Luận văn thạc sĩ Quản trị rủi ro thanh khoản tại Ngân hàng đầu tư và phát triển Campuchia - Chi nhánh TP. Hồ Chí Minh

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM

DNG THY CHUNG

QUN TR RI RO THANH KHON
TI NGÂN HÀNG U T VÀ PHÁT
TRIN CAMPUCHIA –
CHI NHÁNH TP.H CHÍ MINH
LUN VN THC S KINH T




TP. H Chí Minh – Nm 2013
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM

DNG THY CHUNG

QUN TR RI RO THANH KHON
TI NGÂN HÀNG U T VÀ PHÁT
TRIN CAMPUCHIA –
CHI NHÁNH TP.H CHÍ MINH
Chuyên ngành : Tài chính - Ngân hàng
Mã s : 60340201
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC:
PGS. TS. LÊ PHAN TH DIU THO

TP. H Chí Minh – Nm 2013


B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM

DNG THY CHUNG

QUN TR RI RO THANH KHON
TI NGÂN HÀNG U T VÀ PHÁT
TRIN CAMPUCHIA –
CHI NHÁNH TP.H CHÍ MINH
Chuyên ngành : Tài chính - Ngân hàng
Mã s : 60340201
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC:
PGS. TS. LÊ PHAN TH DIU THO


TP. H Chí Minh – Nm 2013
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM

DNG THY CHUNG

QUN TR RI RO THANH KHON
TI NGÂN HÀNG U T VÀ PHÁT
TRIN CAMPUCHIA –

CHI NHÁNH TP.H CHÍ MINH
Chuyên ngành : Tài chính - Ngân hàng
Mã s : 60340201
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC:
PGS. TS. LÊ PHAN TH DIU THO



TP. H Chí Minh – Nm 2013


LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan đ tài nghiên cu “Qun tr ri ro thanh khon ti Ngân hàng
u t và Phát trin Campuchia – Chi nhánh Tp.H Chí Minh” là công trình nghiên
cu ca chính tôi.
Lun vn đc thc hin trên c s nghiên cu các lý thuyt có liên quan và
nhng kin thc chuyên ngành đc công nhn. Các s liu, mô hình toán và nhng
kt qu trong lun vn là trung thc.
Ngoi tr nhng tài liu tham kho đc trích dn trong lun vn này, tôi cam
đoan rng toàn phn hay nhng phn nh ca lun vn này cha tng đc công b
hoc đc s dng đ nhn bng cp  nhng ni khác.
Lun vn này cha bao gi đc np đ nhn bt k bng cp nào ti các trng
đi hc hoc c s đào to khác.

Hc viên


Dng Thy Chung

MC LC
TRANG PH BÌA
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC HÌNH NH
DANH MC BNG BIU
DANH SÁCH CÁC T VIT TT
LI M U
CHNG 1 - C S LÝ LUN V QUN TR RI RO THANH KHON CA
NGÂN HÀNG THNG MI 1
1.1. THANH KHON TI CÁC NGÂN HÀNG THNG MI 1
1.1.1. Khái nim v thanh khon 1
1.1.2. Vai trò ca thanh khon đi vi ngân hàng thng mi 2
1.2. RI RO THANH KHON TI CÁC NGÂN HÀNG THNG MI 2
1.1.1. Khái nim ri ro thanh khon 2
1.1.2. Mi quan h gia ri ro thanh khon và các ri ro khác 3
1.1.3. Nguyên nhân ri ro thanh khon 5
1.2. QUN TR RI RO THANH KHON TI NGÂN HÀNG THNG MI 6
1.2.1. Khái nim 6
1.2.2. Các nhân t nh hng đn qun tr ri ro thanh khon ti ngân hàng thng
mi 6
1.2.3. Ni dung qun tr ri ro thanh khon 8
1.2.4. Nguyên tc chung v qun tr ri ro thanh khon 18
1.3. MT S NGHIÊN CU V RI RO THANH KHON NGÂN HÀNG 21
1.3.1. Nghiên cu ca Bonfim và Kim (2012) 21
1.3.2. Nghiên cu ca Chung – Hua Shen và cng s (2009) 22
1.4. BÀI HC KINH NGHIM V QUN TR RI RO THANH KHON TI
CÁC NGÂN HÀNG THNG MI 24
1.4.1. Qun tr ri ro thanh khon ti ngân hàng HSBC 24

1.4.2. Qun tr ri ro thanh khon ti Ngân hàng TMCP u t và Phát trin Vit
Nam 26
1.4.3. Bài hc kinh nghim trong công tác qun tr ri ro thanh khon 28
Kt lun Chng 1 29
CHNG 2 – THC TRNG QUN TR RI RO THANH KHON TI NGÂN
HÀNG U T VÀ PHÁT TRIN CAMPUCHIA – CHI NHÁNH TP.H CHÍ
MINH 30
2.1. TNG QUAN V NGÂN HÀNG U T VÀ PHÁT TRIN CAMPUCHIA –
CHI NHÁNH THÀNH PH H CHÍ MINH 30
2.1.1. Quá trình hình thành và phát trin 30
2.1.2. Mô hình t chc 31
2.1.3. Khái quát tình hình hot đng kinh doanh ca BIDC.HCM t 2009 đn 2012 32
2.2. THC TRNG QUN TR RI RO THANH KHON TI BIDC.HCM 36
2.2.1. Nguyên tc qun tr ri ro thanh khon ti BIDC.HCM 36
2.2.2. Quy trình qun tr ri ro thanh khon ti BIDC.HCM 37
2.2.3. Phng pháp qun tr ri ro thanh khon ti BIDC.HCM 40
2.3. PHÂN TÍCH RI RO THANH KHON TI BIDC.HCM 43
2.3.1. Phân tích các ch s thanh khon 43
2.3.2. Phân tích cung – cu thanh khon ti BIDC.HCM 49
2.4. ÁNH GIÁ TÁC NG CA CÁC YU T N RI RO THANH KHON
TI BIDC.HCM 53
2.4.1. Mô hình nghiên cu 53
2.4.2. K vng v du ca các h s 56
2.4.3. Kt qu thng kê mô t 57
2.4.4. Kt qu phân tích hi quy 58
2.5. ÁNH GIÁ THC TRNG HOT NG QUN TR RI RO THANH
KHON TI BIDC.HCM 61
2.5.1. Nhng kt qu đt đc trong hot đng qun tr ri ro thanh khon ca
BIDC.HCM 61

