
HƠngăcôngănghipănhă
vƠătiuăthăcôngănghip
13
2.3.3. Du lch
Theo s liu t NGTK, lng khách du lchă đn Tină Giangă tngă quaă cácă nm,ă t 316
nghìnăngiănmă2000ăđưătngăhn 1,2 triu khách nmă2011. So vi con s hnă17.5 triu
lt kháchăđnăBSCLăvƠoănmă2011
9
,ălngăkháchăđn Tin Giang chim 6.9% ca c
vùng,ăđng th tăsauăAnăGiang,ăKiênăGiangăvƠăng Tháp. Doanh thu du lchănmă2011ă
vào khong 200 t đng,ătngăđngăvi An Giang, thua xa CnăThăvƠăKiênăGiang.ăChiă
tiêu bình quân ca khách du lch ch vào khongă220ănghìnăđng/ngi/ngày.
Mtăđim quan trngălƠălng khách quc t đn Tin Giang tngătrng nhanh, cao nht
vùngăBSCL,ăt 176ănghìnăltăkháchănmă2000ătngălênăhnă500ănghìnănmă2011 [Hình
2.9]. CóăhaiălỦădoăcăbnăđ khách quc t chn Tin Giang
10
. Th nht, du khách thích
hình thc du lchăsôngănc vìăđcăthăgiưn,ăhng cm giác yên bình, trong lành; th
hai, TinăGiangălƠăđaăđimătngăđi gn, giao thông thun li, phù hp cho các ngày ngh
ngn ngày, cui tun.
Hình 2.9 Lng khách quc t (1996 - 2011) (triuălt khách)
Ngun: Ly t Hoang Tu Uyen (2012), chart 3.17, p.39
9
Hip hi du lchăBSCL (2011)
10
Tác gi phng vn khách du lch