ỨNG DỤNG MÔ HÌNH THƯỚC ĐO THANH KHOẢN - CHO VAY DÀI HẠN TRÊN TIẾT KIỆM NGẮN HẠN - TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM.PDF

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM

PHM CÔNG MNH
NG DNG MÔ HÌNH THC O THANH
KHON- CHO VAY DÀI HN TRÊN TIT
KIM NGN HN - TI CÁC NGÂN HÀNG
THNG MI VIT NAM
LUN VN THC S KINH T







TP. H Chí Minh – Nm 2013


B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM

PHM CÔNG MNH
NG DNG MÔ HÌNH THC O THANH
KHON- CHO VAY DÀI HN TRÊN TIT
KIM NGN HN - TI CÁC NGÂN HÀNG
THNG MI VIT NAM
Chuyên ngành : Tài chính - Ngân hàng
Mã s : 60340201
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC:

PGS. TS. TRN HUY HOÀNG



TP. H Chí Minh – Nm 2013



LI CAM OAN
Ni dung và s liu phân tích trong Lun vn này là kt qu nghiên cu đc lp
ca hc viên và cha đc công b trong bt k công trình khoa hc nào.


Hc viên



Phm Công Mnh

CHNG 1: C S LÝ LUN V THC O THANH KHON- CHO
VAY DÀI HN TRÊN TIT KIM NGN HN-TI NGÂN HÀNG
THNG MI 4
1.1 ánh giá kh nng thanh khon ca NHTM: 4
1.1.1 Thanh khon và kh nng thanh khon: 4
1.1.2 Cung cu v thanh khon: 7
1.1.3 Ri ro thanh khon trong NHTM: 7
1.1.4 ánh giá kh nng thanh khon: 9
1.2 Các ch tiêu và mô hình đánh giá thanh khon NHTM: 10
1.2.1 Nhóm ch s đ đánh giá kh nng thanh khon: 10
1.2.2 Mô hình

đánh giá kh nng thanh khon thông qua s thay đi tin gi:
11
1.3 Thc đo thanh khon và mô hình kim đnh thc nghim v kh nng thanh
khon ca NHTM: 12
1.3.1 Gii thiu thc đo thanh khon LLSS ( t l cho vay dài hn trên tit
kim ngn hn): 13
1.3.2 Mô hình đánh giá thanh khon thông qua kim đnh mc đ ph thuc
gia li nhun ngân hàng vào t l LLSS: 23
CHNG 2: TH
C TRNG NG DNG MÔ HÌNH THC O THANH
KHON TI NGÂN HÀNG THNG MI VIT NAM 24
2.1 Gii thiu h thng ngân hàng thng mi Vit Nam: 24
2.2 ánh giá kh nng thanh khon ngân hàng thng mi Vit Nam trong thi
gian qua: 28
2.2.1 ánh giá v kh nng qun lý thanh khon ca các NHTM: 28
2.2.2 ánh giá v kh nng thanh khon ca NHTM: 30
2.2.3 S tht bi ca nhng công c phòng chng r
i ro thanh khon ca các
ngân hàng: 36
2.3 Mô hình nghiên cu thc nghim: 38
2.3.1 Xác đnh vn đ nghiên cu: 38
2.3.2 Mô hình nghiên cu: 39
2.3.3 Phng pháp nghiên cu: 39
2.4 Kt qu nghiên cu: 41
2.4.1 Mi quan h gia kh nng sinh li và thanh khon ca ngân hàng: 41
2.4.2 Kt lun nghiên cu 49
2.4.3 Hn ch ca mô hình 49
CHNG 3: GII PHÁP NG DNG MÔ HÌNH THC O THANH
KHON NHM NÂNG CAO KH NNG THANH KHON TI CÁC
NGÂN HÀNG THNG MI VIT NAM 51

3.1 i vi ngân hàng thng mi: 51
3.1.1 Thc hi
n nhng vn đ cp bách nhm gim áp lc thanh khon: 51
3.1.2 Hoàn thin h thng kim soát ni b và mô hình qun tr thanh khon ni
b: 53
3.1.3 Xây dng c ch chuyn vn ni b phù hp: 58
3.1.4 Xây dng kch bn k hoch vn khn cp: 59
3.1.5 Tuân th trích lp d phòng: 60
3.1.6 Tng cng liên kt hp tác ln nhau gia các NHTM và tng cng công
tác d
 báo các điu kin kinh t v mô: 61
3.2 i vi Ngân hàng nhà nc: 62
3.2.1 Áp dng mt trn lãi sut cho th trng liên ngân hàng: 62
3.2.2 H tr thanh khon cho các NHTM và sm ban hành quy đnh t l nm
gi trái phiu chính ph: 62
3.2.3 H mt bng lãi sut đ kích thích tng trng kinh t, đây là gii pháp
tình th đ to thanh khon cho ngân hàng: 63
3.2.4 Tái c cu h thng NHTM vi trng tâm nâng cao nng l
c thanh khon:
64
3.2.5 T l cp tín dng so vi ngun vn huy đng không nên b mà cn phi
thay th bng t l LLSS trong thông t 13: 65
3.2.6 Cn ban hành quy đnh v d tr vt tri cho NHTM: 67
3.2.7 Vn dng M&A, mt gii pháp hiu qu gim ri ro thanh khon: 67
3.2.8 Hin đi hoá h thng thông tin báo cáo và tng cng kh nng giám sát:
68
3.2.9 Xây dng kch bn đi phó khng hong thanh kho
n: 72
3.3 Gii pháp khác: 72
3.3.1 n đnh chính sách v mô : 72