2.5.2. Nhng tn ti trong hot đng qun tr ri ro thanh khon ca BIDC 63
2.5.3. Nguyên nhân tn ti 64
Kt lun Chng 2 67
CHNG 3 – GII PHÁP HOÀN THIN HOT NG QUN TR RI RO
THANH KHON TI BIDC.HCM 68
3.1. CHIN LC PHÁT TRIN CA BIDC.HCM N 2015 68
3.1.1. Tm nhìn ca BIDC.HCM đn 2015 68
3.1.2. Mc tiêu tng th 68
3.1.3. Mc tiêu c th 68
3.2. GII PHÁP HOÀN THIN HOT NG QUN TR RI RO THANH
KHON I VI BIDC.HCM 69
3.2.1. Hoàn thin chính sách và quy trình qun tr ri ro thanh khon 69
3.2.2. Hoàn thin quy trình kim toán ni b 71
3.2.3. Các gii pháp v ngun vn và qun tr tài sn n - tài sn có 74
3.2.4. Các gii pháp khác 77
3.3. MT S KIN NGH 80
3.3.1. i vi BIDC Hi s chính 80
3.3.2. Kin ngh đi vi Ngân hàng Nhà nc 81
Kt lun chng 3 87
KT LUN 88
DANH MC CÁC CÔNG TRÌNH CA TÁC GI
TÀI LIU THAM KHO
PH LC


 DANH MC HÌNH NH
Hình 2.1. Mô hình t chc BIDC.HCM 31
Hình 2.2. Huy đng vn ca BIDC.HCM t 2009 đn 2012 33
Hình 2.3 Thu nhp dch v ca BIDC.HCM giai đon 2009 – 2012 35
Hình 2.4. Quy trình qun tr ri ro thanh khon ti BIDC.HCM 39

Hình 2.5. So sánh t l cho vay/ huy đng ca BIDC.HCM và BIDV, VRB,
LVB.HCM 46
Hình 2.6. Cung cu thanh khon ca BIDC.HCM nm 2010 51
Hình 2.7. Cung cu thanh khon ca BIDC.HCM nm 2011 52
Hình 2.8. Cung cu thanh khon ca BIDC.HCM nm 2012 52
Hình 3.1. Din bin lãi sut VN trên th trng liên ngân hàng 2012 (%) 85

 DANH MC BNG BIU
Bng 1.1. Cung - cu thanh khon trong ngân hàng 11
Bng 2.1. Mt s ch tiêu hot đng ca BIDC.HCM t 2009 đn 2012 32
Bng 2.2. C cu tin gi khách hàng ca BIDC.HCM giai đon 2009 - 2012 33
Bng 2.3. D n cho vay ca BIDC.HCM theo k hn t 2009 - 2012 34
Bng 2.4. Tóm tt kt qu kinh doanh ca BIDC.HCM t 2009 – 2012 36
Bng 2.5. X lý khi d tha, thiu ht và khng hong thanh khon ti BIDC.HCM . 41
Bng 2.6. T l an toàn vn ti thiu ca BIDC.HCM t 2009 - 2012 43
Bng 2.7. T l kh nng chi tr ca BIDC.HCM t 2009 – 2012 44
Bng 2.8. T l cho vay/huy đng ca BIDC.HCM t 2009 – 2012 45
Bng 2.9. T l ngun vn ngn hn cho vay trung dài hn ca BIDC.HCM giai đon
2010 – 2012 47
Bng 2.10. Ch s trng thái tin mt ca BIDC.HCM t 2009 – 2012 47
Bng 2.11. Ch s cu trúc tin gi ca BIDC.HCM t 2009 – 2012 48
Bng 2.12. Ch s nng lc cho vay ca BIDC.HCM t 2009 – 2012 48

Bng 2.13. Cung cu thanh khon ti thi đim 31/12/2010 49
Bng 2.14. Thng kê mô t các bin nghiên cu 57
Bng 2.15. Kt qu kim đnh nghim đn v theo ADF 59
Bng 2.16. Kt qu kim đnh nghim đn v theo ADF cho d1FGAP 59
Bng 2.17. Kt qu mô hình hi quy 60
Bng 3.1. Các ch tiêu k hoch ca BIDC.HCM 69
Bng 3.2: Ni dung cn đánh giá cht lng qun tr ri ro thanh khon 72

DANH SÁCH CÁC T VIT TT
T vit tt Din gii
ALCO y ban qun lý tài sn N - tài sn Có
BIDC Ngân hàng u t và Phát trin Campuchia
BIDC.HCM Ngân hàng u t và Phát trin Campuchia – Chi nhánh Tp.HCM
BIDV Ngân hàng TMCP u t và Phát trin Vit Nam
CAR H s an toàn vn (Capital Adequacy Ratios)
CV Cho vay

