Luận văn Thạc sĩ Nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro thanh khoản tại ngân hàng TMCP Kiên Long

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TR

NG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH

***

DNG NGC KIU DIM







NÂNG CAO HIU QU
QUN TR RI RO THANH KHON TI
NGÂN HÀNG TMCP KIÊN LONG










LUN VN THC S KINH T

TP.H Chí Minh – Nm 2013

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TR

NG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH

***


DNG NGC KIU DIM

NÂNG CAO HIU QU
QUN TR RI RO THANH KHON TI
NGÂN HÀNG TMCP KIÊN LONG






CHUYÊN NGÀNH : TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG
MÃ S : 60340201




LUN VN THC S KINH T



NG

I H

NG DN KHOA HC:

PGS.TS HOÀNG C







TP.H Chí Minh – Nm 2013

LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cu ca riêng tôi. Nhng thông
tin và ni dung nêu trong đ tài da trên nghiên cu thc t và hoàn toàn đúng
vi ngun trích dn.


Tác gi đ tài: Dng Ngc Kiu Dim

MC LC

TRANG PH BÌA
LI

CAM

OAN

MC

LC

DANH

MC

CÁC

BNG BIU

DANH

MC

CÁC BIU 

DANH

MC

CÁC

T

VIT

TT

DANH

SÁCH

TÊN

CÁC

NGÂN

HÀNG

C

VIT

TT

LI

M

U

CHNG I. C S LÝ LUN V THANH KHON VÀ QUN TR RI RO
THANH KHON TI NHTM 1
1.1. Thanh khon ca NHTM 1
1.1.1. Khái nim thanh khon 1
1.1.2. Yu t thi gian ca vn đ thanh khon 1
1.1.3. Cung và cu thanh khon 2
1.1.4. Ðánh giá trng thái thanh khon 3
1.2. Ri ro thanh khon 3
1.2.1. Khái nim ri ro thanh khon 3
1.2.2. Nguyên nhân dn đn ri ro thanh khon 4
1.2.2.1. Nguyên nhân khách quan 4

1.2.2.2. Nguyên nhân ch quan t phía ngân hàng 5
1.2.3. Tác đng ca RRTK đi vi s an toàn ca ngân hàng 6
1.2.4. Du hiu th trng nhn bit RRTK 6
1.3. Qun tr ri ro thanh khon 8
1.3.1. Khái nim qun tr RRTK 8
1.3.2. Các mc tiêu c bn ca qun tr RRTK 8
1.3.3. Chin lc qun tr RRTK 8
1.3.3.1. Chin lc qun tr thanh khon da vào TSC 9
1.3.3.2. Chin lc qun tr thanh khon da vào TSN 10
1.3.3.3. Chin lc qun tr thanh khon cân bng 10


1.3.4. Các phng pháp qun tr RRTK 11
1.3.4.1. Duy trì mt t l hp lý gia vn dùng cho d tr và vn dùng cho kinh doanh
11
1.3.4.2. m bo các t l v kh nng chi tr 11
1.3.4.3. S dng các phng pháp d báo thanh khon 12
1.4. Nâng cao hiu qu qun tr RRTK 18
1.4.1. Khái nim nâng cao hiu qu qun tr RRTK 18
1.4.2. Ý ngha ca vic nâng cao hiu qu qun tr RRTK 18
1.5. Khái quát v qun tr RRTK  Malaysia và bài hc kinh nghim đi vi các
NHTM Vit Nam 19
1.5.1. Khái quát v qun tr RRTK ti Malaysia 19
1.5.2. Bài hc kinh nghim đi vi các NHTM Vit Nam 21
Kt lun chng 1 22
CHNG 2: THC TRNG QUN TR RI RO THANH KHON TI
NGÂN HÀNG TMCP KIÊN LONG 23
2.1. Tng quan v Kienlongbank 23
2.1.1. Quá trình hình thành và phát trin ca Kienlongbank 23
2.1.2. Kt qu hot đng kinh doanh ca Kienlongbank 24

2.2. Thc trng thanh khon ca h thng ngân hàng Vit Nam trong giai đon t nm
2009 đn ht nm 2012 28
2.3. Thc trng qun tr RRTK ti Kienlongbank 32
2.3.1. Quy đnh v hot đng qun tr RRTK 32
2.3.2. Mt s quy đnh khác ca Kienlongbank đ đm bo kh nng thanh khon
35
2.3.3. Thc trng v qun tr RRTK thông qua các ch s 37
2.3.3.1. Vn điu l và h s CAR 37
2.3.3.2. Ch s vn t có trên tng vn huy đng, vn t có trên TTS 39
2.3.3.3. Ch s tài sn thanh khon 40
2.3.3.4. Ch s nng lc cho vay 44
2.3.3.5. T l d n cho vay/tin gi khách hàng 45
2.3.3.6. T l tin gi ngn hn/tng tin gi ca khách hàng 47
2.3.3.7. T l tin gi và cho vay TT2 /tin gi và vay t TT2 49

2.3.3.8. T l n xu/tng tài sn 50
2.3.4. S dng mô hình hi quy đ đo lng RRTK ti Kienlongbank 51
2.3.4.1. Mt s mô hình kinh t lng đo lng RRTK 51
2.3.4.2. Mô hình phân tích RRTK ti Kienlongbank 54
2.3.4.3. Phân tích kt qu hi quy 56
2.4. ánh giá chung thc trng qun tr RRTK ti Kienlongbank 60
2.4.1. Kt qu đt đc 60
2.4.2. Nhng hn ch và nguyên nhân 61
2.4.2.1. Nhng hn ch 61
2.4.2.2. Nguyên nhân 64
Kt lun chng 2 67
CHNG 3. CÁC GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU QUN TR RI RO
THANH KHON TI NGÂN HÀNG TMCP KIÊN LONG 68
3.1. nh hng phát trin ca Kienlongbank đn nm 2020 68
3.1.1. nh hng phát trin chung 68