3.3.2 Công khai thông tin và hoàn thin c ch pháp lý: 73
3.3.3 Chun b tt hn cho quá trình t do hoá tài chính: 74

















DANH MC CÁC T VIT TT
T vit tt Din
gi
i
Gc Ting Anh (nu có)
ABCP
Thng phiu có tài sn đm bo.
Asset-Backed Commercial
Paper
MBS

Chng khoán th chp bng khon vay
th chp.
Mortgage-backed Security
NHNN
Ngân hàng nhà nc N/A
NHTW
Ngân hàng Trung ng. N/A
NHTM
Ngân hàng thng mi N/A
FDIC

Bo him tin gi Liên bang.
The Federal Deposit
Insurance Corporation
LTCM
Công ty qun lý qu LTCM
Long – term Capital
Management LP
LLSS

T l cho vay dài hn trên tit kim
ngn hn
Long-term Loans over Short
term Savings
CAR

T l an toàn vn ti thiu. Capital Adequacy Ratio
PSSST
Phng sai sai s thay đi. N/A
N/A: không áp dng t Ting Anh

DANH MC CÁC HÌNH
Hình 2.1: T l d n cho vay trên tin gi tính đn tháng 9/2011 33
Hình 2.2: T trng tin gi Hình 2.3: T trng tin gi và
và cho vay ti các NHTM khác vay t các NHTM khác 34
Hình 3.1. V trí ca b phn qun tr thanh khon  Ngân hàng 58

DANH MC BNG
Bng 2.1: Bng thng kê mô t d liu bin TN lãi thun và LLSS 41
Bng 2.2: Giá tr trung bình ca bin TN lãi thun và LLSS qua các nm 41
Bng 2.3: Ma trn tng quan gia TN lãi thun và LLSS 42
Bng 2.4: Mô hình hi quy 43
Bng 2.5: Kim đnh t tng quan cho mô hình 43
Bng 2.6: Kim đnh PSSST cho mô hình 44
Bng 2.7: Mô hình d báo xu th không mùa v cho bin thu nhp lãi thun 47
Bng 2.8: Mô hình d báo xu th không mùa v cho bin LLSS 48
Bng 2.9: Kt qu d báo bin TNLT và LLSS nm 2013-2015 48



1

LI M U

1. Lý do chn đ tài:
Di bi cnh kinh t toàn cu khó khn sau khi bc qua cuc khng
hong “di chun” bùng phát  M; tình hình n công đang leo thang  Châu Âu
thì chúng ta phi tha nhn rng nn kinh t th gii đang tri qua nhng nt thng
trm nht đnh.
 Vit Nam trong thi gian gn đây, lnh vc tài chính ngân hàng có nhng s

kin đáng chú ý đó là vic kém thanh khon ca mt s ngân hàng thng mi va
qua làm dy lên s lo ngi ca nhà đu t v các vn đ qun tr doanh nghip, tính
minh bch và thanh khon ca h thng ngân hàng mà theo t chc xp hng tín
nhim Fitch Ratings cho rng ngành này rt d b tn thng trc các cú sc đn
l và cú sc h thng. Chúng ta đã tranh lun nhiu v ri ro v n, kh nng thanh
toán và các hip đnh BASEL trong nhng nm qua mà gim s chú ý vào ri ro
thanh khon. Gi nhìn li ri ro này cn đc quan tâm hn na. Ri ro thanh
khon là mt dng không th né tránh, càng không th trit tiêu, nhng vi s phát
trin và bin hóa ngày càng phc tp thì dng nh ri ro thanh khon hin nay đã
vt khi kh nng kim soát ca các nhà điu hành và qun lý th trng, tr nên
đáng báo đng hn bao gi ht. Ngi ta cng nhn ra rng ri ro thanh khon đóng
mt vai trò là nguyên nhân quan trng gây ra cuc khng hong tài chính gn đây
nhng … trong thc t, chúng vn cha đc chú trng đúng mc bi nhng thành
phn tham gia th trng cng nh nhng ngi nm quyn kim soát. Ri ro thanh
khon tht s là mi đe do nghiêm trng đi vi lnh v tài chính, nó là mt trong
nhng nguyên nhân gây ra s tn thng cho h thng ngân hàng thng mi Vit
Nam.
Vi vic tham kho các mô hình nghiên cu v thc đo thanh khon ngân hàng
ca các nhà kinh t hc trên th gii, dùng nhng mô hình này đ kim đnh, đánh
2

giá tính thanh khon ca h thng ngân hàng Vit Nam và kin ngh nhng gii
pháp cho h thng ngân hàng đ khc phc vn đ v thanh khon khi đi mt trc
các cú sc. Vi nhng mong mun ca bn thân trong vic tìm hiu v ri ro thanh
khon ca ngân hàng, vn dng các thc đo đã nghiên cu trên th gii đ đánh
giá, kim đnh cho thc trng h thng ngân hàng thng mi Vit Nam và đây
chính là lý do khin tác gi quyt tâm nghiên cu đ tài này.
2. Mc tiêu nghiên cu:
Trên c s nghiên cu nhng mô hình, thc đo thanh khon ca các nhà kinh t
hc trên th gii, tìm hiu và kim đnh kh nng thanh khon ca h thng ngân