DTBB D tr bt buc
HQT Hi đng qun tr
HV Huy đng vn
LVB Ngân hàng liên doanh Lào Vit
LNH Liên ngân hàng
NHNN Ngân hàng Nhà nc
NHTM Ngân hàng Thng Mi
NHTW Ngân hàng Trung ng
P.KHTH Phòng K hoch tng hp
TCTD T chc tín dng
TMCP Thng Mi C Phn
VRB Ngân hàng liên doanh Vit Nga


LI M U
1.
Lý do nghiên cu
Trong môi trng kinh doanh khc lit hin nay, tt c các ngân hàng thng
mi đu phi đi mt vi áp lc v ngun vn huy đng ln vic s dng ngun vn.
Tuy nhiên, vic tng cng huy đng và đy mnh vic s dng vn luôn khin các
ngân hàng phi đi mt vi tình trng cng thng thanh khon (liquidity strains). Vì
th, thanh khon tr thành mt trong nhng yu t quyt đnh s an toàn trong hot
đng kinh doanh ca bt k ngân hàng thng mi nào. Lý lun cho thy rng, cùng
vi vic qun tr ri ro tín dng, qun tr ri ro lãi sut, qun tr ri ro ngoi hi…, vic
qun tr tt ri ro thanh khon là yu t quyt đnh s phát trin n đnh và bn vng
ca ngân hàng. Thc tin cng đã chng minh, mt trong nhng công tác qun tr quan
trng bc nht ca ngân hàng chính là qun tr ri ro thanh khon.Nu mt ngân hàng
không chú trng đúng mc đn công tác qun tr ri ro thanh khon, s dn đn nguy
c mt kh nng chi tr và dn đn s sp đ ca toàn h thng. Bng chng gn đây
nht là s sp đ ca ngân hàng Northern Rock (Anh) nm 2007, Bear Stears và

Lehman Brothers (M) nm 2008.
Chính thc đi vào hot đng t nm 2009, Ngân hàng u t và Phát trin
Campuchia – Chi nhánh Thành ph H Chí Minh (BIDC.HCM) là mt ngân hàng mi
ti th trng Vit Nam, quy mô nh, hot đng vi mô hình là mt chi nhánh ngân
hàng nc ngoài. Ra đi trong bi cnh cnh tranh trong lnh vc ngân hàng ngày càng
tr nên gay gt, đ đm bo các ch tiêu v tng trng và phát trin, BIDC.HCM luôn
đt công tác qun tr ri ro lên hàng đu. Mt trong nhng công tác qun tr ri ro đc
chú trng ca BIDC.HCM chính là qun tr ri ro thanh khon. Tuy nhiên, vi b dày
hot đng cha nhiu, BIDC.HCM vn có khá nhiu công vic phi làm đ xây dng
và hoàn thin chin lc qun tr ri ro thanh khon mt cách khoa hc, phù hp vi
tng giai đon phát trin, phòng nga nhng ri ro trong tng lai và làm tin đ cho
chin lc phát trin n đnh và bn vng. ó chính là lý do la chn đ tài “Qun tr

ri ro thanh khon ti Ngân hàng u t và Phát trin Campuchia – Chi nhánh
Thành ph H Chí Minh” đ thc hin lun vn này.
2. Mc tiêu nghiên cu
Lun vn nghiên cu thc trng qun tr ri ro thanh khon ti BIDC.HCM, t
đó đánh giá cht lng qun tr ri ro thanh khon ti BIDC.HCM đ đa ra các gii
pháp nhm hoàn thin công tác qun tr ri ro thanh khon ti ngân hàng này.
3. Phng pháp nghiên cu
Nghiên cu đc thc hin trên c s dùng các phng pháp sau đây:
 Phng pháp thu thp s liu, tng hp, phân tích thng kê, nghiên cu đnh
lng t các báo cáo hot đng kinh doanh ca BIDC.HCM, cng nh ca mt
s Ngân hàng thng mi đang hot đng ti th trng Vit Nam.
 Phng pháp phân tích trên c s so sánh s bin đng ca các dãy s t 2009
đn 2012.
4. Phm vi nghiên cu
 i tng nghiên cu:Ri ro thanh khon ti BIDC.HCM
 Phm vi nghiên cu: phm vi nghiên cu ca lun vn là BIDC.HCM, có so
sánh vi mt s ngân hàng ca Vit Nam

 K nghiên cu:T tháng 12/2009 đn tháng 12/2012
 D liu d kin:Báo cáo tài chính ca BIDC.HCM và mt s ngân hàng ca
Vit Nam t 2009 - 2012
5. Ý ngha và hn ch ca đ tài
 Ý ngha: Nghiên cu nêu lên nhng tng quan v thanh khon và qun tr ri ro
thanh khon, v thc trng qun tr ri ro thanh khon ti BIDC.HCM t đó ng
dng các kt qu này đ tìm ra các gii pháp nhm hoàn thin và nâng cao hiu
qu qun tr ri ro thanh khon ti BIDC.HCM

 Hn ch: Nghiên cu này tp trung vào nhng vn đ thanh khon và qun tr ri
ro thanh khon ti BIDC.HCM – di góc đ phân tích là mt chi nhánh ngân
hàng nc ngoài. Nghiên cu cha phân tích đc nh hng ca ri ro thanh
khon ca ngân hàng đn toàn h thng ngân hàng ti Vit Nam và ngân hàng m
ti Campuchia
.
6. Kt cu lun vn
 Chng 1: C s lý lun v qun tr ri ro thanh khon cangân hàng thng
mi
 Chng 2: Thc trng qun tr ri ro thanh khon ti Ngân hàng u t và Phát
trin Campuchia – Chi nhánh Tp.H Chí Minh
 Chng 3: Kin ngh và gii pháp hoàn thin công tác qun tr ri ro thanh
khon ti Ngân hàng u t và Phát trin Campuchia – Chi nhánh Tp.H Chí
Minh
1