3.1.2. nh hng qun tr RRTK ti Kienlongbank 70
3.2. Các gii pháp nâng cao hiu qu qun tr RRTK ti Kienlongbank 70
3.2.1. Nhóm gii pháp do Kienlongbank t chc thc hin 70
3.2.1.1. Gii pháp rút ra t mô hình nghiên cu 70
3.2.1.2. Gii pháp rút ra t thc trng qun tr RRTK ca ngân hàng 75
3.2.2. Các kin ngh đi vi NHNN 80
Kt lun chng 3 84
KT LUN 85
TÀI LIU THAM KHO
PH LC







DANH MC CÁC BNG BIU
Bng 2.1: Kt qu hot đng kinh doanh ca Kienlongbank 2009-2012 25
Bng 2.2: Vn đi

u l

và h

s CAR ca Kienlongbank giai đon 2009-2012 38
Bng 2.3: T l kh nng chi tr ca Kienlongbank nm 2009 41
Bng 2.4: T l kh nng chi tr ca Kienlongbank t nm 2010-2012 42
Bng 2.5: Ch


s tài sn thanh khon (loi tr tin gi có k hn ti TCTD khác)
ca Kienlongbank t nm 2009 – 2012 43
Bng 2.6: Ch s nng lc cho vay ca Kienlongbank t nm 2009 – 2012 44
Bng 2.7: T l d n cho vay/tin gi khách hàng ca Kienlongbank
t nm 2009 – 2012 45
Bng 2.8: Tng quan k hn ti

n gi và cho vay ca Kienlongbank
t nm 2009 – 2012 48
Bng 2.9: Mô t các bin đc s dng trong mô hình hi quy 55
Bng

2.10:

Kt

qu

c

lng

mô

hình

hi

quy 57

Bng 2.11: H s tng quan riêng gia các bin trong mô hình nghiên cu 58
Bng 2.12: Ví d v gii hn khe h thanh khon tích ly 76













DANH MC CÁC BIU 
Biu đ 2.1 : DNTD ca Kienlongbank giai đon 2009 - 2012 25
Biu đ 2.2 : VH ca Kienlongbank giai đon 2009 - 2012 26
Biu đ 2.3 : Li nhun trc thu ca Kienlongbank giai đon 2009 - 2012 27
Biu đ 2.4 : So sánh h s CAR ca Kienlongbank vi bình quân toàn ngành
nm 2012 39
Biu đ 2.5 : Ch s vn t có/Tng NV huy đng và ch s vn t có/TTS 39
Biu đ 2.6 : Ch s tài sn thanh khon ca Kienlongbank t 2009 - 2012 41
Biu đ 2.7 : T l cho vay/tin gi ca Kienlongbank t nm 2009 - 2012 45
Biu đ 2.8 : So sánh t l cho vay/tin gi ca mt s NHTM nm 2012 46
Biu đ 2.9 : C cu tin gi theo k hn ca Kienlongbank t 2009 - 2012 47
Biu đ 2.10: Ch s trng thái ròng đi vi các TCTD ca Kienlongbank
t nm 2009 - 2012 49
Biu đ 2.11: T l n xu/TTS ca Kienlongbank t nm 2009 - 2012 50

DANH MC CÁC T VIT TT

STT Ch vit tt Din gii
1 ALCO Hi đng qun lý tài sn N-Có
2 BASEL Hip c vn BASEL
3 BCTC Báo cáo tài chính
4 BHTG Bo him tin gi
5 CKT Cân đi k toán
6 BSCL ng bng sông Cu Long
7 DNTD D n tín dng
8 DTBB D tr bt buc
9 VT n v tính
10 GTCG Giy t có giá
11 HQT Hi đng qun tr

12 IMF Qu tin t quc t
13 NHNN Ngân hàng Nhà nc
14 NHTM Ngân hàng thng mi
15 NHTMCP Ngân hàng thng mi c phn
16 NV Ngun vn
17 PGD Phòng giao dch
18 QLKDV Qun lý kinh doanh vn
19 RRTK Ri ro thanh khon
20 TCKT T chc kinh t
21 TCTD T chc tín dng
22 TPHCM Thành ph H Chí Minh
23 TSB Tài sn bo đm
24 TSC Tài sn có
25 TSN Tài sn n
26 TTS Tng tài sn
27 VH Vn huy đng
28 VN Vit Nam đng








DANH SÁCH TÊN CÁC NGÂN HÀNG C VIT TT
STT Ch vit tt Din gii
1 ABB NHTMCP An Bình
2 ACB NHTMCP Á Châu
3 BVB NHTMCP Bn Vit

4 DAB NHTMCP i Á
5 HDB NHTMCP Phát trin TPHCM
6 Kienlongbank NHTMCP Kiên Long
7 MSB NHTMCP Hàng Hi
8 NVB NHTMCP Nam Vit
9 OCB NHTMCP Phng ông
10 PNB NHTMCP Phng Nam
11 SCB NHTMCP Sài Gòn
12 SHB NHTMCP Sài Gòn - Hà Ni
13 VPB NHTMCP Vit Nam Thnh Vng

