hàng thng mi Vit Nam, đ tài đã nêu lên mt cái nhìn tng quan v tính thanh
khon trong h thng ngân hàng thng mi Vit Nam, tp trung nghiên cu và làm
rõ hn nhng khó khn trong vic qun tr thanh khon ca ngân hàng thng mi,
cng nh d báo và đ ra nhng gii pháp cho vic nâng cao kh nng thanh khon
ca h thng ngân hàng nc ta.
3. Phm vi nghiên cu: Hin nay tính đn 31/12/2012, Vit Nam có tt c 39 ngân
hàng thng mi hot đng, trong đó có khong trên 30 ngân hàng là NHTM C
Phn. Trong nghiên cu, tác gi s dng d liu mu ca 23 NHTM C Phn đ
thc hin nghiên cu.
4. Phng pháp nghiên cu:  nêu bc lên nhng vn đ quan trng ca đ tài,
ngoài vic vn dng phng pháp lun ca ch ngha Mác – Lênin, quan đim duy
vt bin chng và duy vt lch s vi s liu th cp đ phân tích đánh giá thc
trng, tác gi còn s dng phng pháp hi qui OLS c đin theo đnh lng đ làm
rõ vn đ nghiên cu.
5. Ni dung nghiên cu:  tài có 3 chng.
- Chng 1: C s lý lun v thc đo thanh khon- cho vay dài hn trên tit
kim ngn hn ti Ngân Hàng Thng Mi Vit Nam.
3

- Chng 2: Thc trng ng dng mô hình thc đo thanh khon ti Ngân
Hàng Thng Mi Vit Nam.
- Chng 3: Gii pháp ng dng mô hình thc đo thanh khon nhm nâng
cao kh nng thanh khon ti các Ngân Hàng Thng Mi Vit Nam.
6. óng góp ca đ tài:
Vi mc tiêu nghiên cu v thanh khon ca h thng ngân hàng Vit Nam, tác
gi đã h thng hoá c s lý thuyt khoa hc v thanh khon và ri ro thanh khon,
nêu lên đc thc trng v thanh khon ti các NHTM Vit Nam hin nay. Bên
cnh đó đã thc hin mô hình nghiên cu đnh lng đ xác đnh mi quan h gia
ri ro thanh khon và thu nhp lãi thun ca ngân hàng. Kt qu nghiên cu đã cho
thy rng, ri ro thanh khon và thu nhp lãi có mi quan h đng bin vi nhau. Và

đa ra mt s gii pháp đ nâng cao kh nng thanh khon cho NHTM Vit Nam
trong thi gian ti.
7. Hng phát trin ca đ tài:
Trong tng lai vi ngun s liu và kin thc phong phú và sâu hn tác gi rt
mong mun hoàn thin mô hình đo lng này vi đ tin cy cao. Và đ t đó có th
đa ra nhng gii pháp c th và hiu qu hn đ tng kh nng thanh khon cho h

thng ngân hàng. Bên cnh đó tác gi cng mong mun tìm hiu sâu hn vai trò ca
NHTW, chính sách lãi sut và các nhân t kinh t v mô… tác đng đn kh nng
thanh khon ca ngân hàng.





4

CHNG 1: C S LÝ LUN V THC O THANH KHON-
CHO VAY DÀI HN TRÊN TIT KIM NGN HN-TI NGÂN
HÀNG THNG MI
1.1 ánh giá kh nng thanh khon ca NHTM:
1.1.1 Thanh khon và kh nng thanh khon:
Lý thuyt tài chính lý gii vai trò ca các ngân hàng thng mi nh là nhng
nhà cung cp tính thanh khon: bi chc nng tr cp nhng khon vay hoc nm
gi nhng chng khoán n s cp đc phát hành bi các thành phn kinh t có
nhu cu đc cung cp thêm vn, bi chc nng tp trung ngun vn t nhng nhà
đu t bng cách phát hành “chng khoán n gián tip”. Do s phát trin ln mnh
và nht là nhng đc tính trong hp đng ca các chng khoán n này, chúng đc
cân nhc và chp nhn chung nh là mt s thay th, trong hu ht các mi quan h,
cho c s tin t hp pháp. iu này đã dn dt đn đnh ngha v thanh khon

ngân hàng, thanh khon là kh nng ngân hàng đáp ng các yêu cu v vn kh
dng ca mình. Kh nng và yêu cu v thanh khon th hin trong ngun cung và
cu v thanh khon.
Ri ro thanh khon ngân hàng vì th liên kt c vi kh nng đáp ng ngha v
ca ngân hàng đi vi ngi gi tin  ngân hàng h cng nh vic chuyn tin gi
thành tin mt khi cn thit (bng cách rút bt “drawing-down” dòng tín dng) và
chc nng duy trì s cân bng gia dòng tin vào và dòng tin ra. Nhng dòng tin
này đc qun lý di s điu hành và kim soát ca ngân hàng trung ng, nó bo
đm tính có sn ca c s tin t cn thit đ gi vng s phát trin ca tin ngân
hàng. Ngân hàng trung ng cng đóng mt vai trò quan trng trong vic to ra và
làm mnh thêm c s h tng cn thit đ n đnh h thng tài chính.
Theo nhng nghiên cu nhng nm 90 v kh nng thng mi thì thanh
khon là kh nng trao đi thng trc các sn phm trên th trng vn mà không
làm gim giá quá mc.
Thanh khon th trng là kh nng ca th trng trong vic to c s cho
5

hot đng vay mn ti các th trng vn và th trng tin t.