CHNG 1 - C S LÝ LUN V QUN TR RI RO THANH
KHON CA NGÂN HÀNG THNG MI
1.1. THANH KHON TI CÁC NGÂN HÀNG THNG MI
1.1.1. Khái nim v thanh khon
Theo Rose (2004) đnh ngha, “Thanh khon ngân hàng là vic ngân hàng có

th có đc nhng khon vn kh dng vi chi phí thp đúng ti thi đim ngân hàng
có nhu cu”. iu ngày gi ý rng, ngân hàng có kh nng thanh khon tt khi ngân
hàng có trong tay mt lng vn kh dng vi quy mô hp lý hoc ngân hàng có th
nhanh chóng huy đng vn thông qua con đng vay n hay bán tài sn. Theo đó,
thanh khon Ngân hàng thng mang ý ngha thi đim rt ln.a s các yêu cu
thanh khon ca ngân hàng mang tính thc thi hoc gn nh vy.
Theo Trn Huy Hoàng (2011), thanh khon là kh nng tip cn các tài sn hoc
ngun vn có th dùng đ chi tr vi chi phí hp lý ngay khi nhu cu vn phát sinh.
Mt ngun vn đc gi là có tính thanh khon cao khi chi phí huy đng thp và thi
gian huy đng nhanh. Mt tài sn đc gi là có tính thanh khon cao khi chi phí
chuyn hóa thành tin thp và có kh nng chuyn hóa ra tin nhanh.
Nh vy, thanh khon ca ngân hàng là kh nng ca ngân hàng trong vic thc
hin các ngha v tài chính khi chúng đn hn vi mt chi phí hp lý. i vi NHTM,
tính thanh khon là kh nng đáp ng các nhu cu thanh toán, chi tr, rút tin và xin
vay mi theo các yêu cu cp tín dng hp l ca khách hàng. Nói cách khác, mt ngân
hàng đc coi là có thanh khon tt nu ngân hàng đó có kh nng đáp ng đy đ các
nhu cu thanh toán và chi tr các khon đn hn hoc phát sinh mi vi chi phí hp lý
đúng vào thi đim khách hàng hoc đi tác có nhu cu.
2

1.1.2. Vai trò ca thanh khon đi vi ngân hàng thng mi
Có hai nguyên nhân gii thích ti sao thanh khon li có ý ngha đc bit quan
trng đi vi ngân hàng:
Th nht, cn phi có thanh khon đ đáp ng yêu cu vay mi mà không cn
phi thu hi nhng khon cho vay đang trong hn hoc thanh lý các khon đu t có k
hn.
Th hai, cn có thanh khon đ đáp ng tt c các bin đng hàng ngày hay theo
mùa v v nhu cu rút tin mt cách kp thi và có trt t. Hn na, do ngân hàng
thng xuyên huy đng tin gi ngn hn và cho vay s tin đó vi thi hn dài hn
nên ngân hàng v c bn luôn có nhu cu thanh khon rt ln.

Ngoài ra thanh khon còn nh hng đn lòng tin ca ngi gi tin. Ngân hàng
thng mi là t chc tín dng có trách nhim thc hin nhim v c bn nht ca
ngân hàng đó là huy đng vn và cho vay vn. Do đó, ngân hàng thng mi là cu ni
gia các cá nhân và t chc, hút vn t ni nhàn ri và bm vào ni khan thiu. Trong
khi đó, nn tng c bn cho hot đng ca ngân hàng đó là lòng tin ca ngi gi tin.
Vì vy, thanh khon nh hng rt ln đn lòng tin ca ngi gi tin và ngi cho
vay. Thanh khon kém, ch không phi là cht lng tài sn có kém, mi là nguyên
nhân trc tip ca hu ht các trng hp đ v ngân hàng. Nu ngi gi tin không
còn nim tin vào các hot đng ca ngân hàng na thì vic đ v ca h thng ngân
hàng thng mi là điu khó có th tránh khi.
1.2. RI RO THANH KHON TI CÁC NGÂN HÀNG THNG MI
1.1.1. Khái nim ri ro thanh khon
Theo Basel Committee on Banking Supervision (1997), ri ro thanh khon xut
phát t vic ngân hàng không có kh nng gia tng các khon mc ngun vn đ tài tr
cho vic gia tng tài sn ngân hàng. Khi mt ngân hàng gp vn đ v thanh khon, nó
3

không có đ các ngun tài tr, hoc t vic huy đng thêm các khon mc n, hoc
chuyn đi nhanh các tài sn thành tin mt, vi mt chi phí hp lý.
Theo Duttweiler (2010), ri ro thanh khon là nguy c không th thc hin các
ngha v thanh toán, theo đó vic không th thc hin các ngha v này s kéo theo
nhng hu qu không mong mun.
Ri ro thanh khon là loi ri ro xut hin trong trng hp ngân hàng thiu kh
nng chi tr, không chuyn đi kp các loi tài sn ra tin hoc không có kh nng vay
mn đ đáp ng yêu cu ca các hp đng thanh toán. (Trn Huy Hoàng, 2011)
1.1.2. Mi quan h gia ri ro thanh khon và các ri ro khác
Ri ro thanh khon và các loi ri ro khác có mi quan h mt thit vi nhau.
Ri ro thanh khon thng là h qu ca nhiu ri ro khác.
 Ri ro thanh khon và ri ro lãi sut
Nhng bin đng ca lãi sut có th dn đn ri ro thanh khon theo nhng cách