LI M U
1. t vn đ
Thanh khon và qun tr ri ro thanh khon t lâu đã đóng vai trò quan trng

quyt đnh s tn ti và phát trin ca tng NHTM nói riêng và h thng NHTM nói
chung; vì vy, đi vi các ngân hàng phát trin trên th gii, vn đ thanh khon và
qun tr ri ro thanh khon đã đc các nhà qun tr ngân hàng đt lên hàng đu. Tuy
nhiên,  Vit Nam, vn đ này vn cha đc quan tâm đúng mc.
Tht vy, trong nhng nm trc đây, vi chính sách tin t ni lng, vn đ
thanh khon ch to nên nhng “cn st” nh vào giai đon trc Tt Nguyên đán khi
nhu cu rút tin mt đ chi tiêu, chi tr lng thng ca cá nhân, t chc tng mnh.
Khi đó, NHNN thng h tr các NHTM bng cách bm mnh tin thông qua th
trng m (OMO). Kt qu là sau Tt, dòng tin li chy vào các NHTM và vn đ
thanh khon ca h thng vn đc đánh giá tt.
Tuy nhiên trên thc t thì công tác qun tr ri ro thanh khon ca các NHTM
Vit Nam còn rt nhiu hn ch, cha đm bo đc yêu cu cng nh cht lng,
điu này phn ánh rõ trong thi gian qua khi NHNN thc thi chính sách tin t tht
cht, thanh khon ca h thng đã tr nên rt cng thng.
C th hn là sau ngh quyt 11 ca Chính ph cùng vi chính sách tin t cht
ch ca NHNN đã khin cho vn đ thanh khon ca các ngân hàng “nóng” hu ht
nm 2011, đnh đim cng thng vào giai đon cui nm cùng vi s sáp nhp ca 3
NHTMCP.
Cng t giai đon này, mt lot các chính sách điu hành cùng vi đ án tái cu
trúc h thng ngân hàng ca NHNN đc thông qua nhm xây dng li mt h thng
ngân hàng lành mnh, vng chc. Cùng vi nhng bin đng cha tng có ca h
thng, hot đng ca các NHTM tr nên vô cùng khó khn và thanh khon tr thành
vn đ mà các NHTM đc bit quan tâm, cng nh vic qun tr ri ro thanh khon có
ý ngha cp bách v c lý lun và thc tin.
Trong bi cnh đó, Ngân hàng TMCP Kiên Long cng gp không ít khó khn
trong công tác qun tr ri ro thanh khon vì bn thân cha có nhng gii pháp c th
và hoàn thin. Do đó, tác gi đã chn đ tài “Nâng cao hiu qu qun tr ri ro thanh
khon ti Ngân hàng thng mi c phn Kiên Long” làm lun vn thc s.

2. Tng quan v các nghiên cu đã thc hin:
Các đ tài nghiên cu khoa hc liên quan đn tính thanh khon cng nh đo
lng các nhân t tác đng đn ri ro thanh khon đ tìm ra gii pháp nhm nâng cao
hiu qu qun tr ri ro thanh khon ti các NHTM đc thc hin khá nhiu trong
khong thi gian gn đây, trong nhng đ tài nghiên cu này hu ht các tác gi đã h
thng hóa mt cách khoa hc nhng lý thuyt liên quan đn thanh khon, ri ro thanh
khon và qun tr ri ro thanh khon và đa ra nhng mô hình đnh lng khác nhau
v ri ro thanh khon ca ngân hàng nh sau:
Trong khung nghiên cu: “Determinants of Banks Liquidity and their Impact on
Financial Performance: empirical study on commercial banks in Ethiopia” ca
Tseganesh Tesfaye (2012), tác gi đã nghiên cu các yu t quan trng quyt đnh kh
nng thanh khon ca các NHTM  Ethiopia, mu nghiên cu bao gm 8 NHTM có ít
nht 12 nm kinh nghim trong giai đon t nm 2000 - 2011. Nghiên cu này đã c
gng đ xác đnh mi quan h gia bin ph thuc và đc lp thông qua kim tra các
gi thuyt liên quan gia thanh khon vi các yu t c th trong qun tr ca bn thân
ngân hàng cng nh nh hng ca các yu t kinh t v mô và tác đng ca thanh
khon trên hiu sut tài chính trong trng hp ca các ngân hàng thng mi 
Ethiopia. Mt kt qu đáng ngc nhiên là  các trng hp cho vay không hiu qu.
Mc dù c tính n xu tác đng âm đn thanh khon ngân hàng nhng kt qu phân
tích c lng mô hình hi quy cho thy tác đng ngc li. iu này có th là du
hiu ca chính sách thn trng ca các ngân hàng, đó là bù đp ri ro tín dng cao đ
thn trng qun lý ri ro thanh khon. T các kt qu kim đnh gi thuyt nghiên cu,
tác gi đã xác đnh đc các yu t quan trng nh hng đn kh nng thanh toán ca
các ngân hàng theo đúng mc tiêu đ ra.
 tài nghiên cu khoa hc cp trng “Các nhân t tác đng đn ri ro thanh
khon ca h thng ngân hàng thng mi Vit Nam” đc thc hin ti trng i
hc Kinh t TPHCM do PGS.TS Trng Quang Thông làm ch nhim đ tài. Nghiên
cu này nhm mc đích nhn din nhng nguyên nhân ca ri ro thanh khon đi vi
h thng NHTM Vit Nam. Mu nghiên cu đc la chn t 28 NHTM  Vit Nam
t nm 2002 đn nm 2011. Ri ro thanh khon đc s dng trong mô hình là khe h

tài tr và các bin đc lp, tc các nguyên nhân ca ri ro thanh khon, đc chia
thành 2 nhóm, nhóm các nhân t bên trong ngân hàng và nhóm các nhân t bên ngoài