Do thc hin bng tin mt nên thanh khon ch liên quan đn các dòng
lu chuyn tin t. Vic không thc hin đc ngha v thanh toán s dn đn tình
trng thiu kh nng hay mt tính thanh khon.
Do đó, thanh khon không phi là mt s tin nào đó, cng không phi là
mt t l. Thay vào đó, nó th hin phm vi kh nng thc hin ngha v thanh
toán ca mt ngân hàng. Trái ngc vi nó là “thiu kh nng thanh khon”, ngha
là: ngân hàng thiu kh nng thc hin ngha v thanh toán. Theo ngha này thì
thanh khon đi din cho yu t đnh tính v sc mnh tài chính ca mt ngân hàng
( Duttweiler, 2008, trang 30).
Thanh khon là kh nng tip cn các khon tài sn hoc ngun vn có th
dùng đ chi tr vi chi phí hp lý ngay khi nhu cu vn phát sinh. Mt ngun vn

đc coi là có tính thanh khon cao khi chi phí huy đng thp và thi gian huy đng
nhanh. Mt tài sn đc gi là có tính thanh khon cao khi chi phí chuyn hóa thành
tin thp và có kh nng chuyn hóa ra tin nhanh (Trn Huy Hoàng, 2011, trang
232).
Nh vy trong ngân hàng kh nng thanh khon đc đnh ngha bao gm
nhiu phng din:
Trong ngn hn: là kh nng ngân hàng có th thc hin ngha v thanh toán
ngay thi đim chúng phát sinh liên quan đn kh nng sinh lãi và đm bo
thanh khon.
Trong dài hn: là kh nng vay đ vn dài hn vi lãi sut hp lý nhm h tr
cho vic tng tài sn (thanh khon theo cu trúc, hin rt đc các ngân hàng chú
trng).

Kh nng thanh khon, hay kh nng đáp ng ngun vn cho s tng lên ca tài
sn có và thanh toán các khon n khi đn hn là đim cc k quan trng đi vi s
tn ti ca bt k ngân hàng nào. Vì vy, qun lý kh nng thanh khon là mt
6

trong nhng hot đng quan trng nht ca các ngân hàng. Qun lý kh nng thanh
khon tt s giúp gim xác sut xy ra nhng tn tht nghiêm trng. Tm quan
trng ca kh nng thanh khon thc s vt ra khi phm vi ca nhng ngân hàng
đn l vì s suy gim kh nng thanh khon ti mt ngân hàng có th có nh hng
ti toàn h thng. Vì lý do đó, vic phân tích kh nng thanh khon đòi hi các b
qun lý ngân hàng không ch đo lng kh nng thanh khon ca ngân hàng mt
cách liên tc mà còn nghiên cu xem các yêu cu cp vn có kh nng din bin
nh th nào trong nhng hoàn cnh khác nhau bao gm c nhng điu kin bt li.

Tránh nhm ln v kh nng thanh toán và tính thanh khon:
Nhng quy đnh v kh n
ng thanh toán và tính thanh khon gi mt vai

trò ch cht trong vic điu hành và giám sát ngân hàng, đm nhn vic duy trì
tính lành mnh và s n đnh bn vng tài chính ca nhng ngân hàng t nhân,
gim đi kh nng thit hi tài chính quá mc trc nhng cú sc v mô.

K t cui thp niên 80, nhng đnh ch tài chính đã ch yu da vào
lng vn mnh đ gii quyt nhng ri ro tài chính có th làm cho các ngân hàng
khó khn. Trong Basel 2 cng phn ánh mt ý tng cho rng, trong tt c các s
kin, mt c s vn mnh s hn ch nhng tác đng ca cú sc thanh khon. Nh
chúng ta đã bit, đúng là s đy đ vn có th cung cp s tái bo him cho nhng
ngi tham gia th trng, nhng trong thc t cng có không ít nhng ngân hàng
vn hoá tt cng phi đi mt vi nhng vn đ thanh khon trong nhng điu kin
bt li đin hình nh đt khng hong va qua. Do đó, tính thanh khon cn đc
cân nhc nh là mt phn b sung ca ch s kh nng thanh toán. Vic giám sát
ri ro thanh khon s làm gim đi nhng vn đ rc ri v kh nng thanh toán. Xin
đc nhc li, vn mnh không phi là an toàn tuyt đi mà quan trng là vn đó
có kh nng thanh khon nh th nào? Tr li câu hi đó cng chính là chúng ta
đã hiu đc mi quan h gia kh nng thanh toán và tính thanh khon đc bit
trong nhng tình hung khó khn và cng thng v tài chính.
7

1.1.2 Cung cu v thanh khon:
Kh nng và yêu cu v thanh khon đc th hin trong ngun cung và cu
thanh khon.
Cung thanh khon:
Cung thanh khon là các khon vn làm tng kh nng chi tr ca ngân hàng,
là ngun cung cp thanh khon cho ngân hàng, bao gm:
- Các khon tin gi đang đn.
- Doanh thu t vic bán các dch v phi tin gi.
- Thu hi các khon tín dng đã cp.
- Bán các tài sn đang kinh doanh và s