sau:
- Cu trúc k hn ca tài sn và n có th thay đi bi nhng bin đng lãi sut.
Nhng thay đi v k hn có th gây ra nhng bin đng v cu ca tài sn và n
nhy cm vi lãi sut. Chng hn khách hàng mun vay các khon n dài hn vi
lãi sut c đnh khi lãi sut thp và ngc li. S thay đi v k hn có th ko tác
đng ngay lp tc đn thanh khon nhng có th nh hng đn thanh khon trong
tng lai vì các khon n ngn hn nh hng đn dòng tin nhiu hn là khon
tin dài hn.
- Lng tài sn mi có th b nh hng trc tip bi thay đi lãi sut. Khi lãi sut
cao, vic tr n s nhanh hn đ tr nhng khon n lãi và gc đn hn và ngc
li. Ngoài ra, nhng khon cam kt cho vay có nhiu kh nng b rút li trong thi
k lãi sut cao hn lãi sut thp.
4

- Lng n mi cng có th b nh hng trc tip bi thay đi lãi sut. Khi lãi sut
cao, các doanh nghip mun th ni hn là c đnh các khon tin gi ca mình
(chng hn rút tin khi ngân hàng đ đi đu t  ch khác có th cho li sut cao
hn), vì vy có th làm gim kh nng thanh khon ca ngân hàng trong thi k
này.
 Ri ro thanh khon và ri ro hot đng
S tht bi đáng k v h thng hot đng hoc s tht bi v h thng chuyn
vn hoc thanh toán s nh hng đn dòng tin ca ngân hàng. Các vn đ trong h
thng hot đng khác nh ATM, internet banking hoc th tín dng cng có th gây ra
s ko hài lòng cho khách hàng, làm gia tng vic dng giao dch ca khách hàng và
ngân hàng.
 Ri ro thanh khon và ri ro tín dng
S gia tng n xu và có nhiu khon n ln không có kh nng đòi li s nh
hng rt ln đn kh nng thanh khon ca ngân hàng. Bi các dòng tin trong tng
lai d kin thu hi nhng không thu hi đc s làm ngân hàng b thiu ht kh nng
thanh toán nu ngân hàng không có các khon huy đng đ bù đp. Hn na, vic gia

tng n xu và có nhiu khon n ln không có kh nng đòi li s nh hng rt ln
đn vic xp hng tín nhim ca ngân hàng. Bi các c quan đánh giá tín nhim đánh
giá tài sn ca ngân hàng có cht lng kém và thanh khon có vn đ.
 Ri ro thanh khon và ri ro v uy tín ca ngân hàng
Bt c mt tin đn hay thông tin đi chúng bt li nào v uy tín tài chính ca
ngân hàng có th nh hng đn đ tín nhim cu ngân hàng trên th trng, trong
nhng tình hung xu nht, có th nh hng đn hot đng ca ngân hàng và làm cho
ngân hàng phi huy đng vn vi giá cao.
5

1.1.3. Nguyên nhân ri ro thanh khon
Ti ngân hàng, him khi nào ti mt thi đim tng cung bng tng cu
thanh khon. Do đó, ngân hàng phi thng xuyên đi phó vi tình trng thâm
ht và thng d thanh khon. Tình trng khó khn v thanh khon ca ngân hàng có
th xut phát t nhng nguyên nhân chính nh sau:
Th nht, nguyên nhân do tình trng mt cân xng gia các k hn s dng
vn và ngun vn ca ngân hàng. Ngân hàng vay mn quá nhiu các khon tin gi
ngn hn, sau đó, chuyn hóa chúng thành nhng tài sn đu t dài hn. Do đó, xy ra
tình trng mt cân xng gia ngày đáo hn ca các khon s dng vn và ngày đáo hn
ca các ngun vn huy đng, mà thng gp nht là dòng tin thu hi t các tài sn
đu t nh hn dòng tin phi chi ra đ chi tr tin gi đn hn.
Th hai, do tin gi ngân hàng rt nhy cm vi s thay đi ca lãi sut đu
t. Khi lãi sut đu t tng, mt s ngi gi tin rút vn ca h ra khi ngân hàng đ
đu t vào ni có t sut sinh li cao hn, còn các khách hàng vay tin s tích cc tip
cn các khon tín dng vì có lãi sut thp hn. Nh vy, s thay đi lãi sut nh hng
đn c khách hàng gi tin và vay tin, k đó c hai tác đng đn trng thái thanh
khon ca ngân hàng. Hn na, nhng xu hng v s thay đi lãi sut còn nh hng
đn giá tr th trng ca các tài sn mà ngân hàng có th đem bán đ tng thêm ngun
cung cp thanh khon và trc tip nh hng đn chi phí vay mn trên th trng tin
t.