ngân hàng. Hai mô hình hi quy đc c lng là mô hình hi quy tác đng c đnh
và mô hình hi quy tác đng ngu nhiên. Kt qu c lng các mô hình cho thy
rng ri ro thanh khon ngân hàng không nhng ph thuc vào các yu t bên trong h
thng ngân hàng nh quy mô tng tài sn, d tr thanh khon, tng d n cho vay, vay
liên ngân hàng và t l vn t có trên ngun vn mà còn chu tác đng ca các bin
kinh t v mô, tc nhng yu t bên ngoài h thng ngân hàng nh tng trng kinh t,
lm phát, đc bit th hin qua các tác đng ca đ tr chính sách. ây đc xem là
các khám phá chính ca đ tài. T đó, đ tài đã nêu lên các tho lun kt qu và hàm ý
chính sách phù hp đ nâng cao hiu qu qun tr ri ro thanh khon ti các NHTM.
Lun vn thc s: “Nâng cao hiu qu qun tr ri ro thanh khon ti ngân hàng
TMCP Vit Nam Thng Tín” ca tác gi V Th Hin đã có nhng đim mi so vi
các đ tài nghiên cu khoa hc trc nh: phân tích các yu t tác đng đn ri ro
thanh khon bng mô hình đnh lng, trong đó đa ra các lý lun đ la chn ch s
trng thái tin mt (H
3
) là bin ph thuc. im gii hn ca lun vn là đã trình bày
và phân tích thc trng qun tr ri ro thanh khon ca ngân hàng thông qua các ch s
thanh khon t nm 2007 đn nm 2011, tuy nhiên b d liu chy mô hình đ xác
đnh li s tác đng ca các ch s này ch t tháng 12/2008 đn tháng 10/2011.
3. Mc tiêu nghiên cu
H thng hóa mt cách khoa hc nhng vn đ liên quan đn thanh khon,
RRTK, qun tr RRTK đ xác đnh nhng tác đng ca RRTK đi vi s an toàn ca
h thng ngân hàng và nn kinh t, t đó làm rõ ý ngha ca vic nâng cao hiu qu
qun tr RRTK.
Tp trung phân tích, đánh giá thc trng qun tr RRTK ca Kienlongbank thông
qua các quy đnh hin hành v qun tr RRTK mà ngân hàng đang áp dng cng nh
thông qua các ch s tài chính. Xây dng mô hình kinh t lng đo lng tác đng ca

các yu t quyt đnh đn RRTK ti Kienlongbank. T đó đánh giá đc nhng mt
tích cc, nhng mt còn hn ch và nguyên nhân trong công tác qun tr RRTK ti
ngân hàng.
 xut nhng gii pháp nhm giúp Ban lãnh đo ngân hàng có chin lc qun
tr điu hành thanh khon phù hp cng nh nâng cao đc hiu qu qun tr RRTK
nhm thúc đy hot đng kinh doanh an toàn, hiu qu, góp phn vào s phát trin
chung ca h thng Ngân hàng TMCP Vit Nam.

4. i tng và phm vi nghiên cu
i tng nghiên cu: là nghiên cu qun tr RRTK ti Kienlongbank; nhng
tn ti, hn ch và mt s bin pháp đ nâng cao hiu qu qun tr RRTK ti
Kienlongbank.
Phm vi nghiên cu:
Do d liu và kh nng tip cn có hn nên tác gi ch nghiên cu trong phm vi
hp nh sau:
V không gian: lun vn ch nghiên cu thc trng qun tr RRTK ti
Kienlongbank.
V thi gian: đ đánh giá thc trng và hiu qu qun tr RRTK, lun vn s
dng b s liu trong các BCTN, BCTC ca Kienlongbank t nm 2009 đn nm
2012.
5. Phng pháp nghiên cu
 hoàn thành lun vn này, tác gi đã s dng các phng pháp nghiên cu ph
bin đang đc các nhà nghiên cu áp dng hin nay là phng pháp đnh tính kt hp
phng pháp đnh lng.
Phng pháp đnh tính: phng pháp thng kê, tng hp, h thng hóa, phân
tích, so sánh.
Phng pháp đnh lng là phng pháp hi quy da trên b d liu chui thi
gian theo tháng ca Kienlongbank trong thi gian 4 nm t nm 2009 đn nm 2012,
đc chy trên phn mm Eviews đ đo lng tác đng ca các ch s thanh khon
đn RRTK ti Kienlongbank.

Ngun thông tin nghiên cu: thu thp t các NHTM, NHNN Vit Nam, Hip hi
Ngân hàng Vit Nam,… thông qua website các c quan, báo chí, tp chí chuyên ngành
tài chính – ngân hàng, tiu lun môn hc và lun vn thc s.
6. Kt cu lun vn: Ngoài phn m đu và kt lun, lun vn đc kt cu 3
chng
Chng 1: C s lý lun v thanh khon và qun tr ri ro thanh khon ti
NHTM.
Chng 2: Thc trng qun tr ri ro thanh khon ti ngân hàng TMCP Kiên
Long.

Chng 3: Mt s gii pháp nâng cao hiu qu qun tr ri ro thanh khon ti
ngân hàng TMCP Kiên Long.
Do nhng hn ch v mt kin thc nên tác gi chc chn không tránh khi s
thiu sót. Tác gi kính mong Quý thy cô thông cm và góp ý kin chnh sa, b sung.
Tác gi xin chân thành cm n!