 dng .
- Vay mn trên th trng tin t.
Cu thanh khon:
Cu v thanh khon là nhu cu vn cho các mc đích hot đng ca ngân
hàng, các khon làm gim qu ca ngân hàng. Thông thng, trong lnh vc kinh
doanh ca ngân hàng, nhng hot đng to ra cu v thanh khon bao gm:
- Khách hàng rút tin t tài khon.
- Yêu cu vay vn t nhng khách hàng có cht lng tín dng cao.
- Hoàn tr các kho
n vay mn phi tin gi.
- Chi phí phát sinh khi kinh doanh các sn phm, dch v.
- Thanh toán c tc bng tin cho các c đông.
1.1.3 Ri ro thanh khon trong NHTM:
Ri ro thanh khon xy ra khi cung v tin ít hn cu v tin, ri ro thanh khon
liên quan đn kh nng chuyn các tài sn chính thành tin mt cách nhanh chóng
mà không chu tht thoát v giá c. Hay nói mt cách khác ri ro thanh khon là ri
ro khi ngân hàng không đ tin đáp ng các khon phi tr khi đn hn thanh toán,
hoc vì mt bin c nào đó mà khách hàng rút tin ào t.
8

S mt cân đi gia tài sn n (Tài sn n ca ngân hàng gm: ngun vn huy
đng đc, vn vay t các t chc tín dng khác) và tài sn có (Tài sn có ca ngân
hàng gm: tin mt, ngun tín dng, tin gi  các ngân hàng khác, đu t, chng
khoán và các tài sn khác) là trng thái chênh lch, không cân đi gia ngun vn
huy đng đc và cho vay trên th trng, gia d n cho vay ngn hn vi cho vay
trung hn, gia ngun huy đng ngn hn dùng đ cho vay trung, dài hn. Vic c
cu tài sn n và tài sn có phù hp nhm hn ch thp nht ri ro có th xy ra,
đây là công vic ht sc quan trng đ qun lý ri ro thanh khon ca các ngân
hàng thng mi.
Nu các ngân hàng thng mi đ xy ra trng thái mt cân đi gia tài sn n và

tài sn có thì ngân hàng s d dàng ri vào tình trng mt kh nng thanh khon.
Mt khi ri ro thanh khon ca ngân hàng cao thì ri ro đ v ca ngân hàng cng
s cao vì vy thanh khon có ý ngha đc bit quan trng đi vi ngân hàng.
Du hiu ngân hàng đang phi đi mt vi ri ro thanh khon:
Lãi sut huy đng vn ca các ngân hàng đã có nhng din bin bt thng.
Lãi sut huy đng vn các k hn ngn li cao hn lãi sut huy đng các k hn
dài, các ngân hàng ch tp trung huy đng vn hn ngn. Xét v bn cht thì hin
tng này phn ánh vic h thng ngân hàng đang thiu thanh khon, mc đích
huy đng vn ca các ngân hàng lúc này ch yu là nhm đm bo kh nng
thanh khon ch không phi vì mc tiêu sinh li.
Lãi sut vay trên th trng liên ngân hàng tng lên nhanh chóng.  Vit Nam
có nhng thi đim lãi sut vay qua đêm lên đn 30-40%/nm, nhng cng
không có ngân hàng nào cho vay. Nguyên nhân chính ca hin tng này là do
các ngân hàng đu đang có vn v thanh khon, trong điu kin tình hình huy
đng vn t dân c và doanh nghip không thun li buc h phi chp nhn vay
vi lãi sut cao trên th trng liên ngân hàng đ gii quyt nhu cu thanh khon
trc mt.
9

1.1.4 ánh giá kh nng thanh khon:
Trng thái thanh khon ròng NLP (net liquidity position) ca mt ngân hàng
đc xác đnh nh sau:
NLP = Tng cung v thanh khon - Tng cu v thanh khon
Có ba kh nng có th xãy ra sau đây:
Thng d thanh khon: khi cung thanh khon vt quá cu thanh khon, ngân
hàng  trng thái tha thanh khon (NLP>0). Nhà qun tr phi đa ra quyt đnh 
đâu và vào thi đim nào cn phi s dng ngun thanh khon tha đ đu t kim
li cho đn khi ngun thanh khon này đc s dng đ đáp ng cho nhu cu thanh
khon trong tng lai. Thanh khon tha thng đc ngân hàng s dng nh sau:
- Mua các chng khoán d tr th cp đã bán ra trc đó.

- Cho vay trên th trng tin t ( phù hp vi thi hn nhàn ri ca s thanh khon
tha).
- Gi tin ti các t chc tín dng khác…
Thiu ht thanh khon: khi cu thanh khon ln hn cung thanh khon, ngân
hàng đi mt vi tình trng thiu vn đ hot đng (NLP<0). Nhà qun tr phi đa
ra quyt đnh  đâu và vào thi đim nào cn phi b sung thanh khon đ đáp ng
nhu cu vn vi chi phí thp nht và kp thi nht. Ngân hàng có th áp dng các
bin pháp sau đ x lý:
- S dng d tr bt buc d ra nu có (do tin gi k này gim so vi k trc).
- Bán d tr th cp ( các chng khoán ngn hn do Chính ph phát hành).
- Vay qua đêm, vay tái chit khu ti ngân hàng nhà nc.
- Huy đng vn t th trng tin t: phát hành chng ch tin gi có mnh giá ln
đ huy đng vn…
Cân bng thanh khon: khi cung thanh khon cân bng vi cu thanh khon
(NLP=0), tình trng này đc gi là cân bng thanh khon. Tuy nhiên, đây là trng
thái rt khó xy ra trên thc t
10

1.2 Các ch tiêu và mô hình đánh giá thanh khon NHTM:
1.2.1 Nhóm ch s đ đánh giá kh nng thanh khon:
Hin nay các NHTM dùng các ch tiêu sau đ đánh giá kh nng thanh khon
ca mình.
Vn điu l: Là ngun vn ban đu ca ngân hàng có đc khi mi hot đng
và đc ghi vào bn điu l hot đng ca ngân hàng. Và nó có vai trò rt quan
trng đ đm bo nng lc tài chính và tng kh nng thanh khon cho ngân hàng.
Vn điu l tng có ngha là kh nng huy đng và cho vay ca các ngân hàng cng
tng theo. T đó các ngân hàng có kh nng m rng mng li hot đng ca mình
đ chim lnh th trng.
 H s CAR: T l an toàn vn ti thiu (vn t có/tng tài sn “Có” ri ro
quy đi.