Th ba, do ngân hàng có chin lc qun tr thanh khon không phù hp và
kém hiu qu. Các chng khoán ngân hàng đang s hu có tính thanh khon thp, d
tr ca ngân hàng không đ cho nhu cu chi tr. Các ngân hàng thng tìm cách ti
thiu hóa các khon d tr tin mt vì chúng không sinh li hoc gi các tài sn kém
thanh khon hoc có thi gian đáo hn dài hn đ có thu nhp lãi. Do đó, khi nhng
ngi gi tin ti ngân hàng có nhu cu rút vn đt xut hoc sm hn so vi k hn
6

đã cam kt ban đu thì ngân hàng phi tìm cách huy đng ngun vn b sung, hoc tìm
cách bán hoc chuyn các tài sn thành tin mt. Vic chuyn đi này không d dàng
vì trong khi có mt s tài sn có kh nng chuyn đi nhanh ra tin mt vi mt chi phí
giao dch hp lý thì mt s tài sn khác ch có th chuyn đi nhanh ra tin mt vi chi
phí cao.
Ngoài ra, còn có các nguyên nhân hoàn toàn khách quan khác nhng vô cùng
nguy him, đó là hiu ng rút tin dây chuyn trong nhng giai đon khng hong tài
chính và các bin c kinh t - chính tr bt thng.
1.2. QUN TR RI RO THANH KHON TI NGÂN HÀNG THNG MI
1.2.1. Khái nim
Ri ro trong kinh doanh ngân hàng là không th tránh khi, mà đc bit nó còn
có phn ng dây chuyn, lây lan và ngày càng có biu hin phc tp. Chính vì vy,
qun tr ri ro đc xem là hot đng trng tâm và cn đc thc hin  mi cp đ
ngân hàng. Theo Nguyn Th Mùi (2006), qun tr ri ro là quá trình x lý ri ro mt
cách khoa hc, toàn din và có h thng nhm kim soát, phòng nga và gim thiu
nhng tn tht, mt mt, nhng nh hng bt li ca ri ro.
i vi ri ro thanh khon trong kinh doanh ngân hàng, qun tr ri ro thanh
khon là quá trình nhn dng, đo lng, kim soát và tài tr nhng nguy c ri ro v
vic ngân hàng không th đáp ng kp thi và đy đ các nhu cu thanh khon cho
khách hàng. (Nguyn Vn Tin, 2010).
1.2.2. Các nhân t nh hng đn qun tr ri ro thanh khon ti ngân hàng
thng mi

1.2.2.1. Nhân t ch quan
Th nht, nhân t to nên sc mnh và uy tín ca ngân hàng nh trình đ đi
ng cán b, trình đ công ngh, s lng th phn, uy tín ca ngân hàng trên th
7

trng… Các nhân t này có th tác đng đn nhu cu thanh khon ngn hn và dài
hn. Qua đó, tác đng gián tip đn hot đng qun tr ri ro thanh khon ti ngân
hàng.
Th hai, chính sách phát trin ca ngân hàng trong giai đon tip theo: chính
sách phát trin ca ngân hàng trong giai đon tip theo nh hng ln đn vic qun tr
ri ro thanh khon ti ngân hàng. Vic ngân hàng u tiên nâng cao kh nng sinh li
hay u tiên cho mc đ an toàn trong thanh khon bi tài sn càng thanh khon thì t
l sinh li càng thp.
Th ba, chính sách qun lý ngân qu ca ngân hàng. Hot đng qun tr ri ro
thanh khon cng chu nhiu nh hng t chính sách qun lý ngân qu ca ngân hàng.
Ngân qu là ngun cung thanh khon nhanh chóng nht, giúp cho các ngân hàng
thng mi thc hin các hot đng thanh toán và đu t kp thi nhng li có chi phí
c hi cao nht. Vic gia tng ngân qu s làm gim thu nhp ca ngân hàng nhng
đm bo cho thanh khon ca ngân hàng n đnh.
Th t, chính sách huy đng và s dng vn ca ngân hàng. Nhìn chung, các
ngân hàng đu thit lp mt chính sách huy đng và s dng vn sao cho các dòng tin
vào đu đn s đáp ng nhu cu tín dng và đu t d kin, đng thi duy trì thanh
khon  mc cn thit.
1.2.2.2. Nhân t khách quan
Th nht là nhóm nhân t liên quan đn chính sách v mô ca Chính ph và
Ngân hàng Trung ng. Các nhân t này bao gm: nghip v th trng m, quy đnh
v t l d tr bt buc, lãi sut chit khu và tái chit khu.
Th hai là nhóm nhân t cnh tranh ca các ngân hàng đi th nh chính sách
lãi sut huy đng, chính sách tín dng, qung cáo, tip th… cng nh hng đn cu
thanh khon ca ngân hàng. T đó, tác đng đn chính sách qun tr ri ro thanh khon

ca ngân hàng.
8

Th ba là nhóm nhân t liên quan đn thu nhp, nhu cu chi tiêu ca khách hàng
nh tính thi v trong sn xut và tiêu dùng, mc thu nhp và h s tit kim, mt đ
dân s và doanh nghip ti đa bàn hot đng kinh doanh, s đa dng khách hàng gi
tin và vay tin…
1.2.3. Ni dung qun tr ri ro thanh khon
Qun tr ri ro nói chung đu tp trung vào các ni dung c bn là: nhn dng và
phân tích nguyên nhân ri ro; đo lng và phòng nga ri ro; kim soát ri ro và tài tr
ri ro. Ni dung ca qun tr ri ro thanh khon trong kinh doanh NHTM cng bao
gm các ni dung c bn trên.
1.2.3.1. Nhn dng và phân tích nguyên nhân ri ro thanh khon
iu kin tiên quyt đ qun tr ri ro thanh khon là phi nhn dng đc ri
ro. Nhn dng ri ro là quá trình xác đnh liên tc và có h thng các hot đng kinh
doanh ca ngân hàng, bao gm: Vic theo dõi, xem xét, nghiên cu môi trng hot
đng và toàn b hot đng ca ngân hàng nhm thng kê đc tt c các loi ri ro, k
c d báo nhng loi ri ro mi có th xut hin trong tng lai, đ t đó có các bin
pháp kim soát, tài tr cho tng ri ro phù hp.
Không mt ngân hàng nào có th khng đnh mt cách chc chn rng d tr
thanh khon ca h là hp lý và đ đ không b ri vào tình trng ri ro thanh khon
nu cha vt qua nhng th thách ca th trng. Nhng th thách này đc biu
hin qua nhng du hiu nhn dng sau:
Lòng tin ca công chúng: S tin tng ca công chúng là mt trong nhng du
hiu quan trng đ đánh giá kh nng thanh khon ca mt ngân hàng tt hay xu. Nu
công tác qun tr ri ro thanh khon ca ngân hàng yu kém, không duy trì đ lng
tin mt hoc không có kh nng hoàn tr các khon tin mà khách hàng yêu cu ngay
lp tc thì điu này s xói mòn lòng tin ca công chúng vào ngân hàng. Do vy, ngân
hàng s mt dn nhng khách hàng là ngi gi tin. Ngc li, nu mt ngân hàng có
9