1



CHNG 1:
C S LÝ LUN V THANH KHON VÀ
QUN TR RI RO THANH KHON TI NHTM
1.1. Thanh khon ca NHTM
1.1.1. Khái nim thanh khon
Thanh khon ca ngân hàng đc hiu đn gin là kh nng ca ngân hàng
trong vic đáp ng nhu cu thanh toán ca khách hàng. [4, tr.180]
Mt NHTM đc xem là có kh nng thanh khon tt nu nh nó có th có
đc nhng khon vn kh dng vi chi phí thp đúng ti thi đim ngân hàng có
nhu cu. Ngha là ngân hàng có kh nng thanh khon tt khi ngân hàng có sn mt
lng vn kh dng vi quy mô hp lý hoc ngân hàng có th nhanh chóng huy đng
vn thông qua con đng vay n hay bán tài sn. [2, tr. 415]
Thanh khon là mt ni dung qun lý đc bit phc tp trong công tác qun tr
ngân hàng, khi mà dòng tin vào, dòng tin ra phát sinh không lng trc đc, thay
đi liên tc hàng ngày, hàng gi.
1.1.2. Yu t thi gian ca vn đ thanh khon
Xét v thi gian, nhu cu thanh khon ca mt ngân hàng bao gm c trong
ngn hn và dài hn. [1, tr. 482]
Nhu cu thanh khon ngn hn mang tính tc thi hoc gn nh th. Các khon
tin gi giao dch hoc tin gi có k hn đn hn, các công c huy đng thuc th
trng tin t nm trong phm vi nhu cu thanh khon ngn hn.  đáp ng nhu

cu thanh khon thuc loi này, đòi hi ngân hàng phi duy trì  mc đ khá ln các
loi tài sn có tính thanh khon cao (tin mt ti qu, tin gi ti NHNN và các đnh
ch tài chính khác, chng khoán Chính ph ).
Nhu cu thanh khon dài hn do các nhân t mang tính cht thi v, chu k và
xu hng to ra. Chng hn nhu cu rút tin hay vay mn ca cá nhân thng đc
bit tng cao vào các ngày cn k vi các dp l hi trong nm đ trang tri chi tiêu,
mua sm.  đáp ng loi nhu cu thanh khon này, đòi hi ngân hàng cn phi d
phòng trc kh nng cung cp vn t nhiu ngun khác nhau và  mc đ cao hn
2



so vi nhu cu thanh khon ngn hn. Ví d nh lp k hoch thu hút các khon tin
gi mi, tha thun vay dài hn t công chúng hoc t qu d tr ca các ngân hàng
khác Do yu t thi gian là mang tính quyt đnh: làm th nào, khi nào và  đâu có
th tip cn các ngun cung cp thanh khon mi khi cn đn.
Hu

ht

các

vn

đ

v

thanh

khon

đu

phát

sinh

t

bên

ngoài

ngân

hàng,

do

nhng

hot

đng

tài

chính

ca

khách

hàng.

Trên

thc

t,

các

vn

đ

v

thanh

khon

ca

khách

hàng

thng

dn

chuyn

v

cho

ngân

hàng.

Nu

khách

hàng

thiu

ht

trong

d

tr

thanh

khon,

có

th

s

thc

hin

vay

vn

ngân

hàng

hoc

rút

tin

khi

tài

khon

tin

gi.

C

hai

điu

này

đu

buc

ngân

hàng

phi

đáp

ng

nhu

cu

vn

b

sung.

1.1.3. Cung và cu thanh khon
Cung

thanh

khon:

Cung

thanh

khon

là

các

khon

vn

làm

tng

kh

nng

chi

tr

ca

ngân

hàng,

là

ngun

cung

cp

thanh

khon

cho

ngân

hàng,

bao

gm:

- Các khon tin gi s nhn đc
- Thu nhp t vic cung cp các dch v
- Các khon tín dng hoàn tr
- Các khon vay t th trng tin t
- Các khon bán tài sn
Cu thanh khon:
Cu

thanh

khon

là
các
nhu

cu

vn

cho

các

hot

đng khác nhau

ca

ngân

hàng,

các

khon

làm

gim
ngân
qu

ca

ngân

hàng, bao

gm:

- Chi tr tin gi cho khách hàng
- Cp tín dng cho khách hàng
- Hoàn tr các khon vay t th trng tin t
- Chi phí cho quá trình to ra sn phm và dch v ngân hàng
- Chi tr c tc
1.1.4. Ðánh giá trng thái thanh khon
Nhng ngun cung và cu thanh khon đa dng nêu trên là yu t quyt đnh
trng thái thanh khon ròng hay khe h thanh khon ti bt c thi đim nào.
3



Trng thái thanh khon ròng NPL ti thi đim t ca mt ngân hàng đuc xác
đnh nh sau:
NPL = Tng cung v thanh khon - Tng cu v thanh khon
Có ba kh nng có th xy ra sau đây:
Thng d thanh khon: Khi cung thanh khon vut quá cu thanh khon
(NPL>0), ngân hàng đang  trng thái thng d thanh khon. Nhà qun tr ngân hàng
phi cân nhc đu t s vn thng d này vào đâu đ mang li hiu qu cho ti khi
chúng cn đuc s dng đáp ng nhu cu thanh khon trong tung lai.
Thâm ht thanh khon: Khi cu thanh khon ln hn cung thanh khon
(NPL<0), ngân hàng phi đi mt vi tình trng thâm ht thanh khon. Nhà qun tr
phi xem xét, quyt đnh ngun tài tr thanh khon ly t đâu, bao gi thì có và chi
phí bao nhiêu.
Cân bng thanh khon: Khi cung thanh khon cân bng vi cu thanh khon
(NPL=0), tình trng này đuc gi là cân bng thanh khon, đây là trng thái hoàn ho
nhng rt khó đt đc trong thc t hot đng ca ngân hàng.