 H s H1: Vn t có/Tng ngun vn huy đng. H s này đa ra nhm mc
đích gii hn mc huy đng vn ca ngân hàng đ tránh tình trng khi ngân
hàng huy đng vn quá nhiu vt quá mc bo v ca vn t có làm cho
ngân hàng có th mt kh nng chi tr.
 H s H2: Vn t có/Tng tài sn “Có”. H s này đc đa ra đ đánh giá
mc đ ri ro ca tng tài sn có ca mt ngân hàng. Thông thng ngân
hàng nào gp phi s st gim v tài sn (do ri ro xut hin) càng ln thì li
nhun ca ngân hàng đó càng thp. Vì vy, h s này cho phép tài sn ca
ngân hàng st gim  mt mc đ nht đnh so vi vn t có ca ngân hàng.
 Ch s H3: (Tin mt+Tin gi ti các TCTD)/Tng tài sn “Có”; hoc,
 *H3: (Tin mt+Tin gi thanh toán ti NHNN+Tin gi không k hn ti
các TCTD)/Tng tài sn “Có”. ây là ch s trng thái tin mt, mt t l tin
mt và tin gi cao, ngha là ch s H3 cao, đm bo cho ngân hàng có kh nng
đáp ng nhu cu thanh khon tc thi.
 Ch s nng lc cho vay H4:D n/Tng tài sn “Có”.
11

 Ch s H5: D n/Tin gi khách hàng. ánh giá các ngân hàng đã s dng
tin gi khách hàng đ cung ng tín dng vi t l bao nhiêu phn trm. T
l này càng cao, kh nng thanh khon càng thp.
 Ch s chng khoán thanh khon H6: (Chng khoán kinh doanh+Chng
khoán sn sàng đ bán)/Tng tài sn “Có”.
 Ch s H7: Tin gi và cho vay TCTD/Tin gi và vay t TCTD.
 Ch s H8: (Tin mt+Tin gi ti TCTD)/Tin gi ca khách hàng; hoc,
 *H8: (Tin mt+Tin gi không k hn ti các TCTD)/Tin gi ca khách
hàng.
Ngoài các ch tiêu đánh giá trên, chúng ta cng có th xem xét kh nng thanh
khon ngân hàng thông qua các ch tiêu:
Lng tài sn d tr: Không nhng s lng tài sn d tr nh hng đn kh
nng thanh khon ngân hàng mà cht lng ca chúng cng đóng vai trò quan

trng. Mt danh mc tài sn d tr cht lng tt, tc có tính thanh khon cao nh:
tin mt, chng khoán th trng, trái phiu chính ph…s đm bo kh nng thanh
toán cho ngân hàng  hin ti và tng lai gn.
Kh nng tip cn th trng tin t: ây là mt ch tiêu không kém phn quan
trng trong vic đánh giá kh nng thanh khon ngân hàng. iu này th hin mi
quan h ca bn thân ngân hàng vi các t chc tài chính khác, ngân hàng Nhà
nc…Mt mi quan h tt có th giúp ngân hàng thun tin hn trong vic vay
mn và nhn s h tr t các bên tham gia th trng tin t khi cn thit vi chi
phí hp lí và kp thi. iu này to điu kin đm bo danh ting và thun li cho
hot đng kinh doanh ca ngân hàng.
1.2.2 Mô hình đánh giá kh nng thanh khon thông qua s thay đi tin gi:
Theo phng pháp tip cn ngun và s dng vn thì kh nng thanh khon
tng hay gim là ph thuc vào s thay đi tin gi. iu này bt ngun t hai thc
t đn gin sau:
12

Mt là, kh nng thanh khon ca ngân hàng tng khi tin gi tng.
Hai là, kh nng thanh khon ca ngân hàng gim khi tin gi gim.
Và nhng nhân t mà tác đng đn s thay đi tin gi thì s nh hng đn vn đ
thanh khon ca ngân hàng. Mô hình này đi nghiên cu các nhân t nh tng trng
v thu nhp cá nhân (GDP), t l lm phát (CPI), s thay đi giá vàng, s thay đi
lãi sut hay t l tng cung tin ca NHTW…
1.3 Thc đo thanh khon và mô hình kim đnh thc nghim v kh nng
thanh khon ca NHTM:
Thc đo tính thanh khon đã đc tp trung chú ý trong mt thi gian
dài bi nhiu nhà nghiên cu. Friedman và Schwartz nghiên cu cuc chy đua
rút tin  các ngân hàng và miêu t vai trò ngân hàng thng mi trong vic
chuyn đi tài sn tit kim thanh khon thành tài sn kém thanh khon. Patinkin,
Tobin và Niehans nghiên cu thêm mt s đc đim thanh khon ca tài sn và
tit kim. Trc đó, mô hình ri ro thanh khon ly bin đng giá nh là c s