đc s tin tng ca ngi gi tin thì điu này có ngha rng khách hàng đã đt nim
tin vào kh nng hoàn tr (gc và lãi) ca ngân hàng hay đng thi vi vic ngân hàng
đó đc tha nhn là có kh nng thanh khon cao.
S bin đng giá c phiu ca ngân hàng: Khi giá c phiu ca ngân hàng có
xu hng gim, chng t tính hp dn ca chúng đi vi nhà đu t đã gim đi, nh
hng ln đn tâm lý ngi gi tin. Ngi dân có xu hng rút tin khi ngân hàng
đ gi tin sang ngân hàng khác hoc đu t vào nhng kênh có li nhun cao hn,
trong khi đó các khon cho vay đn hn thanh toán không đc thanh toán hoc không
đáp ng đc nhu cu thanh khon, dn đn cu thanh khon ln hn cung thanh
khon khin cho ngân hàng ri vào tình trng ri ro thanh khon. Ngc li, giá c
phiu hoc tng hoc gi nguyên đc s cng c lòng tin và tâm lý ca công chúng
vào kh nng thanh khon ca ngân hàng.
Áp dng mc lãi sut huy đng cao hn th trng: Mt ngân hàng đang gp
khó khn v thanh khon thng chp nhn áp dng mc lãi sut huy đng tin gi, k
phiu, trái phiu và chp nhn mc lãi sut đi vay cao hn mc lãi sut trên th trng
mt cách bt thng hoc phi đi vay vi điu kin v tài sn đm bo cht ch hn.
L t vic bán tài sn: Khi ngân hàng bán tài sn mt cách vi vã và sn sàng
chu l ln chng t ngân hàng đang gp phi mt s vn đ nào đó trong thanh khon.
Bán tài sn có ngha là ngân hàng s phi chp nhn mt đi nhng khon thu nhp to
ra t tài sn trong tng lai cng nh các chi phí giao dch tr cho ngi môi gii liên
quan đn vic bán tài sn.
Thiu kh nng đáp ng nhu cu vay vn ca khách hàng: Cho vay là mt
trong nhng hot đng quan trng nht ca ngân hàng thng mi vì hot đng này to
nhiu li nhun nht và kéo theo các nghip v khác phát trin. Do đó, khi ngân hàng
không đáp ng đy đ và kp thi các cam kt tín dng thì chng t ngân hàng đang
thiu ngun cung thanh khon.
10

Thng xuyên vay vn t Ngân Hàng Trung ng (NHTW): NHTW gi vai

trò là ngi cho vay cui cùng đi vi các NHTM. Cho nên, khi mt ngân hàng có du
hiu buc phi đi vay NHTW vi khi lng ln và thng xuyên thì ngân hàng đó
cn phi xem xét li chính sách qun tr thanh khon ca mình.
Nu xut hin bt k mt du hiu nào nêu trên mà không có các bin pháp
cng c kh nng thanh khon kp thi thì nguy c ngân hàng ri vào tình trng mt
kh nng thanh khon là không nh. Các nhà qun tr ngân hàng cn tp trung xem xét
li các chính sách và thc t công tác qun lý thanh khon ca ngân hàng đ kp thi có
nhng ng phó phù hp đ ci thin kh nng thanh khon ca ngân hàng.
Sau khi nhn din đc ri ro, nhà qun tr phi tìm hiu đâu là nguyên nhân
gây ra ri ro thanh khon ca ngân hàng, xác đnh đó là nguyên nhân khách quan hay
ch quan đ t đó đ ra các bin pháp hu hiu đ phòng nga ri ro.
1.2.3.2. o lng ri ro thanh khon
Theo P.Rose (1998), mt s phng pháp đo lng hoc qun lý ri ro thanh
khon đã đc phát trin bao gm: phng pháp cung cu thanh khon, phng pháp
ch s thanh khon, phng pháp tip cn ngun vn và s dng vn và mt s phng
pháp khác.
 Phng pháp cung cu thanh khon
Trong hot đng kinh doanh, ngân hàng luôn tn ti hai dòng tin là dòng tin
vào (còn gi là cung thanh khon) và dòng tin ra (còn gi là cu thanh khon). Cung
và cu thanh khon ti các ngân hàng có lúc cân bng nhng có lúc li không cân bng,
điu đó to nên các trng thái thanh khon.
Cung thanh khon ca ngân hàng là các khon vn làm tng kh nng chi tr
ca ngân hàng, là ngun cung cp thanh khon cho ngân hàng.
Cu thanh khon là nhu cu vn cho các mc đích hot đng ca ngân hàng,
các khon làm gim qu ca ngân hàng.
11