1.2. Ri ro thanh khon
1.2.1. Khái nim ri ro thanh khon
Peter Rose (2001) có đ cp đn vn đ thanh khon ca ngân hàng nh là mt
trong nhng vn đ quan trng hàng đu ca các nhà qun lý. Tác gi cng đnh
ngha trong chng “ Phân tích và đánh giá hot đng ngân hàng”, RRTK là tình
trng thiu tin mt và không có kh nng vay mn đ đáp ng nhu cu rút tin gi,
yêu cu vay vn và nhng yêu cu v tin mt khác. Theo đó, đi mt vi RRTK,
mt ngân hàng buc phi vay “nóng” vi mc chi phí cao đ chi tr cho nhng yêu
cu v tin mt cp bách và do vy làm gim li nhun ca ngân hàng. Ngoài ra, các
ngân hàng s phi bán các chng khoán trc khi đn hn làm gim thu nhp trung
bình ca mình. [2, tr.208]
Cng đ cp ti vn đ thanh khon, Rudolf Duttweiler (2010) cho rng thiu
kh nng thanh khon ngha là ngân hàng b hn ch trong vic thc hin các ngha
v thanh toán, và đi mt vi RRTK là ngân hàng phi đi mt vi nguy c không
4



th thc hin các ngha v thanh toán, theo đó vic không th thc hin này s kéo
theo nhng hu qu không mong mun. [5, tr.37]
Nh vy, RRTK là tn tht xy ra cho ngân hàng khi ngân hàng không có kh
nng thanh toán hoc phi huy đng ngun vi chi phí cao đ đáp ng nhu cu thanh
khon.
1.2.2. Nguyên nhân dn đn ri ro thanh khon
1.2.2.1. Nguyên nhân khách quan
S mt n đnh yu t v mô ca nn kinh t
Hot đng kinh doanh ca NHTM luôn gn lin vi nhng bin đng ca môi
trng kinh doanh xung quanh nó. Các yu t v kinh t, chính tr, vn hoá xã hi
luôn có tác đng trc tip và gián tip ti các quyt đnh và phng hng kinh
doanh ca mt NHTM. Thc t đã chng minh mt n đnh kinh t v mô trong nn

kinh t s to ra khng hong tin t, khng hong th trng tài chính và hin nhiên
là gây ra RRTK cho h thng các NHTM.
Do s suy gim v nim tin ca khách hàng
Vi hot đng kinh doanh ch yu ca ngân hàng là “đi vay” đ “cho vay”;
ngun vn đi vay và huy đng đc t khách hàng ch yu da trên nim tin, s tín
nhim. Chính vì vy, suy gim nim tin nh hng trc tip làm hn ch dòng vn
tin gi ca các thành phn kinh t vào các NHTM cng nh gia tng nhanh chóng
các dòng tin rút ra và tác đng hiu ng ngay ti RRTK. Tht vy, các BCTC v
mt ngân hàng kinh doanh l liên tc cùng vi các khon cho vay xu tích lu li
khin ngi gi tin tr nên d dàng hong s, rút tin hàng lot, làm cho ngân hàng
mt kh nng chi tr, phi đóng ca.
Nguyên nhân t các tin đn gây ra thông tin bt li cho ngân hàng
Các tin đn tht thit gây mt uy tín cho ngân hàng, tác đng tâm lý s đông
làm cho ngi dân hoang mang lo lng và rút tin  t dn đn nhu cu thanh khon
tng đt bin vt quá kh nng cung thanh khon. ây là mt trong nhng tình
trng khá ph bin dn đn ngân hàng mt kh nng thanh toán mà hu qu ca nó
5



lan rng ti các ngân hàng khác và ti toàn h thng nu không có bin pháp chn
đng kp thi.
RRTK xut phát t s nhy cm đi vi lãi sut
Khi lãi sut tng, nhiu ngi gi tin s rút tin ra tìm kim ni gi khác có
mc lãi sut cao hn. Nhng ngi có nhu cu tín dng s hoãn li, hoc rút ht s
d hn mc tín dng vi mc lãi sut thp đã tho thun, gim ti đa vic vay mi đ
tránh tr lãi nhiu hn. Khi lãi sut gim thì phn ng ngc li. Nh vy, thay đi
lãi sut nh hng đng thi đn lung tin gi cng nh lung tin vay, và cui
cùng là đn thanh khon ca ngân hàng. Ngoài ra, lãi sut thay đi s nh hng đn
th giá ca các tài sn mà ngân hàng đem bán đ tng thêm ngun cung thanh khon,

và trc tip nh hng đn chi phí đi vay trên th trng tin t ca ngân hàng.
1.2.2.2. Nguyên nhân ch quan t phía ngân hàng
Th nht, s tng trng tín dng quá nóng ca các NHTM đi kèm vi c cu
đu t không hp lý hoc s dng quá nhiu ngun vn ngn hn đ cho vay dài hn
dn đn s mt cân đi v k hn gia tài sn có và tài sn n.
Th hai, các NHTM có chin lc qun tr RRTK không phù hp và kém hiu
qu, mt cnh giác đi vi vn đ thanh khon, đó là s yu kém t công tác qun tr
tài sn n, tài sn có và s thiu ht các công c qun lý hu hiu, không nm gi hoc
nm gi không đ các tài sn có tính thanh khon cao, d tr không đ nhu cu chi
tr, không duy trì hp lý hn mc tín dng d phòng t các TCTD khác hoc hn
mc tái cp vn t NHNN … H thng kim soát, kim toán ni b yu kém.
Th ba, quy mô vn ca ngân hàng còn nh, cha to đc uy tín thng hiu
trên th trng nên khó tip cn các ngun vn t dân c, t các đi tác khác trong và
ngoài nc.
Th t, công tác d báo và phân tích th trng ca các NHTM còn nhiu hn
ch, đc bit là nhng d báo v tình hình kinh t v mô, xu th th trng trong nc
và quc t, s bin đng tng gim ca các dòng tin. Hn ch trong công tác d báo
này là nguyên nhân c bn làm cho công tác qun tr thanh khon ca các NHTM th
đng và kém hiu qu.
6



Th nm, tính liên kt h thng gia các NHTM đ đm bo an toàn thanh toán
còn yu, to s cnh tranh không lành mnh, đy lãi sut lên cao to khe h cho khách
hàng gi tin “làm giá, tng lãi sut” hoc rút tin chuyn sang các NHTM khác dn
đn làm suy yu kh nng chng đ thiu ht thanh khon ca h thng.
1.2.3.
Tác