ca ri ro và vn c phn là gii pháp duy nht đ chun b cho nhng mt mát
và tip đó là mt cuc chy đua rút tin gi. Tuy nhiên, giá bin đng ngu nhiên
và khá nng đng nên ít tng quan vi mô hình. Ví d, theo Basel II, LTCM vn
còn đy đ vn c phn vào cui quý II nm 1998. Nhng nó đã mt hn 2.3 t
đô la trong 3 tun đu tháng 9. Không kh thi đ LTCM tng vn ch s hu
trong mt thi gian ngn đ chun b cho mt cú sc, cái him khi mi xy ra
(Jorion). Vn đ này mt ln na đc đa ra trong cuc khng hong di chun
va qua.
Chúng ta có th đánh giá mc đ thanh khon da trên kh nng ca ngân hàng
trong vic đáp ng nhu cu v vn cho hot đng ca mình. Nhng yu t cn
xem xét bao gm mc đ bin đng ca tin gi, mc đ ph thuc vào ngun vn
nhy cm vi ri ro, kh nng sn có ca nhng tài sn có th chuyn đi nhanh
chóng thành tin mt, kh nng tip cn đn th trng tin t, mc đ hiu qu nói
chung ca chin lc, chính sách qun lý tài sn n và tài sn có ca ngân hàng,
13

tuân th vi các chính sách thanh khon ni b ngân hàng, ni dung, quy mô và
kh nng s dng d kin ca các cam kt cp tín dng.
Tuy nhiên, rt khó có th xây dng mt thc đo duy nht đ đnh lng hay
bao quát đc tt c các yu t v thanh khon, mc đ đ vn, cht lng tài sn
có và li nhun, do có nhiu khác bit v quy mô, hot đng gia các ngân hàng
khác nhau, cng nh do nh hng ca điu kin th trng khu vc, quc gia và
quc t. Không có mt t l nào thc s bao hàm đc các khía cnh khác nhau
ca yu t thanh khon đi vi tt c các ngân hàng vi quy mô và loi hình khác
nhau.
1.3.1 Gii thiu thc đo thanh khon LLSS ( t l cho vay dài hn trên tit kim
ngn hn):
Phn trình bày này gii thiu t
 l LLSS nh mt thc đo mi kh nng
thanh khon ngân hàng. Thc đo này th hin kh nng ca ngân hàng đ đáp

ng nhng khon vay dài hn bng tin gi tit kim ngn hn. Kh nng này
đc xác đnh bi s phân phi tài sn thanh khon và kém thanh khon trong
ngân hàng. Phn trình bày còn s dng ABCP và MBS đi din cho hot đng th
trng liên ngân hàng, đây đc xem nh là ngun tài tr bên ngoài đ ngân hàng
đi phó vi nhng cú sc thanh khon. Sau đây, chúng ta đi sâu tìm hiu t l
LLSS, tính toán t l LLSS ti u theo điu kin th trng và s dng thc đo này
đ đánh giá kh nng thanh khon ngân hàng.
Gii thiu t l LLSS:
T l LLSS

, thc đo tính thanh khon, đo lng kh nng ngân hàng duy
trì chc nng ct lõi ca mình – vay ngn hn và cho vay dài hn.
Khi thc hin chc nng vay mn ngn hn và cho vay dài hn, ngân hàng
phi nm gi tài sn ca mình đn ngày đáo hn mi có th thu đc toàn b giá
tr. Do đó, vic bán tài sn đ đáp ng nhu cu rút tin s dn đn thit hi ln cho
các ngân hàng
(Tobin[17]). Kh nng phát hành các khon vay dài hn ca ngân
hàng là hu hn bi gii hn ca ngun vn hin ti và s bt n ca lng tin
14

gi trong tng lai, và ngân hàng buc phi nm gi mt lng tài sn ngn hn,
nh tin mt và tín phiu kho bc. Do đó, t l LLSS ca ngân hàng < 1. Càng ít
các khon vay dài hn đc phát hành, càng làm gim t l LLSS, càng an toàn hn
cho ngân hàng.
T l LLSS còn xác đnh đc li nhun ngân hàng. Các ngân
hàng tìm kim li nhun t hai ngun: Th nht, ngân hàng đi vay giá r và cho
vay giá cao. Trong hai thp k trc, chênh lch lãi sut huy đng tin gi và
cho vay ca ngân hàng ph bin t 30 đn 200 đim phn trm. Th hai, ngân hàng
kim li t vic huy đng ngn hn và cho vay dài hn. Chênh lch thi gian
càng dài thì chênh lch lãi sut càng ln. Chênh lch lãi sut nghip v th hai cao

hn trong nghip v th nht. Ví d, trong 30 nm, bình quân lãi sut th chp tài
sn c đnh cao hn LIBRA ti thiu 400 đim. Li nhun ngân hàng bng chênh
lch lãi sut cùng k hn cng thêm
 ln chênh lch lãi sut khác k hn. T l
LLSS càng cao thì li nhun ngân hàng càng cao.
T l LLSS đo lng s tha hip gia li nhun và ri ro thanh khon mong
đi. Trong trng hp ti đa, ngân hàng chn t l LLSS
 =1. H đu t tt c tin
gi tit kim vào các khon vay dài hn và hoàn toàn không đu t vào tài sn thanh
khon. Nu thun li, ngân hàng có th thu đc li nhun cao t khon cho vay
dài hn. Tuy nhiên, s kin rút tin không đc mong đi có th gây ra hoãn lon
và sau đó là mt cuc chy đua rút tin. Trong trng hp ngc li, ngân hàng
chn t l LLSS  = 0 và đu t toàn b tin gi tit kim đ cho vay ngn hn.
Ngân hàng luôn đ tin mt đ đáp ng nhu cu rút tin, nhng chi phí cho s an
toàn là li nhun thp.
Mô hình:


Trc khi đa ra và gii thích mô hình, đ mô hình đn gin chúng ta cn
làm rõ hai vn đ.
Th nht, hot đng ngân hàng đc chia làm hai nhóm: dch
v vi khách hàng phi tài chính và hot đng th trng liên ngân hàng nh vay
và cho vay th trng qua đêm, bán và mua ABCP và MBS…Vn đ
th hai, cú
sc thanh khon đc chia làm hai nhóm: cú sc h thng và nhng cú sc đn
15

l. Cú sc h thng là vic rút rin ròng ra khi h thng ngân hàng. Cú sc đn
l là s chuyn giao tin gi gia các ngân hàng. Hãy tng tng, mt ngi gi
tin có tài khon  2 ngân hàng. Dòng tin vào ca anh ta không chc chn và

s thích ca anh ta vào các ngân hàng là ngu nhiên. S không chc chn ca
dòng tin vào là mt ri ro h thng, vì nó làm thay đi tin gi ròng ca toàn
ngành ngân hàng. S không chc chn trong s thích ca anh ta là mt ri ro đn
l. Khi ngi gi tin chuyn tin gi ca mình t mt ngân hàng sang mt ngân
hàng đc a thích hn, cú sc tin gi ch có tác đng đn 2 ngân hàng không
có nh hng đn toàn ngành.
Mô hình hai khong thi gian đt đc nh mt tha hip và d báo t l
LLSS ti u ca ngân hàng
*

. Ngân hàng i vi vn ch s hu m
i
, nhn tit
kim ngn hn s
i,0
và s
i,1
vào thi đim 0 và 1, khi đó s
i,1
là bin thiên ngu nhiên
vào thi đim 0. Vn vào ngn hn c
i,t
t khu vc phi tài chính {s
i,t
}, hoc t
ngun vn bên ngoài do hot đng th trng liên ngân hàng. Dòng vn vào ngn
hn phi tr li vào k tip theo. Ngân hàng i đu t vn ngn hn ca nó c
i,0
vào
khon vay dài hn q

l
i
, hoc cho vay ngn hn q
s
i,0
vào thi đim 0. Khon cho vay
dài hn đc hoàn tr li vào cui k k tip. Ngân hàng kim li bng chênh
lch lãi sut đi vay và cho vay  t đu t ngn hn q
s
i,t
; và c s khác bit
chênh lch lãi sut vay và đi vay  vi chênh lch k khon  t đu t dài hn q
l
i
.
Gi s  và  là hng s xác đnh. Gi đnh này gn đúng vi thc t. Vay th
chp nhà vi lãi sut điu chnh (ARM) là mt dng hp đng vay th chp nhà, v
phía ngân hàng thu đc li nhun c đnh là (+). Chúng ta gi đnh  và  là
hng s là vì “vic xác đnh lãi sut không phi là vn đ chính trong th trng th
cp
”(Fooote). Chúng ta còn gi đnh rng li nhun ngay lp tc đc chia cho c
đông.
16

Khi đó, t l LLSS đc đnh ngha nh s cân bng gia hai quyt đnh đu
t ( cho vay dài hn và ngn hn) trên tng tin gi 
i
=
ii
l

i
mc
q
0,
. T l LLSS bin
thiên xác đnh gia li nhun và ri ro thanh khon.
- Li nhun ngân hàng là : 
i
= 


iii mcc 21,0,  + 2
i


ii mc 0,
. Trong đó 
i
là
hàm li nhun theo 
i
.
- Kh nng xy ra mt cuc chy đua rút tin vào thi đim 1 là: P


l
i
i qc 1,
=
P


1,ic 
i
.

ii mc

0, . ây cng là mt hàm theo bin 
i
.
 đn gin hóa mô hình, gi đnh rng thit hi do mt cuc chy đua rút tin
là vô hn, và lng tin gi trong tng lai không chc chn c
i,1
thp hn biên c
i
.
S phân b tài sn ti u ca ngân hàng đt đc là do ti u hàm sau:


0,
max
i




iii mcc 21,0,  + 2
i



ii mc

0,
iu kin: q
l
i
+ q
s
i 0,
 c
i,0
+ m
i

q
l
i
+ q
s
i 1,
 c
i,1
+ m
i

0 q
l
i

d

l
i

0 q
s
i,.

d
s
i,.

 đây, d
l
i

và d
s
ti,
(t = 0,1) ln lt là cu khon vay dài hn và ngn hn t b phn
phi tài chính. Khi tác đng ca mt cuc chy đua rút tin là vô hn và cú sc tin
gi là hu hn bi
s
i
, thì gii pháp ti u cho vn đ
*
i


là phi đt đc ngng t
l LLSS an toàn

i

. Khi tng các khon vay dài hn vt quá
i


ii mc 0,
,
mt
cuc chy đua rút tin là gn nh chc chn.
Không có hot đng th trng liên ngân hàng và
i

:
Phn này tho lun v s la chn t l LLSS ca ngân hàng trong mt th