Bng 1.1. Cung - cu thanh khon trong ngân hàng
Cung thanh khon Cu thanh khon
- Thu nhn tin gi t khách hàng,

- Các khon tín dng hoàn tr t khách
hàng vay vn,
- Bán các tài sn ca ngân hàng,
- Vay mn t th trng tin t,
- Các khon doanh thu t vic cung cp
dch v và các khon phi thu khác.
- Chi tr tin gi cho khách hàng,

- Cp tín dng cho khách hàng,
- Hoàn tr các khon đi vay,
- Các khon chi phc v hot
đng,
- Chi tr c tc.
Ngun: H Diu (2002)
Vic cân đi cung thanh khon và cu thanh khon, trong cùng mt thi đim
hoc trong cùng mt khong thi gian, to nên trng thái thanh khon ròng (NLP – Net
Liquidity Position). Khi cung thanh khon vt quá cu thanh khon (NPL> 0), ngân
hàng đang  trng thái thng d thanh khon. Nhà qun tr ngân hàng phi cân nhc
đu t s vn thng d này vào đâu đ mang li hiu qu cho ti khi chúng cn đc
s dng đáp ng nhu cu thanh khon trong tng lai. Khi cu thanh khon ln hn
cung thanh khon (NPL<0), ngân hàng phi đi mt vi tình trng thâm ht thanh
khon. Nhà qun tr phi xem xét, quyt đnh ngun tài tr thanh khon ly t đâu, bao
gi thì có và chi phí bao nhiêu. Khi cung thanh khon cân bng vi cu thanh khon
(NPL=0), tình trng này đc gi là cân bng thanh khon. Tuy nhiên, đây là tình trng
rt khó xy ra trên thc t.
 Phng pháp ch s thanh khon
Phng pháp này da trên c s kinh nghim riêng có ca mi ngân hàng và
các ch s trung bình trong ngành. Mt s ch tiêu thng đc s dng trong mi ngân
hàng đ đo lng mc đ thanh khon ca các ngân hàng và đc tính toán d trên c
s phân tích các s liu chi tit ca tng ngân hàng.

 T l an toàn vn ti thiu (CAR)
12

T l an toàn vn ti thiu (CAR) là thc đo đ an toàn vn ca ngân hàng. T
l an toàn vn ti thiu đc xác đnh theo công thc:







=








ó





à






"

ó
"

đã

đ


















100
%

Trong đó, Vn t có là tng vn cp 1 (Tier 1 capital) và vn cp 2 (Tier 2
capital). Tng tài sn “Có” đã điu chnh ri ro là tng giá tr tài sn “Có” xác đnh
theo mc đ ri ro và giá tr tài sn “Có” tng ng ca cam kt ngoi bng xác đnh
theo mc đ ri ro.
H s CAR th hin mc đ ri ro mà các ngân hàng đc phép mo him trong
s dng vn. Theo đnh ngha ca Basel Committee on Banking Supervision (1997), h
s an toàn vn là thc đo ch yu đánh giá sc mnh, tim lc tài chính ca mt ngân
hàng. Mt ngân hàng có t l này cao thì nng lc bo v nhng ngi gi tin trc
ri ro ca ngân hàng và tính n đnh trong hot đng cng s càng tng. Nói cách khác,
CAR th hin kh nng chng li nhng cú sc v tài chính ca các ngân hàng.
 T l kh nng chi tr
T l v kh nng chi tr đc xác đnh theo công thc:

T l v kh nng chi tr đc xác đnh cho tng loi đng tin. T l này phi
tuân th theo quy đnh ca c quan qun lý ngân hàng trong tng thi k.

 Ch s trng thái tin mt








á









=
Ti

n

m

t
+
Ti

n

g

i

t

i

NHNN

+

Ti

n

g

i


t

i

c
á
c

TCTD
T
à
i

s

n

C
ó

T


l


v


kh


n

ng

chi

tr

=

Tài

s

n

Có

c
ó
th


thanh

to
á
n

ngay
Tài

s

n

N


ph

i

thanh

toán

ngay


13

Ch s này càng cao chng t ngân hàng có kh nng x lý các tình hung thanh
khon tc thi. Ch s này đánh giá t trng tài sn có tính thanh khon cao nht trong
tng tài sn ca ngân hàng.
 Ch s cu trúc tin gi


Ch s này càng nh thì kh nng thanh khon ca ngân hàng càng cao.
 Ch s nng lc cho vay


Ch s này phn ánh mc đ tín dng cho vay trên tng tài sn Có ca ngân
hàng. Tín dng là mt trong nhng loi tài sn có tính thanh khon thp nht trong
tng tài sn Có ca ngân hàng, do đó vic nm gi tài sn này càng nhiu thì kh nng
thanh khon càng thp. Vì vy, chs này càng cao đng ngha vi ri ro thanh khon
càng cao.
 T l ngun vn ngn hn đc s dng đ cho vay trung và dài hn (H)
H =
























à





x 100%
Ch s này cao hàm ý ngân hàng đã da ch yu vào ngun vn ngn hn hn là
ngun vn dài hn đ tài tr tín dng.iu này có th là tim n ri ro trong tng lai
cho ngân hàng nu nh hin ti ngân hàng đã đi vay ht kh nng ca mình trên th
trng tin t.
 Ch s chng khoán có tính thanh khon

Ch



s


c

u

trúc

ti

n

g

i
=

Ti

n

g

i

không

k
ỳ

h

n
Ti

n

g

i

có

k
ỳ

h

n

Ch


s


năng

l

c

cho

vay
=

D


n

T

ng

tài

s

n

Có

x

100

%






á



ó


í







=






á




í





à







ó




%