đng

ca

RRTK

đi

vi

s

an

toàn

ca

ngân

hàng

RRTK là ri ro nguy him nht ca ngân hàng, có liên quan đn s sng còn
ca ngân hàng. Mt ngân hàng hot đng bình thng phi đm bo đc kh
nng thanh toán trong hin ti, tng lai và nhng nhu cu thanh toán đt xut.
Mt khi RRTK xut hin thì không ch nh hng đn bn thân NHTM mà còn
nh hng đn c mt nn kinh t xã hi. Có th nhn thy các tác đng ca RRTK
nh sau:
Th nht, nu RRTK xy ra, tùy theo mc đ nghiêm trng mà ngân hàng có
th phi chu: chuyn hóa các tài sn thành tin vi chi phí cao; tip cn th trng

tin t đ tng vn vi nhng điu kin kht khe hn, ví d, phi có tài sn th
chp, lãi sut cao, không đc tun hoàn n c, hn mc tín dng b xem xét li
thng xuyên hoc b t chi cho vay; đình tr hot đng, dn ti gim thu nhp,
mt uy tín dn ti mt khách hàng.
Th hai, trong trng hp đc bit, RRTK có th đy ngân hàng ti tình
trng mt kh nng thanh toán, là trng thái bên b vc phá sn ngân hàng. Khi
mt ngân hàng mt kh nng thanh toán s gây nên tâm lý lo ngi không ch đi
vi bn thân ngân hàng mà còn đi vi khách hàng ca ngân hàng khác. Nim tin
ca công chúng b lung lay có th dn đn hàng lot ngân hàng mt kh nng thanh
toán ch trong mt thi gian ngn và khin c h thng ngân hàng ri vào tình
trng hn lon, s hn lon ca h thng ngân hàng có th dn đn khng hong
kinh t - xã hi - chính tr ca mt quc gia.
1.2.4. Du hiu th trng nhn bit RRTK
V hình thc, khi xy ra mt hoc đng thi các du hiu sau thì ngân hàng có
kh nng đang gp vn đ RRTK:


7



Th nht, lòng tin ca công chúng
Nu có bng chng cho thy tin gi ca ngân hàng gim bt thng mà không
có nguyên nhân c th thì có th là do lòng tin ca ngi gi tin đã gim sút. H lo
s rng ngân hàng s cn kit tin mt hoc không th thanh toán đc các giy n.
ây là du hiu đu tiên và quan trng nht cho thy ngân hàng có th phi đi mt
vi RRTK.
Th hai, s bin đng giá c phiu ca ngân hàng
S bin đng ca giá c phiu do ngân hành phát hành: Nh ta đã bit, trên th
trng chng khoán, giá c ca c phiu phn ánh mt cách trung thc nht tình hình

kinh doanh và hot đng ca ngân hàng. Vì vy, theo quan đim ca các nhà đu t
nu nh giá tr c phiu ca ngân hàng do h nm gi gia tng thì ngân hàng đang
trên đà phát trin, kh nng thanh khon cao. Còn giá tr c phiu ca ngân hàng gim
thì nhà đu t lo s, hoang mang và h ngh ngân hàng lúc đó đang đng trc mt
cuc khng hong thanh khon.
Th ba, áp dng mc lãi sut huy đng cao hn th trng
Ngân hàng áp dng mc lãi sut huy đng và chp nhn lãi sut đi vay cao hn
mc lãi sut th trng mt cách bt thng. Hay nói mt cách khác th trng đòi
hi phn bù ri ro cao di hình thc áp dng chi phí vay vn cao, bi vì ngân hàng
đc xem là đang phi đi đu vi mt cuc khng hong thanh khon.
Th t, chu l khi bán tài sn
Nhng lúc ngân hàng gp khó khn trong vic thanh toán vi khách hàng thì đã
bán vi tài sn ca mình và chu b l ln đ có khon chi tr. ây là du hiu ngân
hàng đang lâm vào cuc khng hong thanh khon. Vic chuyn đi tài sn thành tin
mt di hình thc bán vi này là xy ra thng xuyên.
Th nm, kh nng đáp ng yêu cu tín dng ca khách hàng
Khi nhu cu xin vay ca nhng khách hàng có h s tín nhim cao không đc
gii quyt hoc khi ngân hàng không có kh nng đáp ng đúng hn và đy đ các
cam kt tín dng tc là ngân hàng đang đng trc nguy c thanh khon.

8



Th sáu, vay vn t NHNN
NHNN có th nói là cu cánh cui cùng cho các NHTM khi không th vay
mn trên th trng tin t hoc bán tài sn đ bù đp tn tht. Vic NHTM vay vn
NHNN mt cách thng xuyên vi quy mô ln chng t ngân hàng đang ri vào
cuc khng hong thanh khon trm trng và nguy c phá sn là rt ln. [1, tr. 474]
1.3. Qun tr RRTK

1.3.1. Khái nim qun tr RRTK
Qun tr RRTK là vic NHTM s dng h thng các c ch qun lý, gii pháp
nghip v và công c k thut thích hp nhm duy trì thng xuyên trng thái cân
bng cung và cu thanh khon, x lý kp thi nhng tình hung RRTK nhng vn
đm bo kh nng sinh li cho ngân hàng.
Bên

cnh

đó

cng

có

th

hiu

qun

tr

RRTK

là

vic

qun

lý

có

hiu

qu

cu

trúc

tính

thanh

khon

ca

tài

sn

và

qun

lý

tt

cu

trúc

danh

mc

ca

ngun

vn. [6, tr. 233]

1.3.2. Các mc tiêu c bn ca qun tr RRTK
- m bo thanh khon cho hot đng ngân hàng ti mi thi đim;
- Tuân th quy đnh ca NHNN v qun lý thanh khon;
- áp ng kp thi các ngha v thanh toán đn hn ca toàn h thng vi chi
phí hp lý, đm bo an toàn trong hot đng;
- Gim thiu RRTK thông qua quá trình nhn bit, c tính, đo lng, theo dõi,
kim soát ri ro theo chun mc quc t;
- Nâng cao hiu qu s dng vn, gia tng li nhun trong hot đng kinh doanh
ca ngân hàng.
1.3.3. Chin lc qun tr RRTK
 kim soát RRTK, các ngân hàng có th s dng các chin lc sau đây:
- To ra ngun cung cp thanh khon t bên trong (da vào tài sn Có)
- Vay mn t bên ngoài (da vào tài sn N).

- Phi hp cân bng  c hai hng nêu trên.

9



1.3.3.1. Chin lc qun tr thanh khon da vào TSC
Qun tr thanh khon da vào TSC là chin lc ngân hàng to ra ngun cung
cp thanh khon t chính các tài sn ca ngân hàng. ó là các tài sn có tính thanh
khon cao, d chuyn hóa thành tin trong thi gian ngn nh Trái phiu Chính ph,
trái phiu kho bc, trái phiu đô th, trái phiu đc Chính ph bo lãnh, tin gi ti
các ngân hàng khác, tín phiu NHNN…
Chin lc tip cn thanh toán thc s còn gi là hc thuyt cho vay thng
mi: Khi thc hin chin lc này, ngân hàng ch cho vay ngn hn. Trong trng
hp nhu cu thanh khon phát sinh, ngân hàng có th thu hi các khon cho vay hoc
bán n đ đáp ng nhu cu thanh khon. Hn ch ca chin lc này là ngân hàng s
mt dn th phn cho vay trung, dài hn.
Chin lc tip cn th trng tin t còn gi là chin lc tip cn th trng
vn ngn hn: chin lc này đòi hi ngân hàng phi d tr thanh khon đ ln di
hình thc nm gi nhng tài sn có tính thanh khon cao, ch yu là tin mt và các
chng khoán ngn hn. Khi xut hin nhu cu thanh khon, ngân hàng s bán ln lt
các tài sn d tr cho đn khi nhu cu thanh khon đc đáp ng. Chin lc qun tr
thanh khon theo hng này thng đc gi là s chuyn hóa tài sn, bi l ngun
cung thanh khon đc tài tr bng cách chuyn đi tài sn phi tin mt thành tin
mt.
Chin lc qun tr thanh khon da vào TSC có u đim là ngân hàng hoàn
toàn ch đng trong vic t đáp ng nhu cu thanh khon cho mình mà không b l
thuc vào các ch th khác. Tuy nhiên chin lc này cng có nhng nhc đim
sau:
- Mt khi bán tài sn tc là ngân hàng mt đi thu nhp mà các tài sn này to ra.

Nh vy, ngân hàng đã chu chi phí c hi khi bán đi các tài sn này.
- Phn ln các trng hp khi bán tài sn đu tn kém chi phí giao dch nh hoa
hng tr cho ngi môi gii chng khoán.
- Tn tht càng ln cho ngân hàng nu các tài sn đem bán b gim giá trên th
trng, hoc b ngi mua ép giá do phi gp rút bán đ trang tri các khon chi.
10



- Ngân hàng phi đu t nhiu vào các tài sn có tính thanh khon cao, li là các
tài sn có kh nng sinh li thp nên tt yu nh hng đn hiu qu s dng vn ca
ngân hàng.
1.3.3.2. Chin lc qun tr thanh khon da vào TSN
Vi chin lc này, nhu cu thanh khon đc đáp ng bng cách vay mn
trên th trng tin t. Vic vay mn ch yu là đ đáp ng nhu cu thanh khon tc
thi và ch thc hin khi có nhu cu thanh khon phát sinh.
Ngun vay mn thanh khon ch yu đi vi mt ngân hàng bao gm: vay
mn qua đêm, vay ngân hàng Trung ng, bán các hp đng mua li, phát hành
chng ch tin gi có th chuyn nhng mnh giá ln Chin lc qun tr thanh
khon da trên TSN đc các ngân hàng ln s dng rng rãi và có th đáp ng
100% nhu cu thanh khon.
Nhc đim ca chin lc này là ngân hàng b ph thuc vào th trng tin t
khi đáp ng nhu cu thanh khon, do s bin đng v kh nng cho vay và lãi sut
trên th trng tin t. Hn na, mt ngân hàng vay mn quá nhiu thng b đánh
giá là có khó khn v tài chính, khi thông tin này lan rng ra, nhng khách hàng gi
tin s rút vn hàng lot hoc ngân hàng phi huy đng vn vi chi phí cao gp nhiu
ln. Cùng lúc đó, các đnh ch tài chính khác, đ tránh ri ro có th gp phi, s thn
trng, dè dt hn trong vic tài tr vn cho ngân hàng đ gii quyt khó khn v
thanh khon.
1.3.3.3. Chin lc qun tr thanh khon cân bng

Do nhng ri ro vn có khi ph thuc vào ngun thanh khon vay mn và
nhng chi phí c hi t vic d tr thanh khon bng TSC, phn ln các ngân hàng
thng dung hòa và kt hp c hai chin lc trên đ to ra chin lc qun tr thanh
khon cân bng.
nh hng ca chin lc này là, các nhu cu thanh khon thng xuyên,
hàng ngày s đáp ng bng tài sn d tr nh tin mt, chng khoán kh mi, tin gi
ti Ngân hàng Trung ng hoc tin gi ti các NHTM khác…; các nhu cu thanh
khon không thng xuyên nhng có th d đoán trc nh nhu cu thanh khon
theo thi v, chu k s đc đáp ng bng các khon tha thun trc v hn mc tín